Sử Dụng Các Hợp Âm Chuyển Hợp Âm1 (Chord Progression) 1
Đặt Hợp Âmchomột một Bài hát Trước khi đặt hợp âm cho một bài hát, ta phải biết 5 điều: 1. Bài hát ở cung thể (key) gì. 2. Các hợp âm của bài hát là gì. Thí dụ: Nếu bài hát ở FA TRƯỞNG, các hợp âm tự nhiên của nó sẽ là: F Gm Am Bb C Dm Edim (I ii iii IV V vi vii ) 2
Đặt Hợp Âm Ngoài 2 điều căn bản ở trên, chúng ta cũng cần phải biết: 3. Đặt hợp âmở ở đâu. 4. Chọn lựa hợp âm như thế nào. 5. Bài hát viết theo hệ thống gì (Ngũ cung, Bình Ca, Trưởng/Thứ, vv.). 3
Đặt Hợp Âm Trong Bài Hát 1. Thường là ở đầu mỗi ônhịp nhịp, hoặc 2. Ở những phách mạnh, hoặc 3. Đầu mỗi phách, h hoặcặ 4. Ở những nốt quan trọng 4
Đặt hợp âmở ở đầu ônhịp 5
Đặt hợp âmở ở mỗi phách 6
Chọn Lựa Hợp Âm Nếu tính cả các hợp âm nhân tạo, mỗi 1 nốt nhạc có thể có 12 hợp âm (triads) khác nhau: 7
Chọn Lựa Hợp Âm Thực tế mình chỉ nên chọn những hợp âm trong âm giai của bài hát. Một ộ bài hát chỉ dùng 3 hợp âm chính: bậc ậ I, IV và V là cũng có thể đủ. Tâm lý của cáchợp âm: Trưởng: nghe sáng sủa, vui tươi Thứ: nghe êm ái, nhẹ nhàng, buồn Giảm: nghe sầu muộn, thiếu xót Tăng: nghe cứng cỏi 8
Chọn Hợp Âm 1. Ưu tiên các hợp âm chính (primary triads). Cuối bài dùng hợp âm Chủ (bậc I - tonic). Đầu bài có thể là Tonic hoặc Dominant triad. 2. Cuối câu dùng các Giải kết (cadences). 3. Tùy vào hợp âm ở trước và theo sau (strong chord progressions) 4. Tùy vào số nốt nhạc của H/Â có trong ô nhịp. 5. Tùy vào tâm tình của lời ca, nét nhạc. 9
Hợp âm Chính và Phụ Các hợp âm I, IV và V là các hợp âm chính (primary), thường được dùng, nhất là chỗ cuối câu, cuối đoạn. Các hợp âm khác gọi là các hợp âm phụ (secondary), dùng xen kẽ với các hợp âm chính. Hợp âmtăng và giảm ít khi dùng. 10
Giải kết (cadences) Giải kết: các hợp âm dùng ở cuối câu 1. Authentic cadence (thường kết): V I 2. Plagal cadence (bình kết): IV I 3. Half cadence (kết giữa): I V 4. Deceptive cadence (lánh kết): V vi 11
Tìm hợp âmdựa trênnốt nốt nhạc Tùy vào số nốt sẵn có, nếu: 1 nốt (PK): có thể có 3 triads (mỗi lần đi xuống gq q.3) 2 nốt (ĐK): có thể có 2 triads 3nốt (ĐK): chỉ được 1triad triad. Thí dụ: một nốt SOL trong âm giai Đô, có thể chọn 1 trong 3 hợp âm: G, Em và C 12
F major: F Gm Am Bb C Dm - Edim 13
Bài hát 2 bè Chọn được 2 triads: 1. Nốt ở dưới là 1 hợp âm 2. Từ nốt dưới tính xuống ố một quãng 3. 14
15
Bài hát 3 bè Only 1 triad 16
17
Giải Kết: 18
Chuyển Hợp Âm Chuyển hợp âm tốt thì bản đệm đàn sẽ nghe hay, bằng không thì nghe nghèo nàn. Chúng ta sẽ lần lượt học qua: Luật chuyển ể hợp âm chung Luật chuyển hợp âm riêng Luật chuyển hợp âm đặc biệt Luật của những nốt ngoài hợp âm 19
Luật Chung: up4 up2 down3 Nếu cáchợp âmcósẵn sẵn, thì chọn 1 trong 3 cách sau đây: 1. Tính lên quãng 4 (td C F) 2. Tính lên quãng 2 (td C Dm) 3. Tính xuống quãng 3 (td C Am) Up 4, up 2, down 3 20
Up 4: Dm-G-C, Em-Am-Dm Up 2: Dm-Em-F-G-Am Down 3: Am-F-Dm 21
Luật Chung Up 4: C F, Dm G C Down 3: F Dm 22
Luật Chung Nếu cáchợp âmrơi vào luật up4, up2 hay down3 thì nên chọn như ưu tiên hàng đầu. Nếu bài hát không rơi vào luật trên thì tạm thời ưu tiên cho các hợp âm chính (I, IV, V). Nếu không thể chọn hợp âm chính h thì chọn một hợp âm mà ô nhịp chứa nhiều nốt của ủ hợp âm. 23
Hợp âmđảo (với BASS nốt) Khi viết G/B Hợp âm chính là G major Nốt Basslànốt Si(B) Người ta dùng ký hiệu để dùng cho BASS, tay dưới của ủ đàn Keyboard. G/B(hợp âm đảo 1), G/D (hợp âm đảo 2) 24
25
26
Tập chấm hợp âm các bài bát 27
28
29
30
31
32
Các Luật Khác Chúng ta sẽ nói về các Luật chuyển hợp âm khác ở tài liệu Progression 2. Luật riêng Luật đặc biệt Chuyển hợp âm với nốt ngoài hợp âm. 33