Trồng Lan Dễ Có Mấy Người Cổ nhân có câu Đi một quãng đường học một sàng khôn, thật vậy hôm nay đến thăm vườn lan của chị Trần Ngọc Thụ, tôi được mở rộng tầm con mắt. Có thể nói tuy chơi lan đã trên 40 năm, nhưng đứng trước vườn lan này mới thấy trời cao đất rộng. Nhìn vào vườn lan của chị hoa nở tưng bừng, cây lá tốt tươi, trang trí với những tượng sành sứ, thật là ngoạn mục. Chị cho biết, trước kia ở Lâm Đồng, rất yêu thích hoa lan nhưng mãi đến năm 2007, khi vào thăm trang hoalanviệt nam.org chị mới bị lôi cuốn và bắt đầu bước vào cái thú đam mê này. Chị cũng có một vài lần đến hội, nhưng vì hoàn cảnh gia đình cho nên không thể đến thường xuyên được. Là một người thường xuyên vào trang Web, chi đã đọc hết các bài trong đó gần như 1
không bỏ sót một bài nào và ghi lại những gì cần thiết rồi đem ra thực hành cho nên gần như suốt ngày ở ngoài vườn. Tri hành hợp nhất là một điều rất khó khăn, không phải ai ai cũng thực hiện được. 2
Quan điểm và sự nhận xét về vẻ mỹ quan mỗi người một khác, nhưng theo tôi chơi lan có nhiều đẳng cấp khác nhau: Sơ cấp: Có nhiều giống lan dù cho là quý hiếm, vì ai có tiền cũng có thể mua được Trung cấp: Trồng lan sao cho khỏi chết, việc này hơi khó vì cách trồng khác nhau. Cao cấp: ươm giống từ hạt, nuôi từ cây còn nhỏ cho đến khi ra hoa mới là khó. Siêu cấp: Hiểu biết rành rẽ, nuôi trồng được đủ các loài các giống và trồng sao cho có thẩm mỹ. Nếu có nhiều tiền, có vườn rộng tha hồ mua lan, chết cây này mua cây khác hoặc thuê người trông nom, tưới bón thì đâu có gì đáng nói, đáng ca ngợi. Trồng lan đủ loại mà không chết đã khó, mà trồng sao cho có thẩm mỹ lại càng khó hơn. Những cây lan không phải là hoàn toàn trồng trong chậu mà là được trồng trên các gốc cây, cành cây rất ngoạn mục rồi lại sắp xếp sao cho đẹp mắt, cho có vẻ mỹ quan. Vườn lan của chi Thụ có nhiều ưu điểm: Âm độ rất cao bởi vì trong vườn của chị có rất nhiều suối nước nhân tạo, hình dáng và tầm cỡ khác nhau, nước chẩy róc rách suốt ngày đêm, dưới đất trải thảm để tăng thêm độ ẩm cho nên cây nào cây nấy thân lá tươi tốt, cây rễ mọc mạnh, hoa nở đầy vườn. Nhưng không phải là vất đại mấy miếng thảm cũ xuống đất, mà lật ngược tấm thảm lên rồi xếp một hàng miếng nhựa mầu sám cùng một kiểu hoa văn rất trang nhã làm lối đi. Chị thường xuyên kiểm soát độ ẩm, luôn luôn giữ ở mức 50-60%, nếu thấy thấp hơn, chị sẽ tưới thêm nước dưới dất. 3
Bốn chung quanh chỗ để lan đều có màn che gió, vào mùa đông khi ngọn gió Santa Ana thổi tới, những chậu lan thường bị khô như rang và đỗ gẫy, phải mất cả tháng sau lan mới lại sức. Những ngày đó chị Thụ kéo màn và tưới nước chan hoà vì vậy những cây lan của chị tươi tốt không thua gì những cây lan được trồng trong nhà kính. Tưới bón đúng cách, nước tưới không có chlorine hay khoáng chất nên lá rất sạch không một chút cặn nước. Nước máy được cho vào những thùng lớn 55 gallons để vài ngày cho chlorine bay đi hết và cặn nước lắng xuống đáy. Chị có nhiều thùng và giây để ở những 4
nơi khác nhau. Khi tưới bón dùng máy bơm nhỏ để đẩy nước đi, cho nên không phải kéo giây đi ngang đi dọc. Mùa hè chị tưới ngày hôm trước, hôm sau chị bón phân mỗi tuần 2 lần. Mùa đông chị không tưới với nước ở trong thùng vì khi đó nước chỉ còn ở vào khoảng 45-50% nên chị tưới thẳng từ vòi và không bao giờ tưới lan khi lạnh dưới 60F. Về việc bón phân, chị thực hành đúng như lời khuyên trên trang hoalanvietnam.org bón duy nhất một thứ 20-20-20 của Grow More vừa rẻ tiền vừa dản dị và bón thật loãng. Những cây lan của chị để sát với nhau, nhưng không có sâu rầy hay nấm mốc gì cả bởi vì mỗi năm 2 lần chị hoà lẫn với nước tưới Physan 20 và một thứ thuốc trừ sâu bọ mua ở Home Depot. Điều đáng khâm phục là khiếu thẩm mỹ của chị. Có thể nói là tuần nào chi cũng đi chợ trời Goldenwest thu mua những thú vật, hình tượng bằng sứ, khúc gỗ có hình dáng lạ lùng đem về tự tay cưa cắt, khoan lỗ thoát nước và trồng lan trên đó. Nên biết là khoan cắt các vật dụng bằng sành, sứ rất cứng, rất dễ vỡ, cần có mũi khoan hay lưỡi cưa đặc biệt và khi cưa cắt phải nhẹ tay không thể vội vàng được. 5
Ngay cả các lỗ cho chậu lan được thông thoáng, chị cũng đã tỉ mỷ khoan đục sao cho đẹp mắt, chứ không bạ đâu khoan đó. Chị Thụ có nhiều sưu tập về các giống lan quý giá của các loài: Sarcochilus, Laelia Catleya, Dendrobium, Cymbidium v.v với cách nuôi trồng, chăm sóc có khác nhau nhưng loài nào cũng tươi tốt.. 6
Có thể nói chị đã dành rất nhiều thì giờ, tiền bạc và tâm trí vào vườn lan. Chị đã áp dụng hầu hết những điều đã thu lượm được trên trang Web và sáng kiến biến những vật dụng tầm thường thành một mỹ thuật phầm. Điều đáng quý nhất là yêu lan nên chị Thụ luôn luôn mở rộng tấm lòng đối người đồng điệu sẵn lòng tiếp đón và chia sẻ những điều đã học hỏi được, đó cũng là ý nghĩa của bài Hoa lan và Thiền. Westminster 4-2015 7