Búkũ dri -kạḱạ Kúmú Ạ ngi yí ka Tã ꞌẽꞌá zi la si śi ri Búkũ dri -kạḱạ Kúmú Ạ ngi yí ka ri tã kúmú ạńgi ạńgi Ĩsĩrãꞌélẽ ka yí ka gõꞌdá Yúdạ ka yí be ri

Bản ghi

1 Búkũ dri -kạḱạ Kúmú Ạ ngi yí ka Tã ꞌẽꞌá zi la si śi ri Búkũ dri -kạḱạ Kúmú Ạ ngi yí ka ri tã kúmú ạńgi ạńgi Ĩsĩrãꞌélẽ ka yí ka gõꞌdá Yúdạ ka yí be ri tã la yi a tálé ĩꞌdi, i tõlé ndro ạ dũkũ kúmú ạńgi Dạ wúdi ka ri cãlé bũúũ ndro gólĩyi Jẽhõsãfátã drí a ꞌdózó kúmú ạńgi ró õjílã Yúdạ ka yi dri li ri, gõꞌdá Ãházĩyã drí a ꞌdózó kúmú ạńgi ró õjílã Ĩsĩrãꞌélẽ ka dri li ri ꞌbá yi ꞌá. Dạ wúdi ꞌe be drãlé ri, dríla íyi mvá Sõlõmónã ri njĩzó a ꞌdólé kúmú ạńgi ró íyi võ ꞌá. Gõꞌdá dríla tã a tázó Sõlõmónã drí, góla ũu fu ró ạ jú-ꞌbá-ãzí yi Dạ wúdi ka ri ꞌbá yi. O va rí fẽ õrẽ trá ãmbá Sõlõmónã drí tã ni ñi be rõo, gõꞌdá góla ri ꞌbãzó a ꞌdólé ngá-ti be dũu. Sõlõmónã ru kũmũ trá õrĩ Ĩsĩrãꞌélẽ ka yi dri li ndrĩ tã ạ ꞌdi sĩ. Góla ꞌdi jó ạńgi trá O va rí drí Yẽrõsãlémã ꞌá. Sõlõmónã drã be ri, mvá la Rẽhõbómã drí a ꞌdózó kúmú ạńgi ró góla ri võ ꞌá. Rẽhõbómã ru kũmũ õjílã la ra ko ꞌẽꞌẽ sĩ õnjí ró õjílã Ĩsĩrãꞌélẽ ka dri li. Tã ꞌdi tãsĩ ri, õrĩ Ĩsĩrãꞌélẽ ka rĩ ꞌbá ĩyi gõlé dri -li ji dri ꞌála ri ꞌbá yi drí ru jãzó Rẽhõbómã rú, yĩ õꞌbã ró Jẽrõbómã ĩꞌdi kúmú ạńgi ĩyíka ró. ꞌdĩi vósĩ ri, kũmũ drí lãfálé cãzó zãlo ri, kũmũ Yúdạ ka njĩ íyíka Dạ wúdi ri ózõwá yi ĩꞌdi a ꞌdólé kúmú ạńgi ạńgi ĩyíka ró, gõꞌdá kũmũ Ĩsĩrãꞌélẽ ka ri ĩyíka kúmú ạńgi ạńgi ĩyíka njĩlí õrĩ ngĩíngi Ĩsĩrãꞌélẽ ka ri ꞌbá yi ꞌásĩ. O va rí ki tã kúmú ạńgi ka trá ãlo -ãlo cé ti ti tã rõrõ gólĩyíka ri vó ró. Õzõ gólĩyi õꞌe tã O va rí ka ró ri ĩꞌdi ri, góla drí õrẽ fẽzó gólĩyi drí. Õzõ gólĩyi õja ru trá O va rí rú ri, góla drí tã kĩzó gólĩyi rú, gõꞌdá gólĩyi aŷézó ꞌdẽlé tã o va rí ãbãrãdãgõ yí ka vósĩ. Ndro gólĩyi Ãhábã drí tã õnjí ꞌẽzó góla drí ꞌbãrẽ kúmú ạńgi ró ri ꞌá ri ꞌbá yi sĩ ri, O va rí drí tã ậngũ ꞌbá Ẽlíyã ri aĵózó tã la ra ko yi ꞌẽlé, tãla õjílã dũu Ĩsĩrãꞌélẽ ka yi ãaĝõ ró be tã O va rí ka ri ꞌbá yi ꞌẽlé ĩꞌdi. Tã-dri rãrã búkũ no ꞌá ri Kápĩtã 1 Tã Sõlõmónã drí a ꞌdózó kúmú ạńgi ró ri Kápĩtã 2:1-12 Úli ạ dũkũ Dạ wúdi ka a tálé, gõꞌdá õdrã tã íyíka be ri Kápĩtã 2:13-46 Tã Sõlõmónã drí kũmũ íyíka ꞌbãzó a mba -a mba ró góla drí ꞌbãrẽ drẽ kúmú ạńgi ró ri ꞌá ri Kápĩtã 3-4 Tã tã ni ñi Sõlõmónã ka tãsĩ, gõꞌdá dri -ꞌbá góla zẽlé ri ꞌbá yi tãsĩ ri Kápĩtã 5-8 Tã Sõlõmónã drí jó ạńgi ꞌdi zó O va rí drí ri Kápĩtã 9-10 Tã ãza ꞌbá yi ru ꞌẽ ꞌbá ndro Sõlõmónã drí ꞌbãzó kúmú ạńgi ró ri ꞌá ri Kápĩtã 11 Tã Sõlõmónã drí tã õnjí ꞌẽzó ri, gõꞌdá kpá drãzó ri Kápĩtã 12:1-24 Tã õrĩ Ĩsĩrãꞌélẽ ka ãza ꞌbá yi drí ĩyi jãzó kúmú ạńgi Rẽhõbómã rú ri Kápĩtã 12:25-33 Tã góla Jẽrõbómã drí i ti líndrí yi e dézó ꞌbãlé õjílã drí rĩzó i nji la ĩꞌdi o va rí ró ri Kápĩtã 13, 14:1-20 Tã tã ậngũ ꞌbá yi drí tã a tázó tã õnjí Jẽrõbómã ka ꞌẽlé ri ꞌbá yi tãsĩ ri Kápĩtã 14:21-31, 15, 16 Tã kúmú ạńgi ạńgi ãza ꞌbá yi õjílã Ĩsĩrãꞌélẽ ka yi gõꞌdá Yúdạ ka be ri ꞌbá yi dri li ri tãsĩ Kápĩtã Tã gólĩyi Ẽlíyã tã ậngũ ꞌbá ró ri drí ꞌẽlé ri ꞌbá yi Kápĩtã 20, 21, 22:1-40 Tã kúmú ạńgi Ãhábã yí ka õkó la Jẽzẽbélẽ be ri Kápĩtã 22:41-53 Tã kúmú ạńgi Jẽhõsãfátã ka Yúdạ dri li, gõꞌdá kúmú ạńgi Ãházĩyã ka Ĩsĩrãꞌélẽ dri li ri be ri

2 1 Kúmú Ạ ngi yí ka 1 2 Tã Dạ wúdi drí a ꞌdózó ãrãkã ró ri 1 1 Kúmú ạńgi Dạ wúdi de trá ãrãkã ró rõo, góla ri rúꞌbạ gõꞌdá zãa kárá ẽꞌdẽ ró, gbõ lé áãa ko góla ítá nji ñji sĩ ri, ẽꞌdẽ ꞌdi ndẽé ru ko. 2 Gõꞌdá ru i ꞌbũ ꞌbá góla ka ri ꞌbá yi drí tã a tázó góla drí kĩ, Kúmú ạńgi, mã a ꞌdo ízámvá ãza ndãꞌá, õri ró be áni vó ndrẽlé, gõꞌdá kpá rĩꞌá ậyi ĺi ní ũgúli, tãla võ õri ró be a mélé ní rú. Gõꞌdá Dạ wúdi drí tã-dri la lẽzó. 3 Gólĩyi drí i tõzó rĩꞌá ízámvá sũ ꞌbá rõo ri lo ndãlé ꞌbạ dri Ĩsĩrãꞌélẽ ka ꞌdĩ ꞌásĩ. Gõꞌdá drílĩyi ízámvá ãza uŝúzó, Sũnạḿi lé ꞌbá ꞌi, rú la Ãbĩságã, gõꞌdá góla ri trõzó kúmú ạńgi ngála. 4 Ízámvá ꞌdĩ sũsũ la lậvũ trá ko ro, dríla rĩzó kúmú ạńgi Dạ wúdi ri vó ndrẽlé. Gõꞌdá kúmú ạńgi ậyi góla be õkó ró ko. Tã Ãdõníjã drí lẽzó íyi ꞌbãlé kúmú ạńgi ró ri 5 Kậyi nã ꞌbá yi sĩ ri, Dạ wúdi ri mvá rú be Ãdõníjã, a ndre la drí a ꞌdólé Hãgítã ri drí i tõzó rĩꞌá íyi lo mbélé tã a ta -a ta be kĩ, Má lẽ trá a ꞌdólé kúmú ạńgi ró. Góla drí ãrãbíyã õsánĩ drí rĩꞌá sẽla ri ꞌbá yi e dézó njãa, gõꞌdá ãgo nya ꞌdi -ri -dri -la -nga -mu dri (50) ri ꞌbá yi ậzi źó lo kí ꞌbá ró, rãlé õsánĩ sĩ yí a ndrá. 6 Dạ wúdi lẽé tã iĵílí góla ti ko kĩꞌá nĩ ri, Ní ri tã ꞌẽlé nõtí nõ ãꞌdo tãsĩ yã? Úti íyíka Ãdõníjã Ãbãsãlómõ vó, Ãdõníjã ágámvá sũ ꞌbá sũsũ ri ĩꞌdi. 7 Gõꞌdá dríla ru uŝúzó Jõwábã a ndre la drí ꞌbãlé Zẽrũyi ýạ ri be, gõꞌdá kpá Ãbĩyãtárã a ꞌdó ꞌbá lãꞌbí ꞌẽ ꞌbá ró ri be. Gõꞌdá dríla tã iĵízó gólĩyi ti, gólĩyi ạ ậti ró yi be a ꞌdólé kúmú ạńgi ró. Gõꞌdá gólĩyi drí tã-dri lẽzó góla ri ậti li. 8 Gõꞌdá Zãdókõ lãꞌbí ꞌẽ ꞌbá ró ri, Bẽnáyã Jẽhõyídã ri mvá, Nãtánã tã ậngũ ꞌbá ró ri, Sĩméyĩ, Réyĩ, gõꞌdá lo kí ꞌbá kúmú ạńgi Dạ wúdi ka ꞌdĩ ꞌbá yi kó ĩyi tã-dri góla ka ꞌdĩ ko Ãdõníjã drí nĩzó úni Zõhẽlétẽ ka dri ꞌála ãnyi óró rú be Ẽnõrõgélẽ ri rú, dríla kạ bi li ḱi yi u li źó, i ti ágó yi, gõꞌdá i ti jõrã li ngá ꞌbá li nga ri ꞌbá yí be ngá fẽfẽ ró O va rí drí. Góla drí íyi ậdrúpi Dạ wúdi ri mvá ró ri ꞌbá yi ậzi źó ndrĩ, gõꞌdá kpá õjílã Yúdạ ka ãmba -ãmba kũmũ Dạ wúdi ka zẽlé ri ꞌbá yí be ndrĩ. Cé góla ậzi íyi ậdrúpi Sõlõmónã ko. Gõꞌdá góla ậzi tã ậngũ ꞌbá Nãtánã, ngãtá Bẽnáyã, ngãtá lo kí ꞌbá kúmú ạńgi Dạ wúdi ka ꞌdĩ ꞌbá yi ko. 11 Nãtánã drí ngãzó nĩlí Bãtẽsébã, Sõlõmónã ri a ndré ngála tã iĵílí góla ti kĩ, Ní a ri tã kĩꞌá nĩ ri, Hãgítã ri mvá Ãdõníjã ꞌbã yi trá kúmú ạńgi ró, gõꞌdá kúmú ạńgi ãmáka Dạ wúdi drí tã la ni ãkó nõ trá yã? 12 Õzõ ní õlẽ trá áni li drí-li drí pãlé áni mvá Sõlõmónã ka be ri, ꞌdõvó ní trõ li fi lõmba má drí ꞌẽꞌá fẽla ní drí nõ. 13 Ní nĩ kúmú ạńgi Dạ wúdi ngála tã iĵílí góla ti kĩ, Kúmú ạńgi ámáka, ní i trí lãtrítrí nĩ ko má drí kĩꞌá nĩ ri, áma mvá Sõlõmónã a ꞌdo ꞌbãꞌá nĩ áni võ ꞌá kúmú ạńgi ró rĩlí ki ti áníka kũmũ ka dri ĩ ri yã? Gõꞌdá ja ru ángo tí ró, Ãdõníjã drí íyi ꞌbãzó nĩ kúmú ạńgi ró yã? 14 Gõꞌdá ãkpã ãni drẽ tã a táꞌá góla be ri, ko ro má a ꞌdo a fíꞌá tã ní drí ngĩlí góla drí ꞌdĩ tã-dri la kõlé kĩ, Tã ꞌdi rĩꞌá tã pạ ti í ꞌi. 15 Gõꞌdá Bãtẽsébã drí nĩzó jó kúmú ạńgi Dạ wúdi ka ậꞌdú kõ ka Ãbĩságã drí rĩzó góla ri vó ndrẽlé ri ꞌála. 16 Bãtẽsébã drí ꞌãꞌi ti zó vũdri tã rõrõ sĩ kúmú ạńgi Dạ wúdi a ndrá. Gõꞌdá kúmú ạńgi drí tã iĵízó góla ti kĩ, Má õꞌe ãꞌdo ní drí yã? 17 Bãtẽsébã drí tã-dri loĝõzó kĩ, Kúmú ạńgi ámáka, ní i tri lãtrítrí trá O va rí áníka a ndrá má drí kĩ, áma mvá Sõlõmónã ãa ꞌdo ꞌbãꞌá nĩ kúmú ạńgi ró áni võ ꞌá. 18 Gõꞌdá ngbãa ngba nõ ri, Ãdõníjã ꞌbã yi trá kíri kúmú ạńgi ró, gõꞌdá ní ni ĩ tã la ko. 19 Gõꞌdá góla u fu i ti yi, i ti jõrã li ngá ꞌbá li nga ri yí be, gõꞌdá kạ bi li ḱi yí be dũu ngá fẽfẽ ró O va rí drí. Gõꞌdá góla ậzi áni mvá ãgo ró ri yi trá, gõꞌdá ậzi Ãbĩyãtárã lãꞌbí ꞌẽ ꞌbá ró ri trá, Jõwábã dri -ꞌbá ạ jú ꞌbũ ka ró ri be. Gõꞌdá õjílã góla drí ậzi ĺi ko ri cé ru i ꞌbũ ꞌbá áníka Sõlõmónã ĩꞌdi. 20 Gõꞌdá ngbãa ngba nõ ri, kúmú ạńgi, õjílã ndrĩ Ĩsĩrãꞌélẽ ꞌá ri yi rĩꞌá bi iĝáꞌá õjílã ní drí ꞌẽꞌá ꞌbãla áni võ ꞌá kúmú ạńgi ró ri rú la a rílí. 21 Õzõ ní õꞌe tã ꞌdi ĩtí ko ri, áa ꞌdo ãma la ra ko ꞌẽꞌá Sõlõmónã be, õzõ õjílã tã õnjí aŝé ꞌbá ri ka tí áni õdrã vólé dri ꞌá. 22 Bãtẽsébã drẽ zãa tã a táꞌá kúmú ạńgi Dạ wúdi be ri, ko ro tã ậngũ ꞌbá Nãtánã drí aĉázó. 23 Gõꞌdá ru i ꞌbũ ꞌbá Dạ wúdi ka ri ꞌbá yi drí tã a tázó Dạ wúdi drí kĩ, Tã ậngũ ꞌbá Nãtánã aĉa trá, rĩꞌá nõ, góla a nĩ áni ndrẽlé. Nãtánã drí fĩzó jó ꞌála ꞌãꞌi ti li vũdri íyi li fi a kózó i ñyạḱú dri ĩ tã rõrõ sĩ kúmú ạńgi a ndrá. 24 Nãtánã drí tã iĵízó kĩ, Kúmú ạńgi, ãmbá ámáka, ní

3 1 Kúmú Ạ ngi yí ka 1 3 lẽ tã-dri nĩ Ãdõníjã drí ꞌbãzó kúmú ạńgi ró áni võ ꞌá rĩlí ki ti áníka kũmũ ka dri ĩ nõ yã? 25 Ãndrõ no, góla u fu i ti ágó yi trá, kạ bi li ḱi yi, gõꞌdá i ti jõrã li ngá ꞌbá li nga ri ꞌbá yí be dũu ngá fẽfẽ ró O va rí drí. Gõꞌdá góla ậzi dri -ꞌbá ạ jú ꞌbũ ka ri ꞌbá yi trá, gõꞌdá áni mvá ãgo mvá ró ri ꞌbá yí be ndrĩ tóla. Ngbãa ngba nõ ri, gólĩyi rĩꞌá ngá nyãꞌá, gõꞌdá kpá ngá mvũꞌá, rĩzó ãyĩkõ ꞌẽlé kálálá be, rĩzó o trélé tã be kĩ, Kúmú ạńgi Ãdõníjã õri ndro ãmbá sĩ. 26 Gõꞌdá õjílã góla drí zi li ko ri rĩꞌá ma Nãtánã, Zãdókõ lãꞌbí ꞌẽ ꞌbá ró ri, Bẽnáyã Jẽhõyídã ri mvá ró ri, gõꞌdá ru i ꞌbũ ꞌbá áníka Sõlõmónã be. 27 Ní ꞌe tã ꞌdi fí té ni tã la ꞌbãzó ru i ꞌbũ ꞌbá áníka ri ꞌbá yi drí ni li ko kĩꞌá nĩ ri, õjílã ꞌẽ ꞌbá rĩlí kúmú ạńgi ró áni võ ꞌá ki ti áníka kũmũ ka dri ĩ ri ãꞌdi ĩꞌdi yã ri? Tã ꞌdi vósĩ ri, Nãtánã drí fõzó vólé. Tã Dạ wúdi drí Sõlõmónã ri ꞌbãzó kúmú ạńgi ró ri 28 Gõꞌdá kúmú ạńgi Dạ wúdi kĩ, Ạ ậzi Bãtẽsébã má ngáá nõlé. Gõꞌdá Bãtẽsébã drí a nĩzó a drélé kúmú ạńgi a ndrá. 29 Kúmú ạńgi Dạ wúdi drí tã a tázó Bãtẽsébã drí kĩ, Tã pạ ti í ró, O va rí góla rĩ ꞌbá zãa lédrẽ-lédrẽ ró ri pa ma trá la ŋõ ạńgi ạńgi ꞌásĩ. 30 Pạ ti í ró ãndrõ no, má a ꞌdo lãtrítrí góla má drí i trílí trá Kúmú O va rí Ĩsĩrãꞌélẽ ka rú la sĩ ꞌdi tã la ꞌẽꞌá, áni mvá Sõlõmónã a ꞌdo ꞌbãꞌá kúmú ạńgi ró áma võ ꞌá, gõꞌdá góla a ꞌdo rĩꞌá nĩ ki ti ámáka kũmũ ka dri ĩ. 31 Gõꞌdá Bãtẽsébã drí ꞌãꞌi ti zó vũdri kúmú ạńgi a ndrá íyi li fi a kózó i ñyạḱú dri ĩ, gõꞌdá trẽzó tã a ta -a ta be kĩ, Kúmú ạńgi ámáka Dạ wúdi õri zãa lédrẽ-lédrẽ ró ạ dũkũ ãkó. 32 Gõꞌdá kúmú ạńgi Dạ wúdi drí tã a tázó kĩ, Nĩ ậzi lãꞌbí ꞌẽ ꞌbá Zãdókõ, tã ậngũ ꞌbá Nãtánã, gõꞌdá Bẽnáyã Jẽhõyídã ri mvá be. Gõꞌdá gólĩyi aĉa be ri, 33 góla kĩ gólĩyi drí ri, Nĩ trõ áma mvá Sõlõmónã yi ru i ꞌbũ ꞌbá ámáka ãza ꞌbá yí be nĩzó Gĩhónã ꞌála. Sõlõmónã õnĩ íyíka dõngí ámáka ri sĩ. 34 Õzõ nĩ õca trá tóla ri, Zãdókõ yi Nãtánã be a ꞌdo ĩyi dõ dãꞌá Sõlõmónã dri ĩ góla ri ꞌbãzó kúmú ạńgi Ĩsĩrãꞌélẽ ka ró. Dõ dãdã ꞌdi vólé dri la ꞌásĩ ri, õjílã ãza ꞌbá yi õvo ró ĩyi gu ni ýạ, gõꞌdá gólĩyi ãa ngba ró tã be kĩ, Kúmú ạńgi Sõlõmónã õri ndro ãmbá sĩ! 35 Nĩ aĵi ró góla loĝõlé nõngá, góla õri ró be ki ti ámáka kũmũ ka ri dri ĩ áma võ ꞌá kúmú ạńgi ró. Góla ĩꞌdi má drí njĩlí trá a ꞌdólé kúmú ạńgi ró õjílã Ĩsĩrãꞌélẽ ka dri li Yúdạ ka be ri. 36 Bẽnáyã Jẽhõyídã ri mvá drí tã loĝõzó kĩ, Ãa ꞌdo ĩtí! Kúmú O va rí kúmú ạńgi ãmáka Dạ wúdi ka õꞌbã tã ꞌdi ꞌbá yi ru ꞌẽlé. 37 Gõꞌdá O va rí ãa ꞌdo Sõlõmónã be kpá, õzõ góla drí ꞌbãrẽ ní be ri ka tí. O va rí õꞌbã kũmũ Sõlõmónã ka ri lậnji li ko ro áníka ri dri ĩ sĩ. 38 Ĩtí ri, Zãdókõ lãꞌbí ꞌẽ ꞌbá ró ri, tã ậngũ ꞌbá Nãtánã, gõꞌdá Bẽnáyã Jẽhõyídã ri mvá, lo kí ꞌbá kúmú ạńgi Dạ wúdi ka ꞌdĩ ꞌbá yí be drí Sõlõmónã ri trõzó nĩzó Gĩhónã ꞌála. Sõlõmónã nĩ íyíka dõngí kúmú ạńgi Dạ wúdi ka ri sĩ. 39 Zãdókõ lãꞌbí ꞌẽ ꞌbá ró ri drí dõ a trõzó gũgũ la njã O va rí drí ri lésĩ dãlé Sõlõmónã dri ĩ tã a ꞌda ró kĩ, góla trá ngbãa ngba nõ kúmú ạńgi ꞌi. Gõꞌdá gólĩyi drí gu ni ýạ võzó õjílã drí a ngbázó tã be kĩ, Sõlõmónã õri ndro ãmbá sĩ! 40 Gõꞌdá õjílã drí ngãzó ndrĩ ꞌdẽlé góla vó, rĩꞌá nĩlí gõlé Yẽrõsãlémã ꞌála tíríꞌbá võvõ yí be, o tre -o tre yí be, ãyĩkõ ꞌẽꞌẽ yí be, gõꞌdá i ñyạḱú dri drí ru iŷázó ngá ạỹi drí. 41 Gõꞌdá Ãdõníjã ũmú íyíka ꞌdĩ ꞌbá yí be drẽ ĩyi ngá nyãꞌá ꞌẽꞌá ndẽla nõtí ri, ko ro drílĩyi ngá ạỹi a rízó, gõꞌdá Jõwábã drí kpá gu ni ýạ ãwó a rízó, gõꞌdá dríla tã iĵízó kĩ, Ãꞌdo tã ri ru ꞌẽlé nĩ jạ ri bạ ꞌála ngá ạỹi drí ꞌbãzó rõo nã yã? 42 Gólĩyi drẽ tã no a táꞌá ri, ko ro Jõnãtánã, Ãbĩyãtárã lãꞌbí ꞌẽ ꞌbá ró ri mvá drí aĉázó. Gõꞌdá Ãdõníjã drí góla ri zi zó jó ꞌála, gõꞌdá tã a tázó kĩ, Ãgo tãndí õzõ ní tí nõ a ꞌdo võrã tãndí a trõꞌá ãma drí. 43 Jõnãtánã drí tã-dri jãzó kĩ, Tã tãndí yu ãni drí. Kúmú ạńgi ãmáka Dạ wúdi ꞌbã Sõlõmónã trá a ꞌdólé kúmú ạńgi ró íyi võ ꞌá. 44 Sõlõmónã nĩ íyíka Gĩhónã ꞌála dõngí Dạ wúdi ka ri sĩ. Gõꞌdá Zãdókõ, Nãtánã, Bẽnáyã yí be, gõꞌdá lo kí ꞌbá Dạ wúdi ka ri ꞌbá yi nĩ ĩyi kpãa góla be. 45 Gõꞌdá gólĩyi ca be tóla ri, Zãdókõ yi Nãtánã be drí dõ dãzó Sõlõmónã dri ĩ góla drí a ꞌdózó kúmú ạńgi ró. Gólĩyi aĝõ kó ĩꞌdi ngbãa ngba nõ, gõꞌdá õjílã jạ ri bạ ꞌála rĩꞌá ĩyi ãyĩkõ ꞌẽꞌá rõo ĩꞌdi ãni drí ngá ạỹi a rízó ꞌdĩ. 46 Sõlõmónã trá ngbãa ngba nõ kúmú ạńgi ꞌi. 47 Gõꞌdá õjílã ãmba -ãmba kũmũ Dạ wúdi ka ꞌdĩ ꞌbá yi drí fĩzó kpá ndrĩ góla ngála jó ꞌála ãwo -ĩtí ꞌẽlé góla drí, gõꞌdá tã a tázó kĩ, O va rí áníka õꞌbã kúmú ạńgi Sõlõmónã ri rú li ku -li ku ró gạ rạ áníka ri dri ĩ sĩ, gõꞌdá kũmũ góla ka ãa ꞌdo kpá gạ rạ áníka ri dri ĩ sĩ. ꞌdĩi Dạ wúdi ậyi ꞌá gbãrãkã íyíka dri ĩ i tú-pá ꞌdĩ

4 1 Kúmú Ạ ngi yí ka sĩ, gõꞌdá dríla íyi dri aŝõzó vũdri, 48 rĩzó rãtáã ꞌẽlé kĩ, Má luŷi ni, Kúmú O va rí Ĩsĩrãꞌélẽ ka, ní ꞌbã áma mvá Sõlõmónã trá kúmú ạńgi ró, ní aŷe ma trá rĩlí ndrẽla zãlo áma li fi sĩ, ãkpã má drãá drẽ ko. 49 Gõꞌdá ũmú Ãdõníjã ka ꞌdĩ ꞌbá yi a ri ĩyi be tã ꞌdi ĩtí ri, ũri drí fĩzó gólĩyi ꞌá, drílĩyi ngãzó lậꞌbúli ꞌwãa ꞌwa vólé võ ꞌdi ꞌásĩ. 50 Ĩtí ri, ũri drí fĩzó Ãdõníjã ꞌá Sõlõmónã ri tãsĩ, góla drí rãzó gũgũ la njã O va rí ka ri ꞌála võ kõrõnyã zã ka ꞌdĩ íꞌyá la rũli. a 51 Õjílã ãza drí tã ꞌdi a tázó Sõlõmónã drí kĩ, Ãdõníjã a ꞌdo trá ũri ró, góla rĩꞌá võ kõrõnyã zã ka íꞌyá la rũꞌá, gõꞌdá góla rĩꞌá rúꞌbạ lo ꞌbãꞌá, Kúmú ạńgi Sõlõmónã ĩi tri lãtrítrí áma fũzó ko. 52 Sõlõmónã drí tã-dri loĝõzó kĩ, Õzõ Ãdõníjã õꞌe tã ánya ãza ko ri, má fú góla ko. Gõꞌdá õzõ góla õꞌe tã ánya trá ri, má a ꞌdo góla ri fũꞌá. 53 Gõꞌdá kúmú ạńgi Sõlõmónã drí õjílã jõzó Ãdõníjã ri ậdri li võ kõrõnyã zã ka lésĩ yí ngála. Ãdõníjã drí a nĩzó ꞌãꞌi ti li vũdri kúmú ạńgi Sõlõmónã a ndrá, gõꞌdá Sõlõmónã drí tã a tázó dríla kĩ, Ãdõníjã, ní nĩ ꞌbã ꞌála. Tã ạ dũkũ Dạ wúdi drí a tálé Sõlõmónã drí ri 2 1 Kúmú ạńgi Dạ wúdi ni be trá kĩ, kậyi trá ãnyi yí drí ꞌẽzó drãlé ri, góla drí úli ạ dũkũ íyíka a tázó íyi mvá Sõlõmónã drí kĩ, 2 Áma mvá, ma trá ngá õdrã ka ꞌi ngbãa ngba nõ. Ní drí a ꞌdólé ãgo ró a mba -a mba ró. 3 Ní ꞌe tã gólĩyi Kúmú O va rí drí tã la ꞌbãlé ri ꞌbá yi, ní ꞌde zãa tã i mba góla ka ri ꞌbá yi vósĩ. Ní ro tã gólĩyi iĝĩlí trá tã ꞌbãꞌbã Músạ ka ꞌá ri ꞌbá yi ãkí ãkó. Õzõ ní õꞌe tã ꞌdi ꞌbá yi trá ĩtí ri, ní a ꞌdo ꞌbãꞌá tãndí ró tã ndrĩ ní drí ꞌẽꞌá ꞌẽla ri ꞌbá yi ꞌásĩ, võ ní drí nĩzó ri yi ꞌásĩ ndrĩ. 4 Gõꞌdá õzõ ní õꞌe tã ꞌdi ꞌbá yi trá ĩtí ri, Kúmú O va rí a ꞌdo tã góla drí ꞌbãlé trá má drí ri ꞌẽꞌá ní drí. Góla kĩ má drí ri, Õzõ áni ózõwá yi õri tã lẽlẽ sĩ má ꞌá ĩyi pi pi ŝi ĺi sĩ ndrĩ, gõꞌdá kpá tã i ŝũ-i ŝũ ĩyíka sĩ ndrĩ ri, õjílã ꞌẽ ꞌbá rĩlí ki ti Ĩsĩrãꞌélẽ ka dri ĩ kúmú ạńgi ró ri, a ꞌdo ꞌbãꞌá zãa gólĩyi ꞌásĩ. 5 Sõlõmónã, ní i vi tã Jõwábã drí ꞌẽlé má drí Ãbẽnérẽ Nérẽ ri mvá ri fũzó Ãmásã Jétã ri mvá be ri ko. Góla fu dri -ꞌbá ạ jú ꞌbũ ꞌbá Ĩsĩrãꞌélẽ ka yí ka ri nã ꞌbá yi, õzõ ódrí ạ jú-ꞌbá-ãzí fũri ạ jú ꞌá ri ka tí. Gõꞌdá góla fu gólĩyi ꞌdĩ, a ꞌdó ạ jú ꞌá ko. Ãrí õjílã ꞌdi ꞌbá yí ka a ꞌdo gõꞌá góla dri ĩ. 6 Ní ꞌe tã ní drí i ŝũli ꞌẽꞌá ꞌẽla góla drí ri tã ni ñi áníka ri vó ró. Gõꞌdá ní aŷe góla ko dẽlé ãrãkã ró nĩlí võ õjílã o drã ꞌbá trá ri ka ꞌá tã ạ ꞌdi sĩ. 7 Ní a ꞌda pi pi ŝi ĺi tãndí Bãrĩzĩláyĩ góla Gĩládã lésĩ ri mvá la yi dri ĩ, nĩ nya ngá gólĩyí be límvó ãlo ꞌá. Gólĩyi pa ma nĩ kậyi má drí rãzó áni ậdrúpi Ãbãsãlómõ ri tãsĩ ri tú. 8 Tã Sĩméyĩ ka ũvi ko ní dri ĩ sĩ, ãgo góla Bạ hũri ḿi lésĩ õrĩ Bẽnjĩmónã ka ꞌásĩ ꞌdi. Góla mve ma trá rõo kậyi má drí rĩzó rãlé Mãhãnámĩ ꞌála ri tú, gõꞌdá góla aĉa be áma uŝúli áyágá Jõrõdénĩ ka nã ti ꞌála ri, má i tri lãtrítrí trá O va rí drí kĩ, má lẽé góla ri fũli ko. 9 Ngbãa ngba nõ ri, ní fẽ la ŋõ góla drí. Góla trá ãrãkã ró, gõꞌdá ni õjílã cú tã ni ñi be ri ĩꞌdi, ní a ꞌdo lạ ti ꞌẽzó góla ri fũli nĩlí võ õjílã o drã ꞌbá trá ri ka ꞌá ri tã la ni ꞌá nĩ Dạ wúdi ri trá kúmú ạńgi Ĩsĩrãꞌélẽ ka ró ndro nya ꞌdi -ri (40), gõꞌdá ndro nji -dri -la -ri (7) ꞌdi íyíka Hẽbẽrónã ꞌála, gõꞌdá ndro nya ꞌdi -trá-dri -la -nga -mu dri -dri -la -nga -na (33) ꞌdĩ íyíka Yẽrõsãlémã ꞌála. Gõꞌdá góla drí drãzó, ãvõ la ꞌbãzó jạ ri bạ íyíka Yẽrõsãlémã ka ri ꞌá. 12 Góla ri mvá Sõlõmónã drí rĩzó ki ti góla ka kũmũ ka ꞌdĩ dri ĩ kúmú ạńgi ró góla ri võ ꞌá. Góla ri trá a mba -a mba ró kũmũ íyíka ꞌá. Lạ ti kũmũ Sõlõmónã ka drí a ꞌdózó a mba -a mba ró ri 13 Kậyi ãza sĩ, Ãdõníjã drí nĩzó Bãtẽsébã, Sõlõmónã ri a ndré ri ndrẽlé. Gõꞌdá Bãtẽsébã drí tã iĵízó góla ti kĩ, Ní a nĩ áma ndrẽlé nõ tã tãndí sĩ yã? Ãdõníjã drí tã-dri loĝõzó kĩ, Ãwo, 14 ma cú tã ãza be, má lẽ a tála ní drí. a 1:50 Tã õnjí ꞌbá iĉa trá rãlé fĩlí gũgũ la njã O va rí ka ꞌá íꞌyá i pálé trá võ kõrõnyã zã ka ru i ĉu mậ la yi rú ꞌdĩ rũli, íyi pãlé õdrã ꞌásĩ. Ní lã A fõ-a fõ 21:13-14.

5 1 Kúmú Ạ ngi yí ka 2 5 Gõꞌdá Bãtẽsébã drí tã loĝõzó góla drí kĩ, Ní a ta tã ri ꞌdĩ. 15 Gõꞌdá Ãdõníjã drí tã a tázó kĩ, Ní ni trá kĩ, tí kũmũ ꞌdi a ꞌdo ꞌbãꞌá nõ ámáka ĩꞌdi b, õjílã Ĩsĩrãꞌélẽ ka yi ndrĩ ꞌbã li fi trá má dri ĩ a ꞌdólé kúmú ạńgi ĩyíka ró, gõꞌdá tã drí íyi ngá ru jãzó ĩꞌdi áma ậdrúpi drí a ꞌdózó nĩ kúmú ạńgi ró nõ. ꞌdĩi tã ꞌẽꞌẽ Kúmú O va rí ka góla drí ri ĩꞌdi. 16 Gõꞌdá ngbãa ngba nõ ri, ma cú tã be ãlo má lẽ ní drí ꞌẽla má drí. Gõꞌdá Bãtẽsébã drí góla ri iĵízó kĩ, Tã ri ꞌdĩ ãꞌdo ka ꞌi yã? 17 Gõꞌdá Ãdõníjã drí tã loĝõzó kĩ, Ní iĵi tã kúmú ạńgi Sõlõmónã ti, ãa ꞌdo ró má drí Ãbĩságã ri trõzó má drí õkó ró. Gõꞌdá ní sĩ ri, góla iĉá ko gãlé dó. 18 Gõꞌdá Bãtẽsébã drí tã-dri kõzó kĩ, Tãndí ró, má a ꞌdo a táꞌá la. 19 Gõꞌdá Bãtẽsébã drí ngãzó nĩlí tã Ãdõníjã ka ꞌdĩ a tálé kúmú ạńgi Sõlõmónã drí. Gõꞌdá kúmú ạńgi Sõlõmónã ndre be íyi a ndré a nĩꞌá ri, dríla ngãzó ki ti dri ĩ sĩ, nĩꞌá góla ri lậgúli, gõꞌdá dríla íyi dri ậndi zó tã rõrõ sĩ íyi a ndré drí, gõꞌdá gõzó rĩlí vũdri ki ti íyíka dri ĩ. Gõꞌdá góla drí tã ꞌbãzó ki ti ãza a trõzó íyi a ndré drí rĩzó dri la yí lạ gạ ti gõlé íyi dri -ágó lésĩ ró. 20 Gõꞌdá Bãtẽsébã drí tã a tázó kĩ, Tã ãza be fínyáwá ĩtí má lẽ ní drí ꞌẽla má drí. Sõlõmónã drí tã-dri loĝõzó kĩ, Áma a ndré, ní a ꞌda tã ní drí lẽlé ri má drí, má a ꞌdo ꞌẽꞌá la ní drí. 21 Gõꞌdá Bãtẽsébã drí tã-dri loĝõzó kĩ, Ní lẽ tã-dri áni ậdrúpi Ãdõníjã õtrõ ró Ãbĩságã yí drí õkó ró. 22 Ko ro kúmú ạńgi Sõlõmónã drí tã iĵízó a ndre la ti kĩ, Ní iĵi Ãbĩságã ri tã ĩꞌdi Ãdõníjã drí õkó ró ãꞌdo tãsĩ yã? c Tí ní a ꞌdo gbõ kũmũ tã iĵíꞌá ĩꞌdi góla drí. Gõꞌdá ní ni trá kĩ, úti góla si śi má drí. Tí ní iĵí tã tãndí ãza Ãbĩyãtárã lãꞌbí ꞌẽ ꞌbá yi drí Jõwábã Zẽrũyi ýạ ri mvá be ko ãꞌdo drí yã? d 23 Kúmú ạńgi Sõlõmónã drí lãtrítrí i trízó O va rí ri rú sĩ kĩ, Ãdõníjã a ꞌdo drãꞌá, tã góla drí iĵílí ꞌdĩ tãsĩ. 24 O va rí ꞌbã ma trá a ꞌdólé áma átá ri võ ꞌá kúmú ạńgi ró, gõꞌdá góla ꞌbã tã trá kĩ, kúmú ạńgi Ĩsĩrãꞌélẽ ꞌá ri a ꞌdo ꞌbãꞌá zãa ꞌbã-ti ámáka ri ꞌásĩ. Pạ ti í ró, má i tri lãtrítrí trá O va rí ri rú sĩ, Ãdõníjã a ꞌdo drãꞌá ãndrõ no. 25 Gõꞌdá kúmú ạńgi Sõlõmónã drí tã ꞌbãzó Bẽnáyã, Jẽhõyídã ri mvá drí Ãdõníjã ri fũzó. Tã Sõlõmónã drí Ãbĩyãtárã ri jõzó ꞌbã ꞌála ri 26 Gõꞌdá nĩngá sĩ ri, kúmú ạńgi Sõlõmónã drí tã jõzó Ãbĩyãtárã lãꞌbí ꞌẽ ꞌbá ró ri ậzi źó, gõꞌdá tã a tázó dríla kĩ, Ní nĩ gõlé ní drí ꞌbã ꞌála, Ãnãtótã ꞌála, tí ní iĉa kpá trá drãlé. Gõꞌdá má iĉá ko áni fũli ngbãa ngba nõ, tãla ní ri sạñdúkũ tã-dri lẽlẽ O va rí ka ri ka nji li nĩ áma átá Dạ wúdi drí, gõꞌdá la ŋõ ꞌe ni kpá trá góla be rõo. 27 Gõꞌdá nĩngá sĩ, Sõlõmónã drí Ãbĩyãtárã e ri lo fõzó vólé loŝĩ lãꞌbí ꞌẽ ꞌbá ka O va rí drí ri ꞌásĩ. Tã ꞌdi ꞌe ru trá ĩtí, tãla tã Kúmú O va rí drí ꞌbãlé trá Sílõ ꞌála Élĩ ri mvá yi drí ri ãa ꞌdo ró be tã pạ ti í ró. Tã Jõwábã ri fũzó ri 28 Jõwábã ậmú ru Ãbãsãlómõ ri pãlé góla drí uĵũri a ꞌdólé kúmú ạńgi ró ri ꞌá ko. Gõꞌdá góla ậmu ru íyíka Ãdõníjã ri pãlé ĩꞌdi. Gõꞌdá góla a rílí be tã kĩꞌá nĩ ri, úũfu Ãdõníjã trá ri, góla drí rãzó nĩꞌá gũgũ la njã O va rí ka ri ꞌála, võ kõrõnyã zã ka ri íꞌyá la rũli gạǵạ, yí õpa ró ngá. 29 Gõꞌdá Sõlõmónã a rílí be tã kĩ, Jõwábã ra trá võ kõrõnyã zã ka ꞌála ri, góla drí Bẽnáyã Jẽhõyídã ri mvá ri jõzó nĩꞌá góla ri fũli. 30 Bẽnáyã drí fĩzó gũgũ la njã O va rí ka nã ꞌála tã a tálé Jõwábã drí kĩ, Kúmú ạńgi kĩ, ní ãa fõ ĩvĩ nõlé. Gõꞌdá góla drí tã-dri loĝõzó kĩ, ꞌéꞌẽ, má a ꞌdo drãꞌá nõngá. b 2:15 Ãdõníjã a ta úli ꞌdi ꞌbá yi trá, tãla mvá si śi Dạ wúdi ka Ãbãsãlómõ drã trá, gõꞌdá úti góla ĩꞌdi mvá ri la ró Ãbãsãlómõ vó. c 2:22 Sõlõmónã i ŝũ íyíka kĩ Ãdõníjã ꞌe trá kũmũ íyíka trõlé, tãla lãꞌbí Ĩsĩrãꞌélẽ ka vó ró ri, kúmú ạńgi drã ꞌbá trá ri õkó la yi óri fẽ la kúmú ạńgi a ꞌdó ꞌbá góla ri võ ꞌá ri drí. d 2:22 Sõlõmónã iĵi tã trá ĩtí, tãla Ãbĩyãtárã yi Jõwábã be, lẽ ĩyi tã Ãdõníjã ka rõo. e 2:27 Ãbĩyãtárã ꞌdi trá lãꞌbí ꞌẽ ꞌbá ạ dũkũ la ró Élĩ ri ózõwá yi lãfálé ꞌásĩ. 2:27 1 Sãmõwélẽ 2:27-36

6 1 Kúmú Ạ ngi yí ka Gõꞌdá Bẽnáyã drí nĩzó gõlé tã Jõwábã drí loĝõlé ꞌdĩ a tálé kúmú ạńgi Sõlõmónã drí. 31 Gõꞌdá Sõlõmónã drí tã ꞌbãzó kĩ, Ní ꞌe õzõ góla drí a tálé ꞌdĩ ka tí, ní fu góla ãkpã võ kõrõnyã zã ka ꞌdĩ lạ gạ ti tóla, ní trõ ró góla ri ãvõ, nĩꞌá ꞌbãla ꞌbú ꞌá. ꞌdĩi a ꞌdo tã ánya Jõwábã ka õjílã gólĩyi góla drí u fúli cú ĩtí tã ífí ãkó ꞌdĩ ꞌbá yi tãsĩ ri lậnji la trõꞌá vólé má dri ĩ sĩ, ꞌbã-ti áma átá ka be. 32 O va rí a ꞌdo tã-võ loĝõꞌá góla drí ãgo gólĩyi ri góla drí fũli ꞌdĩ ꞌbá yi tãsĩ. Ãgo ꞌdĩ ꞌbá yi rĩꞌá kpạ rạ ti ạ jú ꞌbũ ꞌbá tãndí ꞌi lậvũli gạ rạ góla dri ĩ sĩ. Áma átá ni ĩ õdrã tã Ãbẽnérẽ Nérẽ ri mvá, góla dri -ꞌbá ạńgi ạ jú ꞌbũ ꞌbá Ĩsĩrãꞌélẽ ka ri ka ró ri, gõꞌdá Ãmásã Jétã ri mvá, dri -ꞌbá ạ jú ꞌbũ ꞌbá Yúdạ ka ri ꞌbá yí ka be ri tã la yi ko. 33 Ãrí gólĩyíka õgõ Jõwábã dri ĩ ózõwá la yí be ạ dũkũ ãkó. Gõꞌdá O va rí a ꞌdo õrẽ fẽꞌá Dạ wúdi drí, ózõwá la yí be, kũmũ góla ka ꞌá ạ dũkũ ãkó. 34 Gõꞌdá Bẽnáyã drí nĩzó gõlé Jõwábã ri fũli, gõꞌdá ãvõ la trõzó nĩꞌá ꞌbãla ꞌbú ꞌá, góla drí ꞌbã ꞌála võ ãga ngbe lẽ ꞌá. 35 Sõlõmónã drí gõꞌdá Bẽnáyã ri ꞌbãzó ĩꞌdi Jõwábã ri võ ꞌá dri -ꞌbá ạńgi ạ jú ꞌbũ ꞌbá ka ró, gõꞌdá Zãdókõ ri ꞌbãzó íyíka lãꞌbí ꞌẽ ꞌbá ró Ãbĩyãtárã ri võ ꞌá. 36 ꞌdĩi vósĩ ri, kúmú ạńgi Sõlõmónã drí tã jõzó Sĩméyĩ ri ậzi ĺi, gõꞌdá tã a tázó dríla kĩ, Ní ꞌdi jó Yẽrõsãlémã ꞌá nõngá rĩzó ꞌá la. Gõꞌdá ní drí pá i ngálé jạ ri bạ ꞌásĩ nĩlí võ ãza ꞌá ko. 37 Gõꞌdá õzõ ní õmbã fạ fạ Kĩdrónã ka dri la trá ri, pạ ti í ró, ní a ꞌdo drãꞌá. Gõꞌdá áni ãrí a ꞌdo gõꞌá ãkpã ní dri ĩ. 38 Sĩméyĩ drí tã-dri loĝõzó kĩ, Ãmbá ámáka, ꞌdĩi úli tãndí ꞌi, má a ꞌdo tã ni kúmú ạńgi ámáka drí a tálé ꞌdi ꞌẽꞌá. Gõꞌdá Sĩméyĩ drí rĩzó Yẽrõsãlémã ꞌá ndro dã sĩ. 39 Gõꞌdá ndro na vólé dri ꞌá ri, rạ gi í Sĩméyĩ ka ri ri ꞌbá yi drí rãzó vólé kúmú ạńgi Ãkísĩ ngála Gátã ꞌála. Gõꞌdá Sĩméyĩ a rílí be tã kĩꞌá nĩ ri, gólĩyi ãa ꞌdo be tóla ri, 40 góla drí rĩ-võ o mbézó dõngí dri ĩ, nĩzó dõngí sĩ gólĩyi lo ndãlé, gõꞌdá góla uŝúli be gólĩyi ri, dríla gólĩyi ậdri zó aĝõzó ĩꞌdí be la yí drí ꞌbã ꞌála Yẽrõsãlémã ꞌá. 41 Gõꞌdá kúmú ạńgi Sõlõmónã a rílí be tã kĩ, Sĩméyĩ õnĩ trá Yẽrõsãlémã ꞌásĩ Gátã ꞌála, gõꞌdá góla ãaĝõ kpá trá ri, 42 kúmú ạńgi Sõlõmónã drí góla ri ậzi źó tã iĵízó góla ti kĩ, Sĩméyĩ, má ꞌbã tã nĩ ní drí lãtrítrí i trízó O va rí a ndrá, gõꞌdá dri -mbílí sõzó ní li fi kĩ, ní drí fõlé Yẽrõsãlémã ꞌásĩ nĩlí võ ãza ꞌá ko, gõꞌdá kậyi góla ní drí fõzó nĩlí võ ãza ꞌá ri tú ri, ní a ꞌdo drãꞌá. ꞌdĩi a ꞌdó tã pạ ti í ꞌi ko yã? Kậyi nã sĩ, ní kĩ má drí ri, tãndí ró, ní ãa ꞌdo tã má drí a tálé ꞌdĩ i nji ꞌá. 43 Ní i nji ĩ lãtrítrí ní drí i trílí trá O va rí a ndrá, gõꞌdá tã má drí ꞌbãlé ní drí ri be ko ãꞌdo tãsĩ yã? 44 Ní ni kpá trá áni pi pi ŝi ĺi ꞌá tã õnjí ní drí ꞌẽlé trá áma átá Dạ wúdi drí ri. Ngbãa ngba nõ ri, O va rí a ꞌdo tã õnjí áníka ꞌdĩ võ la loĝõꞌá ní drí. 45 Gõꞌdá O va rí a ꞌdo õrẽ fẽꞌá má drí, gõꞌdá kũmũ áma átá ka ꞌbãzó a mba -a mba ró ạ dũkũ ãkó. 46 Kúmú ạńgi Sõlõmónã drí tã ꞌbãzó kĩ, Bẽnáyã! Ní fu Sĩméyĩ! Gõꞌdá Bẽnáyã, Jẽhõyídã ri mvá drí Sĩméyĩ ri trõzó ĩvĩ ꞌála, nĩꞌá fũla. Gõꞌdá ngbãa ngba nõ ri, kũmũ Sõlõmónã ka gõꞌdá trá a mba -a mba ró. Tã O va rí drí tã ni ñi fẽzó Sõlõmónã drí ri 3 1 Kúmú ạńgi Sõlõmónã drí ru ậmúzó kúmú ạńgi Mạśi ri ka be, gõꞌdá mvá ãnjó la ri trõzó yí drí õkó ró. Gõꞌdá õkó ri ꞌdĩ a trõzó rĩlí yí drí ꞌbã ꞌála jạ ri bạ Dạ wúdi ka Yẽrõsãlémã ꞌá ri ꞌála, té góla drí ꞌbã kũmũ ka ri ꞌdi zó zãlo, jó ạńgi O va rí ri i nji ka ri be, gõꞌdá kpá ꞌbáráŋã góla bẽlé di ri Yẽrõsãlémã rú sĩ ri be ri tú. 2 Kậyi nã ꞌbá yi sĩ ri, õjílã Ĩsĩrãꞌélẽ ka yi ri trá ngá fẽfẽ ĩyíka fẽlé rĩzó O va rí ri i nji li võ ngĩíngi kõrõnyã zã ka lũtú dri ĩ ri yi ꞌásĩ, tãla ꞌdĩi úꞌdi drẽ jó O va rí ri i nji ka ri ko. 3 Sõlõmónã ꞌbã O va rí ri lo vó trá rõo, dríla ꞌdẽzó tã átá la Dạ wúdi drí ꞌbãlé trá góla drí ri ꞌbá yi vósĩ. Gõꞌdá ꞌdĩi ꞌásĩ ri, góla ꞌe tã ãlo trá átá la Dạ wúdi drí ꞌẽlé ko ri, góla drí íyi jãzó rĩꞌá kõrõnyã zãlé ngá fẽfẽ ró, ãbélẽngówá zãzã be võ ngĩíngi kõrõnyã zã ka lũtú dri ĩ ri yi ꞌásĩ O va rí drí. 4 Võ lậvũ ꞌbá gạ rạ rĩzó kõrõnyã zãlé dri la ri íyíka Gĩbẽyónĩ ꞌála. Ĩtí ri, kúmú ạńgi Sõlõmónã drí nĩzó tóla kõrõnyã zãlé kútũ-ãlo (1,000) ngá fẽfẽ ró O va rí drí. 5 Ngạći nã sĩ ri, Kúmú O va rí drí íyi a ꞌdázó kúmú ạńgi Sõlõmónã drí a bĩ-a bĩ ꞌá, gõꞌdá tã a tázó dríla kĩ, Sõlõmónã, ní iĵi ngá ní drí lẽlé ri má ti, gõꞌdá má a ꞌdo fẽꞌá la ní drí. 6 Kúmú ạńgi Sõlõmónã drí tã-dri loĝõzó kĩ, Ní a ꞌda pi pi ŝi ĺi tãndí áníka trá ru i ꞌbũ ꞌbá áníka áma átá Dạ wúdi drí, tãla góla ri trá zãa bạ di tã mbi áníka ꞌẽlé ĩꞌdi pi pi ŝi ĺi ãlo sĩ. Gõꞌdá ãndrõ no, ni zãa pi pi ŝi ĺi tãndĩ áníka a ꞌdáꞌá góla drí ĩꞌdi nõ, ní drí mvá ágó a fẽzó góla

7 1 Kúmú Ạ ngi yí ka drí rĩlí kúmú ạńgi ró góla ri võ ꞌá. 7 Óõ, Kúmú ámáka O va rí, ngbãa ngba nõ ri, ní ꞌbã ma trá kúmú ạńgi ró áma átá Dạ wúdi ri võ ꞌá, gõꞌdá ma nyé õzõ mvá fínyáwá góla tã ãza ni ꞌbá ko tã kũmũ ka ꞌá ri tí. 8 Ngbãa ngba nõ ri, ma trá kúmú ạńgi ꞌi õjílã áníka lậvũ ꞌbá gạ rạ ní drí njĩlí trá nõ ꞌbá yi dri li, tãla gólĩyi liẑo trá rõo, íiĉá lãla ko. 9 ꞌdõvó ãa ꞌdo trá ĩtí ri, ní a fẽ tã ni ñi ĩꞌdi má drí, gõꞌdá ní i mba ró ma tã ánya tã mbi be lãfálé la yi cãlé, tãla má ni ró be lạ ti ꞌẽzó a ꞌdólé kúmú ạńgi ró õjílã áníka yi dri li ri. Õzõ ní õꞌe tã ꞌdi ĩtí ko ri, lạ ti ãza yu má drí ꞌẽzó tã kũmũ ka ꞌẽlé õjílã õꞌbí áníka ꞌdĩ ꞌbá yi drí. 10 O va rí drí tã-dri loĝõzó kĩ, Sõlõmónã, ma rĩꞌá ãyĩkõ ró, tãla ní iĵi tã trá tã ni ñi tãsĩ. 11 Tí ní a ꞌdo tã iĵíꞌá nõ a ꞌdózó ndro be dũu, ngãtá a ꞌdózó ngá be dũu, ngãtá ạ jú-ꞌbá-ãzí áníka yi u fúzó ĩꞌdi. Võ la ꞌá ri, ní iĵi tã tã ni ñi ka trá tã mbi ꞌẽzó ĩꞌdi. 12 Gõꞌdá má a ꞌdo áni ꞌbãꞌá a ꞌdólé tã ni ñi be lậvũli gạ rạ õjílã si śi lésĩ nã ꞌbá yi dri ĩ sĩ ndrĩ, gõꞌdá kpá gólĩyi ꞌẽ ꞌbá a ꞌdólé i zạ tú ri ꞌbá yi dri ĩ sĩ ndrĩ. 13 Má a ꞌdo kpá ngá gólĩyi ní drí tã la iĵílí ko ri ꞌbá yi fẽꞌá ní drí. Ní a ꞌdo ꞌbãꞌá ngá-ti be dũu, gõꞌdá áa ꞌdo áni i nji ꞌá rĩrĩ áníka ꞌásĩ ndrĩ. Ní a ꞌdo ꞌbãꞌá gạ rạ kúmú ạńgi ạńgi ãzí dri ĩ sĩ ndrĩ. 14 Õzõ ní i ĩ nji tã ꞌbãꞌbã ámáka trá ꞌdẽzó má vósĩ, õzõ áni átá Dạ wúdi drí ꞌẽrẽ la tí ri, má a ꞌdo ndro áníka rĩzó ri ꞌbãꞌá ãce. 15 Kúmú ạńgi Sõlõmónã drí li fi nji zó ậꞌdú ꞌásĩ tã ꞌdi vó la i ŝũli dĩíí ri, góla drí ni zó la kĩ, O va rí ri tã ꞌdi a tálé nĩ yí drí a bĩ-a bĩ ꞌá. Gõꞌdá góla drí nĩzó gõlé Yẽrõsãlémã ꞌála a drélé sạñdúkũ tã-dri lẽlẽ O va rí ka ri ka a ndrá, dríla kõrõnyã u li źó zãlé ngá fẽfẽ íyíka ró, gõꞌdá kpá ngá fẽfẽ ꞌa ậmu ka be O va rí drí. Góla drí kãrámã ꞌbãzó õjílã ãmba -ãmba íyíka ꞌdĩ ꞌbá yi ậzi źó ndrĩ nyãla. Tã Sõlõmónã drí tã a mba -a mba kĩzó tã ni ñi sĩ ri 16 Kậyi ãza sĩ, õkó ãgo kpã ꞌbá ãza ꞌbá yi zãlo ri drí a nĩzó kúmú ạńgi Sõlõmónã ngála, góla õki ró tã ĩyi lãfálé ꞌásĩ. 17 Gõꞌdá õkó ãlo ri drí tã a tázó kĩ, Kúmú ạńgi ámáka, mã ri rĩlí õkó nõ be jó ãlo ꞌá, gõꞌdá má drí mvá ti zó. 18 Gõꞌdá kậyi na má drí mvá ti zó ri vósĩ ri sĩ ri, õkó nõ drí kpá mvá íyíka ri ti zó, ꞌdĩi ãma kó cé ri góla be, li fi dri ꞌbá ãkó. 19 Gõꞌdá ngạći ãza sĩ, õkó ꞌdĩ drí ậyi źó íyi mvá dri ĩ ậꞌdú li fi sĩ, mvá ꞌdĩ drí drãzó. 20 Gõꞌdá ngạći ító ꞌá, ma trá ậꞌdú kõꞌá, õkó nõ drí a nĩzó áma mvá ri trõlé má ágálé sĩ, nĩꞌá lãla yí drí gbãrãkã dri ꞌála, gõꞌdá mvá ãvõ íyíka ꞌdĩ a trõzó lãlé má ágálé. 21 Gõꞌdá ci ĩ ńó, má nga be ꞌẽꞌá bã fẽlé áma mvá drí ri, má ndre be ri, mvá gõꞌdá trá ãvõ ró. Gõꞌdá má i la mvá ꞌdĩ be ngá i ꞌĩ ꞌá ri, má ni trá tõ, ꞌdĩi a ꞌdó áma mvá ĩꞌdi ko. 22 Ko ro õkó ãza nõ drí tã kõzó kĩ, ꞌéꞌẽ! Mvá lédrẽ-lédrẽ ró ꞌdĩ áma mvá ꞌi. Mvá ãvõ ꞌdi áníka ĩꞌdi. Gõꞌdá õkó si śi ꞌdĩ kĩ, ꞌéꞌẽ! Mvá ãvõ ꞌdi áníka ĩꞌdi, ámáka ri ĩꞌdi lédrẽ-lédrẽ ró ꞌdĩ! Gólĩyi drí rĩzó tã ꞌdi laŝélé ĩyi lãfálé ꞌásĩ ĩtí kúmú ạńgi Sõlõmónã a ndrá. 23 Ạ dũkũ la ró ri, kúmú ạńgi Sõlõmónã drí tã a tázó gólĩyi drí kĩ, Ãni kpạ rạ ti, nĩ kĩ nĩ ri, mvá lédrẽ-lédrẽ ró ꞌdĩ ãa ꞌdo ꞌdó ĩyíka ĩꞌdi, 24 tãndí ró, ꞌdõvó áa fẽ drẽ li ǵú ãrãwã má drí! Gõꞌdá ódrí li ǵú ãrãwã a fẽzó kúmú ạńgi Sõlõmónã drí. 25 Ĩtí ri, góla drí tã ꞌbãzó kĩ, Óŋõ mvá lédrẽ-lédrẽ ró ꞌdĩ ꞌa la ri, óca ró lãfálé la gólĩyi drí! 26 Õkó góla mvá ꞌdĩ a ndre la ró ꞌdĩ, ꞌbã mvá íyíka ꞌdĩ lo vó la trá rõo, dríla trẽzó u ru tã a tálé kĩ, Óõ, kúmú ạńgi ámáka, ní fu mvá ꞌdĩ ko, ní fẽ góla õkó ꞌdĩ drí. Gõꞌdá õkó ãza ꞌdĩ kĩ, A ꞌbãꞌá tãndí ró mvá ꞌdĩ ító ꞌa la ŋõzó ri lãfálé la cãlé ãma drí góla be, tãla mã ãa ꞌdo ró kpạ rạ ti mvá lédrẽ-lédrẽ ãkó. 27 Gõꞌdá kúmú ạńgi Sõlõmónã kĩ, Ní fu mvá ꞌdĩ ko. Gõꞌdá dríla õkó si śi nã a ꞌdázó, gõꞌdá tã a tázó kĩ, Góla ĩꞌdi pạ ti í mvá ꞌdĩ a ndre la ꞌi. Ní fẽ mvá lédrẽ-lédrẽ ró ꞌdĩ góla drí. 28 Õjílã ndrĩ Ĩsĩrãꞌélẽ ka a rílí ĩyi be tã kĩ, kúmú ạńgi Sõlõmónã ki tã ꞌdi trá mbi ĩtí ri, gólĩyi ti drí ậꞌdi źó. Gõꞌdá drílĩyi ni zó la tõ kĩ, O va rí fẽ tã ni ñi trá kúmú ạńgi Sõlõmónã drí tã ꞌdi kĩzó mbi. Dri -ꞌbá ãmba -ãmba Sõlõmónã zẽlé ri ꞌbá yi Nõo ꞌbá yi dri -ꞌbá ãmba -ãmba Sõlõmónã drí lo ꞌbãlé góla drí ꞌbãrẽ kúmú ạńgi Ĩsĩrãꞌélẽ ka ró ri ꞌá ri ĩꞌdi : Ãzãríyã, Zãdókõ ri mvá, íyíka lãꞌbí ꞌẽ ꞌbá ꞌi.

8 1 Kúmú Ạ ngi yí ka Ẽlĩhõréfẽ yi Ãhíjã be, gólĩyi Sísã ri mvá ꞌi, gólĩyi tã iĝĩ ꞌbá ꞌi. Jẽhõsãfátã, Ạ hi lúdũ ri mvá, íyíka tã mi ŕi ka iĝĩlí trá ri vó la ndrẽ ꞌbá ꞌi. 4 Bẽnáyã, Jẽhõyídã ri mvá íyíka dri -ꞌbá ạńgi ạ jú ꞌbũ ꞌbá yí ka ꞌi. Zãdókõ yi Ãbĩyãtárã be, ĩyíka lãꞌbí ꞌẽ ꞌbá ꞌi. 5 Ãzãríyã, Nãtánã ri mvá, íyíka ãmbá góla dri -ꞌbá jạ ri bạ ạńgi ạńgi ka ꞌdĩ ꞌbá yi vó la ndrẽ ꞌbá ꞌi. Zạ búdũ, Nãtánã ri mvá, íyíka lãꞌbí ꞌẽ ꞌbá ꞌi gõꞌdá kpá tã loĝõ ꞌbá ꞌi kúmú ạńgi drí. 6 Ãhísã íyíka dri -ꞌbá ꞌbã kúmú ạńgi ka vó la ndrẽ ꞌbá ꞌi. Ãdõnĩrámã, Ábãdã ri mvá, íyíka dri -ꞌbá rạ gi í yi dri li. 7 Sõlõmónã drí ãgo njĩzó mu dri -dri -la -nga -ri (12) dri -ꞌbá ạńgi ạńgi ró jạ ri bạ Ĩsĩrãꞌélẽ ꞌá ri ꞌbá yi dri li, gõꞌdá gólĩyi ri ĩyíka ꞌbã kúmú ạńgi ka vó la ndrẽlé ꞌbã-ti góla ka be ndrĩ ngá nyãnyã sĩ, gõꞌdá ngá ãza ꞌbá yi kúmú ạńgi drí lẽlé ri ꞌbá yí be. Dri -ꞌbá ãlo -ãlo jạ ri bạ ĩyíka ꞌásĩ õjílã ĩyíka be ndrĩ ri ĩyi ngá fẽlé ꞌbã kúmú ạńgi ka vó la ndrẽzó párá ãlo ndro ꞌá, ndro vósĩ cé. 8 Nõo ꞌbá yi dri -ꞌbá ạńgi ạńgi jạ ri bạ ka rú la yi ĩꞌdi ꞌbạ dri gólĩyíka be : Bẽnẽhúrũ, Húrũ ri mvá íyíka dri -ꞌbá ꞌbạ dri Ẽfẽrémã ka lũtú dri ꞌála ri ka ĩꞌdi. 9 Bẽnẽdẽkérẽ, Dẽkérẽ ri mvá íyíka dri -ꞌbá jạ ri bạ gólĩyi Mãkázã, Sãlãbímĩ, Bétẽ Sẽmésẽ, gõꞌdá Ẽlónẽ Bẽtãnánĩ ka ri ꞌbá yi dri li ri ĩꞌdi. 10 Bẽnẽhẽsédẽ, Hẽsédẽ ri mvá íyíka dri -ꞌbá jạ ri bạ Sókõ ka gõꞌdá ꞌbạ dri Ãrõbótõ ka gõꞌdá Hẽférã ka be ndrĩ dri li ri ĩꞌdi. 11 Bẽnãbĩnãdábõ, Ãbĩnãdábõ ri mvá íyíka dri -ꞌbá ꞌbạ dri Dórõ ka dri li ri ĩꞌdi. (Góla trõ Sõlõmónã ri mvá ãnjó Tãfátã ĩꞌdi õkó ró.) 12 Bánã, Ạ hi lúdũ ri mvá íyíka dri -ꞌbá jạ ri bạ gólĩyi Tãnákã gõꞌdá Mẽgídõ ka ri dri li ri ĩꞌdi. Gõꞌdá góla kpá ĩꞌdi dri -ꞌbá ꞌbạ dri góla a ꞌdó ꞌbá Bétẽ Sánã ka, ãnyi jạ ri bạ Zãrétã ka ri be gõlé dri -ágó dri ĩ Jẽzẽrélẽ drí. Bétẽ Sánã i tõ íyíka jạ ri bạ Ábẽlẽ Mẽhólã ka ꞌásĩ cãlé bũúũ jạ ri bạ Jõkõmémã ka ri ꞌá. 13 Bẽnẽgẽbérẽ, Gẽbérẽ ri mvá íyíka dri -ꞌbá jạ ri bạ Rãmótã ka ꞌbạ dri Gĩládã ka ꞌála ri ka ĩꞌdi. Gõꞌdá Bẽnẽgẽbérẽ kpá rĩꞌá dri -ꞌbá ꞌbạ dri mvá Gĩládã ꞌá gólĩyi ꞌbã-ti Jãyírĩ ka a ꞌdó ꞌbá Mãnásẽ ri ózõwá yi drí rĩzó rĩlí ꞌá la ri yí ka ĩꞌdi. Góla kpá dri -ꞌbá ꞌbạ dri Ãrãgóbõ ka ꞌbạ dri ạńgi Bãsánã ka ꞌála. ꞌbạ dri Ãrãgóbõ ka ꞌdĩ cú jạ ri bạ be nya ꞌdi -na (60), ꞌdó ꞌbáráŋã be di ri ĩyi rú sĩ, gõꞌdá ậdi bõrónjĩ ka be ndrĩ ạ ti ti ꞌbáráŋã ka yi ꞌásĩ. 14 Ãhĩnãdábã, Ídõ ri mvá íyíka dri -ꞌbá ꞌi jạ ri bạ ạńgi Mãhãnámĩ ka ꞌála. 15 Ãhĩmázã íyíka dri -ꞌbá ꞌi ꞌbạ dri Nãfãtálĩ ka ꞌála, góla trõ Sõlõmónã ri mvá ãnjó Bãsẽmátã ĩꞌdi õkó ró. 16 Bánã, Hũsạýi ri mvá íyíka dri -ꞌbá ꞌi ꞌbạ dri Ãsérã ka ꞌála, jạ ri bạ mvá Bẽlótõ ka be. 17 Jẽhõsãfátã, Pạ rúwạ ri mvá íyíka dri -ꞌbá ꞌi ꞌbạ dri Ĩsãkárã ka ꞌála. 18 Sĩméyĩ, Élã ri mvá íyíka dri -ꞌbá ꞌi ꞌbạ dri Bẽnjĩmónã ka ꞌála. 19 Gẽbérẽ, Úri ri mvá íyíka dri -ꞌbá ꞌbạ dri Gĩládã ka ꞌi. (Ạ ku ró ri, ꞌbạ dri Gĩládã ka ꞌdĩ, kúmú ạńgi Sĩhónã a ꞌdó ꞌbá õrĩ Ãmórã ka dri li, gõꞌdá kúmú ạńgi Ógõ ꞌbạ dri Bãsánã ka dri li ri drí rĩzó ꞌá la ri ĩꞌdi.) Gẽbérẽ cé ĩꞌdi dri -ꞌbá ạńgi ꞌi ꞌbạ dri Gĩládã ka ri dri li. Tã a ndra -tãndĩ Sõlõmónã ka ri tãsĩ 20 Õjílã Yúdạ ka yi Ĩsĩrãꞌélẽ ka yí be liẑo ĩyi trá rõo õzõ sínyítã ífí li mvu a ndre ti ri ka tí. Õjílã ndrĩ ngá nyãnyã be gõꞌdá ngá mvũmvũ be iĉa -iĉa ró, gõꞌdá gólĩyi ndrĩ ãyĩkõ ró. 21 Sõlõmónã ru kũmũ trá võ gólĩyi lãfálé áyágá Yũfẽrétẽ ka be gõꞌdá ꞌbạ dri Fĩlĩsĩtíyã ka be, gõꞌdá Fĩlĩsĩtíyã ꞌásĩ nĩlí bũúũ ẽse Mạśi ri ka ꞌála ri ꞌbá yi dri li. Gõꞌdá õjílã ꞌbạ dri ꞌdi ꞌbá yí ka ri ĩyi trá bélé-bélé fẽlé Sõlõmónã drí ndro góla drí ꞌbãzó kúmú ạńgi ró ri ꞌásĩ ndrĩ. 22 Kậyi vósĩ cé ri, ꞌạ ꞌi -ãrá tãndí ậbi li trá ꞌbõlí-ꞌbóli lẽlé Sõlõmónã drí ꞌbã ꞌála ri, i ꞌbi -i ꞌbi la rĩꞌá sãfíyã ꞌa kámá-ãlo -dri -la -nga -nya ꞌdi -su (180), gõꞌdá ꞌạ ꞌi -ãrá ꞌi li trá iŷálé ko ri, iꞌbi -i ꞌbi la rĩꞌá sãfíyã ꞌa kámá-na -dri -la -nga -nya ꞌdi -na (360), 23 i ti mu dri gólĩyi rĩ ꞌbá ạ drúgú pá nyãlé

9 1 Kúmú Ạ ngi yí ka ri, i ti nya ꞌdi -trá gólĩyi rĩ ꞌbá õmã nyãlé ri, kạ bi li ḱi gõꞌdá i ñdri yí be kámá-ãlo (100), li bá yi, lóꞌba yi, nyãjõ yí be gõꞌdá bátã yí be. 24 Sõlõmónã a ꞌdo trá kúmú ạńgi ró ꞌbạ dri áyágá Yũfẽrétẽ ka lésĩ ró gõlé i tú drí fĩrĩ ꞌála ró ri yi dri li, Tífĩsã lésĩ Gázã ꞌála. Gõꞌdá góla ri trá tã ạ ꞌdi sĩ ꞌbạ dri ãnyi ãnyi góla lạ gạ ti sĩ ri ꞌbá yí be. 25 Ndro Sõlõmónã drí ꞌbãzó kũmũ ꞌá ri, õjílã Yúdạ ka, gõꞌdá Ĩsĩrãꞌélẽ ka yí be, Dánã ꞌá gõlé dri -li ji dri ĩ lésĩ cãlé bũúũ Bẽrẽsébã ꞌála gõlé dri -ágó dri ĩ ri ĩyi trá tãndí ró tã ạ ꞌdi sĩ, ꞌbã-ti ndrĩ ạḿvú ĩyíka a la ꞌba ka be gõꞌdá kpá kãnágõwá fe ĩyi nyãánya ka yí be. 26 Sõlõmónã cú jó kõrõnyã ꞌbã ka ri ka be, ꞌa la a kílí ri ꞌbá yí be kútũ-su f (4,000) õsánĩ rĩ ꞌbá ĩyi ãrãbíyã sẽlé ri ꞌbá yi drí, gõꞌdá õsánĩ kútũ-mu dri -dri -la -ri (12,000) ạ jú ꞌbũ ꞌbá yi drí rĩzó rãlé dri la ri ꞌbá yí be. 27 Dri -ꞌbá ạńgi ạńgi ꞌbạ dri mu dri -dri -la -nga -ri (12) ꞌdi ꞌbá yí ka ãlo -ãlo drí rĩzó ngá nyãnyã aĵílí Sõlõmónã drí ꞌbã-ti góla ka be párá ãlo ꞌá, ndro vósĩ cé. 28 Gólĩyi drí kpá rĩzó ạ drúgú pá a trõlé bárẽlĩ be õsánĩ drí nyãlé. 29 O va rí fẽ tã ni ñi trá Sõlõmónã drí lậvũli gạ rạ, íiĉá ko i ꞌbi la, õzõ iĉázó ko sínyítã ífí li mvu a ndre ti ri lãlé ri ka tí. 30 Gõꞌdá tã ni ñi Sõlõmónã drí a ꞌdózó ĩꞌdí be la ri lậvũ trá gạ rạ tã ni ñi õjílã gólĩyi ómvórẽ ꞌála ró ri ka dri ĩ sĩ ndrĩ, gõꞌdá kpá tã ni ñi õjílã gólĩyi Mạśi ri ꞌála ri ꞌbá yí ka be ndrĩ. 31 Góla ni tã trá lậvũli gạ rạ õjílã dri ĩ sĩ ndrĩ, gõꞌdá kpá ko ro õjílã no ꞌbá yi dri ĩ sĩ, Ẽtánã ꞌbạ súrú Ẽzẽráhã ka ri ꞌásĩ, gõꞌdá kpá Mãhólõ ri mvá yi, Hẽmánã, Kãlãkólõ gõꞌdá Dárãdã be. Sõlõmónã ri rú li ku trá ꞌbạ dri ãnyi góla lạ gạ ti sĩ ri ꞌbá yi ꞌásĩ ndrĩ. 32 Sõlõmónã drí úli mãnĩgõ iĝĩzó kútũ-na (3,000), gõꞌdá lo ngó íyíka iĝĩzó kútũ-ãlo -dri -la -nga -nji (1,005). 33 Góla drí tã fe ka a ꞌdázó ndrĩ i tõlé fe ạńgi ạńgi sẽdẽrélẽ ri ka Lẽbãnánã ꞌála ri ꞌásĩ cãlé bũúũ fe mvá hĩsópã ka gólĩyi mbã ꞌbá jó rúꞌbạ rú sĩ ri ꞌbá yi ꞌála. Góla drí kpá tã kõrõnyã yí ka, ãríwá yí ka, kpậlúwạ gõꞌdá ngá lédrẽ-lédrẽ ãza ꞌbá yi li mvu ꞌá ri yí be, gõꞌdá kpá i ꞌbi yí be i mbázó ndrĩ. 34 Kúmú ạńgi ạńgi ꞌbạ dri ꞌásĩ a ri ĩyi tã ni ñi Sõlõmónã ka ꞌdĩ tã la be ri, drílĩyi õjílã ĩyíka jõzó, nĩꞌá tã i mba góla ka ꞌdĩ a rílí. Tã Sõlõmónã drí ngá e ꞌbézó jó ạńgi ꞌdi zó O va rí drí ri 5 1 Kúmú ạńgi Tírã ka rú be Hĩrámã ri, Dạ wúdi ri ru -lẽ-ãzí ꞌi. Góla a ri tã be kĩ, Dạ wúdi ri mvá ãa ꞌdo trá kúmú ạńgi ꞌi ri, góla drí õjílã ãmba -ãmba íyíka ri ꞌbá yi jõzó, nĩꞌá ãwo -ĩtí ꞌẽlé O va rí drí kũmũ góla ka ri tãsĩ. 2 Gõꞌdá Sõlõmónã drí võrã jõzó loĝõlé góla drí kĩ, 3 Ní ni trá tãndí ró kĩ, ạ jú-ꞌbá-ãzí ꞌbạ dri di ri áma átá Dạ wúdi lạ gạ ti sĩ ꞌdi ꞌbá yi ꞌásĩ ri, ri ĩyi trá a ꞌdélé ạ jú be góla dri ĩ kárá. Tã ꞌdi tãsĩ ri, góla iĉá ko jó ꞌdi li O va rí ri i nji zó ꞌá la, té góla drí íyi ạ jú-ꞌbá-ãzí yi pẽzó zãlo ndrĩ. 4 Ngbãa ngba nõ ri, má ꞌe ãwo -ĩtí Kúmú O va rí drí, tãla tã ạ ꞌdi a ꞌdo trá ꞌbạ dri ámáka ꞌá, gõꞌdá la ŋõ ạ jú ka trá yu. 5 Ĩtí ri, ma trá tã i ŝũ be jó ạńgi bẽzó Kúmú O va rí ri i nji zó ꞌá la, té õzõ O va rí drí tã la ꞌbãrẽ trá áma átá Dạ wúdi drí ri ka tí. O va rí a ta tã trá góla drí kĩ, Áni mvá má drí ꞌẽꞌá ꞌbãla ki ti kũmũ ka dri ĩ áni võ ꞌá ri, a ꞌdo jó bẽꞌá nĩ áma i nji zó ꞌá la. 6 Ĩtí ri, má lẽ ní drí áma pãlé, õjílã áníka ri ꞌbá yi õga ró fe sẽdẽrélẽ ka ri ꞌbá yi má drí Lẽbãnánã lésĩ. Õjílã ámáka a ꞌdo ĩyi ru ậmúꞌá loŝĩ ꞌẽlé loŝĩ ꞌẽ ꞌbá áníka yí be. Gõꞌdá má a ꞌdo lãfa fẽꞌá ní drí, fẽlé õjílã áníka ri ꞌbá yi drí õzõ ní drí ꞌẽꞌá ꞌbãla ri tí. Tãla ní ni trá dódó õjílã ãloŵála yu ãma lãfálé sĩ tã fe gã ka ni ꞌbá, õzõ õjílã áníka Sĩdónã ꞌála ri ꞌbá yí ka tí. 7 Gõꞌdá Hĩrámã a rílí be tã Sõlõmónã drí aĵólé yí drí ꞌdĩ ri, góla drí ꞌbãzó ãyĩkõ ró. Gõꞌdá dríla tã a tázó kĩ, Ãndrõ no, úũluŷi Kúmú O va rí ri rú, tãla góla a fẽ mvá tã ni ñi be ri trá Dạ wúdi drí a ꞌdólé kúmú ạńgi ró õjílã ãmbá Ĩsĩrãꞌélẽ ka nõ ꞌbá yi dri li. 8 Hĩrámã drí kpá tã jõzó loĝõlé Sõlõmónã drí kĩ, Má uŝu võrã ní drí aĵólé ꞌdĩ trá, gõꞌdá má a ꞌdo fe ní drí lẽlé ꞌdĩ ꞌbá yi fẽꞌá la ní drí, fe sẽdẽrélẽ ka gõꞌdá fe páyĩnĩ ka be. 9 Õjílã ámáka loŝĩ ka ꞌdĩ ꞌbá yi a ꞌdo ĩyi fe ꞌdĩ ꞌbá yi ậnjiꞌá õkĩ Lẽbãnánã ka lésĩ nĩzó ĩꞌdí be la li mvu a ndre Mẽdĩtẽrénĩ ka ꞌdĩ ꞌála. Má a ꞌdo fe ꞌdĩ ꞌbá yi o mbéꞌá kpãkã ãlo kõlóngbõ sãlãrã ró, nĩlí té võ ní drí lẽlé ri ꞌá. Gõꞌdá tóla ri, f 4:26 Íiĝĩ kútũ-nya ꞌdi -ri (40,000) Ị bũrũ ti sĩ, gõꞌdá kútũ-su (4,000) vérẽsĩ 2 Ãmbá 9:25 ꞌá.

10 1 Kúmú Ạ ngi yí ka õjílã ámáka loŝĩ ka ri ꞌbá yi a ꞌdo ĩyi i njíꞌá la nĩ, gõꞌdá õjílã áníka ri ꞌbá yi drí trõlé nĩngá sĩ. Gõꞌdá ní a fẽ íyíka ngá nyãnyã ĩꞌdi má drí ꞌbã-ti ámáka be. 10 Ĩtí ri, Hĩrámã drí rĩzó zãa fe sẽdẽrélẽ ka gõꞌdá páyĩnĩ be ri ꞌbá yi fẽlé Sõlõmónã drí, té õzõ góla drí lẽlé ri tí. 11 Gõꞌdá Sõlõmónã drí rĩzó ạ drúgú fẽlé Hĩrámã drí sõwálĩ kútũ-nya ꞌdi -ri (40,000) gõꞌdá dõ õlívĩ ka mãlãngĩ kútũ-kámá-su (400,000). Sõlõmónã ri trá ngá ꞌdĩ ꞌbá yi fẽlé Hĩrámã drí ꞌbã-ti góla ka be ndro vósĩ cé. 12 O va rí drí tã ni ñi fẽzó Sõlõmónã drí, õzõ góla drí ꞌbãlé trá ri tí. Gõꞌdá Hĩrámã yi Sõlõmónã be drí tã o mbézó ĩyi lãfálé ꞌásĩ rĩzó tã ạ ꞌdi sĩ ạ jú ꞌẽ ãkó. 13 Sõlõmónã drí õjílã njĩzó kútũ-nya ꞌdi -trá-dri -la -mu dri (30,000) Ĩsĩrãꞌélẽ ꞌásĩ ndrĩ, nĩꞌá fe gãlé e délé jó O va rí ka ꞌdi zó. 14 Gõꞌdá dríla Ãdõnĩrámã ri ꞌbãzó ĩꞌdi dri -ꞌbá loŝĩ ꞌdi ka ró. Gõꞌdá Sõlõmónã drí õjílã ꞌdi ꞌbá yi lãfálé la yi cãzó na, võ ãlo ꞌá ri, kútũ-mu dri (10,000), gõꞌdá gólĩyi kútũ-mu dri (10,000) ãlo ri ꞌbá yi a ꞌdo ĩyi nĩꞌá loŝĩ ꞌẽlé Lẽbãnánã ꞌála párá ãlo, aĝõzó ꞌẽla párá ri ĩyi drí ꞌbã ꞌásĩ, kútũ-mu dri (10,000) ri la ró ri yi, gõꞌdá na la ró ri drí ĩyi kpá nĩzó ꞌẽla ĩtí Lẽbãnánã ꞌála párá ngĩíngi sĩ. 15 Sõlõmónã kpá cú õjílã rĩ ꞌbá kúni ậdi li ri ꞌbá yí be kútũ-nya ꞌdi -su (80,000) úni dri ꞌála, gõꞌdá õjílã rĩ ꞌbá kúni loĵílí úni dri lésĩ ri be kútũ-nya ꞌdi -na -dri -la -nga -mu dri (70,000). 16 Õjílã rĩ ꞌbá loŝĩ ꞌdi vó la ndrẽlé ri rĩꞌá kútũ-na -dri -la -nga -kámá-na (3,300). g 17 Gõꞌdá kúmú ạńgi drí tã ꞌbãzó õjílã íyíka loŝĩ ka ꞌdĩ ꞌbá yi drí kúni ạńgi ạńgi ró ri ꞌbá yi ậdi zó pãlé, ãa ꞌdo ró jó õmvórẽ bẽzó ĩꞌdi sĩ la. 18 Õjílã jạ ri bạ Gẽbálã ka ꞌála ri ꞌbá yi drí ru ậmúzó õjílã Sõlõmónã ka yí be, gõꞌdá Hĩrámã ka yí be gólĩyi pãlé loŝĩ fe pãpã ka yi sĩ kúni pãpã yí be jó O va rí ka bẽzó. Tã Sõlõmónã drí jó O va rí ka bẽzó ri 6 1 Loŝĩ ꞌẽ ꞌbá Sõlõmónã ka ri ꞌbá yi i tõ ĩyi jó ạńgi O va rí ri i nji ka bẽlé párá rú be Zívĩ ri ꞌá, ꞌdĩi párá ri ndro Ĩsĩrãꞌélẽ ka ri ꞌá. h ꞌdĩi Sõlõmónã ri trá ndro su kũmũ ꞌá, gõꞌdá ndro kámá-su -dri -la -nga -nya ꞌdi -su (480) a fõ-a fõ õjílã Ĩsĩrãꞌélẽ ka yí ka Mạśi ri ꞌásĩ ri vólé dri la ꞌásĩ. 2 Jó ạńgi O va rí ka Sõlõmónã drí bẽlé ri cẽcẽ la pá lãfálé nya ꞌdi -trá-dri -la -nga -nji -dri -la -ri (27), ậvu -ậvu la pá lãfálé nji -dri -la -su, gõꞌdá ngãngã la rĩꞌá pá lãfálé mu dri -dri -la -nga -na ító la be (13 ½). 3 Jó mvá rĩzó fĩlí ko ro ꞌá la sĩ, jó O va rí ka ri ágálé la lésĩ ró ri, ậvu -ậvu la rĩꞌá pá lãfálé nji -dri -la -su, õzõ jó O va rí ka ri ậvu -ậvu la ka tí. Gõꞌdá cẽcẽ la gõlé ĩvĩ ꞌála ró jó O va rí ka ꞌdĩ ágálé la ꞌála ró ri, pá lãfálé su ító la be (4 ½). 4 Jó ạńgi O va rí ka ꞌdĩ rúꞌbạ la cú ũpi yí be, gõꞌdá ũpi la ꞌdĩ ꞌbá yi ti la yi ĩvĩ lésĩ ró ri ậvú ĩyíka ko, gõꞌdá ꞌálé lésĩ ró ri, ũpi ꞌdĩ ꞌbá yi ti la yi ậvu ĩyíka trá dã ĩvĩ lésĩ ró ri ꞌbá yi dri ĩ sĩ. 5 Gõꞌdá jó O va rí ka ꞌdĩ gãrã la ũgúli la be ri, óbẽ jó ngá lo ꞌbã ka trá ꞌa la yi o kízó võ ꞌásĩ dũu, 6 gõꞌdá óbẽ jó ngá lo ꞌbã ka ꞌdĩ ꞌbá yi trá gá ãzí dri ĩ ãzí dri ĩ a nda la na. Jó ꞌa gólĩyi o kílí dũu vũdri lésĩ ri ꞌbá yi ậvu -ậvu la ĩyíka ndrĩ pá lãfálé ri ri. Jó ꞌa gólĩyi o kílí dũu ító ri ꞌbá yi ậvu -ậvu la yi ndrĩ pá lãfálé ri ító la be, ri ító la be. Gõꞌdá gólĩyi ꞌa la o kílí dũu u rú lésĩ ꞌdĩ ꞌbá yi, ậvu -ậvu la ĩyíka ndrĩ pá lãfálé na na. Gõꞌdá võ sãlãrã ri yi bẽzó kúni sĩ ru i ĉúli jó O va rí ka ꞌdĩ rúꞌbạ la ĩvĩ lésĩ ri rú, jó ngá lo ꞌbã ka ꞌdĩ ꞌbá yi bẽzó dri la, ậti li fe kpạ kạ rạ -kpạḱạŕậ sẽdẽrélẽ ka sĩ, tãla óõzó ngá ãza bẽe ko ãbẽ jó ạńgi O va rí ri i nji ka ꞌdĩ rú. 7 Gõꞌdá Sõlõmónã lẽé ngá ậdi -ậdi ạỹi a rílí o lówá ạỹi yí be võ rĩzó jó O va rí ka bẽlé ri ꞌála ko. Góla drí õjílã loŝĩ ka ꞌdĩ ꞌbá yi ꞌbãzó kúni pãlé njãa võ kúni ậdi -ậdi ka ꞌála, kúni pãlé trá ri ꞌbá yi trõlé nĩzó võ jó O va rí ka bẽ ka ꞌála. 8 Jó ti ĺi -ti fĩ ka jó ngá lo ꞌbã ka gólĩyi vũdri lésĩ ri ꞌbá yí ka íyíka gõlé dri -ágó jó O va rí ka ri lésĩ ró. Gõꞌdá ạ ti -trạ be rĩzó mbãlé fĩlí jó gólĩyi ító ꞌa ꞌá ri yi ꞌála, jó gólĩyi u rú ꞌála ri ꞌbá yí be. 9 Gõꞌdá kúmú ạńgi Sõlõmónã drí jó O va rí ka ꞌdĩ bẽzó ndẽlé, gõꞌdá fe ậmbậndi la lãzó dri la, gõꞌdá fe pãlé kpạ kạ rạ -kpạḱạŕậ sẽdẽrélẽ ka ri ꞌbá yi rãzó i pálé kpạ ạḱũ dri la. 10 Gõꞌdá jó ngá lo ꞌbã ka yi bẽzó jó O va rí ka ꞌdĩ rú sĩ ngãngã la yi pá lãfálé ri ri, pá gbãyã ãlo be, gõꞌdá jó ngá lo ꞌbã ka yi i ĉúzó jó O va rí ka rúꞌbạ la rú fe pãlé kpạ kạ rạ -kpạḱạŕậ sẽdẽrélẽ ka ri ꞌbá yi sĩ. g 5:16 Íiĝĩ trá 2 Ãmbá 2:2 ꞌá nõtí, õjílã rĩ ꞌbá loŝĩ ꞌdi vó la ndrẽlé ri rĩꞌá kútũ-na -dri -la -nga -kámá-nji -kázíyá (3,600). h 6:1 Párá Zívĩ ka ꞌdĩ ndro Ãvõkáyã ka ꞌá ri, párá su ngãtá nji ꞌi.

11 1 Kúmú Ạ ngi yí ka O va rí drí tã a tázó Sõlõmónã drí kĩ, 12 Õzõ ní i ĩ nji tã ꞌbãꞌbã ámáka ri ꞌbá yi trá tã má drí a tálé ri ꞌbá yi ꞌẽzó ĩꞌdi ri, má a ꞌdo tã má drí ꞌbãlé trá ꞌẽꞌá ꞌẽla áni átá Dạ wúdi drí ri ꞌẽꞌá ko ro ní sĩ. 13 Gõꞌdá má a ꞌdo rĩꞌá õjílã ámáka Ĩsĩrãꞌélẽ ka ri ꞌbá yi lãfálé, má iĉá ko gólĩyi aŷélé. 14 Ĩtí ri, Sõlõmónã bẽ jó O va rí ka ꞌdĩ trá ndẽlé. 15 Jó ạńgi O va rí ka ꞌdĩ rúꞌbạ la ꞌálé lésĩ ri órã ꞌdó fe e délé kpạ kạ rạ -kpạḱạŕậ sẽdẽrélẽ ka ri ꞌbá yi ĩꞌdi i tõlé vũdri sĩ bũúũ dri li la a ꞌbãlé u rú lésĩ ri rú. Gõꞌdá ꞌálé la vũdri ri órã íyíka fe rú be páyĩnĩ e délé kpạ kạ rạ -kpạḱạŕậ ri ꞌbá yi sĩ. 16 Võ la njã ngi ngi la O va rí drí ri íyíka gõlé jó O va rí ka ꞌa la ũgúli la lésĩ ró ri ꞌá, cẽcẽ la rĩꞌá pá lãfálé nji -dri -la -su, ậvu -ậvu la i kpá ĩtí, ꞌa la a kízó fe sẽdẽrélẽ ka sĩ vũdri sĩ bũúũ u rú ꞌála võ la njã ró. 17 Jó ạńgi O va rí ka ꞌdĩ ꞌálé la ãmbá ri íyíka gõlé võ la njã ngi ngi la O va rí drí ri ágálé sĩ ró, cẽcẽ la rĩꞌá pá lãfálé mu dri -dri -la -nga -nji -dri -la -na (18). 18 Gõꞌdá jó O va rí ka ꞌdĩ ꞌálé la i pázó ꞌdó fe kpạ kạ rạ -kpạḱạŕậ sẽdẽrélẽ ka sĩ kpạ ạḱũ, óndré gõꞌdá kúni mvá jó rúꞌbạ ka ꞌdĩ ko, gõꞌdá ódrí fe kpạ kạ rạ -kpạḱạŕậ sẽdẽrélẽ ka ꞌdĩ ꞌbá yi iĝígírãzó la ra ko be õzõ ũpúwạ ka tí fe fõo be. 19 Võ la njã ngi ngi la O va rí drí ri ꞌála ri, góla drí võ e dézó sạñdúkũ tã-dri lẽlẽ ka ꞌbãzó dri la Jó ꞌdĩ ꞌálé la cẽcẽ la rĩꞌá pá lãfálé nji -dri -la -su (9), ậvu -ậvu la pá lãfálé nji -dri -la -su (9), gõꞌdá ngãngã la u rú ꞌála ri kpá pá lãfálé nji -dri -la -su (9), gõꞌdá ꞌálé la ndrũzó dáãbõ sĩ, gõꞌdá nyãrĩ e délé dáãbõ ꞌásĩ ri ꞌĩzó võ la njã ngi ngi la O va rí drí ꞌdĩ ágálé la lậli ĺi. Sõlõmónã drí jó O va rí ka ꞌdĩ ꞌa la ndrũzó ngbá dáãbõ sĩ, gõꞌdá kpá võ ãbélẽngówá zã ka e délé fe sẽdẽrélẽ ka ꞌásĩ ri ndrũzó dáãbõ sĩ, võ la njã ngi ngi la O va rí drí ri ti. 23 Sõlõmónã drí mãlãyíkã líndrí úfú be rú la zi li kẽrúbi j ri e dézó ri fe õlívĩ ka ꞌásĩ ꞌbãlé võ la njã ngi ngi la O va rí drí ri ꞌála, gõꞌdá ngãngã la yi kpạ rạ ti rĩꞌá pá lãlã mu dri -dri -la -nga -nji (15) La ra ko la ĩyi kpạ rạ ti ꞌdó ãlo, gólĩyi kpạ rạ ti úfú be ri ri, gõꞌdá úfú la yi cẽcẽ ꞌdó rĩꞌá pá lãlã nji -dri -la -ri ító la be (7 ½). 26 Kẽrúbi líndrí ꞌdĩ ꞌbá yi ngãngã la u rú ꞌála rĩꞌá pá lãlã mu dri -dri -la -nga -nji (15). 27 Góla drí kẽrúbi líndrí ri ꞌdĩ ꞌbá yi ꞌbãzó võ la njã ngi ngi la O va rí drí ri ka ꞌála, gõꞌdá úfú la yi eĵẽ ru trá ru uŝúli jó ító ꞌa ꞌá, úfú la yi ãza lésĩ ri ꞌbá yi drí ru dõzó bũúũ jó rúꞌbạ rú. 28 Kẽrúbi líndrí ꞌdĩ ꞌbá yi óo ꞌbórã gólĩyi rúꞌbạ ꞌdó dáãbõ sĩ. 29 Góla drí jó O va rí ka ꞌdĩ jó ꞌa la kpạ rạ ti ri rúꞌbạ la ꞌálé lésĩ ri yi iĝígírãzó kẽrúbi líndrí sĩ, gõꞌdá kpá mbi ŕạ líndrí yi sĩ, fe fõo líndrí yí be. 30 Gõꞌdá góla drí kpá jó ꞌdĩ ꞌálé la kpạ rạ ti vũdri lésĩ ri o ꞌbórãzó ꞌdó dáãbõ sĩ. 31 Ạ ti ꞌálé lésĩ fĩzó võ la njã ngi ngi la O va rí drí ri ꞌála ri ka be ri ée de ĩyíka fe õlívĩ ka ꞌásĩ, gõꞌdá fe rĩzó ạ ti i pálé rú la ri ꞌbãzó zãlo nji. 32 Ódrí ạ ti fe õlívĩ ka ꞌásĩ ꞌdĩ ꞌbá yi rúꞌbạ la yi iĝígírãzó ngá líndrí la ra ko be kẽrúbi ka tí, mbi ŕạ fe ka tí, gõꞌdá fe fõo ka tí ri ꞌbá yi sĩ fe ạ ti ka ꞌdĩ ꞌbá yi rú sĩ, gõꞌdá dáãbõ ậdi zó kpãkãrá-kpákára féré-féré ĩtí, lo bẽlé ngá líndrí iĝígírãlé trá ꞌdĩ ꞌbá yi rú sĩ Ạ ti ri fĩ ka jó O va rí ka ꞌá la ri tãsĩ, ée de fe ạ ti i pázó rú la ri su ĩyíka fe õlívĩ ka ꞌásĩ, gõꞌdá ạ ti ꞌdi ꞌbá yi ãlo ri cú ru a ti võ be, rĩzó nji la. Gõꞌdá ạ ti ri ꞌdi ꞌbá yi ée de trá fe páyĩnĩ ka ꞌásĩ. 35 Ạ ti ꞌdi ꞌbá yi íiĝígírã rúꞌbạ la yi ngá líndrí úfú be zi li kẽrúbi ri ka tí, mbi ŕạ fe ka tí, gõꞌdá fe fõo ka tí fe ạ ti ka ꞌdĩ yi rú sĩ, gõꞌdá ngá líndrí ꞌdĩ ꞌbá yi e dézó kpá dáãbõ ꞌásĩ bẽlé rú la yi sĩ, gõꞌdá ạ ti ꞌdi yi ndrũzó ꞌdó dáãbõ sĩ. 36 Ndõgõ ạ ꞌdi -dri ꞌálé lésĩ ró jó O va rí ka ꞌdĩ rú sĩ ri ka ri óbẽ trá kúni mvá pãlé njãa ri ꞌbá yi sĩ, gõꞌdá kúni mvá ꞌdĩ ꞌbá yi a drõzó na ãzí dri ĩ. Gõꞌdá fe ậmbậndi sẽdẽrélẽ ka ꞌdĩ ꞌbá yi ꞌbãzó dri la ꞌásĩ a ndálé a ndálé ĩtí. 37 Jó ạńgi O va rí ka ꞌdĩ íi tõ bẽla párá Zívĩ ka ꞌá, ꞌdĩi Sõlõmónã ꞌe trá kũmũ ꞌá ndro su. 38 Góla bẽ jó O va rí ka ꞌdĩ ndẽlé ndro nji -dri -la -ri sĩ, párá Búlũ ka ꞌá. ꞌdĩi Sõlõmónã trá kũmũ ꞌá ndro mu dri -dri -la -nga -ãlo (11), jó O va rí ka ꞌdĩ bẽzó la ndẽlé, té õzõ tã la ꞌbãlé trá ri tí. i 6:16 Íiĝĩ ậvu -ậvu la vérẽsĩ ꞌá. j 6:23 Cẽrúbi ꞌdi ngá lédrẽ-lédrẽ úfú be góla rĩ ꞌbá võ O va rí ka lo kílí ri ĩꞌdi. Ní lã Tã Ómvó Ngá 3:24, Ẽzẽkélẽ kápĩtã 10 be.

12 1 Kúmú Ạ ngi yí ka 7 12 Tã Sõlõmónã drí ꞌbã kũmũ ka bẽzó ri 7 1 Sõlõmónã bẽ kpá jó ạńgi ạńgi íyíka kũmũ ka ri ꞌbá yi trá. Óbẽ jó ꞌdĩ ꞌbá yi ndẽlé ndro mu dri -dri -la -nga -na (13) sĩ. 2 Gõꞌdá jó Sõlõmónã ka ãza kũmũ ka ri úzi íyíka jó Õkĩ Lẽbãnánã ka ri ka, cẽcẽ la pá lãlã kámá-ãlo -dri -la -nga -nya ꞌdi -ri -dri -la -nga -mu dri (150), ậvu -ậvu la pá lãlã nya ꞌdi -na -dri -la -nga -mu dri -dri -la -nga -nji (75), ngãngã la u rú ꞌála ri pá lãlã nya ꞌdi -ri -dri -la -nga -nji (45), gõꞌdá ậju ꞌdi zó dũu ndi ŕi -ndi ŕi fe sẽdẽrélẽ ka sĩ a nda la su, gõꞌdá fe ngbãlãlã sẽdẽrélẽ ka lậli źó ậju ꞌdĩ ꞌbá yi dri ĩ sĩ. 3 Jó ꞌdĩ dri la ée de fe sẽdẽrélẽ ka sĩ, gá fe kpạ kạ rạ -kpạḱạŕậ sẽdẽrélẽ ka i pálé trá ngbãlãlã ró fe sẽdẽrélẽ ka ꞌásĩ ꞌdi ꞌbá yi dri ĩ. Ậju jó ꞌdĩ ka rĩꞌá ndi ŕi -ndi ŕi võ ꞌásĩ su, ngbãlãlã rãlé ậju ꞌdĩ ꞌbá yi dri ĩ sĩ ri rĩꞌá nya ꞌdi -ri -dri -la -nga -nji (45). 4 Gõꞌdá ũpi jó ạńgi ꞌdĩ ka ꞌbãzó dũu ndi ŕi -ndi ŕi võ ꞌásĩ na ãza lésĩ, gõꞌdá ãza lésĩ ri ꞌbãzó kpá na võ ndrẽlé gõlé ꞌdó ãlo ãza ri ꞌbá yi ngála ró. 5 Gõꞌdá ạ ti be na ãza lésĩ, gõꞌdá kpá na ãza lésĩ ꞌdó ãnyi ãnyi, ndre ĩyi võ ꞌdó ãlo. Ạ ti ti gõꞌdá jó ũpi ꞌdĩ ꞌbá yí ka ndrĩ ée de trá fe i pálé su su ri ꞌbá yi sĩ. 6 Sõlõmónã drí kpá jó ãza ꞌdi zó ậju yi sĩ ꞌálé be huŵậ ĩtí, cẽcẽ la pá lãlã nya ꞌdi -na -dri -la nga -mu dri -dri -la -nga -nji (75) gõꞌdá ậvu -ậvu la pá lãlã nya ꞌdi -ri -dri -la -nga -nji (45), gõꞌdá võ ãza i ĉúli jó-bi ĺi ró jó ãmbá ꞌdĩ rú ri be ágálé la ꞌá, dri la ậti zó ậju sĩ. 7 Sõlõmónã drí kpá jó ki ti kũmũ ka drí rĩzó rĩlí ꞌá la ri ꞌdi zó, úzi kpá jó Tã Kĩ ka. Góla drí jó ꞌdĩ rúꞌbạ la ꞌálé lésĩ ri e dézó fe sẽdẽrélẽ ka sĩ. 8 Jó ạńgi Sõlõmónã ka rĩzó ꞌá la ri íyíka jó tã kĩ ka ꞌdĩ ũgúli la lésĩ ró, gõꞌdá a ꞌdo -a ꞌdo la kpá nyé õzõ jó góla Tã Kĩ ka ri tí. Gõꞌdá jó góla ka ꞌdi li õkó la kúmú ạńgi Mạśi ri ka mvá la ró ri drí ri, la ra ko la kpá õzõ jó ꞌdĩ ꞌbá yí ka tí. 9 Jó ꞌdĩ ꞌbá yi ndrĩ, õmvórẽ la ꞌásĩ bũúũ jó-dri ꞌála, gõꞌdá ạ ꞌdi -dri ꞌásĩ cãlé jó ꞌdĩ ꞌbá yi ꞌálé la ꞌá ri, óbẽ trá ndrĩ ꞌdó kúni tãndí tãndí gólĩyi e délé i ꞌbi li o ŋõlé mõsérẽ sĩ ri ꞌbá yi sĩ ꞌálé lésĩ gõꞌdá kpá ĩvĩ lésĩ. 10 Óbẽ jó ꞌdĩ ꞌbá yi õmvórẽ la yi ꞌdó kúni ạńgi ạńgi tãndí tãndí ri ꞌbá yi sĩ, ãza ꞌbá yi cẽcẽ la pá lãlã mu dri -dri -la -nga -nji (15), ãza ꞌbá yi cẽcẽ la pá lãlã mu dri -dri -la -nga -ri (12). 11 Ódrí fe sẽdẽrélẽ ka pãlé trá, gõꞌdá kúni ãza ꞌbá yi i ꞌbi li o ŋõlé ri ꞌbá yi lo ꞌbãzó kúni jó õmvórẽ ka ꞌdĩ ꞌbá yi dri ĩ sĩ. 12 Gõꞌdá ạ ꞌdi -dri jó ạńgi kũmũ ka ꞌdĩ ꞌdó, óbẽ ꞌbáráŋã trá rú la sĩ nõtí, kúni pãlé njãa ri ꞌbá yi a drõlé na ãzí dri ĩ, gõꞌdá fe ngbãlãlã sẽdẽrélẽ ka ꞌdĩ ꞌbá yi ꞌbãzó dri la ꞌásĩ a ndálé a ndálé, õzõ ꞌbáráŋã jó O va rí ka ạ ꞌdi -dri la ꞌálé lésĩ ri rú sĩ ri ka tí. Jó mvá rĩzó fĩlí ko ro jó O va rí ka ri ꞌá la ri, rúꞌbạ la óbẽ trá kpá ĩtí. Ngá ãza ꞌbá yi e délé lo ꞌbãlé jó O va rí ka ꞌá ri 13 Gõꞌdá kúmú ạńgi Sõlõmónã drí tã jõzó jạ ri bạ Tírã ka ꞌála ãgo góla rú be Hũrạḿạ ri drí, góla ãa nĩ ró be yí ngála. 14 Hũrạḿạ ri a ndré ạỹi źi ꞌi õrĩ Nãfãtálĩ ka ꞌásĩ, gõꞌdá góla ri átá óká ꞌbá ꞌi jạ ri bạ Tírã ka ꞌála. Hũrạḿạ rĩꞌá tã ni ñi be rõo tã ngá e de -e de ka bõrónjĩ ꞌásĩ ri ꞌá. Góla drí a nĩzó kúmú ạńgi Sõlõmónã ngála loŝĩ fẽlé góla drí ri ꞌbá yi ꞌẽlé. 15 Hũrạḿạ drí ậju e dézó bõrónjĩ ꞌásĩ ri ꞌbãlé jó O va rí ka ꞌdĩ ágálé, ãce la yi rĩꞌá pá lãlã nya ꞌdi -trá-dri -la -nga -nji -dri -la -ri (27) gõꞌdá li nga -li nga la rĩꞌá pá lãlã mu dri -dri -la -nga -nji -dri -la -na (18). 16 Góla drí ngá bõrónjĩ ka la ra ko be õzõ kórã ka tí ri ꞌbá yi e dézó lo ꞌbãlé ậju ri ꞌdi ꞌbá yi dri ĩ sĩ, bõrónjĩ ꞌdi ꞌbá yi ngãngã la u rú ꞌála ri kpạ rạ ti, pá lãlã nji -dri -la -ri ító la be (7 ½). 17 Gõꞌdá góla drí ngá bõrónjĩ ka ꞌdĩ ꞌbá yi iĝígírãzó la ra ko be õzõ nyãrĩ ka tí kórã ꞌdĩ ꞌbá yi rúꞌbạ la vũdri lésĩ ri rú sĩ a ndálé a ndálé nji -dri -la -ri (7) Gõꞌdá íiĝígírã ngá trá li pílí di ri a nda la ri la ra ko la yi nyé õzõ lõꞌwa zi li põmẽgãránĩtĩ ri ka tí kórã ꞌdĩ ꞌbá yi rú u rú lésĩ ró. Lõꞌwa líndrí põmẽgãránĩtĩ ka be kámá-ri (200). Dríla ngá ãza ꞌbá yi e dézó la ra ko be õzõ fõo góla zi li lílĩ ri ka tí ꞌbãlé kórã ꞌdi ꞌbá yi ãpírĩ ꞌásĩ, gõꞌdá ngãngã la yi ꞌdó rĩꞌá pá lãlã nji -kázíyá (6). ꞌdĩi ngá gólĩyi lo ꞌbãlé ậju ri ꞌdi ꞌbá yi dri ĩ sĩ ri ĩꞌdi. 21 Hũrạḿạ drí ậju e délé trá ri ꞌdi ꞌbá yi ꞌdi zó a drélé jó ti ĺi -ti fĩ ka jó O va rí ka ꞌála ri ti, ậju góla gõlé dri -ágó lésĩ ri rú la íyíka Jãkínĩ, gõꞌdá góla gõlé dri -li ji lésĩ ri rú la íyíka Bõwázã. 22 Ậju ꞌdĩ ꞌbá yi dri la yi ée de ꞌdó la ra ko be nyé õzõ fõo góla zi li lílĩ ri ka tí. Gõꞌdá loŝĩ gólĩyi ậju dri ĩ sĩ ri ꞌbá yi drí ru ndẽzó.