.

Bản ghi

1 BÁO CÁO KĨ THUẬT 275 Quản lí và bảo tồn động vật hoang dã tại Việt Nam Từ chính sách đến thực tiễn Nguyễn Thị Vân Anh Nguyễn Thị Thủy Anh Phạm Thu Thủy Tăng Thị Kim Hồng

2

3 Báo cáo kĩ thuật 275 Qua n li va ba o tô n đô ng vâ t hoang da ta i Viê t Nam Tư chi nh sách đê n thư c tiê n Nguyê n Thi Vân Anh Đa i học Quô c Gia Ha Nô i Nguyê n Thi Thu y Anh Học viện Ngoa i giao Pha m Thu Thu y Tô chư c Nghiên cư u Lâm Nghiệp quô c tê Tăng Thi Kim Hô ng Đai học Nông Lâm Tha nh phô Hô Chi Minh Tổ chức Nghiên cứu Lâm nghiê p Quốc tế (CIFOR)

4 Báo cáo kĩ thuật Tô chư c Nghiên cư u Lâm nghiệp Quô c tê (CIFOR) Nô i dung trong ấn phẩm na y được cấp quyền bởi Giấy phép bản quyền Ghi nhận công cu a tác giả - Phi thương ma i, không chỉnh sửa, thay đô i hay phát triển - Không phái sinh by-nc-nd/4.0// DOI: /cifor/ Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH Qua n li va ba o tô n đô ng vâ t hoang da ta i Viê t Nam: Tư chi nh sa ch đê n thư c tiê n. Báo cáo kĩ thuật 275. Bogor, Indonesia: CIFOR. CIFOR Jl. CIFOR, Situ Gede Bogor Barat Indonesia T +62 (251) F +62 (251) E cifor@cgiar.org cifor.org Chúng tôi xin cảm ơn các nha ta i trợ đã hỗ trợ cho nghiên cư u na y thông qua việc đóng góp va o quỹ cu a CGIAR. Xin xem danh sách các nha ta i trợ: Tất cả các quan điểm thể hiện trong ấn phẩm na y la cu a các tác giả. Chúng không nhất thiê t đa i diện cho quan điểm cu a CIFOR, các cơ quan chu quản cu a tác giả hay cu a các nha ta i trợ cho ấn phẩm na y.

5 Mục lục Lời ca m ơn v 1 Mở đầu 1 2 Hê thống pháp luâ t liên quan đến qua n lý va ba o tô n đô ng vâ t hoang da Chi nh sách nga nh lâm nghiệp Chi nh sách nga nh thu y sản Các quy đi nh chi nh sách cu a nga nh Ta i nguyên Môi trươ ng Các chi nh sách đâ u tư Các quy đi nh luật pháp về tô tu ng hi nh sư va xử lý vi pha m Các chi nh sách xuất nhập khẩu Quy đi nh, chi nh sách cu a nga nh Chăn nuôi, Thú y Các Công ước Quô c tê liên quan đê n Đô ng vật Hoang dã ma Việt Nam tham gia, ký kê t 30 3 Cơ hô i vê qua n li va ba o tô n đô ng vâ t hoang da Chi nh phu da nh nhiều sư quan tâm hơn đô i với các hoa t đô ng bảo vệ đô ng vật hoang dã Bảo tô n đa da ng sinh học va đô ng vật hoang dã nhận được hỗ trợ cu a nhiều tô chư c trong nước va quô c tê Những nguô n ta i chi nh mới để bảo tô n Đô ng vật hoang dã bền vững Nhận thư c cu a ngươ i dân về bảo tô n đa da ng sinh học va đô ng vật hoang dã đã được cải thiện 35 4 Thách thức trong viê c thư c các chi nh sách liên quan đến qua n li va ba o tô n đô ng vâ t hoang da Hệ thô ng quản li Khu bảo tô n va Vươ n Quô c Gia va quá tri nh thư c hiện công hoa t đô ng bảo tô n đa da ng sinh học co n gă p nhiều khó khăn Quản li các hoa t đô ng buôn bán đô ng vật hoang dã hợp pháp Quản li buôn bán đô ng vật hoang dã bất hợp pháp ta i Việt Nam Danh mu c các loa i đô ng vật hoang dã chưa được thô ng nhất Các quy đi nh thiê u nhất quán trong trong việc xuất nhập khẩu đô ng vật hoang da Chưa có sư thô ng nhất về hi nh thư c xử pha t Buôn bán Đô ng vật Hoang dã va mư c pha t co n thấp chưa mang đu ti nh răn đe Nhiều Cơ quan Nha Nước cùng có chư c năng, trách nhiệm chô ng chéo trong Hoa t đô ng điều tra, quản lý Hoa t đô ng Buôn bán Đô ng vật Hoang dã Ha n chê trong việc Thư c thi Khởi tô các vu án về Buôn bán Đô ng vật Hoang dã trái phép Thiê u sư hợp tác, trao đô i thông tin giữa các cơ quan liên quô c gia Thiê u Nguô n lư c qua đa o ta o để thư c hiện việc điều tra, quản lý Hoa t đô ng Buôn bán Đô ng vật Hoang dã Nhu câ u sử du ng sản phẩm tư ĐVHD vâ n co n cao Quản li trang tra i đô ng vật hoang dã không bền vững Giám sát, báo cáo va xác minh kém hiệu quả Đê xuất 47 Ta i liê u tham kha o 49 iii

6 Danh sách hình va ba ng Hình 1 Các chi nh sách liên nga nh về đô ng vật hoang da 2 2 Sô lượng vu vi pha m pháp luật về buôn bán đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam giai đoa n Sô cá thể đô ng vật hoang dã được nhập khẩu theo sô liệu báo cáo cu a các quô c gia khác nhập khẩu tư Việt Nam 37 4 Sô cá thể đô ng vật hoang dã được nhập khẩu theo sô liệu báo cáo cu a Việt Nam 37 5 Nguô n gô c cu a các cá thể Đô ng vật có vú được xuất, nhập khẩu theo báo cáo cu a Việt Nam 38 6 Nguô n gô c cu a các cá thể bo sát được xuất, nhập khẩu theo báo cáo cu a Việt Nam 38 7 Nguô n gô c cu a các cá thể cá được xuất, nhập khẩu theo báo cáo cu a Việt Nam 39 8 Hi nh thư c vận chuyển cu a các vu Buôn bán Đô ng vật Hoang dã bất hợp pháp ( ) 39 9 Tô ng sô vu án qua các tỉnh trong 6 năm ( ) Sô vu án được báo cáo la i ở các tỉnh ( ) loa i đô ng vật buôn bán trái phép nhiều nhất trong giai đoa n Quy tri nh nhập khẩu, xuất khẩu Quy tri nh tái xuất Quy tri nh nhập nô i 43 Ba ng 1 Mô t sô chi nh sách chu đa o về quản li buôn bán đô ng vật hoang dã cu a nga nh lâm nghiệp 3 2 Chi nh sách quản li bảo tô n đô ng vật hoang dã liên quan đê n nga nh thu y sản 9 3 Chi nh sách bảo tô n Đô ng vật hoang dã liên quan đê n nga nh Ta i nguyên Môi trươ ng 14 4 Chi nh sách bảo tô n đô ng vật hoang dã liên quan đê n nga nh Đâ u tư 17 5 Chi nh sách bảo tô n Đô ng vật hoang dã liên quan trong các quy đi nh về tô tu ng hi nh sư va xử lý vi pha m 18 6 Chi nh sách bảo tô n Đô ng vật hoang dã liên quan đê n chi nh sách xuất nhập khẩu 26 7 Chi nh sách bảo tô n Đô ng vật hoang dã liên quan đê n chi nh sách Chăn nuôi, thú y 29 8 Chi nh sách Bảo tô n Đô ng vật hoang dã được quy đi nh trong các Công ước Quô c tê Việt Nam tham gia ký kê t 30 9 Quy đi nh danh mu c các loa i đô ng vật hoang da So sánh các hi nh thư c xử lý buôn bán đô ng vật trái phép được quy đi nh trong luật 44 iv

7 Lời ca m ơn Nghiên cư u na y được ta i trợ bởi Trung tâm COVID-19, Chương tri nh Nghiên cư u CGIAR về Rư ng, Cây va Nông lâm kê t hợp (FTA), Cơ quan Phát triển Quô c tê Hoa Kỳ (USAID) va Viện Nghiên cư u Chi nh sách Lương thư c Quô c tê (IFPRI). v

8

9 1 Mở đầu Việt Nam la mô t trong những quô c gia có mư c đô đa da ng sinh học cao nhất thê giới với hơn loa i thư c vật bậc cao có ma ch, loa i rêu, 310 loa i đô ng vật có vú, 840 loa i chim, 296 loa i bo sát, 192 loa i lưỡng cư, trên 700 loa i cá nước ngọt va khoảng loa i cá nước mă n (MARD 2008). Ngươ i Việt cu ng có truyền thô ng sử du ng các sản phẩm tư đô ng vật hoang dã la m thư c ăn va thuô c chữa bệnh (Chi nh phu Việt Nam 2004, Workman 2004). Bên ca nh đó, do nền kinh tê Việt Nam co n chưa phát triển, khoảng 25 triệu ngươ i sô ng dư a va o lâm sản va 8 triệu ngươ i kiê m sô ng bằng nghề đánh cá (World Bank 2005), dâ n đê n việc săn bắt, chăn nuôi va buôn bán đô ng vật hoang dã ở quy mô nho do vậy rất khó kiểm soát. Kể tư năm 1986, Việt Nam đã bắt đâ u có hoa t đô ng buôn bán đô ng vật hoang dã ra quô c tê va dâ n trở mô t trong những thi trươ ng tiêu thu va mắt xi ch quan trọng cu a đươ ng dây buôn lậu Đô ng vật hoang dã trên thê giới do có đươ ng biên giới đất liền trải da i, có nhiều cảng biển nước sâu thuận lợi cho việc lưu thông ha ng hóa quô c tê va khu vư c (WWF 2016, MARD 2018). Cùng với với sư phát triển cu a Kinh tê, thu nhập cu a ngươ i dân nga y ca ng gia tăng dâ n đê n nhu câ u sử du ng các sản phẩm nô i thất, thơ i trang, thuô c, thư c phẩm xa xỉ la m tư các sản phẩm cu a đô ng vật hoang dã tăng lên, ta o nên nguô n câ u lớn thúc đẩy các hoa t đô ng buôn bán đô ng vật hoang dã nga y ca ng phát triển (MARD 2018). Chi nh vi thê, đa da ng sinh học ta i Việt Nam chư ng kiê n mô t sư suy giảm lớn, nhiều loa i sinh vật tuyệt chu ng hoă c đư ng trước nguy cơ bi tuyệt chu ng. Sô loa i sinh vật hoang dã thuô c Danh sách Đo cu a Việt Nam tăng gấp đôi trong gâ n 20 năm ( ) (The National Assembly 2019), nhiều loa i sinh vật (cả thư c vật va đô ng vật) đư ng trước nguy cơ tuyệt chu ng va đã tuyệt chu ng ta i Việt Nam. Đư ng trước sư suy giảm nghiêm trọng về đa da ng sinh học na y, Chi nh phu Việt Nam đã có những biện pháp quyê t liệt như ban ha nh những chi nh sách, văn bản quy pha m pháp luật để ngăn chă n ti nh tra ng săn bắt va buôn bán các loa i đô ng thư c vật hoang dã như va trở tha nh quô c gia tha nh viên thư 121 ký Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp (CITES) va o năm Trong hai năm gâ n đây, do ảnh hưởng cu a di ch Covid 19, Việt Nam đã quyê t tâm hơn trong việc ngăn chă n Hoa t đô ng buôn bán Đô ng vật Hoang dã không chỉ để tránh sư lây lan di ch bệnh trong nước ma co n góp phâ n bảo vệ sư đa da ng sinh học đang nga y ca ng suy giảm. Tuy vậy, ti nh tra ng buôn bán Đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam diê n ra nga y ca ng nghiêm trọng va phư c ta p với quy mô cùng sô lượng lớn (RILO A/P 2014) với sư tham gia cu a các nhóm buôn lậu có tô chư c tham gia với nhiều phương thư c thu đoa n tinh vi, liều lĩnh hơn (EIA 2021). Trước bô i cảnh quô c tê, khu vư c, quô c gia va đi a phương nga y ca ng phư c ta p, Việt Nam đang nỗ lư c hoa n thiện ha nh lang pháp li va nâng cao hiệu quả cu a chi nh sách quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã. Ngoa i việc đảm bảo các chi nh sách quô c gia ha i hóa với khung pháp li quô c tê va khu vư c, việc đánh giá hiệu quả thư c hiện chi nh sách, phân ti ch cơ hô i va thách thư c cho việc quản li va bảo tô n chi nh đô ng vật hoang dã tư đó hoa n thiện hệ thô ng văn bản pháp li, gỡ bo các ra o cản nâng cao hiệu quả chi nh sách. Dư a va o ra soát ta i liệu thư cấp va pho ng vấn với chuyên gia, báo cáo na y được thư c hiện với 3 mu c tiêu chi nh: Ra soát các văn bản hiện ha nh liên quan đê n quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Đánh giá ti nh hiệu quả thư c hiện các chi nh sách na y Đề xuất đi nh hướng chi nh sách nhằm nâng cao hiệu quả thư c hiện các chi nh sách quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã va đảm bảo đơ i sô ng cu a ngươ i dân 1

10 2 Hê thống pháp luâ t liên quan đến qua n lý va ba o tô n đô ng vâ t hoang da Hi nh 1 va Bảng 1 cung cấp bư c tranh tô ng quan về ha nh lang pháp li va quy đi nh về quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Hình 1: Các chi nh sách liên nga nh vê đô ng vâ t hoang da 2.1 Chi nh sách nga nh lâm nghiê p Nga nh lâm nghiệp đã thông qua nhiều chi nh sách liên quan đê n việc quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã (Bảng 1). Những chi nh sách na y tập trung va o việc quản li trang tra i nuôi đô ng vật hoang dã bền vững va nâng cao thư c thi pháp luật trong việc quản li các vi pha m pháp luật liên quan vận chuyển, ta ng trữ, mua bán, gây nuôi đô ng vật hoang dã. Với vai tro chu đa o chi u trách nhiệm về nga nh lâm nghiệp, Bô Nông Nghiệp va Phát Triển Nông Thôn đã tham mưu Chi nh phu xây dư ng va thư c thi các chi nh sách theo các cấp đô hướng dâ n va quy đi nh cu a mô t nga nh nói riêng va sư liên nga nh phô i hợp giữa các cơ quan nha nước nói chung. 2

11 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Ba ng 1: Mô t số chi nh sách chu đa o vê qua n li buôn bán đô ng vâ t hoang da cu a nga nh lâm nghiê p Năm Tên chi nh sách 2017 Luật Lâm Nghiệp Nô i dung Điều 9. Cấm săn, bắt, nuôi, nhô t, giê t, ta ng trữ, vận chuyển, buôn bán đô ng vật, thu thập các loa i thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng trái với quy đi nh pháp luật va điều ước quô c tê ma nước Cô ng ho a Xã hô i Chu nghĩa Việt Nam la tha nh viên. Điều 72. Quản lý thương ma i lâm sản va kinh doanh mâ u vật các loa i thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng Cấp giấy phép, giấy chư ng nhận đô i với lâm sản xuất khẩu, nhập khẩu phù hợp với điều ước quô c tê ma nước Cô ng ho a Xã hô i Chu nghĩa Việt Nam la tha nh viên; Việc xuất khẩu, nhập khẩu, ta m nhập, tái xuất, tái nhập, quá cảnh mâ u vật các loa i thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng vi mu c đi ch thương ma i phải tuân thu quy đi nh cu a pháp luật Việt Nam va Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp Kinh doanh mâ u vật các loa i thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng Kinh doanh mâ u vật các loa i thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m; các loa i thư c vật hoang dã, đô ng vật hoang dã đã thuô c Phu lu c cu a Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp Phải đảm bảo truy xuất nguô n gô c va quản lý theo chuỗi tư khai thác, trô ng cấy, gây nuôi chê biê n va tiêu dùng Cơ quan chi u trách nhiê m Bô Nông nghiê p va Phát triển nông thôn va quy đi nh tri nh tư, thu tu c, hô sơ truy xuất nguô n gô c va đánh dấu mâ u vật các loa i va la cơ quan đâ u mô i giúp Chi nh phu thư c hiện va phô i hợp Bô Quô c pho ng, Bô Công an, Bô Ta i nguyên va Môi trươ ng, các Bô, cơ quan ngang Bô trong việc quản lý Nha nước về lâm nghiệp Kiểm lâm. Có chư c năng quản lý, bảo vệ rư ng, bảo đảm chấp ha nh pháp luật về lâm nghiệp; la lư c lượng chuyên nga nh về pho ng cháy va chữa cháy rư ng 2018 Nghi đi nh 156/2018/ NĐ-CP về hướng dâ n luật Lâm nghiệp Phải được đánh dấu xác đi nh nguô n gô c hợp pháp phù hợp với ti nh chất va chu ng loa i cu a tư ng loa i mâ u vật, bảo đảm chô ng la m giả hoă c tẩy xóa Điều 20. Khi Khai thác lâm sản trong rư ng tư nhiên thi phải đảm bảo duy tri sư phát triển bền vững cu a khu rư ng, sản lượng loa i khai thác không được lớn hơn lượng tăng trưởng cu a loa i đó; sau khi khai thác không la m ảnh hưởng chư c năng pho ng hô cu a rư ng Điều 80 và Điều 81. Kinh phi để chô ng kinh doanh, vận chuyển lâm sản trái phép; đa o ta o nguô n nhân lư c cho việc bảo vệ va phát triển rư ng đê n cấp tỉnh va hỗ trợ các hoa t đô ng khác liên quan đê n bảo vệ va phát triển rư ng được hỗ trợ tư Quỹ Trung ương va Quỹ cấp tỉnh Nhà nước se đâ u tư, hỗ trợ đâ u tư va ưu đãi đâ u tư các chương tri nh, dư án va hoa t đô ng bảo vệ va phát triển rư ng, chê biê n va thương ma i lâm sản Xem tiếp ở trang sau 3

12 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH Ba ng 1: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách 2019 Nghi đi nh 01/2019/ NĐ-CP về kiểm lâm va lư c lượng chuyên trách bảo vệ rư ng Nô i dung Quy đi nh chi tiê t về nhiệm vu, quyền ha n, tô chư c, trang bi bảo đảm hoa t đô ng va chê đô, chi nh sách đô i với Kiểm lâm; nhiệm vu, quyền ha n va bảo đảm hoa t đô ng cu a Lư c lượng chuyên trách bảo vệ rư ng cu a chu rư ng. Cơ quan Kiểm lâm. Tham mưu về quản lý nha nước về lâm nghiệp: xây dư ng văn bản quy pha m pháp luật, chương tri nh, kê hoa ch, phương án, đề án về quản lý, bảo vệ rư ng, pho ng cháy va chữa cháy rư ng, bảo đảm chấp ha nh pháp luật về lâm nghiệp. Chỉ đa o, hướng dâ n, kiểm tra công tác, tô chư c thư c hiện các biện pháp quản lý, bảo vệ rư ng, pho ng cháy va chữa cháy rư ng, bảo đảm chấp ha nh pháp luật về lâm nghiệp. Trong đó có tô chư c đấu tranh, pho ng ngư a, ngăn chă n các ha nh vi vi pha m pháp luật khai thác, sử du ng, vận chuyển, mua bán, kinh doanh, cất giữ, chê biê n lâm sản theo quy đi nh cu a pháp luật; hoa t đô ng gây nuôi, trô ng cấy các loa i thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng; xác minh, truy xuất, xác nhận nguô n gô c lâm sản; xử lý vi pha m ha nh chi nh va áp du ng các biện pháp ngăn chă n ha nh vi vi pha m ha nh chi nh; khởi tô, điều tra vu án hi nh sư ha nh vi vi pha m pháp luật về lâm nghiệp theo quy đi nh cu a pháp luật. Lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng. Tuâ n tra, kiểm tra bảo vệ rư ng, ngăn chă n các ha nh vi phá rư ng, khai thác lâm sản va các ha nh vi vi pha m pháp luật khác về quản lý, bảo vệ rư ng thuô c pha m vi diện ti ch được giao. Ki p thơ i báo cáo với chu rư ng va cơ quan Kiểm lâm về ti nh hi nh bảo vệ rư ng; chấp ha nh sư chỉ đa o, quản lý trư c tiê p cu a chu rư ng va kiểm tra, hướng dâ n về chuyên môn, nghiệp vu cu a cơ quan Kiểm lâm; chấp ha nh nghiêm túc các quy đi nh cu a pháp luật trong khi la m nhiệm vu. Kiểm tra, ngăn chă n các ha nh vi vi pha m pháp luật về quản lý, bảo vệ va phát triển rư ng, quản lý lâm sản; lập biên bản kiểm tra ban đâ u, bảo vệ hiện trươ ng, bảo quản tang vật vi pha m, ki p thơ i báo cáo với ngươ i, cơ quan có thẩm quyền xử lý theo quy đi nh cu a pháp luật. Cơ quan chi u trách nhiê m Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Chỉ đa o thô ng nhất về chuyên môn nghiệp vu, thanh tra, kiểm tra hoa t đô ng cu a Kiểm lâm trên pha m vi toa n quô c. Trên cơ sở chư c năng, nhiệm vu, quyền ha n được giao, các bô, nga nh có liên quan phô i hợp với Bô Nông nghiệp va Phát triển nông thôn Xem tiếp ở trang sau 4

13 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Ba ng 1: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách 2019 Nghi đi nh 06/2019/ NĐ-CP nga y 22 tháng 01 năm 2019 về quản lý thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m va thư c thi Công ước về Buôn bán Quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp Nô i dung Nghi đi nh na y được ban ha nh với mu c đi ch kiện toa n thêm các Quy đi nh về Danh mu c các loa i thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m; chê đô quản lý, bảo vệ, tri nh tư, thu tu c khai thác các loa i thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m; nuôi đô ng vật rư ng thông thươ ng va thư c thi Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp (CITES) ta i Việt Nam. Nghi đi nh na y phân loa i các loa i đô ng vật hoang dã tha nh 02 nhóm: Nhóm IB: Các loa i đô ng vật rư ng bi đe dọa tuyệt chu ng nghiêm cấm khai thác, sử du ng vi mu c đi ch thương ma i va các loa i thuô c Phu lu c I CITES phân bô tư nhiên ta i Việt Nam Nhóm IIB: Các loa i đô ng vật rư ng chưa bi đe dọa tuyệt chu ng nhưng có nguy cơ bi đe dọa nê u không được quản lý chă t che, ha n chê khai thác, sử du ng vi mu c đi ch thương ma i va các loa i thuô c Phu lu c II CITES phân bô tư nhiên ta i Việt Nam Để buôn bán các loa i Đô ng vật hoang dã phải có giấy phép va chư ng chỉ cu a CITES ghi đâ y đu thông tin, dán tem CITES hoă c mã va ch, ký va đóng dấu cu a Cơ quan thẩm quyền quản lý CITES Việt Nam. Để nuôi dưỡng, bảo tô n các loa i Đô ng vật hoang dã thi phải có đu các điều kiện sau: đảm bảo nguô n giô ng hợp pháp, chuô ng, tra i được xây dư ng phù hợp với đă c ti nh cu a loa i nuôi; bảo đảm các điều kiện an toa n cho ngươ i va vật nuôi, vệ sinh môi trươ ng, pho ng ngư a di ch bệnh, loa i nuôi la loa i được Cơ quan khoa học CITES Việt Nam công bô có khả năng sinh sản liên tiê p qua nhiều thê hệ trong môi trươ ng có kiểm soát; va được Cơ quan khoa học CITES Việt Nam xác nhận bằng văn bản việc nuôi sinh sản, sinh trưởng không la m ảnh hưởng đê n sư tô n ta i cu a loa i nuôi va các loa i có liên quan trong tư nhiên. Bên ca nh đó, để quản lý, các loa i trong cơ sở nuôi trô ng phải đăng ký mã sô cơ sở nuôi, trô ng bởi Cơ quan thẩm quyền quản lý CITES Việt Nam Cơ quan chi u trách nhiê m Cơ quan có thẩm quyê n CITES. Đa i diện Việt Nam tham gia va đảm bảo thư c hiện quyền va nghĩa vu cu a nước tha nh viên CITES ta i các cuô c Hô i nghi các nước tha nh viên Chu tri, phô i hợp với các cơ quan có thẩm quyền trong thư c thi CITES ta i Việt Nam. Cấp, phát ha nh hoă c thu hô i giấy phép, chư ng chỉ CITES. Hướng dâ n, cấp hoă c hu y mã sô cơ sở nuôi trô ng. Tô chư c kiểm tra các hoa t đô ng xuất khẩu, nhập khẩu, tái xuất khẩu, nhập nô i va quá cảnh các loa i đô ng vật hoang dã Cơ quan Khoa học CITES Viê t Nam. Tư vấn cho Cơ quan thẩm quyền quản lý CITES va các cơ quan liên quan về thư c tra ng quâ n thể, mư c đô nguy cấp, quý, hiê m,... cu a ĐVHD va xây dư ng ha n nga ch khai thác, cấp giấy phép va chư ng chỉ CITES. Giám đi nh mâ u Đô ng vật hoang dã. Cư u hô, chăm sóc mâ u vật sô ng, đảm bảo sinh cảnh va vùng phân bô phù hợp để thả đô ng vật hoang dã. Xem tiếp ở trang sau 5

14 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH Ba ng 1: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách 2021 Nghi đi nh sô 84/2021/ NĐ-CP nga y 22/09/2021 cu a Chi nh phu sửa đô i, bô sung mô t sô điều cu a Nghi đi nh sô 06/2019/NĐ- CP nga y 22 tháng 01 năm 2019 cu a Chi nh phu về quản lý thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m va thư c thi CITES với mô t sô điểm mới Nô i dung Điê u 1. Sửa đô i, bô sung mô t sô điều cu a Nghi đi nh sô 06/2019/NĐ-CP nga y 22 tháng 01 năm 2019 cu a Chi nh phu về quản lý thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m va thư c thi Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp. Bô sung, sửa đô i các Đi nh nghĩa sau: Dâ n xuất cu a các loa i đô ng vật, thư c vật la toa n bô các da ng vật chất được chiê t xuất ra tư đô ng vật, thư c vật, gô m: máu, xa, di ch, mật, mỡ cu a đô ng vật; như a, tinh dâ u, di ch chiê t tư thư c vật. Không vi mu c đi ch thương ma i la các hoa t đô ng phu c vu ngoa i giao, nghiên cư u khoa học, nhân nuôi bảo tô n, nuôi la m cảnh, cư u hô, trao đô i giữa các vươ n đô ng vật, vươ n thư c vật, bảo ta ng; triển lãm trưng ba y giới thiệu sản phẩm; biểu diê n xiê c; trao đô i, trao trả mâ u vật giữa các cơ quan quản lý CITES Đô ng vật hoang dã, thư c vật hoang dã la những loa i đô ng vật, thư c vật sinh sô ng, phát triển trong sinh cảnh tư nhiên, nhân ta o hoă c loa i đô ng vật, thư c vật được nuôi, trô ng trong môi trươ ng có kiểm soát nhưng không phải la vật nuôi theo quy đi nh cu a pháp luật về chăn nuôi, thuô c mô t trong các trươ ng hợp sau: a. Loa i đô ng vật, thư c vật nguy cấp, quý, hiê m được ưu tiên bảo vệ; b. Loa i thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m; c. Loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp thuô c các Phu lu c cu a CITES; d. Loa i đô ng vật rư ng thông thươ ng; e. Loa i đô ng vật trên ca n khác thuô c lớp chim, thú, bo sát, lưỡng cư, trư mô t sô loa i thuô c Danh mu c do Bô Nông nghiệp va Phát triển nông thôn chu tri, phô i hợp với Bô Ta i nguyên va Môi trươ ng va các cơ quan liên quan công bô. Nuôi sinh trưởng la hi nh thư c nuôi giữ con, trư ng, phôi cu a các loa i đô ng vật hoang dã để nuôi lớn, cho ấp nở tha nh các cá thể trong môi trươ ng có kiểm soát. Kiện toa n các quy đi nh về nuôi, trô ng đô ng, thư c vật hoang dã Cơ quan chi u trách nhiê m Bô Nông nghiệp va Phát triển nông thôn Xem tiếp ở trang sau 6

15 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Ba ng 1: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m Trong quá tri nh nuôi, trô ng phải lập sô theo dõi nuôi, trô ng đô ng, thư c vật hoang dã; đi nh kỳ báo cáo va chi u sư kiểm tra, giám sát cu a Cơ quan thẩm quyền quản lý CITES Việt Nam, cơ quan quản lý nha nước về thu y sản, về lâm nghiệp, về môi trươ ng cấp tỉnh Bô sung thêm quy đi nh về tri nh tư xác nhận nuôi trô ng đô ng, thư c vật hoang dã. Trong thơ i ha n 02 nga y la m việc kể tư nga y nhận được hô sơ đăng ký mã sô cơ sở, Cơ quan cấp mã sô theo quy đi nh ta i Nghi đi nh na y có trách nhiệm gửi văn bản đề nghi xác nhận đê n Cơ quan khoa học CITES Việt Nam. Trong thơ i ha n 15 nga y la m việc kể tư nga y nhận được văn bản cu a Cơ quan cấp mã sô, Cơ quan khoa học CITES Việt Nam có trách nhiệm trả lơ i bằng văn bản đô i với nô i dung xác nhận ảnh hưởng hoă c không ảnh hưởng cu a việc nuôi sinh sản, nuôi sinh trưởng đê n sư tô n ta i cu a loa i nuôi va các loa i khác có liên quan trong tư nhiên. Thay đô i hi nh thư c thể hiện mã sô cơ sở nuôi. La m rõ Mâ u vật đô ng vật xuất khẩu tư thê hệ F2 trở về sau được sinh sản ta i cơ sở nuôi đã được cấp mã sô va Mâ u vật đô ng vật xuất khẩu tư thê hệ F1 tư cơ sở nuôi được cấp mã sô Thay thê Danh mu c Thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m ban ha nh kèm theo Nghi đi nh sô 06/2019/NĐ-CP bằng Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m ta i Phu lu c I ban ha nh kèm theo Nghi đi nh na y. Xem tiếp ở trang sau 7

16 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH Ba ng 1: Tiếp trang trước Năm 2014, 2016, 2020 Tên chi nh sách Chỉ thi sô 03/CT-TTg về việc tăng cươ ng chỉ đa o va thư c hiện các biện pháp kiểm soát, bảo tô n các loa i đô ng vật hoang dã nguy cấp, quý, hiê m; Chỉ thi sô 28/ CT-TTg về mô t sô giải pháp cấp bách pho ng ngư a, đấu tranh với ha nh vi xâm ha i các loa i đô ng vật hoang dã trái pháp luật./. Chỉ thi sô 29/ CT-TTg về mô t sô giải pháp cấp bách quản lý đô ng vật hoang dã năm 2020; Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m Dư ng nhập khẩu đô ng vật hoang dã co n sô ng hay đã chê t, trư ng, ấu trùng, bô phận, dâ n xuất cu a các loa i đô ng vật hoang dã (trư các loa i thu y sản phu c vu sản xuất, chê biê n la m thư c phẩm, thư c ăn chăn nuôi đã được công bô theo quy đi nh cu a pháp luật; bô phận cu a đô ng vật hoang dã đã được chê biê n, xử lý la m dược liệu, la m nguyên liệu phu c vu sản xuất hoă c sản phẩm hoa n chỉnh) đê n khi có chỉ đa o mới cu a Thu tướng Chi nh phu hoă c trươ ng hợp đă c biệt được Thu tướng Chi nh phu cho phép. Bô Nông nghiê p va Phát triển Nông thôn. Thư c hiện nghiêm túc các giải pháp quản lý đô ng vật hoang dã gây nuôi Bô Công an.tăng cươ ng công tác pho ng ngư a, đấu tranh, ngăn chă n, phát hiện va ki p thơ i xử lý nghiêm các ha nh vi vi pha m liên quan đê n đô ng vật hoang dã; đă c biệt la tập trung triệt phá các đươ ng dây tô i pha m có tô chư c xuyên quô c gia trong việc mua bán, ta ng trữ, vận chuyển, xuất khẩu, nhập khẩu, ta m nhập, tái xuất, quá cảnh trái phép mâ u vật các loa i đô ng vật hoang dã; phô i hợp với các đơn vi liên quan kiểm tra, xử lý các ha nh vi quảng cáo, mua bán trái phép mâ u vật đô ng vật hoang dã trên các trang thông tin điện tử Bô Quốc phòng. Phô i hợp với các lư c lượng chư c năng tăng cươ ng tuâ n tra, kiểm soát chă t che ta i các cửa khẩu, lô i mở biên giới va trên biển; ki p thơ i phát hiện, bắt giữ, xử lý theo quy đi nh cu a pháp luật các trươ ng hợp mua, bán, vận chuyển, xuất khẩu, nhập khẩu, ta m nhập tái xuất trái phép đô ng vật hoang dã; đẩy ma nh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thư c cu a nhân dân khu vư c biên giới không săn, bắt, nuôi, nhô t, mua bán, vận chuyển trái phép đô ng vật hoang dã. Bô Công Thương. Tăng cươ ng kiểm tra, kiểm soát thi trươ ng, ngăn chă n va xử lý ki p thơ i các ha nh vi buôn bán, vận chuyển, kinh doanh các loa i đô ng vật hoang dã nguy cấp, quý, hiê m va các sản phẩm, dâ n xuất có nguô n gô c tư các loa i trên theo chư c năng, nhiệm vu va thẩm quyền được giao. Bô Y tế. Ra soát, quản lý các cơ sở kinh doanh y, dược, các cơ sở sản xuất thuô c, sản phẩm y tê có sử du ng các tha nh phâ n tư đô ng vật hoang dã, đảm bảo chỉ sử du ng đô ng vật hoang dã có nguô n gô c hợp pháp trong lĩnh vư c y, dược Bô Ta i chi nh. Cung cấp thông tin theo quy đi nh cu a pháp luật hiện ha nh, cu a CITES về sô liệu nga voi, sư ng tê giác đã được bô tiê p nhận, lưu giữ va bảo quản; chu tri, phô i hợp với Bô Nông nghiệp va Phát triển nông thôn va các bô, nga nh liên quan tham mưu tri nh Thu tướng Chi nh phu phê duyệt phương án xử lý, tiêu huỷ nga voi, sư ng tê giác theo quy đi nh cu a pháp luật. Bô Ta i nguyên va Môi trường. Thư c hiện trách nhiệm quản lý nha nước về đa da ng sinh học; ra soát quy đi nh pháp luật hiện ha nh, đề xuất, xây dư ng va tri nh cấp có thẩm quyền sửa đô i, bô sung quy đi nh về quản lý loa i nguy cấp, quý, hiê m được ưu tiên bảo vệ theo quy đi nh cu a pháp luật về đa da ng sinh học. Bô Thông tin va Truyê n thông. Tăng cươ ng công tác thông tin, tuyên truyền về pháp luật va các giải pháp bảo vệ đô ng vật hoang dã; phô i hợp với các cơ quan hữu quan trong việc ngăn chă n va xử lý nghiêm các ha nh vi lợi du ng ma ng viê n thông, internet nhằm mu c đi ch quảng cáo, trưng ba y, tuyên truyền, mua, bán mâ u vật đô ng vật hoang dã bi cấm theo quy đi nh cu a pháp luật. Xem tiếp ở trang sau 8

17 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Ba ng 1: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m Viê n kiểm sát nhân dân tối cao, To a án nhân dân tô i cao.phô i hợp chă t che với cơ quan điều tra chỉ đa o đẩy ma nh công tác điều tra, truy tô các đô i tượng vi pha m pháp luật về việc săn, bắt, mua, bán, vận chuyển, giê t mô, ta ng trữ đô ng vật hoang dã trái pháp luật; nâng cao chất lượng giải quyê t, xét xử các vu án liên quan đê n bảo vệ đô ng vật hoang dã, nguy cấp, quý, hiê m; tăng cươ ng xét xử lưu đô ng để phu c vu công tác tuyên truyền, giáo du c về bảo vệ đô ng vật hoang dã; áp du ng hi nh pha t nghiêm khắc đô i với kẻ chu mưu, câ m đâ u lợi du ng chư c vu, quyền ha n để pha m tô i, ngươ i pha m tô i có ti nh chất chuyên nghiệp liên quan đê n bảo vệ đô ng vật hoang dã nguy cấp, quý, hiê m. Ủy ban nhân dân các tỉnh, tha nh phố trư c thuô c trung ương. Thư c hiện các giải pháp bảo vệ đô ng vật hoang dã tư nhiên; tăng cươ ng công tác kiểm soát các ha nh vi khai thác, săn, bắt, vận chuyển, ta ng trữ, buôn bán, tiêu thu va sử du ng đô ng vật hoang dã; tô chư c triệt phá dư t điểm các đươ ng dây buôn bán đô ng vật hoang dã trái pháp luật; tăng cươ ng công tác quản lý, kiểm tra va thanh tra các cơ sở nuôi, kinh doanh đô ng vật hoang dã về tuân thu nguô n gô c hợp pháp, vệ sinh thú y, môi trươ ng va vệ sinh an toa n thư c phẩm. Tô chư c triển khai cho các cơ sở kinh doanh trên đi a ba n ký cam kê t về việc không mua bán, sử du ng, tiêu thu, trưng ba y, quảng cáo mâ u vật đô ng vật hoang dã không đảm bảo nguô n gô c hợp pháp va xử lý nghiêm các ha nh vi vi pha m Nguô n: Chi nh phu Việt Nam (2014, 2016a, 2017b, 2018a, 2019a, 2019b, 2020a, 2021) 2.2 Chi nh sách nga nh thu y sa n Bảng 2 thể hiện các chi nh sách chi nh trong việc quản li va mua bán đô ng vật hoang dã quy đi nh trong chi nh sách nga nh thu y sản ta i Việt Nam. Ba ng 2: Chi nh sách qua n li ba o tô n đô ng vâ t hoang da liên quan đến nga nh thu y sa n Năm Tên chi nh sách 2016 Quyê t đi nh sô 811/QĐ- BNN-TCTS phê duyệt Kê hoa ch ha nh đô ng bảo tô n rùa biển Việt Nam giai đoa n Nô i dung Nhiê m vụ cu a Kế hoa ch Giảm thiểu các tác nhân gây tử vong cho rùa biển Thiê t lập, quản lý, bảo vệ khu vư c sinh sản, nơi sinh cư cu a rùa biển Xây dư ng va hoa n thiện văn bản quản lý nha nước về bảo tô n, bảo vệ rùa biển; Nghiên cư u va quan trắc các đă c điểm sinh học, sinh thái học cu a rùa biển. Nâng cao nhận thư c cu a cô ng đô ng va năng lư c chuyên môn cho các cán bô chuyên trách về bảo tô n rùa biển Tăng cươ ng hợp tác trong khu vư c va quô c tê Cơ quan chi u trách nhiê m Tổng cục Thu y sa n; Tổng cục Lâm nghiê p; Vụ Khoa học Công nghê va Môi trường; Viê n Nghiên cứu Ha i sa n; Vụ Kế hoa ch, Vụ Ta i chi nh; Sở Nông nghiê p va Phát triển nông thôn các tỉnh, tha nh phố ven biển; Các Vườn quốc gia/khu ba o tô n biển; Các Hô i, Hiê p hô i, Nghiê p đoa n nghê cá; Các tổ chức trong va ngoa i nước liên quan đến ba o tô n rùa biển. Triển khai xây dư ng nô i dung chi tiê t, dư toán kinh phi nhiệm vu ưu tiên thư c hiện được giao tri nh cấp có thẩm quyền phê duyệt la m cơ sở xác đi nh va bô tri kinh phi ; đề xuất va triển khai thư c hiện các hoa t đô ng bảo tô n rùa biển. Xem tiếp ở trang sau 9

18 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH Năm Tên chi nh sách 2017 Luật Thu y sản Nô i dung Điê u 7. Các ha nh vi bi nghiêm cấm trong hoa t đô ng thu y sa n: Khai thác, nuôi trô ng thu y sản, xây dư ng công tri nh va hoa t đô ng khác ảnh hưởng đê n môi trươ ng sô ng, nguô n lợi thu y sản trong phân khu bảo vệ nghiêm ngă t va phân khu phu c hô i sinh thái cu a khu bảo tô n biển, Khai thác thu y sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy đi nh (sau đây gọi la khai thác thu y sản bất hợp pháp); mua, bán, vận chuyển, ta ng trữ, sơ chê, chê biê n thu y sản tư khai thác thu y sản bất hợp pháp, thu y sản có ta p chất nhằm mu c đi ch gian lận thương ma i. Điê u 40. Nuôi sinh sa n, nuôi sinh trưởng, trô ng cấy nhân ta o loa i thu y sa n thuô c Phụ lục cu a Công ước quốc tế vê buôn bán các loa i đô ng vâ t, thư c vâ t hoang da nguy cấp; loa i thu y sa n nguy cấp, quý, hiếm. Tô chư c, cá nhân được phép nuôi sinh sản, nuôi sinh trưởng, trô ng cấy nhân ta o loa i thu y sản thuô c Phu lu c cu a Công ước quô c tê về buôn bán các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp; các loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m theo quy đi nh cu a Công ước quô c tê về buôn bán các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp va pháp luật Việt Nam. Cơ quan quản lý nha nước về thu y sản cấp tỉnh quản lý, xác nhận nguô n gô c loa i thu y sản thuô c Phu lu c cu a Công ước quô c tê về buôn bán các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp; các loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m có nguô n gô c tư nuôi trô ng hoă c khai thác tư tư nhiên. Điê u 99. Chê biê n, xuất khẩu, nhập khẩu, tái xuất khẩu, nhập nô i tư biển, quá cảnh loa i thu y sản thuô c Phu lu c cu a Công ước quô c tê về buôn bán các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp; loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m 1. Hoa t đô ng chê biê n, xuất khẩu, nhập khẩu, tái xuất khẩu, nhập nô i tư biển, quá cảnh loa i thu y sản hoang dã nguy cấp, quý, hiê m thuô c Phu lu c cu a Công ước quô c tê về buôn bán các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp; loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m phải tuân thu quy đi nh cu a Công ước quô c tê về buôn bán các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp va quy đi nh cu a pháp luật Việt Nam. 2. Mâ u vật các loa i thu y sản thuô c Phu lu c cu a Công ước quô c tê về buôn bán các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp; loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m được chê biê n phải bảo đảm các quy đi nh sau đây: a. Mâ u vật có nguô n gô c hợp pháp tư cơ sở nuôi sinh trưởng, nuôi sinh sản va trô ng cấy nhân ta o; b. Mâ u vật có nguô n gô c khai thác hợp pháp tư tư nhiên; c. Mâ u vật sau xử lý ti ch thu theo quy đi nh cu a pháp luật. Cơ quan chi u trách nhiê m Bô Nông nghiê p va Phát triển nông thôn: Xây dư ng, tri nh Chi nh phu ban ha nh Danh mu c loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m; tiêu chi xác đi nh loa i, chê đô quản lý, bảo vệ va tri nh tư, thu tu c khai thác loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m; tô chư c điều tra, khảo sát, thu thập, thư c hiện bảo tô n, lưu giữ giô ng gô c cu a loa i thu y sản bản đi a, loa i thu y sản đă c hữu có giá tri kinh tê, loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m; tô chư c điều tra, khảo sát, thu thập, thư c hiện bảo tô n, lưu giữ giô ng gô c cu a loa i thu y sản bản đi a, loa i thu y sản đă c hữu có giá tri kinh tê, loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m; Xem tiếp ở trang sau 10

19 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Ba ng 2: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách 2019 Nghi đi nh 26/2019/ NĐ-CP nga y 08/3/2019 quy đi nh chi tiê t mô t sô điều va biện pháp thi ha nh Luật thu y sản Nô i dung Điê u 39, 40, 41. Để nuôi sinh sản, nuôi sinh trưởng, trô ng cấy nhân ta o loa i thu y sản thuô c Phu lu c cu a Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp; loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m, các bên phải xác nhận nguô n gô c loa i thu y sản thuô c Phu lu c Công ước CITES; điều kiện cơ sở nuôi phải đáp ư ng các quy đi nh theo CITES va Điều 38 Luật Thu y sản. Điê u 67. Xuất khẩu, nhâ p khẩu, tái xuất khẩu, quá ca nh loa i thu y sa n thuô c Phụ lục cu a Công ước vê buôn bán quốc tế các loa i đô ng vâ t, thư c vâ t hoang da nguy cấp; loa i thu y sa n nguy cấp, quý, hiếm. Phải xin giấy phép đô i với loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m có tên trong Danh mu c loa i thu y sản được phép kinh doanh ta i Việt Nam trư loa i thu y sản thuô c Phu lu c cu a Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp. Chỉ được tái xuất, quá cảnh loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m theo quy đi nh cu a pháp luật quản lý ngoa i thương. Loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m thuô c các Phu lu c cu a Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp khi xuất khẩu, nhập khẩu, tái xuất khẩu, nhập nô i tư biển được thư c hiện theo quy đi nh cu a pháp luật về quản lý thư c vật, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m va thư c thi Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp va quy đi nh ta i Nghi đi nh na y. Điê u 68. Nhâ p nô i từ biển loa i thu y sa n nguy cấp, quý, hiếm. Tô chư c, cá nhân nhập nô i tư biển mâ u vật loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m thuô c Phu lu c cu a Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp thư c hiện theo quy đi nh cu a pháp luật về quản lý thư c vật, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m va thư c thi Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp. Điê u 70. Kiểm soát hoa t đô ng nhập khẩu, ta m nhập, tái xuất, ta m xuất, tái nhập, chuyển khẩu, quá cảnh qua lãnh thô Việt Nam thu y sản, sản phẩm thu y sản có nguô n gô c tư khai thác bất hợp pháp, không báo cáo va không theo quy đi nh Cơ quan chi u trách nhiê m Bô Nông nghiê p va Phát triển nông thôn va Bô Giao thông vâ n ta i. Chỉ đi nh va công bô danh sách cảng biển để thư c hiện hoa t đô ng nhập khẩu, ta m nhập, tái xuất, chuyển khẩu, quá cảnh thu y sản, sản phẩm thu y sản có nguô n gô c tư khai thác qua lãnh thô Việt Nam va thông báo danh sách cảng được chỉ đi nh cho Tô chư c Nông Lương Liên hợp quô c (FAO). Kiểm tra, giám sát thư c hiện quy đi nh về chê đô quản lý các loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m; xác nhận nguô n gô c loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m tư nuôi trô ng thu y sản, khai thác tư tư nhiên; cơ sở nuôi sinh trưởng, sinh sản va trô ng cấy nhân ta o loa i thu y sản nguy cấp quý, hiê m, bao gô m cả các loa i thuô c Phu lu c Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp theo quy đi nh; thư c thi quy đi nh cu a Công ước quô c tê về buôn bán các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp Xem tiếp ở trang sau 11

20 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH Ba ng 2: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m 4. Kiểm tra thông tin liên quan đê n ta u nước ngoa i khi ta u cập cảng: Nô i dung kiểm tra: Thông tin về ta u (tên ta u, sô ta u, sô IMO); thông tin về chu ta u, giấy phép khai thác, giấy phép chuyển tải, sản lượng va tha nh phâ n loa i thu y sản, ngư cu, ta i liệu theo yêu câ u cu a Công ước CITES (nê u có); Bô Ta i chi nh, Bô Quốc phòng, Bô Công an. Chỉ đa o Tô ng cu c Hải quan, Bô đô i Biên pho ng không thông quan đô i với lô ha ng thu y sản, sản phẩm thu y sản khai thác bất hợp pháp; kiểm tra ta u cá, thuyền viên ra va o cảng cá theo quy đi nh cu a pháp luật; quản lý ta u cá, thuyền viên, ngươ i la m việc trên ta u cá nước ngoa i hoa t đô ng trong vùng biển Việt Nam va ta u cá Việt Nam hoa t đô ng trên các vùng biển; 2019 Nghi đi nh 42/2019/ NĐ-CP nga y 16/5/2019 quy đi nh xử pha t vi pha m ha nh chi nh trong lĩnh vư c thu y sản Điê u 41. Vi pha m quy đi nh về thu gom, mua bán, lưu giữ, sơ chê, chê biê n, bảo quản, vận chuyển thu y sản 1. Pha t tiê n đối với ha nh vi thu gom, mua bán, lưu giữ, sơ chế, chế biến, ba o qua n, vâ n chuyển trái phép loa i thu y sa n va bô phâ n cu a loa i thu y sa n nguy cấp, quý, hiếm có tên trong nhóm II cu a Danh mu c loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m ma không đáp ư ng đu điều kiện theo quy đi nh hoă c Phụ lục II cu a Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng thư c vật hoang dã nguy cấp không rõ nguô n gô c, xuất xư ma chưa đê n mức truy cứu trách nhiê m hình sư như sau: a. Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng nê u khô i lượng thu y sản dưới 20 kg; b. Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng nê u khô i lượng thu y sản tư 20 kg đê n dưới 50 kg; c. Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng nê u khô i lượng thu y sản tư 50 kg đê n dưới 100 kg; d. Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng nê u khô i lượng thu y sản tư 100kg đê n dưới 200 kg; Phô i hợp với Bô Nông nghiệp va Phát triển nông thôn trong quản lý hoa t đô ng vận chuyển thu y sản qua cảng biển, di ch vu hậu câ n, ta u cá ta i các cảng biển theo quy đi nh cu a Hiệp đi nh về Biện pháp quô c gia có cảng. Tổng cục Thu y sa n, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Ủy ban nhân dân cấp huyê n, Công an các cấp, Cục Ca nh sát giao thông; Ha i đô i Ca nh sát biển; Đô i Qua n lý thi trường; Tổng cục Qua n lý thi trường; Sở Nông nghiê p va Phát triển nông thôn; Chi cục qua n lý chất lượng nông lâm sa n va thu y sa n; Bô Nông nghiê p va Phát triển nông thôn; Cục Qua n lý chất lượng nông lâm sa n va thu y sa n; Chi cục Kiểm ngư Vùng. Có quyền xử pha t đô i với những ha nh vi vi pha m ha nh chi nh quy đi nh về thu gom, mua bán, lưu giữ, sơ chê, chê biê n, bảo quản, vận chuyển thu y sản Xem tiếp ở trang sau 12

21 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Ba ng 2: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m e. Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng nê u khô i lượng thu y sản tư 200 kg đê n dưới 500 kg; f. Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng nê u khô i lượng thu y sản tư 500 kg trở lên. 2. Pha t tiền đô i với ha nh vi thu gom, mua bán, lưu giữ, sơ chế, chế biến, ba o qua n, vâ n chuyển trái phép thu y sa n, sa n phẩm thu y sa n va bô phâ n cu a loa i thu y sa n có tên trong nhóm I cu a Danh mu c loa i thu y sản nguy cấp, quý, hiê m hoă c Phụ lục I cu a Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng thư c vật hoang dã nguy cấp không rõ nguô n gô c, xuất xư ma chưa đê n mư c truy cư u trách nhiệm hi nh sư như sau: a. Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng nê u khô i lượng thu y sản dưới 10 kg; b. Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng nê u khô i lượng thu y sản tư 10 kg đê n dưới 20 kg; c. Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng nê u khô i lượng thu y sản tư 20 kg đê n dưới 50 kg; d. Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng nê u khô i lượng thu y sản tư 50 kg đê n dưới 100 kg; e. Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng nê u khô i lượng thu y sản tư 100 kg đê n dưới 500 kg; f. Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng nê u khô i lượng thu y sản tư 500 kg trở lên. g. Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đô i với ha nh vi thu gom, mua bán, sơ chê, bảo quản, vận chuyển thu y sản không rõ nguô n gô c, xuất xư theo quy đi nh cu a pháp luật. Nguô n: Chi nh phu Việt Nam (2016b, 2017b, 2019c, 2019d) 13

22 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH 2.3 Các quy đi nh chi nh sách cu a nga nh Ta i nguyên Môi trường Bảng 3 thể hiện các chi nh sách chi nh trong việc quản li va mua bán đô ng vật hoang dã quy đi nh trong chi nh sách cu a nga nh Ta i nguyên Môi trươ ng ta i Việt Nam. Ba ng 3: Chi nh sách ba o tô n Đô ng vâ t hoang da liên quan đến nga nh Ta i nguyên Môi trường Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m 2013 Nghi đi nh 160/2013/ NĐ-CP nga y 12/11/2013 cu a Chi nh phu về tiêu chi xác đi nh loa i va chê đô quản lý loa i thuô c Danh mu c nguy cấp, quý, hiê m được ưu tiên bảo vệ Nghi đi nh na y sửa đô i, bô sung la i Nghi đi nh sô 64/2013/NĐ-CP nga y 16/7/2019 với mu c đi ch Quy đi nh thêm về Danh mu c loa i nguy cấp, hiê m được ưu tiên Điều 4. Loa i thuô c Danh mục loa i được ưu tiên ba o vê pha i đáp ứng các tiêu chi sau: 1. Sô lượng cá thể co n i t hoă c bi đe dọa tuyệt chu ng theo quy đi nh ta i điều 5 Nghi đi nh na y 2. La loa i đă c hữu hoă c có mô t trong các giá tri đă c biệt về khoa học; y tê ; kinh tê ; sinh thái; cảnh quan; môi trươ ng va văn hóa - li ch sử Điê u 5. Xác đi nh loa i có số lượng cá thể còn i t hoặc đang bi đe dọa tuyê t chu ng 1. Loa i đô ng vật hoang dã, thư c vật hoang đã được xác đi nh la loa i có sô lượng cá thể co n i t hoă c bi đe dọa tuyệt chu ng khi có mô t trong các điều kiện sau: a. Suy giảm quâ n thể i t nhất 50% theo quan sát hoă c ước ti nh trong mươ i (10) năm gâ n nhất hoă c ba (03) thê hệ cuô i ti nh đê n thơ i điểm đánh giá; hoă c được dư báo suy giảm i t nhất 50% trong 10 năm hoă c ba (03) thê hệ tiê p theo ti nh tư thơ i điểm đánh giá; b. Nơi cư trú hoă c phân bô ước ti nh dưới 500 km2 va quâ n thể bi chia cắt nghiêm trọng hoă c suy giảm liên tu c về khu vư c phân bô, nơi cư trú; c. Quâ n thể loa i ước ti nh dưới cá thể trưởng tha nh va có mô t trong các điều kiện: suy giảm liên tu c theo quan sát hoă c ước ti nh sô lượng cá thể tư 20% trở lên trong năm (05) năm gâ n nhất hoă c hai (02) thê hệ cuô i ti nh đê n thơ i điểm đánh giá; suy giảm liên tu c sô lượng cá thể trưởng tha nh, cấu trúc quâ n thể có da ng bi chia cắt va không có tiểu quâ n thể na o ước ti nh có trên 250 cá thể trưởng tha nh hoă c chỉ có mô t tiểu quâ n thể duy nhất; d. Quâ n thể loa i ước ti nh có dưới 250 cá thể trưởng tha nh; e. Xác suất bi tuyệt chu ng ngoa i tư nhiên cu a loa i tư 20% trở lên trong vo ng 20 năm tiê p theo hoă c năm (05) thê hệ tiê p theo ti nh tư thơ i điểm lập hô sơ. Bô Ta i nguyên va Môi trường. Tô chư c, hướng dâ n việc điều tra, quan trắc, đánh giá ti nh tra ng loa i đô ng vật hoang dã, thư c vật hoang dã thuô c Danh mu c loa i được ưu tiên bảo vệ; Thô ng kê, tô ng hợp thông tin về diê n biê n loa i đô ng vật hoang dã, thư c vật hoang dã thuô c Danh mu c loa i được ưu tiên bảo vệ trên toa n quô c; Hướng dâ n việc bảo tô n các loa i đô ng vật hoang dã được ưu tiên bảo vệ sinh sô ng ta i khu vư c tư nhiên chưa đu điều kiện tha nh lập khu bảo tô n. Xem tiếp ở trang sau 14

23 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Ba ng 3: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m 2008, 2018 Luật Đa da ng sinh học Điều 6. Xác định loài có giá trị đặc biệt về khoa học, y tế, kinh tế, sinh thái, cảnh quan, môi trường, văn hóa - lịch sử 1. Loa i có giá tri đă c biệt về khoa học la loa i mang nguô n gen quý, hiê m để bảo tô n va chọn ta o giô ng. 2. Loa i có giá tri đă c biệt về y tê la loa i mang các hợp chất có hoa t ti nh sinh học quan trọng được sử du ng trư c tiê p hoă c la m nguyên liệu điều chê các sản phẩm y dược. 3. Loa i có giá tri đă c biệt về kinh tê la loa i có khả năng sinh lợi cao khi được thương ma i hóa. 4. Loa i có giá tri đă c biệt về sinh thái, cảnh quan va môi trươ ng la loa i giữ vai tro quyê t đi nh trong việc duy tri sư cân bằng cu a các loa i khác trong quâ n xã; hoă c có ti nh đa i diện hay ti nh đô c đáo cu a khu vư c đi a lý tư nhiên. 5. Loa i có giá tri đă c biệt về văn hóa - li ch sử la loa i có quá tri nh gắn với li ch sử, truyền thô ng văn hóa, phong tu c, tập quán cu a cô ng đô ng dân cư. Điều 15. Cơ quan quản lý cu a Việt Nam thư c thi Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp phải lấy ý kiê n bằng văn bản cu a Bô Ta i nguyên va Môi trươ ng trước khi cấp phép xuất khẩu, nhập khẩu mâ u vật cu a loa i đô ng vật hoang dã, thư c vật thuô c Danh mu c loa i được ưu tiên bảo vệ. Quy đi nh về bảo tô n va phát triển bền vững đa da ng sinh học; quyền va nghĩa vu cu a tô chư c, hô gia đi nh, cá nhân trong bảo tô n va phát triển bền vững đa da ng sinh học. Điều 5. Chính sách cu a Nhà nước về bảo tô n và phát triển bền vư ng đa da ng sinh học: Ưu tiên bảo tô n hệ sinh thái tư nhiên quan trọng, đă c thù hoă c đa i diện cho mô t vùng sinh thái, bảo tô n loa i thuô c Danh mu c loa i nguy cấp, quý, hiê m được ưu tiên bảo vệ; bảo đảm kiểm soát việc tiê p cận nguô n gen. Chi nh phu. Thô ng nhất quản lý Nha Nước về đa da ng sinh học Bô Ta i nguyên va Môi trường. Chi u trách nhiệm trước Chi nh phu thư c hiện quản lý nha nước về đa da ng sinh học. Bô, cơ quan ngang bô trong pha m vi nhiệm vu, quyền ha n cu a mi nh Thư c hiện quản lý nha nước về đa da ng sinh học theo phân công cu a Chi nh phu. Ủy ban nhân dân các cấp trong pha m vi nhiê m vụ, quyê n ha n cu a mình. Thư c hiện quản lý nha nước về đa da ng sinh học theo phân cấp cu a Chi nh phu. Xem tiếp ở trang sau 15

24 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH Ba ng 3: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m 2010 Nghi đi nh 65/2010/ NĐ-CP nga y 11/6/2010 Quy đi nh chi tiê t va hướng dâ n thi ha nh mô t sô điều cu a Luật Đa da ng sinh học; 2018 Quyê t đi nh sô 2713/ QĐ-BNN-TCLN nga y 10/7/2018 Ban ha nh kê hoa ch ha nh đô ng nga voi, sư ng tê giác giai đoa n ; Thư c hiện theo cam kê t quô c tê ma VN la tha nh viên Điều 7. Như ng hành vi bị nghiêm cấm về đa da ng sinh học: Săn bắt, đánh bắt, khai thác bô phận cơ thể, giê t, tiêu thu, vận chuyển, mua, bán trái phép loa i thuô c Danh mu c loa i nguy cấp, quý, hiê m được ưu tiên bảo vệ; quảng cáo, tiê p thi, tiêu thu trái phép sản phẩm có nguô n gô c tư loa i thuô c Danh mu c loa i nguy cấp, quý, hiê m được ưu tiên bảo vệ ; Nuôi sinh sản, nuôi sinh trưởng va trô ng cấy nhân ta o trái phép loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã thuô c Danh mu c loa i nguy cấp, quý, hiê m được ưu tiên bảo vệ; Tiê p cận trái phép nguô n gen thuô c Danh mu c loa i nguy cấp, quý, hiê m được ưu tiên bảo vệ Điê u 12. Tiêu chi xác đi nh các loa i nguy cấp, quý, hiê m thuô c Danh mu c được ưu tiên bảo vệ Loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã; giô ng cây trô ng, vật nuôi, vi sinh vật va nấm thuô c Danh mục loa i nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên ba o vê (sau đây gọi chung loa i được ưu tiên bảo vệ) la loa i đáp ư ng: các tiêu chi sau đây: a. Đang bi đe dọa tuyệt chu ng; b. Đă c hữu hoă c có mô t trong các giá tri đă c biệt về khoa học, sinh thái, cảnh quan, môi trươ ng, văn hóa li ch sử. Điê u 16. Điê u kiê n nuôi, trô ng, cứu hô, ba o qua n nguô n gen va mẫu vâ t di truyê n cu a loa i được ưu tiên ba o vê : Cơ sở bảo tô n đa da ng sinh học được cấp giấy chư ng nhận được nuôi, trô ng loa i được ưu tiên bảo vệ; Việc tha nh lập cơ sở cư u hô các loa i hoang dã phải đáp ư ng yêu câ u cư u hô đô i với các loa i được ưu tiên bảo vệ. Mục tiêu Bô Ta i nguyên va Môi trường; Bô Nông nghiê p va Phát triển nông thôn, Bô Văn hóa, Thể thao va Du li ch. Ban ha nh Thông tư liên ti ch hướng dâ n cu thể việc xác đi nh các loa i có giá tri đă c biệt về khoa học, sinh thái, cảnh quan, môi trươ ng, văn hóa li ch sử va hướng dâ n cu thể việc cư u hô các loa i hoang dã; việc lưu giữ lâu da i nguô n gen va mâ u vật di truyền cu a loa i được ưu tiên bảo vệ. Hoa n thiện khung pháp lý có liên quan đê n kiểm soát buôn bán đô ng vật, thư c vật hoang dã trong đó có nga voi, sư ng tê giác như việc xây dư ng mới, sửa đô i, hướng dâ n các quy đi nh liên quan đê n việc thư c thi CITES ta i Việt Nam, các quy đi nh cu thể thư c hiện Luật Lâm nghiệp va các quy đi nh mới liên quan đê n quản lý, đánh dấu, truy xuất nguô n gô c mâ u vật; Nâng cao năng lư c thư c thi pháp luật, tăng cươ ng phô i hợp liên nga nh thông qua các hoa t đô ng tăng cươ ng năng lư c, kỹ năng phu c vu công tác nghiệp vu, chuyên môn tư điều tra, truy tô, xét xử loa i hi nh tô i pha m có liên quan; các kỹ năng khác nhận da ng mâ u vật, công tác áp du ng các quy đi nh mới cu a Luật Hi nh sư sửa đô i 2015 va khung hi nh pha t tương ư ng; va các hoa t đô ng phô i hợp cu a ma ng lưới VN-WEN; Tăng cươ ng hợp tác xuyên biên giới, hợp tác trong khu vư c va quô c tê giữa các quô c gia nguô n - trung chuyển - tiêu thu để tăng cươ ng kiểm soát, phu c vu công tác điều tra; Tập trung giải quyê t vấn đề nhu câ u thi trươ ng trong nước đô i với sản phẩm nga voi, sư ng tê giác, bao gô m việc thư c hiện tuyên truyền giảm câ u dư a trên nghiên cư u khoa học, cơ sở thư c tiê n, hướng tới chiê n lược giảm nhu câ u sử du ng mô t cách lâu da i, bền vững; Xem tiếp ở trang sau 16

25 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Ba ng 3: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m Nguô n: Chi nh phu Việt Nam (2010, 2013a, 2018b, 2018c) Thiê t lập mô t hệ thô ng thông tin theo chuỗi về các vu bắt giữ nga voi, sư ng tê giác trong giai đoa n tới nhằm phu c vu trao đô i, chia sẻ giữa các cơ quan trong nước cu ng như đáp ư ng yêu câ u quô c tê. Các bên có trách nhiệm thư c thi Quyê t đi nh na y bao gô m: Cơ quan quản lý CITES Việt Nam, Cu c Cảnh sát môi trươ ng (Tô ng cu c Cảnh sát, Bô Công an); Cu c Cảnh sát pho ng chô ng tô i pha m sử du ng Công nghệ cao (Tô ng cu c Cảnh sát, Bô Công an); Cu c Đô i ngoa i (Bô Công an); Cu c Pho ng, chô ng ma túy va tô i pha m (Bô Tư lệnh Bô đô i biên pho ng);cu c Điều tra chô ng buôn lậu (Tô ng cu c Hải quan, Bô Ta i chi nh); Cu c Kiểm lâm (Tô ng cu c Lâm nghiệp, Bô Nông nghiệp va Phát triển nông thôn), Vu Quản lý rư ng đă c du ng, pho ng hô (Tô ng cu c Lâm nghiệp, Bô Nông nghiệp va Phát triển nông thôn); Vu Khoa học Công nghệ va Hợp tác quô c tê (Tô ng cu c Lâm nghiệp, Bô Nông nghiệp va Phát triển nông thôn);cu c Bảo tô n Thiên nhiên va Đa da ng sinh học (Tô ng cu c Môi trươ ng, Bô Ta i nguyên va Môi trươ ng);cu c Quản lý thi trươ ng (Bô Công thương), Viện Kiểm sát nhân dân tô i cao, To a án nhân dân tô i cao, Ban Thư ký Công ước CITES; Cơ quan Pho ng chô ng ma túy va tô i pha m cu a Liên hợp quô c (UNODC) 2.4 Các chi nh sách đầu tư Bảng 4 thể hiện các chi nh sách chi nh trong việc quản li va mua bán đô ng vật hoang dã quy đi nh trong chi nh sách về đâ u tư ta i Việt Nam. Ba ng 4: Chi nh sách ba o tô n đô ng vâ t hoang da liên quan đến nga nh Đầu tư Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m Nga nh Đầu tư 2020 Luật Đâ u tư Điê u 6. Nga nh, nghề cấm đâ u tư kinh doanh Cấm các hoa t đô ng đâ u tư kinh doanh sau đây: Kinh doanh mâ u vật các loa i thư c vật, đô ng vật hoang dã có nguô n gô c khai thác tư tư nhiên quy đi nh ta i Phụ lục I cu a Công ước về buôn bán quô c tê các loa i thư c vật, đô ng vật hoang dã nguy cấp; mâ u vật các loa i thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng, thu y sản nguy cấp, quý, hiê m Nhóm I có nguô n gốc khai thác từ tư nhiên quy đi nh ta i Phu lu c III cu a Luật na y; Phụ lục IV. Danh mu c nga nh, nghề đâ u tư kinh doanh có điều kiện Chi nh phu va cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan có trách nhiệm cung cấp đâ y đu thông tin, ta i liệu phu c vu cho việc thẩm tra; giải tri nh về những vấn đề thuô c nô i dung dư án đâ u tư khi cơ quan chu tri thẩm tra cu a Quô c hô i yêu câ u. Bô Kế hoa ch va Đầu tư thô ng nhất quản lý nha nước về đâ u tư ta i Việt Nam va đâ u tư tư Việt Nam ra nước ngoa i Nguô n: Chi nh phu Việt Nam (2020b) Nuôi, trô ng các loa i thư c vật, đô ng vật hoang dã thuô c các Phu lu c cu a Công ước CITES va danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng, thu y sản nguy cấp, quý, hiê m Xây dư ng va vận ha nh Hệ thô ng thông tin quô c gia về đâ u tư; xây dư ng cơ sở dữ liệu quô c gia về đâ u tư; đánh giá việc vận ha nh hệ thô ng cu a cơ quan quản lý nha nước về đâ u tư ở trung ương va đi a phương. 17

26 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH 2.5 Các quy đi nh luâ t pháp vê tố tụng hình sư va xư lý vi pha m Bảng 5 thể hiện các chi nh sách chi nh trong việc quản li va mua bán đô ng vật hoang dã quy đi nh trong các quy đi nh về luật pháp hi nh sư va xử lý vi pha m ta i Việt Nam. Ba ng 5: Chi nh sách ba o tô n Đô ng vâ t hoang da liên quan trong các quy đi nh vê tố tụng hình sư va xư lý vi pha m Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m 2015, 2017 Bô Luật Hi nh sư Quy đi nh về hi nh thư c xử pha t các trươ ng hợp buôn bán, ta ng trữ, gây tô n ha i đê n Đô ng vật Hoang dã Chánh án Tòa án có thẩm quyền ra quyê t đi nh tô ng hợp hi nh pha t cu a các bản án Điều 234. Tội vi pha m quy định về bảo vệ động vật hoang dã. Ngươ i na o thư c hiện mô t trong các ha nh vi vi pha m Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IIB hoă c Phu lu c II Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp, nê u không thuô c trươ ng hợp quy đi nh ta i Điều 242 va Điều 244 cu a Bô luật na y, thi bi pha t tiền tư đô ng đê n đô ng, pha t cải ta o không giam giữ đê n 03 năm hoă c pha t tù tư 06 tháng đê n 03 năm. Tùy va o sư nghiêm trọng cu a các ha nh vi theo Khoản va thi án phát nă ng hơn, cao nhất la 12 năm tù. Cơ quan điê u tra, Viê n kiểm sát hoặc Tòa án quyê t đi nh áp du ng biện pháp khiển trách đô i với các bản án 2015 Bô Luật Tô tu ng Hi nh sư Điều 244. Tội vi pha m quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm. Ngươ i na o vi pha m quy đi nh về bảo vệ đô ng vật thuô c Danh mu c loa i nguy cấp, quý, hiê m được ưu tiên bảo vệ hoă c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IB hoă c Phu lu c I Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp thi bi pha t tiền tư đô ng đê n đô ng hoă c pha t tù tư 01 năm đê n 05 năm. Tùy va o sư nghiêm trọng cu a các ha nh vi vi pha m nă ng hơn được quy đi nh ta i Khoản 2.231, cu a Bô Luật Hi nh sư 2015 (sửa đô i 2017) thi án pha t se tăng lên, cao nhất la hi nh pha t 15 năm tù. Điê u 164. Nhiệm vụ, quyền ha n cu a các cơ quan cu a Bộ đội biên phòng, Hải quan, Kiểm lâm, lực lượng Cảnh sát biển, Kiểm ngư và cơ quan khác cu a Công an nhân dân, Quân đội nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một sô hoa t động điều tra a. Đô i với tô i pha m i t nghiêm trọng trong trươ ng hợp pha m tô i quả tang, chư ng cư va lý li ch ngươ i pha m tô i rõ ra ng thi quyê t đi nh khởi tô vu án hi nh sư, khởi tô bi can, tiê n ha nh điều tra va chuyển hô sơ vụ án cho Viê n kiểm sát có thẩm quyền trong thơ i ha n 01 tháng kể tư nga y ra quyê t đi nh khởi tô vu án hi nh sư ; b. Đô i với tô i pha m nghiêm trọng, tô i pha m rất nghiêm trọng, tô i pha m đă c biệt nghiêm trọng hoă c tô i pha m i t nghiêm trọng nhưng phư c ta p thi quyê t đi nh khởi tô vu án hi nh sư, tiê n ha nh hoa t đô ng điều tra ban đâ u va chuyển hô sơ vụ án cho Cơ quan điê u tra có thẩm quyê n trong thơ i ha n 07 nga y kể tư nga y ra quyê t đi nh khởi tô vu án hi nh sư. Xem tiếp ở trang sau 18

27 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Ba ng 5: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m 2015 Luật Tô chư c Cơ quan Điều tra Hi nh sư Điê u 9. Các cơ quan được giao nhiệm vu tiê n ha nh mô t sô hoa t đô ng Điều tra: 1. Các cơ quan cu a Bô đô i biên pho ng được giao nhiệm vu tiê n ha nh mô t sô hoa t đô ng Điều tra gô m có Cu c trinh sát biên pho ng; Cu c pho ng, chô ng ma túy va tô i pha m; Đoa n đă c nhiệm pho ng, chô ng ma túy va tô i pha m; Bô chỉ huy Bô đô i biên pho ng cấp tỉnh; Ban chỉ huy Biên pho ng Cửa khẩu cảng; Đô n biên pho ng. 2. Các cơ quan cu a Hải quan được giao nhiệm vu tiê n ha nh mô t sô hoa t đô ng Điều tra gô m có Cu c Điều tra chô ng buôn lậu; Cu c Kiểm tra sau thông quan; Cu c Hải quan tỉnh, liên tỉnh, tha nh phô trư c thuô c trung ương; Chi cu c Hải quan cửa khẩu. 3. Các cơ quan cu a Kiểm lâm được giao nhiệm vu tiê n ha nh mô t sô hoa t đô ng Điều tra gô m có Cu c Kiểm lâm; Chi cu c Kiểm lâm vùng; Chi cu c Kiểm lâm cấp tỉnh; Ha t Kiểm lâm. 4. Các cơ quan cu a lư c lượng Cảnh sát biển được giao nhiệm vu tiê n ha nh mô t sô hoa t đô ng Điều tra gô m có Bô Tư lệnh Cảnh sát biển; Bô Tư lệnh vùng Cảnh sát biển; Cu c Nghiệp vu va pháp luật; Đoa n đă c nhiệm pho ng, chô ng tô i pha m ma túy; Hải đoa n; Hải đô i; Đô i nghiệp vu Nghi quyê t 05/2018/NQ- HDTP hướng dâ n áp du ng Điều 234 về tô i vi pha m về bảo vệ ĐVHD va Điều 244 về tô i vi pha m về Bảo vệ ĐVHD cu a Bô Luật Hi nh sư 5. Các cơ quan cu a Kiểm ngư được giao nhiệm vu tiê n ha nh mô t sô hoa t đô ng điều tra gô m có Cu c Kiểm ngư, Chi cu c Kiểm ngư vùng. Điê u 3: Hướng dẫn áp dụng mô t số tình tiết đi nh khung hình pha t 1. Săn bắt trong khu vư c bi cấm la săn bắt đô ng vật hoang dã, đô ng vật nguy cấp, quý, hiê m trong khu bảo tô n, vươ n quô c gia, khu dư trữ thiên nhiên, khu bảo tô n loa i - sinh cảnh, khu bảo vệ cảnh quan hoă c săn bắt trong các khu vư c khác có quy đi nh cấm theo quy đi nh cu a cơ quan nha nước có thẩm quyền. 2. Săn bắt va o thơ i gian bi cấm la săn bắt đô ng vật hoang dã, đô ng vật nguy cấp, quý, hiê m va o mùa sinh sản hoă c di cư cu a chúng. Việc xác đi nh mùa sinh sản, mùa di cư cu a tư ng loa i theo quy đi nh cu a cơ quan có thẩm quyền 3. Sử du ng công cu hoă c phương tiện săn bắt bi cấm la sử du ng các loa i vu khi, tên tẩm thuô c đô c, chất nô, chất đô c, đa o hâ m, hô, hâ m chông, bâ y kiềng lớn, bâ y hâ m chông, bâ y ga i lao, bâ y điện, bâ y sập, khúc gỗ lớn, răng sắt lớn hoă c các công cu, phương tiện nguy hiểm khác ma cơ quan có thẩm quyền quy đi nh không được phép sử du ng để săn bắt 4. Vận chuyển, buôn bán qua biên giới la trươ ng hợp ngươ i pha m tô i đã hoă c đang đưa đô ng vật hoang dã, đô ng vật nguy cấp, quý, hiê m, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a chúng ra kho i biên giới quô c gia trên đất liền, trên biển, trên không va trong lo ng đất cu a nước Cô ng ho a xã hô i chu nghĩa Việt Nam hoă c ngược la i. Cu ng được coi la buôn bán, vận chuyển qua biên giới nê u đã hoa n tha nh các thu tu c thông quan đô i với đô ng vật hoang dã, đô ng vật nguy cấp, quý, hiê m, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a chúng. Hô i đô ng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao Xem tiếp ở trang sau 19

28 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH Ba ng 5: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m 2019 Nghi đi nh sô 35/2019/NĐ-CP quy đi nh xử pha t vi pha m ha nh chi nh trong lĩnh vư c lâm nghiệp Điê u 4. Vê ha nh vi ta ng trữ cá thể, bô phâ n cơ thể không thể tách rời sư sống hoặc sa n phẩm cu a đô ng vâ t hoang da, đô ng vâ t nguy cấp, quý, hiếm 1. Đô i với ha nh vi ta ng trữ trái phép cá thể, bô phận cơ thể không thể tách rơ i sư sô ng hoă c sản phẩm cu a đô ng vật hoang dã, đô ng vật nguy cấp, quý, hiê m truy cư u trách nhiệm hi nh sư theo quy đi nh ta i điều Điều 234 hoă c 244 cu a bô luật Hi nh sư. 2. Đô i với ha nh vi ta ng trữ cá thể, bô phận cơ thể không thể tách rơ i sư sô ng hoă c sản phẩm cu a đô ng vật hoang dã, đô ng vật nguy cấp, quý, hiê m, không bi truy cư u trách nhiệm hi nh sư, trư trươ ng hợp ta ng trữ cá thể, bô phận cơ thể không thể tách rơ i sư sô ng hoă c sản phẩm cu a đô ng vật hoang dã, đô ng vật nguy cấp, quý, hiê m nhằm mu c đi ch buôn bán, thu lợi bất chi nh. Điê u 5: Vê ha nh vi chiếm đoa t cá thể, bô phâ n cơ thể hoặc sa n phẩm cu a đô ng vâ t hoang da, đô ng vâ t nguy cấp, quý, hiếm 1. Tùy trươ ng hợp cu thể ma bi truy cư u trách nhiệm hi nh sư về tô i chiê m đoa t tương ư ng với quy đi nh ta i Chương các tô i xâm pha m sở hữu cu a Bô luật Hi nh sư 2. Ngươ i thư c hiện ha nh vi chiê m đoa t cá thể, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật hoang dã, đô ng vật nguy cấp, quý, hiê m sau đó la i thư c hiện mô t trong các ha nh vi vi pha m quy đi nh ta i Điều 234 hoă c Điều 244 cu a Bô luật Hi nh sư nê u đu yê u tô cấu tha nh tô i pha m thi tùy tư ng trươ ng hợp cu thể co n bi truy cư u trách nhiệm hi nh sư về tô i vi pha m quy đi nh về bảo vệ đô ng vật hoang dã hoă c tô i vi pha m quy đi nh về bảo vệ đô ng vật nguy cấp, quý, hiê m. Điê u 22. Vâ n chuyển lâm sa n trái pháp luâ t Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đô i với mô t trong các trươ ng hợp sau: a. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thông thươ ng tri giá dưới đô ng; b. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IIB tri giá đê n dưới đô ng; Kiểm lâm, Chu ti ch Ủy ban nhân dân các cấp; thanh tra chuyên nga nh trong lĩnh vư c Lâm nghiê p; Công an nhân dân; Bô đô i Biên phòng; Ca nh sát biển; Qua n lý thi trường; Ha i quan. Có thẩm quyền xử pha t ha nh chi nh Xem tiếp ở trang sau 20

29 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Ba ng 5: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đô i với mô t trong các trươ ng hợp sau: a. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thông thươ ng tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; b. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IIB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; c. Sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IB tri giá dưới đô ng; Điê u 23. Ta ng trữ, mua bán, chế biến lâm sa n trái pháp luâ t Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đối với mô t trong ca c trường hợp sau: a. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thông thươ ng tri giá dưới đô ng; b. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IIB tri giá đê n dưới đô ng; Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đối với mô t trong ca c trường hợp sau: a. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thông thươ ng tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; b. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IIB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; c. Sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IB tri giá dưới đô ng; Xem tiếp ở trang sau 21

30 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH Ba ng 5: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đối với mô t trong ca c trường hợp sau: a. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thông thươ ng tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; b. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IIB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; c. Sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đối với mô t trong ca c trường hợp sau: a. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thông thươ ng tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; b. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IIB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; c. Sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đối với mô t trong ca c trường hợp sau: a. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thông thươ ng tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; b. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IIB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; c. Sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; Xem tiếp ở trang sau 22

31 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Ba ng 5: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đối với mô t trong ca c trường hợp sau: a. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thông thươ ng tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; b. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IIB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; c. Sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đối với mô t trong ca c trường hợp sau: a. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thông thươ ng tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; b. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IIB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; c. Sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đối với mô t trong ca c trường hợp sau: a. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thông thươ ng tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; b. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IIB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; c. Sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; Xem tiếp ở trang sau 23

32 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH Ba ng 5: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đối với mô t trong ca c trường hợp sau: a. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thông thươ ng tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; b. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IIB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; c. Sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; d. Nga voi có khô i lượng dưới 0,3 kilôgam; Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đối với mô t trong ca c trường hợp sau: a. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thông thươ ng tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; b. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IIB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; c. Sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; d. Nga voi có khô i lượng tư 0,3 kilôgam đê n dưới 0,6 kilôgam; Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đối với mô t trong ca c trường hợp sau: a. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thông thươ ng tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; b. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IIB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; Xem tiếp ở trang sau 24

33 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Ba ng 5: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m c. Sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; d. Nga voi có khô i lượng tư 0,6 kilôgam đê n dưới 0,9 kilôgam; e. Thư c vật rư ng ngoa i gỗ tri giá tư đô ng đê n dưới 27 Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đối với mô t trong ca c trường hợp sau: a. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thông thươ ng tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; b. Đô ng vật rư ng, bô phận cơ thể hoă c sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IIB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; c. Sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; d. Nga voi có khô i lượng tư 0,9 kilôgam đê n dưới 1,2 kilôgam; Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đối với mô t trong ca c trường hợp sau: a. Sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; b. Nga voi có khô i lượng tư 1,2 kilôgam đê n dưới 1,5 kilôgam; sư ng tê giác có khô i lượng dưới 0,03 kilôgam; c. Đô ng vật rư ng hoă c bô phận không thể tách rơ i sư sô ng cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IB với sô lượng 01 cá thể lớp thú hoă c tư 03 đê n 04 cá thể lớp chim, bo sát hoă c tư 03 đê n 05 cá thể đô ng vật lớp khác; Xem tiếp ở trang sau 25

34 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH Ba ng 5: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đối với mô t trong ca c trường hợp sau: a. Sản phẩm cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IB tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; b. Nga voi có khô i lượng tư 1,5 kilôgam đê n dưới 02 kilôgam; sư ng tê giác có khô i lượng tư 0,03 kilôgam đê n dưới 0,05 kilôgam; c. Đô ng vật rư ng hoă c bô phận không thể tách rơ i sư sô ng cu a đô ng vật rư ng thuô c Danh mu c thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m Nhóm IB với sô lượng 02 cá thể lớp thú hoă c tư 05 đê n 06 cá thể lớp chim, bo sát hoă c tư 06 đê n 09 cá thể đô ng vật lớp khác; Nguô n: Chi nh phu Việt Nam (2015a, 2015b, 2017c, 2018d, 2019e) 2.6 Các chi nh sách xuất nhâ p khẩu Bảng 6 thể hiện các chi nh sách chi nh trong việc quản li va mua bán đô ng vật hoang dã quy đi nh trong chi nh sách xuất nhập khẩu ta i Việt Nam. Ba ng 6: Chi nh sách ba o tô n Đô ng vâ t hoang da liên quan đến chi nh sách xuất nhâ p khẩu Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m 2013 Luật Hải quan 2013 Điê u 89. Thẩm quyê n cu a cơ quan ha i quan trong viê c áp dụng các biê n pháp phòng, chống buôn lâ u, vâ n chuyển trái phép ha ng hóa qua biên giới 1. Tô chư c lư c lượng, xây dư ng cơ sở dữ liệu, áp du ng biện pháp nghiệp vu kiểm soát hải quan, thu thập thông tin trong nước va ngoa i nước liên quan đê n hoa t đô ng hải quan để chu đô ng pho ng, chô ng buôn lậu, vận chuyển trái phép ha ng hóa qua biên giới, phu c vu thông quan ha ng hóa va kiểm tra sau thông quan; phô i hợp với các cơ quan hữu quan bảo vệ bi mật về ngươ i cung cấp thông tin các vu buôn lậu, vận chuyển trái phép ha ng hóa qua biên giới theo quy đi nh cu a pháp luật. 2. Thư c hiện kiểm soát hải quan đô i với ha ng hóa, phương tiện vận tải; chu tri, phô i hợp với cơ quan nha nước hữu quan thư c hiện các hoa t đô ng pho ng, chô ng buôn lậu, vận chuyển trái phép ha ng hóa qua biên giới trong đi a ba n hoa t đô ng hải quan. Khi tiê n ha nh kiểm soát hải quan đô i với ha ng hóa, phương tiện vận tải trong đi a ba n hoa t đô ng hải quan, cơ quan hải quan được áp du ng biện pháp tuâ n tra, điều tra, xác minh hoă c biện pháp nghiệp vu khác theo quy đi nh cu a Luật na y, pháp luật xử lý vi pha m ha nh chi nh, pháp luật tô tu ng hi nh sư va pháp luật tô chư c điều tra hi nh sư. 3. Yêu câ u cơ quan, tô chư c, cá nhân liên quan cung cấp thông tin, ta i liệu để phu c vu việc kiểm tra, điều tra, xác minh ha nh vi buôn lậu, vận chuyển trái phép ha ng hóa qua biên giới. Xem tiếp ở trang sau 26

35 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Ba ng 6: Tiếp trang trước Nghi đi nh 127/2013 quy đi nh xử pha t vi pha m ha nh chi nh va cưỡng chê thi ha nh quyê t đi nh ha nh chi nh trong lĩnh vư c hải quan (sửa đô i, bô sung bởi Nghi đi nh 45/2016/NĐ-CP) 4. Yêu câ u doanh nghiệp cung cấp di ch vu bưu chi nh, chuyển phát nhanh mở bưu phẩm, ha ng hóa được xuất khẩu, nhập khẩu qua đươ ng bưu chi nh, chuyển phát nhanh để kiểm tra khi có căn cư cho rằng bưu phẩm, ha ng hóa đó có ta i liệu, ha ng hóa liên quan đê n buôn lậu, vận chuyển trái phép ha ng hóa qua biên giới. 5. Sử du ng cơ hiệu, đèn hiệu, pháo hiệu, co i, loa; sử du ng vu khi va công cu hỗ trợ theo quy đi nh cu a pháp luật về quản lý, sử du ng vu khi, vật liệu nô va công cu hỗ trợ. 6. Ngoa i đi a ba n hoa t đô ng hải quan, cơ quan hải quan phô i hợp, thư c hiện các hoa t đô ng kiểm soát hải quan để pho ng, chô ng buôn lậu, vận chuyển trái phép ha ng hóa qua biên giới theo quy đi nh cu a pháp luật. Điê u 90. Thẩm quyê n cu a cơ quan ha i quan, công chức ha i quan trong viê c xư lý ha nh vi buôn lâ u, vâ n chuyển trái phép ha ng hóa qua biên giới 1. Xử lý vi pha m ha nh chi nh, áp du ng biện pháp ngăn chă n va bảo đảm xử lý vi pha m ha nh chi nh theo quy đi nh cu a pháp luật về xử lý vi pha m ha nh chi nh. Trươ ng hợp có căn cư cho rằng có ha nh vi buôn lậu, vận chuyển trái phép ha ng hóa qua biên giới, Chi cu c trưởng Chi cu c Hải quan, Đô i trưởng Đô i Kiểm soát thuô c Cu c Hải quan, Đô i trưởng Đô i Kiểm soát chô ng buôn lậu va Hải đô i trưởng Hải đô i Kiểm soát trên biển thuô c Cu c Điều tra chô ng buôn lậu có thẩm quyền dư ng phương tiện vận tải, ta m giữ ngươ i, áp giải ngươ i vi pha m. Tri nh tư, thu tu c ta m giữ ngươ i, áp giải ngươ i vi pha m theo quy đi nh cu a Luật xử lý vi pha m ha nh chi nh. 2. Khi phát hiện có ha nh vi vi pha m pháp luật về hải quan đê n mư c phải truy cư u trách nhiệm hi nh sư thi cơ quan hải quan, công chư c hải quan có thẩm quyền khởi tô vu án, khởi tô bi can, thư c hiện các hoa t đô ng điều tra theo quy đi nh cu a pháp luật tô tu ng hi nh sư va pháp luật tô chư c điều tra hi nh sư. 3. Cơ quan hải quan, công chư c hải quan khi tiê n ha nh các hoa t đô ng được quy đi nh ta i Điều na y phải chi u trách nhiệm trước pháp luật về quyê t đi nh cu a mi nh Điê u 14. Vi pha m các quy đi nh chi nh sách quản lý ha ng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh; phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đô i với mô t trong các ha nh vi vi pha m sau: a. Quá cảnh, chuyển khẩu ha ng hóa; xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh phương tiện vận tải không đúng nô i dung giấy phép cu a cơ quan có thẩm quyền; b. Xuất khẩu, nhập khẩu ha ng hóa không đúng nô i dung giấy phép; c. Ta m nhập - tái xuất, ta m xuất - tái nhập ha ng hóa thuô c danh mu c phải có giấy phép ma không có giấy phép: Tổng cục trưởng Tổng cục Ha i quan, Cục trưởng Cục Điê u tra chống buôn lâ u, Cục trưởng Cục Kiểm tra sau thông quan thuô c Tổng cục Ha i quan, Cục trưởng Cục Ha i quan, Chi cục trưởng Chi cục Ha i quan, Chi cục trưởng Chi cục kiểm tra có thẩm quyền quyê t đi nh khám nơi cất giấu ta i liệu, tang vật, phương tiện vi pha m ha nh chi nh va có thẩm quyền pha t, xử li ha nh chi nh đô i với các trươ ng hợp vi pha m Xem tiếp ở trang sau 27

36 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH Ba ng 6: Tiếp trang trước Nguô n: Chi nh phu Việt Nam (2013b, 2013c, 2016c) Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng đô i với ha nh vi quá cảnh, chuyển khẩu ha ng hóa thuô c danh mu c phải có giấy phép ma không có giấy phép cu a cơ quan có thẩm quyền Xuất khẩu, nhập khẩu ha ng hóa thuô c danh mu c phải có giấy phép ma không có giấy phép; xuất khẩu, nhập khẩu ha ng hóa không đáp ư ng yêu câ u về điều kiện, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật; xuất khẩu, nhập khẩu ha ng hóa không có nhãn ha ng hóa theo quy đi nh pháp luật thi bi xử pha t như sau: a. Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng trong trươ ng hợp tang vật vi pha m có tri giá dưới đô ng; b. Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng trong trươ ng hợp tang vật vi pha m có tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; c. Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng trong trươ ng hợp tang vật vi pha m có tri giá tư đô ng đê n dưới đô ng; d. Pha t tiền tư đô ng đê n đô ng trong trươ ng hợp tang vật vi pha m có tri giá tư đô ng trở lên ma không phải la tô i pha m. 28

37 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam 2.7 Quy đi nh, chi nh sách cu a nga nh Chăn nuôi, Thú y Bảng 7 thể hiện các chi nh sách chi nh trong việc quản li va mua bán đô ng vật hoang dã quy đi nh trong chi nh sách Chăn nuôi, thú y ta i Việt Nam. Ba ng 7: Chi nh sách ba o tô n Đô ng vâ t hoang da liên quan đến chi nh sách Chăn nuôi, thú y Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m 2015 Luật Thú y Điều 3. Giải thi ch tư ngữ Đô ng vâ t trên ca n la các loa i gia súc, gia câ m, đô ng vật hoang dã, bo sát, ong, tằm va mô t sô loa i đô ng vật khác sô ng trên ca n; Điê u 13. Những ha nh vi bi nghiêm cấm Nhập khẩu, ta m nhập tái xuất, ta m xuất tái nhập, chuyển cửa khẩu, quá cảnh lãnh thô Việt Nam đô ng vật, sản phẩm đô ng vật tư quô c gia, vùng lãnh thô đang có di ch bệnh nguy hiểm trên loa i đô ng vật mâ n cảm với bệnh di ch đó. Nhập khẩu, xuất khẩu đô ng vật, sản phẩm đô ng vật thuô c diện cấm nhập khẩu, xuất khẩu theo quy đi nh cu a pháp luật. Điê u 16. Giám sát di ch bê nh đô ng vâ t. 5. Cơ quan quản lý chuyên nga nh thú y tô chư c thư c hiện giám sát bệnh đô ng vật như sau: Đi nh kỳ hoă c đô t xuất giám sát các bệnh truyền nhiê m có thể lây giữa đô ng vật hoang dã va đô ng vật nuôi ta i cơ sở nuôi đô ng vật hoang dã, vươ n thú, vươ n chim, khu bảo tô n đa da ng sinh học, khu bảo tô n thiên nhiên 2018 Luật Chăn nuôi Điê u 2. Gia i thi ch từ ngữ Hoa t đô ng chăn nuôi la nuôi sinh trưởng, nuôi sinh sản vật nuôi va hoa t đô ng khác có liên quan đê n vật nuôi, sản phẩm chăn nuôi phu c vu mu c đi ch la m thư c phẩm, khai thác sư c kéo, la m cảnh hoă c mu c đi ch khác cu a con ngươ i. Vật nuôi bao gô m gia súc, gia câ m va đô ng vật khác trong chăn nuôi. Đô ng vật khác trong chăn nuôi la đô ng vật ngoa i gia súc, gia câ m va ngoa i Danh mu c loa i nguy cấp, quý, hiê m được ưu tiên bảo vệ, danh mu c đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m, đô ng vật rư ng thông thươ ng, đô ng vật thu y sản, danh mu c đô ng vật rư ng hoang dã thuô c Phu lu c cu a Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp. Giô ng vật nuôi la quâ n thể vật nuôi cùng loa i, cùng nguô n gô c, có ngoa i hi nh va cấu trúc di truyền tương tư nhau, được hi nh tha nh, cu ng cô, phát triển do tác đô ng cu a con ngươ i; phải có sô lượng bảo đảm để nhân giô ng va di truyền được những đă c điểm cu a giô ng cho thê hệ sau. Bô Nông nghiê p va Phát triển nông thôn ban ha nh Danh mu c bệnh đô ng vật phải công bô di ch; Danh mu c bệnh truyền lây giữa đô ng vật va ngươ i; Danh mu c bệnh đô ng vật cấm giê t mô, chữa bệnh; quy đi nh các biện pháp pho ng bệnh bắt buô c; yêu câ u vệ sinh thú y, vệ sinh môi trươ ng trong chăn nuôi, nuôi trô ng thu y sản; điều kiện đô ng vật, sản phẩm đô ng vật được vận chuyển ra kho i vùng có di ch; Bô Y tế chu tri, phô i hợp trong việc xử lý thông tin liên quan đê n di ch bệnh truyền lây giữa đô ng vật va ngươ i; tô chư c điều tri ki p thơ i các trươ ng hợp mắc bệnh ở ngươ i; thư c hiện việc công bô di ch theo quy đi nh cu a pháp luật về pho ng, chô ng bệnh truyền nhiê m. Bô Nông nghiê p va Phát triển nông thôn quy đi nh việc cập nhật, khai thác va quản lý cơ sở dữ liệu quô c gia về chăn nuôi; quy đi nh chi tiê t về ghi nhãn thư c ăn chăn nuôi; quy đi nh việc thu thập, bảo tô n, khai thác va phát triển nguô n gen giô ng vật nuôi thuô c pha m vi quản lý cu a nga nh nông nghiệp; quy đi nh loa i, sô lượng vật nuôi phải thư c hiện kê khai, thơ i điểm kê khai va mâ u kê khai hoa t đô ng chăn nuôi; quy đi nh khoảng cách an toa n trong chăn nuôi trang tra i bảo đảm an toa n sinh học, an toa n di ch bệnh va bảo vệ môi trươ ng Xem tiếp ở trang sau 29

38 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH Ba ng 7: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m Nguô n: Chi nh phu Việt Nam (2015c, 2018e) Giô ng vật nuôi quý, hiê m la giô ng vật nuôi có giá tri đă c biệt về khoa học, y tê, kinh tê ma sô lượng co n i t hoă c bi đe dọa tuyệt chu ng. Điê u 3. Nguyên tắc hoa t đô ng chăn nuôi Bảo tô n, khai thác va phát triển hợp lý nguô n gen giô ng vật nuôi bản đi a, nguô n gen giô ng vật nuôi quý, hiê m; tiê p thu nhanh tiê n bô di truyền giô ng cu a thê giới; kê t hợp chăn nuôi hiện đa i với chăn nuôi truyền thô ng; phát triển chăn nuôi phù hợp với vùng sinh thái. Điê u 19. Danh mục giống vâ t nuôi cần ba o tô n va cấm xuất khẩu Danh mu c giô ng vật nuôi câ n bảo tô n bao gô m các giô ng vật nuôi có sô lượng co n i t hoă c bi đe dọa tuyệt chu ng. Danh mu c giô ng vật nuôi cấm xuất khẩu bao gô m các giô ng vật nuôi quý, hiê m va la lợi thê cu a Việt Nam. Chi nh phu ban ha nh Danh mu c giô ng vật nuôi câ n bảo tô n va Danh mu c giô ng vật nuôi cấm xuất khẩu; quy đi nh tri nh tư, thu tu c ban ha nh, cập nhật Danh mu c giô ng vật nuôi câ n bảo tô n va Danh mu c giô ng vật nuôi cấm xuất khẩu 2.8 Các Công ước Quốc tế liên quan đến Đô ng vâ t Hoang da ma Viê t Nam tham gia, ký kết Bảng 8 thể hiện các chi nh sách chi nh trong việc quản li va mua bán đô ng vật hoang dã quy đi nh trong các Công ước Quô c tê Việt Nam tham gia, ký kê t. Ba ng 8: Chi nh sách Ba o tô n Đô ng vâ t hoang da được quy đi nh trong các Công ước Quốc tế Viê t Nam tham gia ký kết Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m 1994 Công ước về buôn bán quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp (CITES) Công Ước CITES quy đi nh về những loa i được phép buôn bán, cấm buôn bán va câ n được bảo vệ đô i với mọi tha nh viên thuô c Công Ước. Trong đó, CITES chia các loa i tha nh ba phu lu c chi nh theo mư c đô nguy cấp, đe dọa tuyệt chu ng cu a loa i. Cơ quan thẩm quyê n khoa học. Theo dõi cả giấy phép xuất khẩu va cả việc xuất khẩu thư c tê cu a những mâ u vật cu a mô t sô loa i trong phu lu c II để duy tri sô lượng những loa i đó ở trên mư c giới ha n bi liệt va o phu lu c I. Xác nhận la việc nhập khẩu dùng cho mu c đi ch không la m tô n ha i đê n sư tô n ta i cu a loa i đó. Xem tiếp ở trang sau 30

39 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Ba ng 8: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m Phụ lục I: Loài bị đe dọa tuyệt diệt do hoặc có thể do buôn bán. Cấm toa n bô các hoa t đô ng buôn bán Thương ma i với Đô ng vật Hoang dã trong Phu c lu c na y. Việc xuất khẩu, nhập khẩu, tái xuất chỉ được phép trong mô t sô trươ ng hợp đă c biệt va phải xuất tri nh được giấy phép xuất khẩu/ nhập khẩu/tái xuất. Phục lục II: Tất cả như ng loài hiện chưa bị đe dọa tuyệt diệt nhưng có thể dẫn đến đó nếu việc buôn bán như ng mẫu vật cu a như ng loài đó không tuân theo như ng quy chế nghiêm ngặt nhằm tránh việc sử dụng không phù hợp với sự tô n ta i cu a chúng và như ng loài loài nuôi nhô t hoặc mẫu mẫu vật nhân ta o cu a các loài thuộc Phụ lục I Những loa i thuô c phu lu c na y được phép buôn bán Thương ma i nhưng phải có giấy phép, chư ng chỉ buôn bán cu a CITES Phụ lục III: Tất cả các loài mà các nước thành viên quy định theo luật pháp cu a họ nhằm ngăn chặn hoặc ha n chế việc khai thác và cần thiết phải có sự hợp tác với các nước thành viên khác để kiểm soát việc buôn bán. Những loa i thuô c phu lu c na y được phép buôn bán Thương ma i nhưng phải có giấy phép, chư ng chỉ buôn bán cu a CITES Có hai điều kiện tiên quyê t để ban ha nh giấy phép CITES la việc buôn bán không được đe dọa tới sư sô ng co n cu a các loa i được đề cập trong Công ước va việc thu mâ u vật cu a chúng phải hợp pháp. Điều kiện nuôi các loa i ĐVHD nguy cấp thuô c Phu lu c CITES vi mu c đi ch thương ma i: Bảo đảm nguô n giô ng hợp pháp; chuô ng tra i được xây dư ng phù hợp với đă c ti nh cu a loa i nuôi; bảo đảm các điều kiện an toa n cho ngươ i va vật nuôi, vệ sinh môi trươ ng, pho ng di ch; loa i nuôi la loa i được Cơ quan khoa học CITES Việt Nam công bô có khả năng sinh sản liên tiê p qua nhiều thê hệ trong môi trươ ng có kiểm soát; việc nuôi sinh sản, sinh trưởng không la m ảnh hưởng đê n sư tô n ta i cu a loa i nuôi va các loa i có liên quan trong tư nhiên... Cơ quan Thẩm quyê n qua n lý. Cấp giấy phép hoă c chư ng chỉ thay mă t cho quô c gia trong việc xuất, nhập khẩu. Giải tri nh đâ y đu la mâ u vật được thu nhập phù hợp với luật pháp cu a nha nước va các điều khoản cu a CITES về bảo vệ hệ đô ng va thư c vật, chuẩn bi va vận chuyển theo cách nhằm giảm tô i đa về tô n thương, tô n ha i sư c khoẻ hoă c bi đô i xử thô ba o Xem tiếp ở trang sau 31

40 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH Ba ng 8: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m 1994 Công ước toa n câ u về đa da ng sinh học (Công ước CBD) Điê u 2. Ða da ng sinh học có nghĩa la ti nh (đa da ng) biê n thiên giữa các sinh vật sô ng cu a tất cả các nguô n bao gô m các hệ sinh thái tiê p giáp, trên ca n, biển, các hệ sinh thái thuỷ vư c khác va các tập hợp sinh thái ma chúng la mô t phâ n. Ti nh đa da ng na y thể hiện ở trong mỗi bô loa i, giữa các loa i va các hệ sinh học. Ta i nguyên sinh học bao gô m các ta i nguyên gen, các sinh vật hay các bô phận cu a nó, dân sô hay bất kỳ tha nh phâ n hữu cơ na o cu a hệ sinh thái có giá tri sử du ng các hệ thô ng sinh học, cơ thể sô ng hay các sản phẩm cu a nó ta o để ra hoă c đô i mới các sản phẩm hay các chê biê n cho việc chuyên du ng. Điê u 3 Các quô c gia, phù hợp với Hiê n chương Liên Hợp Quô c va các nguyên tắc luật pháp quô c tê có toa n quyền khai thác các ta i nguyên cu a họ theo các chi nh sách ma họ đề ra; va có trách nhiệm bảo đảm rằng các hoa t đô ng trong pha m vi thẩm quyền hay kiểm soát cu a họ không la m phương ha i đê n môi trươ ng cu a các quô c gia khác hoă c các khu vư c không thuô c thẩm quyền quô c gia. Điê u 8 Mỗi mô t Bên ký kê t se la m đê n mư c tô i đa va thi ch đáng các việc: Tha nh lập mô t hệ thô ng các khu bảo tô n hoă c các khu câ n áp du ng các biện pháp đă c biệt để bảo toa n đa da ng sinh học. Khôi phu c va phu c hô i các hệ sinh thái đã xuô ng cấp va xúc tiê n khôi phu c la i các loa i đang bi đe doa. Ngăn chă n việc đưa va o lưu ha nh, kiểm soát hoă c tiêu diệt triệt để các loa i la đe dọa tới các hệ sinh thái, môi trươ ng sô ng tư nhiên hoă c các loa i. Triển khai hoă c duy tri các quy đi nh pháp luật câ n thiê t hoă c các điều khoản điều chỉnh khác để bảo vệ các loa i va lượng quâ n cư đang bi nguy cơ. Bô Ta i nguyên va Môi trươ ng chi u trách nhiệm la m Cơ quan đâ u mô i quô c gia thư c hiện Công ước CBD Xem tiếp ở trang sau 32

41 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Ba ng 8: Tiếp trang trước Năm Tên chi nh sách Nô i dung Cơ quan chi u trách nhiê m 1989 Công ước bảo tô n những vùng đất ngập nước có tâ m quan trọng quô c tê đă c biệt như la nơi cư trú cu a các loa i chim nước (RAMSAR) Mu c đi ch cu a Công ước RAMSAR được các Bên tham gia thông qua năm 1999 va được điều chỉnh năm 2002 la Bảo tô n va sử du ng mô t cách khôn khéo các vùng đất ngập nước thông qua ha nh đô ng cu a đi a phương, cu a khu vư c, cu a quô c gia va hợp tác quô c tê nhằm góp phâ n đa t được mu c tiêu phát triển bền vững trên toa n thê giới. Điê u 2 Ở nơi na o ma mô t Bên tham gia vi lợi i ch quô c gia cấp thiê t cu a mi nh ma xoá bo hoă c ha n chê bớt ranh giới vùng đất ngập nước đã đưa va o Danh mu c thi Bên đó phải đền bù tô i đa mọi tô n thất về ta i nguyên đất ngập nước va nhất la phải ta o lập các khu dư trữ thiên nhiên bô sung cho loa i chim nước va để giữ được, ở ta i vùng đó nay ở nơi khác, mô t tỷ lệ tho a đáng cu a nơi cư trú ban đâ u Các Bên tham gia, thông qua việc quản lý, se cô gắng la m tăng trưởng sô lượng chim nước ở các vùng đất ngập nước thi ch hợp. Điê u 7 Nguô n: Chi nh phu Việt Nam (1994a, 1994b, 1989) Đa i diện cu a các Bên tham gia ta i những Hô i nghi như vậy phải la những ngươ i la chuyên gia về đất ngập nước hoă c chim nước có kiê n thư c va kinh nghiệm về nghiên cư u khoa học, quản lý ha nh lý ha nh chi nh hoă c các lĩnh vư c thi ch hợp khác. Bô Ta i nguyên va Môi trường tiê n ha nh kiểm kê, đánh giá hiện tra ng các vùng đất ngập nước trên toa n quô c va đề xuất vùng đất ngập nước quan trọng câ n khoanh vi, bảo vệ. Nhóm công tác quốc gia vê đất ngâ p nước tham mưu xây dư ng các văn bản, chi nh sách va các hoa t đô ng về quản lý, bảo tô n va sử du ng khôn khéo đất ngập nước. 33

42 3 Cơ hô i vê qua n li va ba o tô n đô ng vâ t hoang da 3.1 Chi nh phu da nh nhiê u sư quan tâm hơn đối với các hoa t đô ng ba o vê đô ng vâ t hoang da Theo Pha m va cô ng sư (2021b), nga y ca ng có nhiều cơ quan chi nh phu ở Việt Nam da nh nhiều sư quan tâm chi nh tri hơn cho vấn đề đô ng vật hoang dã, bằng chư ng la nhiều chi nh sách hướng dâ n thư c thi pháp luật đã được đưa ra va đã ta o được khung pháp lý đô ng bô giữa các tỉnh trong việc giải quyê t các vi pha m về đô ng vật hoang dã. Theo đánh giá cu a Ban thư ký CITES, hệ thô ng luật pháp quản lý Đô ng vật Hoang Dã cu a Việt Nam được xê p loa i A (loa i tô t), tương đô i đâ y đu ở nhiều mư c đô tư chi nh sách, văn bản luật va dưới luật, bao trùm các khi a ca nh: chê đô quản lý ĐVHD; danh mu c loa i nguy cấp, quý hiê m; chê ta i xử lý; phân công trách nhiệm quản lý ĐVHD va có những quy đi nh, hướng tiê p cận đa nga nh, xuyên biên giới, nhằm giải quyê t các nguyên nhân phư c ta p gây mất đa da ng sinh học va vấn đề quản lý đô ng vật hoang dã không bền vững (WCS 2016, NFGA 2016, Jiao va cô ng sư 2021). Hệ thô ng chi nh sách về Bảo vệ Đô ng Thư c vật hoang dã đã được ban ha nh tương đô i sớm, tư những năm 2000 va luôn được bô sung, hoa n thiện để phù hợp với ti nh hi nh thư c tê ở Việt Nam va phù hợp với các Công ước quô c tê ma Việt Nam tham gia như CBD, CITES,...(Nguyê n va cô ng sư 2008). Ngoa i ra, chi nh phu Việt Nam cu ng chu trương áp du ng công nghệ kỹ thuật sô để quản lý đô ng vật hoang dã tô t hơn. Phâ n 2 cho thấy Việt Nam có 6 Bô Luật, trải da i 7 nga nh, bao gô m: Lâm nghiệp, Sinh học, Chăn nuôi/ Thú y, Đâ u tư, Thu y sản, Xuất - Nhập khẩu, Xử li vi pha m, cùng nhiều Công ước quô c tê, với hơn 20 văn bản quy pha m pháp luật quy đi nh về việc quản lý Buôn bán Đô ng vật hoang dã nguy cấp, quý, hiê m với những cập nhật, bô sung thươ ng xuyên va tiê n bô. Việt Nam se thươ ng xuyên sửa đô i, bô sung, cập nhật Danh mu c Đô ng vật Hoang dã quý, hiê m câ n được ưu tiên bảo vệ để có thể quản lý va bảo tô n đa da ng sinh học đang nga y ca ng giảm ta i Việt Nam, vi du như mới đây la Nghi đi nh 84/2021/ NĐ-CP va trước đó có Nghi đi nh 64/2019/NĐ-CP. Bên ca nh đó, Việt Nam đã được các học giả toa n câ u ca ngợi la mô t trong những quô c gia tiên phong (cùng với Trung Quô c, Ha n Quô c, Bolivia va Gabon) trong việc áp du ng các biện pháp ki p thơ i khẩn cấp đô i mă t với COVID thông qua tăng cươ ng khuôn khô pháp lý về buôn bán đô ng vật hoang dã (Booth va cô ng sư 2021; Amaël va cô ng sư 2020) với Nghi đi nh sô 84/2021/NĐ-CP nga y 22/09/2021. Ngoa i ra, Việt Nam cu ng sửa đô i Bô luật Hi nh sư năm 2017 (Luật sô 12/2017/QH14) với việc tăng gấp 40 lâ n mư c pha t tiền (khoảng 15 tỷ VNĐ) va mư c pha t tù tô i đa cu ng tăng gấp 3 lâ n lên đê n 15 năm đô i với các tô i danh liên quan đê n các loa i nguy cấp, quý hiê m (Jiao va cô ng sư 2021). Với hệ thô ng chi nh sách đó, Việt Nam đã va đang tiê n tới việc quản lý hiệu quả hơn các hoa t đô ng khai thác, gây nuôi, xuất khẩu, nhập khẩu Đô ng vật va Thư c Vật Hoang Dã. Theo CITES Dashboard 2021, Sô lượng đô ng vật, thư c vật có nguô n gô c tư trô ng cấy nhân ta o va gây nuôi hợp pháp đã tăng nhiều trong thơ i gian qua. Ở nhiều nơi, hoa t đô ng khai thác, nuôi, trô ng Đô ng vật va Thư c Vật Hoang Dã đã mang la i việc la m va thu nhập cho nhiều gia đi nh, nhiều cô ng đô ng va bước đâ u góp phâ n va o phát triển kinh tê va xóa đói giảm nghèo ở đi a phương (Nguyê n va cô ng sư 2008). 34

43 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam 3.2 Ba o tô n đa da ng sinh học va đô ng vâ t hoang da nhâ n được hô trợ cu a nhiê u tổ chức trong nước va quốc tế Các hoa t đô ng bảo tô n đa da ng sinh học va hỗ trợ vươ n quô c gia va khu bảo tô n ta i Việt Nam nhận được sư hỗ trợ về ta i chi nh va kĩ thuật cu a nhiều tô chư c quô c tê (Giacomo va cô ng sư 2001). Các hỗ trợ na y đã giúp các cơ quan chi nh phu hoa n thiện các kê hoa ch quản li va bảo tô n đa da ng sinh học, nâng cao nhận thư c cu a các bên có liên quan về tâ m quan trọng cu a đa da ng sinh học, vươ n quô c gia va khu bảo tô n đô i với sư phát triển kinh tê xã hô i. Ngoa i các tô chư c quô c tê, sư hi nh tha nh va phát triển cu a các tô chư c phi chi nh phu ở đi a phương cu ng ta o ra nguô n lư c mới cho công tác bảo tô n. Các tô chư c xã hô i dân sư cu ng tham gia ti ch cư c va o quá tri nh giám sát buôn bán va gây nuôi đô ng vật hoang dã. Theo đó, việc thư c thi pháp luật đã được được tăng cươ ng theo thơ i gian. 3.3 Những nguô n ta i chi nh mới để ba o tô n Đô ng vâ t hoang da bê n vững Pha m va cô ng sư (2018) nhấn ma nh rằng ngân sách nha nước chỉ đóng góp 29% tô ng vô n đâ u tư cho nga nh lâm nghiệp va hâ u hê t kinh phi cho hoa t đô ng bảo tô n rư ng đê n nay la tư ngân sách ngoa i nha nước, đă c biệt la tư các nguô n ta i trợ quô c tê như ODA, FDI, tư nhân (49%). Các sáng kiê n ta i chi nh hiện đang được áp du ng trong nước như Chi trả Di ch vu Môi trươ ng Rư ng (PFES) va chương tri nh Giảm phát thải do mất rư ng va suy thoái rư ng (REDD+) đều phải tuân thu khuôn khô Warsaw trong đó nhấn ma nh đa da ng sinh học la những lợi i ch quan trọng. Nguô n thu tiềm năng tư những sáng kiê n na y có thể bô trợ cho các hoa t đô ng bảo tô n đa da ng sinh học. Theo đa i diện Bô Ta i nguyên va Môi trươ ng (Bô TNMT) tham gia đô i thoa i chi nh sách, Việt Nam hiện cu ng đang ti m hiểu các nguô n ta i chi nh mới như trái phiê u xanh, chư ng khoán rư ng, huy đô ng ta i chi nh cu a khu vư c tư nhân để thư c hiện các chi nh sách va biện pháp bảo tô n đô ng vật hoang dã. Đa i diện các tô chư c phi chi nh phu quô c tê tham gia các cuô c đô i thoa i chi nh sách cu ng nhấn ma nh thêm rằng để ư ng phó với COVID va tránh đa i di ch trong tương lai, các nha ta i trợ toa n câ u đã da nh các nguô n ta i trợ nga y ca ng lớn cho nghiên cư u đô ng vật hoang dã va điều na y có thể giúp tăng cươ ng giám sát va đánh giá đa da ng sinh học cho Việt Nam (Pha m va cô ng sư 2021c). 3.4 Nhâ n thức cu a người dân vê ba o tô n đa da ng sinh học va đô ng vâ t hoang da đa được ca i thiê n Các thê hệ trẻ có sở thi ch tiêu dùng xanh hơn va chê đô ăn đã dâ n loa i bo các sản phẩm có nguô n gô c tư đô ng vật (Pha m va cô ng sư 2020). COVID-19 cu ng được những ngươ i tham gia đô i thoa i chi nh sách coi la lơ i cảnh báo cho nhiều ngươ i Việt Nam va nga y ca ng có nhiều báo cáo ghi nhận sư u ng hô cu a cô ng đô ng trong việc đóng cửa thi trươ ng đô ng vật hoang dã. Những thay đô i trong lô i sô ng va nhận thư c tô t hơn về sư tương tác giữa con ngươ i-hệ sinh thái-đô ng vật ta o điều kiện thuận lợi cho việc quản lý đô ng vật hoang dã bền vững (Pha m va cô ng sư 2021c). Các cơ quan chi nh quyền các tỉnh ở Việt Nam cu ng nhấn ma nh việc nâng cao nhận thư c cu a ngươ i dân đi a phương về bảo vệ đô ng vật hoang dã, thông qua các chiê n di ch tập trung va COVID-19, đã giúp cho nga y ca ng có nhiều đô ng vật hoang dã được ngươ i dân đi a phương giao nô p la i cho cơ quan Nha nước (Pha m va cô ng sư 2021a). Nhiều trang tra i ở Việt Nam đã tham gia va o hoa t đô ng nuôi đô ng vật hoang dã tư nhiều thê hệ va có kiê n thư c sâu rô ng về cách điều tri bệnh va tăng cươ ng nhân giô ng tha nh công các loa i nguy cấp quý hiê m; những kiê n thư c ma lư c lượng kiểm lâm không có. Nhơ vậy, các trang tra i na y đã giúp tăng dân sô cu a nhiều loa i quý hiê m va có nguy cơ tuyệt chu ng. Bên ca nh đó, việc mở các khu nghỉ dưỡng sinh thái va safari đang nga y ca ng nhận được nhiều sư quan tâm, trong đó các công ty có các khu safari quy mô lớn để nuôi đô ng vật hoang dã, nhân viên thú y va nhân viên vận ha nh được đa o ta o ba i bản về bảo tô n đô ng vật hoang dã (Pha m va cô ng sư 2021a). 35

44 4 Thách thức trong viê c thư c các chi nh sách liên quan đến qua n li va ba o tô n đô ng vâ t hoang da Các văn bản quy pha m pháp luật, mô t sô chê ta i nghiêm khắc quy đi nh về việc buôn bán đô ng vật hoang dã đã áp du ng tư lâu va rô ng rãi trên toa n bô lãnh thô quô c gia, tuy vậy, ti nh tra ng buôn bán đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam vâ n không có chiều hướng suy giảm ma thậm chi co n gia tăng (Hi nh 2) Hình 2: Số lượng vụ vi pha m pháp luâ t vê buôn bán đô ng vâ t hoang da ta i Viê t Nam giai đoa n Nguô n: EIA (2021) 4.1 Hê thống qua n li Khu ba o tô n va Vườn Quốc Gia va quá trình thư c hiê n công hoa t đô ng ba o tô n đa da ng sinh học còn gặp nhiê u khó khăn Mô t trở nga i lớn cho công tác bảo tô n đa da ng sinh học ta i Việt Nam đó la các vươ n quô c gia va khu bảo tô n thươ ng xuyên phải đô i mă t với việc thiê u ngân sách vận ha nh va cơ sở vật chất thiê u thô n (Giacomo va cô ng sư 2001). Các bên có liên quan tham gia thảo luận trong diê n đa n chi nh sách chỉ ra rằng với ngân sách va phương thư c quản li hiện nay, các vươ n quô c gia va khu bảo tô n chỉ đu nguô n lư c để thư c hiện các hoa t đô ng ha nh chi nh chư chưa thư c sư tập trung va o công tác bảo tô n. Nhiều nghiên cư u trước đây cu ng chỉ ra rằng năng lư c chuyên môn va công tác cu a cán bô kiểm lâm co n thấp đă c biệt la tri nh đô chuyên môn quản li khu bảo tô n mô t cách cơ bản (Brunner 2012). Trong thư c tê tâ m quan trọng cu a việc bảo tô n đô ng vật hoang dã cu ng bi xem nhe khi các biện pháp khuyê n khi ch va xử pha t không chú trọng tới công tác na y. Vi du, mô t cán bô kiểm lâm có thể bi xử pha t nê u để rư ng bi cháy nhưng chỉ bi pha t nhe thậm chi không phải chi u trách nhiệm na o nê u để ti nh tra ng săn bắn đô ng vật hoang dã xảy ra (Brunner 2012). Ha i ho a hóa các chi nh sách bảo tô n va phát triển cu ng la mô t thách thư c lớn trong việc bảo tô n đa da ng sinh học. Với các chi nh sách hiện nay, các cơ quan cấp tỉnh được khuyê n khi ch phát triển kinh tê va với cơ chê phân bô ta i chi nh dư a va o tiêu chuẩn phát triển kinh tê đã đă t ra nhiều thách thư c cho 36

45 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam công tác bảo tô n (Giacomo va cô ng sư 2001). Các chi nh sách phát triển kinh tê nông nghiệp, phát triển mô t sô sản phẩm nông nghiệp ca nh tranh trên thi trươ ng như ca phê va các mă t ha ng thu y sản cu ng la nguyên nhân chi nh dâ n tới phá rư ng va suy thoái rư ng, ảnh hưởng nghiêm trọng đê n các chỉ sô đa da ng sinh học cu a Việt Nam (Pha m va cô ng sư 2019a, 2019b). Sư gia tăng dân sô, na n phá rư ng vi lợi i ch thương ma i, chă t cu i tra n lan, buôn bán đô ng vật bất hợp pháp, chuyển đô i nông nghiệp va săn bắn đã kê t hợp để tiêu diệt tất cả các loa i linh trưởng ở Việt Nam (Lois va Vu 1998). Ngoa i ra các hoa t đô ng sản xuất công nghiệp gây ra ô nhiê m nước va rác thải cu ng la m suy thoái chất lượng va sô lượng cu a các hệ sinh thái ta i nguyên thiên nhiên (Giacomo va cô ng sư 2001). 4.2 Qua n li các hoa t đô ng buôn bán đô ng vâ t hoang da hợp pháp Trong mô t thơ i gian da i, việc phát triển các hoa t đô ng buôn bán, các trang tra i nuôi đô ng vật hoang dã trở tha nh mô t đi nh hướng nâng cao thu nhập cu a ngươ i dân va hỗ trợ các tỉnh thư c hiện các mu c tiêu xóa đói giảm nghèo (Pha m va cô ng sư 2021b). Theo CITES (2021), ba loa i Việt Nam xuất nhập khẩu nhiều nhất la Đô ng vật có vú, Bo sát va Cá. Mỗi năm sô cá thể thuô c loa i Đô ng vật có vú, Bo sát, Cá được buôn bán quô c tê cu ng lên tới ha ng chu c nghi n cá thể, đă c biệt la sô lượng cá thể Bo sát được xuất khẩu có trung bi nh la ha ng trăm nghi n cá thể mỗi năm, có năm lên tới 1 tỷ cá thể (Hi nh 3 va Hi nh 4). Tuy nhiên, có thể thấy sô liệu cung cấp tư phi a Việt Nam về sô lượng cá thể xuất khẩu va sô liệu công bô tư các nước nhập khẩu về các cá thể na y la khác nhau, thể hiện sư khó khăn trong việc theo dõi, giám sát va đánh giá sô lượng cá thể đã được xuất khẩu tư Việt Nam Số lượng Số lượng Năm Năm Động vật có vú Bò sát Cá Động vật có vú Bò sát Cá Hình 3: Số cá thể đô ng vâ t hoang da được nhâ p khẩu theo số liê u báo cáo cu a các quốc gia khác nhâ p khẩu từ Viê t Nam Nguô n: CITES (2021) Hình 4: Số cá thể đô ng vâ t hoang da được nhâ p khẩu theo số liê u báo cáo cu a Viê t Nam 37

46 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH Trong 3 loa i xuất nhập khẩu, các đô ng vật có vú có nguô n gô c tư tư nhiên có xu thê tăng đô i với các sản phẩm nhập khẩu trong giai đoa n (Hi nh 5, 6, 7). Điều na y la m dấy lên lo nga i rằng Việt Nam trở tha nh nơi rửa trôi va hợp thư c hóa các sản phẩm hoang dã tư nước ngoa i. Hình 5: Nguô n gốc cu a các cá thể Đô ng vâ t có vú được xuất, nhâ p khẩu theo báo cáo cu a Viê t Nam Nguô n: CITES 2021 Hình 6: Nguô n gốc cu a các cá thể bò sát được xuất, nhâ p khẩu theo báo cáo cu a Viê t Nam Nguô n: CITES

47 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Hình 7: Nguô n gốc cu a các cá thể cá được xuất, nhâ p khẩu theo báo cáo cu a Viê t Nam Nguô n: CITES Dashboards Qua n li buôn bán đô ng vâ t hoang da bất hợp pháp ta i Viê t Nam Hiện nay ở Việt Nam, hoa t đô ng buôn bán trái phép đô ng vật hoang dã hê t sư c phư c ta p va tinh vi, hoa t đô ng theo đươ ng dây buôn bán với nhiều mắt xi ch. Những ngươ i dân đi a phương cấu kê t với tô i pha m nước ngoa i; các công ty xuất, nhập khẩu hay du li ch; thậm chi la Quan chư c chi nh phu trong các chuyê n công du, công tác;... cu ng có thể la mô t phâ n cu a hoa t đô ng buôn bán đô ng vật hoang dã trái phép ta i Việt Nam (The National Assembly of Vietnam 2019). Các hoa t đô ng buôn bán đô ng vật hoang dã vận chuyển ha ng hóa trái phép bằng nhiều hi nh thư c vận tải: đươ ng bô, đươ ng thu y hay thậm chi la đươ ng ha ng không (Hi nh 8). Có những trươ ng hợp, hi nh thư c vận chuyển tô n ta i dưới hi nh thư c gửi qua về Việt Nam cùng với du học sinh, khách du li ch,..; gửi qua cho ngươ i nhận ở Việt Nam. Chi nh vi thê, nê u ha ng hóa bi phát hiện va thu giữ, thi ngươ i nhận có thể tư chô i đơn ha ng va trô n tránh trách nhiệm (The National Assembly of Vietnam 2019). Hình 8: Hình thức vâ n chuyển cu a các vụ Buôn bán Đô ng vâ t Hoang da bất hợp pháp ( ) Nguô n: EIA (2021) 39

48 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH Trong 5 năm tư năm 2015 đê n năm 2020, sô vu buôn bán đô ng vật hoang dã bất hợp pháp bi bắt tăng gấp 5 lâ n, kể cả khi Luật Hi nh sư năm 2015 (sửa đô i năm 2017) có hiệu lư c về quy đi nh nă ng hơn các mư c xử pha t đô i với ha nh vi buôn bán đô ng vật hoang dã thi vâ n chưa có dấu hiệu ha thấp (EIA 2021). Cùng với đó, tô ng khô i lượng ha ng cấm gô m i t nhất 39 tấn nga voi, tương đương với khoảng 5947 cá thể; 8 tấn sư ng Tê giác; da, xương va các sản phẩm khác có nguô n gô c tư i t nhất 79 cá thể hô ; i t nhất 51 tấn cơ thể va vảy tê tê (EIA 2021). Hoa t đô ng Buôn bán Đô ng vật Hoang dã xuất hiện ở hâ u hê t các tỉnh, đi a ba n đi a lý Việt Nam, trong đó, Ha Nô i va tha nh phô Hô Chi Minh bắt giữ được nhiều trươ ng hợp vi pha m Buôn bán, Ta ng trữ Đô ng vật Hoang dã trái phép nhất. Xê p sau đó la các tỉnh, đi a phương giáp biên giới như Gia Lai với 37 vu bắt giữ, Quảng Ninh với 34 vu bắt giữ,... (Hi nh 9). Trong năm 2020, do giãn cách xã hô i va chi nh sách đóng cửa Biên giới vi COVID 19, sô vu buôn bán Đô ng vật Hoang dã ở các tha nh phô Ha Nô i va Hô Chi Minh có sư su t giảm, thay va o đó, tô i pha m buôn bán Đô ng vật Hoang dã hoa t đô ng nhiều hơn ở các tỉnh tiê p giáp Biên giới va biển, như Gia Lai, Đắk Lắk, Lâm Đô ng,... (Hi nh 10). Hình 9: Tổng số vụ án qua các tỉnh trong 6 năm ( ) Nguô n: EIA (2021) Hình 10: Số vụ án được báo cáo la i ở các tỉnh ( ) Nguô n: EIA (2021) 40

49 Quản li va bảo tô n đô ng vật hoang dã ta i Việt Nam Hình 11: 4 loa i đô ng vâ t buôn bán trái phép nhiê u nhất trong giai đoa n Nguô n: CITES 2020 Đă c biệt tư năm 2018 đê n năm 2020, có tới 107 tô i pha m vi pha m hi nh sư về tô i Buôn bán Đô ng vật Hoang dã với sô lượng lớn bi bắt, đa sô bi bắt ta i tha nh phô Ha Nô i, Quảng Ninh, Ha Tĩnh, Kiên Giang,... với sô lượng tang vật được thu giữ lên tới hơn 4500 cá thể tê tê, 1800kg nga voi, 56,5kg sư ng tê giác,... Các vu bắt giữ các cá thể tê tê trái phép diê n ra ở nhiều tỉnh trải da i tư Nam ra Bắc, trong đó, tỉnh bắt giữ nhiều nhất la Ha Tĩnh va Quảng Ninh. Các vu bắt giữ các cá thể hô trái phép diê n ra tập trung ở 3 tỉnh: Bắc Ninh, Ha Nô i va Quảng Ninh, trong đó tỉnh bắt giữ nhiều nhất la Ha Nô i với 7 vu án. Các vu bắt giữ buôn bán nga voi trái phép diê n ra ở 4 tỉnh: Buôn Mê Thuô t, Cao Bằng, ha Nô i va Vĩnh Phúc; trong đó, tỉnh có sô vu bắt giữ nhiều nhất vâ n la Ha Nô i với 17 vu án. Các vu bắt giữ buôn bán trái phép sư ng tê giác chỉ có ở Câ n Thơ, Ha Nô i va tha nh phô Hô Chi Minh; trong đó Ha Nô i có nhiều vu án được phát hiện nhất la 4 vu. Những loa i na y đều thuô c Danh sách Đo cu a Việt Nam va Phu lu c I (cấm bất kỳ hoa t đô ng buôn bán) cu a CITES, cu ng như đang đư ng trước nguy cơ tuyệt chu ng, hoă c đã tuyệt chu ng ta i Việt Nam (CITES 2020). Các sô liệu, phân ti ch về sư gia tăng cu a những vu án buôn bán đô ng vật hoang dã nga y nay đã cho thấy sư kém hiệu quả trong Luật pháp va việc thư c hiện các chi nh sách quản lý, pho ng tránh va ngăn chă n buôn bán đô ng vật hoang dã. Mô t sô điều khoản trong các Văn bản quy pha m pháp luật không rõ ra ng, khó hiểu va khó vận du ng; co n có sư chô ng chéo trách nhiệm giữa các cơ quan Nha Nước trong công tác pho ng chô ng, ngăn chă n buôn bán đô ng vật hoang dã;...(nguyê n va Đinh 2020). 4.4 Danh mục các loa i đô ng vâ t hoang da chưa được thống nhất Việt Nam hiện nay sử du ng nhiều Danh mu c các loa i đô ng vật hoang dã, trong đó có Danh mu c cu a CITES được quy đi nh trong Công Ước CITES va Danh mu c thuô c Nghi đi nh 06/2019/NĐ-CP; Nghi đi nh 160/2013/NĐ-CP; Nghi đi nh 64/2019/NĐ-CP, Nghi đi nh sô 84/2021/NĐ-CP (Bảng 9). 41

50 Nguyê n TVA, Nguyê n TTA, Pha m TT va Tăng TKH Ba ng 9: Quy đi nh danh mục các loa i đô ng vâ t hoang da Tên văn bản pháp luật CITES Quy đi nh chi tiê t Phụ lục 1: Loa i bi đe dọa tuyệt diệt do hoă c có thể do buôn bán Phụ lục 2: Tất cả những loa i mă c dù hiện chưa bi đe dọa tuyệt diệt nhưng có thể dâ n đê n đó nê u việc buôn bán những mâ u vật cu a những loa i đó không tuân theo những quy chê nghiêm ngă t nhằm tránh việc sử du ng không phù hợp với sư tô n ta i cu a chúng Nghi đi nh 06/2019/ NĐ-CP nga y 22 tháng 01 năm 2019 về quản lý thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m va thư c thi Công ước về Buôn bán Quô c tê các loa i đô ng vật, thư c vật hoang dã nguy cấp Nghi đi nh 160/2013/ NĐ-CP nga y 12/11/2013 cu a Chi nh phu về tiêu chi xác đi nh loa i va chê đô quản lý loa i thuô c Danh mu c nguy cấp, quý, hiê m được ưu tiên bảo vệ Nghi đi nh 64/2019/NĐ- CP sửa đô i Điều 7 Nghi đi nh 160/2013/NĐ-CP về tiêu chi xác đi nh loa i va chê đô quản lý loa i thuô c danh mu c nguy cấp, quý, hiê m được ưu tiên bảo vệ Nghi đi nh sô 84/2021/ NĐ-CP sửa đô i, bô sung mô t sô điều cu a Nghi đi nh sô 06/2019/NĐ-CP nga y 22 tháng 01 năm 2019 cu a Chi nh phu về quản lý thư c vật rư ng, đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m va thư c thi CITES với mô t sô điểm mới Phụ lục 3. Tất cả các loa i ma các nước tha nh viên quy đi nh theo luật pháp cu a họ nhằm ngăn chă n hoă c ha n chê việc khai thác va câ n thiê t phải có sư hợp tác với các nước tha nh viên khác để kiểm soát việc buôn bán Nhóm IB: Các loa i đô ng vật rư ng bi đe dọa tuyệt chu ng nghiêm cấm khai thác, sử du ng vi mu c đi ch thương ma i va các loa i thuô c Phu lu c I CITES phân bô tư nhiên ta i Việt Nam. ( 92 loa i đô ng vật) Nhóm IIB: Các loa i đô ng vật rư ng chưa bi đe dọa tuyệt chu ng nhưng có nguy cơ bi đe dọa nê u không được quản lý chă t che, ha n chê khai thác, sử du ng vi mu c đi ch thương ma i va các loa i thuô c Phu lu c II CITES phân bô tư nhiên ta i Việt Nam. (87 loa i đô ng vật) Phụ lục I quy đi nh thêm, Đô ng vật la F2 cu a Đô ng vật Hoang dã ta i Phu lu c I sau được sinh sản ta i cơ sở nuôi sinh sản đã được cấp mã sô CITES có thể được buôn bán. Loa i thuô c Danh mu c loa i được ưu tiên bảo vệ phải đáp ư ng các tiêu chi sau: 1. Sô lượng cá thể co n i t hoă c bi đe dọa tuyệt chu ng 2. La loa i đă c hữu hoă c có mô t trong các giá tri đă c biệt về khoa học; y tê ; kinh tê ; sinh thái; cảnh quan; môi trươ ng va văn hóa - li ch sử Danh mu c Đô ng vật Hoang dã không chia theo nhóm IB hay IIB như Nghi đi nh 06/2019/NĐ-CP ma sắp xê p chung va o mô t Danh mu c Đô ng vật gô m 83 loa i nguy cấp, quý, hiê m câ n được ưu tiên bảo vệ Bô sung Danh mu c loa i nguy cấp, quý, hiê m được ưu tiên bảo vệ trong Nghi đi nh 160/2013/NĐ-CP. Thêm mô t 16 loa i đô ng vật hoang dã nguy cấp, quý, hiê m. Bao gô m: Họ Khỉ, Họ Vượn, Họ Câ y, Họ Trĩ, Họ Re, Họ Hô ng hoa ng, Họ Tắc kè, Hô Thằn lằn cá sấu, Họ Rùa đâ u to. Danh mu c Đô ng vật rư ng nguy cấp, quý, hiê m trong nghi đi nh 06/2019/NĐ-CP được chia theo nhóm IB va IIB Nhóm IB: Bô sung thêm Nghi đi nh 06/2019/NĐ-CP, tha nh 105 loa i Nhóm IIB: Chỉnh sửa Nghi đi nh 06/2019/NĐ-CP, tha nh 81 loa i 42

51 Qua n li va ba o tô n đô ng vâ t hoang da ta i Viê t Nam 4.5 Ca c quy định thiê u nhâ t qua n trong trong việc xuâ t nhâ p khẩu đô ng vâ t hoang da Hi nh 12, 13, 14 thê hiê n ca c quy đi nh xuâ t nhâ p khâ u, tái xuất và nhập nội theo CITES Hình 12: Quy tri nh nhâ p khâ u, xuất khẩu Hình 13: Quy tri nh ta i xuâ t Hình 14: Quy trình nhập nội 43