Microsoft Word - 59T140 KS 26 _59_ 1791 Chú Ēại Thừa Nháº�p LÄ…ng GiÀ Kinh Q9-Ká»⁄ Tụng.docx

Bản ghi

1 Phaåm 18: KEÄ TUÏNG 1. Ñöùc Phaät noùi keä: Luùc baáy giôø, Ñöùc Theá Toân muoán laëp laïi nghóa roäng trong kinh maø noùi keä raèng: Caùc phaùp khoâng beàn chaéc, ñeàu do phaân bieät sinh, do phaân bieät töùc khoâng, sôû phaân bieät chaúng coù. Noùi taát caû phaùp ñeàu chaúng beàn vöõng chaân thaät, nghóa laø töø phaân bieät luoáng doái maø sinh. Neáu lieãu ngoä phaân bieät thöùc khoâng thì bieát caùc phaùp xöa nay vaéng laëng. Hoaëc sinh hoaëc dieät ñeàu do phaân bieät: Neáu queân phaân bieät thì phaùp chaúng sinh dieät. Kinh Kim cöông Tam-muoäi cuõng cheùp: Phaùp töø phaân bieät sinh, laïi töø phaân bieät dieät, dieät caùc phaùp phaân bieät, phaùp naøy chaúng sinh dieät. Do luoáng doái phaân bieät, cho neân coù thöùc sinh, thöùc taùm, chín, caùc thöù nhö soùng moøi cuûa bieån : ÔÛ ñaây laïi noùi thöùc thöù chín töùc kinh Maät Nghieâm cho thöùc thöù chín laø thuaàn tònh thöùc. Trong caùc kinh luaän laïi cho chaân nhö laø thöùc thöù chín, ñeàu laø teân khaùc maø theå ñoàng, nghóa laø chaân tuïc hôïp laïi maø noùi. Nhöng chaân nhö ôû ñaây töùc laø thaät taùnh cuûa thöùc, chaúng phaûi nöông nôi khaùc maø coù töï theå rieâng, cuõng chaúng phaûi theå loaïi maø coù thöùc thöù chín rieâng, chæ do A-laïi-da thöù taùm phaân laøm hai vì phaàn höõu laäu laø nhieãm, phaàn voâ laäu laø tònh, chung baûy chuyeån thöùc cho neân noùi chín thöùc. Nhö baøi keä döôùi noùi: Neâu baøy A-laïi-da, taøng thöùc raát saâu xa, lìa naêng thuû sôû thuû (lìa phaàn nhieãm), ta noùi laø chaân nhö (phaàn tònh). Ñaây laø khai, töùc laø vaên xuoâi thì hôïp keä thì lìa trong nghóa naêm caëp cuûa baøi tuïng. 2. Duøng boán caâu ñeå giaûi thích duyeân khôûi caùc thöùc: Laïi nöõa ñaây laø duyeân khôûi caùc thöùc neân duøng boán caâu ñeå giaûi thích: 1. Vì thaät taùnh cuûa thöùc (ôû ñaây goïi laø thöùc thöù chín cuõng goïi laø chaân nhö) chæ coù khoâng sinh dieät, nhö taùnh öôùt cuûa nöôùc. 2. Baûy chuyeån thöùc ñeàu sinh dieät, nhö caùc soùng moøi. 3. Thöùc A-laïi-da thöù taùm vöøa sinh dieät, vöøa khoâng sinh dieät, nhö bieån goàm chöùa ñoäng tònh. Cho neân baøi keä tröôùc noùi: A-laïi-da nhö bieån, chuyeån thöùc ñoàng soùng moøi. 4. Voâ minh ñieân ñaûo chaáp chaúng sinh dieät, chaúng phaûi khoâng sinh dieät, nhö gioù maïnh daäy soùng, chaúng phaûi nöôùc chaúng phaûi soùng. Cho neân baøi keä tröôùc noùi: Thí nhö soùng bieån lôùn, ñeàu do gioù maïnh daäy. Nay phaåm kinh naøy goàm coù saùu traêm saùu möôi saùu baøi keä, laëp laïi caùc nghóa roäng trong kinh. Nhö baøi keä döôùi noùi: Nieát-baøn coù saùu, caùc saéc coù taùm, caùc uaån vaø Phaät ñeàu coù hai möôi boán, loaïi danh soá naøy raát nhieàu. Trong caùc phaåm tröôùc ñeàu khoâng coù vaên. Trong naêm caëp nghóa vaên xuoâi khoâng coù keä thì coù, thaáy kinh luaän

2 SOÁ CHUÙ ÑAÏI THÖØA NHAÄP LAÊNG GIAØ KINH, Quyeån vaø chöông sôù giaûi thích, neân khoâng daùm noùi theo yù mình, ñôïi ñeán caùc baäc hieàn trieát pheâ phaùn, coøn laïi trong boán caëp chöa giaûi thích cuõng nhö vaäy. 3. Chuyeån phieàn naõo ñöôïc Nieát-baøn, chuyeån chöôùng sôû tri chöùng Voâ thöôïng giaùc: Thoùi quen thöôøng theâm lôùn, baøn caên nöông vöõng chaéc... cho ñeán chuyeån y töùc giaûi thoaùt. Nghóa chuyeån y tröôùc ñaõ giaûi thích sô löôïc. Thöùc luaän laïi cheùp: Boà-taùt khi chöa thaáy ñaïo trôû ñi, vì döùt caùc nghieäp chöôùng, laïi thöôøng tu taäp trí voâ phaân bieät... cho ñeán xaû boû hai chöôùng thoâ naëng kia (haït gioáng cuûa hai chöôùng goïi laø hai thoâ naëng), lieàn coù theå chöùng ñöôïc chuyeån y roäng lôùn. Y, nghóa laø y tha, töùc laø y tha khôûi, cuøng phaùp nhieãm tònh laøm choã nöông. Nhieãm, nghóa laø bieán keá sôû chaáp luoáng doái. Tònh, laø vieân thaønh thaät taùnh chaân thaät. Chuyeån, laø hai phaàn chuyeån xaû chuyeån ñaéc. Do thöôøng tu taäp trí voâ phaân bieät döùt hai thöù thoâ naëng chöôùng trong baûn thöùc, cho neân coù theå chuyeån xaû bieán keá sôû chaáp trong y tha khôûi, vaø naêng chuyeån ñöôïc trong y tha khôûi. Do chuyeån phieàn naõo ñöôïc Ñaïi Nieát-baøn, chuyeån sôû tri chöôùng chöùng Voâ thöôïng giaùc. Hoaëc y töùc laø duy thöùc chaân nhö, laø choã nöông cuûa sinh töû, Nieát-baøn. Keû ngu ñieân ñaûo queân chaân nhö ñaây, cho neân töø voâ thæ ñeán nay chòu khoå sinh töû, baäc Thaùnh lìa ñieân ñaûo maø chöùng ngoä. Chaân nhö naøy lieàn ñöôïc Nieátbaøn roát raùo an vui, nghóa laø thöôøng tu taäp trí voâ phaân bieät, döùt tröø hai chöôùng thoâ naëng trong baûn thöùc, cho neân naêng chuyeån dieät y nhö sinh töû vaø naêng chuyeån chöùng y nhö Nieát-baøn, cho neân noùi lìa trí sôû tri chuyeån y töùc giaûi thoaùt. 4. Caùc kinh noùi coù ba taùnh: Ñöôïc nhö huyeãn tam-muoäi, vöôït qua Thaäp ñòa... cho ñeán choã caùc baäc Thaùnh tu haønh : Laø hoûi ñaõ chæ coù moät taùnh khoâng hai, vì sao kinh naøy vaø caùc kinh noùi coù ba taùnh, goàm nhieáp taát caû? Ñaùp: Neân bieát ba taùnh tuy tuøy theo töôùng phaàn nhöng moãi taùnh ñeàu coù hai nghóa, töôùng boån maït goàm thaâu chæ coù moät taùnh. Voïng chaáp hai nghóa: 1. Tình höõu. 2. Lyù voâ. Duyeân khôûi coù hai nghóa: 1. Döôøng nhö höõu. 2. Voâ taùnh. Vieân thaønh coù hai nghóa: 1. Baát bieán. 2. Tuøy duyeân. Do baát bieán trong vieân thaønh, duyeân khôûi voâ taùnh, voïng chaáp lyù voâ. Do ba nghóa naøy, ba taùnh moät teá khoâng coù khaùc nhau. Cho neân kinh noùi: Taát caû chuùng sinh töùc Nieát-baøn khoâng coøn dieät nöõa, ñaây thì khoâng hoaïi ngoïn maø thöôøng laø goác. Do tuøy duyeân trong vieân thaønh, duyeân khôûi döôøng nhö coù, voïng chaáp höõu tình. Do ba nghóa naøy cuõng khoâng khaùc. Cho neân Kinh cheùp: Phaùp thaân troâi laên trong naêm ñöôøng goïi laø chuùng sinh,

3 SOÁ CHUÙ ÑAÏI THÖØA NHAÄP LAÊNG GIAØ KINH, Quyeån cho neân goác baát ñoäng maø thöôøng laø ngoïn. Cho neân chaân bao goàm ngoïn voïng, voïng suoát nguoàn chaân, taùnh töôùng dung thoâng khoâng hai. Cho neân keä noùi: Ta chæ noùi moät taùnh, töï taùnh khoâng coù hai. 5. Hoûi ñaùp veà töï taùnh: Hoûi: Ñaõ khoâng hoaïi ba taùnh maø noùi moät taùnh, thì taïi sao kinh naøy vaø caùc kinh laïi noùi taát caû phaùp ñeàu khoâng coù töï taùnh? Ñaùp: Neân bieát vì maät yù Nhö lai noùi, cho neân Duy thöùc cheùp: Töùc nöông ba taùnh naøy, laäp ba voâ taùnh kia, neân Phaät maät yù noùi, taát caû phaùp voâ taùnh, moät laø töôùng voâ taùnh (nghóa laø voïng chaáp theå taùnh töôùng ñeàu khoâng), keá voâ töï nhieân taùnh (y tha duyeân khôûi chaúng phaûi töï nhieân), sau do xa lìa tröôùc, sôû chaáp ngaõ phaùp taùnh (laø vieân thaønh taùnh). Ñaây laø noùi ba taùnh ba voâ taùnh, khoâng phaûi y vieân theå cuõng khoâng, chæ khoâng chaáp ñaém voïng tình, cho neân ñeàu noùi voâ töï taùnh, vaäy neân bieát roát raùo chæ laø moät thaät taùnh. Cho neân keá laø keä noùi nghóa cuûa caùc phaùp taùnh naøy cuõng töùc laø chaân nhö, vì thöôøng nhö taùnh kia, töùc thaät taùnh duy thöùc. Luaän Trí Ñoä cheùp: Tröø thaät töôùng caùc phaùp, ngoaøi ra ñeàu laø vieäc ma (coù theå hieåu roõ ba taùnh ba voâ taùnh naøy, töùc laø ñoái vôùi kinh naøy vaø caùc kinh, noùi taát caû phaùp taùnh phi taùnh, lyù nhö cheû tre). 6. Caùc phaùp laø baát sanh baát dieät, roát raùo thöôøng truï: Nhö boán ñaïi khoâng ñieàu, thay ñoåi thaáy huyønh quang... cho ñeán khoâng sinh cuõng khoâng dieät. Keû ngu chaáp tuøy voïng duyeân cho raèng coù sinh dieät. Cho neân kinh Vieân Giaùc cheùp: Taát caû chuùng sinh ñoái vôùi voâ sinh voïng thaáy sinh dieät, nhö thaät quaùn laø roõ voïng töùc chaân baát sinh baát dieät. Cho neân kinh tröôùc noùi: Töùc noùi voïng danh naøy laø chaân nhö. Nhöng nghóa khoâng sinh dieät, ba taùnh khaùc nhau, nghóa laø voïng chaáp taùnh, khoâng coù theå taùnh ñeå sinh ñeå dieät, y tha khôûi taùnh töùc sinh baát sinh, töùc dieät baát dieät, vieân thaønh thaät taùnh töï theå voán coù, khoâng ñôïi môùi sinh, taän meù vò lai roát raùo thöôøng truù, khoâng bao giôø döùt dieät. Neáu duøng ba taùnh ñoái nhau thì moãi taùnh y theo töï töôùng maø luaän, töùc laø phaùp voïng chaáp voïng sinh voïng voïng dieät, vieân thaønh chaân taâm baát sinh baát dieät. Y tha coù hai, nghóa laø töôùng ñoàng voïng chaáp tôï sinh tôï dieät, taùnh ñoàng vieân thaønh baát sinh baát dieät. Cho neân Kinh Hoa Nghieâm cheùp: Taát caû phaùp khoâng sinh, taát caû phaùp khoâng dieät, do y tha duyeân khôûi, khoâng coù töï taùnh rieâng, hoaøn toaøn ñoàng vieân thaønh, môùi ngoä ñöôïc yù naøy. Caùc kinh Ñaïi Thöøa noùi taát caû phaùp baát sinh baát dieät, roát raùo thöôøng truù v.v... ñeàu khoâng coù caùc uaån khaùc. 7. Noùi veà taùm thöùc:

4 SOÁ CHUÙ ÑAÏI THÖØA NHAÄP LAÊNG GIAØ KINH, Quyeån Thöôøng haønh voâ phaân bieät, xa lìa taâm taâm phaùp... cho ñeán cho neân goïi laø thöùc. Tieáng Phaïm A-laïi-da, Haùn dòch laø taïng thöùc, nghóa laø thöùc caên baûn thöù taùm coù khaû naêng chöùa ñöïng gom nhoùm haït gioáng cuûa taát caû phaùp theá gian, xuaát theá gian, cho neân noùi taøng thöùc goïi laø taâm. Nhöng thöùc naøy coù naêng taøng, sôû taøng. Nghóa chaáp taøng, nghóa laø xen laãn vôùi taïp nhieãm laøm duyeân. Höõu tình chaáp laøm ngaõ beân trong cuûa mình, do ba nghóa naøy ñöôïc goïi teân laø taøng thöùc, neáu Boà-taùt naøy ñeán ñòa thöù taùm, vaø baäc hai thöøa voâ hoïc chæ coù naêng taøng sôû taøng, vì khoâng coù ngaõ aùi chaáp taøng, neân thöùc naøy goàm coù ba vò vaø baûy thöù teân, nhö ôû chöông khaùc noùi. Tieáng Phaïm laø Maït-na, Haùn dòch nhieãm oâ yù, nghóa laø truyeàn toáng thöùc thöù baûy ñi chung vôùi boán hoaëc, thöôøng xeùt neùt so löôøng goïi laø yù, cho neân noùi tö löông duøng laøm yù. Laïi neâu teân yù laøm giaûm taâm (thöù taùm). Thöùc (saùu thöùc tröôùc) chöùa nhoùm bieát roõ caùc thöùc yeáu keùm khaùc. Neâu teân taâm thöùc neân bieát cuõng nhö vaäy. Saùu chuyeån thöùc tröôùc, tuøy saùu caên caûnh, vì chuûng loaïi khaùc goïi laø nhaõn thöùc... cho ñeán yù thöùc (tuøy caên maø ñaët teân), hoaëc goïi saéc thöùc cho ñeán phaùp thöùc (tuøy caên maø ñaët teân). Nghóa laø ñoái vôùi saùu caûnh roõ bieát goïi laø Thöùc. Nhöng ôû ñaây tuøy caûnh laäp teân ñaïi thöùc goïi laø y nguõ saéc caên chöa töï taïi noùi. Neáu ñöôïc töï taïi caùc caên hoã duïng. Moät caên phaùt thöùc thì lieãu taát caû caûnh, chæ coù theå tuøy caên laäp teân maø khoâng coù xen laïm nhau, cuõng goïi laø nghóa taâm chöùa nhoùm nghóa yù tö löông. Nghóa thöùc roõ bieát, ñeàu chia laøm hai thöù, chöùa nhoùm coù hai: 1. Chöùa nhoùm haønh töôùng. 2. Chöùa nhoùm haït gioáng. Tröôùc neâu chung caùc thöùc, sau chæ coù thöùc thöù taùm. Tö löông coù hai: 1. Voâ giaùn yù. 2. Hieän tö töông. Ban ñaàu neâu chung caùc thöùc, sau chæ thöùc thöù baûy. Roõ bieát coù hai: 1. Teá. 2. Thoâ. Teá thì coù khaép caùc thöùc, thoâ chæ cho saùu thöùc tröôùc. Cho neân kinh Hoa Nghieâm daïy: Caùc nghieäp luoáng doái chöùa nhoùm goïi laø taâm, Maït-na tö löông, yù thöùc phaân bieät, naêm thöùc nhö nhaõn thöùc... lieãu caûnh khaùc nhau. Phaøm phu ngu si khoâng theå giaùc bieát, neáu theo giaùo lyù Tieåu thöøa thì chæ noùi coù thöùc thöù saùu, nghóa chia ra taâm yù thöùc, ñoái vôùi A-laïi-da chæ ñöôïc teân goïi. Neáu Ñaïi thöøa quyeàn giaùo ñoái vôùi A-laïi-da chæ ñöôïc moät phaàn nghóa sinh dieät, maø ñoái vôùi chaân taùnh chöa theå dung thoâng, töùc noùi chaân nhö baát ñoäng, khoâng taïo caùc phaùp. Kinh naøy nhö thaät noùi, nghóa laø nöông Nhö lai Taïng cho neân coù sinh töû, nöông Nhö lai Taïng cho neân coù Nieát-baøn. Luaän noùi raèng töï taùnh thanh tònh, taâm bò voâ minh laøm nhieãm coù nhieãm taâm. Tuy coù nhieãm taâm maø thöôøng baát bieán, ñoù goïi laø chaân voïng hoøa hôïp, chaúng ñoàng chaúng khaùc, coù theå thaønh phaùp moân moät taâm hai ñeá, khoâng rôi vaøo kieán chaáp ñoaïn thöôøng, höõu voâ.

5 SOÁ CHUÙ ÑAÏI THÖØA NHAÄP LAÊNG GIAØ KINH, Quyeån AÙc taäp luaân vaøo taâm, hieän ra caùc töôùng: Taâm thöôøng laø voâ thuyeát, yù coù hai thöù haønh... cho ñeán meâ hoaëc chaáp mao luaân : ÔÛ ñaây noùi aùc taäp huaân vaøo taâm, hieån hieän caùc töôùng. Laïi noùi voâ minh huaân vaøo taâm, hieän ra caùc chuùng sinh, cho neân bieát höõu tình chuùng sinh, voâ tình khí giôùi ñeàu do voâ minh huaân taäp ma aücoù. Cho neân Trí Giaùc noùi raèng: Nôi moät vieân traïm taùch ra caên traàn, chöùa nhoùm boán ñaïi beân trong laøm thaân, chia boán ñaïi beân ngoaøi laøm caûnh. Neáu lìa duyeân huaân taäp, chaéc chaén khoâng coù phaùp naøo ñeå ñaéc. Noùi huaân taäp goàm coù hai thöù: 1. Taäp huaân: nghóa laø huaân taâm theå thaønh nhieãm tònh thöùc v.v 2. Tö huaân: nghóa laø hieän haønh taâm caûnh vaø caùc hoaëc giuùp nhau... cho neân luaän Khôûi Tín cheùp: Coù boán nghóa phaùp huaân taäp, phaùp nhieãm phaùp tònh sinh khôûi khoâng döùt. Boùn nghóa aáy laø: 1. Tònh phaùp goïi laø chaân nhö; 2, Taát caû nhaân nhieãm goïi laø voâ minh; 3. Voïng taâm goïi laø nghieäp thöùc; 4. Voïng caûnh, chính laø saùu traàn. Nghóa huaân taäp, nhö y phuïc ôû ñôøi, ban ñaàu chaúng coù thôm hoâi, tuøy theo vaät huaân maø coù muøi ñoù. ÔÛ ñaây cuõng vaäy phaùp thanh tònh chaân thaät khoâng oâ nhieãm, chæ do voâ minh huaân taäp maø coù nhieãm töôùng, phaùp nhieãm voâ minh thaät chaúng coù nghieäp thanh tònh, chæ vì chaân nhö maø huaân taäp cho neân coù coâng duïng thanh tònh. Taïi sao huaân taäp khôûi nhieãm phaùp khoâng döùt tröø. Coù choã noùi do coù phaùp chaân nhö neân coù voâ minh, do coù phaùp nhieãm voâ minh töùc huaân taäp chaân nhö, do huaân taäp cho neân coù voïng taâm, do coù voïng taâm töùc huaân taäp voâ minh, khoâng hieåu phaùp chaân nhö, baát giaùc khôûi nieäm hieän caûnh giôùi voïng. Vì coù caûnh giôùi phaùp voïng duyeân nhieãm, töùc huaân taäp voïng taâm, khieán nieäm kia chaáp ñaém taïo ra caùc nghieäp, neân caû thaân taâm ñeàu phaûi chòu khoå. Vì sao huaân taäp khôûi phaùp thanh tònh thoâng döùt? Nghóa laø do coù phaùp chaân nhö, coù coâng naêng huaân taäp voâ minh, vì naêng löïc nhaân duyeân huaân taäp neân khieán voïng taâm nhaøm chaùn khoå sinh töû, öa caàu Nieát-baøn, vì voïng taâm naøy coù nhaân duyeân chaùn caàu, töùc huaân taäp chaân nhö, töï tin taùnh mình, bieát taâm voïng ñoäng chaáp ñaém caûnh giôùi, phaûi tu phaùp xa lìa, ñeå bieát nhö thaät veà caûnh giôùi aáy maø phöông tieän khôûi haïnh thuaän theo, khoâng chaáp laáy khoâng nhôù nghó, cho ñeán nhôø naêng löïc huaân taäp ñaõ laâu thì voâ minh lieàn dieät. Do voâ minh dieät neân taâm khoâng sinh khôûi, vì taâm khoâng sinh khôûi neân caûnh giôùi do ñoù maø dieät, vì nhaân duyeân ñeàu dieät neân taâm töôùng ñeàu döùt, goïi laø ñaéc Nieát-baøn, thaønh nghieäp töï nhieân..., cho ñeán noùi roäng. Keû ngu cuõng gioáng nhö vaäy, voïng chaáp caùc caûnh giôùi... cho ñeán khoâng coù caûnh, chæ laø taâm. 9. Hoûi ñaùp veà nhaõn thöùc thaáy saéc vaø khoâng thaáy:

6 SOÁ CHUÙ ÑAÏI THÖØA NHAÄP LAÊNG GIAØ KINH, Quyeån Hoûi: Ñaõ khoâng coù caûnh, chæ laø taâm thì keû taø kieán chaáp caûnh beân ngoaøi leõ ra baát cöù luùc naøo vaø baát cöù ôû ñaâu ñeàu thaáy coù saéc, hoaëc ñeàu khoâng thaáy, vì sao khi thôøi xöù coù saéc, chæ coù nhaõn thöùc thaáy saéc, coøn khi thôøi xöù khoâng saéc thì khoâng thaáy? Ñaùp: Nhö ngöôøi trong moäng thaáy caùc vaät vaø caûnh giôùi, tuy taát caû ñeàu khoâng thaät, chæ do luoáng doái moäng töôûng taâm khôûi, nhöng cuõng khoâng baèng thaáy nôi coù vaät, thaáy choã khoâng vaät, hoaëc tröôùc thaáy sau khoâng thaáy, hoaëc ñaàu khoâng thaáy sau thaáy, chaúng phaûi moïi nôi ñeàu thaáy, cuõng chaúng phaûi moät thôøi gian daøi môùi thaáy. Cho neân thöùc luaän cheùp: ÔÛ choã coù saéc, nhaõn thì thaáy saéc, coøn choã khoâng coù saéc thì khoâng thaáy saéc, nghóa naøy khoâng nhö vaäy. Vì sao? Vì trong moäng kia ôû choã khoâng coù saéc thì thaáy coù saéc, ôû choã coù saéc thì khoâng thaáy coù saéc. Taâm thöùc bieán khôûi taát caû caùc phaùp, khoâng maø thaáy coù, cuõng gioáng nhö vaäy. Hoûi: Neáu theá thì vì sao nhieàu ngöôøi cuøng moät choã, cung moät luùc maø sao coù choã thaáy coù, khoâng choã thì thaáy khoâng, coù thôøi thì thaáy coù, khoâng thôøi thì thaáy khoâng ö? Ñaùp: Thí nhö traêm ngaøn loaøi ngaï quyû, ñoàng nöông nghieäp löïc, ñeàu ôû choã khoâng coù maùu muû löûa döõ... cuøng luùc nhìn thaáy, ñaâu phaûi doøng soâng nöôùc trong thaät coù löûa döõ ö! Cho neân noùi khoâng coù caûnh chæ coù taâm thöùc. 10. Baäc Thaùnh noäi chöùng, thöôøng soáng trong voâ nieäm: Nhö lyù chaùnh quaùn saùt naêng thuû, sôû thuû ñeàu dieät... cho ñeán thöôøng truï ôû voâ nieäm. Baäc Thaùnh nôi chöùng thöôøng truï voâ nieäm, nghóa laø chaân taâm voâ nieäm laø toâng cuûa Phaät giaùo. Cho neân luaän Khôûi Tín cheùp: Taát caû phaùp xöa nay do taâm, thaät voâ nieäm, maø do voïng taâm baát giaùc khôûi nieäm, thaáy caùc caûnh giôùi cho neân noùi voâ minh. Neáu quaùn saùt bieát taâm voâ nieäm thì ñöôïc thuaän theo nhaäp chaân nhö moân. Vì vaäy cho neân ngöôøi hoïc tuy lieãu ngoä tu haønh, mong troøn ñaày chuûng trí chæ laáy voâ nieäm laøm toâng. Nhöng ñöôïc voâ nieäm thì vieäc taïo aùc töï nhieân ít daàn, bi trí töï nhieân theâm nhieàu, toäi nghieäp töï nhieân tieâu tröø, coâng haïnh töï nhieân tinh taán, ñoái vôùi giaûi thì thaáy caùc töôùng chaúng phaûi töôùng, ñoái vôùi haïnh thì goïi laø voâ tu, maø tu thì khi nghieäp chöôùng, thoùi quen heát thì sinh töû khoâng coøn sinh, dieät dieät roài thì vaéng laëng hieän ra, öùng duïng voâ cuøng goïi laø Phaät. 11. Nhö lai noùi theo caên cô tieåu thöøa: Töông öng vôùi nhaân meâ hoaëc chaáp theá gian laø thaät... cho ñeán chuùng sinh nhaõn thöùc sinh: Ñoaïn naøy laø moät baøi keä cuoái Nhö lai thuaän theo caên cô Tieåu thöøa maø noùi. Khi nhaõn thöùc cuûa chuùng sinh coù duyeân ñuû naêm duyeân nhö caên, caûnh, v.v thì töø taïng thöùc sinh, nhöng thöùc thöù

7 SOÁ CHUÙ ÑAÏI THÖØA NHAÄP LAÊNG GIAØ KINH, Quyeån taùm ñeàu nhôø duyeân môùi sinh. Neâu moät ñeå leä nhieàu, chæ noùi nhaõn thöùc. Neáu y theo nghóa Ñaïi thöøa thì nhaõn thöùc laø moät trong taùm thöùc nöông nhôø vaøo chín duyeân maø sinh: ñoù laø khoâng, minh, caên, caûnh, taùc yù, caên baûn, nhieãm tònh, phaân bieät, haït gioáng. Nhó thöùc chæ nhôø taùm duyeân maø khôûi töùc laø trong chín duyeân tröø minh. Ba thöù tyû, thieät, thaân ñeàu nhôø baûy duyeân thöùc môùi ñöôïc chuyeån, töùc laø trong taùm duyeân tröø khoâng. YÙ thöùc thöù saùu nöông naêm duyeân sinh, töùc laø trong baûy duyeân tröø nhieãm tònh vaø phaân bieät. Thöùc thöù baûy coù boán duyeân sinh, töùc laø trong naêm duyeân tröø caên baûn, hoaëc ba duyeân sinh, vì caên vaø caûnh ñeàu thuoäc thöùc thöù taùm. Thöùc thöù taùm coù boán duyeân sinh, töùc laø trong naêm duyeân tröø caên baûn, vì thöùc thöù baûy laø caên sôû y cho neân neáu theâm Ñaúng voâ giaùn duyeân thì nhö thöù lôùp möôøi, chín, taùm, saùu, boán, naêm caùc duyeân maø sinh. Nhö coù baøi tuïng raèng: Nhaõn thöùc chín duyeân sinh, nhó thöùc chæ coù taùm muõi, löôõi, thaân thì baûy, yù naêm maït-na ba, A-laïi-da coù boán. Neáu theâm Ñaúng voâ giaùn thì moãi thöùc ôû tröôùc ñeàu taêng theâm moät. Cho neân keä Duy thöùc cheùp: Y chæ caên baûn thöùc, caùc thöùc tuøy duyeân hieän, hoaëc caâu hoaëc baát caâu, nhö soùng moøi nöông nöôùc, yù thöùc thöôøng hieän khôûi, tröø sinh trôøi Voâ töôûng, vaø hai ñònh voâ taâm, nguû say vaø cheát. 12. Hoûi ñaùp veà möôøi hai duyeân khôûi: Thuû: laø naêng thuû sôû thuû, danh söï ñeàu khoâng coù... cho ñeán ta noùi laø duy taâm. Hoûi: Möôøi hai höõu chi nhaân duyeân laø phaùp nhaân quaû troâi laên trong ba ñôøi cuûa taát caû chuùng sinh, ñaâu ñöôïc noùi khoâng, chæ laø nhaát taâm phaûi khoâng? Ñaùp: Xöa nay voán khoâng, chæ do moät nieäm gioù voâ minh, thoåi ñoäng bieån chaân nhö, thaønh möôøi hai nhaân duyeân khôûi, laø lyù do troâi laên, neáu roõ ñoù laø Phaät, soùng moøi cuûa bieån trí, toái taêm thaønh nöôùc chaûy quanh trong soâng sinh töû. Cho neân kinh Hoa Nghieâm cheùp: Khoâng hieåu Ñeä nhaát nghóa goïi laø voâ minh, nhaân meâ muoäi khoâng hieåu bieát, thaønh hoaëc nghieäp caùc khoå. Hieåu roõ thaät taùnh cuûa voâ minh, thaønh taâm maàu nhieäm Nieát-baøn. Neáu meâ thì laø hoaëc nghieäp, trôû thaønh ba ñöôøng: 1. Ba chi: Voâ minh, aùi, thuû laø phieàn naõo ñaïo. 2. Hai chi: Haønh, höõu laø nghieäp ñaïo. 3. Baûy chi: Thöùc, danh, saéc, saùu nhaäp, xuùc, thoï, sinh töû laø khoå ñaïo. Neáu ngoä thì thaønh ba nhaân Phaät taùnh: 1. Thöùc, danh, saéc, saùu nhaäp, xuùc, thoï, sinh töû laø chaùnh nhaân Phaät taùnh. 2. Voâ minh, aùi, thuû laø lieãu nhaân Phaät taùnh. 3. Haønh, höõu laø duyeân nhaân Phaät taùnh. Caùc nghóa nhö vaäy chæ laø nhaát taâm, tuøy duyeân meâ ngoä, phaùi thaønh nhieàu thöù, tuy thaønh nhieàu thöù khoâng lìa nhaát taâm (nhö kinh Hoa Nghieâm cheùp: Ñòa thöù saùu coù möôøi

8 thöù thuaän nghòch quaùn möôøi hai nhaân duyeân ñeàu khoâng lìa duy taâm). Cho neân kinh Ñaïi Taäp cheùp: Möôøi hai nhaân duyeân, moät ngöôøi nhaát nieäm thaûy ñeàu ñaày ñuû, chæ tuøy moät caûnh nhaát nieäm khôûi thì khoâng coù gì laø khoâng ñaày ñuû (chaúng rieâng nhö thöôøng duøng Tam theá luaän). Vaû laïi nhö nhaõn caên thaáy saéc maø khoâng bieát roõ goïi laø voâ minh sinh aùi aùc goïi laø haønh, trong ñaây taâm yù goïi laø Thöùc. Saéc vaø thöùc haønh töùc laø danh saéc. Saùu xöù sinh tham goïi laø saùu nhaäp, saéc vaø nhaõn ñoái nhau goïi laø xuùc, laõnh naïp goïi laø thoï, ñoái vôùi saéc bó troùi buoäc goïi laø aùi, töôûng saéc töôùng goïi laø thuû, nieäm saéc taâm khôûi goïi laø höõu, taâm sinh goïi laø sinh, taâm dieät goïi laø töû... cho ñeán tai nghe tieáng, yù bieát phaùp, ôû trong moät nieäm moãi moãi nhö vaäy. Moät ngaøy moät ñeâm khôûi bao nhieâu nieäm, bao nhieâu nieäm kieát hôïp möôøi hai nhaân duyeân thaønh saùu ñöôøng sinh töû voâ cuøng taän, cho neân bieát sinh töû voâ töï theå, hoaøn toaøn laø Nhö lai Taïng taâm Ñeä nhaát nghóa, meâ ngoä noåi chìm hoaøn toaøn khoâng thaät coù. Cho neân luaän Khôûi Tín cheùp: Coù choã noùi taát caû caûnh giôùi do taâm voïng khôûi maø coù, neáu taâm lìa voïng ñoäng thì caûnh giôùi dieät, chæ moät chaân taâm chaúng coù nôi naøo khoâng truøm khaép, chaúng leõ khoâng phaûi laø duy nhaát taâm ö!