Microsoft Word - YB CFM synthesisedReport Vn.doc

Bản ghi

1 B o c o kõt qu nh gi tµi liöu ho m«h nh thö nghiöm liªn kõt qu n lý b o vö rõng céng ång tønh Yªn B i Vò H u Tuynh Chuyªn gia t vên ng¾n h¹n vò chýnh s ch l m nghiöp Th ng 11 n m 2001 Bé N«ng NghiÖp vµ Ph t trión N«ng th«n Ch ng tr nh Ph t trión N«ng th«n MiÒn nói ViÖt Nam - Thôy ión

2 Môc lôc PhÇn mét. Giíi thiöu mét sè Æc ióm c b n ho¹t éng thö nghiöm Liªn kõt qu n lý b o vö rõng céng ång Giíi thiöu chung C së Ó thö nghiöm m«h nh Liªn kõt QLBV rõng céng ång lµ g? Æc ióm chñ yõu cña ph ng ph p thùc hiön viöc qu n lý vµ b o vö rõng th«n b n/x Nh ng ióm æi míi trong thö nghiöm m«h nh liªn kõt QLBVR céng ång. (so víi c c ch ng tr nh cña nhµ n íc vén thùc hiön thý dô nh ch ng tr nh ) C c b íc chýnh trong qu tr nh tiõn hµnh PhÇn hai. Néi dung, ph ng ph p, qui m«þa ióm kh o s t nh gi tµi liöu ho Néi dung nh gi : Ph ng ph p iòu tra kh o s t C ch thøc tæ chøc thùc hiön nh gi tµi liöu ho m«h nh Qui m«kh o s t nh gi PhÇn 3. KÕ ho¹ch qu n lý vµ b o vö rõng phßng hé trªn Êt ch a îc giao cêp sæ á cho hé gia nh Môc tiªu chýnh HiÖn tr¹ng Ho¹t éng B o c o kõt qu nh kõt qu nh gi ho¹t éng LKQLBVR Céng ång (B n N H ng A - X Må DÒ - HuyÖn Mï C ng Ch i) PhÇn 4. Mét sè nhën xðt, kiõn nghþ vµ Ò xuêt Mét sè nh gi nhën xðt ban Çu Nh ng kiõn nghþ vµ Ò xuêt Phô lôc...57 B o c o kõt qu nh gi ho¹t éng LKQLBVR Céng ång (Th«n 7 - T n ång - HuyÖn TrÊn Yªn)

3 PhÇn mét. Giíi thiöu mét sè Æc ióm c b n ho¹t éng thö nghiöm Liªn kõt qu n lý b o vö rõng céng ång. 1. Giíi thiöu chung ViÖt Nam cã diön tých tù nhiªn ha xõp thø 55 trong tæng sè h n 200 n íc trªn thõ giíi. Song v d n sè «ng (thø 12) nªn b nh qu n Êt tù nhiªn theo Çu ng êi vµo lo¹i thêp (thø 120) víi møc 4.48 ha/ng êi chø b»ng 1/6 møc b nh qu n thõ giíi. Êt N«ng nghiöp qu, chø cã 7,348 triöu ha (22,20%) diön tých. B nh qu n Êt N«ng nghiöp theo Çu ng êi thêp vµ cã xu h íng gi m. Êt L m nghiöp g¾n víi trung du MiÒn nói víi tæng diön tých kho ng 19 triöu ha. Êt trung du MiÒn nói lµ mét phçn quan träng trong quü Êt ViÖt nam, chiõm tíi 63% diön tých toµn quèc, tëp trung ë B¾c Bé 8,923 triöu ha, Trung bé 4,935 triöu ha vµ T y Nguyªn 5,509 triöu ha. G¾n liòn víi Êt L m nghiöp lµ tµi nguyªn rõng. Trong tæng sè 19 triöu ha Êt tr íc y coi lµ Êt L m nghiöp theo tæng quan L m nghiöp cã 10,9 triöu ha cßn rõng, còng cßn l¹i kho ng 9,7 triöu ha h íng l m. N m1943 ViÖt nam cã gçn 14 triöu ha, é che phñ cña rõng lµ 43%. Õn n m 2001 tæng diön tých rõng cßn 10,9 triöu ha (rõng tù nhiªn 9,44 triöu ha) rõng trång 1,47 ngµn ha) é che phñ chø cßn 33,2% iòu ã chøng tá nòn N«ng nghiöp ViÖt nam tõ cã che ch¾n Õn trèng tr i. Bëi v khi mµ con sè åi nói träc cã lóc gêp r ìi, gêp «i Êt canh t c N«ng nghiöp, rõng tù nhiªn cßn l¹i chø ë vïng s u, vïng xa th nòn N«ng nghiöp ViÖt Nam kh«ng îc che ch¾n lµ ng nhiªn. iòu ã xðt vò mæt chiõn l îc nãi lªn mêt rõng ph vì c n b»ng sinh th i do con ng êi g y ra. MÊt rõng còng nãi lªn nh ng sai lçm nghiªm träng trong qu tr nh qu n lý vµ sö dông Êt miòn nói mµ hiön nay chóng ta ang ph i tr gi ¾t cho ngh ng biõn éng thêt th êng vò thêi tiõt g y nªn nh ng hióm ho¹ kh«n l êng. MÊt rõng dén Õn mêt Êt, c¹n nguån n íc... Tr íc thiªn tai bµo lò mêt søc che ch¾n cña rõng cµng lµm trçm träng thªm nh ng trën thuû tai khñng khiõp nh hai trën ¹i Hång Thuû trong th ng 11/99 võa qua t¹i c c tønh MiÒn Trung lµ mét thý dô. Yªn B i, còng n»m trong t nh tr¹ng t ng tù. Tæng diön tých tù nhiªn ha. TÝnh Õn nay tæng diön tých rõng lµ ha bao gåm: 5

4 - Rõng tù nhiªn: ha - Rõng trång: ha. TÝnh tû lö che phñ cña rõng toµn tønh ¹t 37,6%. é che phñ cña rõng b nh qu n cao h n c n íc lµ 33,2%. Song ë mét sè huyön nhêt lµ c c huyön phýa t y cña tønh, tû lö che phñ cña rõng cßn thêp. T¹i sao tµi nguyªn rõng l¹i gi m nhanh chãng Õn nh vëy. Cã thó cã rêt nhiòu nguyªn nh n nh ng trong ã ph i kó Õn nguyªn nh n qu n lý b o vö cña nhµ n íc. H íng tiõp cën hiön nay vò c«ng t c b o vö rõng ë vïng cao cçn mang týnh bòn v ng vò mæt l u dµi trªn quan ióm vò mæt kü thuët còng nh vò mæt kinh tõ. Nhµ n íc, vò mæt l u dµi còng kh«ng thó chi tr kho n kinh phý b o vö rõng ( /ha/n m) cho têt c diön tých rõng îc qui Þnh lµ rõng phßng hé m i îc, Æc biöt èi víi nh ng khu vùc îc coi lµ phßng hé xung yõu. ViÖc chi tr kinh phý b o vö rõng còng t¹o ra týnh phô thuéc vµ thô éng cho ng êi n«ng d n Þa ph ng. V vëy cçn ph i thö nghiöm c ch chi tr cho c«ng t c b o vö rõng phßng hé theo mét c ch kh c cã thó thay thõ cho c ch cò nh»m t ng îc n ng lùc s n xuêt vµ gi trþ kinh tõ cña rõng cho ng êi d n Þa ph ng. C c ho¹t éng qu n lý vò mæt l m sinh èi víi rõng phßng hé còng cçn îc tiõn hµnh nh»m duy tr kh n ng t i sinh còng nh chøc n ng phßng hé vµ t ng s n l îng thu ho¹ch vò c c l m s n phô tõ rõng. iòu nµy còng lµ cçn thiõt cho c c khu rõng trång còng nh c c khu vùc gi cho t i sinh tù nhiªn. B¾t Çu tõ cuèi n m 1998, Dù n PTNT MN Yªn b i tiõn hµnh thö nghiöm m«h nh LKQLBV rõng céng ång (LKQLBVR céng ång) t¹i 8 th«n b n Æc tr ng cho c c khu vùc kh c nhau. ã lµ: - Th«n Ìo Thao vµ th«n «ng KÐ - X T n Nguyªn - huyön Yªn B nh Æc tr ng cho khu vùc vïng thêp huyön Yªn B nh. - Th«n 7 vµ th«n 8 - x T n «ng - huyön TrÊn Yªn. - Th«n Giµng Cµi vµ th«n NËm KÞp - x NËm lµnh - huyön v n ChÊn. Æc tr ng cho ång bµo d n téc Dao huyön V n ChÊn cao vµ xa h n so víi huyön Yªn B nh vµ TrÊn Yªn. - B n N h ng A - x Må DÒ - HuyÖn Mï c ng Ch i Æc tr ng cho khu vùc ång bµo vïng cao, Êt dèc, êng s i l¹i khã kh n, ng êi HM«ng. - B n Mµ lµ Thµng - xa ZÐ Xu Ph nh - huyön Mï C ng Ch i - Ng êi HM«ng - huyön Mï C ng Ch i. (B n å nh dêu c c ióm thö nghiöm m«h nh LKQLBVR céng ång cña 8 th«n - trang sau) Môc Ých: B o vö vµ ph t trión tµi nguyªn rõng mét c ch æn Þnh bòn v ng trªn c së nhµ n íc vµ nh n d n cïng tham gia b o vö rõng. Nhµ n íc tõng b íc gi m dçn bao cêp tiòn chi tr b o vö tíi ng êi 6

5 d n. iòu nµy cã ý nghüa lµ môc Ých phßng hé cçn ph i îc kõt hîp víi c«ng t c qu n lý tèt vò mæt s n xuêt èi víi gç vµ c c l m s n phô nh»m em l¹i nh ng lîi Ých khuyõn khých vò mæt vët chêt thay cho viöc chi tr b»ng tiòn vµ nh vëy ng êi d n sï tých cùc QLBV rõng vµ gi cho rõng ph t trión ngµy cµng tèt h n. 2. C së Ó thö nghiöm m«h nh. - NghÞ Þnh 02/CP ngµy 15/01/1994 vò viöc giao Êt L m nghiöp cho c c tæ chøc, hé gia nh, c nh n sö dông æn Þnh l u dµi vµo môc Ých l m nghiöp. - NghÞ Þnh 01/ CP ngµy 04/01/1995 vò viöc giao kho n Êt sö dông vµo môc Ých s n xuêt N«ng l m nghiöp, nu«i trång thuû s n trong c c doanh nghiöp nhµ n íc. - QuyÕt Þnh sè 245/ Q - TTg ngµy 21/12/1998. QuyÕt Þnh nµy nh»m qui Þnh râ tr ch nhiöm qu n lý nhµ n íc cña c c cêp cã thèm quyòn èi víi rõng vµ Êt l m nghiöp, gãp phçn ng n chæn nh ng hµnh vi huû ho¹i tµi nguyªn rõng, t¹o iòu kiön Ó mäi tæ chøc, hé gia nh, c nh n tých cùc tham gia b o vö vµ ph t trión rõng. Qui Þnh nªu râ tr ch nhiöm cña c c cêp qu n lý tõ Bé - TØnh - X vò: - iòu tra x c Þnh c c lo¹i rõng, ph n Þnh râ gianh giíi Êt l m nghiöp trªn b n å vµ thùc Þa Õn n vþ hµnh chýnh cêp x. Thèng kª theo dâi diôn biõn rõng, biõn éng Êt l m nghiöp. - LËp qui ho¹ch, kõ ho¹ch b o vö vµ ph t trión rõng, Êt l m nghiöp trªn ph¹m vi c n íc vµ ë tõng Þa ph ng. - Giao Êt l m nghiöp vµ giao rõng, thu håi Êt l m nghiöp vµ rõng. - ng ký, lëp vµ qu n lý sæ Þa chýnh, cêp giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt. - Gi i quyõt c c tranh chêp vò rõng vµ Êt l m nghiöp. - Th«ng t sè 56/1999/TT/BNN ngµy 30 th ng 3 n m H íng dén x y dùng qui íc b o vö vµ ph t trión rõng céng ång d n c th«n, lµng, bu«n, Êp. LuËt ph p thõa nhën qui íc cña th«n, lµng, bu«n, b n,êp lµ nh ng qui t¾c xö sù trong néi bé céng ång vµ do céng ång (( tho thuën a sè)) vµ tù nguyön thùc hiön. C c qui Þnh vò b o vö vµ ph t trión rõng trong qui íc cña céng ång th«n, b n mét mæt phï hîp víi chñ tr ng chýnh s ch cña ng vµ tu n thñ nh ng qui Þnh cña ph p luët. MÆt kh c ph i thõa kõ, ph t huy thuçn phong mü tôc nh ng tëp qu n tèt cña Þa ph ng. - QuyÕt Þnh 661/ Q - TTg ngµy 29/7/1998 vò môc tiªu, nhiöm vô, chýnh s ch vµ tæ chøc thùc hiön dù n trång míi 5 triöu ha rõng. Trong quyõt Þnh nµy cã nhiòu ióm æi míi trong chýnh s ch rêt phï hîp vµ thuën lîi cho viöc thö nghiöm kõ ho¹ch qu n lý vµ b o vö rõng theo céng ång. Ch ng tr nh 5 triöu ha Ò xuêt nh : 7

6 + Êt rõng phßng hé xung yõu sö dông Ó b o vö vµ trång c y n«ng l m kõt hîp víi môc Ých s n xuêt vµ lµm chøc n ng phßng hé îc giao Êt nh èi víi Êt rõng s n xuêt vµ îc cêp giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt. + Trång vµ khoanh nu«i b o vö èi víi rõng phßng hé xung yõu îc h ëng c c chõ é u i: Vay vèn tõ quü hç trî Çu t quèc gia, vèn týn dông u i. + Còng gièng nh èi víi rõng s n xuêt, ng êi d n îc quyòn khai th c gç vµ l m s n cña rõng khoanh nu«i t i sinh, rõng trång trong khu vùc phßng hé xung yõu nh ng kh«ng lµm nh h ëng Õn chøc n ng phßng hé cña rõng vµ îc tù do l u th«ng s n phèm trªn thþ tr êng nh èi víi rõng s n xuêt. + îc miôn thuõ tµi nguyªn èi víi l m s n phô khai th c tõ rõng tù nhiªn. 3. Liªn kõt QLBV rõng céng ång lµ g? Rõng céng ång lµ sù qu n lý tµi nguyªn rõng b»ng chýnh ng êi d n Þa ph ng v lîi Ých cña chýnh hä. Liªn kõt qu n lý b o vö rõng lµ sù tham gia phèi hîp cña c c tæ chøc, c c c quan, céng ång vµ mäi ng êi cïng tham gia qu n lý b o vö rõng nh»m qu n lý b o vö vµ ph t trión rõng æn Þnh bòn v ng. Qu n lý b o vö rõng ph t trión æn Þnh bòn v ng ph i m b o lîi Ých l u dµi cho ng êi n«ng d n ( Æc biöt ng êi d n Þa ph ng g¾n víi rõng). Tµi nguyªn vµ m«i tr êng cçn ph i îc g n gi cho c c thõ hö mai sau, iòu ã îc thó hiön trªn 4 mæt: - ThÝch hîp vò m«i tr êng. - Cã lîi Ých vò mæt x héi. - Cã thó chêp nhën îc vò mæt kinh tõ. - Phï hîp vò mæt sinh th i. TÝnh bòn v ng bao gåm c c ho¹t éng s n xuêt cã hiöu qu, t ng n ng xuêt, song quan träng lµ ph i m b o sù æn Þnh vµ bòn v ng vò nguån lùc vµ c n b»ng sinh th i. Ph t trión bòn v ng lµ ho¹t éng kinh tõ p øng c c nhu cçu cña hiön t¹i kh«ng lµm h¹i kh n ng cña c c thó hö mai sau nh»m m b o c c nhu cçu riªng cña mçi ng êi d n. 4. Æc ióm chñ yõu cña ph ng ph p thùc hiön viöc qu n lý vµ b o vö rõng th«n b n/x. * Nguyªn lý ((Phßng hé th«ng qua s n xuêt)). 8

7 Thùc hiön h íng tiõp cën nµy chñ yõu sï lµm t ng îc s n l îng cña rõng còng nh gi trþ kinh tõ cho ng êi d n Þa ph ng do ã ng êi d n sï cã nhiòu khuyõn khých vët chêt Ó éng viªn hä trë thµnh ng êi tých cùc tham gia qu n lý còng nh b o vö é che phñ vµ duy tr t nh tr¹ng rõng tèt h n. Nhµ n íc kh«ng cã ñ kinh phý Ó tr cho n«ng d n Ó b o vö têt c diön tých rõng ( Æc biöt lµ «Ý víi diön tých lín rõng Çu nguån xung yõu ë vïng cao) trong thêi gian m i m i îc. CÇn ph i t m ra mét nguån tµi chýnh kh c Ó thay thõ cho gi i ph p trªn. Nguyªn lý ((Phßng hé th«ng qua s n xuêt)) cã nghüa lµ träng ph¹m vi cña Þa ph ng, cçn cã chõ é qu n lý vµ ch m sãc c c khu rõng phßng hé xung yõu t ng tù nh èi víi rïng s n xuêt vµ khi ng êi n«ng d n cã ngußn thu nhëp tõ khai th c (kó c s n phèm chýnh vµ phô) c c khu v cj rõng phßng hé xung yõu ã th mét sè vèn tõ nguån thu nhëp ã cçn îc t i Çu t trë l¹i Ó b o vö chøc n ng phßng hé cña rõng. * Giao Êt hay ký kõt hîp ång giao Êt l m nghiöp dµi h¹n. Ph ng ph p tiõp cën míi sï bao gåm thùc hiön c c d¹ng hîp ång dµi h¹n hoæc giao Êt rõng Çu nguån khu vùc xung yõu vµ Êt rõng s n xuêt cho c c hé gia nh riªng, c c nhãm hé hay c c tæ chøc kh c. Thêi gian p dông cho c c hîp ång dµi h¹n hay giao h¼n cã thó kh c nhau tuú theo mçi n i nh ng nh n chung cçn kðo dµi n m. * Giao cho céng ång vµ sau ã céng ång ký c c hîp ång phô víi c c hé gia nh hoæc c c nhãm hé gia nh. Êt rõng s n xuêt, rõng phßng hé xung yõu sï îc Uû ban Nh n D n huyön ký QuyÕt Þnh giao cho céng ång (x hoæc th«n b n) Ó qu n lý vµ b o vö chung. Sau ã céng ång cã thó ký kõt c c hîp ång phô dµi h¹n víi c c hé gia nh riªng lî, víi c c nhãm hé, víi c c oµn thó quçn chóng hoæc víi toµn th«n b n dùa trªn kõ ho¹ch qu n lý vµ b o vö rõng. * ChuÈn bþ kõ ho¹ch qu n lý vµ b o vö rõng cña x hoæc th«n b n. Môc Ých chýnh cña c«ng t c x y dùng kõ ho¹ch nµy lµ x c Þnh cho îc c c ((khu rõng cçn îc qu n lý vµ b o vö)) trong mçi Þa ph ng dùa trªn c c tiªu chuèn sau: - HiÖn tr¹ng vò lo¹i rõng vµ iòu kiön cña rõng. - T nh h nh qu n lý hiön nay. - Chøc n ng phßng hé cña rõng. 9

8 -T nh tr¹ng c c s n phèm gç chýnh vµ s n phèm phô cña rõng. - C héi vò mæt thþ tr êng tiªu thô s n phèm. - Kh n ng tiõn hµnh c c d¹ng hîp ång (víi hé, nhãm hé, hoæc c th«n b n). * p dông c c biön ph p kü thuët l m sinh cho viöc qu n lý rõng s n xuêt vµ rõng phßng hé. C c biön ph p kü thuët l m sinh tiõn bé p dông cho viöc qu n lý ch m sãc rõng trång vµ rõng t i sinh tù nhiªn cho c hai lo¹i rõng s n xuêt vµ rõng phßng hé cçn îc Ò ra nh»m ¹t îc c môc tiªu sau: - Duy tr é che phñ tèi thých ( é che phñ cã nhiòu tçng) - Duy tr kh n ng t i sinh tù nhiªn cña rïng phßng hé. - N ng cao møc s n xuêt tèi a c c s n phèm phô tõ rõng. - ¹t møc tèi thých vò s n l îng gç cña rõng. * X y dùng c c tho thuën vò viöc ph n chia thu nhëp/ Lîi tøc gi a c c hé gia nh vµ céng ång nh»m ãng gãp quü cho c c ho¹t éng qu n lý vµ b o vö rõng. - X y dùng vµ p dông c chõ ph n chia thu nhëp/ lîi tøc thu îc èi víi c c s n phèm gç theo qui Þnh gi a c c hé vµ céng ång. - ViÖc chän lùa loµi c y gç Ó chia sî thu nhëp theo qui Þnh trªn vµ møc é ph n chia thu nhëp sï îc quyõt Þnh bëi ng êi d n, th«n b n vµ x. - PhÇn chia sî thu nhëp sï îc t i Çu t ngay cho c c ho¹t éng qu n lý rõng t¹i Þa ph ng èi víi c hai lo¹i rõng s n xuêt vµ rõng phßng hé (ThÝ dô nh c c ho¹t éng chi phý cho nhãm b o vö, x y dùng v ên m c y gièng...) * Thêi gian hç trî cña dù n. - Ng n quü cña ch ng tr nh hç trî sï tu n thñ theo qui Þnh míi trong chýnh s ch èi víi ch ng tr nh 5 triöu ha rõng (mét kho n tiòn nhêt Þnh cho 1 ha/ n m) cho c c khu vùc rõng trång hay rõng t i sinh tù nhiªn. - Kho n kinh phý nµy sï îc hç trî trong thêi gian nhêt Þnh (vµi n m) sau ã sù hç trî sï chêm døt. Sau thêi gian nµy, VÊn Ò mong muèn lµ céng ång cçn tiõp tôc cã kinh phý Ó duy tr c c ho¹t éng qu n lý vµ b o vö rõng cña hä mét c ch l u dµi. *Giao tr ch nhiöm x y dùng qui chõ vµ gi m s t cho cêp x. 10

9 ViÖc x y dùng kõ ho¹ch qu n lý vµ b o vö rõng cçn bao gåm c c c iòu luët vµ qui chõ cho mçi loaþ rõng vµ mçi khu vùc qu n lý kh c nhau. C c iòu kho n trong qui íc x y dùng bëi ng êi d n trong th«n b n. - C c qui Þnh hay viöc cho phðp khai th c c c loµi c y gç vén ph i tu n thñ theo qui Þnh cña c quan qu n lý nhµ n íc (KiÓm l m...) *CÇn cã sù tham gia cña têt c thµnh viªn cña céng ång. KÕ ho¹ch qu n lý vµ b o vö rõng sï trë thµnh c së cho c«ng t c giao Êt vµ qu n lý Êt l m nghiöp cña Þa ph ng. Do vëy, iòu v«cïng quan träng lµ cçn coi träng vµ chó ý Õn nh ng ßi hái, mong muèn vµ mäi c héi cña têt c mäi ng êi trong céng «ng. TÊt c mäi ng êi cçn ph i tých cùc tham gia viöc chuèn bþ Ó x y dùng kõ ho¹ch nµy. * Hç trî kü thuët vµ µo t¹o. C n cø theo nh ng yªu cçu îc x c Þnh trong kõ ho¹ch qu n lý vµ b o vö rõng, nh ng yªu cçu kü thuët hç trî ph i îc p øng cho céng ång Þa ph ng Ó m b o viöc thùc thi kõ ho¹ch. C«ng t c nµy cçn bao gåm c viöc tiõn hµnh nh ng ît kh o s t vµ thùc hiön nghiªn cøu øng dông Ó hç trî cho viöc ph t trión c c ho¹t éng qu n lý vµ b o vö rõng bòn v ng. µo t¹o, h íng dén kü thuët, qu n lý cho ng êi d n Þa ph ng, céng ång vµ c n bé Þa ph ng. 5. Nh ng ióm æi míi trong thö nghiöm m«h nh liªn kõt QLBVR céng ång. (so víi c c ch ng tr nh cña nhµ n íc vén thùc hiön thý dô nh ch ng tr nh ) */ Thay æi thêi h¹n hîp ång (dµi h n, linh ho¹t h n) Ó cã thó cã îc h nh thøc qu n lý rõng tých cùc h n. */ Thay æi chýnh s ch èi víi vïng Çu nguån xung yõu nghüa lµ b o vö th«ng qua s n xuêt trªn c së thùc tr¹ng cña Þa ph ng. */ Thay æi chýnh s ch giao Êt nghüa lµ mét hé îc giao Êt liòn kho nh theo nh kõ ho¹ch cña th«n. */ Thay æi vai trß hç trî cña c c tæ chøc cã liªn quan Õn l m nghiöp, chuyón æi tõ t nh tr¹ng cung cêp Çu vµo, ph ng ph p xuêt ph t tõ môc tiªu sang h nh thøc dùa vµo viöc t¹o thuën lîi nhêt cho h nh thøc qu n lý rõng tèt nhêt trªn c së nh gi iòu kiön lëp Þa vµ nhu cçu cña Þa ph ng (sinh th i, kinh tõ, x héi). */ Ph n quyòn qu n lý cho cêp x Ó theo dâi, hç trî, phèi hîp b o vö, qu n lý rõng trong x, tiõp tôc cho phðp khai th c gç theo kõ 11

10 ho¹ch tho thuën (qui íc, kõ ho¹ch cña lµng b n, nhãm hé, hé gia nh îc cêp trªn th«ng qua.) * ChuyÓn tõ: Vèn KÕ ho¹ch Ho¹t éng sang KÕ ho¹ch vèn Ho¹t éng */ H nh thøc n chia râ rµng gi a x vµ lµng b n. ViÖc chia lîi tøc gi a x vµ lµng b n lµ ph ng c ch huy éng vèn tõ tµi nguyªn rõng dµnh cho viöc ph t trión Þa ph ng, mh thõ sï gi m îc sù khan hiõm nguån Çu t kh c dïng cho viöc ph t trión cña x kh c n i mµ søc s n xuêt cña rõng kh«ng cao. */ Vèn îc t¹o tõ cêp x cho ph t trión l m nghiöp: ph t huy t c dông nh lµ vèn l u éng trong ã vèn ban Çu lµ vèn trång rõng vµ b o vö rõng th vèn nµy ph i îc sö dông theo kõ ho¹ch cña lµng b n cña nhãm hé, hö thèng qu n lý vèn, kióm to n lu«n lu«n s½n sµng. */ T vên cho viöc lëp kõ ho¹ch kinh doanh vµ ph n tých thþ tr êng. */ Hç trî kü thuët cho x vµ hé gia nh; ph t trión kü n ng ë cêp x cho c c c nh n hoæc nh ng ng êi îc coi lµ nh ng ng êi cã tr ch nhiöm èi víi c c ho¹t éng l m nghiöp. */ X y dùng kõ ho¹ch riªng cho Þa ph ng trªn c së nh gi iòu kiön sinh th i lëp Þa, iòu kiön kinh tõ x héi, môc tiªu Ët cho lëp Þa trªn c së nh gi nµy. */ Ph t trión biön ph p qu n lý c nh quan èi víi c y trång - Ó m b o mèi liªn hö gi a n íc vµ qu n lý c y trång. */ T¹o iòu kiön thuën lîi cho n«ng d n tiõp cën víi thþ tr êng Ó cã thó b n c c s n phèm rõng cña hä vµ cçn ph i lo¹i bá t nh tr¹ng éc quyòn cña c c c«ng ty th ng m¹i trong kinh doanh c c s n phèm rïng. */ Ch ng tr nh Ph t trión n«ng th«n MiÒn nói ViÖt Nam - Thuþ ión x y dùng h íng dén chiõn l îc Ó cã kh n ng thùc thi tèt nhêt hç trî cho qu tr nh lëp kõ ho¹ch l m nghiöp Þa ph ng. */ DÇn dçn gi m tèi thióu tiòn b o vö rõng cña nhµ n íc v rõng b¾t Çu cho th ng phèm (kõ ho¹ch gi m thióu phï hîp víi kõ ho¹ch s n xuêt nghüa lµ sù gi m thióu trªn c së dù o n nguån s n phèm ruõng trong kõ ho¹ch qu n lý rõng. */ VÊn Ò hõt søc quan träng lµ h nh thøc n chia s n phèm hoæc lîi tøc; vên Ò c«ng b»ng vµ vên Ò vò giíi. 12

11 6. C c b íc chýnh trong qu tr nh tiõn hµnh. Giai o¹n 1: Giai o¹n x y dùng kõ ho¹ch chung. B íc 1: Tæ chøc häp th«n b n/ x giíi thiöu nguyªn lý cña ph ng ph p qu n lý vµ b o vö rõng céng ång vµ th o luën vò c c b íc. KÕt qu cçn ¹t îc: - Thèng nhêt vò lþch thêi gian tiõn hµnh. - Lùa chän nh ng ng êi ¹i diön cho céng ång sï m nhiöm c c b íc x y dùng kõ ho¹ch. B íc 2: X c Þnh vþ trý vµ vï b n å ((c c khu vùc rõng do Þa ph ng qu n lý)) Tiªu chuèn Ó x c Þnh c c khu vùc rõng îc qu n lý: 1. T nh tr¹ng vµ tr l îng rõng: Dù kiõn sö dông hö thèng ph n lo¹i rõng hiön ang sö dông Ó ph n lo¹i Êt rõng theo c c nhãm sau: - Nhãm 1: Êt trèng cã cá, c y bôi vµ c y gç r i r c (Ia,Ib & Ic) - Nhãm 2: Êt rõng non phôc håi (IIa &IIb) - Nhãm 3: Rõng tù nhiªn tõ nghìo Õn trung b nh. - Nhãm 4: Rõng tù nhiªn giµu (IV, IIIa3 &IIIb) 2. M«t vò hiön tr¹ng qu n lý: vý dô - Khu vùc îc cêp sæ á. - Khu vùc giao cêp t¹m thêi (sæ xanh) - Khu vùc céng ång qu n lý. - Khu vùc rõng thiªng - Khu vùc rõng khoanh nu«i t i sinh Dù kiõn ph ng n hîp ång qu n lý: Ph ng n îc x c Þnh bëi ng êi d n Þa ph ng èi víi c c lo¹i hîp ång qu n lý thých hîp cho mçi khu vùc rõng îc qu n lý (hé gia nh riªng lî, nhãm hé hoæc theo th«n b n). 4. S n phèm chýnh. X c Þnh c c lo¹i s n phèm chýnh vò gç vµ c c lo¹i s n phèm phô kh c tõ c c khu vùc kh c nhau vµ tõ c c lo¹i rõng kh c nhau. 13

12 Ph ng ph p: - Ph n Þnh râ c c khu rõng cïng víi ng êi d n Þa ph ng. - Th o luën víi c c nhãm nam, n, thanh niªn vµ ng êi giµ vò c ch tiõn hµnh qu n lý tèt nhêt. - X c Þnh vµ xõp lo¹i ph n h¹ng c c s n phèm gç vµ c c lo¹i s n phèm phô tõ nh ng khu vùc rõng kh c nhau. KÕt qu cçn ¹t îc: Cã mét b n å thó hiön râ rµng c«ng t c qu n lý vµ b o vö rõng ë th«n/x, chø râ c c khu vùc qu n lý kh c nhau, t nh tr¹ng hiön t¹i cña rõng vµ dù kiõn ph ng n hîp ång qu n lý rõng cho mçi khu vùc. B íc 3: Tr nh bµy râ rµng nh ng qui Þnh kü thuët chung vµ c c ho¹t éng cho mçi khu vùc qu n lý vµ mçi lo¹i rõng kh c nhau. ThÝ dô: Qui Þnh kü thuët chung. - T ng c êng viöc tøa th a vµ m b o mët é c y tre vçu. - T ng c êng viöc tøa th a Ó gióp t ng sù sinh tr ëng vµ t i sinh tù nhiªn cña c c loµi c y gç cã gi trþ. - Thö nghiöm viöc trång lµm giµu rõng b»ng c c loµi c y cã gi trþ cao. - X y dùng qui Þnh tû lö khai th c c y gç. KÕt qu mong muèn: - H nh thµnh îc c c qui Þnh kü thuët cho mçi khu vùc qu n lý vµ mçi lo¹i rõng kh c nhau. B íc 4: Häp th«n b n Ó th o luën dù kiõn ph ng n qu n lý vµ nh ng qui Þnh trong céng ång cho mçi khu vùc rõng vµ lo¹i qu n lý kh c nhau. KÕt qu mong muèn. - ¹t ùoc sù thèng nhêt vò ph ng n hîp ång qu n lý vµ c c qui Þnh kü thuët. - Dù th o vò qui chõ céng ång cho mçi khu vùc rõng vµ Þa ph ng qu n lý kh c nhau. B íc 5: Tæng hîp kõ ho¹ch qu n lý vµ b o vö rõng cña th«n/ x. Néi dung cña kõ ho¹ch qu n lý rõng. 14

13 - Cã mét b n å x c Þnh c c khu vùc qu n lý rõng kh c nhau, hiön tr¹ng rõng vµ Êt rõng vµ dù kiõn ph ng n hîp ång qu n lý. - Cã mét b n danh s ch c c hé gia nh tham gia vµo mçi lo¹i hîp ång qu n lý rõng ( ã lµ c c hîp ång víi c c hé riªng lî, nhãm hé hoæc th«n b n). - B n Qui Þnh kü thuët chung vµ c c ho¹t éng cho mçi khu vùc hîp ång qu n lý rõng. - Dù kiõn qui chõ céng ång p dông cho c c hé riªng lî, nhãm hay céng ång trong viöc qu n lý c c khu vùc rõng îc giao. - Nªu ra îc c c yªu cçu hç trî trong viöc thùc hiön kõ ho¹ch. ThÝ dô, viöc µo t¹o huên luyön, tiõn hµnh c c thö nghiöm øng dông, thµnh lëp c c v ên m c y gièng... B íc 6: Tr nh bµy vµ iòu chønh kõ ho¹ch. KÕ ho¹ch x y dùng cçn îc tr nh bµy t¹i cuéc häp cã mæt cña ¹i diön UBND X vµ HuyÖn, Së N«ng nghiöp, KiÓm l m... CÇn cã nh ng sù iòu chønh trong kõ ho¹ch sau khi tr nh bµy. Giai o¹n 2: B¾t Çu thùc thi kõ ho¹ch. B íc 1: x y dùng c c h íng dén vò viöc ph n chia s n phèm khai th c tõ rõng. Sù ph n chia nµy lµ thùc hiön èi víi s n phèm gç îc thu ho¹ch dùa vµo c c qui Þnh kü thuët vµ qui íc îc chêp thuën mµ viöc thu hoach nµy vén duy tr îc é che phñ cña rõng (dùa trªn nguyªn lý tõ phßng hé Õn phßng hé th«ng qua s n xuêt) iòu nµy cçn ph i îc th o luën mét c ch kü l ìng vµ cã sù nhêt trý cao trong c c cuéc häp toµn thó céng ång t¹i th«n b n / x. KÕt qu mong muèn: Cã îc sù tho thuën vò viöc ph n chia s n phèm nh sau: - Sù ång ý chêp thuën vò ph n chia s n phèm bëi c céng ång. - C n cø trªn sù týnh to n cã kü thuët cho phðp møc é îc khai th c. B íc 2: ChuÈn bþ vµ thùc hiön viöc giao Êt rõng cho céng ång Ó qu n lý vµ b o vö. TiÕn hµnh c c thñ tôc giao Êt rõng: 15

14 - TiÕn hµnh x y dùng c c v n b n thñ tôc giao Êt rõng (s n xuêt vµ phßng hé xung yõu) do UBND huyön giao cho UBND x hoæc céng ång th«n b n nh»m m b o viöc thùc thi kõ ho¹ch qu n lý rõng cu th«n b n/ x. - Céng ång thùc hiön viöc ký kõt hîp ång dµi h¹n víi hé gia nh, nhãm hé hoæc th«n b n nh îc nªu râ trong kõ ho¹ch qu n lý cã sù chøng nhën cña UBND x. - Thêi gian ký hîp ång x c Þnh râ thêi gian: 5,10, n m trong hîp ång cho phï hîp. Còng cçn cã Ên Þnh mét kho ng thêi gian hîp ång t¹m thêi thých hîp. Sau kho ng thêi gian hîp ång t nh tr¹ng cña khu rõng sï îc xem xðt l¹i. Do yªu cçu viöc qu n lý rõng bòn v ng yªu cçu hîp ång ph i îc æn Þnh trong mét thêi gian dµi. - Trong hîp ång thó hiön râ nh ng quyòn lîi còng nh tr ch nhiöm cña c c bªn tham gia hîp ång c n cø trªn c së luët lö ban hµnh vµ qui íc vò rõng. KÕt qu mong muèn. Êt rõng îc giao cho céng ång vµ c c hîp ång dµi h¹n víi c c hé gia nh, nhãm hé hay th«n îc ký c n cø theo kõ ho¹ch qu n lý rõng cña céng ång îc chêp thuën. B íc 3: ThiÕt lëp quü qu n lý ph t trión rõng vµ qui chõ thùc hiön qu n lý rõng céng ång th«n b n/ x. Nguån kinh phý cho quü. - Kinh phý cho c«ng t c b o vö rõng cña nhµ n íc( hoæc dù n) - TiÒn chi cho trång rõng cña nhµ n íc.(hoæc cña dù n) - PhÇn ph n chia s n phèm cho céng ång theo sù tho thuën. - Vèn vay u i. - c c kho n kinh phý thu îc tõ c c kho n kh c. Kinh phý cña nhµ n íc/ Dù n dµnh cho quü. Kho n kinh phý cña nhµ n íc cho viöc qu n lý b o vö vµ trång rõng sï îc c n cø theo qui Þnh m Ý cña nhµ n íc dµnh cho ch ngtr nh 5 triöu ha rõng. Nh ng th«n b n lµm m«h nh nµy n»m ngoµi ch ng tr nh nãi trªn sï kh«ng îc nhµ n íc Çu t nªn cã thó îc dù n MRDP hç trî vay nguån vãn ban Çu Î thiõt lëp quü. - C c nguån kinh phý hç trî tõ bªn ngoµi (dù n hay nhµ n íc) sï chêm døt sau thêi gian 5 n m. 16

15 PhÇn hai. Néi dung, ph ng ph p, qui m«þa ióm kh o s t nh gi tµi liöu ho. 1. Néi dung nh gi : nh gi viöc thùc hiön thö nghiöm 8 m«h nh Liªn kõt qu n lý b o vö rõng céng ång lµm t¹i Yªn B i tõ cuèi n m nh gi kh n ng æn Þnh bòn v ng cña rõng, hiön tr¹ng rõng, sù kh c biöt gi a thêi ióm kh o s t (th ng 7/ 2001) víi ióm x y dùng kõ ho¹ch qu n lý b o vö rõng n m Ph ng ph p iòu tra kh o s t. - Thu thëp th«ng tin. + C c th«ng tin thu thëp nh : Th«ng tin h íng dén, c c QuyÕt Þnh, C chõ chýnh s ch cña ng vµ Nhµ n íc, c c tµi liöu gi o tr nh liªn quan Õn ho¹t éng Qu n lý b o vö rõng. + C c v n b n h íng dén cña Ban ch ng tr nh, b o c o cña c c cè vên. + C c b o c o tµi liöu cña Dù n PTNTMN Yªn B i (cña tønh, huyön, x, th«n) + C c tµi liöu kõt qu ho¹t éng thö nghiöm m«h nh LKQLBV rõng lµm tõ n m Ph ng ph p sö dông. * Ó nh gi hiön tr¹ng rõng, vµ nh ng thay æi lín gi a thêi ióm kh o s t (th ng 7/ 2001) víi thêi ióm x y dùng kõ ho¹ch n m 1998 ta sö dông: + Sö dông c«ng cô PRA ( i l t c¾t, sa bµn sö dông Êt, th o luën, pháng vên hé...) + Quan s t môc tr¾c, o Õm nh gi cô thó. + TÝnh to n èi chiõu so s nh rót ra kõt luën. + Th o luën tæ, nhãm häp th«n ßng gãp ý kiõn th«ng qua. */ Ó nh gi kh n ng æn Þnh bòn v ng cña tõng lo¹i rõng, ta sö dông nh gi theo 5 tiªu chý sau y. 17

16 - QuyÒn sö dông Êt. - Tµi nguyªn rõng. - T c éng chýnh s ch cña nhµ n íc. - Møc é tham gia cña céng ång. - H ëng l i tõ rõng cña céng ång. Néi dung chi tiõt nh gi 5 tiªu chý nh sau: 1/ VÒ quyòn sö dông Êt. Theo qui Þnh cña ph p luët ViÖt Nam th Êt ai thuéc së h u toµn d n, do nhµ n íc thèng nhêt qu n lý. Nhµ n íc giao Êt cho c c tæ chøc, hé gia nh vµ c nh n sö dông æn Þnh l u dµi d íi h nh thøc giao Êt kh«ng thu tiòn sö dông Êt vµ cã thu tiòn sö dông Êt. Nhµ n íc cßn cho c c tæ chøc, hé gia nh vµ c nh n thu Êt. èi víi Êt l m nghiöp (bao gåm Êt cã rõng vµ ch a cã rõng nh ng îc qui ho¹ch Ó g y trång rõng) còng îc nhµ n íc giao æn Þnh l u dµi cho c c tæ chøc hé gia nh vµ c nh n trong thêi h¹n 50 n m, khi hõt thêi h¹n nµy nõu ng êi sö dông Êt cã nhu cçu th îc xem xðt Ó giao tiõp. Nh ng èi t îng îc giao Êt gåm cã: - Nhµ n íc giao cho ban qu n lý c c khu rõng Æc dông qu n lý sö dông Êt l m nghiöp îc qui ho¹ch Ó x y dùng vµ ph t trión khu rõng Æc dông gåm c c V ên quèc gia, khu rõng b o tån thiªn nhiªn, khu rõng c nh quan g¾n víi c c c«ng tr nh v n ho, lþch sö, du lþch. - Nhµ n íc giao Êt l m nghiöp qui ho¹ch Ó x y dùng vµ ph t trión rõng phßng hé xung yõu, rêt xung yõu, cã qui m«tëp trung tõ ha trë lªn cho Ban qu n lý rõng phßng hé Ó qu n lý, b o vö, x y dùng theo dù n Çu t îc duyöt. - èi víi Êt l m nghiöp qui ho¹ch Ó x y dùng ph t trión rõng s n xuêt, rõng phßng hé Çu nguån xung yõu, rõng phßng hé Çu nguån tuy ë cêp é xung yõu, rêt xung yõu nh ng l¹i ph n bè r i r c, ph n t n, cã qui m«d íi 5000 ha kh«ng ñ iòu kiön thµnh lëp Ban qu n lý rõng phßng hé th giao cho hé gia nh, c nh n vµ c c tæ chøc kh c (kh«ng ph i lµ ban qu n lý rõng phßng hé) qu n lý, sö dông theo qui chõ qu n lý cña tõng lo¹i rõng. Nh ng tæ chøc, hé gia nh vµ c nh n îc Nhµ n íc giao Êt L m nghiöp, îc cêp giêy chøng nhën quyòn sö dông Êt (sæ á). C c Ban qu n lý rõng Æc dông, rõng phßng hé, c c l m tr êng quèc doanh îc giao Êt rõng cã thó kho n cho c c hé gia nh, c nh n vµ c c tæ chøc kh c b o vö rõng, khoanh nu«i t i sinh vµ trång rõng theo sù tho thuën gi a hai bªn (bªn kho n vµ bªn nhën kho n). 18

17 Thêi h¹n kho n èi víi rõng Æc dông, rõng phßng hé lµ 50 n m, èi víi rõng s n xuêt th theo chu kú kinh doanh cña c y rõng. Céng ång d n c lµng b n, do kh«ng îc luët d n sù c«ng nhën lµ tæ chøc nªn kh«ng ph i lµ ph p nh n, v vëy ph p luët vò Êt ai kh«ng cã qui Þnh tiõp tôc giao hoæc kho n Êt cho céng ång mµ chø cã v n b n thõa nhën nh ng khu rõng lµng, rõng b n h nh thµnh tr íc y th nay lµng b n ã tiõp tôc qu n lý b o vö sö dông vµ îc c«ng nhën lµ chñ rõng. Tuy céng «ng d n c ch a cã Þa vþ ph p lý nh ng c c m«h nh rõng céng ång xuêt hiön vµ tån t¹i l u êi ë ViÖt nam, ë nhiòu tønh, chýnh quyòn vén ra quyõt Þnh giao Êt, giao rõng cho céng ång d n c lµng b n. Tuy ph p luët qui Þnh nh trªn nh ng trong thùc tõ, quyòn sö dông Êt cña céng ång ang ë c c møc é kh c nhau. Cã thó qui vò ba møc nh sau: Møc A: Céng ång îc giao hoæc kho n Êt æn Þnh l u dµi theo óng qui Þnh cña ph p luët, î cêp sæ á hoæc cã quyõt Þnh giao Êt cña c quan Nhµ n íc cã thèm quyòn hoæc cã hîp ång bgiao kho n æn Þnh, l u dµi gia hai bªn. Céng ång îc quyòn ra quyõt Þnh vò sö dông Êt. Møc B: Céng ång îc giao Êt t¹m thêi, ng¾n h¹n hoæc nhën kho n theo tõng thêi h¹n ng¾n, tõng n m kh«ng îc cêp sæ á, hoæc ch a cã quyõt Þnh giao Êt b»ng v n b n cña c quan nhµ n íc cã thèm quyòn, hoæc ch a cã ch ký hîp ång kho n dµi h¹n, æn Þnh, quyòn sö dông Êt bþ h¹n chõ. Møc C: Céng ång ch a îc c quan nhµ n íc cã thèm quyòn giao Êt hoæc c c tæ chøc Nhµ n íc kh c kho n, Êt bþ sö dông kh«ng óng víi qui ho¹ch vµ ph p luët (vý dô nh ph rõng lµm n ng réy) Céng ång kh«ng cã t c éng g víi thùc tr¹ng sö dông Êt ë Þa ph ng. 2/ VÒ tr¹ng th i rõng. Trong thùc tõ, trªn diön tých Êt giao cho céng ång cã thó lµ Êt trèng, nh ng còng cã thó lµ Êt cã rõng víi nh ng tr¹ng th i kh c nhau. Nhãm c«ng t c l m nghiöp céng ång quèc gia ph n thµnh c c møc tr¹ng th i sau: Tr¹ng th i A: Gåm rõng tù nhiªn cã tr l îng giµu vµ trung b nh ( m3/ ha) cã thó khai th c ngay. Tr¹ng th i B: Gåm rõng non, rõng phôc håi sau n ng réy vµ rõng phôc håi sau khai th c, c y t i sinh cã êng kýnh gèc phæ biõn tõ cm; ph i nu«i d ìng nhiòu n m n a míi cã thó khai th c îc. 19

18 Tr¹ng th i C: Gåm Êt trèng, Êt tr ng cá c y bôi, Êt cã tr ng cá c y bôi lén c y t i sinh nh ng kh«ng nhiòu, ph i tiõn hµnh tu bæ sung c y a môc Ých vµ nu«i d ìng b o vö vµi ba chôc n m míi cã thó khai th c îc. Trong thùc tiôn ë ViÖt nam tõ tr íc tíi nay, hé gia nh, c c nh n th êng chø îc giao Êt ë tr¹ng th i C, nh ng nhê îc x c lëp quyòn lµm chñ thùc sù trªn m nh Êt îc giao nªn ng êi d n yªn t m Çu t c«ng søc cña m nh vµo khoanh nu«i phôc håi rõng, cã hµng ngµn ha Êt thuéc tr¹ng th i C giao cho hé gia nh trong nh ng n m 80 theo QuyÕt Þnh 184/ H BT nay phôc håi thµnh rõng kh tèt, nh ng ng êi d n ch a îc quyòn khai th c sö dông. C c céng ång lµng b n th êng chø îc giao rõng ë tr¹ng th i B vµ C, nõu giao cho céng ång rõng ë tr¹ng th i C th ph i cã nguån hç trî tõ ng n s ch Nhµ n íc hay tõ c c dù n, nõu kh«ng khã cã k h n ng phôc håi rõng îc. 3/ VÒ sù t c éng cña nhµ n íc chia thµnh 3 møc. Møc A: Nhµ n íc chø t¹o ra hµnh lang ph p lý, khuyõn khých Çu t, kh«ng can thiöp vµo nh ng quyõt Þnh cña céng ång. Møc B: Nhµ n íc t¹o ra hµnh lang ph p lý cã hç trî tµi chýnh, cã tham gia phª duyöt qui ho¹ch, kõ ho¹ch, quyõt Þnh mét sè chø tiªu, ph ng h íng qu n lý rõng cña céng ång. Møc C: Nhµ n íc giao chø tiªu, kõ ho¹ch, Çu t kinh phý Ó thùc hiön, céng ång chø cã tr ch nhiöm thùc hiön c c chø tiªu kõ ho¹ch cña Nhµ n íc d íi h nh thøc thuª kho n, kh«ng îc quyòn tham gia Þnh o¹t nh ng vên Ò chñ yõu. 4/ Møc é tham gia qu n lý rõng cña c«ng ång îc chia thµnh ba møc. Møc A: Céng ång d n c tých cùc tham gia vµ cã tiõng nãi quyõt Þnh trong viöc lëp qui ho¹ch, kõ ho¹ch sö dông Êt cña th«n b n, x y dùng qui íc qu n lý b o vö rõng cña céng ång. B n qui íc qui Þnh îc Çy ñ vµ hîp lý nghüa vô vµ quyòn lîi cña c c thµnh viªn trong céng ång vµ c c c ch thøc xö lý èi víi c c hµnh vi vi ph¹m b n qui íc. - B n qui ho¹ch vµ kõ ho¹ch sö dông Êt îc trión khai trong thùc tõ. B n qui íc b o vö rõng îc c c thµnh viªn trong céng ång h ëng øng vµ tù gi c tu n thñ. Rõng îc b o vö tèt. - Céng ång cã thu nhëp tõ rõng Ó lëp quü t i t¹o rõng kh«ng ph i nhën tiòn hç trî tõ ng n s ch Nhµ n íc Ó kho n b o vö rõng ( / n m) 20

19 Møc B: - X y dùng îc qui ho¹ch vµ kõ ho¹ch sö dông Êt cña th«n b n, qui íc b o vö rõng cña céng ång. - Rõng cña hé gia nh nµo vén do hé ã qu n lý b o vö lµ chñ yõu. Rõng céng ång th«n b n ch a îc c c thµnh viªn tù gi c vµ chñ éng ch m sãc vµ b o vö v n cßn hiön t îng rõng bþ x m ph¹m. - VÉn ph i dùa vµo nguån hç trî tõ ng n s ch hay tõ c c dù n Ó kho n b o vö rõng, ch a lëp îc quü b o vö t i t¹o rõng cña th«n b n. Møc C: - Cã thó ch a cã hoæc cã qui íc b o vö rõng, nh ng b n qui íc ã cßn s sµi, ch a îc ng êi d n tých cùc h ëng øng vµ thùc hiön. - Kh«ng tæ chøc îc c«ng t c b o vö rõng cña th«n, b n. Rõng céng ång bþ x m lên vµ khai th c tr i phðp, rõng cña c c hé gia i nh, c c tæ chøc kh c còng kh«ng b o vö îc toµn vñn. 5/ VÒ lîi Ých thu îc tõ rõng. Chi thµnh 3 møc: Møc A: - C c thµnh viªn trong céng ång îc thu h i l m s n phô (Song, m y, méc nhü, nêm h ng, c y d îc liöu...) - Céng ång îc khai th c rõng (gåm khai th c trung gian vµ khai th c chýnh) theo qui tr nh khai th c phï hîp víi qui chõ cña tõng lo¹i rõng. - îc sö dông l m s n cho nh ng môc Ých c«ng céng cña céng ång, îc b n l m s n theo gi c vµ Þa chø do m nh lùa chän. - îc lëp quü b o vö t i t¹o rõng tõ nguån tiòn b n l m s n sau khi nép thuõ theo luët Þnh vµ nép cho Bªn giao kho n theo tho thuën ghi trong hîp ång (nõu céng ång nhën kho n b o vö khoanh nu«i rõng víi mét tæ chøc kh c) Møc B: - C c thµnh viªn trong céng ång îc thu h i l m s n phô (Song, m y, méc nhü, nêm h ng, c y d îc liöu...) - Céng ång îc khai th c vµ sö dông s n phèm trung gian, îc khai th c c y giµ cçi, c y s u bönh, c y cong queo, côt ngän Ó x y dùng c c c«ng tr nh c«ng céng cña céng ång nh ng kh«ng îc b n. - C c hé gia nh trong céng ång îc khai th c mét l îng gç h¹n chõ Ó lµm nhµ míi hoæc söa ch a nhµ cò khi îc héi nghþ nh n 21

20 d n trong th«n chêp thuën, ph i khai th c nh ng c y do tr ëng th«n nh dêu vµ gi m s t. Møc C: - C c thµnh viªn trong céng ång chø îc thu h i l m s n phô Ó sö dông, kh«ng îc b n. - Céng ång kh«ng îc khai th c gç tõ rõng céng ång. Nh vëy lµ nh gi c c m«h nh l m nghiöp céng ång, ta dùa vµo 5 yõu tè, mçi yõu tè l¹i chia thµnh ba møc é kh c nhau. NÕu bióu diôn trªn mét h nh trßn ta cã h nh vï sau. S å 1. S å 2. C«ng cô Þnh vþ Ó nghiªn cøu C«ng cô Þnh vþ ë tr¹ng th i l m nghiöp céng ång th i bòn v ng. Trong ã: 1/ QuyÒn sö dông Êt. 2/ Tr¹ng th i rõng. 3/ Møc é t c éng cña Nhµ n íc. 4/ Møc é tham gia cña céng ång. 5/ Nh ng lîi Ých tõ rõng céng ång îc h ëng. Tæ c«ng t c l m nghiöp céng ång gäi s å nãi trªn lµ c«ng cô Þnh vþ Ó nghiªn cøu rõng céng ång. Theo s å c«ng cô Þnh vþ, khi têt c c c tiªu chý Òu ë møc é A (xem s å 2) th m«h nh qu n lý rõng ã îc coi lµ bòn v ng nhêt. 3. C ch thøc tæ chøc thùc hiön nh gi tµi liöu ho m«h nh. - Thµnh lëp tæ c«ng t c chýnh gåm 5 ng êi (Do Gi m èc Së, Gi m èc dù n ra QuyÕt Þnh). Nhãm cïng c c thµnh viªn cña huyön, x, th«n cã liªn quan tham gia. - Chia nhãm iòu tra kh o s t, nh gi theo tõng néi dung. - Tæng hîp th o luën tæ, nhãm. - Häp th«n tham gia ý kiõn - ChØnh söa - Hoµn chønh 22

21 4. Qui m«kh o s t nh gi. nh gi 100% sè th«n tham gia ho¹t éng thö nghiöm m«h nh Liªn kõt qu n lý b o vö rõng (tøc lµ 8 th«n/ 8 th«n thuéc 4 huyön thùc hiön dù n). KiÕn nghþ - Ò xuêt. 1. Ò nghþ Uû ban nh n d n huyön giao cêp Êt (diön tých rõng phßng hé víi diön tých 121 ha cßn l¹i) cho x Ó x giao kho n rõng vµ Êt rõng cho th«n qu n lý b o vö víi thêi gian æn Þnh l u dµi. Khi îc giao Êt æn Þnh (50 n m) ng êi d n yªn t m Çu t qu n lý b o vö, ph t trión vèn rõng hiön cã ång thêi lµm giµu rõng. 2. Ò nghþ nhµ n íc tiõp tôc më réng ho¹t éng liªn kõt qu n lý b o vö rõng cho 6 th«n cßn l¹i trong x Ó toµn x cïng thùc hiön néi qui qui chõ qu n lý b o vö chung. Cã nh vëy hiöu lùc qu n lý b o vö rõng míi ¹t hiöu qu, nõu thùc hiön chø mét vµi th«n nhá sï mang týnh chêt nhá, lî kh«ng ång bé v vëy sï cã nhiòu bêt cëp trong thùc hiön c c chýnh s ch liªn quan Õn c«ng t c qu n lý b o vö rõng. 3. Song song víi vên Ò qui ho¹ch vµ giao Êt cho céng ång æn Þnh, l u dµi nhµ n íc cçn hç trî cho céng ång ph t trión vò VÒ kiõn thøc: - Më c c líp tëp huên chuyón giao c c kiõn thøc qu n lý b o vö rõng nh luët b o vö vµ ph t trión rõng, c c c chõ chýnh s ch cña ng vµ nhµ n íc. - C c biön ph p kü thuët l m sinh vµ trång rõng nh : T ng c êng gi trþ cho rõng nh xóc tiõn c c loµi c y cã gi trþ ph t trión; a d¹ng c c s n phèm cho rõng. - C c biön ph p n«ng l m kõt hîp nh thùc hiön vµ x y dùng c c m«h nh méu nh m«h nh canh t c treen Êt dèc nh m«h nh SALT1. SALT2...cã nh vëy ng êi d n míi cã iòu kiön Çu t, æn Þnh l ng thùc, gi i quyõt îc thiõu thèn l ng thùc míi yªn t m b o vö rõng. - Çu t x y dùng vµ ph t trión c c m«h nh nh c y n qu, ch n nu«i, n«ng nghiöp, c y n qu... - Cac kiõn thøc vò ph t trión ch n nu«i. - C c kiõn thøc vò qu n lý vµ ph t trión kinh doanh - Ph t trión th«ng tin thþ tr êng Vèn. 23

22 - Cïng c c kiõn thøc. Vèn cçn îc gióp ì hç trî n«ng d n vay kþp thêi Ó ph t trión s n xuêt, lêy ng¾n nu«i dµi th«ng qua c c chu kú vay vèn ng¾n h¹n vµ dµi h¹n Ó hç trî n«ng d n ph t trión ch n nu«i, trång trät,... - Hç trî vèn ph t trión x y dùng c së h¹ tçng n«ng th«n nh më tr êng häc cêp 1, tr¹m x t¹i th«n. X y dùng më réng ph t trión êng liªn th«n Ó gióp th«n më mang ph t trión thþ tr êng, tiªu thô c c s n phèm hµng ho. - Gióp th«n sè vèn ban Çu th«ng qua quü ph t trión th«n b n Ó th«n phôc vô cho ho¹t éng LKQLBVR nh duy tr tuçn tra canh g c, héi häp ban Çu, bión b o, cét mèc ång thêi thùc hiön mét sè biön ph p kü thuët l m sinh nh lµm êng gianh c n löa, lµm giµu rõng... Cïng víi hç trî kiõn thøc vµ vèn nhµ n íc cçn cã mét chýnh s ch bao tiªu s n phèm hç trî ng êi d n Ó ng êi d n yªn t m Çu t ph t trión s n xuêt æn Þnh l ng thùc. Cã nh vëy th rõng míi cã kh n ng æn Þnh bòn v ng. 24

23 PhÇn 3. KÕ ho¹ch qu n lý vµ b o vö rõng phßng hé trªn Êt ch a îc giao cêp sæ á cho hé gia nh. 1. Môc tiªu chýnh. 1. Qu n lý b o vö rõng tèt. 2. N ng cao tû lö thu nhëp tõ rõng. 3. Duy tr tèt chøc n ng phßng hé cña rõng (gi Êt + n íc) 2. HiÖn tr¹ng. 1. êng x i l¹i khã kh n, mæc dï îc c i thiön gçn y (dù n, vµ nhµ n íc cã chýnh s ch hç trî lµm c c Ëp trµn qua c c con suèi do ã i l¹i dô h n tr íc y 1999 nhiòu), thþ tr êng tiªu thô khã kh n. 2. Kh n ng t i sinh cña c c loµi c y b n Þa rêt cao. 3. Êt rõng phßng hé ch a îc giao cêp sæ á cho hé, do vëy ch a t¹o iòu kiön thuën lîi cho viöc p dông c c biön ph p kü thuët l m sinh Ó ph t trión rõng. 4. N«ng d n ch a cã nhiòu kinh nghiöm trong qu n lý b o vö rõng. 5. Rõng chñ yõu lµ rõng t i sinh nªn ch a cã s n phèm nhiòu chñ yõu Ó khoanh nu«i b o vö, nguån thu tõ rõng hçu nh ch a cã. 6. VÊn Ò l ng thùc tuy îc c i thiön, nh ng vén cßn thiõu n nªn vén cßn hiön t îng x m h¹i tíi rõng. 7. ChØ cã 2 th«n trong x îc thö nghiöm ho¹t éng LKQLBVR, do vëy cã xuêt hiön nh ng bêt cëp trong qu n lý b o vö rõng. ThÝ dô: T¹i th«n tham gia ho¹t éng thö nghiöm. Mäi ng êi d n ph i tu n theo qui íc cña th«n x y dùng mét c ch nghiªm tóc nh kh«ng vµo rõng lêy m ng, xóc tiõn t i sinh tù nhiªn, b o vö rõng khoanh nu«i tèt... do vëy ng êi d n cña th«n nµy sï kh«ng hoæc cã rêt s n phèm b n hoæc sö dông. Trong khi ã c c th«n kh«ng tham gia thö nghiöm m«h nh LKQLBVR th hä tù do vµo rõng lêy m ng, chæt cñi... vµ îc b n c c s n phèm t¹i chî, t¹i nhµ...tõ y xuêt hiön sù ghen tþ, sù ua chen gi a th«n tham gia thö nghiöm vµ th«n kh«ng tham gia thö nghiöm... 25

24 3. Ho¹t éng. 1. Tr nh UBND huyön phª duyöt quyõt Þnh giao kho n Êt rõng phßng hé cho x, th«n víi thêi h¹n l u dµi 50 n m.(diön tých 72 ha) hiön t¹i th«n hoµn thµnh c c thñ tôc nh : - B n å hiön tr¹ng ph n c c lo¹i rõng vµ b n å giao Êt. - Qui íc qu n lý b o vö cña th«n îc th«ng qua toµn th«n, x, huyön. - Tê tr nh xin giao cêp cña UBND x - B n miªu t s bé tµi nguyªn rõng. Tr ch nhiöm: Ban qu n lý dù n cña th«n vµ cña huyön 2. Cñng cè ph t trión tæ chøc. - TiÕp tôc æn Þnh ban qu n lý b o vö rõng cña th«n b n. - X y dùng thêi gian bióu tuçn tra, héi nghþ, qu n lý b o vö rõng. - B o c o kõt qu qu n lý b o vö rõng. - Rót kinh nghiöm th«ng qua häp d n toµn céng ång nhêt trý. Tr ch nhiöm: Ban qu n lý dù n th«n. 3. Thùc hiön c c biön ph p kü thuët l m sinh - T ng c êng gi trþ cho rõng: Xóc tiõn t i sinh c y gç cã gi trþ nh L t hoa, Giæi, S ng, Géi... - a d¹ng s n phèm cho rõng: LÇm giµu rõng ( a mét sè c y gç quý, c y thuèc, l m s n phô vµ rõng...) - VÖ sinh rõng. - Trång míi vµ lµm giµu rõng: T¹i khu vùc Êt trèng cã nhiòu lau. l ch cçn ph t dän vµ trång bæ xung nh ng c y giãng quý cã gi trþ king tõ nh L t hoa, tr m, Dæi. Ven khe cã thó trång thªm c y Lu«ng Thanh Ho. Tr ch nhiöm: Ban qu n lý dù n cña th«n tæ chøc, h íng dén, µo t¹o. 26

25 4. C c ho¹t éng kh c. - Lµm êng gianh c n löa. - Lµm bión b o cét mèc. - Tham gia héi häp th«n, tham gia c c líp µo t¹o, c c ît tëp huên îc tæ chøc t¹i th«n b n hoæc céng ång cö ¹i diön tham gia líp tëp huên t¹i n i kh c Çy ñ. Tr ch nhiöm: Toµn th«n, ban qu n lý dù n th«n vµ ban qu n lý dù n huyön. 4. B o c o kõt qu nh kõt qu nh gi ho¹t éng LKQLBVR Céng ång (B n N H ng A - X Må DÒ - HuyÖn Mï C ng Ch i) 1/ Lêi giíi thiöu: X Må DÒ thuéc huyön Mï C ng Ch i îc h nh thµnh tõ n m Lóc bêy giê chø cã 6 b n víi d n c th a thít n»m xen trong nh ng c nh rõng giµ cïng víi nhiòu loµi c y gç quý. Sau nµy d n sè ngµy cµng t ng, h nh thµnh thªm 5 b n míi, nh ng c nh rõng giµ dçn bþ lïi xa lªn d y nói cao Ó l¹i mét kho ng trèng víii Êt ai kh«ng îc b o vö bëi rõng v vëy Êt ai ngµy cµng bþ b¹c mµu, é ph kðm. Tæng diön tých Êt tù nhiªn toµn x lµ: 6 505,0 ha trong ã: - Êt N«ng nghiöp: 923,1 ha - Êt l m nghiöp: ha - Êt thæ c : 7,96 ha - Êt chuyªn dïng: 18,94 ha - Êt ch sö dông: 3 337,0 ha. Lµ mét x vïng cao (100% lµ ng êi Hm«ng) sinh sèng. x cã 458 hé gia nh víi nh n khèu (kõt qu kh o s t th ng 9 n m 2001), êi sèng nh n d n rêt khã kh n thiõu thèn, v vëy kh«ng chêm døt îc tö n¹n ph rõng èt n ng lµm réy. Nguyªn nh n chýnh cña t nh tr¹ng nµy lµ viöc Çu t cßn mang týnh bao cêp, ch a cã c ch lµm n míi, s n xuêt chø dõng l¹i ë møc tù cêp, tù tóc ch a i lªn s n xuêt hµng ho. Trong khi ã thõ m¹nh cña Þa ph ng vén lµ ph t huy tiòm n ng Êt ai, lao éng. Sö dông Êt hîp lý, ph t trión c c ngµnh nghò nh ch n nu«i, trång trät, n«ng l m kõt hîp... N m x Må DÒ îc sù quan t m cña UBND huyön Mï C ng Ch i, Së N«ng l m nghiöp (cò), h¹t kióm l m vµ l m tr êng 27

26 Póng Lu«ng giao kho n khoanh nu«i, b o vö ha rõng tù nhiªn vµ ch m sãc, trång míi rõng phßng hé theo kõ ho¹ch hµng n m víi ph ng thøc giao kho n Õn hé gia nh vµ îc tr c«ng b»ng g¹o chýnh v vëy, êi sèng nh n d n phçn nµo gi m bít khã kh n cho nh n d n trong ngµy gi p h¹t. Tuy vëy vò mæt l u dµi th ph ng thøc bao cêp nµy sï kh«ng thó bòn v ng m i îc. ChÝnh v vëy tõ th ng 9 d íi sù h íng dén cña dù n PTNTMN ViÖt Nam - Thuþ ión p dông thö nghiöm m«h nh Liªn kõt qu n lý b o vö rõng céng ång t¹i b n N H ng A. y lµ ph ng ph p sö dông nguån tµi nguyªn tõ rõng nu«i rõng, trªn c së ng êi d n qu n lý b o vö tèt rõng, tõ y ng êi d n cã quyòn h ëng thô c c s n phèm tõ rõng vµ îc thùc hiön c c biön ph p phï hîp Ó m b o tµi nguyªn rõng æn Þnh bòn v ng mµ gi m bít tõ tiòn hç trî bao cêp cña nhµ n íc. N H ng A lµ mét b n cña x Må DÒ. Theo kõt qu qui ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt cña ViÖn thiõt kõ N«ng l m nghiöp îc c c cêp thèm quyòn phª duyöt th b n N h ng A cã Tæng diön tých tù nhiªn lµ: 188,0 ha, trong ã: - Êt N«ng nghiöp: 69,0 ha. - Êt L m nghiöp: 113,8 ha. - Êt chuyªn dïng: 2,1 ha. - Êt thæ c : 1,9ha. - Êt ch a sö dông: 1,2 ha. Toµn b n cã 42 hé. Tõ th ng 9 n m 1999, b n N h ng A thùc hiön thö nghiöm m«h nh liªn kõt qu n lý b o vö rõng. Th«n häp bµn ph n c c lo¹i rõng hiön cã, x y dùng néi qui qui íc cña th«n, lëp kõ ho¹ch s bé Ó nh gi c c lo¹i rõng... ång thêi ph n nhãm, bçu ra ban qu n lý b o vö rõng céng ång. 2/ KÕt qu iòu tra nh gi tµi nguyªn rõng céng ång thùc hiön th ng 9 n m 1999 vµ nh ng nðt chýnh Ó so s nh víi kõt qu kh o s t nh gi vµo th ng 10/ KÕt qu cô thó nh sau: KÕt qu nh gýa kh o s t hiön tr¹ng rõng th ng 9 n m (sè liöu nµy lêy ë kõ ho¹ch LKQLBVR th«n lµm th ng 10 n m 1999) BiÓu 1: Ph n lo¹i rõng (céng ång tù ph n) Lo¹i rõng Th«n qu n lý Hé qu n lý NT hoæc LT QLBV 1. Rõng trång (chñ yõu lµ th«ng) X X 2. Rõng khoanh nu«i (IC) X X 3. Rõng khoanh nu«i + Trång xen ChÌ X San. Ghi chó 28

27 B nh luën nhën xðt thªm. - Toµn bé diön tých Êt rõng khoanh nu«i vµ rõng trång do l m tr êng qu n lý, hµng n m l m tr êng kho n, hîp ång víi x Må DÒ, sau ã x l¹i hîp ång cô thó tíi tõng hé gia inhg trong b n. Theo hîp ång lµ ång/ ha nh ng thùc tõ tr l¹i cho d n lµ ång / ha BiÓu: Tæng hîp diön tých c c lo¹i rõng th«n.(theo céng ång tù týnh) Lo¹i rõng Tæng diön tých (ha) DiÖn tých cña céng ång ph n cho nhãm hé (ha) Nhãm I( 19 hé) Nhãm II(19 hé) 1. Rõng trång 26,5 13,0 13,5 2. Rõng khoanh nu«i 121,0 60,0 61,0 3. Rõng khoanh nu«i 2,0 1,0 1,0 + ChÌ San Tæng sè 149,5 74,0 75,5 */ B nh luën thªm: rõng khoanh nu«i b o vö trong th«n hiön ang îc nhµ n íc qui ho¹ch thµnh khu qu n lý b o vö rõng Çu nguån xung yõu. L m tr êng Póng Lu«ng qu n lý b o vö, hµng n m ký hîp ång b o vö víi x, sau ã x ký hîp ång víi th«n vµ hé gia nh. BiÓu ; nh gi c c loµi c y gç chýnh n m 1999 ChØ tiªu Loµi Sóm l«ng Vèi thuèc S n tra DÎ Lßng trøng Thµnh ng¹ch Tre tróc Th«ng 1/ Tèc é sinh tr ëng / Kh n ng t i sinh / Gi trþ sö dông / Gi trþ kinh tõ / Sè l îng hiön cã / DÔ trång Chó dén. ( B»ng ph ng ph p cho ióm tõ 1 Õn 10. ióm 1: kðm; ióm 10 lµ tèt thý dô: Tèc é sinh tr ëng cña c y Tre tróc lµ: 8 Tèc é sinh tr ëng cña c y Sóm l«ng lµ: 3 KÕt luën. - V ë ä c o trªn 1000 m nªn c c c y cã nh ng Æc ióm Æc tr ng, Rõng chñ yõu lµ rõng khoanh nu«i b o vö vµ rõng trång(rõng thuån loµi lµ th«ng u«i ngùa, th«ng ba l ) - Nªn khoanh nu«i b o vö cho rõng ph t trión nh ng c y t i sinh t¹o a d¹ng phong phó tµi nguyªn rõng. 29

28 BiÓu : Ph n tých c c s n phèm rõng t i sinh hçn giao(th ng 10n m 2001) S n phèm Tªn loµi Møc é 1. Gç x y dùng, å méc, lµm nhµ... - P mu - Vèi thuèc - Dæi - Long n o rõng - De - Såi dî nhiòu nhiòu HiÖn tr¹ng khai th c rêt Ng êi khai th c D n S n Sö dông phèm B n Ghi chó 100% C y t i sinh îc qu n lý b o vö nghiªm ngæt 2.Lµm cñi - C y gç kh«(c c lo¹i) - C y bôi 3. D îc liöu - Ba kých - ç träng - ¼ng s m - Tu di - NhiÒu c y kh c Ch a râ c«ng dông) Chó dén: - Møc é: NhiÒu; ; trung b nh. NhiÒu NhiÒu TB D n 100 TB D n 100% - HiÖn tr¹ng khai th c: Cã nhiòu; cã ; cã møc é trung b nh. - Ng êi khai th c: Nam hay n, Ng êi d n hay ng êi ngoµi. - S n phèm: TÝnh theo møc é % - Ghi chó: Ng êi d n hay ng êi ngoµi khai th c. */ nh gi b nh luën kh c. - Míi ph t hiön thªm mét sè c y thuèc quý do qu tr nh qu n lý b o vö rõng. C c c y thuèc chñ yõu lµ ng êi n dïng Ó ch a bönh. - C c s n phèm rõng chñ yõu lµ tù tiªu thô. nõu cã b n th gi rêt rî. - êi sèng nh n qu thiõu thèn, dén Õn nhiòu khi vén x m h¹i t i rõng. 30

29 - Qua hîp ång víi l m tr êng, ng êi d n îc lünh g¹o hoæc tiòn tõ l m tr êng (27000 / ha) còng gi i quyõt ch thiõu l êng thùc tõ 1-2 th ng) BiÓu : Ph n tých c c s n phèm rõng Th«ng gç (th ng 9 n m 2001) S n phèm Tªn loµi Møc é 1. Rõng Th«ng sau 15 n m îc khai th c 2. Gç xî, gç x y dùng, gç lµm nhµ - Nhùa - Cµnh - Gç - P mu - Dæi - Vèi thuèc - Th«ng 3. Cñi un - Cµnh th«ng - Lïng sung - C y bôi 5-10 kg/ 1c y/ n m TB nhiòu HiÖn tr¹ng khai th c Ng êi khai th c S n Sö dông phèm B n Cã D n 100% nhiòu D n D n 80% 20% 100% Ghi chó 4. D îc liöu - ¼ng s m - Hoµng Tinh - Tu Di - Long L o - MËt ong - S n tra - Méc nhü NhiÒu NhiÒu D n 50% Õn 60% 40 Õn 50% Chó dén: - Møc é: NhiÒu; ; trung b nh. - HiÖn tr¹ng khai th c: Cã nhiòu; cã ; cã møc é trung b nh. - Ng êi khai th c: Nam hay n, Ng êi d n hay ng êi ngoµi. - S n phèm: TÝnh theo møc é % - Ghi chó: Ng êi d n hay ng êi ngoµi khai th c */ nh gi b nh luën kh c. 31

30 - C c c y d îc liöu ng êi d n chñ yõu dïng Ó lµm thuèc. - ThÞ tr êng tiªu thô khã kh n víi c c s n phèm tõ rõng. - Nhùa th«ng îc khia th c theo kõ hoæc cña l m tr êng song vén cßn h¹n chõ ch a gi i quyõt äc viöc thiõu l ng thùc c bµ con n«ng d n. - VÉn cßn x m h¹i tíi rõng mæc dï gi m. - Tr nh é d n trý thêp, phong tôc l¹c hëu, tëp qu n canh t c truyòn thèng l u êi vén phô thuéc vµo bao cêp cña nhµ n íc. BiÓu : Chøc n ng phßng hé cña tõng lo¹i rõng (th ng 10 n m 1999) Lo¹i rõng B o vö Êt (Ch n vµ s ên) B o vö nguån n íc. B o vö khu d n c Møc é. 1/ Rõng khoanh X X X Xung yõu nu«i t i sinh 2/ Rõng Th«ng X X X Xung yõu 3/ Rõng khoanh nu«i + ChÌ San X X X Xung yõu Chó dén: Rõng cã chøc n ng b o vö Êt vµ n íc nh dêu X, NÕu kh«ng cã chøc n ng b o vö th bá trèng. nh gi nhën xðt kh c. Chøc n ng phßng hé cña rõng phßng hé trªn chñ yõu b o vö Çu nguån l u vùc s«ng µ KÕt qu nh gi kh o s t hiön tr¹ng rõng th ng 8 n m

31 BiÓu 1: Ph n lo¹i rõng (céng ång tù ph n) Lo¹i rõng Th«n qu n lý Hé qu n lý Nhµ n íc QL NT hoæc LT QLBV Ghi chó I/ Rõng phßng hé Ch a îc 1/ Rõng gç t i sinh X X giao cêp 2/ Rõng G«* VÇu X X 3/ Rõng VÇu*gç*nøa. X X 4/ Êt trèng ( trong khu vùc rõng X X phßng hé) II/ Rõng s n xuêt ( cêp sæ á) (CNQSD ) 1/ V ên rõng. X X 2/ Khu rõng trång X X 3/ Khu Êt trèng (ven khu PH) X X B nh luën nhën xðt thªm. - VÒ diön tých, ph n chia c c lo¹i rõng vén d nguyªn. Tuy nhiªn tíi thêi ióm n m 2001 xuêt hiön thªm 4 hé ë riªng tõ ã cã sù thay æi nhá vò ph n chia Êt ë, Êt s n xuêt, Êt thæ c. - PhÇn Êt rõng phßng hé nhµ n íc vén qu n lý theo thñ tôc hµn chýnh. Uû ban nh n d n huyön vén ch a cã quyõt Þnh giao cêp Êt cho x, vµ cho th«n. - Tõ n m 1999, do cã viöc thö nghiöm ho¹t éng liªn kõt qu n lý b o vö rõng. Rõng îc toµn céng ång th«n b n tham gia qu n lý b o vö do ã rõng îc qu n lý b o vö tèt h n, tõ viöc tham gia cña céng ång cho nªn t m thêy nhiòu loµi c y t i sinh míi mµ tr íc y ch a thêy. ng n chæn îc tö n¹n ph t n ng lµm réy, x m h¹i Õn rõng. Nh ng khu Êt trèng tr íc y ph t trión thµnh khu vùc khoanh nu«i b o vö víi nhiòu loµi c y t i sinh quý cã gi trþ BiÓu ; nh gi c c loµi c y gç chýnh th ng 8 n m 2001 ChØ tiªu Loµi S n g Sun g Såi dî sõ n Xoan µo Gé i L t T u KÑn M ì Tr m / Tèc é sinh tr ëng 2/ Kh n ng t i sinh / Gi trþ sö dông / Gi trþ kinh tõ / Sè l îng hiön cã / DÔ trång???? 8? 6 3?