cuu van xa hoi 9

Bản ghi

1 BAØI GIAÛNG CUÛA PHAÙP SÖ TÒNH KHOÂNG Ngöôøi dòch: THÍCH GIAÙC THIEÄN LOAÏT BAØI LAØM THEÁ NAØO CÖÙU VAÕN PHONG KHÍ XAÕ HOÄI PHAÄT HOÏC VAÁN ÑAÙP (2) Ñaøi truyeàn hình. Tuû hoà sô soá: b Caùc vò xem ñaøi thaân meán! Hoâm nay, chuùng toâi tieáp tuïc traû lôøi caùc caâu hoûi. Coù baïn ñoàng tu ñöa ra caâu hoûi: Hoaèng phaùp vaø vaõng sinh vieäc naøo quan troïng? Ñaây laø moät caâu hoûi phoå bieán, toâi ñaõ nghe raát nhieàu. Caû hai vieäc naøy ñeàu quan troïng. Hoaèng phaùp môùi coù theå tieáp noái hueä maïng cuûa Phaät, cuõng coù theå giuùp ñôõ söï haøi hoøa cuûa xaõ hoäi, xuùc tieán hoøa bình theá giôùi, cho neân coâng vieäc naøy môùi laø coâng vieäc ñaïi töø bi. Coøn vieäc vaõng sinh ñoái vôùi ngöôøi tu hoïc Phaät phaùp maø noùi, ñöông nhieân laø quan troïng roài. Caùi cô hoäi naøy thaät khoâng deã daøng gì gaëp ñöôïc. Phaùp moân tu hoïc Phaät phaùp tuy raát nhieàu nhöng baát cöù phaùp moân naøo ñeàu phaûi nöông vaøo naêng löïc cuûa chính mình maø ñoaïn hoaëc chöùng chôn. Ñaây laø moät vieäc raát khoù khaên, trong moät ñôøi khoâng deã gì thaønh töïu. Trong nhöõng phaùp moân hieän coù, chæ coù phaùp moân nieäm Phaät vaõng sanh laø phöông tieän toái thaéng, deã daøng nhaát, chæ caàn caùc vò coù theå tin töôûng, phaùt nguyeän thì coù theå noùi laø chaéc chaén thaønh coâng. Cho neân ngöôøi xöa noùi phaùp moân naøy laø Muoân ngöôøi tu muoân ngöôøi ñaéc. Neáu chuùng ta coù theå gaëp ñöôïc phaùp moân naøy coù theå vaõng sanh Tònh ñoä. Vaõng sanh laø ñi hoïc, laø ñeán theá giôùi Cöïc laïc ôû Taây phöông caàu hoïc, khoâng phaûi laø ñi höôûng phöôùc, khoâng phaûi laø troán traùnh traùch nhieäm, maø laø ñi ñeán choán kia ñeå thaønh töïu trí ñöùc cuûa chính mình. Sau khi ñaõ thaønh töïu ñöôïc roài môùi coù theå noùi laø quay thuyeàn töø trôû laïi saùu ñöôøng phoå ñoä chuùng sanh. Bôûi leõ caùc vò coù trí tueä, coù naêng löïc môùi coù theå laøm coâng vieäc naøy ñeán möùc vieân maõn, thaønh coâng. Cho neân caû hai hoaèng phaùp vaø vaõng sanh ñeàu raát quan troïng. Caâu hoûi thöù hai, caùc vò aáy neâu ra laø: Trong luùc ñoïc kinh, coù phaûi laø vieäc gì cuõng khoâng neân laøm khoâng? Caâu hoûi naøy chuùng ta phaûi giaûng giaûi roõ raøng. Ñöông luùc caùc vò ñoïc kinh, ví duï caùc vò ñang ñoïc boä Voâ Löôïng Thoï Kinh, luùc baïn môùi ñoïc, do vì kinh vaên coøn raát môùi laï, chöa hieåu roõ neân ñaïi khaùi phaûi maát hai ba giôø caùc vò môùi ñoïc xong. Do vaäy trong hai tieáng naøy ñöông nhieân caùc vò khoâng theå laøm chuyeän gì khaùc. Neáu caùc vò vöøa tuïng kinh, vöøa laøm chuyeän khaùc thì caùc vò tuïng kinh seõ xen laãn voïng töôûng, vì vaäy trong hai Phaät Hoïc Vaán Ñaùp (2) Trang 112

2 tieáng naøy khoâng theå laøm chuyeän khaùc. Sau khi tuïng kinh xong caùc vò cöù laøm chuyeän khaùc nhö thöôøng khi. Khoâng theå noùi, toâi hieän ñang tu haønh, tuïng kinh, toâi khoâng laøm vieäc gì caû. Ñieàu naøy khoâng ñuùng. Neáu kinh naøy ñaõ ñoïc thuoäc roài, ñaïi khaùi tuïng chöøng ba thaùng thì töông ñoái thuoäc laøu, thì khoaûng chöøng moät tieáng laø ñaõ tuïng xong moät bieán. Neáu trình ñoä hôi keùm moät chuùt, caên taùnh coù phaàn yeáu keùm thì moät tieáng röôõi coù theå tuïng xong. Neáu caùc vò coù theå tuïng ñöôïc moät naêm, hai naêm, thì theo kinh nghieäm cuûa caùc vò ñoàng tu, boä kinh naøy, tuïng moät bieán töø ñaàu ñeán cuoái, chæ maát ba möôi phuùt ñeán boán möôi phuùt. Cho neân noùi caøng thuoäc, caùc vò tuïng caøng nhanh. Luùc tuïng kinh khoâng theå xen laãn taïp nieäm, ñieàu naøy raát quan troïng. Caâu hoûi thöù ba hoûi raát hay nhöng giaûi quyeát cuõng khoâng deã gì. Vò aáy hoûi: Hieän nay xaõ hoäi roái loaïn nhö theá naøy, laøm theá naøo môùi coù theå khieán noù coù traät töï, oån ñònh, hoøa bình?. Toâi nghó vaán ñeà cuûa baïn ñaët ra laø nguyeän voïng chung cuûa heát thaûy moïi ngöôøi. Ñaây laø moät vaán ñeà cuûa xaõ hoäi. Neáu nhö bieän phaùp coù theå ñaït ñeán hieäu quaû, thaät tình maø noùi, ñaây laø vaán ñeà thuoäc lónh vöïc giaùo duïc. Quoác gia phaûi coù chính saùch giaùo duïc toát. Noùi moät caùch thöïc teá, thuôû xöa, muïc tieâu phöông höôùng giaùo duïc so vôùi hieän taïi cuûa chuùng ta thaät söï khoâng gioáng nhau. ÔÛ Trung Quoác thôøi Haùn Vuõ Ñeá ñaõ ñaët ra chính saùch giaùo duïc cuûa quoác gia, noùi theo caùch cuûa chuùng ta hieän nay laø cheá ñònh chính saùch giaùo duïc cuûa quoác gia. Trong chính saùch naøy laáy ra tö töôûng Khoång Maïnh laøm chuû ñaïo. Ñaây laø ñieàu maø trong lòch söû goïi laø Baõi truaát baùch gia, ñoäc toân Khoång Maïnh. Cho neân tö töôûng Khoång Maïnh laøm chuû choát suoát gaàn hai ngaøn naêm lòch söû Trung Quoác, laøm thaønh doøng chuû löu neàn giaùo duïc Trung Quoác. Troïng taâm giaùo duïc cuûa Khoång Maïnh laø ôû choã naøo? Caùc vò phaûi hieåu, thaät ra, giaùo hoïc cuûa Khoång Maïnh vaø giaùo hoïc cuûa Phaät giaùo raát gaàn nhau. Muïc tieâu chuû yeáu cuûa noù laø daïy chuùng ta laøm ngöôøi, daïy cho chuùng ta quan heä giöõa ngöôøi vaø ngöôøi, ví nhö Nguõ Luaân, Baùt ñöùc maø Nho gia ñeà caäp ñeán, ñaây chính laø tö töôûng troïng taâm cuûa neàn giaùo duïc Khoång Maïnh. Nhöõng baïn treû töø luùc coøn raát nhoû ñaõ ñöôïc boài döôõng daïy cho bieát quan heä vôï choàng, quan heä cha con, quan heä anh em, quan heä baïn beø, quan heä vua toâi. Quan heä vua toâi noùi theo hieän nay, laø quan heä cuûa laõnh ñaïo vôùi bò laõnh ñaïo. Sau ñoù môùi daïy cho baïn quan heä giöõa ngöôøi cuøng Trôøi Ñaát Quæ Thaàn. Quæ Thaàn coù hay khoâng? - Phaûi thöøa nhaän raèng coù söï toàn taïi cuûa quæ thaàn. Phaûi coù thaùi ñoä nhö theá naøo ñoái vôùi quæ thaàn? - Kính troïng quæ thaàn nhöng phaûi traùnh xa. Thaùi ñoä naøy raát hay! Chuùng ta ñoái vôùi quæ thaàn toân kính xa laø theá naøo? - Xa laø khoâng nhaát ñònh phaûi nghe hoï, khoâng nhaát ñònh phaûi hoïc hoï. Hoï roát cuoäc coù söï khaùc bieät so vôùi nhaân ñaïo chuùng ta. Cho neân noùi: Kính maø xa. Xa khoâng phaûi laø xa laùnh hoï. Xa laø khoâng hoïc taäp hoï. Roài sau laïi noùi ñeán moái quan heä cuûa con ngöôøi vôùi thieân nhieân. Ñaây laø toân chæ giaùo duïc thuôû tröôùc, laø xu höôùng cuûa giaùo duïc. Treân neàn taûng naøy, xaõ hoäi ñöông nhieân coù traät töï, Phaät Hoïc Vaán Ñaùp (2) Trang 113

3 ñöông nhieân oån ñònh, hoøa bình. Nhöng hieän nay chuùng ta ñeàu vaát boû heát nhöõng quan ñieåm troïng taâm cuûa neàn giaùo hoïc naøy, cho raèng nhöõng ñieàu naøy xöa cuõ quaù roài, nhöõng ñieàu xöa cuõ loãi thôøi khoâng caàn nöõa. Do ñoù maø traät töï, oån ñònh, hoøa bình laøm sao coù ñöôïc? Quaûn Troïng töøng noùi: Leã Nghóa Lieâm Só laø boán gieàng moái cuûa quoác gia. Boán gieàng moái khoâng giöông ra thì quoác gia dieät vong. Trong khoaûng naêm Daân quoác, khaåu hieäu chung cuûa caùc tröôøng hoïc laø boán chöõ Leã, Nghóa, Lieâm, Só. Toâi, tröôùc ñaây, ñi hoïc, ôû caáp tieåu hoïc vaø trung hoïc, trong caùc phoøng hoïc ñeàu treo boán chöõ naøy. Hieän nay, ôû caùc tröôøng hoïc, toâi khoâng bieát coù hay khoâng. Nhöng quan ñieåm ñaïo lyù naøy nhaát ñònh phaûi ñöôïc boài döôõng töø nhoû. Nhoû thì thaønh thieân taùnh, taäp quen thì thaønh töï nhieân. Cho neân giaùo duïc laø then choát khaùc bieät giöõa con ngöôøi vaø caàm thuù. Ngöôøi cuõng laø ñoäng vaät, vì sao Ngöôøi cuøng nhöõng ñoäng vaät khaùc khoâng gioáng nhau? - AÁy laø bôûi vì ngöôøi coù theå nhaän laõnh söï giaùo duïc, con ngöôøi coù theå söûa ñoåi nhöõng taäp khí loãi laàm cuûa mình. Vì vaäy con ngöôøi khaùc vôùi caàm thuù vaø laø ñoäng vaät coù linh taùnh cao hôn heát trong caùc loaøi ñoäng vaät. Nhaø Nho, trong saùch Leã Kyù, daïy chuùng ta: Xaây döïng quoác gia, vua toâi, daïy hoïc laø tröôùc tieân. Caâu noùi naøy laø sôû thuyeát daønh cho giai caáp thoáng trò tröôùc ñaây. Caùc vò cai trò quoác gia naøy, caùc vò chaáp chöôûng chaùnh quyeàn naøy, nhieäm vuï troïng yeáu nhaát cuûa caùc vò laø gì? Laø giaùo duïc, laø daïy hoïc. Cho neân, phaàn tröôùc toâi ñaõ noùi: Laøm vua, laøm cha meï, laøm thaày. Chuùng ta ñaõ coù moät chuyeân ñeà thaûo luaän vaán ñeà naøy. Vì vaäy, coù theå noùi giaùo duïc laø moät coâng vieäc heát söùc quan troïng vaø caàn thieát. Trung Quoác töø xöa ñeán nay coù Tuyeån cöû hay khoâng? - Thöa raèng: coù. Cheá ñoä naøy ñeàu do trieàu ñaïi nhaø Haùn kieán laäp. Tuyeån cöû khoâng phaûi do nhaân daân, baùch tính tuyeån choïn maø laø do quan vieân chuû quaûn moät ñòa phöông tuyeån choïn. Nhöõng quan laïi ñöôïc vua trung öông caét cöû naøy, ñeán ñòa phöông naøy laøm quan ñòa phöông, ñeán huyeän lî naøy laøm huyeän tröôûng. Coâng vieäc troïng yeáu nhaát trong thaønh tích phuïc vuï laø thay theá quoác gia tuyeån choïn vaø ñeà baït nhaân taøi. Cho neân trong cheá ñoä naøy thuôû xöa Tieán cöû hieàn taøi thì ñöôïc troïng thöôûng. Vinh döï cao nhaát cuûa quoác gia, phaàn thöôûng cao nhaát daønh cho ai? - Ñoù laø ngöôøi thay maët quoác gia tieán cöû hieàn taøi. Cho neân caùc quan laïi ñòa phöông thöôøng vi phuïc ñi doø la, thaêm hoûi daân tình. Hoï maëc thöôøng phuïc ñeå moïi ngöôøi khoâng nhaän ra, roài ra ngoaøi nghe ngoùng, tìm kieám nhaân taøi. Tieâu chuaån ñeå ñaùnh giaù nhaân taøi cuõng ñaõ ñöôïc xaùc ñònh. Ñoù laø hai ñieàu kieän: Hieáu vaø Lieâm. Ñeà cöû Hieáu, Lieâm chính laø tuyeån cöû, tuyeån choïn vaø tieán cöû cho quoác gia. Moät ngöôøi hay hieáu thuaän vôùi cha meï, thì ngöôøi aáy môùi coù theå trung vôùi quoác gia, trung vôùi nhaân daân, trung vôùi coâng vieäc cuûa hoï. Vì vaäy Hieáu laø moät yeáu toá raát quan troïng. Coøn Lieâm thì theá naøo? - Lieâm laø lieâm khieát. Neáu moät ngöôøi khoâng tham tieàn taøi thì ngöôøi aáy nhaát ñònh khoâng tham oâ. Cho neân nhaân taøi caàn thieát trong chính phuû, hai ñieàu kieän naøy raát quan troïng: Phaät Hoïc Vaán Ñaùp (2) Trang 114

4 Moät laø Hieáu, hai laø Lieâm. Vì vaäy xem laïi trong lòch söû chuùng ta thaáy moãi moät trieàu ñaïi ñeàu coù nhaân taøi kieät xuaát xuaát hieän. Thaät chaúng khaùc gì so vôùi cheá ñoä quaân chuû. Nhöng hieän nay muoán khoâi phuïc laïi cheá ñoä giaùo hoïc thuôû xöa thì thaät khoù. Ñieàu naøy khoâng phaûi chuùng ta khoâng laøm ñöôïc. Chuùng ta hieåu roõ nhöng chuùng ta khoâng coù naêng löïc laøm. Vaán ñeà baïn hoûi raát ñuùng. Baïn hoûi: Baét ñaàu laøm töø ñaâu? - Toâi coù theå noùi vôùi baïn raèng: Baét ñaàu töø moãi ngöôøi chuùng ta. Chuùng ta töï mình moãi ngaøy coù theå phaûn tænh, coù theå ñoaïn aùc, coù theå tu thieän, coù theå tích coâng boài ñöùc. Moïi ngöôøi trong xaõ hoäi khoâng giöõ traät töï, ta giöõ traät töï; Moïi ngöôøi loaïn ñoäng, ta an ñònh. Baét ñaàu laøm töø baûn thaân, coù theå coù aûnh höôûng gì khoâng? - Baát taát phaûi suy xeùt ñieàu naøy. Chæ hoûi vieäc caøy caáy, laøm coû, chôù hoûi vieäc thu hoaïch. Nhö theá laø ñuùng. ÔÛ ñaây toâi chæ ñöa ra moät ví duï ñôn giaûn, heát thaûy ñeàu phaûi baét ñaàu töø baûn thaân mình. Sau ñoù môùi aûnh höôûng ñeán gia ñình baïn. Gia ñình baïn laøm göông cho moïi ngöôøi, aûnh höôûng caøng luùc caøng nôùi roäng, coù leõ cuõng seõ coù moät chuùt hieäu quaû. Ví nhö Phaät hoïc, ngöôøi hoïc Phaät nhaát ñònh phaûi giöõ giôùi. Giöõ giôùi chính laø tuaân thuû phaùp luaät. Ngöôøi hoïc Phaät nhieàu, ngöôøi hieåu roõ giaùo lyù Phaät nhieàu, nhaát ñònh coù aûnh höôûng ñoái vôùi xaõ hoäi nhaát ñònh cuõng coù ñoùng goùp. Ñaây laø ñieàu ñuùng ñaén. Moät vaán ñeà khaùc, caùc baïn hoûi: Laøm theá naøo phaân bieät caùi gì laø chaùnh phaùp, caùi gì laø taø phaùp? - Töø maët hình thöùc cho ñeán noäi dung. Vaán ñeà caùc baïn hoûi laø nhö theá. Ñaây cuõng laø moät vaán ñeà raát nghieâm tuùc, raát quan troïng. Trong xaõ hoäi hieän nay, thaät nhö trong kinh Laêng Nghieâm, Ñöùc Phaät noùi: Taø sö noùi phaùp nhö caùt soâng Haèng. Ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni, ñoái vôùi hieän töôïng naøy, ñoái vôùi söï tình naøy, Ngaøi ñaõ sôùm döï bieát tröôùc, neân baøy cho chuùng ta moät phöông thuoác hay. Tröôùc khi nhaäp dieät, Ngaøi daïy chuùng ta: Töù y phaùp. Töù y phaùp chính laø caên cöù daïy cho chuùng ta phaân bieät söï tình naøy. Thöù nhaát, Ngaøi daïy: Y phaùp baát y nhaân. Caùi naøo laø chaùnh phaùp, caùi naøo laø taø phaùp? - Phaùp ngöôøi naøy giaûng nhaát ñònh phaûi töông öùng vôùi kinh ñieån, kinh laø lôøi Phaät daïy. Neáu traùi vôùi kinh maø laø kieán giaûi cuûa rieâng ngöôøi aáy saùng cheá thì ta khoâng theå tin töôûng. Nhaát ñònh phaûi caên cöù theo nhöõng lôøi Phaät daïy trong kinh ñieån, ñaây môùi chính laø chôn phaùp. Thöù hai, Phaät daïy chuùng ta: Y nghóa baát y ngöõ. Ñieàu naøy raát quan troïng. Nhöõng ñieàu ghi cheùp trong kinh ñieån cuûa Ñöùc Phaät, neáu caùc vò chaáp chaët vaøo vaên töï cuûa kinh ñieån, caùc vò nhaát ñònh seõ coù ngoä nhaän, seõ coù sai leäch. Neáu nhö kinh ñieån Phaïn Vaên cuûa AÁn Ñoä thì khoâng coù vaán ñeà. Kinh ñieån Phaïn vaên truyeàn sang Trung Quoác, roài ngöôøi Trung Quoác phieân dòch sang Haùn vaên. Thöôøng thöôøng moät boä kinh coù raát nhieàu ngöôøi phieân dòch. Ví nhö boä kinh Voâ Löôïng Thoï coù taát caû möôøi hai baûn dòch. Boä kinh Baùt Nhaõ Ba La Maät maø moïi ngöôøi ñeàu bieát, hieän taïi trong Ñaïi taïng coù saùu baûn dòch. Moãi ngöôøi phieân dòch, duøng vaên töï khoâng gioáng nhau, vaäy roát cuoäc chuùng ta nöông vaøo dòch baûn naøo? - Ñieàu naøy Ñöùc Phaät cuõng ñaõ tieân lieäu tröôùc, cho neân Phaät daïy chuùng ta y cöù vaøo nghóa maø khoâng y cöù vaøo vaên töï. Neáu yù töù trong dòch baûn cuûa hoï ñuùng thì laøm Phaät Hoïc Vaán Ñaùp (2) Trang 115

5 theo. Coøn vaên töï ngoân ngöõ kia nhö coù nhieàu moät chuùt hoaëc ít moät chuùt, ñieàu naøy khoâng quan heä gì. Noùi daøi, noùi ngaén cuõng khoâng quan heä. Giaûng giaûi khoâng gioáng nhau cuõng khoâng quan heä. Ngoân thuyeát khoâng gioáng nhau nhöng yù töù töông ñoàng ñieàu naøy chaáp nhaän ñöôïc. Vì vaäy Phaät daïy chuùng ta Y nghóa maø khoâng y ngöõ. Ví nhö chuùng ta noùi ñeán Tu hoïc, muïc tieâu cuûa söï tu hoïc naøy, Thieàn Toâng thì noùi raèng: yeâu caàu thaät söï laø phaûi ñaïi trieät, ñaïi ngoä, minh taâm kieán taùnh. Giaùo moân thì noùi: yeâu caàu ñích thöïc laø phaûi: Ñaïi khai, vieân giaûi. Coøn Tònh ñoä toâng chuùng ta, yeâu caàu ñích thöïc cuûa ngöôøi nieäm Phaät laø Nhöùt taâm baát loaïn. Ñaây laø ñieàu Phaät daïy luùc ñöông thôøi. Nhöõng lôøi naøy ñeàu laø lôøi Phaät daïy. Lôøi noùi khoâng gioáng nhau, nhöng yù töù hoaøn toaøn gioáng nhau. Minh taâm kieán taùnh chính laø Ñaïi khai vieân giaûi ; Ñaïi khai vieân giaûi chính laø Nhaát taâm baát loaïn. Ñaây laø Phaät neâu cho chuùng ta moät ví duï. YÙ töù ñuùng laø ñuùng. Lôøi noùi theá naøo khoâng quan heä. Nhö theá trong dòch baûn neáu chuùng ta coù moät vaøi nghi ngôø, ñieàu naøy cuõng ñaõ giaûi quyeát. Ñieàu thöù ba, Phaät daïy chuùng ta: Y lieãu nghóa, khoâng y lieãu nghóa. Ñaây laø ñieàu maø Ñöùc Phaät Thích ca khoå taâm moûi mieäng. Chuùng ta caûm kích naêm voùc saùt ñaát. Phaät ñoái vôùi chuùng ta raát yeâu thöông, giöõ gìn! Vì sao? Phaät moät ñôøi giaûng kinh thuyeát phaùp, phaàn lôùn khoâng phaûi chuû ñoäng giaûng, ñeàu laø do coù ngöôøi thöa hoûi. Phaät theo lôøi thöa hoûi maø traû lôøi. Coù moät soá vaán ñeà khoâng phaûi laø lieãu nghóa. Caùi gì goïi laø lieãu nghóa, caùi gì laø khoâng lieãu nghóa? - Caùi coù theå giuùp baïn lieãu sanh töû, thoaùt tam giôùi, caùi naøy goïi laø lieãu nghóa, caùi khoâng theå giuùp baïn thoaùt ly luaân hoài luïc ñaïo, caùi naøy laø khoâng lieãu nghóa. Kinh baát lieãu nghóa giaûng cuõng raát nhieàu. Vì sao Phaät giaûng? - Do vì moïi ngöôøi neâu ra caâu hoûi, ñöông nhieân Phaät phaûi traû lôøi. Cho neân hoûi nhöõng vaán ñeà theá gian, hoûi nhöõng vaán ñeà thuoäc phaïm vi sinh hoaït cuûa chuùng ta nhö laøm theá naøo hieän taïi coù theå ñaït ñöôïc haïnh phuùc myõ maõn, hieän taïi lìa khoå ñöôïc vui. Nhöõng vaán ñeà naøy ñeàu laø baát lieãu nghóa nhöng laïi laø nhöõng mong caàu böùc thieát cuûa con ngöôøi hieän ñaïi chuùng ta. Phaät raát töø bi, do ñoù Ngaøi ñeàu traû lôøi cho caùc baïn. Cho neân trong cöûa Phaät coù caàu taát coù öùng. Coù ngöôøi muoán caàu tieàn taøi, coù ngöôøi muoán caàu con caùi, coù ngöôøi muoán caàu thaêng quan, Phaät moãi moãi ñeàu chæ daïy hoï, nhöng Phaät baûo vôùi hoï raèng ñaây laø Baát lieãu nghóa. Ñaây laø giaûi quyeát vaán ñeà trong moät ñôøi cuûa caùc vò. Khoâng theå giaûi quyeát vaán ñeà ñôøi ñôøi kieáp kieáp cuûa caùc vò. Caùc vò phaûi nhìn xa thaáy roäng nhaát ñònh phaûi caàu caùi phöông phaùp giaûi quyeát vónh vieãn. Nhö vaäy caùc vò môùi thaät söï laø thoâng minh chaân chính. Lieãu nghóa cöùu caùnh vieân maõn chính laø thaønh Phaät. Cho neân trong kinh Phaùp Hoa, Ñöùc Phaät noùi raát roõ: Chæ coù phaùp nhöùt thöøa, khoâng hai cuõng khoâng ba, tröø Phaät phöông tieän noùi. Caùc vò thaáy ñaáy, Phaät chaúng phaûi laø ñaõ chæ roõ caùi gì laø lieãu nghóa cöùu caùnh roài sao? - Phöông phaùp daïy cho caùc vò thaønh Phaät, ñaây laø lieãu nghóa cöùu caùnh. Vaäy thì Phaät daïy Nhò Thöøa, Ñaïi Thöøa, Tieåu Thöøa, Tam Thöøa, Thinh Vaên, Duyeân Giaùc vaø Boà Taùt, ñoù laø Phaät phöông tieän noùi. Phöông tieän noùi, caùi yù cuûa lôøi naøy chính laø Baát lieãu Phaät Hoïc Vaán Ñaùp (2) Trang 116

6 nghóa. Cho neân ñaëc bieät nhaéc nhôû chuùng ta nhaát ñònh phaûi caàu lieãu nghóa, phaûi y lieãu nghóa, khoâng y baát lieãu nghóa. Nhö vaäy ôû trong kinh lieãu nghóa, thuø thaéng nhaát, oån ñònh nhaát, coù theå nöông töïa nhaát, chuùng ta trong moät ñôøi naøy nhaát ñònh coù theå ñaït ñöôïc khoâng gì hôn nieäm Phaät caàu vaõng sanh tònh ñoä. Cho neân kinh ñieån cuûa Tònh ñoä toâng laø lieãu nghóa cöùu caùnh. Ñaây laø phaùp moân Ñöùc Phaät töø bi môû baøy cho chuùng ta. Ñieàu thöù tö, Ñöùc Phaät daïy chuùng ta Y Trí khoâng y Thöùc. Ñieàu naøy thaät voâ cuøng quan troïng. Noùi theo caùch noùi hieän nay, baïn xöû söï, tieáp nhaân ñaõi vaät, baïn hoïc Phaät, baïn phaûi nöông vaøo lyù trí. Thöùc laø tình caûm, khoâng theå duøng tình caûm maø xöû söï. Ñieàu naøy laø moät phaùp thoâng theá, xuaát theá gian. Ñaàu oùc chuùng ta phaûi tænh taùo. Phaûi nöông theo lyù trí khoâng theå duøng tình caûm. Nhö theá laø ñuùng. Cho neân caùc baïn coù theå bieän bieät, neáu phuø hôïp vôùi töù y phaùp thì ñuùng laø chaùnh phaùp; Neáu traùi ngöôïïc vôùi töù y phaùp thì ñoù chaúng phaûi laø chaùnh phaùp. Ngaøy nay chuùng toâi thaáy coù nhieàu ngöôøi hoïc Phaät haønh söï theo tình caûm. Hieän töôïng haønh söï theo tình caûm laø söï phaân bieät, chaáp tröôùc nghieâm troïng. Moät vaøi ngaøy tröôùc ñaây toâi ñeán Höông Caûng, caùc baïn ñoàng tu ôû ñaây noùi vôùi toâi: Thöa phaùp sö, Thaày baûy naêm roài khoâng ñeán ñaây. Thôøi gian qua ñi quaù mau, toâi khoâng nghó laø ñaõ baûy naêm, toâi nghó ñaïi khaùi laø boán, naêm naêm. Nhöõng vò ñoàng tu naêm xöa hôn phaân nöûa ñeàu caû taùn laïc heát. Raát nhieàu ngöôøi di daân ra nöôùc ngoaøi. Nhöõng ngöôøi di daân naøy, naêm xöa toâi cuõng töøng khuyeân hoï khoâng neân di daân. Theo caùch nhìn cuûa toâi Höông Caûng sau khi trôû laïi seõ khoâng coù thay ñoåi lôùn laém. Quaû nhieân nhö theá, sau khi trôû laïi vaät giaù ôû Höông Caûng taêng voït maïnh meõ, nhöõng di daân ra ñi laïi muoán trôû veà nhöng thaät voâ cuøng khoù khaên. Boïn hoï tröôùc ñaây ñaõ baùn saïch nhaø cöûa. Hieän nay ôû Höông Caûng, mua moät choã ñaäu xe cuõng mua khoâng noåi. Thaät tình maø noùi khoâng di daân laø toát nhaát. Toâi phaùt hieän ra moät vaán ñeà trong caùc baïn ñoàng tu, ñoù laø phaùp moân khoâng gioáng nhau. Do vaäy kia ñaây toàn taïi moät giôùi tuyeán raát saâu. Phaùp sö Nhaät Thöôøng coù khoâng ít tín ñoà ôû Höông Caûng tu hoïc Boà Ñeà Ñaïo Thöù Ñeä Quaûng Luaän. Hoï cuõng coù moät toå chöùc tu hoïc Boà Ñeà Ñaïo Thöù Ñeä Quaûng Luaän, hoï cheâ bai Tònh ñoä, vaø cuõng coù nhöõng ngöôøi tu theo phaùp moân nieäm Phaät, nhöõng ngöôøi naøy khoâng nhòn noåi cuõng huûy baùng laïi hoï. Hai beân ñoái laäp nhau. Coù moät vaøi vò ñoàng tu phaùp moân nieäm Phaät noùi: Hoï pheâ bình chuùng ta, chuùng ta phaûi phaûn baùc laïi hoï. Toâi noùi vôùi nhöõng ñoàng tu nieäm Phaät: Caùc vò chaúng phaûi laø ñeä töû cuûa Ñöùc Phaät Di Ñaø, caùc vò nieäm Phaät cuõng khoâng theå vaõng sanh. Hoï bình tónh trôû laïi vaø hoûi toâi: Taïi sao nhö vaäy?. Chuùng toâi hoä trì Tònh ñoä, chuùng toâi phaûn baùc hoï. Vì sao chuùng toâi khoâng theå vaõng sanh? Toâi beøn traû lôøi hoï: Boà Ñeà Ñaïo Thöù Ñeä Luaän laø tieàn phöông tieän cuûa Maät toâng. Boä luaän naøy do ñaïi sö Toâng Ca Ba soaïn, thuoäc veà toâng kinh luaän. Trong luaän ñieån coù hai loaïi: moät laø Toâng Kinh luaän; hai laø Thích Kinh Luaän. Thích Kinh Luaän laø luaän giaûi thích kinh, ñaây goïi laø chuù giaûi kinh. Phaät Hoïc Vaán Ñaùp (2) Trang 117

7 Toâng Kinh Luaän laø choïn löïa yù nghóa trong kinh ñieån, troïn khoâng theo kinh vaên, phaùt huy moät vaøi ñaïo lyù beân trong. Boà Ñeà Ñaïo Thöù Ñeä luaän thì thuoäc Toâng Kinh Luaän laø nguyeân taéc, nguyeân lyù, phöông phaùp tu hoïc caên cöù theo lôøi Phaät giaûng. Ñaây laø kinh ñieån Phaät daïy. Caùc vò huûy baùng nhöõng caùi naøy thì khoâng goïi laø huûy baùng Tam Baûo sao? Nhöõng ñieàu naøy do Phaät, Boà Taùt noùi, vaäy laø caùc vò huûy baùng Phaät, Boà Taùt. Kinh ñieån laø Phaùp baûo, nhö vaäy caùc vò huûy baùng phaùp. Nhöõng ngöôøi theo phöông phaùp naøy tu haønh thaønh töïu raát nhieàu, nhö vaäy laø caùc vò huûy baùng Taêng. Caùc vò laø ngöôøi nieäm Phaät maø caùc vò cheâ Phaät, cheâ Phaùp, cheâ Taêng. Toäi huûy baùng Tam Baûo trong Giôùi kinh noùi ñoïa vaøo A Tyø ñòa nguïc. Nhö theá laøm sao caùc vò coù theå vaõng sanh? Duø caùc vò nieäm Phaät coù toát theá maáy ñi nöõa tu moät chuùt phöôùc cuõng khoâng coù choã duøng. Hoï hoûi toâi: Vaäy phaûi laøm theá naøo? - Caùc vò phaûi toân kính ngöôøi khaùc. Vì sao? - Moãi ngöôøi caên taùnh khoâng gioáng nhau, cuõng gioáng moät tröôøng ñaïi hoïc, baïn hoïc vieän Vaên hoïc, ngöôøi kia hoïc vieän Phaùp hoïc. Baïn hoïc vieän Vaên hoïc, pheâ bình vieän Phaùp hoïc, cheâ keû kia laø sai, vieän Phaùp hoïc cheâ baïn sai, vaø nhö theá thì thaønh caùi tröôøng hoïc gì! caên taùnh moãi ngöôøi khoâng gioáng nhau, thích nieäm Phaät, baïn chí thaønh nieäm Phaät. Thích Boà Ñeà Ñaïo Thöù Ñeä Luaän, baïn cöù theo luaän naøy maø tu haønh. Moãi moãi ñeàu ñöôïc thaønh töïu. Moãi moãi ñeàu coù theå naém ñöôïc hoïc vò. Ñaây môùi thaät laø chaùnh lyù. Nhaát ñònh khoâng theå huûy baùng cheâ bai laãn nhau. Phaûi hoïc Nguõ Thaäp Tam Tham trong Kinh Hoa Nghieâm töï mình phaûi khieâm haï cung kính ngöôøi khaùc. Taâm baïn vónh vieãn laø thanh tònh, vónh vieãn laø chaân thaønh. Taâm tònh thì Phaät ñoä tònh, nhö theá môùi coù theå vaõng sanh ñöôïc. Hoï laïi hoûi toâi: Vaäy sao ñoù phaûi laøm sao? - Sau ñoù neáu hoï maï lî baïn, baïn chaép tay nieäm A Di Ñaø Phaät maø laõnh thoï. Hoï coù theå maï lî baïn nhöng baïn thì nhaát ñònh khoâng chöûi maéng hoï. Vì sao? Vì toâi muoán caàu sanh Tònh Ñoä, toâi khoâng theå huûy baùng Tam Baûo. Huûy baùng Tam Baûo laø vieäc cuûa hoï, khoâng lieân can gì vôùi toâi. Toâi nhaát ñònh khoâng huûy baùng Tam Baûo, coù nhö vaäy baïn môùi coù theå vaõng sanh ñöôïc! Ngöôøi ta khinh khi huûy nhuïc chuùng ta, cheâ bai chuùng ta, chuùng ta khoâng ñaùp laïi moät lôøi, chæ chaép tay cung kính leã hoï, nieäm A Di Ñaø Phaät! Ñaây ñeàu laø nhöõng lôøi Phaät daïy chuùng ta ôû trong kinh. Ngay caû Luïc Toå Ñaïi Sö, trong Phaùp baûo Ñaøn Kinh, cuõng daïy chuùng ta nhö theá. Hoï khoâng theå nhaän laõnh ñöôïc hoaëc giaû hoï huûy baùng, chuùng ta chaép tay vui veû nieäm Phaät. Chuùng ta caên taùnh khoâng ñoàng, ta tu phaùp moân naøy coù theå thaønh töïu, Phaùp moân cuûa hoï cao hôn ta, ta khoâng ñuû khaû naêng tu phaùp moân kia. Cho neân ñoái vôùi phaùp moân cuûa hoï, chuùng ta cung kính cuùng döôøng. Laøm sao coù theå huûy baùng? Ñieàu naøy phaûi quaùn saùt caån thaän, baïn môùi coù theå phaân bieät taø chaùnh, môùi coù theå taùch baïch phaûi traùi, môùi coù theå thaønh töïu ñaïo nghieäp cuûa mình. Phaät Hoïc Vaán Ñaùp (2) Trang 118

8 Ngoaøi ra coøn coù moät caâu hoûi khaùc, ñoù laø: Trong kinh Phaät thöôøng noùi: Tam luaân theå khoâng, coù phaûi laø chuùng ta moãi khi laøm moät vieäc gì ñoù ñeàu phaûi hoài höôùng khoâng? - Tam luaân theå khoâng cuøng hoài höôùng laø hai vieäc khaùc nhau caàn phaûi hieåu roõ. Tam luaân theå khoâng laø noùi lyù. Hoài höôùng laø noùi söï. Tam luaân theå khoâng laø quaùn tueä, cuõng chính laø trí tueä quaùn saùt vuõ truï nhaân sinh. Tam luaân laø gì? - Ví nhö baïn tu boá thí, coù naêng thí. Baïn boá thí, baïn laø naêng thí. Vaø nhaát ñònh phaûi coù ñoái töôïng nhaän laõnh söï boá thí cuûa baïn, hoï nhaän laõnh. Baïn laø naêng, hoï thì nhaän laõnh. Trong ñoù nhaát ñònh phaûi coù vaät boá thí. Ñaây goïi laø Tam Luaân - Naêng Thí, thoï thí vaø vaät boá thí. Theå khoâng laø caû ba söï vieäc naøy ñeàu khoâng theå tröôùc töôùng. Chuùng ta laøm vieäc toát, tuyeät ñoái khoâng neân tröôùc töôùng: Toâi laøm ñöôïc nhieàu vieäc toát. Moïi ngöôøi neân nhaän laõnh söï boá thí cuûa toâi. Toâi coù aân hueä ñoái vôùi hoï. Toâi laøm ñöôïc bieát bao vieäc toát. Nieäm nieäm khoâng queân. Vaø nhö theá laø tam luaân cuûa baïn chaúng phaûi khoâng. Chaúng khoâng thì theá naøo? - Chaúng khoâng chính laø phöôùc baùu höõu laäu cuûa theá gian, laø söï vieäc thuoäc phaïm vi phöôùc ñöùc, chaúng phaûi laø coâng ñöùc. Neáu baïn tu boá thí thaûy ñeàu khoâng tröôùc töôùng. Sau khi boá thí xong, saïch seõ, trong taâm khoâng coøn soùt laïi moät chuùt daáu veát gì. Noùi cho caùc baïn nghe, baïn tu nhö vaäy chính laø coâng ñöùc. Coâng ñöùc vaø phöôùc ñöùc khoâng gioáng nhau. Coâng ñöùc coù theå lieãu sanh töû, thoaùt tam giôùi, coù theå chöùng quaû Boà Ñeà. Phöôùc ñöùc thì khoâng nhö theá, Phöôùc ñöùc chæ höôûng thoï phöôùc baùu ñôøi sau. Taøi thí thì ñöôïc giaøu coù. Phaùp thí thì ñöôïc thoâng minh trí tueä. Voâ uùy thí thì ñöôïc khoûe maïnh, soáng laâu. Chæ ñöôïc nhö theá maø thoâi! Cho neân yù nghóa tam luaân theå khoâng phaûi ñöôïc hieåu roõ. Hoài höôùng laø môû roäng taâm töø bi cuûa mình. Chuùng ta phaøm phu taâm löôïng raát nhoû, khôûi taâm ñoäng nieäm ñeàu laø vì mình, raát ít khi nghó cho ngöôøi khaùc, nghó cho xaõ hoäi thì caøng khoù hôn. taâm löôïng nhoû thì loãi laàm raát lôùn. Cho neân baïn tu haønh khoâng theå khai ngoä, khoâng theå chöùng quaû, chöôùng ngaïi raát lôùn, taâm löôïng cuûa baïn nhoû quaù. Ñaây laø moät sai laàm. Phaät daïy chuùng ta, taâm löôïng baûn lai cuûa chuùng ta raát lôùn. Trong khi kinh luaän thöôøng noùi taâm löôïng Phaät Taâm bao truøm thaùi hö; löôïng bieán khaép sa giôùi. Chu laø chu bieán, bieán khaép theá giôùi chö Phaät nhieàu nhö caùt soâng Haèng. Ñoù laø taâm löôïng cuûa chuùng ta. Hieän taïi caùi taâm löôïng cuûa chuùng ta nhoû beù raát ñaùng thöông. Hai ngöôøi khoâng theå dung nhau. Vôï choàng coøn ñaùnh nhau, roài ñöa ñeán ly hoân. Caùc vò noùi xem taâm löôïng cuûa caùc vò laø lôùn hay nhoû? Caùi muïc ñích chôn chaùnh cuûa vieäc hoài höôùng laø môû roäng taâm löôïng. Baát luaän baïn tu coâng ñöùc hay phöôùc ñöùc, quaû baùo, baïn töï mình khoâng höôûng thoï. Baïn ñem quaû baùo naøy coáng hieán cho heát thaûy chuùng sanh. Ñaây goïi laø hoài höôùng cho chuùng sanh, coáng hieán cho phaùp giôùi, nhö theá thì phaïm vi caøng lôùn hôn. Chôn taâm bao truøm khaép thaùi hö, löôïng bieán khaép sa giôùi. Thaät teá cuûa vieäc hoài höôùng laø ñieàu mong caàu cuûa chính mình laø Voâ Thöôïng Boà Ñeà, laø minh taâm kieán taùnh. Thaät teá chính laø taâm taùnh. Nhöõng vieäc laøm cuûa ta chæ coù moät muïc tieâu, ñoù laø caàu minh taâm kieán taùnh. Heát thaûy quaû baùo sôû Phaät Hoïc Vaán Ñaùp (2) Trang 119

9 höõu ñeàu hy voïng coù theå sinh lôïi ích cho heát thaûy chuùng sanh. Cho neân duïng yù cuûa vieäc hoài höôùng chính laø môû roäng taâm löôïng. Khoâi phuïc laïi chôn taâm baûn taùnh cuûa chính mình. Nhö vaäy moät soá ngöôøi hoài höôùng khoâng ñaït ñeán muïc ñích naøy, taâm löôïng hoài höôùng cuûa hoï raát nhoû. Laøm moät chuùt coâng ñöùc, hoài höôùng cho cha meï, hoài höôùng cho mình trong töông lai thaêng quan phaùt taøi. Roát cuoäc cuõng laø laøm cho mình, cuõng coù caùi taâm löôïng nhoû beù, khoâng coù caùi taâm roäng môû cuûa Chö Phaät, Chö Boà Taùt. Ñaây laø ñieàu maø chuùng ta phaûi hieåu roõ. Ngoaøi ra coøn coù moät vaán ñeà, caùc vò hoûi: Coâng ñöùc cuøng phöôùc ñöùc coù gì khaùc nhau? - Ñieàu naøy, phaàn tröôùc chuùng ta ñaõ noùi qua. Noùi moät caùch ñôn giaûn, ñöùng treân maët söï töôùng thì coâng ñöùc vaø phöôùc ñöùc khoâng khaùc nhau nhöng duïng taâm khoâng ñoàng. Cuõng chính laø ñieàu ñöôïc noùi ôû tröôùc. Neáu Tam Luaân theå khoâng thì ñoù chính laø coâng ñöùc. Tam Luaân khoâng khoâng thì ñoù chính laø phöôùc ñöùc. Ví nhö baïn tu boá thí, ñaây laø moät thí duï ñôn giaûn nhaát, tu boá thí maø tröôùc töôùng thì laø phöôùc ñöùc, khoâng tröôùc töôùng laø coâng ñöùc. Hoûi: Hoïc Phaät thì lìa khoå ñöôïc vui. Ngöôøi ta noùi caùi vui naøy laø caùi vui toàn taïi vónh vieãn, coù phaûi khoâng? - Laøm theá naøo môùi coù theå ñaït ñöôïc? Khoâng sai. Muïc ñích Ñöùc Phaät giaùo hoùa chuùng sanh, chính laø muoán giuùp chuùng sanh lìa khoå ñöôïc vui. Vui laø vui vónh haèng, tuyeät ñoái khoâng phaûi laø hieän taïi baïn vui, töông lai khoâng vui. Ñaây laø caùi vui chôn thaät, khoâng phaûi caùi vui giaû doái, vui trong ñôøi naøy, ñôøi sau khoâng vui, ñoù cuõng laø caùi vui giaû taïo, chaúng phaûi caùi vui chôn thaät. Caùi vui Phaät daïy cho chuùng ta, hieän taïi vui, ñôøi sau vui, ñôøi ñôøi kieáp kieáp maõi maõi an vui. Ñaây môùi laø caùi vui chôn thaät. Laøm theá naøo môùi coù theå ñöôïc caùi vui naøy? Phaät daïy chuùng ta phaù meâ khai ngoä thì lieàn ñöôïc. Vì sao? Khoå töø ñaâu ñeán? - do vì ñoái vôùi chaân töôùng cuûa nhaân sanh vuõ truï baïn bò meâ hoaëc, cho neân môùi coù khoå. Neáu ñoái vôùi chaân töôùng hoaøn toaøn hieåu roõ, baïn töï nhieân seõ khoaùi laïc, an vui. Cho neân lìa khoå ñöôïc vui laø noùi theo quaû. Phaù meâ khai ngoä laø noùi theo nhaân. Ñaây laø caùch Phaät giaùo hoùa chuùng sanh. Chuùng ta caàn phaûi hieåu roõ. Caùc vò thaáy ñaáy, Ñöùc Phaät Thích Ca Maâu Ni moät ñôøi vì chuùng sinh giaûng kinh thuyeát phaùp. Theo söï ñoái vôùi coâng taùc giaûng daïy. Noäi dung Ngaøi giaûng daïy laø giuùp ñôõ chuùng sanh phaù meâ khai ngoä. Noùi caùch khaùc, chính laø noùi roõ chaân töôùng cuûa nhaân sinh, vuõ truï. Noùi cho baïn bieát khoå vì sao maø ñeán, luïc ñaïo vì sao maø ñeán, Thaäp phaùp giôùi vì sao maø ñeán. Noùi cho baïn bieát vui laøm sao maø ñeán, Nhöùt chaân phaùp giôùi laøm sao maø ñeán, caùc quaû vò cuûa chö Phaät Boà Taùt, y chaùnh trang nghieâm, töø ñaâu ñeán. Baïn neáu ñeàu hieåu roõ, ñeàu giaùc ngoä, töï nhieân baïn seõ choïn löïa. Phaät laø ngöôøi chæ ñöôøng, nhöng ñöôøng baïn phaûi töï mình ñi. Neáu töï mình khoâng chòu ñi, baïn vaãn khoâng ñeán ñöôïc. Neáu ñi theo con ñöôøng Ñöùc Phaät chæ daïy chuùng ta, phöông höôùng maø Ngaøi vaïch ra, nhaän thöùc roõ raøng roài noã löïc tu hoïc, baïn nhaát ñònh seõ ñöôïc thaønh töïu, vaäy trong hieän taïi theá naøo? - Hieän taïi thì raát nhoû. Chuùng ta Phaät Hoïc Vaán Ñaùp (2) Trang 120

10 thöôøng noùi Lôïi ích nhoû nhö loâng gaø, voû toûi. Caùi lôïi nhoû naøy laø gì? - Laø giaøu coù, khoâng nhaát ñònh nhieàu. Sinh hoaït vaät chaát trong ñôøi naøy cuûa ta khoâng thieáu thoán, vöôït qua oån ñònh, thoâng minh trí tueä, xöû söï, tieáp nhaân ñaõi vaät khoâng bò meâ hoaëc, thaûy ñeàu coù theå thöïc hieän vöøa vaën, khoûe maïnh, soáng laâu. Ñaây laø ñieàu mong muoán cuûa moãi ngöôøi. Caùi loaïi quaû baùo naøy ôû trong Phaät phaùp goïi laø caùi phöôùc nhoû nhö loâng gaø voû toûi. Coù theå coù ñöôïc khoâng? - Chaéc chaén coù theå ñöôïc! caùi vui vónh haèng kia môùi laø phöôùc baùo lôùn. Thaønh Phaät, thaønh Boà Taùt, ñaây môùi goïi laø ñöôïc phöôùc baùo lôùn vónh haèng. Cho neân lìa khoå ñöôïc vui laø söï thaät coù theå ñaït ñöôïc. Moät vaán ñeà khaùc, coù vò hoûi: Lyù töôûng toái cao cuûa Phaät giaùo laø phaûi ñaït ñeán muïc tieâu gì? Coù phaûi so vôùi lôøi noùi cuûa Nho gia Thieân Leã vaän, Ñaïi Ñoàng thì caøng hoaøn thieän hôn khoâng? Ñuùng! ñieàu maø thieân Leã vaän, Ñaïi Ñoàng noùi chính laø moät lyù töôûng. Nhöng ñieàu Phaät daïy trong kinh Hoa Nghieâm thì coù lyù luaän coù phöông phaùp, coù chaân töôùng söï thaät. So vôùi lyù töôûng cuûa Nho gia noùi thì caøng phong phuù, caøng saâu xa, caøng vieân maõn hôn. Moät vaán ñeà khaùc, coù baïn hoûi, maø toâi nghó ñaây cuõng laø moät vaán ñeà moãi ngöôøi tu quan taâm, ñoù laø: Laøm theá naøo môùi coù theå caàu ñöôïc thieän chung? Thieän chung chính laø ñieàu maø moïi ngöôøi chuùng ta goïi laø cheát laønh. Ñieàu maø trong xaõ hoäi Trung Quoác thuôû xöa goïi laø Nguõ phuùc. Hieän nay chuùng ta coøn thaáy ngöôøi ta noùi: Nguõ phuùc laâm moân. caùi ñieàu sau cuøng trong naêm phuùc chính laø Thieän chung. Ngöôøi ta coù sanh taát coù töû, cho neân ñoái vôùi caùi cheát baát taát phaûi kieâng kî. Ñaây laø quaù trình maø ai cuõng phaûi traûi qua. Töø xöa ñeán nay, coù ai coù theå troán thoaùt ñöôïc ñaâu? Baát cöù ngöôøi naøo cuõng khoâng theå thoaùt ñöôïc. Cho neân coù gì maø phaûi kieâng cöû? Nhöng vaán ñeà laø cheát nhö theá naøo?, coù thieän chung hay khoâng thieän chung. Ñaây laø ñieàu khaùc bieät raát lôùn. Ngöôøi thieän chung, ñôøi sau, nhaát ñònh ñi ñeán choã toát. Ngöôøi Baát thieän chung ñaïi khaùi laø phaàn lôùn seõ ñoïa vaøo ba ñöôøng aùc. Söï thaät naøy, moät vaøi toân giaùo coå cuûa AÁn Ñoä noùi raát nhieàu. AÁn Ñoä thuôû xöa, chuùng ta nhaát ñònh khoâng theå xem thöôøng. Ba ngaøn naêm tröôùc, trình ñoä vaên hoùa cuûa hoï ñaõ phaùt trieån cao, khoâng moät quoác gia daân toäc naøo treân theá giôùi coù theå saùnh vôùi hoï. Trung Quoác chuùng ta cuõng khoâng hôn ñöôïc. Trong kinh Phaät ghi cheùp, luùc Phaät Thích ca ñöông taïi theá, nhöõng toân giaùo phoå bieán trong daân gian AÁn Ñoä coù caû thaûy chín möôi saùu loaïi, trong kinh Phaät goïi laø 96 phaùi ngoaïi ñaïo. Töø ngoaïi ñaïo ôû ñaây phaûi ñöôïc hieåu laø ngoaøi taâm caàu phaùp. Phaät phaùp khoâng daïy chuùng ta caàu beân ngoaøi taâm maø baûo phaûi caàu beân trong taâm. Cho neân Phaät phaùp goïi laø Noäi hoïc, Noäi minh. Töø Noäi minh töông ñöông vôùi trieát hoïc cuûa chuùng ta hieän nay noùi, ñoù laø khoâng phaûi caàu phaùp ôû beân ngoaøi taâm, heát thaûy ñeàu phaûi Phaät Hoïc Vaán Ñaùp (2) Trang 121

11 caàu ôû beân trong taâm taùnh. Caùi ôû beân trong naøy coù ñaïo lyù raát saâu xa. Moät soá toân giaùo cuûa AÁn Ñoä coå, phaàn lôùn ñeàu tu thieàn ñònh, hôn nöõa ñònh löïc coøn raát saâu. ÔÛ trong ñònh hoï coù theå thaáy tình traïng cuûa luïc ñaïo. Cho neân ñoái vôùi noäi tình cuûa luïc ñaïo hoï bieát raát roõ vaø noùi veà saùu neûo naøy cuõng raát nhieàu. Cho neân thuyeát luaân hoài luïc ñaïo khoâng phaûi laø thuyeát cuûa nhaø Phaät. Trong baát cöù toân giaùo naøo cuûa AÁn Ñoä coå ñeàu noùi ñeán luïc ñaïo luaân hoài. Nhöng Ñöùc Phaät Thích Ca noùi veà luïc ñaïo khoâng gioáng vôùi hoï. Boïn hoï chæ thaáy ñöôïc traïng huoáng cuûa luïc ñaïo, nhöng khoâng bieát do ñaâu maø coù luïc ñaïo. Ñoù laø Bieát laø bieát söï tình maø khoâng bieát nguyeân do. Ñöùc Phaät Thích Ca ñaõ boå sung theâm moät phaàn raát quan troïng, ñoù laø thuyeát minh roõ nguyeân do cuûa luïc ñaïo. Noùi caùch khaùc, lyù luaän laøm roõ heát thaûy chaân töôùng söï thaät roài, caùc vò töï mình suy nghó, töï mình nhaän bieát troïn khoâng ñöa ñeán ngoä nhaän. Neáu hay tuøy thuaän töï nhieân, thuaän theo töï nhieân thì seõ khoûe maïnh, khang kieän. Cho neân ñích xaùc coù luïc ñaïo, ngöôøi thieän chung nhaát ñònh seõ khoâng ñoïa vaøo ba aùc ñaïo. Do ñaây coù theå bieát, chuùng ta neáu muoán thieän chung, nhaát ñònh phaûi tu thieän, trong sinh hoaït thöôøng ngaøy phaûi ñoaïn aùc tu thieän tích coâng boài ñöùc. Giaû söû khoâng nieäm Phaät khoâng caàu sanh Taây Phöông Cöïc Laïc theá giôùi, cuõng coù theå ñöôïc thieän chung, luùc laâm chung cuõng coù nhieàu ñieàm laønh, coù theå döï bieát ñöôïc thôøi gian ñi, luùc naøo ñi, vaø ra ñi roõ raøng, minh baïch. Ngöôøi ra ñi nhö theá, töông lai neáu hoï ñöôïc thaân ngöôøi, sanh trôû laïi nhaân ñaïo, thì nhaát ñònh hoï seõ thuø thaéng toát ñeïp hôn ñôøi naøy. Phuùc baùo cuûa hoï caøng toát ñeïp hôn ñôøi naøy. Neáu ngöôøi tu haønh, tích coâng boài ñöùc saâu daøy, hoï seõ boû coõi ngöôøi, sanh leân Thieân giôùi. Ngöôøi Baát thieän chung, cheát khoâng laønh quaù nöûa laø ñoïa vaøo aùc ñaïo. Trong vaán ñeà naøy coù moät nhaän thöùc phoå thoâng khaùc nöõa, ñoù laø baïn thaáy moät soá ngöôøi sau khi cheát moät vaøi tieáng thì thaân theå cöùng ñôø. Phaàn lôùn ngöôøi cheát ñeàu coù hieän töôïng naøy. Hieän töôïng naøy do ñaâu maø sanh ra? Luùc hoï saép söûa ñi, hoï hoaûng sôï, hoï sôï cheát, laïi laø tham sanh uùy töû. Do vaäy luùc ñi khaån tröông, caêng thaúng, vöøa lo sôï vöøa caêng thaúng neân thaân theå hoï cöùng ñôø. Neáu baïn thaáy coù ngöôøi sau khi cheát moät ngaøy, hai ngaøy, cho ñeán baûy ngaøy, thaân theå vaãn meàm maïi, nhu nhuyeãn. Nhö theá baïn coù theå khaúng ñònh hoï ñi raát an laønh. Hoï khoâng sôï haõi, khoâng caêng thaúng, khaån tröông. Ngöôøi cheát nhö theá thì daàu khoâng nieäm Phaät, caàu vaõng sanh cuõng nhaát ñònh seõ sanh veà coõi laønh, khoâng theå ñoïa vaøo ñöôøng aùc. Ñaây laø moät kieán thöùc phoå thoâng. Neáu hoï nieäm Phaät vaõng sanh, nhaát ñònh hoï coù cô hoäi vaõng sanh, vaõng sanh ñeán phaåm vò naøo? - Ñieàu naøy chuùng ta khoâng bieát. Nhöng ôû ñaây chuùng ta khaúng ñònh raèng hoï ra ñi raát an laønh, khoâng khaån tröông, khoâng sôï haõi, khoâng ñau khoå. Ñieàu naøy chuùng ta caàn phaûi hieåu. Ngöôøi nieäm Phaät caàu vaõng sanh, chaéc chaén laø thieän chung. Ngöôøi nieäm Phaät vaõng sanh nhaát ñònh phaûi ghi nhôù kyõ, nhaát ñònh phaûi thaáy Phaät A Di Ñaø môùi ñi cuøng Ngaøi. Neáu khoâng phaûi laø Phaät A Di Ñaø ñeán tieáp daãn, thì baát luaän laø hình Phaät Hoïc Vaán Ñaùp (2) Trang 122

12 daùng Phaät, Boà Taùt naøo ñeán tieáp daãn ta cuõng khoâng theå ñi vôùi caùc vò aáy ñöôïc. Vì sao? Bôûi leõ, trong kinh Phaät noùi raát roõ: Ngoaøi Ngaøi ra, Phaät vaø Boà Taùt naøo ñeán tieáp daãn cuõng laø giaû, chaúng phaûi chôn, caùc vò trong ñôøi quaù khöù, trong ñôøi hieän taïi, oan gia chuû nôï raát nhieàu, hoï muoán tìm baïn ñeå tính soå, ñeå baùo thuø. Khi hoï ñeán, baïn nhaän bieát, baïn khoâng ñi vôùi hoï, hoï lieàn bieán ra hình daïng Phaät, Boà Taùt khaùc ñeå meâ hoaëc, duï doã baïn. Ñaây goïi laø giaû maïo. Neáu giaû maïo hoï chæ coù theå giaû maïo Phaät, Boà Taùt khaùc. Hoï khoâng theå giaû maïo Ñöùc Boån Toân (Phaät A Di Ñaø). Bôûi leõ chuùng ta nieäm Phaät, chuùng ta caàu Taây phöông Tam thaùnh tieáp daãn, hoï chaéc chaén khoâng daùm giaû maïo Taây phöông Tam thaùnh. Neáu hoï giaû maïo Taây phöông Tam thaùnh, hoï seõ phaïm phaùp, thaàn hoä phaùp seõ khoâng tha toäi cho hoï. Hoï giaû maïo Phaät, Boà Taùt khaùc thì caùc vò bieát kia laø giaû, khoâng phaûi thaät. Vaäy neáu caùc vò ñi vôùi hoï, ñoù laø caùc vò bò maéc löøa. Ñaây khoâng phaûi laø traùch nhieäm cuûa thaàn hoä phaùp. Cho neân caùc vò phaûi nhôù kyõ: Ñöùc Boån Toân thì daàu cho yeâu ma, quæ quaùi cuõng khoâng daùm giaû maïo. Luùc caùc vò laâm chung neáu thaáy Phaät A Di Ñaø, Quaùn AÂm, Theá Chí ñeán tieáp daãn thì yeân taâm maø ñi vôùi caùc Ngaøi, chaéc chaén khoâng phaûi laø giaû. Ñaây chính laø Chö Phaät hoä nieäm, thaàn hoä phaùp baûo veä, giuùp ñôõ. Nhö theá thì chaéc chaén laø Thieän chung - cheát laønh. Hoâm nay, chuùng toâi xin traû lôøi ñeán ñaây, vì thôøi gian ñaõ heát, xin chaøo quí vò. Phaät Hoïc Vaán Ñaùp (2) Trang 123