2 SƯ THÂ T VA Y NGHI A VỀ TI NH DU C CON NGƯƠ I NHƯ NG ĐI NH HƯƠ NG ĐỂ GIÁO DỤC TRONG GIA ĐÌNH 2

Bản ghi

1

2 2 SƯ THÂ T VA Y NGHI A VỀ TI NH DU C CON NGƯƠ I NHƯ NG ĐI NH HƯƠ NG ĐỂ GIÁO DỤC TRONG GIA ĐÌNH 2

3 3 3

4 4 HỘI ĐỒNG TOA THA NH VỀ GIA ĐÌNH 08 tha ng 12 năm 1995 SƯ THÂ T VA Y NGHI A VỀ TI NH DU C CON NGƯƠ I NHƯ NG ĐI NH HƯƠ NG ĐỂ GIÁO DỤC TRONG GIA ĐÌNH Lm. Giuse Đinh Quang Vinh chuyển ngữ từ nguyên bản tiếng Ý: SESSUALITÀ UMANA: VERITÀ E SIGNIFICATO, ORIENTAMENTI EDUCATIVI IN FAMIGLIA 4

5 5 5

6 6 NỘI DUNG NỘI DUNG LƠ I GIỚI THIỆU I. ÐƯỢC MƠ I GỌI HƯỚNG TỚI TÌNH YÊU ĐI CH THƯ C Tình yêu con ngươ i như là sự tự hiến Tình yêu và tính dục con ngươ i Tình yêu vợ chồng Tình yêu mở ngỏ cho sự sống II. TÌNH YÊU ĐI CH THÂ T VA ĐỨC KHIẾT TỊNH Đức khiết tịnh như là sự tự hiến Sự tự chủ Đức khiết tịnh vợ chồng Giáo dục vê đức khiết tịnh III. TRONG VIỄN CẢNH ƠN GỌI 1. Ơn gọi sống đơ i hôn nhân 2. Ơn gọi sống đơ i khiết tịnh và sống độc thân IV. CHA VÀ MẸ NHƯ LA NHỮNG NHÀ GIÁO DU C Quyê n lợi và nghĩa vụ của cha mẹ Y nghĩa của bổn phận làm cha mẹ V. NHỮNG ĐƯƠ NG LỐI GIÁO DU C TRONG GIA ĐÌNH Giá trị cốt yếu của tổ â m gia đình Huâ n luyê n trong cộng đồng sự sống và tình yêu Thẹn thùng và nết na Quyê n riêng tư chính đa ng VI. CA C GIAI ĐOẠN TRONG VIỆC HỌC BIẾT Bốn nguyên tắc vê viê c thông tin liên quan đến tính dục Ca c giai đoạn chính trong sự phát triển của trẻ em VII. NHỮNG ĐỊNH HƯỚNG THƯ C HÀNH Lơ i khuyên dành cho cha mẹ và các nhà giáo dục Bốn nguyên tắc thực hành và những tiêu chuẩn đặc thù của chúng Những phương pha p cụ thể Viê c hội nhập văn hoa và gia o dục vê tình yêu VIII. KẾT LUÂ N 6

7 7 CÁC CHỮ VIẾT TẮT CHO TÀI LIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT CHO TÀI LIỆU Amoris laetitia Tông huâ n Amoris Laetitia Niê m vui của Tình yêu Catechesi tradendae Tông huâ n Catechesi tradendae Dạy Giáo Lý trong Thơ i Đại Chúng Ta Centesimus annus Chăm sóc mục vụ cho ngươ i đồng tính luyến ái Christifideles laici Dignitatis humanae Định hướng giáo dục vê tình yêu nhân bản Thông điê p Ba ch chu niên Centesimus annus Thư gửi các Giám mục Giáo Hội Công giáo vê chăm sóc mục vụ cho ca c ngươ i đồng tính luyến ái. Tông huâ n Christifideles Laici Kitô hữu gia o dân Tuyên ngôn vê Tự Do Tôn Giáo Dignitatis Humanae Những định hướng cho viê c giáo dục vê tình yêu nhân bản Đê cương cho viê c giáo dục giới tính Evangelium vitae Thông điê p Sự sống con ngươ i Evangelium vitae Familiaris consortio Gaudium et spes Tông huâ n Familiaris Consortio Vê những bổn phận của gia đình Kitô hữu Hiến chế mục vụ Gaudium et Spes Vê Giáo Hội trong Thế Giới Ngày Nay Gratissimam sane La thư gửi ca c gia đình Gratissimam Sane Lơ i chào thăm hết sức ưu a i Gravissimum educationis Tuyên ngôn Gravissimum Educationis Vê Gia o dục Kitô Gia o 7

8 8 Hiến chương ca c Quyê n Gia đình Humanae vitae Lumen gentium Mulieris dignitatem Nghi thức cử hành hôn phối Optatam totitus Parati semper Perfectae caritatis Persona humana Presbyterorum ordinis Redemptoris custos Sanctitatis clarior Veritatis splendor x. Xem Hiến Chương vê Các Quyê n của Gia đình Thông điê p Humanae Vitae Sự sống con ngươ i Hiến chế tín lý Lumen Gentium Vê Giáo Hội Tông thư Mulieris Dignitatem Phẩm giá ngươ i nữ Sa ch Nghi Lê Rôma, Nghi thức cử hành hôn phối Sắc lê nh Optatam totitus Viê c đào tạo linh mục Tông thư Parati semper Hãy luôn luôn sẵn sàng Sắc lê nh Perfectae caritatis Canh tân đơ i sống tu trì Tuyên ngôn Persona humana - vê một số vâ n đê liên quan đến đạo đức tính dục Sắc lê nh Presbyterorum Ordinis Sứ vụ và đơ i sống linh mục Tông huâ n Redemptoris custos Đâ ng chăm sóc Đâ ng Cứu Thế Tự sắc Sanctitatis clarior tổ chức lại diê n tiến a n phong chân phước và phong thánh Thông điê p veritatis splendor Ánh rạng ngơ i chân lý 8

9 9 LỜI VI CHA CHUNG LƠ I VỊ CHA CHUNG «Không được lừa dối ngươ i trẻ khiến họ nhầm lẫn giữa các bình diê n: sự hâ p dẫn tình dục "nhâ t thơ i tạo ra một ảo tưởng của sự nên một, nhưng nếu không có tình yêu thì sự "nên một" này rốt cuộc vẫn để lại tình trạng hai ngươ i xa lạ và phân li như trước". Ngôn ngữ của thân xác đòi hỏi học tập kiên trì để biết diê n giải và phải giáo dục những ham muốn của mình để thật sự tự hiến. Khi ngươ i ta tưởng mình trao hiến tâ t cả ngay lập tức thì râ t có thể là ngươ i ta không trao hiến gì hết. Một đàng ta hiểu đó là sự mong manh và nhầm lẫn của tuổi trẻ, đàng kha c là khuyến khích thanh thiếu niên kéo dài sự â u trĩ của họ trong cách diê n tả tình yêu. Nhưng, ngày nay ai là ngươ i sẽ nói vê những điê u này? Ai có thể quan tâm đến các bạn trẻ? Ai sẽ giúp họ chuẩn bị một cách nghiêm túc để sống cho một tình yêu cao thượng và quảng đại? Ngày nay ngươ i ta quá coi nhẹ viê c giáo dục giới tính». (Đức Thánh Cha Phanxicô, Trích tông huâ n Amoris Laetitia Niê m Vui Yêu Thương, số 284). 9

10 10 LỜI GIƠ I THIỆU LƠ I LƠ I GIỚI THIỆU 10 Hoa n ca nh và vấn đề 1. Trong số râ t nhiê u những khó khăn mà cha mẹ gặp phải ngày nay, mặc dù lưu tâm đến cả những bối cảnh văn hóa và xa hội khác nhau, chắc chắn khó khăn nổi bật ở đây là viê c trao cho con ca i một sự chuẩn bị xứng hợp để đơ i sống trưởng thành, nhâ t là đối với vâ n đê gia o dục vê ý nghĩa đích thực của tính dục. Có nhiê u lý do khác nhau liên quan đến khó khăn này, mặc dù không phải lý do nào cu ng mới mẻ. Trong qua khứ, cả khi gia đình không cung ứng một nê n gia o dục giới tính rõ ràng, tuy vậy kiến thức hay văn hóa phổ thông, được thâ m đậm bởi viê c tôn trọng ca c gia trị nê n tảng, đa đa p ứng để bảo vê và duy trì nê n gia o dục đó một ca ch kha ch quan. Sự phai nhạt những mẫu mực truyê n thống lan rộng khắp nơi trong xa hội, cả ở ca c nước pha t triển lẫn ca c nước đang pha t triển, sự phai nhạt đó đa khiến cho con ca i thiếu hụt những hướng dẫn phù hợp và tích cực, trong khi cha mẹ nhận thâ y mình không được chuẩn bị để có được những câu trả lơ i thỏa đa ng. Bối cảnh mới này ngày càng trở nên tồi tê hơn do viê c làm lu mơ sự thật vê con ngươ i, sự thật để chúng ta giúp đỡ và hơn nữa, trong đó ngươ i ta gây sức e p hạ gia tính dục. Trong bối cảnh văn hoa này, hầu như lúc nào ngoài xa hội và trên ca c phương tiê n truyê n thông đại chúng cu ng trưng dẫn những thông tin mang tính ca ch phi nhân hoa, chi để tiêu khiển và thươ ng mang màu sắc ảm đạm. Hơn nữa, thông tin này không đếm xi a gì đến những giai đoạn kha c nhau trong viê c huâ n luyê n và thăng tiến trẻ em và thanh thiếu niên, và nó bị chi phối bởi kha i niê m sai lê ch vê tự do ca nhân, trong một môi trươ ng thiếu vắng những gia trị nê n tảng vê đơ i sống, vê tình yêu con ngươ i và vê gia đình.

11 Hoàn cảnh và vâ n đê 11 Nhà trươ ng thươ ng làm thế chô gia đình, sẵn sàng tự tiến hành ca c chương trình gia o dục giới tính, và lúc nào cu ng chi với chủ đích cung câ p thông tin. Lắm khi viê c này thật sự làm biến dạng lương tâm. Trong nhiê u trươ ng hợp chính cha mẹ cu ng đa thoa i tha c nhiê m vụ trong la nh vực này hoặc có ý phó mặc cho ngươ i kha c, với lý do khó khăn và thiếu chuẩn bị của bản thân họ. Trong tình cảnh này, nhiê u bậc cha mẹ Công gia o hướng nhìn lên Hội Tha nh, để Hội Tha nh nhận tra ch nhiê m đưa ra bản chi dẫn và những đê xuâ t cho viê c gia o dục con ca i của họ, đặc biê t vào thơ i thơ â u và vị thành niên. Cách riêng, chính cha mẹ đôi khi bày tỏ những khó khăn của họ khi đối mặt với viê c giảng dạy được truyê n đạt trong trươ ng học và sau đó được con ca i đem trở ngược vê nhà. Vì thế Hội đồng Toà tha nh vê Gia đình đa nhiê u lần nhận được những lơ i yêu cầu thúc ba ch để có thể đưa ra một chi thị nhă m hô trợ cha mẹ trong la nh vực gia o dục tế nhị này. 2. Cơ quan Tòa tha nh chúng tôi, ý thức vê chiê u kích này của gia đình trong viê c gia o dục vê tình yêu và sống đúng đắn pha i tính của riêng mô i ngươ i, có ý định đê xuâ t một số nguyên tắc chi dẫn mang tính mục vụ, kín múc từ sự khôn ngoan bắt nguồn từ Lơ i Chúa và từ ca c gia trị đa được gia o huâ n Hội Tha nh soi sa ng, trong sự nhận biết ''kinh nghiê m nhân loại" đặc trưng của cộng đoàn ca c tín hữu. Bởi vậy, trên hết chúng tôi muốn liên kết sự trợ giúp này với nội dung nê n tảng liên quan đến sự thật và ý nghĩa của tính dục, trong khuôn khổ của một nê n nhân học chân chính và phong phú. Qua viê c đưa ra sự thật này, chúng tôi nhận thức được ră ng «bâ t cứ ai đứng vê phía sự thật» (Ga 18,37) thì nghe Lơ i của Đâ ng đích thân Ngài là chính Sự Thật (x. Ga 14,6). Bản hướng dẫn này không có ý định đưa ra một luận thuyết vê thần học luân lý hay là một bản tóm lược vê tâm lý học, nhưng muốn cân nhắc kỹ lưỡng những thành tựu khoa học, những điê u kiê n văn hóa xa hội của gia đình và lơ i gợi ý của các 11

12 12 LỜI GIƠ I THIỆU gia trị Tin Mừng mà gìn giữ suối nguồn tươi trẻ và khả năng thể hiê n cụ thể cho mô i lứa tuổi. 3. Một số xa c tín vững vàng nâng đỡ Hội Tha nh trong lĩnh vực này và cu ng đa hướng dẫn viê c soạn thảo tài liê u này. Tình yêu, được nuôi dưỡng và được thể hiê n trong cuộc gặp gỡ giữa ngươ i nam và ngươ i nữ, là hồng ân Thiên Chúa; do đó nó là sức mạnh thiết thực, được hướng vào sự trưởng thành của họ với tư ca ch là những nhân vị; nó cu ng là nguồn tài nguyên quý gia cho sự tự hiến mà mọi ngươ i, những ngươ i nam và những ngươ i nữ, được kêu gọi để thực hiê n viê c tự hoàn thiê n bản thân và đạt được hạnh phúc của chính họ, trong chương trình sống tương ứng với ơn gọi của mô i ngươ i. Thật vậy, con ngươ i được mơ i gọi để yêu thương như một tinh thần nhập thể, nghĩa là linh hồn và thân xa c trong sự hiê p nhâ t của ngôi vị. Vì thế, tình yêu nhân loại bao gồm cả thân xa c và thân xa c cu ng diê n đạt tình yêu thiêng liêng. 1 Cho nên tính dục không phải là một ca i gì đó thuần tuý sinh học, nhưng đúng hơn nó liên quan đến căn tính sâu xa của con ngươ i. Viê c sử dụng tính dục như sự trao tặng vê thân xa c mang sự thật trong nó và đạt được ý nghĩa tròn đầy trong đó, khi nó biểu lộ sự trao tặng nhân vị giữa ngươ i nam và ngươ i nữ cho đến hơi thở cuối cùng. Như từng diê n ra trong suốt đơ i ngươ i, tình yêu này bộc lộ tính mong manh do tội nguyên tổ gây nên, một sự mong manh chịu ảnh hưởng trong nhiê u bối cảnh văn hóa xa hội thơ i nay, nó được ghi dâ u bởi những ảnh hưởng râ t tiêu cực, đôi khi lầm đươ ng lạc lối và gây tổn thương sâu xa. Tuy nhiên, ơn cứu chuộc của Chúa đa đem lại một thực tại có thể thực hiê n được, một lý do cho niê m vui, viê c thực hành tích cực vê đức khiết tịnh, cho cả những ngươ i có ơn gọi sống đơ i hôn nhân vừa trước, trong thơ i gian chuẩn bị, vừa sau đó trong suốt đơ i sống vợ chồng cu ng như cho những ai có ơn gọi đặc biê t để sống đơ i tha nh hiến. 1 Familiaris consortio, số

13 Hoàn cảnh và vâ n đê Dưới a nh sa ng của Ơn cứu rô i và trong ca ch thức dạy dô thiếu niên và thanh niên, nhân đức khiết tịnh, nhân đức được đặt để trong phạm vi của đức tiết độ một nhân đức cột trụ được thăng hoa và được phong phú hoa bởi ân sủng trong Bí tích Rửa tội, không được hiểu như là một tha i độ hà khắc. Nhưng đúng hơn, đức khiết tịnh nên được hiểu như là sự thanh khiết, và đồng thơ i, có vai trò bảo vê món quà tặng quý gia và đẹp đẽ đa nhận được từ tình yêu, hướng đến sự tự hiến mà nó được thực hiê n trong ơn gọi riêng biê t của từng ngươ i. Bởi vậy, đức khiết tịnh là «năng lực tinh thần có khả năng bảo vê tình yêu khỏi những nguy hiểm của tính ích ky và thói gây hâ n, và có khả năng thúc đẩy tình yêu tiến tới kiê n toàn». 2 Trong một ý nghĩa nào đó, sa ch Gia o Lý của Hội Tha nh Công Giáo diê n tả và định nghĩa sự khiết tịnh như sau: «Sự khiết tịnh bày tỏ viê c hoà nhập thành công tính dục trong con ngươ i và do đó thống nhâ t nội tại nơi con ngươ i, trong hữu thể vừa vật châ t vừa tinh thần của họ» Trong khuôn khổ của viê c gia o dục ngươ i trẻ nhă m tự hoàn thiê n và tự hiến, viê c huâ n luyê n vê đức khiết tịnh liên hê đến sự cộng ta c trực tiếp và tích cực của cha mẹ, cả trong viê c dạy dô ca c nhân đức kha c như tiết độ, can đảm và khôn ngoan. Đức khiết tịnh với tư ca ch là nhân đức không thể tồn tại như một nhân đức mà không cần đến khả năng để quên mình, để hy sinh và để đợi chơ. Trong viê c trao ban sự sống, cha mẹ cộng ta c với quyê n năng sa ng tạo của Thiên Chúa và đón nhận món quà ke m theo một tra ch nhiê m mới: không chi tra ch nhiê m nuôi dưỡng và đa p ứng ca c nhu cầu vật châ t và văn hóa của con ca i mình, mà trên hết còn là tra ch nhiê m chuyển trao cho chúng chân lý sống động của đức tin và gia o dục chúng vê lòng yêu mến Thiên Chúa và 2 Familiaris consortio, số Sách Giáo Lý của Hội Thánh Công Giáo, số

14 14 LỜI GIƠ I THIỆU tha nhân. Đây là nhiê m vụ ưu tiên hàng đầu của cha mẹ trong «Hội Tha nh tại gia». 4 Hội Tha nh đa luôn khẳng định ră ng cha mẹ có bổn phận và có quyê n là những nhà gia o dục ưu tiên hàng đầu và chính yếu của con ca i họ. Tiếp nối gia o huâ n Công Đồng Vaticanô II, sa ch Gia o Lý của Hội Tha nh Công Giáo nhắc nhở: «Những ngươ i trẻ phải được gia o dục ca ch thích hợp và đúng lúc, tốt nhâ t là trong khung cảnh gia đình mình, vê phẩm gia tình yêu vợ chồng, vê chức năng và sự biểu lộ của tình yêu â y» Cha mẹ không nên nga lòng trước ca c tha ch đố xuâ t pha t từ na o trạng và môi trươ ng sống thơ i nay. Thật vậy, một mặt cần nhớ ră ng ca c Kitô hữu, ngay từ khi Tin Mừng bắt đầu được rao giảng, đa phải đối mặt với những tha ch thức tương tự của chủ nghĩa khoa i lạc duy vật. Mặt kha c, «nê n văn minh của chúng ta, cho dầu có mang lại râ t nhiê u những khía cạnh tích cực trên bình diê n vâ t châ t và văn hoa, từ những quan điểm kha c nhau, đa ng lẽ phải nhận thức nó là một nê n văn minh bê nh hoạn và đang gây ra những biến châ t nơi con ngươ i. Tại sao điê u này xảy ra? Lý do nă m ở nơi sự kiê n này là xa hội chúng ta đa đoạn tuyê t với sự thật vẹn toàn vê con ngươ i, với sự thật vê ngươ i nam và ngươ i nữ thực sự là những nhân vị. Bởi thế, nó không thể hiểu ca ch thích đa ng ý nghĩa chân chính của sự trao hiến liên vị trong hôn nhân, không biết ră ng tình yêu có tra ch nhiê m nhă m phục vụ tư ca ch làm cha và làm mẹ, không nắm bắt được sự cao quý đích thực của viê c truyê n sinh và viê c gia o dục» Bởi vậy, công viê c gia o dục của cha mẹ là viê c thiết yếu, những gì mà nếu như «trong viê c ban tặng sự sống họ dự phần vào công trình sa ng tạo của Thiên Chúa, thì nhơ viê c gia o dục họ trở nên những ngươ i thông phần vào khoa sư phạm mang phụ 4 Lumen gentium, số Sách Giáo Lý của Hội Thánh Công Giáo, số 1632; Gaudium et spes, số Gratissimam sane, số

15 Hoàn cảnh và vâ n đê 15 tính (tính ngươ i cha) và đồng thơ i mang mẫu tính của Ngươ i.nhơ Chúa Kitô mà mọi nê n gia o dục, trong và ngoài gia đình, được lồng vào trong chiê u kích khoa sư phạm cứu độ của chính Thiên Chúa, được hướng vê con ngươ i và vê ca c gia đình và đạt đến chóp đi nh nơi mầu nhiê m Vượt Qua của cuộc tử nạn và phục sinh của Chúa». 7 Vì lẽ đó, cha mẹ trong bổn phận của họ, đôi lúc tế nhị và khó khăn, không được phe p nga lòng nhưng ha y phó tha c vào sự trợ giúp của Thiên Chúa là Đâ ng Tạo Hóa và của Chúa Kitô là Đâ ng Cứu Chuộc, ha y nhớ ră ng Hội Tha nh cầu nguyê n cho họ với những lơ i lẽ mà tha nh Giáo Hoàng Clêmentê Cả đa hướng vê Chúa để cầu nguyê n cho tâ t cả những ai đang thi hành phận vụ quyê n bính nhân danh Ngươ i: «Lạy Chúa, xin ban cho họ sức khoẻ, bình an, hoà thuận và kiên vững, để họ thực thi đúng đắn quyê n bính tối cao Chúa đa trao cho họ. Lạy Chúa là Chủ tể, là Vua trơ i vĩnh cửu, chính Chúa ban cho con ca i loài ngươ i vinh quang, danh dự và quyê n hành hơn mọi loài trên trần gian. Lạy Chúa, xin hướng dẫn dự định của họ theo đuổi những điê u tốt đẹp và làm những gì đẹp lòng Chúa, để khi chu toàn nhiê m vụ Chúa đa trao với lòng đạo đức, bình an và quảng đại, họ có thể nhận được lòng thương xót của Chúa». 8 Mặt kha c, cha mẹ, được trao ban và đón nhận sự sống trong một bầu khí yêu thương, họ có thêm nhiê u tiê m năng gia o dục mà không một ai khác ngoài họ có được: họ biết con ca i mình trong một ca ch thức độc đa o, trong tính ca biê t bâ t khả trùng lặp, và qua kinh nghiê m, họ nắm giữ những bí quyết và phương sa ch của tình yêu chân thật. 7 Gratissimam sane, số Sách Giáo Lý của Hội Thánh Công Giáo, số

16 16 I. I. ÐƯỢC MỜI GỌI HƯƠ NG TƠ I TÌNH YÊU ĐÍCH THỰC ÐƯỢC MƠ I GỌI I. ÐƯỢC MƠ I GỌI HƯỚNG TỚI TÌNH YÊU ĐI CH THƯ C HƯỚNG TỚI TÌNH YÊU ĐI CH THƯ C 8. Con ngươ i, với tư ca ch là hình ảnh của Thiên Chúa, họ được tạo dựng để yêu thương. Chân lý này được mạc khải cho chúng ta ca ch trọn vẹn trong Tân Ước, cùng với mầu nhiê m đơ i sống nội tại của Thiên Chúa Ba Ngôi: «Thiên Chúa là tình yêu 9 và sống nơi chính mình mầu nhiê m hiê p thông ngôi vị yêu thương. Khi tạo dựng con ngươ i theo hình ảnh của mình, Thiên Chúa khắc sâu vào trong nhân tính ngươ i nam và ngươ i nữ ơn gọi, khả năng và tra ch nhiê m để yêu thương và hiê p thông 10. Vì lẽ đó, tình yêu là ơn gọi nê n tảng và bẩm sinh của mọi con ngươ i». 11 Do đó, toàn bộ ý nghĩa của sự tự do ca nhân, và của sự tự chủ là kết quả nó được định hướng vào sự tự hiến trong sự hiê p thông và trong tình bă ng hữu với Thiên Chúa và với tha nhân. 12 Tình yêu con ngươ i như la sự tự hiê n 9. Bởi vậy, con ngươ i mang nơi mình khả năng của một tình yêu cao thượng: không phải thứ nhục dục chi nhìn đối tượng như phương tiê n để thỏa ma n những dục vọng của mình, nhưng là thứ tình yêu của tình bă ng hữu và lòng vị tha, có năng lực để nhận biết và yêu mến tha nhân vì chính họ. Giống như tình yêu Thiên Chúa, đây là tình yêu mang tính quảng đại; ngươ i ta muốn 9 x. 1 Ga 4,8 10 x. Gaudium et spes, số Familiaris consortio, số Mulieris dignitatem, các số 7 và

17 Tình yêu con ngươ i như là sự tự hiến 17 điê u tốt lành cho tha nhân bởi vì họ nhận thâ y ngươ i â y đa ng được yêu thương. Đây là tình yêu kiến tạo sự hiê p thông liên vị (giữa ngươ i với ngươ i), bởi vì mô i ngươ i coi điê u tốt lành của tha nhân như của chính mình. Đây là sự tự hiến được làm cho ngươ i mình yêu, sự tự hiến được biểu lộ và thực hiê n lòng tốt vốn có của ca nhân trong sự hiê p thông liên vị và ngươ i ta học biết giá trị của yêu và được yêu. Mô i ngươ i được mơ i gọi hướng tới tình yêu bă ng hữu và vị tha; và được giải thoa t khỏi khuynh hướng ích ky nhơ tình yêu của ngươ i kha c: trước tiên nhơ cha mẹ hoặc nhơ những ngươ i thay thế cha mẹ, và cuối cùng nhơ chính Thiên Chúa, nhơ Ngươ i mà xuâ t pha t mọi tình yêu đích thực và chi trong tình yêu của Ngươ i mà phần nào đó con ngươ i kha m pha ra mình yêu thương. Ngươ i ta tìm thâ y nơi đây căn nguyên sức mạnh gia o huâ n Kitô giáo: «Con ngươ i được Thiên Chúa yêu thương! Ðây là lơ i công bố hết sức đơn giản và gây sửng sốt mà Hội Tha nh là ngươ i mắc nợ với nhân loại». 13 Bă ng ca ch đó Ðức Kitô đa tỏ lộ cho nhân loại biết căn tính đích thực của Ngươ i: «Ðức Kitô, Đâ ng là Ađam Mới, chính trong viê c mạc khải mầu nhiê m vê Chúa Cha và vê tình yêu của Ngài, cu ng biểu lộ cho con ngươ i ca ch trọn vẹn vê chính họ và khiến họ nhận biết ơn gọi vô cùng cao quý của mình». 14 Tình yêu do Ðức Kitô mạc khải «chắc chắn là một tình yêu đòi hỏi, thứ tình yêu mà tha nh Phaolô tông đồ đa ngợi ca qua Bài ca Đức a i trong Thư Thứ nhâ t gởi Tín hữu Côrintô Nhưng ngay trong chính tính đòi hỏi này là khởi nguồn cho vẻ đẹp của tình yêu: bởi bă ng ca ch này, xe t vê phương diê n đòi hỏi khắt khe, nó kiến tạo sự thiê n đích thực của con ngươ i và cu ng chiếu toả sự thiê n đó trên tha nhân». 15 Vì lẽ đó, nó là một tình yêu biết tôn trọng nhân vị và làm nên nhân vị bởi vì «tình yêu chi chân thật 13 Christifideles laici, số Gaudium et spes, số Gratissimam sane, số

18 18 I. ÐƯỢC MỜI GỌI HƯƠ NG TƠ I TÌNH YÊU ĐÍCH THỰC khi tạo ra thiê n ích của ca c ca nhân và của cộng đồng, tạo ra thiê n ích và trao ban thiê n ích cho tha nhân». 16 Tình yêu và tính dục con ngươ i 10. Con ngươ i được mơ i gọi hướng tới tình yêu và tới viê c tự hiến trong sự hiê p nhâ t thể xác tinh thần của mình. Nam tính và nữ tính là hai ơn ban bổ túc cho nhau, do đó tính dục con ngươ i là thành phần không thể thiếu của khả năng yêu thương cụ thể mà Thiên Chúa đa ghi khắc nơi ngươ i nam và ngươ i nữ. «Tính dục là một thành phần nê n tảng của nhân ca ch, một cách thức để hiê n hữu, tự thể hiê n, giao tiếp với tha nhân, cảm nhận, diê n tả và sống tình yêu con ngươ i». 17 Vì lẽ đó, khả năng của tình yêu này như là sự tự hiến có một «sự nhập thể» của nó vào trong đặc tính hôn nhân của thân xa c, trong đó nó khắc ghi nam tính và nữ tính của nhân vị. «Trong chính mầu nhiê m sa ng tạo, với giới tính nam và nữ của riêng nó, thân xa c con ngươ i được nhìn không chi là nguồn mạch của khả năng sinh sản và của viê c truyê n sinh, giống như mọi loài trong thế giới tự nhiên, nhưng ngay "từ nguyên thuy " thuộc tính "hôn phối" của giới tính đa châ t chứa khả năng diê n đạt tình yêu: chính trong tình yêu với tư ca ch ngôi vị con ngươ i mà nó trở thành tặng phẩm và qua tặng phẩm này nó thực hiê n chính ý nghĩa của đơ i ngươ i và kiếp ngươ i». 18 Mọi hình thức yêu thương luôn luôn sẽ bao hàm đặc tính nam và nữ này. 11. Như thế, tính dục con ngươ i là một điê u thiê n hảo: xuâ t pha t từ quà tặng được tạo nên này mà Thiên Chúa đa thâ y là «râ t tốt đẹp» khi dựng nên ngôi vị con ngươ i theo hình ảnh và giống Ngươ i, và «Thiên Chúa dựng nên con ngươ i có nam có nữ» (St 1,27). Là phương thức để tương quan và mở ra với tha nhân, tính dục có tình yêu như cứu ca nh nội tại, đúng hơn tình yêu như tặng phẩm và sự đón nhận, như trao ban và nhận la nh. Mối 16 Như trên. 17 Định hướng giáo dục vê tình yêu nhân bản, số Gioan Phaolô II, Nhân vị-con ngươ i trở nên hồng ân trong sự tự do của tình yêu, tiếp kiến chung

19 Tình yêu và tính dục con ngươ i 19 tương quan giữa một ngươ i nam và một ngươ i nữ tự bản châ t là một tương quan tình yêu: «Tính dục đạt được phẩm châ t nhân bản thật sự khi nó được định hướng, nâng lên và bổ túc bởi tình yêu». 19 Khi tình yêu như thế được thực hiê n trong hôn nhân, qua thân xa c, sự tự hiến biểu lộ tính hô tương và hoàn bị của tặng phẩm; lúc bâ y giơ tình yêu vợ chồng trở thành sức mạnh làm phong phú và làm thăng tiến những ngôi vị, đồng thơ i nó góp phần để xây dựng nê n văn minh tình yêu; ngược lại khi bỏ quên cảm thức và ý nghĩa của tặng phẩm trong tính dục, thế vào đó là «một nê n văn minh của ca c "đồ vật" chứ không phải của ca c "ngôi vị"; một nê n văn minh mà nơi đó những con ngươ i bị sử dụng theo ca ch ngươ i ta sử dụng ca c đồ vật. Trong bối cảnh của nê n văn minh hưởng thụ, ngươ i nữ có thể trở thành đồ vật đối với ngươ i nam, con cái trở thành một chướng ngại vật cho cha mẹ» Ngay giữa lương tâm Kitô gia o của cha mẹ và con cái phải đặt để sự thật lớn lao và sự kiê n căn bản này: hồng ân của Thiên Chúa. Chúng ta đê cập đến hồng ân mà Thiên Chúa đa trao tặng cho chúng ta khi mơ i gọi chúng ta vào đơ i và sống như là ngươ i nam hay ngươ i nữ, trong đơ i sống có một không hai đó châ t chứa khả năng vô tận để pha t triển tinh thần và luân lý: «Sự sống con ngươ i là một hồng ân được nhận la nh để đến lượt mình nó lại được trao ban. 21 «Thật vậy, có thể nói hồng ân biểu lộ một đặc tính riêng của đơ i ngươ i, hay đúng hơn, của chính bản châ t con ngươ i. Khi Thiên Chúa (Yahvêh) pha n ră ng: "Con ngươ i ở một mình thì không tốt" (St 2,18), Ngươ i khẳng định ră ng "một mình" con ngươ i không thực hiê n trọn vẹn bản châ t này. Ngươ i ta chi thực hiê n điê u này khi sống "với một ai đó" và một ca ch còn sâu xa hơn và trọn vẹn hơn khi sống "cho một ai đó"». 22 Ngay trong viê c mở ra cho tha nhân và trong sự tự hiến mà ngươ i ta 19 Định hướng giáo dục vê tình yêu nhân bản, số Gratissimam sane, số Evangelium vitae, số Gioan Phaolô II, Mạc khải và khám phá vê ý nghĩa hôn ước của thân xác, tiếp kiến chung ngày

20 20 I. ÐƯỢC MỜI GỌI HƯƠ NG TƠ I TÌNH YÊU ĐÍCH THỰC thực thi tình yêu vợ chồng trong hình thức dâng hiến trọn vẹn theo đúng bậc sống này. Và luôn luôn trong sự tự hiến, được nâng đỡ bởi một ơn riêng, mà ngươ i ta tìm được ý nghĩa ơn gọi cho đơ i sống tha nh hiến, «ca ch thức trổi vượt để hiến dâng chính mình ca ch dê dàng nhâ t cho một mình Thiên Chúa, với một tra i tim không chia sẻ» 23 để phục vụ Ngươ i ca ch trọn vẹn nhâ t trong Hội Tha nh. Dù sao trong mọi hoàn cảnh và bậc sống, ân sủng này còn kỳ diê u hơn nữa nhơ hoạt động bởi ơn cứu rô i, nhơ ân sủng này mà chúng ta trở nên «những ngươ i thông phần bản tính Thiên Chúa» (2 Pr 1,4) và được kêu gọi để cùng nhau sống sự hiê p thông đức a i siêu nhiên với Thiên Chúa và với anh chị em của mình. Cha mẹ Kitô gia o, cả trong những hoàn cảnh tế nhị nhâ t, không được quên ră ng có hồng ân của Thiên Chúa ngay tại chính nê n móng của toàn bộ lịch sử ca nhân và gia đình. 13. «Với tư ca ch là tinh thần nhập thể, nghĩa là linh hồn được biểu lộ nơi thân xa c và thân xa c được làm sinh động nhơ linh hồn bâ t tử, con ngươ i được gọi mơ i vươn tới tình yêu trong tổng thể hợp nhâ t xa c hồn. Tình yêu cu ng bao gồm cả thân xa c con ngươ i và thân xa c được dự phần vào tình yêu thiêng liêng». 24 Y nghĩa liên ngôi vị của chính tính dục phải được hiểu dưới a nh sa ng của Mạc khải Kitô giáo: «Tính dục là đặc điểm của ngươ i nam và ngươ i nữ không chi trên bình diê n thể lý, mà còn cả trên bình diê n tâm lý và tâm linh, ghi dâ u â n trên mọi biểu hiê n của họ. Sự kha c biê t â y, liên kết với sự bổ túc qua lại của hai phái tính, đa p ứng một ca ch hoàn hảo kế hoạch của Thiên Chúa theo ơn gọi mà mô i ngươ i được kêu gọi» Tình yêu vợ chồng 14. Khi tình yêu được trải nghiê m trong hôn nhân, nó vừa bao gồm vừa vượt xa tình bạn hữu và nó thực hiê n sự hoàn toàn dâng hiến cho nhau giữa một ngươ i nam và một ngươ i nữ, tương ứng với pha i tính nam và pha i tính nữ của riêng mình, bă ng khế 23 Sách Giáo Lý của Hội Thánh Công Giáo, số Familiaris consortio, số Định hướng giáo dục vê tình yêu nhân bản, số 4.

21 Tình yêu mở ngỏ cho sự sống 21 ước hôn nhân thiết lập sự hiê p thông liên vị mà Thiên Chúa đa muốn ră ng sự sống con ngươ i được cưu mang, sinh ra và lớn lên. Tương giao tính dục thuộc vê và chi thuộc vê tình yêu vợ chồng, «nó thực hiê n ca ch thực sự nhân bản khi là thành phần nguyên vẹn của tình yêu, bă ng ca ch đó một ngươ i nam và một ngươ i nữ hết lòng dâ n thân cho nhau ma i đến trọn đơ i». 26 Sa ch Gia o lý của Hội Tha nh Công Gia o nhắc nhở ră ng: «Trong hôn nhân, sự ái ân thể xa c của vợ chồng trở thành dâ u chi và bảo chứng của sự hiê p thông tinh thần. Giữa hai ngươ i đa chịu Phe p Rửa, dây liên kết hôn nhân được tha nh hóa bởi bí tích». 27 Tình yêu mở ngỏ cho sự sống 15. Dâ u chi cho thâ y tính chân thật của tình yêu vợ chồng là sự mở ngỏ cho sự sống: «Trong thực tại thâm sâu nhâ t của nó, ca ch thiết yếu tình yêu là hồng ân và tình yêu vợ chồng, khi dẫn dắt đôi bạn đến chô "hiểu biết" nhau, nó không châ m dứt nội trong đôi vợ chồng, bởi lẽ nó làm cho họ có khả năng trao hiến hết sức có thể, nhơ đó mà họ trở thành những cộng ta c viên với Thiên Chúa để hồng ân sự sống tiến tới một nhân vị mới. Vì thế, trong khi vợ chồng tự trao hiến cho nhau, họ còn trao ban vượt qua chính mình nơi thực thể là đứa con, một biểu hiê n sống động nơi tình yêu của họ, một dâ u chi thươ ng tồn trong sự hiê p nhâ t vợ chồng, một sự tổng hợp sinh động và nối kết chặt chẽ nơi ngươ i cha và mẹ của họ». 28 Khởi từ sự hiê p thông tình yêu và sự sống này mà vợ chồng đạt được sự phong phú nhân linh, tâm linh và bầu khí tích cực này nhă m hiến cho con ca i sự hô trợ trong viê c gia o dục vê tình yêu và vê đức khiết tịnh. 26 Familiaris consortio, số Sách Giáo Lý của Hội Thánh Công Giáo, số Familiaris consortio, số

22 22 II. TÌNH YÊU ĐÍCH THẬT VÀ ĐỨC KHIẾT TI NH II. II. TÌNH YÊU ĐI CH THÂ T VÀ ĐỨC KHIẾT TỊNH TÌNH YÊU ĐI CH THÂ T VÀ ĐỨC KHIẾT TỊNH 16. Như chúng ta sẽ đê cập thêm, cả tình yêu thuộc vê đức trinh khiết lẫn tình yêu vợ chồng đê u là hai hình thức qua đó ngươ i ta thực hiê n ơn gọi của con ngươ i hướng vê tình yêu, để tình yêu đó tiến triển chúng đòi buộc sự dâ n thân để sống đức khiết tịnh, tùy theo bậc sống của mô i ngươ i. Như Sa ch Giáo Lý của Hội Tha nh Công Gia o nói: «Tính dục chi trở thành ca vị và thật sự nhân bản khi nó được hoà nhập trong tương quan giữa ngươ i với ngươ i, trong viê c hiến thân vĩnh viê n và trọn vẹn cho nhau của ngươ i nam và ngươ i nữ». 29 Bởi vì tình yêu có liên hê chặt chẽ đến sự tự hiến chân thành, cho nên thật hiển nhiên viê c tăng trưởng trong tình yêu vê mặt cảm xúc, đam mê và tình cảm được ky luật â y trợ giúp mà nó làm cho chúng ta đạt được sự tự chủ. Không ai có thể cho điê u mình không có: nếu một ngươ i không phải là chủ nhân của chính mình nhơ vào ca c nhân đức và ca ch cụ thể là đức khiết tịnh họ thiếu mâ t sự tự chủ cần thiết để diê n tả khả năng tự hiến. Ðức khiết tịnh là năng lực tinh thần giải thoa t tình yêu khỏi tính ích ky và gây hâ n. Bởi vì chính một ngươ i càng yếu ke m đức khiết tịnh bao nhiêu thì tình yêu của ngươ i â y càng ngày càng trở nên ích ky bâ y nhiêu, nghĩa là chi tìm thỏa ma n the m muốn khoa i lạc và không còn sự tự hiến nữa. 29 Sách Giáo Lý của Hội Thánh Công Giáo, số

23 Đức khiết tịnh như là sự tự hiến 23 Đức khiê t tịnh như la sự tự hiê n 17. Đức khiết tịnh là lơ i khẳng định chan chứa an vui cho những ai biết sống sự tự hiến, giải thoa t họ khỏi mọi tình trạng nô lê cho tính vị ky. Ðiê u này ngụ ý ră ng ngươ i ta có lẽ đa học biết nhìn nhận tha nhân, để tương quan với họ, tôn trọng phẩm gia của họ trong sự kha c biê t. Ngươ i tiết hạnh không bị quy vê chính mình, cu ng không có những tương quan ích ky với tha nhân. Đức khiết tịnh làm cho nhân ca ch được hài hòa, làm nó trưởng thành và đổ đầy nó sự bình an nội tâm. Sự trinh khiết tinh thần và thể xa c này giúp pha t triển lòng tự trọng đúng đắn, đồng thơ i tạo khả năng tôn trọng tha nhân, bởi nó làm nhận ra đích thân họ đa ng kính trọng vì họ được dựng nên theo hình ảnh Thiên Chúa và con cái Thiên Chúa do ân sủng, được ta i sinh bởi Ðức Kitô, Đâ ng «đa gọi chúng ta ra khỏi miê n u tối, vào nơi đầy a nh sa ng diê u huyê n» (1 Pr 2,9). Sự tự chủ 18. «Đức khiết tịnh đòi phải thủ đắc sự tự chủ, nó là khoa sư phạm huâ n luyê n cho sự tự do của con ngươ i. Thế phải lựa chọn thật hiển nhiên: hoặc con ngươ i chế ngự ca c đam mê của nó và đạt được sự bình an; hoặc để mình làm nô lê cho chúng và trở nên bâ t hạnh». 30 Qua kinh nghiê m, mô i ngươ i đê u biết ră ng đức khiết tịnh đòi hỏi khước từ những tư tưởng, lơ i nói và viê c làm sai tra i nào đó, như Tha nh Phaolô đa giải thích và nhắc nhở ca ch ân cần. 31 Để đạt được điê u này yêu cầu có một khả năng và 30 Sách Giáo Lý của Hội Thánh Công Giáo, số Xem ý chính ca c trích đoạn: Rm 1,18: Thiên Chúa chống lại mọi thứ vô luân và bâ t chính; Rm 6,12-14: Vậy tội lô i khiến con ngươ i phải nghe theo những dục vọng của thân xa c; 1 Cr 6,9-11: Những kẻ bâ t chính sẽ không được Nước Thiên Chúa làm cơ nghiê p; 2 Cr 7,1: Vì lơ i hứa nước trơ i lo lo đạt tới mức tha nh thiê n hoàn toàn; Gl 5,16-23: những kẻ tội lô i sẽ không được thừa hưởng Nước Thiên Chúa; Ep 4,17-24: đừng ăn ở buông thả, sống phóng đa ng nhưng phải mặc lâ y con ngươ i mới được sa ng tạo theo hình ảnh Thiên Chúa để thật sự sống công chính và tha nh thiê n; Ep 5,3-13: phải tra nh dâm ô hay tham lam và làm điê u đẹp lòng Chúa; Cl 3,5-8: từ bỏ gian dâm, ô uế, đam mê, ước muốn xâ u và tham lam; 1 Tx 4,1-18: Thiên Chúa đa không kêu gọi 23

24 24 II. TÌNH YÊU ĐÍCH THẬT VÀ ĐỨC KHIẾT TI NH một tha i độ tự chủ là dâ u chi của sự tự do nội tâm, của trách nhiê m đối với chính mình và với tha nhân. Đồng thơ i nó cu ng minh chứng một lương tâm trung thực. Sự tự chủ này đòi buộc ngươ i ta vừa phải tra nh xa những dịp tội vừa biết vượt thắng những xung lực của bản năng tự nhiên nơi mình. 19. Khi gia đình tiến hành một công viê c có gia trị hô trợ gia o dục và khích lê thực hành mọi nhân đức, viê c gia o dục đức khiết tịnh từ đó trở nên dê dàng và tra nh được những xung đột nội tâm, cho dù vào lúc nào đó những ngươ i trẻ có thể trải qua những hoàn cảnh đặc biê t tế nhị. Ðối với một số ngươ i, họ sống trong môi trươ ng xem thươ ng và loại bỏ đức khiết tịnh, sống phương thức trinh khiết có thể đòi phải chiến đâ u quyết liê t và thậm chí anh du ng. Dù sao, với ân sủng của Ðức Kitô, Ðâ ng tuôn đổ tình yêu phu thê của mình cho Hội Tha nh, mọi ngươ i có thể sống ca ch trong trắng cả khi chính họ phải sống trong những môi trươ ng không thuận lợi. Như Công Ðồng Vaticanô II đa đê cập, 32 chính viê c mọi ngươ i được mơ i gọi để nên tha nh khiến họ dê hiểu hơn ră ng dù sống trong bâ t cứ hoàn cảnh nào cu ng không thể thiếu những hành động anh hùng của nhân đức, cả trong bậc sống độc thân cu ng như trong bậc hôn nhân, thậm chí trong thực tế nó diê n ra cho mọi ngươ i, bă ng ca ch này hay ca ch kha c, trong thơ i gian dài ngắn kha c nhau. 33 Vì vậy, đơ i sống hôn nhân cu ng liên hê đến một đươ ng lối vui tươi và đòi hỏi của sự tha nh thiê n. chúng ta sống ô uế, nhưng sống tha nh thiê n; 1 Tm 1,8-11: Lê Luật có cho hạng vô luân và tội lô i; 1 Tm 4,12: ha y nên gương mẫu vê đức a i, đức tin và lòng trong sạch. 32 «Tâ t cả ca c tín hữu đê u được kêu mơ i và có bổn phận nên tha nh và theo đuổi sự trọn lành theo bậc sống mình» (Lumen gentium, các số 39-42). 33 Gioan Phaolô II, Bài diê n văn tại cuộc hội thảo vê đê tài «Sinh sản có tra ch nhiê m» cho ca c cựu sinh viên Đại Học Công Gia o Tha nh Tâm và Gia o Hoàng Học Viê n Gioan Phaolô II,

25 Đức khiết tịnh vợ chồng 25 Đức khiê t tịnh vợ chồng 20. «Những ngươ i đa lập gia đình được mơ i gọi để sống đức khiết tịnh vợ chồng; còn những ngươ i kha c thực hành đức khiết tịnh trong sự tiết dục». 34 Cha mẹ biết ră ng tiê n đê hữu hiê u nhâ t để gia o dục con ca i hướng tới tình yêu thuộc vê đức khiết tịnh và vê sự tha nh thiê n trong đơ i sống cốt ở viê c đích thân họ sống đức khiết tịnh vợ chồng. Điê u đó đòi hỏi cha mẹ phải ý thức ră ng tình yêu của Thiên Chúa hiê n diê n trong tình yêu của họ, và vì thế, cả viê c trao ban tính dục cu ng sẽ phải được trải nghiê m trong sự kính trọng Thiên Chúa và kế hoạch yêu thương của Ngươ i, với sự trung tín, tôn trọng và quảng đại đối với ngươ i phối ngẫu và đối với sự sống có thể nảy sinh từ hành vi yêu thương của họ. Chi trong ca ch hành xử này mà tình yêu của họ có thể trở thành sự biểu lộ của đức a i; 35 do đó, trong hôn nhân ngươ i Kitô hữu được mơ i gọi để sống sự trao ban này từ tận trong mối liên hê ca nhân mình với Thiên Chúa, những biểu lộ đức tin và đức mến của họ với Thiên Chúa và bởi vậy, với lòng chung thủy và quảng đại đón nhận sự sống mà họ tỏ ro tình yêu siêu phàm. Chi như thế mới làm họ đa p lại tình yêu của Thiên Chúa và thực thi tha nh ý của Ngươ i, điê u mà mươ i giới răn giúp chúng ta nhận biết. Không có một tình yêu chân chính nào, ở mức độ cao đẹp nhâ t của nó, mà lại không phải là tình yêu vì Thiên Chúa. Yêu mến Chúa ngụ ý viê c đa p trả ca ch tích cực ca c lê nh truyê n của Ngươ i: «Nếu anh em yêu mến Thầy, anh em sẽ tuân giữ ca c điê u răn của Thầy» (Ga 14,15) Sách Giáo Lý của Hội Thánh Công Giáo, số x. số 54 trong tài liê u này. 36 Một điê u đừng bao giơ làm đó là sự lừa dối, như Tha nh Gioan thành Avila đa nhận xe t: một số ngươ i bị u tối đến mức «họ tưởng ră ng một khi họ có ý hướng làm viê c gì, họ sẽ làm bă ng mọi ca ch cả khi nó có thể tra i ngược với điê u răn của Thiên Chúa; họ nói đến viê c họ yêu Chúa nhiê u đến nô i mà, mặc dù họ vi phạm điê u răn của Chúa, họ cu ng không đa nh mâ t tình yêu Chúa. Họ quên mâ t ră ng chính miê ng Con Thiên Chúa đa rao giảng điê u hoàn toàn 25

26 26 II. TÌNH YÊU ĐÍCH THẬT VÀ ĐỨC KHIẾT TI NH 21. Ðể sống đức khiết tịnh, cả ngươ i nam lẫn ngươ i nữ cần đến sự soi sa ng không ngừng của Chúa Tha nh Thần. «Phần chính yếu của linh đạo hôn nhân là đức khiết tịnh, không chi như là nhân đức luân lý (được hình thành từ tình yêu), mà giống như là nhân đức liên kết với ca c ơn huê của Chúa Tha nh Thần quan trọng nhâ t là ơn biết tôn trọng những gì bắt nguồn từ Thiên Chúa (donum pietatis = ơn đạo đức).. Vì vậy, trật tự bên trong đơ i sống chung vợ chồng cho phe p để những "biểu lộ tình cảm" ngày càng nảy nở phù hợp với sự quân bình và ý nghĩa đúng đắn của chúng, nó không chi là hoa tra i của nhân đức mà vợ chồng luyê n tập, nhưng còn là những ơn huê của Chúa Tha nh Thần mà họ hợp ta c». 37 Mặt khác, một khi tin chắc ră ng bản thân sống đức khiết tịnh và nô lực sống thánh thiê n mô i ngày tạo tiê n đê và điê u kiê n cho viê c giáo dục con ca i, thì cha mẹ cu ng phải xem bâ t cứ sự tâ n công nào vào nhân đức và đức khiết tịnh của con cái họ đê u như là một xúc phạm đến chính đơ i sống đức tin của mình và là một nguy cơ làm suy yếu sự hiê p thông trong đơ i sống và trong ân sủng của mình (x. Ep 6,12). Giáo dục về đức khiê t tịnh 22. Viê c gia o dục con ca i vê đức khiết tịnh nhắm đạt được ba mục tiêu: a) duy trì trong gia đình một bầu khí tích cực của tình yêu, nhân đức và sự tôn trọng những hồng ân của Thiên Chúa, đặc biê t là hồng ân sự sống; 38 b) từ từ giúp con ca i thông hiểu gia trị của tính dục và của đức khiết tịnh, giúp đỡ chúng lớn ngược lại: "Ai có và giữ ca c điê u răn của Thầy, ngươ i â y mới là kẻ yêu mến Thầy" (Ga 14,21). Và, "Ai yêu mến Thầy, thì sẽ giữ lơ i Thầy" (Ga 14,23). Và, ai không yêu mến Thầy, kẻ â y không giữ lơ i Thầy. Điê u đó giúp ta hiểu rõ ràng ră ng ngươ i không giữ lơ i Chúa thì chính ngươ i â y không có tình bạn cu ng chẳng có tình yêu nơi mình. Như Tha nh Augustinô nói: "Không ai có thể yêu mến nhà vua, nếu ngươ i â y gớm ghe t lê nh truyê n của ngài"» (Audi filia, c. 50). 37 Gioan Phaolô II, Điê u hòa sinh sản chân chính là thành phần của linh đạo hôn nhân và gia đình, bài gia o lý ngày , số x. Evangelium vitae, số

27 Giáo dục vê đức khiết tịnh 27 lên bă ng những lơ i soi sáng, gương lành và cầu nguyê n; c) giúp chúng hiểu và kha m pha ơn gọi của mình hướng tới hôn nhân hay tới đơ i khiết tịnh tận hiến vì Nước Trơ i trong sự hài hoà và trong viê c tôn trọng những tha i độ và xu hướng của chúng cu ng như kính trọng ca c ơn huê của Chúa Tha nh Thần. 23. Bổn phận này có thể được hô trợ bởi ca c nhà gia o dục kha c, nhưng không thể thay thế nếu không vì những lý do nghiêm trọng của sự thiếu khả năng vê mặt thể lý hay luân lý. Vê điểm này Huâ n Quyê n đa trình bày ca ch rõ ràng, 39 liên quan đến toàn bộ ca ch thức gia o dục con ca i: «Vai trò gia o dục của họ (của cha mẹ) ở đây quan trọng đến nô i, nếu bỏ sót, thật khó có thể được bổ khuyết. Thật vậy, nó bắt buộc cha mẹ phải tạo ra trong gia đình một bầu khí sinh động bởi tình yêu và bởi lòng thành kính đối với Thiên Chúa cu ng như đối với con ngươ i, bầu khí đó tạo điê u kiê n thuận lợi cho viê c gia o dục toàn diê n cho con ca i cả trong chiê u kích cá nhân lẫn chiê u kích xa hội. Do đó, gia đình là trươ ng học đầu tiên vê ca c đức tính xa hội, những gì thực sự cần thiết cho mọi xa hội». 40 Thật vậy, viê c gia o dục thuộc vê cha mẹ bởi vì phận sự gia o dục là viê c tiếp theo của viê c sinh sản và nó là viê c ban tặng nhân tính của họ 41 cho con ca i, một viê c được họ cam kết ca ch long trọng trong chính lúc cử hành lê cưới của mình. «Cha mẹ là những nhà gia o dục đầu tiên và quan trọng nhâ t của con ca i mình và họ cu ng có một thẩm quyê n chính yếu trong la nh vực này: họ là những nhà gia o dục bởi vì họ là cha mẹ. Họ chia sẻ sứ mạng gia o dục của họ với ngươ i kha c hay với ca c định chế khác như Hội Tha nh và Nhà Nước. Tuy nhiên sứ mạng gia o dục phải luôn được tiến hành trong viê c a p dụng nguyên tắc bổ trợ ca ch đúng đắn. Nguyên tắc này ngụ ý tính chính đa ng hay đúng hơn là tính cần thiết để cống hiến sự trợ 39 Familiaris consortio, số Gravissimum educationis, số Gratissimam sane, số

28 28 II. TÌNH YÊU ĐÍCH THẬT VÀ ĐỨC KHIẾT TI NH giúp cho cha mẹ, nó cu ng nhận thâ y la nh vực riêng tư và bâ t khả xâm phạm đến quyê n ưu tiên và năng lực thực thụ của cha mẹ. Vì lẽ đó, nguyên tắc bổ trợ chi gợi ý hô trợ tình yêu cha mẹ đạt tới thiê n ích ở góc độ gia đình. Thật ra, chi mình cha mẹ thì không đủ năng lực đa p ứng mọi đòi hỏi của toàn bộ qua trình nuôi nâ ng và dạy dô con ca i, nhâ t là đối với vâ n đê học thức và la nh vực rộng lớn của viê c ca nhân hoà nhập vào xa hội. Do đó, nguyên tắc bổ trợ làm cho tình phụ tử và tình mẫu tử được viên ma n, củng cố tính châ t nê n tảng của nó, bởi vì trong một mức độ nào đó, những cộng ta c viên kha c không thể hành động thay cha mẹ, kể cả khi cha mẹ ưng thuận và uy tha c toàn bộ qua trình gia o dục cho họ» Nhâ t là vào thơ i nay, dự a n gia o dục vê đê tài tính dục và tình yêu đích thật, tình yêu được mở ngỏ cho sự tự hiến, phải đối phó với một thứ văn hóa bị le o la i bởi thực chứng luận 43, như Ðức Tha nh Cha nói đến trong La thư gởi cho ca c gia đình: «Sự pha t triển của nê n văn minh hiê n đại gắn liê n với sự tiến bộ khoa học và kỹ thuật, sự tiến bộ đạt được luôn theo ca ch phiến diê n, bởi đó nó bộc lộ những đặc tính thuần túy thực chứng luận. Như ngươ i ta biết, hoa tra i của chủ nghĩa thực chứng là thuyết bâ t khả tri 44 trong lĩnh vực lý thuyết và chủ nghĩa thực dụng trong lĩnh vực thực hành và đạo đức... Chủ nghĩa thực dụng là một nê n văn minh của sản xuâ t và hưởng thụ, một nê n văn minh của ca c "đồ vật" chứ không phải của ca c "ngôi vị"; một nê n văn minh mà trong đó những con ngươ i bị sử dụng theo ca ch ngươ i ta sử dụng những đồ vật... Đức Tha nh Cha cu ng xa c định để nhận thâ y điê u đó chi cần xem xe t những chương trình gia o dục giới tính 42 Gratissimam sane, số Thực chứng luận là một quan điểm triết học đòi buộc mọi môn học phải lâ y sự thực cụ thể, có thể cảm gia c được làm điểm xuâ t pha t; sau đó chi miêu thuật chúng cùng những qui luật của chúng mà thôi. 44 Bâ t khả tri luận là học thuyết cho ră ng chi hiê n tượng vật châ t mới có thể thành tri thức thực sự, vì thế siêu nhiên đê u không thể chân tri. 28

29 Giáo dục vê đức khiết tịnh 29 nào đó, được đưa vào trong ca c trươ ng học, thươ ng bâ t châ p quan điểm ngược lại và cả nhiê u phản đối của cha mẹ». 45 Trong bối cảnh như vậy, dựa vào gia o huâ n của Hội Tha nh và với sự trợ lực của Hội Tha nh, điê u thiết yếu là cha mẹ hãy giành lại bổn phận riêng biê t của mình. Và nơi nào xe t thâ y là cần thiết và hữu ích, bă ng viê c liên kết lại với nhau, họ sẽ thực hiê n một kế hoạch gia o dục nhă m đê cao gia trị chân thật của nhân vị và của tình yêu Kitô gia o, theo một lập trươ ng ro ràng vượt trên chủ nghĩa thực dụng vê luân thươ ng đạo lý. Ðể cho viê c gia o dục phù hợp với những đòi hỏi kha ch quan của tình yêu đích thực, quý cha mẹ có bổn phận thực hiê n viê c gia o dục này trong trách nhiê m tự lập của riêng họ. 25. Cu ng liên quan đến viê c chuẩn bị hôn nhân, gia o huâ n của Gia o Hội nói ro ră ng gia đình phải giữ vai trò chính trong công viê c gia o dục này. 46 Chắc chắn «những thay đổi diê n ra trong hầu hết mọi xã hội tân thơ i đòi hỏi không chi gia đình mà cả xa hội và Hội Tha nh phải nô lực dâ n thân vào viê c chuẩn bị ca ch thích đa ng cho ca c bạn trẻ la nh nhận ca c tra ch nhiê m tương lai của họ». 47 Vậy thì vì chính lý do này, ngay từ những năm đầu đơ i bổn phận gia o dục của gia đình chiếm tầm quan trọng đặc biê t: «Trong khoa sư phạm khôn ngoan đó của gia đình, bắt đầu ngay khi còn thơ â u, viê c chuẩn bị xa được định hướng để dẫn dắt con trẻ tới chô khám phá bản thân chúng như là những con ngươ i được phú ban một tâm lý phong phú và phức tạp, một ca tính đặc thù với những ưu điểm và nhược điểm riêng» Gratissimam sane, số Familiaris consortio, số Familiaris consortio, số Như trên. 29

30 30 III. TRONG VIỄN CẢNH ƠN GỌI III. III. TRONG VIỄN CẢNH ƠN GỌI TRONG VIỄN CẢNH ƠN GỌI 26. Gia đình đóng một vai trò quyết định trong viê c làm nảy nở tâ t cả mọi ơn gọi và trong sự pha t triển của ơn gọi â y, như Công Đồng Vaticanô II đa chi dạy: «Từ hôn nhân pha t xuâ t ra gia đình, nơi đó sinh ra những công dân mới của xa hội loài ngươ i, nhơ ơn huê của Chúa Tha nh Thần trong bí tích Tha nh Tẩy chúng được nâng lên địa vị con ca i Thiên Chúa, để dân Chúa tồn tại ma i qua ca c thơ i đại. Chính điê u này khiến nó có thể được gọi là Hội Tha nh tại gia, bă ng lơ i nói và gương sa ng, cha mẹ phải là những ngươ i loan ba o đức tin cho con ca i trước tiên, chiếu theo ơn gọi riêng của mô i ngươ i con, và ca ch đặc biê t trong ơn gọi tu trì». 49 Hơn nữa, dâ u hiê u sung ma n của viê c mục vụ gia đình chính là viê c làm nảy sinh ca c ơn gọi: «Nơi nào viê c mục vụ gia đình khởi sắc và có hiê u quả, thật tự nhiên biết bao để ngươ i ta vui sướng đón nhận đơ i sống, vì vậy thật dê dàng để tiếng nói Thiên Chúa âm vang trong đơ i và đa p lại ca ch quảng đại hơn những gì họ lắng nghe». 50 Chúng ta nói đến ơn gọi sống đơ i hôn nhân hay ơn gọi sống đơ i khiết tịnh và độc thân, nhưng bao giơ cu ng vẫn chi là ơn gọi nên thánh. Thật vậy, Hiến chế Tín lý vê Gia o Hội Lumen Gentium của Công Đồng Vaticanô II trình bày gia o huâ n của mình vê lơ i kêu gọi mọi ngươ i nên tha nh như sau: «Được trao ban những phương tiê n cứu độ phong phú và tuyê t vơ i như thế, mọi Kitô hữu, mô i ngươ i mô i ca ch, thuộc mô i bậc sống và mô i hoàn cảnh 49 Lumen gentium, số Gioan Phaolô II, Diê n văn tại Hội nghị khoa ng đại lần thứ XVI của Hội Đồng Gia m Mục Y, ngày

31 1. Ơn gọi sống đơ i hôn nhân 31 đê u được Chúa kêu gọi đạt tới sự tha nh thiê n trọn hảo như Cha trên trơ i là Đâ ng trọn hảo» Ơn gọi sống đơ i hôn nhân 27. Viê c huâ n luyê n hướng đến tình yêu đích thực bao giơ cu ng là viê c chuẩn bị tốt nhâ t cho ơn gọi sống đơ i hôn nhân. Trong gia đình, trẻ em và thanh thiếu niên sẽ có thể học ca ch sống tính dục con ngươ i với bê dày và trong bối cảnh đơ i sống Kitô hữu. Trẻ thơ và thanh thiếu niên có thể dần dần kha m pha ra ră ng đơ i hôn nhân Kitô gia o bê n chặt không thể được coi là kết quả của lợi lộc vật châ t hoặc chi là quyến ru tình dục. Vì là một ơn gọi, hôn nhân không thể không đòi hỏi phải có sự chọn lựa được cân nhắc kỹ lưỡng, sự ràng buộc nhau trước mặt Thiên Chúa và trong lơ i cầu nguyê n không ngừng khẩn cầu sự trợ giúp của Ngươ i. Được mơ i gọi để sống tình yêu vợ chồng 28. Bị ràng buộc trong bổn phận dạy dô con ca i hướng tới tình yêu, trước hết cha mẹ Kitô gia o có thể tham khảo ngay trong nhận thức vê tình yêu vợ chồng của họ. Như Thông điê p Đơ i sống con ngươ i Humanae Vitae nói rõ, tình yêu này «biểu lộ bản tính chân thật và cao quý của nó khi được xem xe t ở nguồn gốc tối thượng của nó là Thiên Chúa, Đâ ng là Tình yêu (x. Ga 4,8), «Chúa Cha, do tự Ngươ i mọi gia tộc cùng mọi tình phụ tử, trên trơ i dưới đâ t được có tên» (x. Ep 3,15). Chính vì thế, hôn nhân không phải là kết quả ngẫu nhiên hay là sản phẩm tiến hoa của năng lực vô thức trong tự nhiên: nó là một định chế khôn ngoan của Ðâ ng Tạo Hóa nhă m thực hiê n kế hoạch tình yêu của Ngươ i nơi nhân loại. Bă ng sự trao hiến bản thân ca ch trọn vẹn và dành riêng cho nhau, ngươ i vợ và ngươ i chồng hướng tới sự hiê p thông hữu thể của họ nhă m đạt được sự hoàn thiê n bản thân của nhau, để cộng ta c với Thiên Chúa trong viê c truyê n sinh và gia o dục những sinh mê nh mới. Hơn nữa, đối với những ngươ i đa chịu 51 Lumen gentium, số 11; Sách Giáo Lý của Hội Thánh Công Giáo, số

32 32 III. TRONG VIỄN CẢNH ƠN GỌI Phe p Rửa Tội, hôn nhân mang phẩm gia vì dâ u chi bí tích của ân sủng, vì nó thể hiê n sự kết hợp giữa Chúa Kitô và Hội Tha nh. 52 Thư gửi ca c gia đình của Đức Tha nh Cha nhắc lại ră ng: «Gia đình là... một cộng đồng ca c ngôi vị, đối với ca c ngôi vị này phương thức đích thực để hiê n hữu và sống với nhau là sự hiê p thông: personarum communio sự hiê p thông ngôi vị»; 53 và, dựa vào gia o huâ n của Công Đồng Vaticanô II, Đức Tha nh Cha dạy ră ng sự hiê p thông như vậy đòi hỏi «một sự tương đồng nào đó giữa mối dây hợp nhâ t của Ba Ngôi Thiên Chúa và mối dây hợp nhâ t của con ca i Thiên Chúa trong chân lý và tình yêu» 54 «Đây là lơ i pha t biểu đặc biê t phong phú và dồi dào ý nghĩa, trước hết xa c nhận những gì â n định căn tính thâm sâu của mô i ngươ i nam và mô i ngươ i nữ. Căn tính này hê tại ở khả năng sống trong chân lý và tình yêu; hơn nữa, và nhâ t là căn tính â y hê tại trong nhu cầu vê chân lý và tình yêu vốn là những chiê u kích câ u tạo nên đơ i sống con ngươ i. Nhu cầu vê chân lý và tình yêu â y mở lối cho con ngươ i đến với Thiên Chúa cu ng như đến với ca c vật thụ tạo: mở lối cho họ đến với tha nhân, đến đơ i sống "trong sự hiê p thông", và nhâ t là đến với hôn nhân và đến với gia đình» Như những đặc điểm mà Thông điê p Đơ i sống con ngươ i Humanae Vitae xa c nhận, tình yêu vợ chồng có bốn đặc điểm: nó là tình yêu nhân bản (vừa khả gia c vừa thiêng liêng), nó là tình yêu trọn vẹn, chung thuy và phong nhiêu. 56 Những đặc điểm này dựa trên sự kiê n là «trong hôn nhân, ngươ i nam và ngươ i nữ kết hợp giữa họ với nhau chặt chẽ đến mức, như lơ i Sa ch Sa ng Thế (St 2,24), trở thành "một huyết nhục". Vốn là nam và là nữ do câ u tạo thể lý cu ng như do thể châ t kha c nhau, cả hai chủ thể nhân linh tham dự vào khả năng sống "trong chân lý và tình yêu" ca ch bình đẳng. Là đặc tính của 52 Humanae vitae, số Gratissimam sane, số Gaudium et spes, số Gratissimam sane, số x. Humanae vitae, số 9. 32

33 Cha mẹ đương đầu với mối lo lắng hiê n thơ i 33 hữu thể nhân linh với tư ca ch ngôi vị, khả năng này có một chiê u kích vừa tinh thần vừa thể châ t... Pha t xuâ t từ sự kết hợp này, gia đình tìm thâ y tính bê n vững nội tại của nó nơi giao ước giữa vợ chồng, giao ước mà Chúa Kitô đa nâng lên thành Bí Tích. Nó đạt được tính châ t cộng đồng đặc thù hay đúng hơn là những đặc tính của "mối hiê p thông", bởi đó mối hiê p thông cơ bản của vợ chồng được nối dài ra nơi con ca i. "Anh chị có sẵn sàng yêu thương và đón nhận con ca i Chúa sẽ ban, và gia o dục chúng không?" là câu hỏi của vị chủ sự trong nghi thức cử hành hôn phối. Câu trả lơ i của vợ chồng phản a nh sự thật sâu xa từ tình yêu nối kết họ lại». 57 Và với chính nghi thức cử hành hôn phối, vợ chồng cam kết và hứa «giữ lòng chung thuy mọi ngày suốt đơ i» 58 mình, bởi vì lòng chung thuy vợ chồng bắt nguồn từ mối hiê p thông liên vị này được gắn kết trong kế hoạch của Đâ ng Sa ng Tạo, trong Tình Yêu Ba Ngôi và trong Bí Tích mà nó thể hiê n sự liên kết trung tín của Chúa Kitô với Hội Tha nh. 30. Hôn nhân Kitô gia o là một bí tích nhơ đó mà tính dục được hoà nhập vào con đươ ng nên tha nh, bởi mối ràng buộc được củng cố mạnh mẽ trong sự hợp nhâ t bâ t khả phân ly của nó: «Ân sủng của bí tích vừa là một ơn gọi vừa là một lê nh truyê n để vợ chồng Kitô gia o giữ lòng chung thuy mọi ngày suốt đơ i, bâ t châ p mọi khó khăn và thử tha ch, với lòng vâng phục tha nh ý Chúa ca ch quảng đại: «Sự gì Thiên Chúa đa phối hợp, loài ngươ i không được phân ly (Mt 19,6)». 59 Cha mẹ đương đầu với mối lo lắng hiện thơ i 31. Thật đa ng tiếc cho thơ i đại hiê n nay, ngay cả trong ca c xa hội Kitô gia o, cha mẹ có lý do phải bận tâm vê tính bê n vững của hôn nhân tương lai của con ca i. Tuy nhiên, họ nên phản ứng lại bă ng tha i độ lạc quan, bâ t châ p sự gia tăng ca c vụ ly hôn và cơn khủng hoảng của ca c gia đình lớn dần, dâ n thân để trao tặng cho con cái mình sự huâ n luyê n Kitô giáo vững chắc hầu giúp 57 Gratissimam sane, số Nghi thức cử hành hôn phối, số Familiaris consortio, số