file://D:MRC964MI-docsSingleFile - Pending85DD70B7B3EE42B74

Bản ghi

1 Page 1 of 12 MARD Dù n Ph t trión L m nghiöp X héi S«ng µ Sè 5 Chuyªn Ò Æc biöt vò " µo t¹o" Trong sè nµy: Néi dung: trang Th cña tæng biªn tëp µo t¹o vµ t ng cêng n ng lùc ë Dù n PTLNXH S«ng µ 1 C c thµnh tùu µo t¹o cña Dù n PTLNXH S«ng µ 2 µo t¹o trung häc chuyªn nghiöp vµ sù hîp t c gi a Trêng trung häc chuyªn nghiöp vµ Dù n PTLNXH S«ng µ 3 Quan hö hîp t c cña trêng Trung häc kinh tõ kü thuët iön biªn víi Dù n PTLNXH S«ng µ 4 µo t¹o l m ghiöp céng ång - híng tíi mét mèi quan hö tèt Ñp h n gi a c c c n bé l m nghiöp nhµ níc víi ngêi d n th«n b n 5 Trêng qu n lý rõng cña n«ng d n 5 C u chuyön vò mét líp tëp huên VDP cho phô n H'm«ng ë tña Chïa 7 Sù tham gia cña ngêi d n ë cêp c së vµ nghö thuët µo t¹o b»ng kü n ng híng dén hç trî 8 X y dùng nhãm së thých nu«i ong ë huyön Tña chïa - mét vý dô vò ho¹t éng khuyõn n«ng cã sù tham gia cña ngêi d n 9

2 Page 2 of 12 Th cña gi m èc dù n C c b¹n ång nghiöp th n mõn, èi víi c c Dù n ho¹t éng trªn lünh vùc qu n lý tµi nguyªn thiªn nhiªn, µo t¹o lu«n lµ mét yõu tè cã vai trß rêt quan träng. Cho Õn nay, Dù n PTLNXH S«ng µ kõt thóc giai o¹n III (nghiªn cøu vµ x y dùng c c ph ng ph p luën) vµ chuyón sang giai o¹n IV, trong giai o¹n nµy dù n coi µo t¹o nh lµ mét ph ng thøc thých hîp Ó chuyón giao c c ph- ng ph p luën îc thö nghiöm thµnh c«ng trªn thùc Þa. C c ph ng ph p nµy, th«ng qua mèi quan hö hîp t c chæt chï víi c c c quan èi t c t¹i tønh îc iòu chønh, hoµn thiön vµ îc UBND tønh phª duyöt. Chóng t«i hy väng lµ tê tin lçn nµy sï cung cêp cho quý vþ mét tçm nh n tæng qu t vò c c ho¹t éng µo t¹o cña chóng t«i ång thêi sï hç trî quan hö trao æi vµ hîp t c xa h n trong t ng lai víi c c ång nghiöp cña Ó thóc Èy qu tr nh häc hái lén nhau còng nh hç trî cho viöc qu n lý ngußn tµi nguyªn thiªn nhiªn còng nh ph t trión nguån nh n lùc cña ViÖt Nam. Hµ Néi, th ng 9 n m 2001 TiÕn sü NguyÔn Hång Qu n Phã Côc trëng Côc Ph t trión L m nghiöp ChÞu tr ch nhiöm xuêt b n Biªn tëp Þa chø Ts. Elke Forster Cè vên trëng Dù n Lª ThÞ H ng Liªn 1A NguyÔn C«ng Trø, Hµ Néi iön tho¹i ; Fax GTZSFDP@netnam.org.vn nh trang b a: µo t¹o thùc Þa cho c nam giíi vµ phô n rêt cçn thiõt cho LËp KÕ ho¹ch Qu n lý Rõng µo t¹o vµ t ng cêng n ng lùc ë Dù n PTLNXH S«ng µ Ts. Elke Forster Cè vên trëng Dù n Sau khi UBND tønh phª duyöt ph ng ph p luën Çu tiªn cña Dù n vµo th ng 9/1999, nhu cçu µo t¹o mét c ch cã hö thèng trë nªn ngµy cµng cêp b ch. C n bé Þa chýnh cêp tønh lµ nh ng ngêi tõ l u rêi ghõ nhµ trêng. Do vëy, khi muèn p dông ph ng ph p luën vò QHSD - G GR th viöc ph t cho hä s ch híng dén vò ph ng ph p luën kh«ng thó ñ m b o vò chêt lîng. Vµ chø äc "chay" c c s ch híng dén nµy còng kh«ng thó hiöu qu vµ thay thõ îc cho c c ho¹t éng µo t¹o cçn thiõt. Bªn c¹nh ã, sù cã mæt cña c c gi o viªn - nh ng ngêi biõt vën dông c c tµi liöu µo t¹o còng nh tæ chøc c c kho µo t¹o nµy - lµ hõt søc cçn thiõt. Nh ng liöu c c c quan ban ngµnh cã liªn quan cã chþu m nhën thªm vai trß lµm gi ng viªn hay c quan µo t¹o kh«ng? ChÝnh nh ng c u hái nµy khëi nguån cho sù hîp t c gi a Dù n PTLNXH S«ng µ vµ hai trêng d¹y nghò t¹i hai tønh S n La vµ Lai Ch u vµo n m C hai trêng Òu bµy tá sù quan t m vµ nguyön väng îc céng t c cïng Dù n. ChÝnh

3 Page 3 of 12 quyòn tønh còng ñng hé tých cùc cho viöc chó träng vµo µo t¹o cã hö thèng do ã sù h p t c víi c c trêng ang ngµy cµng ph t trión theo thêi gian. Còng vµo thêi ióm ã, bé phën µo t¹o cña Dù n îc Èy m¹nh víi sù tham gia cña hµng lo¹t chuyªn gia t vên trong vµ ngoµi níc. Cuèi cïng vµo n m 2000, mét chuyªn gia µo t¹o níc ngoµi Õn lµm viöc t¹i Dù n vµ gãp phçn t ng cêng mét c ch ng kó c c ho¹t éng ph t trión vµ x y dùng míi tµi liöu µo t¹o, b¾t Çu b»ng bé tµi liöu LËp KÕ ho¹ch ph t trión th«n b n (VDP). Trong pha tiõp theo cña Dù n, viöc chuyón giao nhiöm vô µo t¹o cho c c trêng d¹y nghò sï îc cñng cè bòn v ng h n. ThËt vëy, nh hëng cña c c dù n Çu t míi, c chýnh s ch còng nh nhu cçu cña tønh Òu rêt thuën lîi. Thªm vµo ã, trong khu«n khæ Ch ng tr nh Hç trî Ngµnh L m nghiöp, nhiòu dù n bµy tá mèi quan t m Æc biöt trong viöc t ng cêng c c ph ng thøc tiõp cën µo t¹o cã hö thèng. Chóng t«i tin tëng r»ng, víi µ ph t trión nµy, cßn rêt nhiòu iòu thó vþ n a ang chê ãn chóng ta ë phýa tríc. Träng t m c c ho¹t éng µo t¹o cña Dù n PTLNXH S«ng µ lµ g? Dù n PTLNXH S«ng µ ang ph t trión c c ph ng ph p luën cã sù tham gia cña ngêi d n nh: Quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt giao rõng (QHSD - G GR), LËp KÕ ho¹ch Ph t trión th«n b n, Quy íc b o vö rõng (Q BVR), KÕ ho¹ch qu n lý rõng céng ång vµ Ph ng ph p khuyõn n«ng cã ngêi d n tham gia. µo t¹o îc thiõt kõ vµ tæ chøc Æc biöt nh»m hç trî p dùng c c ph ng ph p nµy trªn diön réng t¹i c c tønh. "X y dùng n ng lùc cho c c c quan ban ngµnh" "C c c quan ban ngµnh Þa ph ng" lµ nh ng c quan chuyªn m«n cêp tønh, huyön vµ x cã quan hö hîp t c víi Dù n nh c c c quan thuéc ngµnh n«ng nghiöp vµ ph t trión n«ng th«n, khuyõn n«ng, Þa chýnh, ph t trión l m nghiöp, kióm l m vµ c c trêng trung häc chuyªn nghiöp t¹i Mai S n vµ iön Biªn. X y dùng n ng lùc cho c c c quan ban ngµnh nµy lµ t ng cêng n ng lùc trong thùc hiön nhiöm vô cña c c c n bé trùc thuéc. ¹t îc iòu nµy lµ nhê hö thèng µo t¹o îc ph t trión Æc biöt Ó µo t¹o nh ng ph ng ph p luën cã ngêi d n tham gia nãi trªn. Réng h n n a, Ban qu n lý th«n b n, c c tæ chøc oµn thó quçn chóng nh Héi phô n hay Héi n«ng d n vµ c c Hîp t c x còng cã thó îc coi lµ nh ng tæ chøc cêp c së. X y dùng n ng lùc cho cêp nµy cã vai trß Æc biöt quan träng nh»m t ng cêng d n chñ vµ týnh lµm chñ trong viöc a ra c c quyõt Þnh, n ng lùc gi i quyõt c c vên Ò vµ ph t huy néi lùc. Klaus Kirchmann Chuyªn gia µo t¹o vµ KhuyÕn n«ng C c thµnh tùu µo t¹o cña Dù n PTLNXH S«ng µ C c c quan Þa ph ng ãng vai trß lµ gi ng viªn Klaus Kirchmann Chuyªn gia µo t¹o vµ KhuyÕn n«ng Trong giai o¹n ba (01/ /2001), x y dùng n ng lùc cho c c c quan Þa ph ng îc chó träng h n trong hai giai o¹n tríc cña Dù n. Vµo nh ng n m Çu cña dù n ( ), c c ph ng ph p lëp kõ ho¹ch cã ngêi d n tham gia nh Quy ho¹ch sö dông Êt vµ giao Êt giao rõng vµ LËp kõ ho¹ch ph t trión kinh tõ x héi th«n b n... îc thö nghiöm trªn quy m«hñp. Ho¹t éng thö nghiöm nµy îc thùc hiön th«ng qua mèi quan hö hîp t c chæt chï víi c c c quan ban ngµnh chøc n ng cã liªn quan nh Chi côc Ph t trión L m nghiöp, Chi côc KiÓm l m, Së KÕ ho¹ch vµ Çu t vµ Së N«ng nghiöp vµ Ph t trión N«ng th«n. V vëy, mét sè lîng nhêt Þnh c n bé cña tønh îc n ng cao n ng lùc Ó thùc hiön c c ph ng ph p luën nµy. ViÖc µo t¹o thªm chø cçn thiõt trong diön hñp.

4 Page 4 of 12 HiÖn t¹i, hai tønh S n La vµ Lai Ch u chýnh thøc phª duyöt mét sè ph ng ph p luën cña Dù n vµ nh ng c quan ban ngµnh cã liªn quan cã tr ch nhiöm më réng c c ph ng ph p luën nµy ë tønh. Do vëy, nhu cçu µo t¹o gia t ng mét c ch ng kó. Dù n kh«ng thó p øng îc nhu cçu tæ chøc µo t¹o nh tríc y do viöc më réng µo t¹o vît qu kh n ng cña Dù n. Thay vµo ã, c c c quan cña tønh cçn ph i m nhiöm nhiòu h n c c nhiöm vô µo t¹o. C c c n bé tiòm n ng cña c c së ban ngµnh cçn trang bþ nh ng kiõn thøc vµ n ng lùc cçn thiõt, c vò n ng lùc chuyªn m«n lén n ng lùc µo t¹o. KÕt qu lµ, trong giai o¹n nµy, Dù n ph t trión îc mét hö thèng µo t¹o tióu gi o viªn (ToT) nh»m p øng nhu cçu ngµy cµng gia t ng vò mét éi ngò gi o viªn cã chêt lîng tèt. Häc viªn cña c c kho ToT nµy sau ã cã thó éc lëp øng ra tù tæ chøc c c kho µo t¹o tëp huên cho c n bé hiön trêng. C c kho µo t¹o îc tiªu chuèn ho tëp trung vµo c c kü n ng hç trî Trong giai o¹n ba nµy, Dù n tiõn hµnh îc h n 350 ho¹t éng µo t¹o víi trªn 5000 häc viªn tham gia. y cã thó nãi lµ mét thµnh tùu ng ghi nhën vµ còng îc oµn nh gi dù n nh gi cao (04/2001). Nh Ò cëp, c c ho¹t éng µo t¹o cã thó îc t¹m chia thµnh µo t¹o tëp huên kü thuët vò ph ng ph p thùc hiön vµ µo t¹o tióu gi o viªn (ToT). Ho¹t éng µo t¹o chñ chèt lµ tëp huên kü thuët cho c n bé hiön trêng cêp huyön, c n bé x vµ trëng b n. C c kho häc nµy îc thùc hiön theo yªu cçu th«ng qua c c c quan cã liªn quan. KÕt qu cña viöc µo t¹o theo Þnh híng lµ trªn 50% sè häc viªn øng dông îc c c chñ Ò µo t¹o vµo c«ng viöc cña m nh. C c kho µo t¹o còng ang tõng bíc îc tiªu chuèn ho cïng víi c c tµi liöu µo t¹o phï hîp îc so¹n th o. Thªm vµo ã, têt c c c kho µo t¹o îc tµi liöu ho rêt cèn thën th«ng qua c c b o c o cña gi o viªn vµ phiõu nh gi kho häc cña häc viªn. Bªn c¹nh néi dung vò kü thuët, kü n ng híng dén hç trî ãng mét vai trß quan träng trong c c kho µo t¹o. Do c c ph- ng ph p luën míi lu«n dùa trªn nguyªn lý vò sù tham gia vµ ph n chia lîi Ých, vai trß cña c n bé thùc Þa chuyón híng chñ yõu sang vai trß cña ngêi hç trî, híng dén. Sù thay æi nµy thó hiön râ ë c c c n bé l m nghiöp vµ kióm l m, nh ng ngêi mµ tríc y chø îc biõt Õn nh lµ c nh s t rõng chø kh«ng lµ c n bé hç trî kü thuët. Cïng víi Quy íc b o vö rõng cêp th«n b n vµ c c ho¹t éng cã ngêi d n tham gia kh c do c n bé kióm l m hç trî, sù hióu biõt lén nhau gi a c n bé vµ ngêi d n ngµy cµng t ng. ChÝnh iòu nµy mang l¹i mét mèi quan hö hîp t c mang týnh x y dùng vµ tých cùc. ång thêi, c c c n bé kióm l m lµ nh ng ngêi rêt n ng éng trong viöc thùc hiön c c ph ng ph p luën cã ngêi d n tham gia ë th«n b n. µo t¹o tióu gi o viªn (ToT) Dù n PTLNXH S«ng µ tæ chøc îc 6 kho µo t¹o ToT cho 186 häc viªn vò c c ph ng ph p luën îc phª duyöt. Nh n chung, môc Ých tæ chøc c c kho häc ToT lµ Ó thùc hiön më réng c c ph ng ph p luën. C c c n bé cã n ng lùc - îc ph t hiön vµ sau ã, îc µo t¹o Ó trë thµnh gi o viªn cho c c líp tëp huên cêp huyön vµ x. C c c n bé nµy Òu ph i cã

5 Page 5 of 12 ñ tr nh é vò chuyªn m«n còng nh n ng lùc vò gi ng d¹y. Tr nh é chuyªn m«n: Môc tiªu chýnh cña c c kho ToT lµ n ng cao tr nh é sö dông tµi liöu µo t¹o vµ híng dén thùc Þa cña häc viªn. TÊt c c c gi o viªn Òu cã kiõn thøc chuyªn m«n vò c c ph ng ph p luën còng nh kü n ng thùc hµnh trªn thùc Þa. HÇu hõt c c gi o viªn nµy Òu trùc tiõp tham gia vµo viöc ph t trión c c ph ng ph p luën, do vëy hä n¾m rêt ch¾c c c chi tiõt kü thuët. Tr nh é gi ng d¹y: èi víi c c kho ToT, tµi liöu µo t¹o îc x y dùng mét phçn dùa trªn c c híng dén kü thuët. Tµi liöu nµ bao gåm nh ng néi dung thiõt yõu mµ gi o viªn cçn p øng nh chuèn bþ ch ng tr nh µo t¹o, Ò c ng kho tëp huên, ph ng ph p gi ng d¹y cho ngêi lín, kü n ng dïng dông cô trùc quan vµ c ch ióu khión nhãm th o luën... Nh n chung, c c kho µo Òu gåm phçn thùc hµnh trong mét vµi ngµy t¹i b n Ó häc viªn îc µo t¹o thùc tõ vò kü n ng hç trî vµ kü n ng lµm viöc cã sù tham gia cña ngêi d n. Môc tiªu cña c c kho µo t¹o lµ h¹n chõ ë møc thêp nhêt viöc gi ng d¹y trªn líp. Thay vµo ã, c c ph ng thøc lµm viöc theo nhãm, éng n o, ãng vai... îc kõt hîp víi néi dung lý thuyõt cña kho häc. Tuy nhiªn, Ó cã îc c c gi o viªn cã n ng lùc cao th cßn cçn nhiòu thêi gian trong t ng lai. HiÖn nay, c c kho ToT kðo dµi 5 ngµy. NÕu chø tham gia vµo mét kho ToT th«i th kh«ng ñ Ó m b o n ng lùc cña gi o viªn. V vëy, c c kho ToT bæ sung lµ rêt cçn thiõt Ó khuyõn khých qu tr nh häc tëp vµ dçn dçn n ng cao n ng lùc cho gi o viªn. Do vëy, hö thèng µo t¹o ToT ang îc hoµn thiön n ng vµ cao híng Õn c c kho µo t¹o cã Þnh híng víi chêt lîng cao. Dù týnh, kho µo t¹o ToT sï cã 3 module, mçi module 5 ngµy häc vµ tiõn hµnh trong kho ng thêi gian lµ 6 th ng. µo t¹o trung häc chuyªn nghiöp vµ sù hîp t c gi a Trêng Trung häc Chuyªn nghiöp víi Dù n PTLNXH S«ng µ Bïi Lª Inh Chuyªn gia µo t¹o µo t¹o trung häc chuyªn nghiöp n»m trong hö thèng gi o dôc vµ µo t¹o do nhµ níc qu n lý. H nh thøc µo t¹o nµy ãng mét vai trß quan träng trong µo t¹o nguån nh n lùc cho x héi. HiÖn nay, ViÖt Nam cã 276 trêng trung häc chuyªn nghiöp hµng n m µo t¹o h n c n bé cã tr nh é trung häc chuyªn nghiöp trªn c c lünh vùc kh c nhau. Nh»m p øng nhu cçu thùc tõ cña x héi vµ øng v ng trong c chõ thþ trêng, c c trêng trung häc d¹y nghò díi sù chø ¹o cña bé, ngµnh, Þa ph ng tiõn hµnh nghiªn cøu, æi míi môc tiªu µo t¹o theo híng ph t trión con ngêi toµn diön, ång thêi c i tiõn néi dung, thùc hiön a d¹ng ho, x héi ho c c lo¹i h nh µo t¹o Ó x y dùng éi ngò gi o viªn vµ n ng cao chêt lîng µo t¹o. C c trêng trung häc d¹y nghò kh«ng chø n ng cao néi dung µo t¹o mµ cßn chuyªn s u ho c c µo t¹o i kìm víi viöc cung cêp thªm c c chuyªn gia gi ng d¹y phï hîp h n còng nh Çu t vµo c së h¹ tçng. Do vëy, chêt lîng vµ kõt qu µo t¹o ang dçn dçn îc n ng cao. Hai tønh S n La vµ Lai Ch u lµ hai tønh thuéc miòn T y B¾c ViÖt Nam cã nòn s n xuêt n«ng - l m nghiöp ãng vai trß then chèt v vëy viöc µo t¹o nguån nh n lùc phôc vô n«ng l m nghiöp cã mét ý nghüa Æc biöt quan träng. µo t¹o c n bé bao gåm µo t¹o d¹y nghò cho c n bé míi vµ µo t¹o ng¾n h¹n cho c c c n bé hµnh chýnh hiön ang lµm viöc cho c c c quan cña tønh. ChÝnh v vëy, ngay sau khi chiõn th¾ng iön Biªn Phñ, trêng Trung cêp N«ng nghiöp T y B¾c îc thµnh lëp (nay lµ Trêng Trung häc n«ng - l m nghiöp d¹y nghò S n La) µo t¹o îc hµng chôc ngh n c n bé cho vïng T y B¾c ViÖt Nam vµ níc b¹n Lµo. Sau nµy do týnh cêp b ch cña c«ng t c µo t¹o nªn trêng trung häc N«ng nghiöp thø hai îc thµnh lëp t¹i iön Biªn tønh Lai Ch u (nay lµ trêng Trung häc Kinh tõ Kü thuët iön Biªn). HiÖn nay, hai trêng ang µo t¹o c n bé trung cêp víi c c chuyªn ngµnh: ch n nu«i - thó y, l m sinh, qu n lý kinh tõ, kõ to n, trång trät, qu n lý Êt ai... Ngoµi ra, hai trêng cßn

6 Page 6 of 12 tiõn hµnh liªn kõt më c c líp ¹i häc t¹i chøc vµ båi dìng chuyªn Ò ngay t¹i trêng. Mét sè lîng lín häc viªn sau khi hoµn thµnh kho häc trë vò c«ng t c t¹i c c x vµ c c hîp t c x trong tønh nhµ. Dù n S«ng µ víi môc tiªu cô thó lµ hç trî c c c quan ban ngµnh cña tønh phæ biõn c c ph ng ph p luën nh LËp KÕ ho¹ch ph t trión th«n b n, Giao Êt giao rõng, L m nghiöp céng ång, KhuyÕn n«ng... nh»m x y dùng nguån nh n lùc Ó hç trî ph t trión dµi h¹n ë tønh, huyön, x vµ b n. Ó ¹t îc môc Ých nµy, Dù n nhën thêy cçn më réng µo t¹o ång thêi hîp t c víi c c trêng trung häc chuyªn nghiöp vò n«ng l m nghiöp. Do vëy, tõ nh ng n m 1998, Dù n S«ng µ Æc biöt quan t m tíi viöc më réng c c ph ng ph p luën cña m nh th«ng qua quan hö hîp t c víi trêng trung häc d¹y nghò. C c trêng trung häc d¹y nghò còng cã mãi liªn hö chæt chï víi c c c quan ban ng nh cã liªn quan cña tønh trong c c lünh vùc n«ng nghiöp, l m nghiöp vµ Þa chýnh. Gi o viªn cña trêng tham dù vµo c c kho µo t¹o kü thuët hoæc c c kho µo t¹o tióu gi o viªn (ToT) dµnh cho c n bé kü thuët. Cã thó nãi, thµnh c«ng Çu tiªn thu îc trong mèi quan hö hîp t c gi a trêng Trung häc d¹y nghò vµ Dù n la viöc héi nhëp c c yõu tè cña L m nghiöp Céng ång, ph n tých kinh tõ hé gia nh vµ lëp kõ ho¹ch ph t trión th«n b n vµo ch- ng tr nh µo t¹o cña nhµ trêng. Tuy nhiªn, vén cßn mét sè bíc cçn ph i tiõn hµnh tríc m¾t nh»m m b o chêt lîng µo t¹o còng nh týnh bòn v ng l u dµi cho viöc héi nhëp hö thèng µo t¹o cña Dù n vµo c c trêng d¹y nghò. Bªn c¹nh ch ng tr nh µo t¹o chýnh thøc îc c i tiõn cña trêng d¹y nghò, h nh thøc µo t¹o ng¾n h¹n vò kü thuët theo Þnh híng nhu cçu nªn trë thµnh mét ho¹t éng cña c c trêng trung häc d¹y nghò. Thµnh c«ng Çu tiªn trong viöc chuyón giao tr ch nhiöm µo t¹o cña Dù n cho c c trêng d¹y nghò lµ viöc cïng hîp t c tiõn hµnh 13 kho µo t¹o vò KÕ ho¹ch ph t trión th«n b n cho Dù n Ph t trión N«ng th«n miòn nói S n La - Lai Ch u míi îc thµnh lëp cña EU. Dù n hç trî c c trêng trung häc d¹y nghò qu n lý c c kho µo t¹o, ph n bæ c c gi o viªn phï hîp, qu n lý c c c«ng viöc thùc Þa, chuèn bþ c c sè liöu vµ c c b o c o thùc thi ng¾n. Quan hö hîp t c cña trêng Trung häc Kinh tõ Kü thuët iön Biªn víi dù n S«ng µ Phan Thanh Dòng, Gi o viªn trêng Trung häc Kinh tõ Kü thuët iön Biªn Lai Ch u lµ mét tønh miòn nói phýa B¾c ViÖt Nam víi 23 d n téc thióu sè anh em. MÆc dï lµ mét tønh giµu tiòm n ng vò Êt ai vµ nguån rõng, ngêi d n ë y l¹i sèng trong iòu kiön nghìo ãi. C c iòu kiön vò gi o dôc thêp vµ tû lö mï ch cao. Ó ph t trión n«ng l m nghiöp, c së h¹ tçng, n ng cao hö thèng gi o dôc vµ c i thiön iòu kiön sèng cña ngêi d n, tønh Lai Ch u cã chýnh s ch më cöa èi víi c c hîp t c vµ Çu t tõ bªn ngoµi. Sau khi îc UBND tønh cho phðp, Trêng Trung häc Kinh tõ Kü thuët iön Biªn céng t c chæt chï vµ hiöu qu víi Dù n PTLNXH S«ng µ. Mèi quan hö hîp t c nµy thu îc nh ng kõt qu tèt Ñp. Cã thó nãi, trêng trung häc Kinh tõ Kü thuët iön Biªn cã c së tèt Ó hoµ hîp víi c c ph ng ph p luën cã ngêi d n tham gia cña Dù n S«ng µ còng nh víi c c ph ng ph p µo t¹o tióu gi o viªn (ToT). HiÖn nay, nhµ trêng ký kõt hai hîp ång hîp t c víi dù n S«ng µ Ó tæ chøc µo t¹o vµ qu n lý thùc hiön kõ ho¹ch Ph t trión Th«n b n, tríc tiªn lµ ë 72 th«n b n thuéc 3 huyön vµ sau ã lµ trªn 220 b n thuéc 7 huyön thþ. Chóng t«i tin tëng r»ng mèi quan hö hîp t c gi a Dù n S«ng µ vµ nhµ trêng sï ngµy cµng chæt chï vµ mang l¹i nhiòu nh hëng tých cùc cho nhµ trêng. µo t¹o l m nghiöp céng ång - híng tíi mét mèi quan hö tèt h n gi a c c c n bé l m nghiöp nhµ níc vµ ngêi d n ë th«n b n Ts. Ulrich Apel

7 Page 7 of 12 Chuyªn gia L m nghiöp Céng ång N m 2000, µo t¹o l m nghiöp céng ång cña Dù n PTLNXH S«ng µ híng träng t m vµo µo t¹o c n bé kióm l m cêp huyön vò ph ng ph p x y dùng c c quy íc b o vö vµ ph t trión rõng cêp th«n b n. Víi ph ng ph p luën nµy, c c c n bé kióm l m cã vai trß lµ c n bé híng dén hç trî d n b n x y dùng Quy íc B o vö rõng cña m nh. Ph ng ph p luën nµy - îc tønh S n La phª duyöt (theo quyõt Þnh sè 1495 Q -UB) lµ ph ng ph p luën chýnh thøc Ó thùc hiön th«ng t 56 cña Bé N«ng nghiöp vµ Ph t trión N«ng th«n vò x y dùng c c quy íc b o vö vµ ph t trión rõng cêp th«n b n. µo t¹o lµ u tiªn hµng Çu cña viöc thùc hiön ph ng ph p luën nµy. Mét tæ c«ng t c do Dù hç trî vµ mét chuyªn gia µo t¹o îc mêi tõ Trung t m µo t¹o L m nghiöp Céng ång vïng t¹i Th i Lan (RECOF-TC) ph t trión tµi liöu híng dén µo t¹o vµ híng dén thùc Þa cho c n bé kióm l m khi tiõn hµnh thùc thi. Híng dén µo t¹o cung cêp chi tiõt c c bíc thùc hiön mét kho häc vµ thùc hµnh t¹i thùc Þa. Ch ng tr nh µo t¹o bao gåm mét kho µo t¹o tióu gi o viªn (ToT) 5 ngµy Ó lµm quen víi tµi liöu híng dén, víi nguyªn t¾c häc cña ngêi lín vµ víi kü n ng hç trî híng dén. Kho ToT còng bao gåm c chñ Ò lëp kõ ho¹ch, tæ chøc vµ nh gi mét kho häc. Sau ToT, c c kho µo t¹o cêp huyön gåm 4 ngµy îc tæ chøc t¹i têt c 9 huyön cña tønh S n La víi sù tham gia cña 129 c n bé kióm l m Õn tõ c c H¹t kióm l m. ViÖc µo t¹o c c c n bé kióm l m nhên m¹nh vµo viöc thùc hµnh ngoµi thùc Þa vµ kü n ng híng dén hç trî. Trong khu«n khæ cña kho häc, mçi thµnh viªn còng lëp mét kõ ho¹ch thùc hiön viöc x y dùng quy íc b o vö vµ ph t trión rõng cho x m nh phô tr ch. Cho Õn nay, c c c n bé kióm l m híng dén 400 th«n b n trong tæng céng 3000 th«n b n t¹i S n La x y dùng quy íc cña b n m nh. Con sè nµy chø thó hiön îc kõt qu µo t¹o mang týnh chêt Þnh lîng. nh hëng cña c c quy íc Õn t nh tr¹ng b o vö rõng chø cã thó îc nh gi sau kho ng 3-5 n m. Tuy nhiªn, nh hëng Çu tiªn cña viöc µo t¹o lµ mèi quan hö gi a c n bé kióm l m vµ d n b n îc c i thiön. C n bé kióm l m cã vai trß míi lµ c n bé híng dén gióp x y dùng sù tin tëng vµ hióu biõt lén nhau gi a c n bé nhµ níc chþu tr ch nhiöm b o vö rõng vµ ngêi d n, nh ng ngêi mµ cuéc sèng hµng ngµy chñ yõu nhê vµo tµi nguyªn rõng. Khi x y dùng quy íc trong b n, c n bé kióm l m híng dén bµ con th o luën, khuyõn khých phô n vµ ngêi lín tuæi ãng gãp ý kiõn, hç trî h nh nh ho néi dung th o luën vµ tr lêi th¾c m¾c cã liªn quan Õn khung ph p lý. Ngîc l¹i, d n b n t«n träng c n bé kióm l m, nh ng ngêi ang trùc tiõp quan t m vµ tham gia vµo bµn b¹c hoµn c nh cô thó cña hä chø kh«ng cßn b¾t hä tuên theo nh ng quy Þnh mang týnh chêt b¾t buéc. Ò cã îc chuyón biõn tõ c hai phýa, ßi hái ph i cã mét lîng thêi gian thých hîp. Híng dén, hç trî còng lµ mét kü n ng mµ kh«ng thó chø häc qua mét kho µo t¹o lµ cã îc. Tuy nhiªn, khi lµm viöc cïng víi céng ång d n c Þa ph ng, c ch tiõp cën nµy ch¾c ch½n sï dén tíi mét mèi quan hö tèt Ñp h n gi a c c c n bé l m nghiöp nhµ níc vµ nh n d n trong viöc cïng nhau b o vö vµ ph t trión lîi Ých cña rõng. Trêng Qu n lý rõng cña n«ng d n Ts. Bjorn Wode Chuyªn gia L m nghiöp Céng ång ë vïng dù n S«ng µ, Êt rõng îc ph n lo¹i chñ yõu lµ rõng phßng hé vµ do vëy rêt khã cã thó ¹t îc viöc qu n lý rõng Ó thu îc lîi nhuën. Qu n lý rõng mét c ch phï hîp rêt cçn thiõt Ó b o vö nguån lîi tù nhiªn cïng víi c c chøc n ng sinh th i quan träng cña nã. "Trêng qu n lý rõng cña n«ng d n" (FFMS) lµ mét c ch tiõp cën µo t¹o cã sù tham gia cña ngêi d n nh»m t ng cêng n ng lùc cña nhãm hé n«ng d n trong viöc gi i quyõt nhiöm vô nµy. Qu n lý rõng cã sù tham gia cña ngêi d n tëp trung vµo t ng cêng kh n ng qu n lý b»ng c ch giao nhiòu quyòn h n cho céng ång Þa ph ng èi víi nh ng nguån rõng îc chuyón giao cho n«ng d n. ChuyÓn giao quyòn cho ngêi sö dông gióp t ng quyòn së h u vµ týnh éc lëp trong viöc ra quyõt Þnh. KÕt qu lµ n ng lùc cña ngêi sö dông rõng îc t ng c- êng. iòu nµy cã thó ¹t îc b»ng c ch p dông tých cùc ph ng ph p qu n lý rõng víi céng ång Þa ph ng. Dù n PTLNXH S«ng µ hîp t c víi Trung t m µo t¹o l m nghiöp céng ång vïng t¹i Th i Lan (RECOFTC) tæ chøc kho häc 10 ngµy vò qu n lý rõng céng ång nh»m n ng cao n ng lùc cña ngêi sö dông rõng. Cã 14 c n bé tõ c c dù n kh c nhau tham gia vµo kho häc nµy. Sù tham gia cña c n bé tõ nhiòu vïng kh c nhau m b o lµ c ch tiõp cën mêi vò Trêng

8 Page 8 of 12 Qu n lý rõng cña n«ng d n phï hîp víi m«i trêng sinh th i - x héi kh c nhau trong bèi c nh l m nghiöp céng ång cña ViÖt Nam. Kho µo t¹o bao gåm: (i) µo t¹o cho häc viªn theo ph ng ph p gi o dôc kh«ng chýnh qui cho ngêi lín, c c kü thuët vµ kü n ng hç trî vµ (ii) trión khai c ch tiõp cën cña trêng qu n lý rõng cho n«ng d n t¹i 2 b n thuéc huyön Yªn Ch u, tønh S n La. Môc tiªu chýnh cña c ch tiõp cën nµy lµ sù can thiöp trùc tiõp cña ngêi d n trong qu tr nh "häc th«ng qua lµm" èi víi nh ng gi i ph p qu n lý rõng c i tiõn. Kho häc cho hä mét gi i ph p Ó x c Þnh nh ng lîi Ých häc hái vµ gi i ph p cã thó mµ ngêi d n muèn thö nghiöm trªn ång ruéng. B»ng viöc n ng cao sù tù tin cña ngêi sö dông rõng vò kh n ng gi m s t thö nghiöm cña hä, ngêi n«ng d n cã thó a ra nh ng quyõt Þnh qu n lý óng ¾n. T¹i huyön Yªn Ch u, n«ng d n quyõt Þnh thö nghiöm hai gi i ph p l m sinh èi víi qu n lý c i tiõn rõng tre, nøa trong th«n b n cña hä. ë mét ióm thö nghiöm, nh ng th n c y chõt, bönh tët, cong queo bþ c¾t bá. ióm thö nghiöm thø hai p dông biön ph p èt löa Ó thö nghiöm t c éng cña biön ph p nµy èi víi kh n ng t i t¹o vµ s n xuêt m ng tre. Nhãm häc tëp cña n«ng d n thêng xuyªn gæp gì t¹i ióm thö nghiöm Ó quan s t vµ th o luën vò kõt qu cña èi víi biön ph p thö nghiöm kh c nhau nµy èi víi sè lîng vµ chêt lîng cña tre vµ m ng tre. Vµo cuèi thö nghiöm, nhãm sï p dông ph ng ph p nh gi cã sù tham gia nh»m t m ra nh ng thay æi vò mæt kiõn thøc vµ kü n ng qu n lý tríc vµ sau kho häc. Cã thó nãi, thùc hµnh lµ mét céng cô thých hîp cho ngêi d n vµ c n bé khuyõn l m trong viöc t m ra nh ng gi i ph p qu n lý rõng. C u chuyön vò mét líp tëp huên VDP cho phô n Hm«ng ë Tña Chïa. NguyÔn ThÞ NguyÖt Minh C n bé vò giíi SÏ kh«ng bao giê t«i quªn îc nh ng bµi h t Çy chêt du môc mµ nh ng ngêi phô n H'm«ng ë Tña Chïa h«m ã h t cho chóng t«i nghe trong phßng kh ch chët chéi cña héi phô n huyön. Nh ng bµi ca vò t nh yªu dang dë vµ nh ng cæp t nh nh n au khæ thêi xa xa khiõn chóng t«i xých l¹i gçn nhau h n. T«i vén cßn nhí m nh xóc éng nh thõ nµo khi hä thæ lé víi chóng t«i vò nh ng nçi nhäc nh»n thêng nhët, nh ng kh t khao t nh yªu vµ gia nh mét c ch tho i m i vµ cëi më mµ tríc ã t«i cha thêy bao giê. Nh ng ngêi phô n nµy lµ thµnh viªn trong mét khãa tëp huên LËp kõ ho¹ch ph t trión th«n b n cña Dù n S«ng µ mµ chóng t«i lµ gi ng viªn. Tèi h«m ã, chóng t«i võa tr i qua ngµy tëp huên Çu tiªn. TÊt c chóng t«i Òu c m thêy vui vµ hµi lßng víi kõt qu cña ngµy h«m ã.

9 Page 9 of 12 ît tëp huên nµy îc tæ chøc riªng cho phô n, chñ yõu lµ ngêi H'm«ng, cã sù kõt hîp gi a vên Ò giíi vµ giíi thiöu vò ph ng ph p luën LËp kõ ho¹ch ph t trión th«n b n cã sù tham gia cña ngêi d n. cã nhiòu khãa tëp huên VDP îc tæ chøc song y lµ lçn Çu tiªn phô n îc tëp huên riªng vµ v thõ chóng t«i rêt lo. Thø nhêt, rêt nhiòu ngêi kh«ng nãi îc tiõng Kinh. Nh ng ngêi nãi îc th còng kh«ng thó hióu hõt îc nh ng g mµ gi ng viªn muèn trao æi. Mµ chóng t«i th kh«ng thó nãi îc tiõng H m«ng, cã ch ng chø lµ hai ba c u chµo vµ "Tsi pau", tøc lµ "kh«ng biõt". Lµm thõ nµo chóng t«i cã thó truyòn ¹t vµ trao æi víi hä? Thø hai, phçn lín nh ng ngêi phô n nµy míi häc hõt líp hai hoæc míi îc häc phæ cëp. Lµm thõ nµo chóng t«i cã thó nãi chuyön víi hä vò nh ng ý tëng lëp kõ ho¹ch cã sù tham gia cña ngêi d n vµ c c quy tr nh kõ ho¹ch? LiÖu hä cã quan t m g tíi KÕ ho¹ch Ph t trión th«n b n hay kh«ng khi Çu t¾t mæt tèi víi c«ng viöc ruéng n ng vµ viöc nhµ? Vµ råi, liöu hä cã cã thó Õn îc Ó dù tëp huên hay kh«ng?... Hãa ra c u tr lêi cho nh ng nçi b n kho n trªn còng kh«ng ph i lµ khã: chø cçn phèi hîp nh ng g cã ë Þa ph ng. Tríc hõt, chóng t«i Æt vên Ò víi huyön héi phô n Tña Chïa. Hä hëng øng rêt nhiöt t nh vµ ång ý m nhën kh u tæ chøc cho khãa tëp huên. Chóng t«i còng t m îc mét ngêi phiªn dþch tiõng H'm«ng lµ c n bé cña huyön héi. ChÞ lµ mét ngêi H'm«ng lµm viöc l u n m vµ rêt giái giao tiõp. Gi ng viªn chýnh cho khãa häc lµ mét c n bé n cña Tr¹m khuyõn n«ng huyön Tña Chïa. Chóng t«i îc biõt cã mét ngêi cã hoa tay vï tranh hiön ang lµm viöc trong tr¹m KhuyÕn n«ng vµ nhê ngêi nµy vï mét lo¹t nh ng bøc tranh n gi n theo chñ Ò cña líp häc. Nh ng bøc tranh võa phong phó, võa Ëm chêt H'm«ng nµy chøng tá cã hiöu qu rêt cao trong khãa häc. ã lµ nh ng g chóng t«i chuèn bþ cho ît tëp huên. TÊt c nh ng viöc ã Òu tèn thêi gian vµ c«ng søc song thùc sù em l¹i kõt qu tèt. Do y lµ lçn Çu tiªn nh ng ngêi phô n nµy îc tham gia tëp huên, chóng t«i kh«ng mong lµ hä cã thó thµnh th¹o sau hai ngµy. Nhng qu lµ ng mõng khi thêy hä th o luën s«i næi vò nh ng vên Ò kõ ho¹ch, ghi chðp cèn thën (mæc dï rêt vêt v ) vµ lªn tr nh bµy tríc têt c mäi ngêi. Bªn c¹nh ã, hä rêt "mª" ngêi phiªn dþch mµ chóng t«i t m îc. TiÕng H'm«ng lµm cho hä tù tin h n vµ rêt thých thó víi nh ng bøc tranh. Hä rêt cëi më vµ kh«ng ng¹i ngïng nhiòu khi ph t bióu. Hä øng lªn tham gia ý kiõn vµ th o luën h ng h i vò nh ng vên Ò nªu lªn vµ c ch lëp mét b n kõ ho¹ch ph t trión cho b n m nh. Nh ng trß ch i vµ c c bµi h t khiõn cho líp häc thªm phçn vui nhén, tho i m i. Hãa ra, nh ng ngêi phô n nhiòu khi cã thó lëp kõ ho¹ch tèt h n c mét sè l nh ¹o b n lµ nam giíi mµ chóng t«i mêi Õn Ó lµm quan s t viªn. Hai ngµy tëp huên cña khãa thø nhêt tr«i qua nhanh chãng. Vµo buæi cuèi cïng, mét ngêi phô n H'm«ng øng lªn ph t bióu. ChÞ nãi b y giê Çu chþ s ng trng nh cã mét bãng iön cao thõ soi s ng sau khi îc tëp huên. ChÞ nãi cã h i qu lêi song chþ lµm cho chóng t«i rêt vui v biõt r»ng m nh cã c ch lµm óng Ó vît qua îc nh ng bøc têng ng n c ch vò ng«n ng vµ v n hãa. y kh«ng ph i lµ c«ng viöc ngµy mét ngµy hai cã thó lµm îc. Sù tham gia cña ngêi d n ë c së, vµ nghö thuët µo t¹o b»ng kü n ng híng dén hç trî Klaus Kirchmann Chuyªn gia µo t¹o vµ KhuyÕn n«ng Bªn c¹nh céi nguån truyòn thèng cña v n ho, îc tæ chøc theo mét tr nh tù tõ trªn xuèng rêt râ rµng, ChÝnh phñ ang më ra c héi cho ngêi d n th«n b n tham gia vµo c c ho¹t éng Ó ¹t îc môc tiªu Ò ra trong quy chõ d n chñ. Th ng 5 n m 1998, sù ra êi cña NghÞ Þnh sè 29 nh dêu mét bíc quan träng vò mæt ph p lý cña quy chõ d n chñ ë cêp x mµ îc biõt Õn díi c i tªn "NghÞ Þnh d n chñ c së". Nhng p dông nghþ Þnh nµy nh thõ nµo trong iòu kiön Þa ph ng vµ nhu cçu cña ngêi d n? Lµm thõ nµo Ó a nh ng ý tëng nµy vµo thñ tôc thùc hiön c c ho¹t éng hµnh chýnh vµ kü thuët hiön thêi? Lµm thõ nµo Ó ph t huy îc d n chñ c së trong n ng lùc c n bé? C u tr lêi n gi n lµ: B»ng c ch x y dùng n ng lùc cho c n bé. Tuy vëy, Ó thùc hiön c u tr lêi nµy l¹i ßi hái c mét qu ng thêi gian dµi. Th«ng thêng, c c c n bé kü thuët thêng quan niöm r»ng, ngêi d n ë c së cã tr nh é thêp. B¹n sï thêng nghe thêy nhën xðt lµ "hä ch¼ng îc häc hµnh g, hä ch¼ng hióu g u". V vëy, nh mét thãi quen, c n bé thêng cã xu híng "d¹y" ngêi d n ë c së vò nh ng g mµ hä nghü. Ph ng ph p p Æt tõ trªn xuèng nh vëy b m rô tõ rêt l u trong suy nghü cña rêt

10 Page 10 of 12 nhiòu ngêi vµ v thõ cçn ph i cã thêi gian vµ nh ng nç lùc riªng Ó ¹t îc nh ng thay æi theo híng häc tëp vµ µo t¹o cã ngêi d n thùc sù tham gia. ThËm chý c ngêi d n ë c së còng thêng "Èn" sau vá bäc lµ kh«ng îc häc, khiõn cho c n bé kü thuët cµng muèn p dông ph ng ph p µo t¹o p Æt tõ trªn xuèng. Thªm n a, kinh phý cho gi o dôc vµ µo t¹o t¹i n«ng th«n ViÖt nam cßn t ng èi thêp, cë së vët chêt trang thiõt bþ cho gi ng d¹y thiõu vµ xuèng cêp, chi tr l ng cho gi o viªn cßn thêp. Tuy nhiªn, ngêi d n c së vén cã rêt nhiòu kiõn thøc, nh ng kiõn thøc mµ cã khi tù b n th n hä còng kh«ng nhën biõt îc. ã lµ nh ng kiõn thøc b n Þa vµ mét "kho tµng" kinh nghiöm thùc tiôn. Trong mét kho µo t¹o tëp huên vò LËp kõ ho¹ch ph t trión th«n b n cho c n bé x vµ trëng b n, häc viªn thêng tá ra ngçn ng¹i, hä cha biõt lµ hä sï ph i ãng gãp nh ng g vµo trong nh ng b ng bióu phóc t¹p vµ kh c l¹ îc gäi lµ "kõ ho¹ch hµng n m" hay "kõ ho¹ch 5 n m" ã. Gi ng viªn cã thó a ra vý dô vµ híng dén thùc hiön c«ng cô PRA vò "LÞch sö th«n b n". Trong khi thùc hµnh bµi tëp, c c thµnh viªn th o luën vò sù kiön cã c n lò khñng khiõp x y ra mêy n m tríc. Vµ hä cã thó liªn hö Õn sù xuèng cêp cña khu vôc rõng Çu nguån Ó gi níc mçi khi ma to. Ph n tých cho thêy, râ rµng, viöc x m ph¹m nh ng vïng xung yõu sï dén Õn sù suy gi m chøc n ng cña rõng vµ gi i ph p m b o chèng lò l u dµi lµ chó träng b o vö rõng Çu nguån. y kh«ng ph i lµ vý dô Ó minh ho¹ nh ng ph t hiön vò mæt sinh th i mµ quan träng h n lµ liªn quan Õn "tiõn tr nh th o gì gi i quyõt vên Ò" cña thµnh viªn tham gia, nh ng g hä cã thó tù ph t hiön îc trong khi tham gia, còng nh èi víi ngêi d n vµ hä cã thó tù thëng cho m nh mét trµng ph o tay éng viªn cho b n th n Cã thó nh ng iòu nªu trong bµi viõt nµy cã thó lµ nh ng kh i niöm x héi kh«ng phæ biõn nh ng l¹i dén Õn nh ng thay æi ng kó t¹i vïng n«ng th«n ViÖt Nam. VÝ dô kó trªn chø ra: víi nh ng kü n ng híng dén hç trî óng ¾n, c n bé hiön trêng cã thó khuyõn khých ngêi d n ph t huy kh n ng vµ kinh nghiöm cña hä. Mét iòu râ rµng lµ nh ng g n«ng d n cã thó ãng gãp lµ rêt quan träng trong sù nghiöp x y dùng vµ ph t trión n«ng th«n. Mét c n bé híng dén giái cçn biõt iòu ã vµ hä cçn biõt lµm thõ nµo Ó ph t huy tiòm n ng néi lùc quý gi nµy. y lµ mét c u tr lêi cho c u hái lµm thõ nµo Ó chuyón t i vµ thùc hiön nh ng chýnh s ch tõ Trung ng Õn Þa ph- ng. Híng dén, hç trî lµ g? Híng dén hç trî ë y cã thó îc hióu nh mét tiõn tr nh c«ng viöc, trong ã c n bé híng dén cè g¾ng éng viªn, hç trî vµ t¹o iòu kiön cho ngêi d n c së tham gia thùc hiön nh ng ho¹t éng phï hîp gióp cho hä gi i quyõt, th o gì c c vên Ò cña hä vµ gióp hä tù hoµn thµnh tõng c«ng viöc cô thó. Qua ã, ngêi d n cã îc kinh nghiöm trong viöc th o gì c c vên Ò vµ t m ra gi i ph p gi i quyõt c c vên Ò gæp ph i. Tõ ã, hä cã thªm nhiöt t nh vµ Þnh híng cho c c ho¹t éng Ó gi i quyõt vén Ò. iòu nµy bæ sung thªm n ng lùc, ý tëng vµ nguån cho hä thùc hiön c«ng viöc. Mèi quan hö gi a c n bé híng dén hç trî vµ d n b n ph i îc x y dùng trªn c së tin cëy vµ t«n träng lén nhau, trong ã ngêi c n bé híng dén quan t m Õn quyòn lîi cña ngêi d n. QuyÒn tù quyõt Þnh vµ tù chþu tr ch nhiöm cña ngêi d n ph i îc b o m hoµn toµn bëi v chþnh hä lµ nh ng ngêi chþu tr ch nhiöm vò nh ng thµnh qu cña quyõt Þnh vµ ho¹t éng cña hä. X y dùng nhãm së thých nu«i ong ë huyön Tña chïa - mét vý dô vò ho¹t éng khuyõn n«ng cã sù tham gia cña ngêi d n Æng ThÞ Hång Tr¹m KhuyÕn n«ng Tña Chïa Tña chña lµ mét huyön vïng cao tønh Lai ch u, n i nói non trïng iöp víi nh ng loµi hoa rõng quý rêt thých hîp cho nghò nu«i ong. NghÒ nu«i ong truyòn thèng cña ngêi Th i vµ ngêi Hm«ng ë y cã tõ bao giê kh«ng ai biõt, chø biõt r»ng îc truyòn tõ êi nµy qua êi kh c. Tuy nhiªn, do tr nh é kü thuët cßn thêp nªn hiöu qu kinh tõ cña nghò nu«i ong

11 Page 11 of 12 truyòn thèng kh«ng cao. Bªn c¹nh ã, y còng chø lµ mét ho¹t éng s n xuêt mang týnh "tù ph t" riªng lî cña mét vµi hé gia nh víi mét vµi tæ ong lî tî. N m 1995, khi Dù n PTLNXH S«ng µ hç trî ngêi d n x y dùng kõ ho¹ch ph t trión th«n b n, mét c u hái îc c c hé n«ng d n bµn b¹c rêt s«i næi lµ "lµm g Ó t ng thªm thu nhëp" vµ "nu«i ong" lµ mét "lèi tho t". Ngêi d n m¹nh d¹n Ò nghþ Dù n hç trî hä kü thuët nu«i ong tiõn tiõn Ò lµm sao gi îc µn ong kh«ng bay mêt trong mïa khan hiõm hoa, c ch phßng bönh cho ong. Dù n mêi Trung t m ong Trung ng tëp huên nh ng kho häc Çu tiªn cho n«ng d n Tña Chïa. ång thêi, mét c n bé khuyõn n«ng huyön vµ mét n«ng d n cã kinh nghiöm nu«i ong îc cö vò Hµ Néi tëp huên trong 6 tuçn Ó lµm "c n bé nguån". Trong suèt 4 n m, Dù n cïng víi Tr¹m khuyõn n«ng huyön Tña Chïa tiõn hµnh tëp huên 19 kho tëp huên vò kü thuët nu«i ong. 15 nhãm së thých nu«i ong îc thµnh lëp trong nh ng n m qua. Sè thïng ong t ng nhanh tõ 60 thïng n m 1996 lªn 420 thïng vµo n m 2000 víi tæng sè lîng mët ong lµ 4,4 tên. C n bé khuyõn n«ng p dông ph ng ph p võa häc võa lµm, kõt hîp víi nh ng cuéc trao æi cëi më víi n«ng d n vò nh ng khã kh n mµ hä thêng gæp trong nu«i ong Ó t m ra gi i ph p kü thuët gióp hä. Song song víi nh ng viöc tëp huên nh ng kü thuët míi, c n bé khuyõn n«ng còng khuyõn khých ngêi d n tù ph t trión nu«i ong theo c ch riªng cña hä. C n bé khuyõn n«ng gióp nh ng ngêi nu«i ong t m Õn nhau Ó trao æi th«ng tin, kiõn thøc vµ kinh nghiöm. ã chýnh lµ lý do Ó thµnh lëp nh ng nhãm së thých nu«i ong ë huyön Tña chïa. Nhãm së thých nu«i ong lµ lo¹i h nh nhãm së thých Çu tiªn vò c c ho¹t éng n«ng nghiöp îc thµnh lëp ë Tña Chïa. Kh i niöm vò nhãm së thých lµ kh i niöm rêt míi mî, Æc biöt l¹i cµng l¹ lém víi ngêi H'm«ng. C n bé khuyõn n«ng gi i thých rêt n gi n vò nhãm së thých cho ngêi Hm«ng " ã lµ nh ng ngêi cã cïng së thých, muèn trao æi kinh nghiöm vµ gióp ì nhau cïng nu«i ong". Víi sù trî gióp cña c n bé khuyõn n«ng nh ng nhãm së thých thêng gæp gì, th o luën vò kü thuët nu«i ong vµ x y dùng kõ ho¹ch hµnh éng cña nhãm. Sau mét thêi gian ho¹t éng c c thµnh viªn cña nhãm Òu nhën ra r»ng kiõn thøc nu«i ong c u hä n ng lªn rêt nhiòu. Tõ n m 1999, Tæ chøc T nh nguyön SNV cña Hµ Lan còng cung cêp nh ng híng dén cçn thiõt cho ho¹t éng cña nhãm së thých. KÕt qu mêy n m qua chøng tá r»ng nhãm së thých víi sù trî gióp tých cùc cña c c c n bé khuyõn n«ng huyön lµ mét ph ng thøc ho¹t éng hiöu qu nhêt Ó truyòn giao vµ më réng c c ho¹t éng n«ng nghiöp. Uû Ban Nh n D n huyön Tña Chïa nh gi rêt cao ho¹t éng cña c c nhãm së thých nu«i ong. Hy väng r»ng trong t ng lai tíi, ph ng ph p tëp huên kü thuët kõt hîp víi thùc hµnh ngay t¹i nhãm së thých sï îc p dông réng r i h n cho c c ho¹t éng khuyõn n«ng kh«ng nh ng chø ë Tïa chïa mµ cßn ë c c huyön kh c cña tønh Lai Ch u. Tranh vï phôc vô tëp huên nu«i ong ë Tña Chïa (do SNV gióp ì C c ho¹t éng chýnh trong n m 2000: Sau khi UBND hai tønh phª chuèn ph ng ph p luën vò QHSD - G GR vµo n m 1999, UBND tønh còng phª duyöt viöc cung cêp ng n s ch cho ho¹t éng thùc thi. 400 c n bé îc µo t¹o vò ph ng ph p luën nµy vµ hai tønh p dông ph ng ph p luën nµy trªn 150 th«n b n. Th ng 3 n m 2000, tønh S n La phª chuèn ph ng ph p luën vò KÕ ho¹ch Ph t trión th«n b n. Ph ng ph p luën nµy còng îc p dông trªn 200 b n. Theo chø thþ 56 cña Bé NN&PTNT, hai tønh phª duyöt ph ng ph p luën vò Quy íc b o vö rõng. TiÕp theo ã, c c ho¹t éng µo t¹o chuyªn s u îc tiõn hµnh vµ 400 th«n b n x y dùng îc quy íc cña m nh.

12 Page 12 of 12 Ph ng ph p luën KhuyÕn n«ng cã sù tham gia cña ngêi d n îc tµi liöu ho vµ tr nh bµy trong héi th o vµo th ng 6 n m 2000 t¹i iön Biªn th«ng qua hîp t c víi «ng Wim Spieringhs - chuyªn gia cña Tæ chøc Ph t trión Hµ Lan SNV. Mét chuyªn gia µo t¹o níc ngoµi - «ng Klaus Kirchmann - b¾t Çu lµm viöc t¹i Dù n vµo th ng 4 n m N m 2000, Dù n chó träng vµo µo t¹o KÕ ho¹ch Ph t trión th«n b n. Bªn c¹nh ã, quan hö hîp t c víi c c trêng d¹y nghò tiõp tôc îc ph t trión. C c ho¹t éng trong n m 2001: Hoµn thµnh nh gi Dù n do hai phýa øc vµ ViÖt Nam tiõn hµnh vµ thiõt kõ cho giai o¹n chuyón giao cuèi cïng cña Dù n ( ) Hîp t c chæt chï víi c c trêng trung häc chuyªn nghiöp d¹y nghò t¹i hai tønh S n La vµ Lai Ch u. Ký hîp ång ba bªn Ó më réng KÕ ho¹ch Ph t trión th«n b n cho Dù n Ph t trión N«ng th«n cña EU. Giao rõng tù nhiªn lµ mét tiõn bé c b n èi víi ngµnh l m nghiöp t¹i S n La. Dùa trªn QuyÕt Þnh 637 Q -UB, trªn ha îc lëp kõ ho¹ch vµ giao cho hé gia nh vµ c c c quan. Dù n còng hç trî Ó x y dùng híng dén kü thuët dùa trªn «thö nghiöm. M¹ng líi L m nghiöp Céng ång S n La vµ Lai Ch u tiõp tôc ho¹t éng trong vai trß mét diôn µn th o luën gi a 19 c quan thµnh viªn. HÖ thèng theo dâi vµ nh gi hµng n m cho Quy íc b o vö rõng ang îc tiõn hµnh. Trong lünh vùc n«ng nghiöp, c c th o luën vò ph ng ph p luën khuyõn n«ng cã sù tham gia cña ngêi d n ang - îc tiõp tôc. Chuyªn gia míi cña Tæ chøc Ph t trión Hµ Lan - «ng Cor Hanssen - m nhën nhiöm vô ë Tña Chïa. H nh nh ho c c tµi liöu khuyõn n«ng cho ngêi kh«ng biõt ch lµ träng t m chýnh cña lünh vùc khuyõn n«ng. nh 2: µo t¹o LËp kõ ho¹ch Ph t trión th«n b n ë mét b n ngêi Th i