untitled

Kích thước: px
Bắt đầu hiển thị từ trang:

Download "untitled"

Bản ghi

1 1

2 2

3 Dr. Narendra Dabholkar's first book in English Understanding the Anti-superstition Movement The Case for Reason Translated by Suman Oak Published by Context, an imprint of Westland Publications. Pages 300, Rs. 700 Part 1 : 9 Chapters The Theoretical Basis of the Anti-Superstition Movement Part 2 : 20 Chapters ANIS and its Campaigns {V{ amvyzr VoOmH$S>o m amr>r nwñvh$mmm hm AZwdmX Amho. Available at Sadhana Media Center 431, Shaniwar peth, Pune Ph. : mediasadhana@gmail.com 3

4 g ñwmnh$ g nmxh$ gmzo JwéOr (ñwmnzm 15 Am JñQ> 1948) A Va J Date of issue 10 Zmoìh ~a Vo 1 {S>g ~a 2018 df 72 / A H$ : g nmxh$ : {dzmox {eagmr> gh mojr g nmxh$ S>i : A^ {Q>iH$, AVwc XoD$iJmdH$a Zmoha OmYd, a{p m nq>oc _win ð> amzm d A H$ _m S>Ur : {Jare ghò~wõo (n VàYmZ Zohê$ nm{h$ñvmzà m ^oq>rcm {ZKmco Voìhm {X rà m nmc {d mzvimda 26 E{àc 1950 amoor KoVcoco N>m m{mì) Om{hamV _m S>Ur d A H$ {Z{_ Vr : gwaoe _mzo _w{ðvemoyz> : {_qcx ~moah$a ho gmám{hh$ _wðh$, àh$meh$ ho V ZmB H$Zdao `m Zr AmZ X cmq>h$a, H$m ån-qàq> H$ënZm àm.{c.>, nwuo 30 `owo N>mnyZ gmyzm gmám{hh$, 431 e{zdma nor>, dra mévr Mm H$, nwuo `owo àh$m{ev Ho$co. gmyzm H$m`m c`rz ghh$mar gwaoe _mzo, _Zmoha nmq>rc, n[avmof JmoS>~moco, Jmonmi Zodo, gwdum XoR>o, {dzm`h$ gs>oh$andma, gm[ah$m H$mdS>o, ^r me H$a ^mos>}, JwUd V OmYd, gwxm gmzn, ñdaxm AamUHo$, YZmOr amd$v. {deof ghh$m JUnVamd nmq>rc, XÎmm dmýðo, Oo. ~r. nmq>rc, ^yfu à^y Am{U gmyzm {_Ì_ S>i XÿaÜdZr : dj Ur, nîmm d A H$mg ~ Yr, (020) / Mob. : weeklysadhana@gmail.com / web.weeklysadhana.in gmyzm _r{s>`m g Q>a (nwñvh$ {dh«$s H $Ð) (020) dm{f H$ dj Ur : EH$ dfm gmr>r : é. 700, XmoZ dfmªgmr>r : é VrZ dfmªgmr>r : é (A H$mV ì`º$ Pmcoë`m gd M _Vm er g nmxh$ gh_v AgVrcM Ago Zmhr.) (A H$mVrc gd N>m m{mìo B Q>aZoQ>dê$Z gm^ma.) 13 {h mc mà m Hw$erV, ^mfoà m àm VmV am M Ð Jwhm 23 Jm Yr-Am ~os>h$a : cìh-hoq> [acoez{en har ZaHo$ 29 Zohê$ EH$Q>o Am{U EH$mH$s hmovo Voìhm... gwaoe ÛmXerdma 4

5 37 Zohê $À m ^oq>rcm cmb í m hmamo gwxrn R>mHy$a 73 AmQ> A ÝS> hm Zr (H$bm Am{U gm hmx ) ear $m {doirdmcm 47 Q> >oìha Zmoìhm : ~m Z A H«$mB rzm H${U H$ 87 gwyra H$ $a : Z-AaÊ mà m emoymv AVwc XoD$iJmdH$a 57 S>ocm OÝ evmpãx{z{ Îm Ho$coco ^mfu ~amh$ Amo~m m 109 "ñdmyrz' {dxþfrmo Zmok qmvz {dz hs>uh$a dj UrXmam gmr>r gymzm :- gmyzmà m dm{f H$ dj UrXmam Zm 27 Am ³Q>mo., 3 Zmoìh., 10 Zmoìh., ho VrZ A H$ AZwH«$ o ~mchw$ ma, wdm d w» {Xdmir A H$ åhuyz nmr>{dê mv Amcoco AmhoV. mz VaMo VrZ A H$ à{gõ hmouma ZmhrV. 8 {S>g ~anmgyz {Z { VnUo A H$ à{gõ hmovrc. 5

6 ñwmnê`m g_vm em Vr R>odwZr ewõ gmyzm & H$[aVr gmyzm Ë`m Zm R>odmo CËñ\y$V gmyzm g nmxh$s {j{vomda 80 {XgVmhoV... H$mcÀ m 15 Am JñQ>cm gmyzm gmám{hh$mzo 70 df} nyu Ho$cr. gmyzmà m n{hë m A H$mVrc g nmxh$s mv, gmzo JwéOtZr {c{hco hmovo, "{df Vm Am{U d a^md Zï> H$aÊ mmr Wmoa gmyzm AmnUmg H$amd mmr Amho, m Ü o mzo ho gmám{hh$ OÝ KoV Amho.' JwéOtÀ mz Va AmMm OmdS>oH$a, amdgmho~ nq>dy Z Am{U XþZmW WÎmo m g nmxh$m À m ZoV ËdmImcr gmyzmmr am ß hmoëgdr dmq>mmc Pmcr Voìhm åhuoo gmyzmcm 25 df} nyu Pmcr Ë m A H$mV, gxmz X dx} m Zr {c{hcoë m g nmxh$s coimmo erf H$ hmovo "Amåhr Y«wdmMo mìrh$'. Ë mz Va gmyzmmm gwdu hmoëgd Amcm, åhuoo 50 ì m dfmªv gmyzmzo nxmn U Ho$co VoìhmÀ m g nmxh$s mv dg V ~mnq> m Zr {c{hco, "XodmenW gm JVmo, Amåhr amo ±{Q>H$ AmhmoV!' Am{U gmyzmzo gmr>mdo åhuoo hrah$ hmoëgdr df nyu Ho$co Voìhm S>m.Za Ð Xm^mocH$am Zr g nmxh$s mv åhq>co hmovo, "Oar m dv mzmcm H$ioZm A wmr ^mfm, {dom KoD$Zr oumè m {nt>çm er ~mocvmo Amåhr...' gmam e H$m Va, Ü o dmx Am{U AmXe dmx hm gmyzmmm Jm^m H$m am{hcm Amho. AWm VM, Ë mv Aì dhm VoMo Am{U ^m~s>onummo A e hmovo, AmhoV; nu J Ë mm {ZH$fmda {dmma Ho$cm Va ñdv Ì ^mavmmo g {dymz H$m gm JVo? g {dymzmà m àmñvm{dh$m Ü o gmd ^m, g modmxr, Y {Zanoj cmoh$emhr, JUamÁ KS>dÊ mmm {ZYm a Am{U gdmªzm ñdmv Í, Ý m, g mzvm, ~ YwËd àd{y V H$aÊ mmm g H$ën hm H$m àh$ma Amho? mv AmXe dmx Am{U Ü o dmx AmhoM! Am{U AWm VM, Ho$di ì mdhm[ah$ Ñï>rZo d m {XV H$joVM {dmma H$ê$ nmhumè m Zm Ë mv ^m~s>onum {Xgoc, wq>mo{n m {Xgoc. na Vw g {dymzmvrc Á m yë m Mm n[anmof H$aÊ mmr enw ^mavr ZmJ[aH$m Zr KoUo Ano{jV Amho, Vo nmhvm gmyzmà m nyd gwatmr XÿaÑï>r ñdàn> Amho, AgmM {ZîH$f H$mT>mdm cmjvmo. åhuoo Yw«dmMo mìrh$, amo ±{Q>H$ Am{U {dom KoD$Z oumè m {nt>çm er ~mocumao cmoh$ gd àh$mamr {df Vm d d a^md Zï> H$aÊ mmo ñdßz Zmhr ~mijuma Va H$m H$aUma? AWm VM, m gdmªzm mmr nyu OmUrd hmovr H$s, ì º$sMm H$m H$mi H$mhr XeH$m Mm AgVmo, g mommm Am{U amï >m Mm B{Vhmg AZoH$ evh$m Mm AgVmo. Ë m wio {Xem {ZpíMV hmovr, ZmV H$gcmhr g ^«ZìhVm. Aem nmíd ^y rda Ë mm {XeoZo A{YH$ JVrZo àdmg H$aÊ mgmr>r Amåhr à ËZerc AmhmoV Am{U AmVm {j{vomda 80 Mm Q>ßnm ñnï> {XgVmo Amho, ghogmonm ^mgvmo Amho. åhuoo nwt>rc Xhm dfmªà m dmq>mmcrv H$m H$am cm hdo, H$m Q>mim cm hdo mmr ñnï>vm Va AmhoM; nu Oo Ano{jV Amho Vo H$go KS>dyZ AmUm Mo m~m~v H$gcmhr g ^«Zmhr. gmyzmcm 60 df} nyu Pmcr Voìhm S>m.Za Ð Xm^mocH$a g nmxh$ hmovo Am{U gmyzmà m A V hmoëgdr dmq>mmcrgmr>r H$mhr XrK H$mcrZ hovy g moa R>odyZ Ë m Zr H$m H«$ -CnH«$ hmvr KoVco hmovo. Joë m Xhm dfmªv Ë mvrc {H$Vr eñdr Pmco, {H$Vr AY eñdr Pmco, {H$Vr AÚmn AnyU AmhoV, m~m~vmo Vnerc gmyzmvyz doimodoir od$z Joco AmhoV. Ë m gdmªvyz Ü dvu gyì AYmoao{IV hmovo Vo hom H$s, mü m À m H$mocmhcmVhr gmyzmgma» m {Z VH$m{cH$m Mr JaO nydunojm 6

7 OmñV Amho. gå H$-gH$mamË H$ Am{U {dícofumë H$-{M{H$ËgH$ coizmmr JaO A{YH$m{YH$ {Z m U hmov Amho. AWm VM, AmìhmZo AZoH$ AmhoV, nu AZwHy$cVm d g Yr OmñV Amho. Ë m wio H$V ì ~OmdÊ mcm Am{U H$V ~Jmar {gõ H$am cmhr A{YH$m{YH$ dmd Amho. Agmo. hmamï >m Ü o {Xdmir A H$m Mr evh$^ammr na nam {H$Vr g Õ Amho, ho Amnë mcm mhrv Amho. nu Ë mvrc Ac{jV wôm hm Amho H$s, {Xdmir A H$m YyZ Ë m Ë m {Z VH$m{cH$m Mr, g ñwomr A{^ê$Mr dm g ñh $Vr à{vq~{~v Pmcocr {XgVo, Ë m Mo ñq>oq> Q>hr Ë mv A{c{IV ê$nmv ov AgVo. gmyzmmo {Xdmir A H$hr Ë mcm AndmX ZgVmV. Joë m nmm dfmªnmgyz Va gmyzmmo ~mchw$ ma, wdm d àm T> Aem VrZ d mojq>m Zm g moa R>odyZ VrZ ñdv Ì {Xdmir A H$ H$mT>co OmVmV. Ë m gdmªà m Ü o Ame -{df m Mr {d{dyvm Agcr Var Am V[aH$ gyì n o$ AgVo. Amnë m dmmh$m Mr g mom{^ wi OrdZÑï>r d {ddoh$s OrdZe cr A{YH$ {dh${gv ìhmdr Agm Vmo à ËZ AgVmo. Vmo à ËZ {H$Vr eñdr dm A eñdr hmovmo, m~m~v V{^ÞVm Agy eh$vo, nu à ËZ mì VgmM AgVmo ho Iao! m dfuà m {VÝhr {Xdmir A H$m VyZ dmmh$m À m H$jm amï >m~mhoa Omì mv Agm à ËZ OmUrdnyd H$ Ho$cocm Amho. ~mchw$ ma d wdm A H$m YyZ Vmo à ËZ A{YH$ c{cvaå Pmcm Amho, àñvwv {Xdmir A H$mV Oam OmñVrMm J ^ra gya cmjcocm Amho. na Vw Ago A H$ AmH$mamcm ovmv, Ë mv OmUrdnyd H$ Ho$coë m à ËZm Mm Ogm dmq>m AgVmo, VgmM g^modvmcà m n[apñwvrzo {Z m U Ho$cocm aoq>mhr H$mhrEH$ ^y{ H$m ~OmdV AgVmo. Ë m wiom {ZgJ, n m dau, gm{hë, H$cm-g ñh $Vr, g mommo ~XcVo mzg Am{U Amdí H$ g mo~xcm gmr>rmo ZoV Ëd BË mxr KQ>H$m Zm hm A H$ ZwgVmM ñne H$aUmam ZgyZ, H$mhr Zdr XmcZo Iwcr H$ê$Z XoUmam Pmcm Amho. m dfumr EH$ {deofvm hr Amho H$s, ~mchw$ ma, wdm d w» m {VÝhr {Xdmir A H$m Yrc Odinmg AYm dmq>m nmm VéUm Zr CMccm Amho. g H$ën JwO a, Zrcoe mos>h$, {hzmh$m ga ImZ, {Xnmcr AdH$mio Am{U gm{ox BZm Xma m VéUmB Zo coiz, eãxm H$Z, AZwdmX, g nmxz m AmKmS>çm da CÎm àh$mao H$m Ho$co Amho. mnwt>rc H$mimV VéUmB Mm dmq>m A{YH$m{YH$ dmt>vm amhrc. gmyzmmo H$m H«$ d CnH«$ am~dvmzm JwUmË H$ d g» më H$ dmt> m XmoÝhtda cj H ${ÐV hmob c, Ü o dmx d ì mdgm{ H$Vm m Mr nañnanyah$vm d qõjv hmov OmB c, V ÌkmZ Am{U go ZercVm m Mr wvr A{YH$m{YH$ n $s hmov OmB c, {dídmgmh Vm Am{U Am{W H$ ñw m Xmohm Mohr ~moq> gmosy>z MmcUma Zmhr, m gdmªmo ^mz R>odmdo cmjoc. ho gd H$aVm Amco Va 80 Mm Q>ßnm oê mà m AmVM {j{vomda 100 Mm AmH$S>m {Xgy cmjoc. m gd à{h«$ ogmr>r gmyzmmo {dídñv S>i nyu "V ma' Amho. coih$, H$m H$V} Am{U {d{dy joìm Vrc chmz-wmoa ghh$m H$am cm nwt>o ov AmhoV. Ë m wio, gmyzmv H$m H$aUmao H$m m c rz ghh$mar Am{U n[akmda amhÿz àë j dm AàË j gh^mj XoUmao m gdmªzm Amnë m ew^oàn>m hì m AmhoV. 7

8 gmyzm {deof dmvm & gmyzm {deof dmvm & gmyzm {deof dmvm & gmyzm {deof dmvm & gmyzm {deof dmv gmyzm {deof dmvm 1. hmamï > $md $S>oeZ (A o[ah$m) nwañh$ma : 2018 A o[aho$v ñwm{ H$ Pmcoë m amr>r mugm Zr ñwmnz Ho$coë m " hmamï > $mc S>oeZ' m g ñwoà m dvrzo, mjrc 24 dfmªnmgyz amr>r gm{hë d hmamï >mvrc g moh$m m joìm V H$m H$aUmè m ì º$s Zm dm g ñwm Zm, Ë m À m C oizr d AZwH$aUr mojxmzmgmr>r nwañh$ma XoD$Z Jm a{dco OmVo m dfumo gm{hë d g moh$m m XmoÝhr joìm Vrc { iyz AmR> nwañh$ma {dvarv H$aÊ mgmr>rmm g ma ^, a{ddma 27 OmZodmar 2019 amoor, Xþnmar 2 Vo 4 d gm H$mir 5 Vo 8 m doiov nwuo owo hmouma Amho. g ma ^mmo ñwi, à wi nmhþuo d nwañh$maàmá ì º$s/g ñwm ho gd Vnerc {S>g ~aà m n{hë m AmR>dS>çmV Omhra Ho$co OmVrc. Ho$ed Jmoao ñ mah$ Q >ñq> ( w ~B ) d gmyzm Q >ñq> (nwuo) m À mh$sy>z g wº$nuo m nwañh$mam Mo g mooz Ho$co OmV Amho. 3. {ZdS>H$ Hw$ ma gmyzm 2. VrZ {X½Xe H$m Mr wcmiv S>m.gwaoe VcmR>r m À m nwt>mh$mamvyz, hmamï > $mc S>oeZ (A o[ah$m) m À m dvrzo mjrc XmoZ dfmªnmgyz, AmOÀ m VéUmB gmr>r EH$m {deof wcmivrmo Am mooz wdh${xzmà m nmíd ^y rda Ho$co OmVo. XmoZ dfmªnydu A{Zc AdMQ>, A^ ~ J, AmZ X ZmS>H$Uu m VrZ S>m ³Q>mam Mr EH${ÌV wcmiv {ddoh$ gmd V m Zr KoVcr hmovr. Joë m dfu OmZoída wio (Am.E.Eg) hoe ^mjdv (Am.nr.Eg.) d àoaum Xoe^«Vma (Am.E.Eg) m VrZ àemgh$s A{YH$mè m Mr wcmiv {Z{Ic dmjio m Zr KoVcr hmovr. m dfu VrZ {gzo{x½xe H$m Mr EH${ÌV wcmiv Jidma, 29 OmZodmar 2019 amoor gm H$mir 6 dmovm, nwuo owrc {Q>iH$ ñ mah$ {XamV hmouma Amho. VrZ {X½Xe H$ d wcmiv KoUmar ì º$s hr Zmdo {S>g ~a Ü o Omhra Ho$cr OmVrc Vo 1968 Aer ~mam df} A{Ve {Z { VnUo gmzo JwéOr O VrÀ m {Z{ ÎmmZo (11 OyZ) gmyzm gmám{hh$mmo Hw$ ma {deofm H$ à{gõ Ho$co Joco. Ë m {deofm H$mV chmzm À m coizmmm EH$ {d^mj Am{U mor>çm Zr {c{hcoë m coizmmm Xþgam {d^mj Ago. m Xþgè m {d^mjmv lr.. mq>o, h rx XcdmB, XþJm ^mjdv, {X.Ho$. ~os>oh$ma, {do V Sw>cH$a Aem AZoH$ Zm d Vm Zr coi, Jmoï>r {c{hë m hmoë m. Ë mvrc {ZdS>H$ 25 Jmoï>r/coI m Mm g J«h, Ë mvrc yi aoim{mìm gh ({ZdS>H$ Hw$ ma gmyzm) o-oyz 2019 Ü o gmyzm àh$mezmh$sy>z nwñvh$ê$nmzo ov Amho. 8

9 myzm {deof dmvm & gmyzm {deof dmvm & gmyzm {deof dmvm gmyzm {deof dmvm & gmyzm {deof dmvm 4. cmc í m ehm ñdmv Í mz Va Am{XdmgtMo àíz AO S>çmda AmUÊ mgmr>r Oo Am{Xdmgr ZoVo {deof {Zð>oZo H$m av am{hco, Ë mv cmc í m ehm m Mm g mdoe hmovmo. Ü àxoe, N>ÎmrgJS> d hmamï > m VrZ amá m À m gr mdvu àxoemv cmc í m hmamo H$m H$arV hmovo. Vo EH$Xm ImgXma Va XmoZXm Am Xma åhuyz {ZdSy>Z Amco hmovo. {VÝhr doim Ë m Zr (H $Ð d amá gah$mao Am{XdmgtÀ m àízm H$S>o Xþc j H$aVmV mmm {ZfoY åhuyz) {ZdSy>Z Amë mda WmoS>çmM H$mimV amorzm o {Xco hmovo. Aem m cmc í m ehm m Mo M[aÌ Aä mg d g emoyz H$ê$Z "A a COmcm' m qhxr X {ZH$mMo g nmxh$ gwxrn R>mHy$a m Zr qhxr ^mfov {c{hco Amho. m nwñvh$mmm amr>r AZwdmX M ÐH$m V ^m Omi m Zr Ho$cm AgyZ, Vo gmyzm àh$mezmà m dvrzo {S>g ~a 2018 Ü o g ma ^nyd H$ àh$m{ev hmouma Amho. 6. "Pw S>rMo mzgemó' Am{U "S>mH $Zog A Q> ZyZ' 5. "Zmam Ur ' Am{U " mpr dmq>mmc' ZmZmgmho~ Jmoao d J.à.àYmZ m Mr AmoiI ^mavr ñdmv Í ct>çmvrc g {ZH$, amoh$s -gm m{oh$ joìmvrc ZoVo, c{cv d d Mm[aH$ coiz H$aUmao gm{hpë H$ Aer ~arm H$mhr Amho. Ë m XmoKm À m ì [º$ ÎdmMm Jm^m d AmdmH$m g OyZ KoÊ mgmr>r Ë m Mr AZwH«$ o "Zmam Ur ' d " mpr dmq>mmc' hr nwñvho$ {deof hîdmmr AmhoV. hr XmoÝhr nwñvho$ gmyzm àh$mezmh$sy>zm Amcr AmhoV. nu Jocr H$mhr df} CncãY Zgcoë m m XmoÝhr nwñvh$m À m Zì m Amd Î m o$~«wdmar- mm 2019 Ü o gmyzm àh$mezmh$sy>z Zì m ê$nmv àh$m{ev hmovrc. "Zdr {j{voo'h$ma {dídmg nmq>rc m Zr WmoS>oM nu A{Ve ycjm r {dmma H$am cm cmdumao coiz Ho$co. Ë mv "Pw S>rMo mzgemó' hr coi mcm {deof hîdmmr hmovr. "X H«$mD$S>' Am{U "Q > {~{cìha' m XmoZ B J«Or nwñvh$m À m AmYmao Vr coi mcm {c{hcr hmovr. Z Va Vr coi mcm nwñvh$ê$nmzo Amcr, nu Jocr H$mhr dfo} Vo nwñvh$ AmD$Q> Am $ qàq> Amho. {edm, AmW a H$moñca m À m "S>mH $Zog A Q> ZyZ' m B J«Or H$mX ~armm {dídmg nmq>rc m Zr Ho$cocm AZwdmX "Zdr {j{voo' Ì m{gh$mmm EH$ g nyu A H$ åhuyz à{gõ Ho$cm hmovm, Vmo nwñvh$ê$nmzo H$YrM Amcocm Zmhr. AmVm "Pw S>rMo mzgemó' Am{U "S>mH $Zog A Q> ZyZ' hr XmoÝhr nwñvho$ gmyzm àh$mezmh$sy>z mm 2019 Ü o ov AmhoV. AmOÀ m amoh$s -gm m{oh$ n[apñwvrv hr nwñvho$ nwt>o AmUUo A{YH$ Am {MË nyu R>aUma Amho. 9

10 gmyzm {deof dmvm & gmyzm {deof dmvm & gmyzm {deof dmvm & gmyzm {deof dmvm & gmyzm gmám{hh$ gmyzm : {S>{OQ>c AH$m Bìh gmyzm gmám{hh$mmo mjrc 70 dfmªà m A H$mMo {S>{OQ>m PoeZ nydum Pmcoco Amho. nu AmYrÀ m 58 dfmªmo A H$ ñh $Z Ho$coco AmhoV, Va Z VaÀ m 12 dfmªmo A H$ nrs>re $ Ü o CncãY AmhoV. Ë m wio Ë m XmoÝhr àh$mamvrc A H$m À m nwzdm namcm d àgmamcm AZoH$ m Xm ovmv. Ë m m Xm Amocm S>Ê mgmr>r "{S>{OQ>c AH$m Bìh' àh$ën hmvr KoV AmhmoV. n{hë m Q>ßß mv AcrH$S>À m 12 dfmªmo gd 600 A H$ (åhuoo Odinmg ghm homa coi) w{zh$mos> Ü o AmUm Mo Am{U J coih$ d {df mzwgma Ë m Mo djuh$au H$ê$Z, Vo gd coi do~gmb Q>da AncmoS> H$am Mo. Ë m wio Aä mgh$ d g emoyh$ m Mr ~arm gmo hmouma Amho Am{U w» åhuoo Ë mvrc coim Mm nwzdm na, àmma-àgma A{YH$ gwc^ d OcX hmouma Amho. 8. gmyzmvrc gdm}îm 100 gmyzm gmám{hh$mà m gmr> dfmªà m A H$mVrc {ZdS>H$ coim Mm, AmR> I S>m Mm J«Wg M 2007 Ü o àh$m{ev Pmcm hmovm. Ë mz VaÀ m Xhm dfmªvrc nmmeo A H$m Ü o, chmz- mor>o Ago nmm homa coi à{gõ Pmco AmhoV. Ë mvrc H$mhr A H$ Am{U coi mcm m Mr nwñvho$ Amcr AmhoV. Cd [av gms>omma homa coim Yrc gdm}îm 100 coi nmm I S>m Ü o Am JñQ> 2019 Ü o àh$m{ev H$aUma AmhmoV. 9. gmyzmvrc {ZdS>H$ coi B J«OrV gmyzm gmám{hh$mvyz df ^amv { iyz Odinmg 500 coi à{gõ hmovmv, Ë mvrc H$mhr coi Ago AgVmV H$s, Vo B J«OrV AZwdmX Ho$co Va A amr>r dmmh$ Am{U amr>r OmUUmao (nu amr>r Z dmmumao) B J«Or dmmh$ m Zm dmmm cm AmdS>Vrc. {edm, H$mhr coizmvrc {ddomz-{dícofu Ago AgVo H$s, Vo B J«Or gm{hë dvw imv qh$dm {dmma{dídmv nmohmomco Va A{YH$ Cn wº$ R>aoc. åhuyz Xadfu Ago gmymauv: 50 coi B J«OrV AZwdmX H$ê$Z Vo gmyzmà m do~gmb Q>da Q>mH$co OmUma AmhoV. mjrc XmoZ-VrZ dfmªvrc {ZdS>H$ 50 coim Mo AZwdmX, OmZodmar 2019 Ü o gmyzmà m do~gmb Q>da AncmoS> H$ê$Z m CnH«$ mmm àma ^ hmob c Am{U Z Va àë oh$ AmR>dS>çmcm EH$ B J«Or coi do~gmb Q>da ob c. 10. gmyzmà m dj UrV dmt> gmyzm gmám{hh$mmo df ^amv { iyz 48 A H$ à{gõ hmovmv; Ë mv VrZ {Xdmir A H$ (~mchw$ ma, wdm, w» ) Am{U nmm AÝ {deofm H$ AgVmV. {Z { V Mmirg A H$ àë oh$s 44 nmzm Mo AgVmV, {deofm H$ Am{U ~mchw$ ma d wdm A H$ 44 Vo 80 nmzm Mo AgVmV, Va {Xdmir A H$ gmymauv: 200 nmzm Mm AgVmo. ho gd A H$ dj UrXma dmmh$m Zm àë oh$ AmR>dS>çmcm nmoñq>mûmao nmr>{dco OmVmV. mjrc XmoZ dfmªnmgyz gmyzm gmám{hh$mmr dm{f H$, Û dm{f H$ d Ì m{gh$ dj Ur AZwH«$ o 700, 1400 d 2100 én o BVH$s Amho (31 {S>g ~a 2018 n ªV mm XamZo dj Ur ñdrh$macr OmB c). AmVm Ë mv WmoS>r dmt> H$arV AmhmoV. 1 OmZodmar 2019 nmgyz gmyzm gmám{hh$mmr dm{f H$, Û dm{fh$ d Ì dm{f H$ dj Ur AZwH«$ o 800, 1600 d 2400 én o BVH$s hmob c.

11 YZm àh$m{ev Pmco 50 dfmªnydu gmyzm gmám{hh$mvyz à{gõ Pmcocr coi mcm AmVm nwñvh$ê$nmv nmzo 140 & qh$ V 150 én o à^mh$a nmü o E{àc 1967 Vo mm 1968 m df ^amv gmyzm gmám{hh$mvyz à^mh$a nmü o m Zr "Agohr {dûmz' m erf H$mMr EH$nmZr coi mcm H«$ e: df ^a {c{hcr hmovr. Ë mvyz Ë m Zr OJ^amVrc Ë m Zm ^oq>coë m {d{dy joìm Vrc 99 {dûmzm À m m{ H$ AmR>dUr c{cvaå e crv gm {JVë m AmhoV. Ë mvrc {ZdS>H$ 75 AmR>dUtMm g J«h. àmñvm{dh$ d ViQ>rnm : g H$ën JwO a {d^mj 1 : ^mavr {dûmz S>m. Am ~os>h$a & nwê ícmoh$ ao & S>m. X m H $îu & AmMm OmdS>oH$a & nw. b. Xoenm S>o & {X. ~m. moh$mer o. nw. aojo & H$dr gwyrz XÎm & ~mbm Ð amoz² & H$m «os> S>m Jo & S>m. Oo. gor>ro & YZ O amd JmS>Jri & àmo. hþ m yz H$~ra S>m. bmo{h m S>m. amymh $îuz² & S>m. M~² & AemoH$ ohvm & àm. ZmZmgmho~ ZmaiH$a & H $îu M VÝ & E. Ama. O H$a AÀ wvamd nq>dy Z & gr. S>r. Xoe wi & Odmhabmb Zohê$ & S>m. J.. {MQ>Urg & bmo{h m-am ~os>h$a ~r. Q>r. au{xdo XÎmm Xoe wi & AZ V H$mUoH$a & àm. a. nw. nq>dy Z & AmMm ZaoÝÐ Xod & ZmZmgmho~ MmnoH$a àmo. amo H $îu & O àh$me Zmam U {d^mj 2 : Am{e m r {dûmz Hw${H«$V à moo & E. Ho$. ~«mohr & àmo. Zmå~mam {ejoê & {bz wvm J & C m±j m±j & S>m. hmogo {dë $mz & gvz ehara h X ZmËgra & C ~m ñdo & hmogo{ $Zm H$m ÝñQ>m {Q>Zmo & S>m. nwam gmývm{bzmo H$móoÝgo & mo»vma bw~rg & ãb {X{ a Xo{X oa amcb Jbmnyg & C Wm Q> & C MmZ Qy>Z & {gar JwUqgho & dramë mo gw{h$vmo & gmoomv moh$mo & ½V Jyb Amgm {d^mj 3 : nmímmî {dûmz àmo. Ooamo_ ~«yza & bwb { $ea & mjm aoq> { $ea & pñq>ìhz H$Z a & ³g ãb H$ & Om O Ho$ZmZ & h~ Q> nmgrz moamo ~J a mëh$ "E³g' & ³g B ñq> Z & ga Am gm m ~{b Z & ~m~}b BÝhoëS>a & àmo. [ams> J«oJar H$mb {à~ «& àmo. S>ãë y. EM. Wm n & S>m. ES>dS> {eëg & am ~Q> Jmo{hZ & opëìhz bmñh$s & AmW a H$moEñba pñq> $Z ñnoês>a & {ZH$mobg Z~m H$m ìh & JwÞa { S>m b g nh $$ : gmyzm àh$mez 431 e{zdma nor>, nwuo 30 $moz

12 2 cmi 12 homa àvtmr {dh«$s Pmcr 28 homa àvtmr {dh«$s Pmcr 12

13 ram~oz gacm~oz am M Ð Jwhm ram~oz Am{U gabm~oz `m À`mà muom M S>ràgmX ^Å> Am{U gw Xabmb ~hþjwum `m VmMo hmovo H$s, {h mb`m Ü`o mzdmmm H$ rv H$ r hñvjon AgUo hm wôm $º$ Am{W H$ d n`m daur` ÑîQ>çmM Zmhr, Va gm ñh ${VH$ ÑîQ>çmXoIrb hîdmmm Amho. H$maU `mm nd Vam Jm Ü`o ^mavmà`m gdmªv n{dì mzë`m OmUmè`m ZÚm Mr CJ ñwmzo AmhoV. Z VaÀ`m H$mimVrb n`m daur` bt>m C^maUmè`m H$mhr ì`º$s ZrXoIrb ^mavmmr gdmªv n{dì ZXr- J JoÀ`m ZmdmZo hmoumam {dzme Wm ~dê`mgmr>r à`ëz Ho$bo. [ams> A Q>Z~am À`m "Jm Yr' (1982) `m {MÌnQ>m wio S>brZ ñbos> `m Mr H$Wm gd Ì à{gõ Pmbr. EH$m {~«{Q>e A S>{ abmr wbjr Agboë`m S>brZ `m Zr ^mavmv `ovmm hmë m Jm YtÀ`m Midirer ñdv bm OmoSy>Z KoVbo. BVHo$M Zmhr, Va Ë`m Zr Amnbo Zmd ~XbyZ ram~oz Ago Ho$bo Am{U ñdmv Í` Midirer g ~ {YV AZoH$ Am XmobZm Ü`o ^mj KoD$Z {H$Ë`oH$ doim Vwé Jdmghr ^mojbm. EH$m lr V, ídovduu` órzo ^mavmv `od$z H $îuduu` Am{U dgmh{vh$ ^mavr`m Mr ~moy `mdr, Ago AZwH$aUr` dmq>umao H$WmZH$ Z Va A a {MÌH$WoÀ`m EH$m nwpñvho$mm {df`xoirb ~Zbo. ram~oz `m Zr Jm YtÀ`m Aml mv Am{U Vwé JmV ì`vrv Ho$bobm H$mi Vgm ~è`mn H$s kmv Amho; nu Amnë`m Jwê$Mm (Jm YtMm) Aml gmos>ë`mz Va, Ë`m Zr ^mavmv ì`vrv Ho$bobm {VVH$mM amo m MH$ H$mi Vgm A YmamVM am{hbm Amho Ü`o AñdñW Am{U Zì m AmìhmZm À`m emoymv Agboë`m ram~oz `m Zr godmj«m Aml gmos>bm Am{U {h mb`mà`m Hw$erV öfrho$e `owo ñwm{`h$ hmoê`mmm {ZU ` KoVbm. nwt>rb 13

14 EH$ XeH$ Ë`m Zr CÎmamI S> owom ì`vrv Ho$bo. {VWo Ë`m Zr nhms>r O Jbm Mm Zme hmovmzm VgoM VoWrb ZÚm da ~m Y (YaU) ~m YÊ`mMo à`ëz Ho$bo OmV Agë`mMo nm{hbo. Voìhm, XÿaÑï>rMm A^md Agboë`m Am{U nm{ü më` Xoem Mo A YmZwH$aU H$aUmè`m ^mavmvrb "gah$mar {dh$mg' YmoaUm {df`r ^mî` H$aVmZm ram~oz `m Zr (1949 Ü`o) {b{hbo, "XþX dmzo Amnë`m `owrb {e{jv Am{U Y{ZH$ dj AmO nyu V mzdr ApñVËdmÀ`m (åhuoo Amnbr n Ïdr Am{U Vr Á`m àmur, njr, dzñnvr AmXtMo OVZ H$aVo) yb^yv VÎdm nmgyz {dbj hmov Mmbbm Amho. Ooìhm Ooìhm gÿr { iob Voìhm mzdmzo Amnë`m {ZgJ -{Z`mo{OV OJmg {ZX `rnuo bwq>ê`mg, Ë`mMm Zme H$aÊ`mg Am{U Ë`mg {dñh$irv H$aÊ`mg gwédmv Ho$br Amho. {dkmz Am{U AË`mYw{ZH$ ` Ìm À`m Omoamda muyg àm S> mor>m navmdm ( $m`xm) { idy eh$vmo, nu hm $m`xm VmËH$m{bH$ ñdê$nmmm Agob; H$maU `mz Va mzdmbm {dzmembm gm moao Omdo bmjob. emar[ah$ ÑîQ>çm {ZamoJr Am{U Z {VH$ ÑîQ>çm gä` àomvr åhuyz Oa Amnë`mbm OJm`Mo Agob, Va {ZgJm Mm g Vmob Aä`mgÊ`mMr d {ZgJm À`m `m `m Xm Ü`o Amnë`m OrdZmbm AmH$ma XoÊ`mMr {ZVm V Amdí`H$Vm Amho.' J JoÀ`m Imoè`mVrc JT>dmb `m ^mjmv ram~oz dmñvì`mg hmoë`m. JT>dmbÀ`m nyd}bm { l àh$mamr dzo Am{U wº$ d ObXJVrZo dmhumè`m ZÚm Zr g Õ Agbobm Hw$ md$± hm àxoe Amho. H $W[aZ oar hob Z åhuyz OÝ boë`m Am{U Z Va gabm~oz ho Q>monUZmd YmaU Ho$boë`m Jm YtÀ`m AmUIr EH$m B p½ce ór {eî`mmr Hw$ md$± hr H$ ^y r hmovr. gabm~oz ñdrh$maboë`m mv ^y rà`m mvrer AmUIr OmñV EH$ê$n Pmboë`m hmoë`m. "Mbo Omd' MidirÀ`m {Z{ ÎmmZo Ë`m Zr àxrk Am{U H$R>moa H$mamdmg ^mojbm hmovm. {VWyZ gwq>ë`mz Va Ë`m Zr Hw$ md±$ ^mjmvrb H$m gmzr `m {h màn>m{xv {eiam Mo {dh J Xe Z KS>dUmè`m JmdmV bú r Aml gwê$ Ho$bm. gabm~oz `m Zr 1950 Am{U 1960 À`m XeH$mV AZoH$ Agm mý` gm m{oh$ H$m` H$Ë`mªZm à{e{jv d ào[av Ho$bo. `m Ü`o gw Xabmb ~hþjwum, {d bm ~hþjwum, M S>ràgmX ^Å>, amym ^Å> `m Mm g mdoe hmovm. gabm~oz `m À`m `m Am{U BVa {eî`m Zr nwt>o OmD$Z nhms>r ^mjmvrb OZg wxm`m Ü`o g{h«$` gh^mj KoVbm Am{U gw Xacmc ~hþjwum 14

15 {MnH$mo Am XmobZmMr gwédmv Ho$br. ì`mdgm{`h$ $m`úmgmr>r hmov Agcoë m O JbVmoS>rbm {damoy H$aÊ`mgmR>r `m Am XmobZmMr gwédmv Pmbr hmovr. `m MidirZo ^mavmv VgoM OJ^a AemM àh$maà`m dzgäju MiditZm àoaum {Xbr. mor> mor>çm YaUm wio An[a{ V gm m{oh$ Am{U n`m daur` hmzr hmovo, Ë m wio Vr ~m YÊ`mg nhms>r ^mjmvrb `m Jm YrdmÚm Zr {damoy Ho$bm. Ë`mM~amo~a AmonZ-H$mñQ> CËIZZ à{h$`o wio hmoumè`m ^`mzh$ ZwH$gmZrH$S>o gdmªmo bj doyê`mmm Ë`m Zr à`ëz Ho$bm. `m Jm YrdmÚm Zr $º$ Am XmobZ H$aÊ`mV g mymz Z mzvm, amzmë H$ H$m H$aÊ`mdaXoIrb ^a {Xbm. `mm AZwf JmZo Ë`m Zr dzrh$au Am{U Obg dy ZmMo àh$ën am~dbo. Ë`m Mo ho H$m Ë`m À`m Jwê$ gabm~oz A{Ve` VÝ `VoZo Am{U H$m VwH$mZo nmhv hmoë`m Ü`o d mà`m gîmarv Agcoë m gabm~oz m Zr n`m daumg ~ Yr EH$ nwpñvh$m {b{hbr. "[aìhmbìh Ada S>mB J ßb ZoQ>' `m ZmdmÀ m Ë`m nwpñvho$v, n`m daumà`m ajumg ~ Yr VmVS>rZo H $Vr H$aÊ`mg ~ Yr AmdmhZ Ho$bo Jobo, Vo AmOhr {VVHo$M g n H$ Amho. ram~oz Am{U gabm~oz `m Zm OmD$Z AmVm ~amm H$mi bmoq>bm Amho. Á`m BVam Mr Zmdo r `m boimv KoVbr AmhoV, VoXoIrb AmVm Ë`m À`m d mà m E erv AmhoV. n`m daumà{v AgUmè`m Amnë`m O~m~Xmè`m gmr>r Ë`m Zr {Xboë`m bt>çmbm { l ñdê$nmmo `e Ambo Amho. `mmo H$maU Á`m Mo {hvg ~ Y `mv Jw Vbo hmovo, Aem A{YH$ à^mdembr ì`º$s À`m {damoymbm Ë`m Zm gm moao Omdo bmjbo. amoh$maur, H $ÌmQ>Xma, H$maImÝ`m Mo mbh$ `m KQ>H$m Zr ñdv Mm $m`xm Am{U ñdv Mr VmH$X dmt>dê`mgmr>r, {h mb`mà`m g nþ Z g{j H$ gmyzg nîmrmr {niduyh$ H$am`bm gwédmv Ho$br. mjrb H$mhr XeH$m V `m KQ>H$m Zr O rz, nmur, I{ZOo `m Mr b`byq> AË` V {ZX `rnuo Mmbdbr Amho. ram~oz Am{U gabm~oz `m À`mà muom M S>ràgmX ^Å> Am{U gw Xabmb ~hþjwum `m VmMo hmovo H$s, {h mb`m Ü`o mzdmmm H$ rv H$ r hñvjon AgUo hm wôm $º$ Am{W H$ d n`m daur` ÑîQ>çmM Zmhr, Va gm ñh ${VH$ ÑîQ>çmXoIrb hîdmmm Amho. H$maU `mm nd Vam Jm Ü`o ^mavmà`m gdmªv n{dì mzë`m OmUmè`m ZÚm Mr CJ ñwmzo AmhoV. Z VaÀ`m H$mimVrb n`m daur` bt>m C^maUmè`m H$mhr ì`º$s ZrXoIrb M S>ràgmX 15

16 16 ñdm r {ZJ mz X ^mavmmr gdmªv n{dì ZXr- J JoÀ`m ZmdmZo hmoumam {dzme Wm ~dê`mgmr>r à`ëz Ho$bo. J JoÀ`m {H$Zmar hmoumè`m dmiy CËIZZmcm {damoy H$aÊ`mgmR>r o$~«wdmar 2011 Ü`o {ZJ mz X ZmdmMo EH$ VéU gmyy CnmofUmbm ~gbo. Ë`m Mm hm g Kf gms>ovrz {hzo Mmbbm, Omo Ë`m À`m Ë`yZ VaM g nwï>mv Ambm. Ë`m doir gîmov AgUmè`m Z mohzqgj gah$mada `m KQ>ZoMm H$moUVmM n[aum Pmbm Zmhr. AJXr AemM àh$mamm AmUIr EH$ XþX dr AJXr AcrH$S>o Ë`y ñdm r gmz X `m À`m ê$nmzo Amnë`mg moa Amcm Amho. yi Zmd Or.S>r.AJadmb Agbobo ñdm r gmz X, EHo$ H$mir Am`Am`Q>r H$mZnya owo {dúmï`mª Ü o AË` V {à` AgUmao B {O{ZA[a JMo àmü`mnh$ hmovo. $º$ ì`mdgm{`h$ CËH $ï>vmm Zmhr, Va g momgmr>r `mojxmz XoVm `ob b Ago H$[aAa {ZdS>Ê`mgmR>r {dúmï`mªà`m {H$Ë`oH$ {nt>çm Zm Vo ào[av H$arV am{hbo. {Zd Îm hmoê`mnydu àmü`mnh$ AJadmb Xoemà{V Agbobr ~m {YbH$s Amnë`m AÜ`mnZmVyZ nyu H$aV hmovo. {Zd Îm Pmë`mZ Va mzdmà`m {düd gh$ H $Vr nmgyz J JoMo aju H$aÊ mgmr>r g Kf C^m H$ê$Z, XoemàVrMr Amnbr O~m~Xmar Ë`m Zr nma nms>br. n VàYmZ Za Ð moxr `m Zm Ë`m Zr Amnë`m eodq>à`m CnmofUmXaå`mZ {b{hbobr nìo ñdm r gmz X åhuoo, d km{zh$ VH $g JVVm Am{U {ZgJm {df`rmr Imob AmÜ`mpË H$ OmU `m Xmohm Mo CËH $ï> { lu hmovo. Ë`m À`m nìm Zm XþX dmzo H$moUVoM CÎma {Xbo Jobo Zmhr. Oar Ë`m À`m Ë`yZ Va n VàYmZm Zr Xþ:I Pmco Agë mmo {Q >Q> Ho$bo Agbo, Var `m gd Jmoï>tH$S>o {Z:njnmVrnUo nmhumè`mbm `mvrb H$ mbrmr Xm {^H$Vm cjmv `ob b. Va ram~oz `m À`mnmgyZ àm.ajadmb `m À`mn`ªV AZoH$ kmzr ^mavr`, gdmªv hîdmà`m Am{U AË` V ZmOyH$ pñwvrv Agboë`m {h mb`mà`m nd Vam JmMm {düd g amoiê`mgmr>r Bemam XoV Ambo AmhoV. VoWrb { ldzm Zm O d{d{dyvm Zgboë`m ( $º$ EH$mM àh$mamr) dzm Mr ~oq>o ~ZÊ`mnmgyZ amoiuo, amgm`{zh$ IVm Mm A{Vdmna, mor>çm YaUm Mo Xþîn[aUm, dmiy CËIZZm wio hmoumam {düd g `m Am{U Aem BVa AZoH$ ~m~vtv Vo AmnUmg gmdy H$aV Ambo AmhoV. Varhr gd M njm À`m amá` Am{U H $Ð gah$mam Zr Ë`mH$S>o Xþb j H$ê$Z, Amnbr g ñh $Vr {Q>H$dyZ R>odUmè`m ZÚm d nd Vm Mm Zme Am{U Ë`m Zm CX²ÜdñV H$aUo MmbyM R>odbo Amho. Ë`m wio {h mb`mà`m Am{U J JoÀ`m ZmdmZo AmUm-^mH$m KoUmao, Amnbo amoh$maur Ë`mgmR>r {Z{üVnUo AnmÌ AmhoV.

17 17

18 18

19 OwZr dv mznìo m`h«$mo{ $ë da dmmvmzm AJXr AZno{jVnUo H$mhr ZdrZ gẍ^ Vw À`m hmvr bmjuo hr EH$ A{Ve` AmZ {XV H$aUmar ~m~ AgVo. Am JñQ>-gßQ> ~a 1947 Yrb Jm YtÀ`m H$mobH$Ë`mVrb dmñvì`mer g~ {YV, d ÎmnÌm V àh$m{ev Pmboë`m ~mvå`m Mo Ahdmb nmhv AgVmZm bm EH$m AkmV ^mavr`mmo nì gmns>bo. {X. 12 Am JñQ> 1947 À`m "X ñq>oq²g Z'À`m A H$mV à{gõ Pmbobo ho nì E.Eg. Abr `m S> S> (H$mobH$Ë`mMo CnZJa) AmVm gdmªzmm ho mhrv Amho H$s, CXÿ bm ~ Jmbr ^mfoà`m damm XOm {Xcm OmUo ho nyd nm{h$ñvmz Ü`o AbJmddmXr ^mdzm À`m dmt>rmo EH$ à wi H$maU hmovo. nwt>o OmD$Z, hrm ^mdzm dmt>rg bmjcr Am{U Ë`mMo n` dgmz ñd VÌ ~m JbmXoemÀ`m {Z{ Vr Ü`o Pmbo. OrZm Amnë`m ^mfumv åhumbo hmovo, "EH$mM amï >^mfo{edm` H$moUVohr amï > EH$gŸ amhÿz H$m` H$ê$ eh$v Zmhr.' àë j n[apñwvr `mà`m AJXr CbQ> {ZKmbr. nm{h$ñvmzmzo EH$M ^mfm bmxê`mmm à`ëz Ho$ë`m wio Vo amï > EH$gŸ amhÿ eh$bo Zmhr Am{U nwt>o OmD$Z Ë`mMr XmoZ eh$bo Pmcr. nm{h$ñvmzà`m g ñwmnh$m Zm Oa E.Eg. Acr `m Mo àh$m{ev Pmbobo nì dmmê`mmo ^m½` Am{U Ë`m nìmvrb gymzm da A b~omdur H$aÊ`mMo ehmunu bm^bo AgVo, Va H$Xm{MV ~m ½bmXoe ApñVËdmV AmbmM ZgVm. 19

20 À`m a{hdmgr Agboë`m J hñwm Mo hmovo. Ë`mV Ë`m Zr {b{hbo hmovo- ""ga, nmm àm Vm Mo EH$ÌrH$aU H$ê$Z nm{h$ñvmz ho amï > ~ZUma Amho. `m nmmhr àm Vm Zm ñdv Mr Aer {d{eï> ^mfm Amho. `mn H$s ~ Jmbr ^mfm hr gdm V OmñV àjv Am{U eãxg nxoà`m Ñï>rZohr A{Ve` g nþ d n[adv Zerb Amho. ~ Jmbr ^mfoà`m VwbZoV BVa ^mfm H$mhr à mumv X[aÐr AmhoV. Oar CXÿ A{Ve` àjv Am{U g nþ Agbr Var Vr ^mavmà`m qh$dm nm{h$ñvmzà`m gm mý` OZVoMr ^mfm Zmhr. CXÿ Mm dmna ^mavmà`m CÎma Am{U n{ü ^mjmvrb {e{jv wpñb m n`ªvm `m {XV Amho. Am{U Ë`m wiom CXÿ bm nm{h$ñvmzà`m amï >^mfomm XOm Va {Xbm OmD$M Z`o, nu Ë`mM~amo~a nm{h$ñvmzà`m {dúmnrr>m VXoIrb AÜ`mnZmMr ^mfm CXÿ Agy Z`o. nah$s` (`wamo{n`z qh$dm ^mavr`) ^mfm Oa nm{h$ñvmzà`m àm Vm da Wmondbr Jobr, Va nm{h$ñvmzr OZVoda $º$ Vr ^mfm ~moby eh$umè`m H$mhr mooš`m ì`º$s Mm damî m amhrb. `mmr n[auvr EHy$UM nm{h$ñvmzà`m àjvr Ü`o mor>m AS>Wim {Z m U hmoê`mv hmob b. Ë`m wio bm Ago gwmdmdo dmq>vo H$s, àë`oh$ àm VmV {d{dy ^mfm Vrb VÁkm Mo EH$ S>i J{R>V Ho$bo Omdo. A{YH $V Am Vaàm Vr` gah$mar nìì`dhma Am{U BVa nañnag ~ {YV ~m~th$[avm à^mar åhuyz `m S>imH$S>o O~m~Xmar gmondmdr. m wio ^m{fh$ AS>MUrda Amnë`mbm mv H$aVm `ob b. àm Vm à muom H $ÐmH$S>ohr ^mfmdma VÁkm Mr S>io AgmdrV, OoUoH$ê$Z H $Ðmbm ñdv Mr H$moUVrhr EH$M-EH$ amï >^mfm A {JH$maÊ`mMr JaO ^mguma Zmhr. Am{U Oa H $ÐmVrb gah$mabm EH$ {d{eï> ^mfm {ZdS>Uo JaOoMo dmq>co Va B J«Or ^mfm {ZdS>mdr Ago r gwmdrz.'' nì {b{humao J hñw ~ Jmbr ^m{fh$ wpñc hmovo, Á`m Zm H$Xm{MV nm{h$ñvmz {Z m U Pmë`mZ Va nyd}h$s>o ñwbm Va H$amd`mMo hmovo. mì Ë`m Mo nì $º$ ~ Jmbr ^mfo{df`rmo AmH«$ñVmio ào Am{U gḧw${mv d Îmr Xe dumao ZìhVo. lr`wv AbtZm `mmr Mm JbrM H$ënZm hmovr H$s, bdh$am ApñVËdmV `oumè`m nm{h$ñvmzà`m àë`oh$ àm VmV EH$m {d{eï> ^mfomo dm ñd hmovo, Am{U CXÿ ^mfomo dm ñd Hw$R>ohr ZìhVo. n Om~ àm VmMo bmoh$ w»`ëdo n Om~r ^mfm ~mobv hmovo. qgy àm VmVrb bmoh$ w»`ëdo qgyr ^mfm ~mobv hmovo. AemMàH$mao dm`ì` gahô àm VmVrb bmoh$ nívmo Am{U ~bmom àm VmVrb bmoh$ w»`ëdo ~bwmr ^mfm ~mobv hmovo. `mm H$maUmZo lr`wv Abr `m gd ^mfm Mm AmXa H$aÊ`m~m~V Am{U `m ^mfm Zm àmoëgmhz XoÊ`m~m~V AmJ«hr hmovo. ^{dî`mvrc nm{h$ñvmzmv VoWrb ~hþg»` ZmJ[aH$m gmr>r nyu nuo nah$s` AgUmar CXÿ ^mfm bmxbr OmD$ Z`o, Aer Ë`m Mr mjur hmovr. lr`wv AbtÀ`m ^mdzm àe gzr` Am{U XÿaXeu Agë`m Var nm{h$ñvmzmo g ñwmnh$ h X Abr OrZm {Z{üVnUo ho mý` H$aUma ZìhVo. `m~m~v Vo {Zü`r hmovo H$s, Á`m Xoembm Vo OÝ XoV AmhoV, Ë`m XoemV EH$mM Y m Mr Am{U EH$mM ^mfomr {deof ºo$Xmar AgUma Amho. BWo ho bjmv KoUo Amdí H$ Amho H$s, amï >{Z{ VrÀ`m nm{ü më` àvr mzmzo ( m S>obZo) OrZm AË` V à^m{dv hmovo. `m nm{ü më` à{v mzm VJ V EH$m {d{eï> ^yàxoemvrb ZmJ[aH$m Zm EH$M gm mb H$ ^mfm Am{U EH$mM Y m À`m N>ÌmImbr (Am{U àg Jr ~io~arzo) EH$Ì AmUyZ EH$sH$aU gmybo Jobo hmovo. 20

21 `mà`m AJXr CbQ>, OrZm Mo g H$mbrZ Am{U Ë`m Mo hmz à{vñnyu hmë m Jm Yr m Mo hmovo. Ë m Zr amï >{Z{ VrgmR>r nyu V dojù`m àh$mamo à{v mz {ZdS>bo hmovo. Jm YrÀ`m amï >-{Z{ VrÀ`m à{v mzma VJ V XoemMo ZmJ[aH$Ëd $º$ EH$M ^mfm qh$dm EH$mM Y m Zwgma R>aUma ZìhVo. BWo {d{dyvomm Am{U AmnAmngmVrb {^ÞVoMmXoIrb AmXa Ho$bm OmUma hmovm. nm{h$ñvmzmr {Z{ Vr Pmë mda ghm {hý`m Zr nm{h$ñvmzmo JìhZ a OZab ~.OrZm m Zr XoemÀ`m nyd ^mjmbm ^oq> {Xbr. T>mŠ`mV 21 mm 1948 amoor {Xboë`m EH$m hîdmà`m ^mfumv OrZm åhumbo, "AbrH$S>oM `m àm VmMr qh$~hþzm nm{h$ñvmzmr amï >^mfm ~ Jmbr Agob H$s CXÿ Agob, `m àýmda {Z{üVM H$mhr à mumv CËgmh {Z m U Pmbm Amho. Am{U `mm AZwf JmZo mâ`mn`ªv `m ~mvå`m Amë`m AmhoV H$s, H$mhr g {YgmYy amoh$s` KQ>H$m Zr CXÿ À`m wúmda T>mŠ`mVrb {dúmï`mªzm hmvmer Yê$Z àemgzmbm AS>MUrV AmUÊ`mgmR>r qzxzr` R>aVrb Ago à`ëz Mmbdbo AmhoV.' nwt>o OrZm `m ^mfumv åhuvmv, " r AmYrXoIrb gm {JVë`mà muo, nm{h$ñvmz Am{U {deofv Vw À`m àm Vmbm AÚmnhr Vm S> Úmdo bmjv Agboë`m gḧ$q>m {df`r ñnï> eãxm V Vwåhmbm gmdy H$ê$ BpÀN>Vmo. nm{h$ñvmzmr {Z{ Vr amoiê`mv An`er R>aboë`m Am{U Ë`mVrb An`em wio {Zame Pmboë`m eìy Zr Amnë`m amï >mbm {dñh$irv H$aÊ`mgmR>r, XoemVrb wpñc m Ü`o y$q> nms>ê`mmo à`ëz Mmbdbo AmhoV, Am{U AmVm `mm à`ëzm Zr wiëdo àm VdmXmbm IVnmUr KmbÊ`mMo H$m Mmcy Ho$bo Amho.' Ë`m ^mfumv nwýhm EH$Xm ^mfoà`m àýmbm hmv KmbVmZm OrZm åhuvmv, "`m àm VmMr A{YH $V ^mfm ~ Jmbr Agmdr H$s Agy Z`o, `mmm {ZU ` `m àm VmVyZ {ZdSy>Z Amboë`m bmoh$à{v{zytzm `md`mmm Amho. bm `m{df`r H$moUVmM gẍoh Zmhr H$s, `m àýmmo CÎma `mo½` doir owrc ñwm{zh$ OZVoÀ`m BÀN>m-AmH$m jm {dmmamv KoD$ZM emoybo OmB b. r Vwåhmbm A{Ve` ñnï> eãxmv gm Jy BpÀN>Vmo H$s, ~ Jmbr ^mfomm àý `ob b Voìhm Vw À`m amooà`m OrdZmda `mmo {dnarv n[aum 21

22 hmovrb qh$dm Vw À`mda ~ YZo AmUbr OmVrb Aem A $dm Ü`o H$moUVoM VÏ` Zmhr. Am{U eodq>r Vw À`m àm VmMr ^mfm H$moUVr Agmdr hm {ZU ` VwåhmbmM åhuoo `m àm VmÀ`m OZVobmM `md`mmm Amho.' OrZm Mr darb dmš`o ~ Jmbr ^m{fh$m À`m àm {VH$ ^mdzm Zm gdbv XoUmar Am{U ~ Jmbr ^m{fh$m Zm Ë`m À`m ^mfo{df`r Agboë`m A{^ mzmbm XmX XoUmar dmqy> eh$vmv. mì Ë mm ^mfumv OrZm nwt>o åhuvmv, "nu r Vwåhmbm ho ñnï> H$ê$ BpÀN>Vmo H$s, CXÿ ì`{v[aº$ BVa H$moUVrhr ^mfm nm{h$ñvmzmr amï >^mfm ~ZUma Zmhr. Oo H$moUr `m~m~v Vwåhmbm ^«{ V H$aÊ`mMm à`ëz H$aV AgVrb Vo Ho$di nm{h$ñvmzmo eìy AmhoV. BVa Xoem À`m B{VhmgmH$S>o nm{hë`mda Vwåhmbm bjmv `ob b H$s, EH$m amï >^mfo{edm` H$moUVohr amï > EH$gŸ amhÿz H$m` H$ê$ eh$v Zmhr. åhuyzm amï >^mfomm àý `ob b, Voìhm nm{h$ñvmzmr amï >^mfm CXÿ M Agm`bm hdr.' `mmmm AW, OrZm À`m nm{h$ñvmz Ü`o {eju, amoojma, gah$mar OZg nh $ Am{U àemgzmer g ~ {YV BVa ~m~t Ü`o CXÿ À`m VwbZoV ~ Jmbr ^mfobm Xþæ` XOm {Xbm OmUma hmovm. $º$ EH$M EH$ amï >^mfm Agmdr `mmm AmJ«h Yê$Z ~.OrZm, Ë`m Zm AgUmè`m EH$m AZm{ H$ ^rvrmo àxe Z H$aV hmovo. OrZm Zm qmvm hmovr H$s, ZmJ[aH$ËdmÀ`m H$mhr g mz {ZH$fm Mm Adb ~ Z Ho$ë`mg Zì`mZo ñwm{nv Pmboë`m Ë`m À`m amï >mmm S>mobmam H$mob Sy> eh$vmo. Ë m wio nm{h$ñvmz ho EH$ wpñb amï > Am{U EH$ CXÿ ~mobumao amï > ìhmdo Ago Vo gw{z{üv H$ê$ nmhv hmovo. OrZm À`m AJXr CbQ> Jm Yr Am{U Jm YtÀ`mM nmdbmda nmd$b R>odV Zohê$ Zr Amnco YmoaU A {JH$maco. Ë m Zr ^mavmà m ZmJ[aH$ËdmMr ì`mnh$ ì`m»`m ñdrh$mabr. BWo H$moUVmhr EH$M Y amï >mmr AmoiI ~ZUma ZìhVm; ^mavmvrb BVa gd ^mfm À`m VwbZoV H$moUË`mhr EH$mM ^mfobm loð> qh$dm Cƒ XOm àmá hmouma ZìhVm. ^mav qhxÿ amï > ~ZUma ZìhVo Am{U ^mavmà`m X{jUr d nyd ^mjmda O~aXñVrZo qhxr ^mfm bmxbr OmUma ZìhVr. BWo H$moUË`mM ^mfobm A{YH $V amï >^mfomm XOm {Xbm OmUma ZìhVm. àë`oh$ àm Vmbm ñdv À m ^m{fh$ na nam Mm àgma H$aÊ`mMm Am{U Ë m na nam OmonmgÊ`mMm A{YH$ma AgUma hmovm. AmVm gdmªzmm ho mhrv Amho H$s, CXÿ bm ~ Jmbr ^mfoà`m damm XOm {Xcm OmUo ho nyd nm{h$ñvmz Ü`o AbJmddmXr ^mdzm À`m dmt>rmo EH$ à wi H$maU hmovo. nwt>o OmD$Z, hrm ^mdzm dmt>rg bmjcr Am{U Ë`mMo n` dgmz ñd VÌ ~m JbmXoemÀ`m {Z{ Vr Ü`o Pmbo. OrZm Amnë`m ^mfumv åhumbo hmovo, "EH$mM amï >^mfo{edm` H$moUVohr amï > EH$gŸ amhÿz H$m` H$ê$ eh$v Zmhr. àë j n[apñwvr `mà`m AJXr CbQ> {ZKmbr. nm{h$ñvmzmzo EH$M ^mfm bmxê`mmm à`ëz Ho$ë`m wio Vo amï > EH$gŸ amhÿ eh$bo Zmhr Am{U nwt>o OmD$Z Ë`mMr XmoZ eh$bo Pmcr. nm{h$ñvmzà`m g ñwmnh$m Zm Oa E.Eg. Acr `m Mo àh$m{ev Pmbobo nì dmmê`mmo ^m½` Am{U Ë`m nìmvrb gymzm da A b~omdur H$aÊ`mMo ehmunu bm^bo AgVo, Va H$Xm{MV ~m ½bmXoe ApñVËdmV AmbmM ZgVm. EH$ eodq>mm wôm m Sy> BpÀN>Vmo. amï >r` ñd` godh$ g KmMr amï >r`ëdmmr gḧ$ënzm hr h X Abr OrZm À`m amï >r`ëdmà`m gḧ$ënzoer AJXr { ivr-owivr Amho. Y m Zo qhxÿ Am{U qhxr ~mobvm `oumam Bg g KmÀ`m Ñ{ï>H$moZmVyZ `mo½` ^mavr` Amho. gü`mmo gag KMmbH$ ^mavmvrb BVa Y mªà`m VwbZoV qhxÿ Y m À`m loð>ëdm{df`r ^mî` H$aV AgVmV. Va {VH$S>o g KmMo AZẁ m`r qhxÿ ZgUmè`m ì`º$s {déõ ^a añë`m Ü`o qhgm H$ê$Z gag KMmbH$m À`m H$ënZm àë`jmv CVadVmV. Xaå`mZ ^monà{uv H $Ð gah$ma YyV nuo BVa ^mfm Zm ~moybm gmê$z qhxr ^mfomm àgma H$aVmZm {XgVo. E.Eg. Abr Á`màH$mao nm{h$ñvmz~ôb {dmma H$aV hmovo, VgmM {dmma H$aUmè`m AZoH$ ì`º$s gwx dmzo AmOÀ m ^mavmvhr AmhoV. Am{U Ë`m wiom Y d ^mfomm ~hþg»`mh$dmx BWo ghomghor ê$oy {Xbm OmUma Zmhr. (AZwdmX : gm{ox BZm Xma, Mob ) am M Ð Jwhm, ~ Jiwê$ 22

23 hmë m Jm Yr Am{U S>m.~m~mgmho~ Am ~os>h$a `m XmoZ g H$mbrZ, {X½JO, amï >r` ZoË`m Mo nañnag ~ Y Jw VmJw VrMo hmovo. XmoKm Mr ^º$ S>ir mì `m g ~ Ym Mo gwb^rh$au H$ê$Z "Vo H$go EH$ oh$m Mo {damoyh$ hmovo, H$S>do Q>rH$mH$ma hmovo' `mmrm EH$V $r m S>Ur H$arV AgVmV. AmVm Ë`m XmoKm Zm OmD$Z ghm-gmv XeHo$ har ZaHo$ "IoS>çm H$S>o Mbm' hm Jm YrOtMm Zmam hmovm. ~m~mgmho~m Zm ho {dmma mý` ZìhVo. "eham H$S>o Mbm' Ago ~m~mgmho~ gm JV hmovo. gm m{oh$ ÑîQ>çm gḧw${mv Agbobo Jm YrOr ~m~mgmho~m wio {dñvmav Jobo. Ë`m Mm d Mm[aH$ {dh$mg hmov Jobm. ~m~mgmho~gwõm $º$ X{bVm Mo ZoVo Z amhvm eovh$ar, {hbm, ~bwvoxma-abwvoxma, H$m Jma `m Mo ZoVo ~ZV Jobo. Jm YrOter Ë`m Zr Ho$boë`m g Kfm VyZ Vo amï >r` ZoVo ~Zbo. Vo XmoKohr ~ [añq>a hmovo. àm S> bmoh${à`vm ho XmoKm Mohr g mz d {eîq>ç hmovo. J[a~m {df`r H$idim ho XmoKm Mohr w»` gyì hmovo. Ë`m À`m njm Mo Vo gd}gdm hmovo. Ë`m wio H$m` H$Ë`mªÀ`m {Zð>obm, {eñvrbm Vo $ma hîd XoV AgV. 23

24 CbQy>Z Jobobr AmhoV. Vo hmnwéf Agbo Var ybv: muyg hmovo Am{U {OË`mOmJË`m mugmà`m `m Xm Ë`m XmoKm Zmhr hmoë`mm. Vo EH$ oh$m Mo ñny H$ hmovo. Ë`m À`mV Ogo d Mm[aH$-VmpÎdH$ V^oX hmovo, VerM ZoV ËdmMr ñnym hr hmovr. AmVm AmUIr {H$Vr df} hr H$Qw>Vm, hm {dima H$m` R>odm`Mm? EdT>çm dfmªzr Var Jmi Imbr ~gyz Ìr, H$éUm, ~ YwVoMo nmur {ZdiUma H$s Zmhr? hm coi dmmyz H$mhr H$S>do bmoh$ dñgh$z A Jmda `ouma `mmr bm ImÌr AgyZgwÕm, EH$m H$V ì`- ^mdzonmoq>r ho {bhrv Amho. 1. Jm Yr-Am ~os>h$a EH$ oh$m Mo { Ì qh$dm MmhVo hmovo H$m? Va, Zmhr. 2. Vo EH$ oh$m Mo eìy hmovo H$m? Va, Zmhr. 3. Ë`m Zr EH$ oh$m da H$S>H$ ^mfov Q>rH$m Ho$br` H$m? Va, hmo. AJXr EH$ oh$m Mo dm^ms>o H$mT>Uo m àh$mamrhr H$R>moa Q>rH$m Amho, `mv e H$mM Zmhr. {deofv: S>m.~m~mgmho~ Am ~os>h$a `m Zr "amzs>o, Jm Yr Am{U OrZm' `m Ë`m À`m JmOboë`m ^mfumv Am{U "ìhm Q> Jm Yr A±S> H$m±J«og h d S>Z Qy> {X AZQ>Mo~ëg' `m hmj«wmv hmë m Jm Ytda Q>rHo$Mm dfm d Ho$bobm Amho. Vmo Ë`m n[apñwvrv `mo½` Am{U Amdí`H$hr hmovm. nu hrm H$Qw>Vm Ë`m À`mV H$m` am{hbr` H$m? Va, Z $sm Zmhr. 4. " r Jm YtZm hmë m H$Yrhr åhq>bobo Zmhr' Ago ~m~mgmho~ EH$m ^mfumv åhumbo hmovo. àë`jmv mì Ë`m À`mV H$mhr doim {Oìhmim Agë`mMo nwamdo CnbãY AmhoV. " hms> gë`mj«hmà`m S>nmV $º$ EH$M $moq>mo bmdbobm hmovm Am{U Vmo hmë m Jm YtMm hmovm' Ago ~m~mgmho~ g nmxh$ Agboë`m ~{hîh $V ^mavmv Z yx Ho$bobo Amho. (nmhm- S>m.~m~mgmho~ Am ~os>h$a `m Mo ~{hîh $V ^mav Am{U yh$zm`h$, hmamï > emgz, w ~B, 2008, n.162) gë`mj«hmmr gḧ$ënzm AmnU hmë m Jm YtH$Sy>Z KoVbr, Ag ~m~mgmho~ AJ«boImV åhuvmv. ~{hîh $V ^mavmv ~m~mgmho~m Zr EH$XmM Zmhr Va AZoH$Xm am.am. mohzm X H$a M X Jm Yr m Mm C oi hmë m Jm Yr Agm Ho$bobm Amho. Z wý`mxmib nmhm- Cnamoº$, n.16, 19, 61, 72, 92, 129, 130, 134, 142, 159, 162. Amnë`m Omhra ^mfum Ü`ohr ~m~mgmho~m Zr hmë m Jm YtMm C oi hmë m Agm AZoH$Xm Ho$bobo Amho. EH$Q>çm 18 ì`m I S>mÀ`m ^mj XmoZ Ü`o Jm YrOtMm C oi 52 doim Ambobm AgyZ, Ë`mV AZoH$Xm hmë m åhq>bobo Amho. nmhm-s>m.~m~mgmho~ Am ~os>h$a boiz Am{U ^mfuo, I S>, 18, ^mj 2, n.20, 218, 219, 220, 221, 222, 225. {X. 4 OyZ 1927 Mm hmë m Jm YrOtMm gẍoe ~m~mgmho~m Zr ~{hîh $V ^mavmv N>mnbobm Amho. Ë`mV Jm YrOr åhuvmv, "Amnë`m Añn í` Xoe~m Ydm Zm AmnU {XamV àdoe ZmH$maë`m wio Xod Amnë`m {Xam VyZ {ZKyZ Jobobo AmhoV. Añn í`m Zm {XamV Am{U Amnë`m A V:H$aUmV àdoe {Xë`m{edm` Xod nav `ouma ZmhrV.' nmhm- Cnamoº$, n.60. "Añn í`vm Vm~S>Vmo~ Zï> Ho$br Zmhr Va qhxÿ Y Zm eof Pmë`mdmMyZ amhuma Zmhr' Agohr Jm YrOtMo V Agë`mMo ~m~mgmho~ nwt>o gm JVmV. nmhm- Cnamoº$, n hmnwéfm Mo ~mobuo eãxe: KoÊ`mEodOr Ë`m mjmm Ame`, hovy Am{U d Mm[aH$ Jm^m nmhmdm bmjvmo. eãxàm mê`, nmowr{zð>m Am{U {d^y{vnyom `m Jmoï>tZm ~m~mgmho~m Mm R>m {damoy hmovm, AmOH$mb Ë`m Zm ^bvmm D$V Ambobm Amho. "~m~mgmho~ åhumbo hmovo,' Ago Z yx H$ê$Z, Amnmnë`m ñdmwm gmr>r Ë`m Mm dmna gwê$ Amho. ~m~mgmho~ IaoM Vgo åhumbo hmovo H$m? Agë`mg Ë`mMm gẍ^ H$m` hmovm, Ë`mZ Va Ë`m À`m Ë`m VmV H$mhr ~Xb Pmbm hmovm H$m, ho ~{KVboM OmV Zmhr. `mnwt>o qhxÿ, wpñc, p¼üz, O Z, eri, nmaer AmXr Y mªà`m J«Wàm mê`mzwgma B œa, A m, ào{fv `m À`m {dmmam Mr {M{H$ËgmM eš` Zmhr. N>.{edam`, ~m~mgmho~, Jm YrOr `m Zmhr XodËd ~hmb Ho$bo Joë`mZo Ë`m À`mhr {dmmam da moh$ionumzo ~mobm`bm ~ Xr `ovmzm {XgVò. N>ÌnVr {edam` Am{U ~m~mgmho~ `m Mr {M{H$Ëgm Va EìhmZm ~ X Ho$br Jobobr Amho. {X.26 AmŠQ>mo~a 1938 amoor ~m~mgmho~ åhumbo hmovo, "amoh$maumv ~mobbob OoìhmÀ`m Voìhm {dgab nm{hoo.' nmhm- S>m.~m~mgmho~ Am ~os>h$a boiz Am{U ^mfuo, I S>, 18, ^mj 2, n.225. Vo nwt>o åhuvmv, "`mà`mcbq> Amnë`mV EH$ Xmof Amho H$s, EH$Xm ^m S>U Pmb H$s Vo {nt>çmz²{nt>çm Mmbmd. hm nmjbnum ~ X 24

25 ìhm`bm hdm. H$mimZwê$n gmyh$~myh$ m S>Ur ìhm`bm hdr. MMm H$aÊ`mgmR>r XheV{da{hV wº$ dmvmdau Agm`bm hdo.' 6. Jm YrOr Am{U ~m~mgmho~ XmoKohr H$V ËddmZ ZoVo hmovo. Ë`m Mr EH$ oh$m er ñnym hr hmovr. Jm YrOr AmYr A{Ve` gzmvzr hmovo. Vo MmVwd Ê` mzv AgV. Vo JrVm^º$ hmovo. Ë`m Mm am amá`mda {dœmg hmovm. "IoS>çm H$S>o Mbm' hm Jm YrOtMm Zmam hmovm. ~m~mgmho~m Zm ho {dmma mý` ZìhVo. "eham H$S>o Mbm' Ago ~m~mgmho~ gm JV hmovo. gm m{oh$ ÑîQ>çm gḧw${mv Agbobo Jm YrOr ~m~mgmho~m wio {dñvmav Jobo. Ë`m Mm d Mm[aH$ {dh$mg hmov Jobm. ~m~mgmho~gwõm $º$ X{bVm Mo ZoVo Z amhvm eovh$ar, {hbm, ~bwvoxma- AbwVoXma, H$m Jma `m Mo ZoVo ~ZV Jobo. Jm YrOter Ë`m Zr Ho$boë`m g Kfm VyZ Vo amï >r` ZoVo ~Zbo. Vo XmoKohr ~ [añq>a hmovo. àm S> bmoh${à`vm ho XmoKm Mohr g mz d {eîq>ç hmovo. J[a~m {df`r H$idim ho XmoKm Mohr w»` gyì hmovo. Ë`m À`m njm Mo Vo gd}gdm hmovo. Ë`m wio 25

26 H$m` H$Ë`mªÀ`m {Zð>obm, {eñvrbm Vo $ma hîd XoV AgV. XmoKm Mohr AZẁ m`r Ë`m Zm à{vna oœam mzv AgV. Ë`m wio ho AZẁ m`r nañnaqzxoà`m mo{h m am~dv AgV. XmoKm Ü`o AZoH$ wúm da V^oX hmovo. gm` Z H${ ezda H$m±J«ogZo ~{hîh$ma KmVbm hmovm. ~m~mgmho~ gm` Zbm ^oq>bo. n{hë`m Jmob oo n[afxodahr H$m±J«ogZo ~{hîh$ma KmVbm hmovm. ~m~mgmho~ n[afxobm CnpñWV hmovo Ü o S>m.Am ~os>h$a {~«{Q>e {Ì S>imV gh^mjr Pmbo hmovo. Ë`m H$mimV H$m±J«ogZo "Mbo Omd'Mm Zmam {Xbobm hmovm. 7. Jm Yr-Am ~os>h$am À`m {VÝhr ^oq>r JmOë`m. n{hë`m ^oq>rà`m doir Jm YrOtZr " r Vwåhmbm ^oq>m`bm `ovmo' Ago H$idbo, nu ~m~mgmho~ {eï>mmma nmiumao hmovo. Vo Jm YrOtZm ñdv: ^oq>m`bm Jobo. Jm YrOr mì Voìhm AmT>çVoZo dmjbo. Ë`m Zr wôm M ~m~mgmho~m Mm nmucvmam Ho$bm. hm An mz ~m~mgmho~m À`m {Oìhmar bmjbm. Jm YrOr Ago H$m dmjbo? hmxod^mb Amnë`m S>m`arV {b{hvmv, "~mny S>m.~m~mgmho~ Am ~os>h$am Zm Añn í`m ~ÔbMm {XImD$ H$idim Agbobo ~«m U g OV hmovo. X{jU Am{ «$Ho$hÿZ ^mavmv navë`mda Jm YrOr Zm Xma Jmo.H $.JmoIë`m Zm ^oq>bo. JmoIë`m Zr Ë`m Zm ^mav^«u H$aÊ`mMm d hîdmà`m amoh$s` ZoË`m Zm ^oq>ê`mmm g m {Xbm. Ë`m H$mimV Jm YrOr AZoH$m Zm ^oq>bo. Ë`mV Ho$VH$a, Xm S>oH$a, OmdS>oH$a, ~mds>oh$a, JmoidbH$a VgoM Am ~os>h$a m Mm g mdoe hmovm. n{hbm ^oq>rv Ooìhm ~m~mgmho~ åhumbo, "Jm YrOr, bm mv ^y r Zmhr' Voìhm Jm YrOr MaH$bo. Amnbr MyH$ Pmë`mMo Ë`m À`m bjmv Ambo. Xþgar ^oq> b S>Zbm Pmbr. Voìhm Jm YrOtZr Amnbm {dœmgkmv Ho$bm, Agm ~m~mgmho~m Mm g O Pmbm. Jm YrOr XþQ>ßnrnUmZo dmjbo. wpñc m Zm Jm YrOr åhumbo, " r Vw À`m gjù`m mjê`m mý` H$aVmo, mì Vwåhr Añn í`m À`m mjurbm {damoy H$am.' hr wëgôo{jar Jm YrOtZm hmj ns>br. ~m~mgmho~ AmUIr Xþamdbo. Jm YrOtdaMm ~m~mgmho~m Mm {dœmgm CS>mbm. "Jm YrOr ho {dœmg-kmvh$s AmhoV, Ë`m À`m dmjê`mzo Amnë`m H$miOmda S>mJÊ`m {Xë`m Joboë`m hmoë`m,' Ago ~m~mgmho~ åhuv AgV. nmhm- S>m.~m~mgmho~ Am ~os>h$a boiz Am{U ^mfuo, I S>, 18, ^mj 2, n S>m.Am ~os>h$am Mo n I N>mQ>Ê`mMm à`ëz Jm YrOtZr Ho$bm. eoamg gìdmeoa åhuyz H$m±J«og Ü`o y$q> nms>m`mm à`ëz ~m~mgmho~m Zr Ho$bm. nmhm- S>m.~m~mgmho~ Am ~os>h$a boiz Am{U ^mfuo, I S>, 18, ^mj 2, n.226. nwuo H$amamdoir `m XmoKm Ü`o Z ^yvmo Z ^{dî`{v Aer H$Qw>Vm {Z m U Pmbr. "A {Z{hboeZ Am $ H$mñQ>' Yë`m nìì`dhmamv `m XmoKm Yë`m H$Qw>VoMo ns>gmx C Q>bobo AmhoV. KQ>Zm n[afxovë`m ~m~mgmho~m À`m n{hë`m ^mfumzo ({S>g ~a 1946) Jm YrOr Am{U H$m±J«og ZoV Ëd M{H$V Pmbo. ~m~mgmho~m Mr amï >{hvmmr ì`mnh$ ^y{ H$m ~KyZ Ë`m Zr ~m~mgmho~m er Agbobo gjio V^oX {dgê$z ghh$m`m Mm hmv nwt>o Ho$bm. H$m±J«og d ~m~mgmho~ `m Xmohmo Zr KQ>Zm n[afxov EH$Ì { iyz-{ giyz H$m Ho$bo. ~m~mgmho~ Am{U Jm YrOr EH$Ì Ambo ZgVo Va Ago Ðï>o, nmobmxr Am{U gå`h²$ g {dymz ^mavmbm { imbom ZgVo. KQ>Zm n[afxoda 1946 Ü`o ~m~mgmho~ n{hë`m Xm Á`m VXmag KmVyZ {ZdSy>Z Ambo hmovo, Vmo ^mavmà`m $miur wio nm{h$ñvmzmv Joë`mZo Owb 1947 Ü o ~m~mgmho~m Mo KQ>Zm n[afxodarb gxñ`ëd aô Pmbo hmovo. mì Xaå`mZ H$m±J«ogMo gxñ` ~.O`H$a `m Zr amorzm m {Xë`mZo [aº$ Pmboë`m OmJoda H$m±J«ogZo ~m~mgmho~m Zm {~Z{damoY {ZdSy>Z {Xbo. hr dñvwpñwvr{zxe H$ ~m~ H$mhr {hvg ~ Yr`m H$Sy>Z wôm hÿz XS>dbr Jobobr Amho. H$m±J«ogMo ZoVo Jm YrOtÀ`m eãxm ~mhoa ZìhVo. Jm YrOr, Zohê$, nq>ob, amo Ð~m~y Am{U m bmzm AmPmX ho nmm OU H$m±J«ogMo hm`h$ m S> hmovo. Ë`m Zr AmnmngmV {dmma{d{z ` Ho$bm Am{U ~.~m~mgmho~ O`H$a `m H$m±J«og gxñ`mzo {Xboë`m amorzmå`m wio [aº$ Pmboë`m OmJoda S>m.~m~mgmho~ Am ~os>h$am Zm KQ>Zmg^oda {~Z{damoY {ZdSy>Z AmUyZ Ë`m Zm XoemMo H$m`Xo {ÌnX {Xbo Jobo. åhuyz ~m~mgmho~ g {dymz {bhÿ eh$bo, ^mavr` g {dymzmmo à wi {eënh$ma ~Zy eh$bo. 9. ~m~mgmho~m Mm VXmag K H$m±J«ogÀ`m ZoË`m Zr wôm M nm{h$ñvmzmv KmVbm, B J«Om Zr IS>gmdbo åhuyzm ~m~mgmho~m Zm KQ>Zm gwxm g{ VrMo AÜ`jnX {Xbo Jobo- hm ~m go $s àmma {Zìdi ImoQ>maS>m Va 26

27 AmhoM, nu ZWwam r àd Îmrbm OmUrdnyd H$ ~i XoUmam Amho. Jm YrOr Am{U ZWwam JmoS>go `m V {ZdS> H$am`Mr Agob, Va Vwåhr H$m` {ZdS>mb? 10. ~m~mgmho~m Mo S>m.g{dVm H$~ra `m À`mer E{àb 1948 Ü`o b¾ Pmbo. Jm YrOtÀ`m hë`omr KQ>Zm VmOr Agë`m wio Agob ~hþym, Amnë`m ew^oàn>mnìmv nq>obm Zr "Vw Mo ho Am VaOmVr` b¾ ~mny Zm $ma AmdS>bo AgVo' Ago {b{hbo. Jm YrhË`obm AS>rM {hzo Pmbobo hmovo. nìmà`m CÎmamV ~m~mgmho~m Zr nq>obm er gh Vr ì`º$ H$aVmZm, "hmò, ~mny Zm `m b¾mmm AmZ X Pmbm AgVm' Ago Z yx Ho$bo. Zmam`U XogmB gm JVmV, ""EHo$ H$mir MmVwd Ê` Am{U OmVrnmVr mzumao Jm YrOr eodq>r " r $º$ Am VaOmVr` {ddmhm ZmM CnpñWV amhrz' Aer AQ> KmbÊ`mBVnV nwt>o Jobobo hmovo.'' H$mimZwê$n Jm YrOr Iyn ~Xbbo. à{vgmxmv ~m~mgmho~hr ~Xbbo. KQ>Zmg^oV H$m±J«ogMo 82 Q>³³ m nojm Á`mXm ~hþ V AgVmZmhr KQ>ZoV Añn í`vm {Z y bz, AmajU, amï >ÜdOmda Yå MH«$ `m gma»`m AZoH$ Jmoï>r ~m~mgmho~ AmUy eh$bo. H$m±J«ogMo ghh$m` ZgVo, Va m Jmoï>r Oya Pmë`mM ZgË`m. H$m±J«og d ~m~mgmho~ EH$ oh$m wio AmUIr mor>o Pmbo. amï >ì`mnr {dñvmabo. {damoy{dh$mgdmxmmm Z wzmm OUy. Ë`m À`mVbr bìhhoq> [aboez{en mor>r JmoS> hmovr. Jw VmJw VrMr {Z Am^mimEdT>r mor>r hmovr. mì {Vbm EH$nXar Am{U Ûof~wÕrMr ~ZdÊ mmo H$m XmoÝhr ~moy À m ^º$m Zr Ho$co. 11. Jm YrOr d ~m~mgmho~ ho XmoKohr hms>mmo amoh$maur hmovo. Xþgè`m Jmob oo n[afxov hmë m Jm YtZr Agm Xmdm Ho$bm H$s, Vo gd ^mavr`m Mo à{v{z{yëd H$aVmV. Ë`m wio "Añn í`m Mm à{v{zyr H$moU? Jm YrOr H$s ~m~mgmho~?' Agm àý {Z m U Pmbm. Ë`mVyZ Vo EH$ oh$m Mo ñny H$ ~Zbo. Jm YrOtMm Añn í`m Zm AmajU Úm`bm AmYr {damoy hmovm. ~m~mgmho~m À`m AmJ«hm wio Ë`m Zm AmajUmbm mý`vm XoUo ^mj ns>bo. nwuo H$amambm Xoe{hVmgmR>r ~m~mgmho~m Zr mý`vm {Xbr. XmoKohr hmnwéf à{v^md V hmovo. H$ mbrmo hå>r Am{U H$V ËddmZ hmovo. nu V^oXm da mv H$ê$Z Xoe{hVmgmR>r EH$Ì H$m H$aÊ`mBVnV Vo bd{mh$ hmovo. Amnmnbm BJmo {Z` {ÌV H$ê$Z, ñd^mdmvë`m Xmofm da mv H$ê$Z gm mý` mugmà`m ^ë`mgmr>r Ë`m Zr H$m Ho$bo. amï >ZoVo åhuyz bmoh$emhrda R>m {dœmg Agbobo ho XmoKo OU AmVyZ mì {eñv, nj~m YUr Am{U Amnmnbm H$m` H«$ nwt>o ZoÊ`mgmR>r àg Jr wëgôrnumzo dmjbo, ^m S>bo. Ë`m Zr EH$ oh$m da dmahr Ho$bo, àg Jr EH$ oh$m À`m Jù`mV hmahr KmVbo. nj{eñv, erbnmbz, Mm[aÍ`g dy Z, àm m{uh$num Am{U Xþ~ bm Zm PwH$Vo mn `m ~m~vrv ho XmoKohr EH$ àh$mamo hþhy$ ehm hmovo. nmhm- S>m.~m~mgmho~ Am ~os>h$a boiz Am{U ^mfuo, I S>, 18, ^mj 2, n.226. Jm YrOtMm OÝ 1869 Mm, Va ~m~mgmho~m Mm OÝ 1891 Mm. `m XmoKm À`m d`mv gw mao 22 dfmªmo A Va hmovo. ho EH$m {nt>rmo A Va Amho. hr OZaoeZ J n Ë`m XmoKm Ü`o Agë`mZo àmymý`h«$ dojdojim hmovm. ~m~mgmho~m Mo aº$ VéU Agë`mZo Vo AmH«$ H$ hmovo; Va Jm YrOr em V, ghzerb Am{U g dmxr. Ë`m XmoKm Mr gm m{oh$ nmœ ^y r, Ë`m Mo H$m Qw> {~H$ g ñh$ma Am{U EH$ oh$m Mo g H$mbrZ AgyZhr dojdojim Agbobm H$mi d d`mojq> `m Mmhr Ë`m À`m OS>U- KS>Urda n[aum Pmbobm Amho. XmoKm À`m n{hë`m ^oq>rv Jm YrOtZr hm d`mmm, Amnë`m {g{za [aq>rmm wôm CnpñWVhr Ho$bm hmovm. Jm YrOr åhumbo, "Am ~os>h$a, Vw Mm OÝ hr Pmbm ZìhVm VoìhmnmgyZ r h[aozm gmr>r H$m H$aVmò.' ~m~mgmho~m Zr `mda hoao~m~rnuo A{Ve` H$R>moa CÎma {Xbo hmovo. "Jm YrOr, AmYr OÝ bobo gjiom bmoh$ Agm Xmdm H$ê$ eh$vmv. àý Agm` H$s, hmë o `ovmv {Z OmVmV; Ë`m À`m wio gm mý` mugm Mm OrdZñVa C MmdVmo H$s $º$ Yyi VodT>r CS>Vo, hohr Vnmgbo Om`bm hdo.' AmO ho XmoKo AgVo Va XoemMr bmoh$emhr, g {dymz, ~hþgm ñh ${VH$Vm, Y {ZanojVm, ñdmv Í`, Ý`m`, g Vm Am{U ~ YwVm mgmr>r XmoKm Zr Amnmnbo V^oX ~moybm R>odyZ hmvmv hmv KmbyZ EH$Ì H$m Ho$bo AgVo. `m XmoKm hm mzdm Zm d XZ. àm. har ZaHo$, nwuo harinarke@gmail.com Mob.:

28 28

29 gwaoe ÛmXerdma Zohê$ Á`m {Xder ^mavmmo n Vn«YmZ Pmbo Ë`m {Xder Vo Iè`m AWm Zo EH$Q>o d EH$mH$s Pmbo. nydu gmè`m amoh$s` {ZU `m Mm ^ma Jm YrOtÀ`m {eamda Agm`Mm. gmo~v gaxma, amo Ð~m~y, amomor `m gma»`m {X½JOm Mr d{hª$j H${ Q>r Agm`Mr. Ë`m wio {ZU `m À`m Mm Jë`m d dmb Q> Aem gjù m n[aum m Mr O~m~Xmar Ë`m gmè`m V dmq>br Om`Mr. Ë`mVhr gdm {YH$ ^ma Jm YrOtÀ`m mï`mda Om`Mm. AmVm Zohê$ gah$mamo gdm}ƒ n«wi hmovo. gah$ma d n«emgzmvrb gdm}àm {eiamda hmovo Am{U {eiamda OmJm Zoh rm $ma WmoS>r AgVo. Ë`mda Oo Vo EImÚmbmM d Vohr H$go~go amhvm `ovo. Ë`m wio n Vn«YmZnXmMm H$m` H$mi hm Zohê $gmr>r Ho$di gý mz d A{YH$maemhrMm H$mi ZìhVm. n«ë`oh$ {XdgmJ{UH$ EH$ Zdr narjm KoUmam d Ë`m narjomm {ZH$mb VmËH$mi gmè`m XoemÀ`m Z nq>bmda C Q>{dUmam Am{U Ë`mVë`m `emn`emmo mn Ë`m À`m nxamv Q>mH$Umam hmovm. Xoe EH$mË ZìhVm Am{U n«ë`j H$m±J«og njmvhr EH$dmŠ`Vm ZìhVr. `mm H$mimV MrZZo {V~oQ> Ü`o Amnbo g Ý` CVadyZ Vmo n«xoe Vmã`mV KoVbm d Amnbr gr m ^mavmà`m CÎmaobm AmUyZ {^S>{dbr hmovr. a{e`mmr amodq> MrZÀ`m ~moyzo Am{U A o[aho$mr hmgîmm ^mavm~m~v gme H$ d Xþï>mì`mMr ^y{ H$m KoD$ZM Ë`m H$mimV C^r hmovr. Zohê $Zm EdT>çm gjù`m g ñ`m Zm gm moao Om`Mo hmovo. 29

30 Jm YrOr XoemVë`m X Jbr e {dê`mv Jw Vbo hmovo. gaxmam gh AÝ` ZoVo Ë`m À`mdarb Zì`m O~m~Xmè`m g OyZ KoÊ`mV d Ë`m {ZH$mbmV H$mT>Ê`mV JT>bo hmovo. n Vn«YmZmMo nx Ë`m gmè`m Zm mj Xe Z H$aUmao, Ë`m À`m H$m mda ZOa R>odUmao, Ë`mVë`m MwH$m XþéñV H$aUmao Am{U Ë`mVë`m `mo½` ~m~tzm n«moëgmhz XoUmao hmovo. {edm` Ë`m À`m nxmda eoomar Xoem er g ~ Y amimd`mmm d XÿañW eº$sër Owi{dÊ`mMm ^ma hmovm. OJmVë`m H$moUË`mhr XoemÀ`m n«wimbm EdT>o gmao H$amdo bmjvom. mì Zì`mZo ñdv Ì Pmboë`m XoemÀ`m ZoË`mda `m gmè`m Jmoï>tgmo~VM Xoe OnÊ`mMo, bmoh$ mzg amor amiê`mmo, n«emgzmbm ZoV Ëd XoÊ`mMo, bmoh$emhr éo{dê`mmo, {Vbm AmYma XoUmè`m KQ>ZoÀ`m A b~omdurmo Am{U OwÝ`m gîmmymè`m hÿz Amnë`m gîmomo ñdê$n dojio d ñdv Ì amidê`mmohr CÎmaXm{`Ëd AgVo. Ë`mVyZ Zohê $À`m hmvr Ambobm Xoe gmym ZìhVm. Vmo Cnmer hmovm. ñdmv Í`mMm {Xdg COmS>Ê`mÀ`m nmmm df} AmYr ~ Jmb Ü`o ns>boë`m XþîH$mimV 40 bmim hyz A{YH$ mugo AÞmdmMyZ VS> $Sy>Z obr hmovr. H$bH$Î`mÀ`m añë`mda ê$z ns>boë`m A^m½`m Mr n«ovo CMbyZ eham~mhoa ZoÊ`mÀ`m H$m r eoh$s>mo mb moq>mar bmjë`m hmoë`m. XþîH$mi XoemÀ`m nmmdrbmm nyobm hmovm. gm mý`nuo Xa VrZ dfmªzr Xoe XþîH$mimbm gm moam OmV hmovm. Ë`mVyZ XoemÀ`m n Vn«YmZmMr n{hbr O~m~Xmarhr {Z{üV hmov hmovr. ñdmv Í`mÀ`m AmXë`m {Xder XoemMr $miur hmod$z Ë`mMm EH$-V Vr`m emedt>m mor>m ^mj Ë`mnmgyZ Xÿa Pmbm hmovm. XoemMo CËnÝZmMo mor>o òmov Va Ë`m wio Xþamdbo hmovo. {edm` XoemMr $miur Y m À`m Zmdmda Pmë`m wio Xÿa Pmboë`m nm{h$ñvmzmvyz qhxÿ {Zdm {gvm Mo bm T>o ^mavmv `ov hmovo. Ë`m Mr g»`mm EH$ H$moQ>r Xhm bmim hÿz A{YH$ hmovr. Ë`mMdoir ^mavmvyz nm{h$ñvmzmv OmUmè`m wgb mz {Zdm {gvm Mo bm T>ohr VodT>oM mor>o hmovo. bmoh$g»`omr B{VhmgmV Hw$R>ohr Pmbobr AXbm~Xb H$Yrhr em VVoV nyu Pmbr Zmhr. IyZ, bwq>mbyq>, mbm Mr nidmnidr, pñì`m damo AË`mMma Am{U n«m S> aº$nmv Ago gmao AZw^dVM OJmVë`m $miê`m Vmoda Pmë`m hmoë`m. ^mavmmr $miurhr Ë`mhÿZ dojir ZìhVr. OmUmè`m Zm gäju Úm`Mo hmovo. `oumè`m Zm Amgam Úm`Mm hmovm. Á`m Zr gd ñd J mdbo Ë`m Mo nwzd gz H$am`Mo hmovo. {edm` EH$ H$moQ>r Zì`m OZVoÀ`m AÝZ, dñì d {Zdmè`mMm n«íz hmovm. aº$ Wm ~{dvm `ov ZìhVo Am{U Aly Zm dmq> Úm`bmhr OmJm ZìhVr. Aem doir gmè`m À`m ZOam ñdm^m{dh$nuo XoemÀ`m ZoV Ëdmda åhuoo Zohê $da {Iië`m hmoë`m. nm{h$ñvmzà`m {Z{ Vr wio XoemMm ZwgVm Xþ^ JM Pmbm ZìhVm. Ë`mVbo AZoH$ n«xoe ^mavmnmgyz Xÿa hmoê`mmr d ñdv Ì amîq > ~ZÊ`mMr ^mfm Ë`m H$mimV ~mobv hmovo. n Om~mV mñq>a VmamqgJm À`m ZoV ËdmV I{bñVmZÀ`m MidirZo Omoa Yabm hmovm. X{jUoV Ð{dS>rñVmZMr mjur noq>v hmovr. nyd d n{ü ~ JmbMo ñdv Ì amï > ìhmdo Aer mjur ehrx gwèhmdxu d gw^mfm Ð ~mogm Mo ~ Yy eax~m~y H$arV hmovo. ÌmdUH$moa, ^monmi, h Ðm~mX `m Zm dojio ìhm`mo hmovo. {Unya d { Pmoam "Amåhmbm ñdv Ì H$am' Aer mjur H$arV hmovo. H$mí ramo amoo Ë`m Mo g ñwmz ^mavmv gm rb H$am`bm amor ZìhVo Am{U h Xam~mXMm {ZOm Ë`m Mo g ñwmz nm{h$ñvmzer OmoS>Ê`mÀ`m V`marV hmovm. Xoe EH$mË ZìhVm Am{U n«ë`j H$m±J«og njmvhr EH$dmŠ`Vm ZìhVr. `mm H$mimV MrZZo {V~oQ> Ü`o Amnbo g Ý` CVadyZ Vmo n«xoe Vmã`mV KoVbm d Amnbr gr m ^mavmà`m CÎmaobm AmUyZ {^S>{dbr hmovr. a{e`mmr amodq> MrZÀ`m ~moyzo Am{U A o[aho$mr hmgîmm ^mavm~m~v gme H$ d Xþï>mì`mMr ^y{ H$m KoD$ZM Ë`m H$mimV C^r hmovr. Zohê $Zm EdT>çm gjù`m g ñ`m Zm gm moao Om`Mo hmovo. EH$Q>çmZo d EH$mH$s À`m OmZodmarV Jm YrOtMm IyZ Pmbm Am{U 15 {S>g ~a 1950 amoor gaxmam Mm Ë`y Pmbm. Zohê $Mo XmoÝhr ~ih$q> gh`mojr Ago H$mimÀ`m ns>úmams> Pmbobo Am{U XoemVbr OZVm Ë`m À`mH$S>o AmeoZo nmhumar. " mâ`m g moa `m KQ>Ho$bm 45 H$moQ>r n«íz AmhoV' Ago dº$ì` Ë`mdoir Zohê $Zr EH$m nìn[afxov Ho$bo hmovo. EdT>çmdaM ho Wm ~Umao ZìhVo. Zohê $gmo~v AgUmar XmoZ mugo Ë`m Zm n«o mzo "^mb ' åhuv. EH$ O`n«H$me 30

31 Zmam`U Am{U Xþgao hmo r ^m^m. O`n«H$mem Mo Zohê $er ImgJrVrb g ~ Y gbmo»`mmo Agbo Var g modmxmà`m wúmda Vo Q>moH$mMr ^y{ H$m KoUmao hmovo. ñdmv Í` { ivmm H$m±J«og Ü`o amhê`mmr Ë`m Mr d Ë`m À`m H$m±J«og gmoe {bñq> nmq>umr JaO g nbr. {edm` AmVm Á m Mm H$m±J«ogda {dídmg Zmhr, Ë`m Zr nj gmos>mdm hr gaxmam Mr mjurhr hmovr. Ë`mZwgma {X. 24 mm 1948 `m {Xder Zm{eH$bm Pmboë`m njmà`m A{YdoeZmV O`n«H$mem Zr AmnU H$m±J«ognmgyZ Xÿa hmov Agë`mMr KmofUm Ho$br. Ë`mMdoir H$m±J«ogda Y mªy, bmoh$emhr{damoyr d hþhy$ emhr n«d Îmtda damî m dmt>bm Agë`mMm Amamonhr Ë`m À`m gmoe {cñq> njmzo Amnë`m EH$ homa eãxm À`m R>amdmV Ho$bm. Zohê$ ñdv bm g modmxr åhum`mo. nu g modmúm Zm Ë`m Mm H$m` H«$ Á`m KmB V A bmv AmUm`Mm hmovm Vr KmB Zohê$ Zm Oya ZìhVr. ñdmv Í`mÀ`m bt>çmzo {Xbobr yë`o d ^mavmmr na namjv Ü` mju ^y{ H$m `mda Ë`m Mm ^a hmovm. PmboM Va g modmúm Mr gaxma nq>ob Am{U Ë`m À`m ghh$mè`m gmo~vmo Zohê $Mo V^oX H$m` M hmovo. XoemVrb g ñwmzo (H$mí ra, h Ðm~mX d ÁmwZmJT>Mm AndmX djiyz) nq>obm À`m n«`ëzm wio XoemV {dbrz Pmbr hmovr. mì `m {d{bzrh$aumà`m doir `m g ñwmzm À`m n«wim Zm VZIo XoÊ`mMo gaxmam Zr gah$maà`m dvrzo mý` Ho$bo hmovo H$moQ>r én`m Mr hr ašh$ H$a wº$ amiê`mmo A{YH$mahr `m g ñwm{zh$m Zm Ë`mV hmovo. gaxmam Zm hm H$ama KQ>ZoV g m{dï> H$ê$Z Ë`mbm gah$ma d OZVoÀ`m A{^dMZmMm XOm Úm`Mm hmovm. Zohê $Zm Aem VZ»`m Mr d Ë`m Zm KQ>ZoV g m{dîq> H$aÊ`mMr ~m~ wimvm A mý` hmovr. H$m±J«ogÀ m A{YdoeZmV Zohê$ Am{U nq>oc 31

32 amoh$maumvbr VmH$Xhr Vo AmoiIyZ hmovo. Amnbm H$m` H«$ A bmv AmUm`bm hm ehar bmoh$m Mm Cƒ^«y nj Ag W Agë`mMo Vo Mm Jbo OmUyZ hmovo. mì g modmúm À`m Xÿa OmÊ`mZo AmnU Amnbo {dídmgmmo g W H$ J mdë`mmo Xþ I Ë`m À`m ZmV hmovo. 1 Owb 1948 amoor n. JmoqdX dëb^n Vm Zm {b{hboë`m nìmv Vo åhuvmv, "O`n«H$me hm EH$ gai ZmMm d ZoH$ {XbmMm muyg Amho. Vmo Mm[aÍ`g nýz Amho. Agm muyg Amnë`mnmgyZ Xÿa OmUo Mm Jbo Zmhr!' mì Amnë`m ~immm nwaogm A XmO ZgUmè`m O`n«H$mem Zr nwt>o 10 {S>g ~a 1948 amoor Zohê $ZmM EH$ ^mfu EoH${dbo. Vo åhumbo, "Vwåhr ^m S>dbXmam À`m XVrZo g modmx AmUy nmhvm. Vw Mo An`e {ZpíMV Amho!' Z VaÀ`m H$mimV Va Zohê$ Xoemda ${gp bmxv AmhoV, Agm Amamon H$aÊ`mn`ªV Ë`m Mm Jë`m mugmmr Ob Jobr. Am{U dmñvd ho H$s, Ë`m H$mimV Zohê $Mm eãx Ë`m À`m njmvhr AIoaMm R>aV ZìhVm. Ë`mda COì`m {dmmamà`m bmoh$m Mr nh$s> mor>r hmovr... $miurz VaMm XoemMm H$mi ZmZohr "Bñbm {damoyr' d H$mhrgm nq>obm À`m ~moyzo PwH$bm hmovm. Ë`mVM S>mdo (g modmxr) H$m±J«og~mhoa ns>ë`mzo COì`m VmMo doz Ë`m njmv dmt>bo hmovo. Ë`mM wio 6 OmZodmar 1948 `m {Xder bizm À`m g^ov ~mobvmzm gaxma nq>obm Zr "amï >r` ñd` godh$ g Kmbm H$m±J«og Ü`o n«doe H$aÊ`mMo' gai Am ÌUM {Xbo! Vo åhumbo " r wgb mzm Zm Amnbm { Ì mzvmo. mì Ë`m Zr Ë`m À`m ^mavmdarb {Zð>oMo n«mu {Xbo nm{hoo. H$m±J«og Yrb AZoH$ gîmmymè`m Zm, Vo g Kmbm g ndy eh$vrb Ago dmq>v Agbo Var Vo Iao Zìho. H$moUVrhr g KQ>Zm gîmoà`m ~imda g n{dvm `ov Zmhr. dmñv{dh$ hm H$mi g KmZo H$m±J«og Ü`o `od$z Ë`m njmvrb amï >dmxr {dmmam Zm ~ih$q> Ho$bo nm{hoo!' nq>obm À`m ~mobê`mmm amoi AWm VM Zohê $da hmovm. amo Ð n«gmxm gma»`m ZoË`mÀ`m ^y{ H$mhr Ë`mhÿZ A{YH$ H$S>ì`m d Q>moH$mÀ`m hmoë`m. 17 gßq> ~a 1948 `m {Xder Zohê $Zm {b{hboë`m nìmv Vo åhumco, " wgb mzm Zm bîh$ammo gäju XoÊ`mMo Vw Mo YmoaU H$m±J«ogMr bmoh${n«`vm d Vo H$ r H$aUmao Amho, Vo Vwåhr Wm ~{dbo nm{hoo.' amo Ð~m~y Zm {b{hboë`m CÎmamV {X. 19 gßq> ~aà`m nìmv Zohê$ åhuvmv, "Omoda ~mny Mm dmh$ hmovm Vmoda AmnU gmaom EH$amï >r`ëdmmr ^mfm ~mobv hmovmo. Ë`mV Y dm OmVrbm ñwmz ZìhVo. AmO Ooìhm Y m À`m Zmdmda H$Îmbr hmov AmhoV Am{U H«$m `m À`m H$Wm Zr gmè`m Mr Zo CX²ÜdñV Ho$br AmhoV, Voìhm Aer ^mfm dmnauo Amnë`mbm Z emo^umao Amho'. Vo nwt>o åhuvmv, " bm n Vn«YmZnXmMr AmdS> Zmhr. Omon`ªV AmnU H$mhr `m Xm d yë`o OmonmgV Zmhr Vmoda { i{dboë`m ñdmv Í`mbmhr $magm AW CaV Zmhr. Vwåhr gm JVm Vgo Ho$ë`mZo AmnU ñdßzmv nm{hbobm ^mav H$Yr ApñVËdmVM `ouma Zmhr!' n«ë`jmv gaxma d amo Ð n«gmx hohr Y amá`dmxr ZìhVo. na Vw $miurà`m KQ>Zm Zr Ë`m Zm wpñb {damoyr ~Z{dbo hmovo. AZoH$ wpñb A{YH$mar $miurz Vahr ^mavmv am{hbo Agbo Var Vo ^mavmer EH${Zð> amhuma ZmhrV Ago Ë`m XmoKm Zmhr, (qhxÿ hmg^oà`m í`m mn«gmx wiovà muom) dmq>v hmovo. ^mavmv am{hbobo wgb mz hr nm{h$ñvmzmv am{hboë`m qhxÿ À`m gwa{jvvomr h r Amho, AgoM Ë`m {VKm Mo V hmovo. mì 30 OmZodmar 1948 `m {Xder ZWwam JmoS>goZo Jm YrOtMm IyZ Ho$bm Voìhm Ë`m À`m hm VmËå`mÀ`m H$S>H$S>mQ>mZo gmam Xoe hmxabm. Vmo hmxam nq>ob d n«gmxm Zmhr hmovm. EdT>m H$s, Ë`mZ VaÀ`m XrS> {hý`mv nq>obm Zm öx`{dh$mammm Vrd«PQ>H$m Ambm Am{U Ë`m Zm {dlm VrgmR>r S>ohamSy>Zbm hbdmdo bmjbo. mì $miurvrb X JbtZr H$m±J«ogMo AZoH$ ZoVo Ë`m À`m VmH$S>o Ë`m H$mimV dibo hmovo ho dmñvd Amho. Ë`mV {~YZM Ð am `m nmgyz X{jUoVrb AZoH$ H$m±J«og ZoË`m Mm g mdoe hmovm. "Á`m n«mumv ^mavmv qhxÿ `ovrb Ë`m n«mumv nm{h$ñvmzmv wgb mz admzm Ho$bo OmVrb' Aer gai Y H$s Zohê $Zr nm{h$ñvmzbm Úmdr Aer gymzm H$aÊ`mn`ªV `m ZoË`m Mr Voìhm Ob Jobr hmovr. Zohê$ `m X~mdmnwT>o PwH$bo ZmhrV Am{U Ë`m Zr Ë`m Mo gd Y g ^mdmmo YmoaU Amnë`m g ÁmwVrn«mUo H$R>moanUo am~{dbo. Zohê $Zm Xþgam g Kf H$amdm bmjbm Vmo amo Ð~m~y er. `mdoir amo Ð~m~y Zr XoemV JmodY~ Xr Ho$br Omdr d 32

33 Ë`mg ~ YrMr Jm YrOtMr BÀN>m gah$mazo VmËH$mi nyu H$amdr Aer mjur {Ì S>imV Ho$br. Ë`m{df`rMo EH$ g{dñva nìhr Ë`m Zr n Vn«YmZm Zm {b{hbo. 7 Am JñQ> 1948 amoor amoo Ð~m~y Zm {b{hboë`m CÎmamV Zohê$ åhuvmv, "JmodY~ XrMm {dmma ~mny Zr Ho$bm ho dmñvd Amnë`mEdT>oM bmhr Mm Jbo R>mdyH$ Amho. mì H$moUVmhr {ZU ` Ë`mÀ`m gd n[aum m Mm {dmma H$ê$Z KoVbm Omdm Agohr ~mny åhuv. AmnU gah$mamv AmhmoV, Ë`m wio Aem n[aum m {df`rmr ì`mnh$ MMm H$ê$ZM Ë`m{df`rMm {ZU ` KoVbm nm{hoo. JmodY ~ XrMr gü`m gwê$ Agbobr Midi am H $îu Xmb{ `m `m CÚmoJnVrZo Amnë`m n emà`m ~imda Mmb{dbr Amho. Vr bmoh$midi Zmhr. EH$mM VèhoMr d EH$Ì {bhÿz gah$mah$s>o nmr>{dbobr `mg ~ YrMr nìo ZwgVr nm{hbr Var `m MidirMm ~mob{dvm YZr Amnë`m bjmv `oumam Amho. {edm` Xmb{ `m ho $mago Mm Jbo J hñw ZmhrV ho Vwåhrhr OmUVmM!' (Xmb{ `m `m CÚmoJnVrda ~hþnëzrëdmà`m Amamonmdê$Z d Y mªy MiditZm n gm nwa{dê`mdê$z 1940 À`m XeH$mV Zohê$ Am{U nq>obm À`m V^oXm Mm EH$ {df` amo Ð~m~y hmhr hmovm. bm S> md$ Q>~ Q>Z `m À`m nümv JìhZ a OZacMr OmJm KoUmao MH«$dVu amojmonmbmmmar `m ZrM XoemMo amï >nvrnx ^yfdmdo hr Zohê $Mr BÀN>m. Va `m OmJr amo Ð~m~y Zr `mdo hm nq>obm Mm {dmma. `m XmoÝhr ~moy OZVog moa Amë`m Voìhm Zohê $ZrM Ë`m OmJr `mdo hm nq>obm Mm Ë`mdaMm VmoS>Jm. `m gmè`m ~mámy OZVog moa Amë`m Voìhm Zohê$ ZrM amo Ð~m~y Zm nì {bhyz, Ë`m Zr Amnbo Zmd mjo mdo d Ë`mEodOr amojmonmbmmmatmo Zmd gwmdmdo Aer {dz Vr Ho$br. nu Ë`mda amo Ð~m~y Zr {Xbobo CÎma amoh$s` hmovo. Vo åhumbo "`m~m~v Vw Mo d gaxmam Mo EH$ V hmov Agob Va r mpo Zmd mjo `m`bm V`ma Amho'... S>m. amo ÐàgmX, n. Zohê$ Am{U amojmonmbmmmar 33

34 nmo{bgm Zr bj R>odbo hmovo ho `owo C oizr`.) gaxma nq>ob Am{U Ë`m À`m ghh$mè`m gmo~vmo Zohê $Mo V^oX H$m` M hmovo. XoemVrb g ñwmzo (H$mí ra, h Ðm~mX d ÁmwZmJT>Mm AndmX djiyz) nq>obm À`m n«`ëzm wio XoemV {dbrz Pmbr hmovr. mì `m {d{bzrh$aumà`m doir `m g ñwmzm À`m n«wim Zm VZIo XoÊ`mMo gaxmam Zr gah$maà`m dvrzo mý` Ho$bo hmovo H$moQ>r én`m Mr hr ašh$ H$a wº$ amiê`mmo A{YH$mahr `m g ñwm{zh$m Zm Ë`mV hmovo. gaxmam Zm hm H$ama KQ>ZoV g m{dï> H$ê$Z Ë`mbm gah$ma d OZVoÀ`m A{^dMZmMm XOm Úm`Mm hmovm. Zohê $Zm Aem VZ»`m Mr d Ë`m Zm KQ>ZoV g m{dîq> H$aÊ`mMr ~m~ wimvm A mý` hmovr. ~aom {Xdg MMm d IS>mO Jr Mmbbr. Zohê $Mo {Ì S>i hr Ë`mda {d^mjbo hmovo. AIoa Zohê $Zr Amnbm AmJ«h mjo KoVbm d nq>obm Mr ^y{ H$m mý` Ho$br. KQ>ZoV mb ÎmoÀ`m A{YH$mamMm g mdoe H$amdm `m Vm mjo gaxma, Va Vmo H$ê$ Z`o `m ^y{ Ho$Mo Zohê$ hmovo. XoemVrb O rzxmar g ndm`mr d Hw$im Zm O{ Zr XoÊ`mMr Zohê $Mr V`mar hmovr. Va Vgo H$ê$Z J«m ru OZVoVrb O rzxmam Mm amof g K{Q>VnUo C^m hmoê`mmr {^Vr gaxmam Zm dmq>v hmovr. `mhrdoir Zohê $Zr mkma KoVbr d mb ÎmoMm A{YH$ma KQ>ZoV g m{dï> Pmbm. nwt>o gaxmam À`m Ë`yZ Va KQ>ZoV XþéñVr H$ê$Z "gmd O{ZH$ {hvmgmr>r EImÚmMr mb Îmm H$mTy>Z KoÊ`mMm d {VMm mo~xbm R>a{dÊ`mMm A{YH$ma gah$mabm amhrc' Aer KQ>ZmXþéñVr 1951 Ü`oM Zohê $Zr H$ê$Z KoVbr. gah$mazo R>a{dboë`m mo~xë`m{déõ Hw$Umbmhr Ý`m`mb`mV Xmdm XmIc H$aVm `ouma Zmhr Aer VaVyXhr Zì`m XþéñVrÛmao (1955 Ü`o) Ho$br Jobr. ñdmv Í mz Va nq>ob Am{U Zohê$ Yrb V^oX CKS> Pmbo hmovo À`m {S>g ~abm nq>obm Zr Cnn VàYmZ, J h ÌrnXmMm amorzm m XoÊ`mMrM V`mar Ho$br hmovr. Zohê$ Amnë`m Ìmb`mÀ`m H$m H$mOmV hñvjon H$aVmV, Agm Ë`mdoir Ë`m Mm Amamon hmovm. Ë`mbm XmoZ H$maUo Pmbr. OwZmJS>Mo g ñwmz {dbrz H$ê$Z KoVmZm, bîh$amzo Ho$boë`m H$madmB V AÝ`m` Pmë`mÀ`m VH«$mar Amë m Voìhm Zohê $Zr Ë`mMr Mm H$er H$aÊ`mgmR>r EH$m nwéfmoîm Xmg Q> S>Z Am`moJmMr {Z`wº$s Ho$br. gaxmam Zm Vmo Ë`m À`m H$m` joìmvrb hñvjon dmq>bm. Z Va H$mí ramm n«íz g `wº$ amï >g KmV ZoÊ`mMm {ZU ` gah$mazo KoVbm Voìhm Vmo n«íz g ñwmzm Mm Z amhvm Am Vaamï >r` Pmë`mZo Zohê $Zr Vmo naamï > Ìmb`mÀ`m AIË`m[aV KoVbm. gaxmam Mm Ë`m {ZU mdahr amj hmovm. mì `m V^oXm À`m H$mimV Ë`m XmoKm Mr g OyV H$mT>m`bm Jm Yr hmovo. Ë`mhr doir Zohê$ d nq>ob `m À mvrb gm Xmh Ago H$s, EH$m {dxoer nìh$mambm {Xboë`m wbmivrv Zohê$ åhumbo, " r ZwgVm ZOaoMm Bemam Ho$bm Var gaxma amorzm m XoVrb Am{U Ë`m Mm Vgm Bemam { imbm H$s rhr mpo nx gmos>oz, ho Amåhm XmoKm Zmhr Mm Jbo R>mdyH$ Amho Am{U Ë`mda njmmmhr {dídmg Amho!' `mm H$mimV XoemMo CÚmoJ ÌrnX gm ^miumè`m í`m mn«gmx wiou `m Zr, XoemÀ`m Am Úmo{JH$ YmoaUmMm EH$ AmamIS>m V`ma H$ê$Z Vmo {Ì S>imbm gmxa Ho$bm. Vmo AmamIS>m ^m S>dbXmam Zm d CÚmoOH$m Zm A^` XoUmam Am{U l{ H$m Mo A{YH$ma H$ r H$aUmam hmovm. nq>obm Zr Vmo A mý` Ho$bm d Vmo V`ma H$aÊ`mMr O~m~Xmar 34

35 ñdv H$S>o KoVbr. Ë`mdoir wiovzm {b{hboë`m 5 mm 1948 À`m nìmv gaxmam Zr {c{hco. "Vw Mm AmamIS>m H$m±J«ogÀ`m `moozm Zm VS>o XoUmam d OZVoV gah$ma{df`r gë` CËnÝZ H$aUmam Amho. ho gah$ma gm mý` mugm À`m {hvmmr OnUyH$ H$aUmao Amho, `m~ôb AmnU gx d gmdy Agbo nm{hoo'. wiovà`m amorzmå`mmr gwédmv `m V^oXmV Amho, ho `owo bjmv `m`mo. Zohê$ Am{U nq>obm À`m V^oXm Mm EH$ {df` amo Ð~m~y hmhr hmovm. bm S> md$ Q>~ Q>Z `m À`m nümv JìhZ a OZacMr OmJm KoUmao MH«$dVu amojmonmbmmmar `m ZrM XoemMo amï >nvrnx ^yfdmdo hr Zohê $Mr BÀN>m. Va `m OmJr amo Ð~m~y Zr `mdo hm nq>obm Mm {dmma. `m XmoÝhr ~moy OZVog moa Amë`m Voìhm Zohê $ZrM Ë`m OmJr `mdo hm nq>obm Mm Ë`mdaMm VmoS>Jm. `m gmè`m ~mámy OZVog moa Amë`m Voìhm Zohê$ ZrM amo Ð~m~y Zm nì {bhyz, Ë`m Zr Amnbo Zmd mjo mdo d Ë`mEodOr amojmonmbmmmatmo Zmd gwmdmdo Aer {dz Vr Ho$br. nu Ë`mda amo Ð~m~y Zr {Xbobo CÎma amoh$s` hmovo. Vo åhumbo "`m~m~v Vw Mo d gaxmam Mo EH$ V hmov Agob Va r mpo Zmd mjo `m`bm V`ma Amho'... `mvyz Oo g Om`Mo Vo g OyZ Zohê $Zr amojmonmbmmmatà`m ZmdmMm AmJ«h gmos>bm. Z VaMm dmx H$m±J«og njmà`m AÜ`jnXm~m~VMm Ü`o njmà`m AÜ`jnXmgmR>r d{hª$j H${ Q>rZo AH$am ZoË`m À`m Zmdm Mr `mxr V`ma H$ê$Z Vr Zohê $À`m ng VrgmR>r Ë`m À`mH$S>o nmr>{dbr. Ë`mV n{hë`m H«$ m H$mda Zohê $Mo d Xþgè`m H«$ m H$mda AmMm` H $nbmztmo Zmd hmovo. `mxrvrb AIoaMo AH$amdo Zmd nwéfmoîm Xmg Q> S>Z `m Mo hmovo. Zohê $Zr AÜ`jnX ñdrh$mam`bm ZH$ma {Xbm. n Vn«YmZnX gm ^mivmzm H$m±J«ogMo AÜ`jnXhr r ñdv H$S>o KoUo ho bmoh$emhrbm Yê$Z Zmhr, Ago Ë`m Zr d{hª$j H${ Q>rbm H$i{dbo. mì Ë`mEodOr Ë`m Zr H $nbmztà`m ZmdmMr, (Ë`m À`mer V^oX AgVmZmhr) {e $mag Ho$br. nq>ob d amo Ð~m~y À`m ZmV Q> S>Z `m Mo Zmd hmovo. Ë`mbm ~ JmbÀ`m {~YZM Ð am `m gh AZoH$m Mr mý`vm Ë`m Zr { i{dbr hmovr. Q> S>Z ho CKS>nUo qhxþëddmxr hmovo. " $miurz Va wgb mzm Zr qhxÿ g ñh $Vr ñdrh$mamdr. O àh$me Zmam U O bom Va Ë`m Zr Vmo Y hr ñdrh$mamdm' Aer ^mfuo Vo CÎma n«xoemv gmvë`mzo H$arV hmovo. COì`m {dmmam Zm d Y mªy eº$s Zm Ë`m Mm nmqr>~m hmovm d Vmohr Vo OmhranUo gm JV hmovo. Ë`mdoir CÎma n«xoemo w»` Ìr n.jmoqdx dëb^ n V `m Zm nì {bhÿz "Q> S>Z `m Zm AmdaÊ`mMr' gymzm Zohê $Zr Ho$br. hm {dmma H$m±J«ogÀ`m yë`m er d {dmmaymaoer OwiUmam Zmhr, Vmo XoemV nwýhm Ym{ H$ Xþhr mo{dumam Amho, Agohr Ë`mV Ë`m Zr {b{hbo... nwt>o AÜ`jnXmMr {ZdS>UyH$ Pmbr Voìhm Q> S>Z `m Zm 1306, H $nbmztzm 1092 Va e H$aamd Xodm Zm 203 Vo ns>br. mì `mdoir Zohê $Zr Z Vo KoVbo Zmhr. Ë`m Zr Q> S>Z `m Mo A{^Z XZ H$am`bm ZH$ma {Xbm. {edm` "Vw Mr YmoaUo nj d Xoe `m Zm Ë`mÀ`m Iè`m dmq>odê$z Xÿa ZoVrb' Agohr Ë`m Zm EoH${dbo. Q> S>Z `m Zr AÜ`jr` H$maH$sX gwê$ Pmë`mZ Vahr Amnbo OwZoM YmoaU OmhranUo gm Jm`bm gwédmv Ho$br, Voìhm g Vmnboë`m Zohê $Zr d{hª$j H${ Q>rÀ`m gxñ`ëdmmm amorzm mm Ë`m H${ Q>rH$S>o nmr>{dbm. n Vn«YmZm dmmyz H$m` H$m[aUr, hm {df` Ë`m H${ Q>rMo doz Kmb{dUmam Am{U {Vbm 35

36 í m màgmx wiou hmñ`mñnx ~Z{dUmam hmovm. n[aum r Q> S>Z `m ZrM amorzm m {Xbm d Ë`m nxmda 9 gßq> ~a 1951 amoor Zohê $MrM {ZdS> Ho$br Jobr. Z VaMm dmx qhxÿ H$moS> {~bm~m~vmm. Ë`m {dyò H$mZo {ó`m Zm {Xbobo A{YH$ma H$ R>m À`m djm bm mý` hmoumao ZìhVo. Vo {~b g gxov AmUbo OmD$ Z`o `mgmr>rm J njmvrb COì`m {dmmamà`m bmoh$m Zr H $~a H$gbr. Ë`mgmR>r Vo n«ë`j amo Ð~m~y n`ªv nmohmbo. Ë`mdoir XoemMo amï >nvrnx ^yfdrv Agboë`m amo Ð~m~y Zr {Ì S>imbm ~moybm gmê$z, n«ë`j bmoh$g^oà`m g^mnvtzmm, (AZ V e`z ² Aæ` Jma `m Zm) Vo {dyò H$ MM}bm KoD$ ZH$m Aer Amkm Ho$br. hm KQ>Zm~mhç n«h$ma hmovm. amï >nvrzo {Ì S>imÀ`m gëë`mzwgma {ZU ` `m`mo AgVmV Am{U amo Ð~m~y {Ì S>imbmM ~moybm gmav hmovo. `mdoir nwýhm Zohê $Zr Ë`m À`mer bt>v KoD$Z n Vn«YmZnXmMm amorzm m Ë`m À`mH$S>o nmohmomvm Ho$bm. Zohê $Mr bmoh${n«`vm Voìhm EdT>r O~a hmovr H$s, Ë`m À`m amorzmå`mzo amï >nvrm hmxabo d g^mnvtzm nmr>{dbobo Vo AmXoedOm nì mjo KoVbo. amo Ð~m~y Mo H$mhr Amjonhr M ËH$m[aH$ d n«g Jr ~m{be dmq>mdo Ago AgV. Amnbr KQ>Zm bmjy H$ê$Z ^mavmbm JUamÁ` ~Z{dÊ`mMr R>abobr VmarI 26 OmZodmar hr hmovr. mì hm {Xdg Á`mo{Vî`m Zr Aew^ Agë`mMo amo Ð~m~y Zm gm {JVbo. Ë`m wio Vr VmarI ~XbÊ`mMm hå> Ë`m Zr Yabm. `mhrdoir "`m XoemMm amá`h$ma^ma AmnU Mmb{dUma AmhmoV H$s XoemVbo Á`mo{Vfr' Agm n«íz {dmmê$z Zohê $Zr Ë`m Zm Jßn Ho$bo. dmñvd ho H$s 26 OmZodmar hm Amnbm ñdmv Í`{XZ åhuyz gmoam H$aÊ`mMo YmoaU H$m±J«ogZo 1930 Ü`oM ñdrh$mabo hmovo d Ë`m {ZU `mmo EH$ ^mjrxma amo Ð~m~yhr hmovo. Z Va Pmboë`m Zm{eH$À`m H$m±J«og A{YdoeZmV ñdv Zohê $ZrM EH$ R>amd m Sy>Z Ë`mV "H$m±J«og nj Jm YrOtÀ`m mjm dê$z H$Yr T>iUma Zmhr Am{U Ë`m Mr {eh$du Vmo {dgauma Zmhr' Ago åhuvmzmm "H$m±J«og nj gx d OmVr`Vm d Y mªyvm `m Zm {damoy H$arb d gd Y g ^mdmmo gd g mdoeh$ YmoaU nwt>o Mmbdrb' ho ñnï> Ho$bo. n«m S> ~hþ VmZo (Mma OUm À`m {damoymgh) Vmo R>amd Ámya Pmbm. Ë`m A{YdoeZmÀ`m AÜ`jnXmda S>m.nÅ>m{^ {gvmam æ`m hmovo. mì H$m±J«ogÀ`m AÜ`jnXmMm Xamam AmVm mdibm hmovm Am{U Zohê $À`m A{YH$mamnwT>o d bmoh${n«`vonwt>o Hw$UmMo $mago H$mhr MmboZmgo Pmbo hmovo. njmvbm g Kf g nvmm Zohê $Zr XoemÀ`m EH$mË VonwT>o C^r Pmbobr AmìhmZo g ndm`bm gwédmv Ho$br. n Om~mV mñq>a VmamqgJm Zm AQ>H$ hmod$z VoWrb I{bñVmZMr Midi g n{dbr Jobr. eaxm Ð ~mog `m Zm Amnë`m Ìr S>imV KoD$Z Ë`m Zm ñdv Ì ~ JmbMr mjur gmos>m`bm bmdbo Jobo À`m {ZdS>UwH$sV X{jUoVrb gd amá`m V n«m S> ~hw V { idyz Ð{dS>rñVmZÀ`m mjur mjo OZ V Zgë`mMohr Zohê $Zr {gõ Ho$bo. (Odmhabmb Zohê$ `m À mdarc coi mcm nwt>rc ghm {hzo gmyzmvyz H«$ e: à{gõ hmouma Amho, Ë mvrc hm n{hcm coi.) gwaoe ÛmXerdma ZmJnya sdwadashiwar@gmail.com Mob. :

37 Xþgè m gmd {ÌH$ {ZdS>UwH$sZ Vahr n VàYmZ Odmhabmb Zohê$ `m Mr bmoh${à`vm H$m` hmovr Am{U Ë`m À`m gîmobm H$moUVohr AmìhmZ ZìhVo. A{YH$m e amá`m V H$m±J«ogMr gîmm hmovr. Ho$di Ho$ai Ü`o 5 E{àb 1957 amoor B.E.Eg. Z ~wðrnmx `m À`m ZoV ËdmImbr bmoh$emhr mjm Zo {ZdSy>Z Ambobo XoemVrb n{hbo H$å`w{ZñQ> gah$ma hmovo, nu Ë`m Mo Am{U H $Ð gah$mamo g ~ Y Mm Jbo ZìhVo. Vo g ~ Y BVHo$ {~KS>bo H$s, 31 Owb 1959 gwxrn R>mHy$a 37

38 amoor Z ~wðrnmx `m Mo gah$ma H $Ð gah$mazo ~aimñv Ho$bo. amá` nwzj R>Z Am`moJmÀ`m {e $maerda AmYm[aV amá`m Mo {Z`moOZ hmod$z À`m Xaå`mZ H$mhr Zdr amá`o ~Zbr hmovr. Am`moJmÀ`m {e $maetà`m AmYmamdaM 1 o 1960 amoor ~m å~o ñq>oq>mo {d^moz Pmbo. Ë`mMm n[aum åhuyz XmoZ Zdr amá`o- EH$ hmamï > Am{U Xþgao JwOamV- ~Zbr. {VH$S>o ZmJm d {dðmohr ho Zohê$ gah$magmr>r AmìhmZ ~Zbo hmovo. eodq>r 30 Owb 1960 amoor ZmJm nrnëg H$ÝìhoeZZo n VàYmZ Zohê$ `m Zm EH$ o moa S> gmondbm Am{U ^mavr` g KmÀ`m A VJ VM ñdv Ì ZmJmb±S> amá`mmr mjur Ho$br. H $Ð gah$magmr>r hr Mm JbrM KQ>Zm hmovr. H$maU ZmJm {dðmohr EH$ dojio amá` mjv hmovo, nu ^mavmv amhm`bm V`ma hmovo. hr Aer H$mhr mjur ZìhVr H$s, Á`mda {dmma Ho$bm OmD$ eh$v ZìhVm. `mxaå`mz nyd nm{h$ñvmzmvyz `oumè m ~m Jcm eaumwvà`m g ñ`odaxoirb Cnm` emoybm Jobm hmovm. OyZ 1957 Ü o Pmboë`m amï >r` {dh$mg n[afxoà`m ~ R>H$s Ü`o Am nmm[ah$ ê$nmzo Ago R>a{dÊ`mV Ambo H$s, XoemÀ`m Ü`mdarb KZXmQ> O Jbm Ü o Agboco X S>H$maÊ` joì `m eaumwvzm H$m` ñdê$nmv dgdê`mgmr>r {dh${gv H$aÊ`mV `ob b. Iao åhuoo A{d^m{OV Ü àxoemvrb X S>H$maÊ`mÀ`m ^mjmv `m {ZU `m{df`r {VWo amhumè`m Am{XdmgtÀ`m ZmV gë` hmovm. Vgohr " m{bh$ H$~wOm'À`m AmSy>Z O JbmVrb PmS>m Mr Or H$Îmb Mmbbr hmovr, Ë`m wio Am{Xdmgr Ìmgbo hmovo. mor>çm g»`ozo eaumwvzm {VWo dgdm`mo Agob, Va O Jb gm $ Ho$ë`m{edm` Vo eš`m ZìhVo. ñwm{zh$ ñvamda eaumwvzm dgdê`mgmr>r {damoy gwê$ Pmbm hmovm. nu g K{Q>V ê$nmzo `m {damoymmo ñda {X rn`ªv nmohmomy eh$bobo ZìhVo. H $Ð gah$mazo g nyu XoemV Am{XdmgtÀ`m pñwvrmm Aä`mg H$aÊ`mgmR>r {H$Ë`oH$ H${ Q>çm {Z`wº$ Ho$ë`m hmoë`m. Ë`m Mo [anmoq> XoIrb gah$mabm àmá Pmbobo hmovo. `mvrb EH$m H${ Q>rMr O~m~Xmar do[a`ma EpëdZ `m À`mH$S>o gmon{dê`mv Ambr hmovr. `m H${ Q>rMr {Z`wº$s J h Ìmb`mZo Ho$br hmovr. do[a`ma EpëdZ EH$ B J«O hmovo. Amnë`m H$[aAaMr gwédmv Ë`m Zr B ½b S> Ü`o {ejh$ åhuyz Ho$br hmovr. nu Z Va Vo { ezarà`m ê$nmv ^mavmv Ambo hmovo. ñdmv Í { iê`mnydu Ë`m Zr XoemÀ`m Ü`dVu ^mjmv- {deofv ~ñva ^mjmv- Am{Xdmgt Ü`o Iyn H$mi Kmbdbm hmovm Am{U ñdmv Í { ion`ªv Ë`m Mr AmoiI EH$ Am{Xdmgr H$m` H$Vm d mzdd eemók AerM ~Zbr hmovr. Ë`m Zr {H$Vr Var nwñvho$ {b{hbr hmovr. Ë`mVrb ~ñvaà`m Am{Xdmgtg ~ YmV {b{hbobr Ë`m Mr nwñvho$ MMo V hmovr. "X Qḿ`~b dës> Am $ do[a`a EpëdZ' `m ZmdmZo {b{hboë`m Ë`m À`m AmË H$Wobm 1965 Ü o gm{hë` AH$mX r nwañh$mamzo gý m{zv H$aÊ`mV Ambo. ñdmv Í { imë`mz Va bjomm n VàYmZ Zohê$ Zr Ë`m Zm nydm}îma àxoemvrc Am{XdmgtMm Aä`mg H$ê$Z Ë`mda CÎmao emoyê`mmr O~m~Xmar gmondbr hmovr. EH$ àh$mao Vo Am{Xdmgtg ~ YmV Zohê$ `m À`m g mjmamà`m ^y{ Ho$V hmovo. J h Ìmb`mZo Am{XdmgtÀ`m n[apñwvrmm Aä`mg H$aÊ`mgmR>r 1 o 1959 amoor H${ Q>r ñwmnz Ho$br hmovr. H${ Q>rMo AÜ`j `m ZmË`mZo do[a`ma EpëdZ `m Zm Xoe^amVrb 43 {deof ~hþôoer` Am{Xdmgr ãbm ŠgÀ`m pñwvrmm Aä`mg H$ê$Z Amnbm [anmoq> V`ma H$am`Mm hmovm. Oo ãbm Šg AË` V mjmgbobo åhuyz Zm Xdbo Jobo hmovo; Á`m Zm Xþgè m n Mdm{f H$ `moozo Ü`o g m{dï> H$ê$Z KoÊ`mV Ambo hmovo, Aem Mm Ë`m [anmoq> Ü`o g mdoe AgUma hmovm. `m 43 ãbm Šg Ü`o Ü àxoemvrb A{d^m{OV ~ñva {OëømVrb X VodmS>m Am{U Zmam`Unya `m À`m~amo~a eoomarb ~m å~o ñq>oq> Yrb Mm Xm {OëømVrb Ahoar ãbm ŠgMmhr g mdoe H$aÊ`mV Ambm hmovm. EpëdZì`{V[aº$ `m H${ Q>rV Oo nmm AÝ` gxñ` hmovo, Ë`mV am`nyamo VËH$mbrZ H${ eza Ama.gr.ìhr.nr. ZamoÝhmXoIrb gm rb hmovo. ñdmv Í`mnydu MmirgÀ`m XeH$mV gr.nr. A±S> ~oama àm Vm Ü`o ^mavr` àemgh$s godovyz Ambobo ZamoÝhm ho am`nyamo H${ eza åhuyz {Z`wº$ hmoê`mnydu A{d^m{OV ~ñva Ü`o OdiOdi ghm df o S>oß`wQ>r H${ eza åhuyz H$m H$arV hmovo. Ë`m Zm 1956 Ü o amá`m À`m nwzj R>ZmZ Va ~Zboë`m Zì m Ü àxoemvrb O~bnya hgyc {d^mjmmo n{hbo H${ eza åhuyz nmr>dê`mv 38

39 amohw$ ma H$m coo, am nya (N>ÎmrgJS>) Ambo hmovo. Am{U OdiOdi VrZ dfmªz Va 1959 Ü o Ë`m Zm am`nyabm nmr>dê`mv Ambo. åhuoo H${ Q>rV EpëdZ Am{U ZamoÝhm `m À`m ê$nmzo XmoZ Ago gxñ` hmovo, Oo X S>H$maÊ`- {deofv N>ÎmrgJS>À`m Am{Xdmgr joìm~ôbmr Mm Jbr m{hvr AgUmao hmovo. Á`m ãbm ŠgMm Aä`mg Ho$bm OmUma hmovm, Ë`mV mohbm-nmzm~ag (Voìhm mznya Ü`o gm rb) ãbm H$Mm g mdoe ZìhVm. nu VoWrc pñwvr X VodmS>m qh$dm Ahoarnojm dojir ZìhVr. `m gy{mv AhoarMm g mdoe hmovmm, Vo Ë`m doir Mm Xm bmoh$g^m VXmag KmV `ov hmovo. {VWyZ bmb í`m emh `m Zr 1962 Ü o bmoh$g^omr {ZdS>UyH$ qoh$br hmovr Am{U `mm bmoh$g^m joìmà`m A VJ V `oumè m Ahoar owyz amom {dœoœa amd mjrb {dymzg^m {ZdS>UyH$ qohy$z bmoh$à{v{zyr ~Zbo hmovo. EpëdZ H${ Q>rZo 10 {hý`m V Aä`mg H$ê$Z Amnbm [anmoq> V`ma Ho$bm Am{U 30 mm 1960 amoor J h Ìr JmoqdX d ^ n V `m À`mH$S>o gmondbm. `m [anmoq> Mr gwédmv EpëdZ n Vm Zm {b{hboë`m nìmzo hmovo. Ë`mV Ë`m Zr {b{hbo : Ü àxoe, hmamï > Am{U N>ÎmrgJS> m À m gr maofodarc Am{Xdmgr àxoemv H$m av am{hcoco, cmc í m emh hmamo ho Am{XdmgtMo ZoVo EH$ A $cmvyz ì {º$ Îd hmovo. Ë m À m OrdZH$m m Mm doy KoUmao, Aä mg-g emoyz H$ê$Z {c{hcoco gwxrn R>mHy$a {c{iv "cmc í m emh' ho qhxr nwñvh$ AcrH$S>oM àh$m{ev Pmco Amho. m nwñvh$mmm amr>r AZwdmX {S>g ~a 2018 Ü o gmyzm àh$mezmh$sy>z nwñvh$ê$nmzo ov Amho, Ë mvrc EH$ àh$au owo KoVco Amho ho df cmc í m hmamom Mo OÝ evmãxr df Amho, Ë m{z{ ÎmmZo Am{XdmgtÀ m àízm H$S>o cj doyê mmm hm EH$ à ËZ Amho. - g nmxh$ 39

40 "Amåhmbm Am{XdmgtMr J[a~r nmhÿz Iyn Y $m ~gbobm Amho. Ë`m Zm AmOhr emofummr {eh$ma ìhmdo bmjvo. Ë`m À`mer Á`m àh$mao ì`dhma Ho$bm OmVmo, Vo nmhÿz qmvm dmq>vo. Ë`m Zm ^` Am{U qmvm `m À`m gmdq>mimbrm OJmdo bmjvo Amho. Á`mMm Ë`m Zm n[am` Zmhr, Agm X~md Ë`m À`mda {Z m U Ho$bm OmVmò. Ë`m À`m na naovrb Am{U g ñh $VrVrb AZoH$ Mm Jë`m Jmoï>r Ë`m À`mnmgyZ IoMyZ KoVë`m OmV AmhoV. Amåhmbm ho OmUdVo Amho H$s- Oa Am{Xdmgr joìmmm {dh$mg H$am`MmM Agob, Va Ë`m {dh$mg`moozm `mo½`arvrzo nyu H$am`bm hì`mv. eš` {VVŠ`m bdh$a Am{XdmgtZm `m n[apñwvrvyz ~mhoa H$mT>m`bm hdo. Á`m AmOmam da {nt>çmz²{nt>çm CnMma Pmbobo ZmhrV, Vo Xÿa Ho$bo Jobo nm{hoov. Ë`m À`mH$S>o ImÊ`mgmR>r n`m á Jmoï>r Agm`bm hì`mv Am{U Ë`m Zm ^ wº$ OrdZ OJVm Ambo nm{hoo. Amåhmbm ho OmUdVo Amho H$s, gjù`m OZOmVtMm {dh$mg EH$mM doir ìhm`bm hdm. Ë`mgmR>r Amåhr {deof `moozm AnojmH $V Am{U mor>çm joìmv bmjy H$aÊ`mMr {e $mag H$arV AmhmoV.' mjmgboë`m 43 Am{Xdmgr ãbm H$ Ü`o Omo à`ëz gwê$ Amho, Vmo {Vgè m n Mdm{f H$ `moozovhr gwê$ amhm`bm hdm, Ago EpëdZ H${ Q>rbm dmq>v hmovo. Ë`m Mm {dñvmahr H$am`bm hdm Ago Ë`m Mo V hmovo. EpëdZ H${ Q>rZo J h Ìmb`mbm [anmoq> gmxa Ho$bm, Vmon`ªV {Vgè m n Mdm{f H$ `moozoda MMm gwê$ Pmbr hmovr. gah$ma~amo~a H$m±J«og Ü`ohr {Vgè m n Mdm{f H$ `moozoda WZ gwê$ Pmbobo hmovo. Ë`mXaå`mZ ApIb ^mavr` H$m±J«og H${ Q>rZo Am ŠQ>mo~a 1960 À`m eodq>à`m AmR>dS>çmV am nya Ü`o A{YdoeZ Am`mo{OV H$aÊ`mMm {ZU ` KoVbm. `m A{YdoeZmÀ m AO S>çm Ü`o, {d{^þ wúm ~amo~am {Vgè m n Mdm{f H$ `moozoda {dmma{d e H$aÊ`mbmhr àmymý Úm`Mo R>abo hmovo. H$m±J«ogÀ`m Ë`m A{YdoeZmV {Vgè m n Mdm{f H$ `moozoà`m gwúmbm Owar {Xbr OmUma hmovr, Ë`mV Am{XdmgtÀ`m wúm da {deof MMm hmouma hmovr; mnojm Mm Jbr Jmoï> H$moUVr AgUma hmovr? Am{U Vo A{YdoeZ N>ÎmrgJS> Ü`oM hmov hmovo. am nya Ü`o (N>ÎmrgJS> Ü`ohr) n{hë`m XmM ApIb ^mavr` H$m±J«og g{ VrMo A{YdoeZ hmov hmovo. `mv H$m±Jo«gÀ`m Xoe^amVrb à{v{zyt~amo~am n VàYmZ Zohê$ Am{U Ë`m Mo nyu {Ì S>i VgoM H$m±J«og AÜ`jm g{hv nmq>uvrb V m amï >r` ZoË`m Zm ^mj `m`mm hmovm. Ë`mgmR>r gjir gmò hmob b Ago ñwi {ZdS>Uo Amdí`H$ hmovo. AWm V, Ë`m doir gwajo{df`r AmOÀ`mgmaIr H$miOr H$aÊ`mMo H$maU ZìhVo. Ë`m doir am nyamr bmoh$g»`m XmoZ bmixoirb ZìhVr. am nya {d mzgodozo OmoS>bobo hmovo Am{U w ~B H$bH$Îmm aoëdobmb Zdahr hmovo. w ~B Am{U H$bH$Îmm `m Zm OmoS>Umam Eo{Vhm{gH$ J«oQ> B ñq>z amos>xoirb owyzm OmV hmovm. nu ehamv EH$mM doir mor>çm g» ozo H $Ðr` Am{U BVa amá`m Vrb Ìr d H$m±J«og ZoVo `ouma hmovo. Ë`m wio n`m á OmJm hdr hmovr. J Ago R>abo H$s, n VàYmZ Zohê$ Am{U H$m±J«og AÜ`j Zrb görd aoè>tg{hv AÝ` d[að> ZoË`m Zm ehamvrb Eo{Vhm{gH$ amohw$ ma H$m boomv d {dkmz hm{dúmb`mà`m hmoñq>ob Ü`o CVadÊ`mV `mdo. `m XmoÝhr OmJm `mgmr>r {ZdS>Ê`mV Amë`m H$s, Ë`m EH$ oh$m nmgyz Odi hmoë`m. {dkmz hm{dúmb`mà`m n[agamv mor>o XmZ hmovo. Vo H$m±J«og A{YdoeZmgmR>r {ZdS>Ê`mV Ambo. `m A{YdoeZñWimg Ü àxoemo {Xd JV àw w»` Ìr a{de H$a ew³c `m À`m ñ VrgmR>r "a{de H$a ewšb ZJa' ho Zmd {Xbo Jobo. {X.1 Zmoìh ~a 1956 amoor Ü àxoe ho ñdv Ì amá` Pmë`mZ Va XmoZ {hý`m Zr {X.31 {S>g ~a 1956 amoor ewšb `m Mo {ZYZ Pmbo hmovo. Ë`m À`m ehamv hmoumè m `m A{YdoeZmV Ë`m Zm `mnojm mor>r lõm Obr H$m` Agy eh$v hmovr?... {X.28 Vo 30 Am ŠQ>mo~a 1960 À`m Xaå`mZ m g obzmmr V`mar gwê$ hmovr, nu {VWyZ OdiOdi 175 {H$bmo rq>a Xÿa ~ñva Am{U JS>{Mamobrbm bmjyz Agboë`m mznya, mohbm-nmzm~agà`m O JbmV H$mhr dojirm V`mar Mmbbr hmovr. am nya Ü`o H$m±J«ogMo A{YdoeZ hmouma Amho Am{U Ë`mV gh^mjr hmoê`mgmr>r n VàYmZ Zohê$ am nya Ü`o `ouma AmhoV ho bmb í`m emh `m Zm g Obo, Voìhm Ë`m Zr Amnë`m gmwrxmam Mr EH$ ~ R>H$ ~mobmdbr. Ë mv 40

41 Ago R>adbo H$s, Am{XdmgtMo wôo KoD$Z Ë`m Zm ^oq>mdo Am{U Ë`m À`mer MMm H$amdr. `mnojm Mm Jbr gÿr Ho$ìhm { iuma hmovr? Vgohr nmm dfmªnydu ( mm 1955 Ü o) ~ñva Ü`o {Vgè m Am{Xdmgr g obzmv ^mj KoÊ`mgmR>r Zohê$ Ambobo hmovo; nu `m doir am nya Ü`o Vo Iyn H$mi Wm ~duma hmovo. `m Xaå`mZ Ë`m Zm {^bmb Mm nmobmx H$maImZmhr nmhm`bm Om`Mo hmovo. Iao Va `m dfm Ü`o bmb í`m emh `m Mr»`mVrXoIrb N>ÎmrgJS> Am{U {dx^ Bbm»`mV Iyn ngabr hmovr. Ë`m Zr {ZdS>UyH$ XmoZ doim qohy$z Amë`mdaXoIrb amorzm m {Xbm hmovm. Vo bmoh$g^omr {ZdS>UyH$ 1957 bm Mm Xm VXmag Km YyZ habo hmovo, nu Am{XdmgtÀ`m A{YH$mamgmR>r Ë`m Mm g Kf MmbyM hmovm. Vo H$moUË`mhr amoh$s` njmv gm rb Pmbobo ZìhVo. `mxaå`mz Ë`m Mr g modmxr ZoË`m er OdirH$ dmt>br hmovr. Ë`mV amozm XJmd Ü`o Agboë`m "~ Jmb ZmJnya H$m Q>Z { ëg' (~rezgr { ëg) Yrc g{h«$` H$m Jma ZoVo OonrEb «$mpýgg Am{U XZ {Vdmar `m Mmhr g mdoe hmovm. `m H$m Q>Z { ëgmr ñwmnzm amozm XJmd g ñwmzmo amom ~bam Xmg `m Zr 1894 Ü o Ho$br hmovr. Ë`m doir N>ÎmrgJS> Yrc Vmo EH$ à wi CÚmoJ hmovm. ~rezgr { ëg $º$ H$nS>çm Mm EH$ H$maImZmM ZìhVm, Va Vo amoh$s` Am{U l{ H$ g Kfm Mo mor>o H $Ðhr hmovo. Iao åhuoo 100 dfmªnojmhr A{YH$ H$min`ªV amozm XJmdÀ`m amoh$s` Am{U gm ñh ${VH$ OrdZmMm w» ^mj AgyZhr Am{W H$ ê$nmzo Vr { b OO a Pmbr. (qh$dm Vgo H$aÊ`mV Ambo.) Vr O rzxmoñv H$aÊ`mV Ambr. Zì`m Am{W H$ ZrVr wio Am{U CXmarH$maUm wio Ago KS>bo hmovo À`m XeH$mV $m`úmv Agboë`m gd gmd O{ZH$ CnH«$ m Mr hrm AdñWm hmovr À`m {dymzg^oà`m {ZdS>UwH$sV l{ H$ ZoVo OonrEb «$mpýgg owrc Owam À`m OrdmdaM Am Xma åhuyz n{hë`m Xm {ZdSy>Z Ambo hmovo. «$mpýgg `m Zr hr {ZdS>UyH$ àom gmoe {bñq> nmq>umo C oxdma åhuyz bt>dbr hmovr. `m nõvrzo Xþgao l{ H$ ZoVo XZ {Vdmar hoxoirb 1962 d 1967 Ü o amozm XJmdÀ`m S>m JaJmd {dymzg^m VXmag KmVyZ Am Xma åhuyz XmoZXm {ZdSy>Z Jobo hmovo. Vo amozm XJmd owyz ImgXma åhuyzhr 1977 Ü o {ZdS>bo Jobo. bmb í`m emh 1960 À`m XeH$mV `m g modmúm À`m g nh$m V Va hmovom, nu Z Va AmUIr EH$ mor cmoh$à{v{zyr Am{U g modmxr ZoVm {dúm^yfu R>mHy$a ho Ë`m Mo ghh$mar åhuyz nwt>o Ambo. Ü àxoeà`m 1977 À`m OZVm nmq>uà`m gah$mamv Ìr Agbobo R>mHy$a Xa~maqghXoIrb Ë`m À`m~amo~a dojdojù`m Am XmobZm V ^mj KoV am{hbo. g modmúm {edm` H$m±J«og, OZg K Am{U Ë`m doir N>ÎmrgJS>À`m amoh$maumv à^mdr ^y{ H$m ~OmdUmè`m H$å`w{ZñQ> nmq>uà`m ZoË`m erhr Ë`m Mo Mm Jbo g ~ Y hmovo; nu bmb í`m emh `m Zr dojir dmq> MmoImibr hmovr. Vo H$moUË`mhr amoh$s` nmq>uer OmoS>bo ZìhVo. OonrEb «$mpýgg Am{U XZ {Vdmar `m À`m ì`{v[aº$ 1960 À`m `m nx`mìov bmb í`m emh `m Mo EH$ {dœgzr` ghh$mar åhuyz XodàgmX Am` hohr gm rb Pmco hmovo. Vo bmb í`m emh `m À`mà muom Jm S> Am{Xdmgr AmhoV. H$Å>a Jm YrdmXr d g modmxr. gz 1942 À m "^mav N>moS>mo' Am XmobZmXaå`mZ Vo Oob Ü`ohr hmovo. ñdmv Í { imë`mz Va Vo {ejh$ hmovo. nu Z Va bmb í`m emh `m Zr Ë`m Zm amoh$maumv `oê`mgmr>r ào[av Ho$bo, åhuyz Ë`m Zr ZmoH$ar gmosy>z {Xbr. Am` ho 1962 Am{U 1967 Ü o Mm H$s {dymzg^m VXmag KmMo Am Xma åhuyz XmoZXm {ZdS>bo Jobo hmovo. VoWrb à{v{z{yëd n{hë`m Xm bmb í`m emh `m Zr Ho$bo hmovo. am`nyabm OmÊ`mMm {ZU ` Pmë`mZ Va ho R>abo H$s, A{YH$m{YH$ g»`ozo nm`r {VWo nmohmommdo. JS>{MamobrnmgyZ ~mbmkmq> Am{U XþJ {Oëømgma»`m XþñVa joìmv Y Var d H$m Ho$an`ªV Am{Xdmgr godm S>imÀ`m H$m` H$Ë`mªÛmao bmb í`m emh hmamo `m Mm gẍoe nmohmomdbm Jobm. emh `m Mm Vmon`ªV N>ÎmrgJS>, {dx^ Am{U Amo[agmÀ`m mor>çm Am{Xdmgr joìmv Mm JbmM à^md hmovm. Am{Xdmgr godm S>imMo Vo AÜ`j hmovo, Ë`m wio Ë`m Mo åhuuo Hw$Ur Q>miy eh$v ZìhVo. 41

42 emh `m Zr ñdv nmzm~agnmgyz nm`r momm H$arV OmÊ`mMm {ZU ` KoVbm. Ë`m À`m~amo~a XodàgmX Am` hoxoirb hmovo. OonrEb «$mpýgg Am{U XZ {Vdmar `m ZrXoIrb amozm XJmdnmgyZ {ZKUmè m momm Ü`o gm rb hmoê`mmm {ZU ` KoVbm. nm`r momm H$arV OmÊ`mMm hm {ZU ` Jm YrdmXr hmovm Am{U Am{XdmgtgmR>r hm H$mhr {deof H$R>rU ZìhVm. XoemÀ`m Ü`^mJmVyZ, KZXmQ> O JbmVyZ OmUmè`m `m momm Mr Zm X KoÊ`mgmR>r Voìhm Hw$Ur nìh$ma qh$dm B{VhmgH$mahr CnbãY ZìhVm. AmVm mohbm-nmzm~ag Am{U mznya joìmv Vmo momm AmR>dUmao H$mhr {ZdS>H$ bmoh$m {e H$ AmhoV. EoH$sd Jmoï>r Iyn AmhoV. Ago gm JVmV H$s- O JbmVrb Á`m añë`mzo Am{XdmgtMo ho bm T>o {ZKmbo, Ë`m añë`mda gh$mir bmoh$m Zr AZoH$ gmn, qdmy ê$z ns>bobo nm{hbo. Ë`m bm T>çm Yrb H$mhr bmoh$ gm`h$br KoD$Zhr {ZKmbo hmovo. H$mhtÀ`m Im Úmbm ao{s>amo bq>h$dbobo hmovo. {X.5 Zmoìh ~a 2013 Mr Xþnma. am nyanmgyz gmymau nmduoxmozeo {H$bmo rq>a Xÿa Agboë`m hwam Jmdr Amnë`m H$m bmê$ KamÀ`m ns>drv ~gbobo 90 dfmªmo XodràgmX Am` `m À`m S>moù`m g moa Ë`m momm À`m AmR>dUr AOyZhr VmÁ`m hmoë`m. Ë`m AmR>dUtZr Ë`m Mo S>moio M H$V hmovo. Mm Jë`m Vã ovrmo XodràgmX Am` AmVm amoh$s` joìmv g{h«$` ZmhrV. Vo åhumbo, ""gmho~, {VWo nmohmomm`bm Iyn {Xdg WmoS>oM bmjbo hmovo. mor>r mugo, {ó`m Am{U bhmz wbo dmov- JmOV {ZKmbr hmovr. H$mhr H$m Va ZìhVoM, $º$ nm`r MmbV Om`Mo hmovo Am{U añë`mv ñd` nmh$ H$aÊ`mgmR>r Wm ~m`mo hmovo.'' emh `m Zm MmbÊ`mMm Mm JbmM AZw^d hmovm. nm`r MmbUo hr Am{Xdmgr g momgmr>r H$mhr {deof ~m~ ZìhVr. AmOhr N>ÎmrgJS>gma»`m XÿaÀ`m joìmv Am{XdmgtZm nm`rm Mmbmdo bmjv Agob, Va 1960 À`m XeH$mVrb pñwvr~m~v {dmma Ho$bm OmD$ eh$vmo. nmm XeH$m nydu N>ÎmrgJS>Mm hm ^mj KZXmQ> O JbmZo dot>bobm hmovm. añë`m Mm BVH$m {dñvma Pmbobm ZìhVm. AmOhr amozm XJmdnmgyZ mznya añvm ~am Amho, nu mznyanmgyz JS>{Mamobrn`ªVMm añvm IynM Iam~ Amho. Hw$R>o añvm gwê$ hmovmo Am{U Hw$R>o g nvmo mmm nîmmm bmjv Zmhr. Ë`m doir Va pñwvr AmUIrM dmb Q> hmovr. `m momm V gh^mjr hmoumao am bmb R>mHy$a ho VéU hmovo. AmVm Vo emioà`m w»`mü`mnh$nxmdê$z {Zd Îm Pmbo AmhoV. Vo mohbm-nmzm~ag joìmv amhumao hmovo. Vo Ë`m {Xdgm V H$m boo Ü`o {eh$v hmovo. bmb í`m emh `m À`m Aem àh$maà`m AZoH$ momm V Vo gh^mjr Pmbo hmovo. Vo gm JVmV H$s- JmdmVyZ Ooìhm BVHo$ bmoh$ {ZKmbo, Ë`mMm gm`h$m bm {OH$b n[aum BVam da Agm Pmbm H$s, BVHo$ bmoh$ Hw$R>o {ZKmbo AmhoV? Ë`m wio Ë`mMm VgmM àmma hmov Jobm. hr JXu nmhÿz AÝ hr bmoh$ gm rc Pmco. BVŠ`m Xÿadê$Z am`nyabm MmbV `ouo hr H$mhr J V ZìhVr. Iyn bmoh$ amozm XJmd, ~mbmox, amoham `m añë`m Zr Ambo. S>bm, ~mbmkmq>dê$zhr Ambo, Va H$mhr Y VarH$Sy>Z Ambo. A ~mjs> Mm H$s d Jw S>aXohr dj ao {R>H$mUmhÿZhr bmoh$ Ambo hmovo. Vo gjio ñd` àoauozo Ambo hmovo. ho gjio bmoh$ nm`r Ambo hmovo. Ë`m À`mda emh `m Mm Iyn à^md hmovm, bmoh$m Mm {dœmg hmovm. gjù`mv hîdmmo åhuoo Vo ~moby bmjbo åhuoo bmoh$m Mm CËgmh dmt>v Ago. am bmb R>mHy$a `m À`m Vo, bmb í`m emh `m À`m Ñï>rZo amì Am{U {Xdg `mv H$mhrM $ah$ ZìhVm. Vo ñdv nm`rm MmbV hmovo. Ë`m Zr M Ðnyabm Oar EImXm H$m` H«$ R>odbm AgVm, Var bmoh$ MmbVM Jobo AgVo. Ë`m doir gm`h$bzo OmÊ`mMr àwmhr $maer àm{bv ZìhVr, nu H$mhr bmoh$ gm`h$b KoD$Z {ZKmbo hmovo. ñdv emh {OWo OmV {VWo Amnbm {eym KoD$Z OmV. O JbmVrb em VVm ^ J H$arV {ZKmbobm hm Owbyg nwt>onwt>o OmV hmovm. Am ŠQ>mo~aMm {hzm g nv Ambm hmovm Am{U W S>r gwê$ Pmbr hmovr. KZXmQ> O JbmVrb añë`mzo OmVmZm W S>r A{YH$ OmUdV hmovr. bmoh$ Im Úmdarb Am{U S>moŠ`mdarb Q>monë`m YyZ Amnë`mbm bmjumao gm mz KoD$Z {ZKmbo hmovo. Oo H$mhr V`ma hmovo, Vo Amnë`m~amo~a KoD$Z gjio {ZKmbo hmovo. Ë`mV bmhy$s>- $mq>çmnmgyz ñd` nmh$mà`m ^m S>çm n`ªv gd H$mhr hmovo. JmR>moS>çm YyZ Ë`m Am{XdmgtMo gm mzm Zmhr, Va Ë`m Mo ApñVËdhr hmovo. H$m±J«ogMo ho A{YdoeZ OdiyZ nmhumè`m Ü`o 42

43 Am{XdmgtMo àíz AÚmnhr Xþc {jv AmhoV, åhuyz Va AcrH$S>oM N>ÎmrgJS> Ü o nëwcjt>r Am XmocZ Pmco H$m±J«ogMo H$mofmÜ`j movrbmb ìhmoamxoirb hmovo. Ë`m doir Vo VéU hmovo Am{U nìh$m[avoer g ~ {YV hmovo. H$m±J«oger OmoS>bo OmÊ`mnydu Ë`m Zr amozm XJmd Ü`o OonrEb «$mpýgg Am{U XZ {Vdmar `m À`m~amo~a Amnbo amoh$s` H$[aAa gwê$ Ho$bo hmovo. Z Va Ë m Zr H$m±J«og Ü o àdoe Ho$cm. gmymau 55 dfmªnydu Pmboë`m `m g obzmà`m H$mhr A YwH$ AmR>dUr Ë`m À`m ZmV AmOhr AmhoV. {X r Ü`o Amnë`m gah$mar KamV EH$m g Ü`mH$mir Pmboë`m wbmivrv Ë`m Zr gm {JVbo, ""Zohê$ Am{U H$m±J«ogÀ`m BVa ZoË`m À`m AmJ ZmMr V`mar OmoamV H$aÊ mv Ambr hmovr. bmoh$m Ü`o Zohê$Ot{df`r EH$ AmH$f U hmovo. ñdmv Í Am XmobZmMo ZoV Ëd Ho$ë`m wio gjirh$s>o H$m±J«og~Ôc AmXa hmovm. nu am nya Ü`o O coë m Am{Xdmgt Ü`o EH$ dojiom AmH$f U hmovo. bmb í`m emh EH$ mor>o Am{Xdmgr ZoVo hmovo Am{U Ë`m Zr H$mhrhr åhq>bo Var Ë`mMm n[aum hmov hmovm. Ë`m Zr EH$ hmh$ macr Var Am{Xdmgr EH$Ì hmov hmovo. Ë`m wiom Ë`m À`m AmdmhZmdê$Z BVHo$ gmao Am{Xdmgr EH$Ì Pmbo hmovo. Am{XdmgtgmR>r emh ho Xodmà muo hmovo. bmoh$ Ë`m Zm gý mzmzo bmb í`m emh hmamo åhuv. V`mar Ho$ë`mà muo Am{XdmgtMo bm T>o dmov-jmov amohw$ ma H$m booà`m mjo Agboë`m qhx ñnmo{q>ªj XmZmV O m hmod$ bmjbo. Ë`m XmZmbm bmjyz BXJmh ^mq>mxoirc hmovo, {OWo 1960 À`m XeH$mV Iyn mor>r OmJm hmovr. ehammm {dñvma Pmbm Vgo BWohr A{VH«$ U Pmbo. nu Ë`m doir {VWo homa bmoh$ O m hmod$ eh$v hmovo. N>ÎmrgJS> Am{U {dx^m À`m AZoH$ ^mjm VyZ BWo nmohmomumao Am{XdmgtMo bm T>o amoh$s` Am XmobZH$V} Z dmq>vm gm ñh ${VH$ H$m` H«$ H$aUmao dmq>v hmovo. Ë`m wio àemgzxoirb {ZqüV hmovo. Iao åhuoo H$mhr bmoh$m Zm "H$m±J«ogÀ`m A{YdoeZmV ^mj KoÊ`mgmR>r ho Am{Xdmgr Mmbbo AmhoV', AgoM dmq>v hmovo. H$m±J«ogMo A{YdoeZ 29 Am{U 30 Am ŠQ>mo~abm hmouma hmovo. gwédmvrbm àemgzmbm BWo homam À`m g»`ozo Am{Xdmgr nmohmomuma AmhoV `mmr H$ënZm ZìhVr. H$maU H$m±J«og A{YdoeZmV gm rb hmoê`mgmr>r n VàYmZ Zohê$ Am{U V m H $Ðr` Ìr VgoM w»` Í`m {edm` H$m±J«ogMo AÜ`j görd aoè>rg{hv AZoH$ mor>o ZoVo `ouma 43

44 hmovo. àemgz Ë`m À`m V`marV Jw Vbo hmovo. am nya Ü`o Am{Xdmgr nmohmomvmhov, Aer ~mv r 27 Am ŠQ>mo~aÀ`m "Q>mBåg Am $ B {S>`m' Ü`o àh$m{ev Pmë`mda àemgz gvh $ Pmbo. am nya S>oQ>bmB ZZo àh$m{ev ~mv rv Agm C oi hmovm H$s, am nya Ü`o hmov Agboë`m ApIb ^mavr` H$m±J«og H${ Q>rÀ`m A{YdoeZmÀ`m nyd g Ü`on`ªV OdiOdi 30 homa Am{Xdmgr am nya Ü`o nmohmomuma AmhoV. ~mv rv Ago åhq>bo hmovo H$s, Am{XdmgtMo ZoVo Am{U Am{Xdmgr godm S>imMo AÜ`j bmb í`m emh Amnë`m gmwrxmam g dov A{YdoeZmV gm rb hmoê`mgmr>r BWo nmohmomv AmhoV. ~mv rv Agohr åhq>bo hmovo H$s, n VàYmZ n {S>V Odmhabmb Zohê $nwt>o Amnë`m mjê`m m S>Ê`mgmR>r emh Ë`m Zm ^oqy> BpÀN>VmV. Ë`m ~mv rv Ë`m À`m XmoZ à wi mjê`m Mm C oi hmovm. Ë`mVrb EH$ mjur N>ÎmrgJS> Jm S>dmZm `m ZmdmZo amá`mmr {Z{ Vr H$aÊ`mgẌ^m Vrb hmovr- Á`mV am nya, XþJ, {~bmgnya, gajwom, am`js>, ~mbmkmq>, ehs>mob Am{U ^ S>mam VgoM Mm Xm(M Ðnya)Mm H$mhr ^mj gm rb H$amdm. Xþgar mjur Am{XdmgtÀ`m ~oamoojmarg ~ YmVrb hmovr. Am{Xdmgr godm S>imMr Aer mjur hmovr H$s, {^bmb À`m nmobmx H$maImÝ`mV J an>îmrgjs>r Am{XdmgtEodOr N>ÎmrgJS>À`m Am{XdmgtZm ZmoH$ar Úmdr. bmb í`m emh ho amohw$ ma H$m boo Ü`oM {eh$bobo Agë`mZo am nya Am{U Img H$ê$Z hr OmJm Ë`m À`m nyu nuo n[am mmr hmovr. Ë`m Zr Am{Xdmgr g obzmgmr>r Or OmJm {ZdS>br hmovr, Vr amohw$ ma H$m boonmgyz EH$ {H$bmo rq>axoirb Xÿa ZìhVr- {OWo n VàYmZ Zohê$ `m À`m w $m mmr ì`dñwm H$aÊ`mV Ambr hmovr. Ë`m H$mimV oar>odià`m EH$m O rzxma n[admamer OdirH$ Agbobo R>mHy$a akwamoqgh ho amohw$ ma H$m boomo àmmm` hmovo. Ë`m Mm Zohê$ `m À`mer OwZm n[am` hmovm. Vo Iyn {dûmz hmovo. oar>, A{bJT> Am{U Ho$på~«O Ü`o Ë`m Mo {eju Pmbo hmovo. Ë`m Zr H$dYr, am`js>, gajwom Am{U ~ñva Ü`o {XdmU d H${ eza åhuyzhr H$m Ho$bo hmovo. H$m±J«og A{YdoeZmV gm rb hmoê`mgmr>r `oumao Ìr Am{U ZoVo `m À`m {ZdmgmMr ì`dñwm H$aÊ`mgmR>r gm`ýg H$m boomo hmoñq>ob [ah$m o H$ê$Z KoÊ`mV Ambo hmovo. hmoñq>ob Ü`o amhumè`m H$mhr {dúmï`mªzm H $Ðr` Í`m À`m Am{U H$m±J«ogÀ`m d[að> ZoË`m À`m godogmr>r Wm ~dyz KoÊ`mV Ambo hmovo. Ë`mV hmoñq>obmo aošqa> H$ZH$ {Vdmar hoxoirb hmovo. BWo bmb~hmxÿa emór, H$ bmnvr {ÌnmR>r, M Ð^mZ Jwám Am{U g nyum Z X `m À`mgmaIo d[að> ZoVo Wm ~bo hmovo. n {S>V Zohê$ Am{U H$m±J«ogMo AÜ`j Zrb görd aoè>r ho amohw$ ma H$m booà`m n[agamvm Wm ~bo hmovo. H$m booà`m nyd}h$s>à`m $mq>h$mvyz {ZKyZ A{YdoeZñWimn`ªV Zohê$ `o-om H$arV hmovo. AmVm 76 dfmªmo Pmbobo d[að> dh$sb H$ZH$ {Vdmar gm JVmV H$s, Zohê$ Mo Ë`m doir Iyn AmH$f U hmovo. Vo A{YdoeZmV OmÊ`mgmR>r Iwë`m Orn YyZ ~mhoa ns>v AgV. Ë`m Zm nmhê`mgmr>r JXu hmov Ago. gm`ýg H$m boo Ü`o H$m±J«og A{YdoeZmMr V`mar gwê$ AgVmZmM ñnmo{qª>j XmZmda Am{Xdmgr g obzmmr V`mar gwê$m hmovr. H$m±J«og A{YdoeZmXaå`mZ Á`m XmoZ d[að> àemgh$s` Am{U nmocrg A{YH$mè m Zm ì`dñwm nmhm`mr hmovr, Ë`mV am`nyamo H${ eza Ama.gr.ìhr.nr. ZamoÝhm `m À`m~amo~a Ü àxoemmo nmobrgà wi Ho$.E $. éñvw Or hoxoirb hmovo. éñvw Or `m Zr 1952 Vo 1958 `mxaå`mz n VàYmZ Zohê$ `m À`m w»` gwajm A{YH$marnXmMr O~m~Xmar gm ^mibobr hmovr. ZmJnyaOdirc H$m R>r Ü`o bhmzmmo mor>o Pmbobo Am{U ZmJnya {dœ{dúmb`mv {eh$bobo éñvw Or ho nmagr hmovo. nu Ë`m À`m Am`wî`mVrb ~amgmm H$mi Ü àxoe Am{U N>ÎmrgJS> Ü`o Jobobm hmovm. ZamoÝhm ho Jmoì`mMo hmovo. nu Ë`m Mo bhmznu h Xam~mX Ü`o Jobobo hmovo, mì àemgh$s` A{YH$mar åhuyz Vo Iyn df o Ü àxoe Ü`oM hmovo. åhuoom `m XmoKm H$[aVm hm àxoe AZmoiIr ZìhVm. ho XmoÝhr A{YH$mar {dx^ Am{U Ü àxoe Yrb ZoË`m Zmhr Mm JboM n[a{mv hmovo. emh hoxoirb Ë`m À`mgmR>r AZmoiIr ZìhVo. emh `m À`m~amo~a Ambobo Am{Xdmgr ho H$m±J«og A{YdoeZmV gh^mjr ìhmdov, AgmM àemgzmmm à`ëz hmovm. nu 44

45 Zohé Zm, Am{Xdmgr eoh$s>mo {H$bmo rq>a MmbV `od$z Amnbo åhuuo gm Jy BpÀN>VmV hom Va emh m Zm gm Jm`Mo hmovo. n VàYmZ Zohê$ Am{XdmgtZm ^oq>m`bm `mdov, Aer Ë`m Mr BÀN>m hmovr. H$m±J«ogMo A{YdoeZ gwê$ Pmbo. A{YdoeZmV {Vgè m n Mdm{f H$ `moozog{hv {d{^þ wúm da MMm gwê$ Pmbr. A{YdoeZmV ^mj KoÊ`mgmR>r n VàYmZ Zohê$ nmohmombo hmovo. doi nwt>o gah$v hmovm. nu n VàYmZm À m H$m` H«$ mv Am{XdmgtMr ^oq> R>abobrM ZìhVr. mì, homamo Am{Xdmgr {VWo nmohmombo AmhoV `mmr m{hvr Zohê$ `m À`mn`ªV nmohmombr hmovr. àë`jmv Am{Xdmgr dmov-jmov, hmg^omo P S>o hmvmv KoD$Z ehamvyz Owbyg H$mT>V hmovo. nu bmb í`m emh `m Mr AñdñWVm dmt>v hmovr. H$maU Vwåhr WoQ> n VàYmZm er ~moby eh$mb, Ago gm JyZ Ë`m Zr Am{XdmgtZm am`nyabm AmUbo hmovo. n VàYmZm Zr Am{Xdmgt Ü`o `od$z Ë`m À`m AS>MUr EoH$mì`mV, `m Jmoï>rda Ë`m Mm ^a hmovm. emh hmamo Zohê $Zm ^oqy> BpÀN>V hmovo, nu àemgz Ë`mgmR>r V`ma ZìhVo. A{YdoeZmMm eodq>mm {Xdg Ambm hmovm Am{U Zohê $Zm ^oq>ê`mmr nadmzjr { imbobr ZìhVr. Ë`m À`m B mvrmm àý hmovm, H$maU BVŠ`m bmoh$m Zm KoD$Z Vo {VWo nmohmombo hmovo. AIoa Amnë`mOdiÀ`m bmoh$m er g m gbv Ho$ë`mda {Xdgm ~mamà`m gw mamg Zohê$ `m Zm ^oq>m`bm emh gai amohw$ ma H$m boo Ü`o nmohmombo. {VWo Zohê$ Wm ~bobo hmovo. Ë`m doir ìham S>çmV J h Ìr JmoqdX d ^ n V Am{U I amjs> g ñwmzmmo amom d mor ImgXma {~a Ð ~hmxÿag{hv {H$Vr Var ZoVo C^o hmovo. XodàgmX Am` gm JVmV- Zohê$ Zm Ooìhm g Obo H$s, Am{Xdmgr ZoVo bmb í`m emh Ë`m Zm ^oq>m`bm Ambo AmhoV, Voìhm Zohê$ Zr Ë`m Zm ImobrV ~mobmdbo. emh `m Zr Ë`m Zm gm {JVbo H$s, "XÿaXÿadê$Z MmbV Am{Xdmgr BWo Ambo AmhoV Am{U VrZ {Xdgm nmgyz Amnbr dmq> nmhv AmhoV. Vwåhr Ë`m À`m Ü`o m Am{U Ë`m À`m AS>MUr EoH$m.' emh Amnë`m~amo~a EH$ o moa S> XoIrb KoD$Z Jobo hmovo. Vo Ë`m Zr Zohê$ `m Zm XmIdbo. Ë`mda Zohê$ åhumbo, "" r `mv bj KmbrZ. Varhr g ñ`omo {ZamH$aU VËH$mi Ho$bo OmD$ eh$v Zmhr, nu Ë`m g ñ`m gmos>{dê`mmo AmœmgZ XoVmo.'' Zohê$ Zr BVHo$ gm {JVbo H$s, g nyu XoemVrb Am{XdmgtÀ`m g ñ`m gmos>dê`mgmr>r bdh$am EH$m Am`moJmMr ñwmnzm H$aÊ`mV `ob b, åhuoo Xoe^a gìh} H$ê$Z Ë`m g ñ`m gmos>dvm `ovrb. nu emh hmamo åhumbo, ""bmoh$ Vw Mr dmq> nmhv AmhoV. Vwåhr Oo bm gm JVm`, Vo Ë`m Zm àë`j `od$z gm Jm; åhuoo Amnbo åhuuo Hw$Ur Var EoH$Vo Amho `mda Ë`m Mm {dœmg ~gob.'' amohw$ ma H$m boo Ü`o 1940 À`m XeH$mV bmb í`m emh `m Zm Á`w{ZAa Agbobo N>ÎmrgJS>À`m nyd H$mo[a`m (~ H $R>nya) g ñwmzà`m amommo d eo A{U N>ÎmrgJS>Mo mor {dîm Ìr am M Ðqgh Xod gm JVmV H$s- àemgh$s A{YH$mè`m À`m gëë`m{déõ OmV AMmZH$ Zohê$ CRy>Z C^o am{hbo Am{U emh `m Mm hmv nh$sy>z Ë`m À`m~amo~a qhx ñnmo{qª>j XmZmH$S>o {ZKmbo. Zohê $Zm Ooìhm Hw$UrVar gm {JVbo H$s, "Vwåhr {VWo OmUo R>rH$ Zmhr Ago H${ eza ZamoÝhm `m Mo gm JUo Amho,' Voìhm Zohê$ åhumbo, ""ZamoÝhm Amnbo H$m H$arV AmhoV, bm mpo H$m H$ê$ XoV.'' {X.31 Am ŠQ>mo~a 1960 À`m "Q>mBåg Am $ B {S>`m' Ü`o "{ ñq>a Zohê$O² gaàmbo pìh{oq> Qy> Am{Xdmgr' `m erf H$mZo am nya S>oQ>bmB Zdê$Z EH$ ~mv r àgm[av Pmbr. am nya, 30 Am ŠQ>mo~a... d[að> nmobrg A{YH$mè m Zm AñdñW H$aUmao nmd$b CMbV n {S>V Zohê$ Zr Xþnmar qhxÿ ñnmo{qª>j J«mD$ S>da O boë`m Am{XdmgtZm ^oq>ê`mmm {ZU ` AMmZH$ KoVbm. Ü àxoemo w»` Ìr H $bmgzmw H$mQ>Oy `m À`m~amo~a Vo H$ma Ü`o ~gyz Am{XdmgtZm ^oq>ê`mgmr>r Jobo. XmZmV nmohmomë`mda Ë`m À`m Mhÿ ~moybm Koamd KmbyZ Cä`m Agboë`m nmo{bgm Zm S>mdbyZ Vo gai Am{Xdmgt Ü`o nmohmombo, Ë`m doir {VWo gmymau Xhm homa Am{Xdmgr hoa hmovo... `mnydu Am{Xdmgr godm S>imZo n VàYmZm Zm EH$ {ZdoXZ {Xbo hmovo. Ë`mV Vm Xÿi {Z`m Vrdarb ~ Xr hq>{duo Am{U ^y{ hrz Am{XdmgtZm O rzdmq>n H$aUo, Aem 45

46 mjê`m m S>ë`m hmoë`m. n {S>V Zohê$ OdiOdi 10 { {ZQ>o XmZmV hmovo Am{U Am{Xdmgter Vo ~mobboxoirb. Ë`m Zr Hw$UmÀ`m Im Úmda hmv R>odbm, Va Hw$UmMr nmr> WmonQ>br Am{U Ë`mMr {dmmanyg Ho$cr. H$mhr bmoh$ Ë`m Zm dmhy$z Z ñh$ma H$ê$ BpÀN>V hmovo, Ë`m Zm Ë`m Zr hgv-hgv ZH$ma {Xbm. Ë`m À`m mjê`m da Oê$a {dmma H$ê$, Ago AmœmgZ Ë`m Zr Am{XdmgtZm {Xbo. Vo {VWyZ OmVmM Zohê$ Mm Am{U gah$mamm O`O`H$ma gwê$ Pmbm. Ë`m wio Am{XdmgtÀ`m momm À`m Am`moOH$m Mr pñwvr mor>r {d{mì Pmbr... Ë m Zr P S>çmg{hV am`nyaà`m w»` añë`mdê$z { aduyh$ H$mT>br hmovr Am{U S>m.H$mQ>Oy `m À`m amorzmå`mmr mjur Ho$br hmovr, VgoM H$m±J«og emgzm{déõ KmofUmhr {Xë`m hmoë`m. ñdmv Í`àmárZ Va BVH$m mor>m momm n{hë`m XmM {ZKV hmovm. àë`jmv H$m±J«ogÀ`m A{YdoeZmV ^mj KoÊ`mgmR>r Amboë`m H$m±J«og AÜ`jm Mm (S>m.Zrb görd aoè>r) Owbyg Ë`mnwT>o { $H$m ns>bm... `m àxe ZmV {hñgm KoÊ`mgmR>r AZoH$ Am{Xdmgr 100 bm dê$z MmbV Ambo hmovo. Amnë`m nma n[ah$ a Jr~oa Jr doe^yfov Ambobo ho Am{Xdmgr nma n[ah$ ZmMJmUrhr gmxa H$arV hmovo. `m momm Mo ZoV Ëd Am{Xdmgr godm S>imMo AÜ`j bmb í`m emh Am{U àom gmoe {bñq> nmq>umo ZoVo H$arV hmovo... Am{Xdmgter ~mobvmzm Ë m Zm hohr H$ibo H$s, nm`r am`nyabm nmohmombobo AZoH$ bmoh$ Zohê$ Zm nmhê`mgmr>r {VWo Ambo hmovo. Ë`m À`m ZoË`m Zm Zohê$ Am{XdmgtZm ^oq>vrb Ago dmq>v ZìhVo. nu n VàYmZ AMmZH$ {VWo `od$z nmohmomë`mda VoXoIrc h amu Pmbo. `m Eo{Vhm{gH$ jum Mo gmjrxma Agbobo XodàgmX Am` `m Zr `m KQ>Zo~Ôb Ago gm {JVbo H$sg^mñWimda Zohê$ À`m ~amo~arzo Mmda C^o amhÿz bmb í`m emh hmamo `m Zr Am{XdmgtZm N>ÎmrgJS>r ^mfo Ü`o gm {JVbo, ""~Km- Amnë`m XoemMo n VàYmZ Zohê$Or Amnë`m Ü`o Ambobo AmhoV... ~Km- Ë`m Mo Jmb H$go Q>m oq>mogmaio bmb AmhoV. Ë`m Mm Moham ~Km... H$gm M H$Vmo Amho. Am{U Vwåhr Amnbm Moham nmhm. Vwåhr bmoh$ H$m` ImVm Am{U Vo H$m` ImVmV?...'' Ago åhq>ë`mda bmoh$ Q>mù`m dmody bmjbo hmovo. Zohê$OtZm H$mhrM g OV ZìhVo. J hmamo åhumbo, ""Vwåhr Amnbo Jmc ~Km- H$go AmV Jobo AmhoV.'' Ë`mZ Va Vo EHo$H$ g ñ`m m S>V Jobo. {VWo Agboë`m bmoh$m Ü`o emh `m Mr bmoh${à`vm ~KyZ Zohê$Or Iyn à^m{dv Pmbo. AmnU BVŠ`m bmoh$m Zm AmUbo Am{U Oa Zohê$ `m Mr `m bmoh$m er ^oq> Pmbr Zmhr Va H$m` H$am`Mo `mm qmvov bmb í`m emh hmamo hmovo. A{YdoeZmMm eodq>mm {Xdg Ambm hmovm. Voìhm Ë`m Zr Amnë`mOdiÀ`m mugm Zm åhq>bo hmovo H$s- r Agm {dmma H$arV hmovmo H$s, Oa Zohê$ Mr ^oq> Pmbr Zmhr Va r `m bmoh$m Zm H$m` CÎma XoUma hmovmo? mâ`m ZmV EH$M Jmoï> Ambr H$s, Zohê$Or `m XoemMo n VàYmZ AmhoV... Hw$Ur dmk Va ZmhrV H$s, Vo bm ImD$Z Q>mH$Vrb! mpm ñdm{^ mz OmJm Pmbm Am{U r gai Ë`m Zm ^oq>m`bm {ZKyZ Jobmo. (AZwdmX : M ÐH$m V ^m Omi) gwxrn R>mHy$a ZmoES>m, {X r g X^ : 1. Report of the Special Multipurpose Tribal Blocks, ministery of Home Affairs, 1960 (Verrier Elwin) 2. H$m±J«og A±S> gmoe {bp : BH$m Zm { H$ àmoj«m A±S> nm {bgro, Ama. gr. H$moMa 3. mor Am Xma Am{U bmb í`m emh `m Mo OdiMo ghh$mar XodàgmX Am` `m À`mer boih$mmr ~mv{mv. 4. bmb í`m emh `m Mo OdiMo ghh$mar Am{U mor àmmm` am bmb R>mHy$a `m À`mer boih$mmr ~mv{mv. 5. H$m±J«ogMo H$mofmÜ`j movrbmb Zohê$ `m À`mer boih$mmr ~mv{mv. 6. Q>mBåg Am $ B {S>`m, 27 Am ŠQ>mo~a 1960 Am{U Social Science Special series: The Scheduled Tribes of India, Govind Sadashiv Ghurye. 7. d[að> dh$sb H$ZH$ {Vdmar `m À`mer boih$mmr ~mv{mv. 8. N>ÎmrgJS>Mo mor {dîm Ìr Am{U H$mo[a`m (~ Hw $R>nya) g ñwmzmmo mor amom am M Ðqgh Xod `m À`mer boih$mmr ~mv{mv. 46

47 Q oìha Zmohm hm X{jU Am{ «$Ho$Mm ZmJ[aH$ Amho. A o[aho$ Ü`o ñq>±s> An H$m { H$ åhuyz Vmo àm S> bmoh${à` Amho. Q>o{bpìhOZda "X boq> emo' hm Ë`mMm ñdv:mm H$m` H«$ Amho. AË` V Jar~ H $îuduu` AmB À`m nmoq>r OÝ mbm Amboë`m `m wbmà`m `emmr hr Jmoï>- rzm H${U H$ Q >oìha Zmohm : ~m Z A H«$mB ""hm` Qóìha, r A±S >çy ~mobvmò.'' ""hm`!'' ""H$gm Amhog Vy?'' ""CÎm. Vy H$m` åhuvmò g?'' ""{~Pr Amhog?'' "" r PmonV hmovmo. H$m ao?'' ""AmB da Jmoù`m PmS>ë`mV.'' n Mdrg dfmªà`m Qóìha ZmohmZo hr ~mv r EoH$br, Voìhm Ë`mÀ`m ZmV EH$mM doir AZoH$ {dmmam Zr W mz KmVb. Amnë`m ^mdmzo H$m` KS>b `, ho 47

48 Vm~S>Vmo~ gm JÊ`mAmYr Amnbr Mm H$er H$m Ho$br? Á`m AWu ^mdmzo BVŠ`m em VnUo hr ~mv r {Xbr`o, Ë`m AWu AmB J ^ra OI r Pmbobr ZgUma. w»` åhuoo, AmB da H$moUr Jmoir PmS>br`o, ho A±S >çyzo gm Jm`Mr JaOhr ^mgbr ZìhVr. A±S >çyà`m ~mnmm - åhuoom EHo$ H$mir Amnbm gmdì ~mn Agboë`m E~bM - ho H$m AgUma, `m{df`r QóìhaÀ`m ZmV qh${mvhr e H$m ZìhVr. ho gjio {dmma Mmby AgVmZmM QóìhaZo JmS>r H$mT>br hmovr Am{U hm pñnq>bà`m {XeoZo Vmo {ZKmbm hmovm. n{hbr Jmoir E~bZo AmB À`m m S>rda mabr hmovr Am{U Xþgar S>moŠ`mÀ`m {XeoZo. A±S >çy Voìhm n Yam dfmªmm hmovm Am{U YmH$Q>m Am`g H$ Mma. AmB bm Am`gr`y Ü`o nmhÿz QóìhaÀ`m S>moŠ`mV {VS>rH$ Jobr. Á`m gmdì ~mnmmm {VañH$ma dmqy>z AmnU KamVyZ ~mhoa ns>bmo, Á`mMr Amnë`mbm EH$ àh$mao XheV dmq>m`mr, Ë`m E~b{df`r ZmV àm S> g Vmn XmQy>Z Ambm hmovm Am{U EH$ àh$mamr Aghm`Vmhr. Ë`mM {Var{ arv QóìhaZo E~bbm $moz Ho$bm. ""Vy mâ`m AmB bm mab g.'' ""hmo`.'' ""Vy mâ`m AmB bm mab g!'' ""hmò. Am{U Vy gmns>bmg Va r Vwbmhr R>ma maoz,'' Ag åhuyz E~bZo $moz Imbr R>odyZ {Xbm. E~b Oo ~mobbm`, Vo H$ê$Z XmIdm`bm mjo-nwt>o nmhuma Zmhr, ho Qóìhabm mhrv hmov. Vo df hmov QóìhaZo Amnë`m AmB bm dmmdê`mgmr>r 50 homa a±s²g IM Ho$bo. {VM dmmu åhuoo EH$ M ËH$ma hmovm, Ag S>m ŠQ>am Zr åhq>b. X{jU Am{ «$Ho$ Ü`o Ë`mZo Vmoda ~è`mn H$s nw Or Am{U Zmd H$ mdb hmov. EH$m gmon Am noam Ü`o {H$aH$moi ^y{ H$m H$ê$Z Ë`mZo A{^Z`mÀ`m joìmv nmd$b R>odb. nu {dzmoxmm A J Amnë`m Ü`o Amho `mmr OmUrd Ë`mbm Pmbr Am{U Ho$di Ë`mdaM bj H ${ÐV H$am`M - Agm {ZU ` QóìhaZo KoVbm. Vmo N>moQ>çm-N>moQ>çm nãg Ü`o "{J½g' H$am`bm bmjbm. ñq>±s> An H$m o{s>`ýg- àojh$m g moa C^ amhÿz H$m` H«$ gmxa H$aUmao {dzmoxdra X{jU Am{ «$Ho$ Ü`o Ë`m doir $mago ZìhVo. Ë`mVyZ QóìhaH$S>o V I Xÿ hmovm. g momvë`m {dg JVr Ë`mbm OmUdm`À`m. Ë`mda bmoh$m Zm hgdv ^mî` H$aU Ë`mbm O m`m. gmon Am noam, ao{s>amo Aem {R>H$mUr H$m Ho$ë`mZ Va ñq>±s> AnÀ`m joìmv Vmo pñwamdbm. ZmohmM d {eîq>ç ho H$s, Vmo Hw$R>ë`m EH$mM àh$maà`m àojh$m gmr>r H$m` H«$ H$aV Zgo. H $îuduu` àojh$ Agbo Va Ë`m À`mda {dzmox H$am`Mo ZmhrV, Jmoao AgVrb Va Ë`m Zm djim`m - Ag Ë`mZo H$Yr Ho$b Zmhr. Ë`mÀ`m {dzmoxmmo MQ>Ho$ gjù`m Zm ~gv. {VWo H$moUrhr AndmX ZìhVm. {dzmoxmmr VmH$X Amnë`mbm bhmz AgVmZmM H$ibr hmovr, Ag Qóìha gm JVmo. EH$Xm Amnë`m AmOmo~m ~amo~a Vmo EH$m momm bm Jobm hmovm. ~moybm KmoS>çm da ñdma Pmbobo Jmoao nmobrg hmovo. Ë`mVbmM EH$ AmOmo~m À`m A Jmda IoH$gbm. AmOmo~m Ë`mbm åhumbo, "" bm EH$ Jmoï> {dmmam`mr hmovr. mjà`m AmR>dS>çmV Amnë`m AÜ`jm Zr S>~u Ü`o qoh$boë`m EH$m KmoS>çmM Mw ~Z KoVb hmov. Vo Oa KmoS>çmM Mw ~Z KoD$ eh$vmv, Va mâ`m ~{hurm H$m Zmhr?'' "" bm H$m` mhrv?'' nmo{cgmzo CÎma {Xb. ""Vwbm mhrv Zmhr H$maU Vy mâ`m ~{hurbm ~{KVbob Zmhrg.'' `mda Vmo nmobrg OmoaOmoamV hgm`bm bmjbm, Ë`mÀ`m~amo~a AmOmo~mhr. Amnë`m Am`wî`mV n{hë`m XmM AmnU EH$m Jmoè`mbm Am{U EH$m H $îuduu`mbm EH$Ì hgvmzm nmhv hmovmo, Ag Qóìha åhuvmo. Ë`mbm OmohmÝg~J À`m AmOy~mOyÀ`m eham YyZ hiyhiy Am{U J X{jU Am{ «$Ho$Vë`m dojdojù`m eham YyZ ~mobmdu `od$ bmjb. hmvr WmoS>o $ma n go Ioiy bmjbo. Jar~ åhuyz OÝ mbm `m`m Am{U Jar~ åhuyz am`m, ho H $îuduu`m À`m mwr `ouma Xþï>MH«$ Amnë`m wbmn`ªv `od$z Wm ~m`bm hd, Ë`mZo Ë`mVyZ ~mhoa ns>m`bm hd - ho Amnë`m AmB M ñdßz gmh$ma H$aÊ`mÀ`m {XeoZo Ë`mMm àdmg gwê$ Pmbm hmovm....am{u gmdì d{s>bm Zr AmB da Jmoù`m PmS>ë`m. 48

49 N>moQ>m Q >oìha AmB gmo~v E~bZo {Xboë`m Y H$sZ Va AmnU `m XoemV amhÿ eh$v Zmhr `mmr OmUrd Qóìhabm Pmbr. hmvmv Agbobo H$m` H«$ Am{U H$m g ndyz AIoa 2012 Ü`o Ë`mZo Xoe gmos>bm. AmVm Ë`mbm A o[aho$ Ü`o Amnb Zer~ AO mdm`m hmov. Qóìha Zmohm AmO 34 dfmªmm Amho. H$m os>r g Q b `m A o[ah$z M Zobda gßq> ~a 2015 nmgyz "X S>obr emo' ZmdmMm amoh$s`-gm m{oh$ ^mî` H$aUmam AË` V bmoh${à` Agm {dzmoxr H$m` H«$ gmxa H$aVmò. ñq>±s> An H$m os>rà`m Ë`mÀ`m H$m` H«$ m Zm Vw $mz JXu hmovo. OJ^amVë`m ZmdmOboë`m H$m o{s>`ýg Ü`o Ë`mM Zmd KoVb OmV. Ë`mMr dfm Mr H$ mb gw mao 13 H$moQ>r S>m bg EdT>r Amho. wimv A{^Z`mMr AmdS> Am{U ZH$bm H$aÊ`mV hmvi S>m Agë`m wio A o[aho$mo AÜ`j S>m ZëS> Q ån hm ZmohmÀ`m Img AmdS>rMm {df`. Ë`m Mr hþ~ohÿ~ Z $b Va Vmo H$aVmoM, nu Ë`m À`m YmoaUm da H$R>moa Q>rH$mhr H$aVmo. Zmohm Agob qh$dm Om Z Am {bìha hm {~«{Q>e H$m o{s>`z Agob; Am À`m XoemV `od$z amhvm Am{U Am À`mM gah$mamr qq>jb H$aVm, Agm Amamon Ë`m À`mda AZoH$Xm hmovmo. nu Zmohm Agob qh$dm Am {bìha, Vo H$mhr Ho$di A o[aho$v Oo KS>V ` Ë`mdaM ^mî` H$aVmV Ag Zmhr; Va Amnmnë`m XoemV KS>Umè`m KQ>Zm Mmhr Ianyg g mmma KoVmV. Am {bìhazo B ½b S>À`m amokamê`mda Ho$br VodT>r H$R>moa Q>rH$m Xþgè`m H$moUr ¹${MVM Ho$br Agob. ZmohmZo X{jU Am{ «$Ho$Vë`m ^«ï>mmmamda, `m AmYrMo amï >mü`j OoH$~ Pw m `m À`mda AmoT>bobo H$moaS>o, Jwám `m ^mavr` CÚmoJnVr Hw$Qw> ~mzo Pw m À`m gmømzo { idbobr àm S> H$ mb Am{U CÚmoJnVramOH$maUr `m Mo nañnag ~ Y `mmr Ë`mZo Or H$mhr pi r CS>dbr, Vr wimvyzm EoH$m`bm Am{U ~Km`bm hdr. A o[ah$m, B ½b S>, Am ñqó{b`m Am{U X{jU Am{ «$Ho$Vhr Ë`mMo H$m` H«$ hmod$ bmjbo AmhoV. "hm crdws> [anmoq> a' `m {Z`VH$m{bH$mZo Ý`ỳ m H $ Yë`m àgma mü` m Vë`m 35 VmH$XdmZ mugm Mr `mxr 2017 Ü`o à{gõ Ho$br hmovr. Qóìha ZmohmM Zmd Ë`mV hmov. "Q>mB ' J{PZÀ m OJ^amVë`m à^md nms>umè m 100 mugm Ü`ohr ZmohmMm 2018 Ü`o g mdoe Ho$bobm Amho. mì `m `emà`m mjo Iyn mor>m PJS>m Amho. du ÛofmMo MQ>Ho$ AmhoV. J[a~rer XmoZ hmv AmhoV. JwÝhoJmar Amho. Am{U namh$moq>rmr {OÔhr Amho. QóìhaMr Zìho, Ë`mÀ`m AmB Mr, qh$~hþzm, QóìhaÀ`m Jmoï>rMr Iar Zm{`H$m VrM Amho. n {Q {e`m Zm på~gobmo hr Zmohm bhmz Agë`mnmgyZ ~ S>Imoa hmovr. X{jU Am{ «$Ho$ Ü`o H $îuduu` åhuyz OÝ mbm `ou åhuoo Ho$di IñVm ImV Am`wî` OJU hmov. Jmoè`m Zr ~ZdyZ {Xboë`m KoÅ>m À`m ZaH$mV amhu. Ë`m doir OmohmÝg~J Ü`o H $îuduu`m Zm g Ü`mH$miZ Va Wm ~m`mr nadmzjr ZìhVr. {Xdgm Vo `od$ eh$v hmovo, H$maU Jmoè`m Zm Amnbr H$m H$aÊ`mgmR>r Ë`m Mr JaO ^mgm`mr. OmohmÝg~J nmgyz H$mhr Vmgm À`m A Vamda Agboë`m gmodoq>o Ü`o Ë`mgmR>r N>mdÊ`m Cä`m H$aÊ`mV Amë`m hmoë`m. X{jU Am{ «$Ho$Vë`m dojdojù`m ^mjm VyZ H$m mà`m emoymv Amboë`m H $îuduu`m gmr>r {VWo amhê`mmr ì`dñwm Agm`Mr. gah$maà`m ZmV Amho Vmon`ªV gmodoq>mo ho Ë`m M Ka hmov. Aem H$mimV n {Q {e`m Q>m`qnJ {eh$br. 80 À`m XeH$mMm Vmo H$mi. Am Vaamï >r` nmvirda gah$maà`m du ^oxr ZrVrÀ`m {ZfoYmMm gya bmjv hmovm Am{U Ë`mda Cnm` åhuyz X{jU Am{ «$Ho$À`m gah$mazo N>moQ>çm- 49

50 N>moQ>çm gwymaum AmnU H$aV AmhmoV, Ag XmIdm`bm gwédmv Ho$br hmovr. Jmoao H$aV Agboë`m {ZåZ ñvamdamr H$mhr H$maHw$Zr H$m H $îuduu`m Zm { iy bmjbr hmovr. n {Q {e`mbm Ë`mMm $m`xm Pmbm Am{U Vr OmohmÝg~J Ü`o N>moQ>çm- mor>çm ZmoH$è`m H$ê$ bmjbr. {VWoM amhê`mmo mj emoyy bmjbr. ehamvë`m H$mhr doí`m Zr {Vbm XV Ho$br. VrgwÕm doí`m Amho, Agm Jmoè`m Mm g O H$mhr doim ìhm`mm; nu n {Q {e`mzo Ë`mH$S>o Xþb j Ho$b Am{U M $ ^ms>çmzo Ka KoÊ`mn`ªV {VMr Ob Jobr. H$moUË`mhr n[apñwvrv gmodoq>o Ü`o AmB À`m qh$dm {VÀ`mnmgyZ dojù`m Pmboë`m d{s>bm H$S>o amhm`m Zmhr, ho {VZo n $ R>adb hmov. Aem àh$mao âb Q> Ü`o amhê`mv YmoH$m hmovm. H$mhr doim Vr nh$s>brhr Om`Mr. H$mimoI Pmë`mZ Va "Jmoè`m À`m dñvrv VwP H$m` H$m?' åhuyz nmobrg {Vbm KoD$Z OmV. ^a gmq> X S> H$ê$Z gmosy>z XoV. ~mhoa ns>br H$s n {Q {e`m nwýhm Amnë`m Kar Om`Mr. Vr {OWo amhm`mr, Ë`mM B mavrv am ~Q> M hr Ka hmov. pñdëpbªs>hÿz Ambobm hm O Z ¹${MV H$moUmer ~mobm`mm. AmnU ~ao H$s Amnb H$m ~a, Aem d ÎmrMm. Am{U Jmoam. {VM d` hmov 24 Am{U Ë`mM 46. n {Q {e`m Am{U am ~Q> Mr Ìr Pmbr. Vo ào mv ns>bo Am{U EH$ {Xdg n {Q {e`mzo Amnë`mbm yb hd `, Ag Omhra Ho$b. am ~Q> bm yb~mi ZH$mo hmov. nu Ë`mZo wbmmr O~m~Xmar `mdr, Aer {VMrhr BÀN>m ZìhVr. {Vbm $º$ Ë`mÀ`mnmgyZ yb hd hmov. {X.20 o$~«wdmar 1984 `m {Xder Qóìha ZmohmMm OÝ Pmbm. Vmo YS> H $îuduu`hr ZìhVm Am{U YS> Jmoamhr ZìhVm. Ë`mMr H$m Vr Jìhmi hmovr. X{jU Am{ «$Ho$V Ë`m doir Aem dum À`m bmoh$m gmr>r dojim eãx hmovm, "H$bS>.' yb Pmb åhuyz n {Q {e`m Am{U am ~Q> bm Og EH$Ì Am`wî` KmbdU eš` ZìhV, Vg M n {Q {e`mbm Jìhmi dum M yb Amnb Amho, ho gm JVm `ou AeŠ` hmov. H$maU Ë`m doir Aem àh$mamm g J JwÝhm mzbm Om`Mm. Ë`mgmR>r A{Ve` H$R>moa {ejm hmovr, Img H$ê$Z H $îuduu`m Zm. QóìhaMm OÝ hmm EH$ JwÝhm hmovm. hr dm O ~m Z A H«$mB. "~m Z A H«$mB ' ho Qóìha ZmohmÀ`m AmË M[aÌmM Zmd Amho. XmoZ dfmªnydu à{gõ Pmboë`m `m nwñvh$mv Ë`mÀ`m n{hë`m Mmodrg dfmªà`m Am`wî`mMr H$hmUr Amho. H$mhrem VQ>ñWnUo gm {JVbobr. H$Yr H$Yr {dzmoxmzo w$bdbobr Am{U àg Jr dmmumè`mà`m S>moù`m V nmur AmUUmar. nu `mv Hw$R>ohr "Jar~ {~Mmao Amåhr' Agm gya Zmhr. AmB ~amo~a Pmbobr ^m S>U AgmoV H$s, d{s>bm Zm OmUyZ `m`mm Ho$bobm à`ëz Agmo- ZmohmZo àm OinUo Amnë`m Am`wî`mMm nq> m S>bm` Am{U Ë`m~amo~aM du ÛofmÀ`m n[aum m Mr XmhH$Vmhr. g»`ozo H$ r AgyZhr Jmoè`m Zr ~hþg»` Agboë`m H $îuduu`m Zm Ë`m À`m O mvtzwgma {d^mjb hmov. H$moUr Pmogm hmov, Hw$Ur Pwby. H$moUr Ëgm Jm, Va Hw$Ur gmowmo. àë`oh$mbm dojdojio A{YH$ma. Ë`m wio àë`oh$ O mvrmm Xþgè`m O mvrda amj. Ë`mMmM Cn`moJ Jmoè`m Zr Ho$bm Am{U Amnb amá` àñwm{nv Ho$b. AË`mMma dmt>bo H$s, {damoymmo gya C Q>m`bm bmjvmv. Qóìha ZmohmÀ`m nwñvh$m Ü`o ZoëgZ S>obm Mm Am{U Am{ «$H$Z Z ezb H$m±J«ogMm C oi AWm VM Amho, nu Ë`mÀ`m OJÊ`mÀ`m AmoKmV Vmo Zmhr. Ë`mÀ`m Am`wî`mMr Jmoï> Ë`mbm Amboë`m AZw^dm {df`r, Ë`mZo ^mojboë`m H$ï>m {df`r Amho. Ë`mÀ`m OÝ mz Va df ^amvm XmoZ dojù`m dumªmo ZmVog ~ Y qh$dm b¾ ~oh$m`xm R>adUmè`m H$m`ÚmV gwymaum Pmbr. Ë`mZ Va nmm dfmªzr S>obm Mr Vwé JmVyZ gwq>h$m Am{U AmUIr Mma dfmªzr X{jU Am{ «$Ho$ Ü`o gjù`m dumªà`m ZmJ[aH$m Zm VXmZmMm h $ XoUmar n{hbr {ZdS>UyH$. S>obm amï >mü`jnxr {ZdSy>Z Ambo Am{U H $îuduu`m Zm moh$ionumzo OJVm `od$ bmjb. nu `mmm AW H $îuduu`m Mr Xþ:I g nbr hmovr, Agm Zmhr. du ^ox AgVmZm Jmoè`mMr Jwbm r H$ê$Z H $îuduu`m Zm WmoS>o Var n go { iv. nu AmVm Ë`m Mr n MmB V hmov hmovr. H$m H$aÊ`mM Xþga H$moUV hr H$g~ Ë`m À`mVë`m AZoH$m nmer ZìhV. Ë`m wio nmoq> ^aê`mgmr>r, Hw$Qw> ~mm nmbznmofu H$aÊ`mgmR>r H$m` H$amd, ho Ë`m Zm H$ioZm. Ë`mVyZM JwÝhoJmar dmt>rbm bmjbr, Ag Qóìha åhuvmo. 50

51 H$mhr H$mhr ~m~vtv Q oìhamr V Iyn R>m AmhoV. Amnb yi {dgau mugmbm eš` Zmhr, ho Ë`mVb M EH$. A o[aho$ Ü`o "Amåhr Am{ «$H$Z A o[ah$z' åhuyz AmoiIbo OmVmo Am{U Vo `mo½`m Amho, Ag Ë`mbm dmq>v. åhuyzm `m dfumm w$q>~m bmm {dœmfh$ «$mýgzo qoh$ë`mz Va Ë`mZo "Am{ «$H$m dz X dës> H$n' Agm {dzmox Ho$bm Am{U Ë`mdê$Z EH$M JXmamoi Pmbm. «$mýg Ü`o w$q>~m bà`m MmhË`m Zr Q oìhada gs>hy$z Q>rH$m Ho$br. AZoH$m Zr Ë`mMm {ZfoY Ho$bm. BVH $M Zìho, Va «$M A å~ogos>ahr Ë`mÀ`mda amjmdbo Am{U Ë`m Zr EH$ nì nmr>db. `m nìmv åhq>b hmov, "VwÂ`m åhuê`mv H$mhrhr VÏ` Zmhr. IwÔ IoimSy >ZrM Ag gm {JVb ` H$s- Ë`m Mo nmbh$ Xþgè`m XoemVyZ BWo Ambobo AgVrb, nu Vodrgn H$s XmoKo OU gmos>bo Va ~mh$s gjù`m Mm OÝ «$mýg Ü`o Pmbobm Amho. Ë`m M {eju «$mýg Yb Amho Am{U gm H$a Ioim`bmhr Vo «$mýg Ü`oM {eh$bobo AmhoV. Vo «$M ZmJ[aH$ AmhoV Am{U Ë`m Zm Amnë`m XoemMm A{^ mz Amho. `m IoimSy >Mr {Za{Zamir nmœ ^y r ho «$mýg Yë`m {d{dyvom à{vq~~ Amho. (Q oìhaà`m Vo, ho «$mýgà`m dgmhvdmxmm à{vq~~ Amho). «$mýg hm EH$ H$m ñ m nm {bq>z Xoe Amho...' dj ao dj ao. "X S>obr emo' `m Amnë`m H$m` H«$ mv QóìhaZo Ë`mM g{dñva CÎma {Xb. Vmo åhumbm, ""A å~ogos>a H$m` åhuvmhov Vo bm H$iV `, nu AZoH$ «$M ZmPr `m Am{ «$H$Z yi Agboë`m IoimSy >Zm {hudê`mgmr>r Ë`m À`m H $îuduu` AgÊ`mMm Cn`moJ H$aVmV. "Vwåhr «$M Zmhr, Amnë`m XoemV nav Om' Ag Ë`m Zm gm JVmV. Ë`m À`mda h m H$aÊ`mgmR>r Ë`m À`m dum Mm Cn`moJ H$aVmV. mâ`m Vo, OJ^amVbo ãb H$ bmoh$ «$M IoimSy >M ho Am{ «$H$Z AgU gmoa H$aV hmovo. ZH$mamË H$ nõvrzo Zmhr, gh$mamë H$ nõvrzo nmhm- ho Am{ «$H$Z IoimSy> AmO «$M ~Zy eh$bo, Agm {dmma Ë`m À`m ZmV `ov hmovm. Ë`m IoimSy >Zr Oo { idb `, Vo BVa H $îuduu` gmoa H$aV hmovo. Am{U åhuyzm bm hm dmx {d{mì dmq>vmò. bmoh$ Am{ «$H$Z Am{U «$M Ago XmoÝhr H$m Agy eh$v ZmhrV? Am{U «$M Agm`M Va ñwbm Va Ho$boë`m Zr qh$dm Ë`m À`m wbm Zr Amnbr AmYrMr g ñh $Vr {dgê$z H$m Om`bm hdr? bm ho IoimSy> AmdS>VmV. EH$mM doir Ë`m M Am{ «$H$Z AgU Am{U «$M AgU bm AmdS>V. Ë`m M «$M AgU Og AmnU Ë`m À`mnmgyZ {hamdyz KoD$ eh$v Zmhr, Vg M Ë`m M Am{ «$H$Z AgU hr Ë`m À`m YyZ H$mTy>Z Q>mH$Vm `ouma Zmhr. A o[aho$à`m ~m~vrv bm Zo H $ hom AmdS>V. hm Xoe na o$šq> Zmhr. nu BWo bmoh$m Zm Amnbr AmoiI bndmdr bmjv Zmhr- qh$~hþzm, Vr gmoar H$aVm `ovo. Xþga åhuoo, Ooìhm Am{ «$H$Z yi Agboë`m ì`º$sà`m hmvyz EImXm JwÝhm KS>Vmo, Voìhm «$mýg Ü`o Ë`mMm C oi Am{ «$H$Z ñwbm V[aV Agm hmovmo. nu Ë`m À`m wbm Zr {dœmfh$ qoh$bm H$s mì Ë`m Mm C oi Ho$di «$M åhuyz H$am`Mm AgVmo. hm Hw$R>bm Xm {^H$nUm åhum`mm?'' m m Xy Jgm m `m «$mýg Ü`o ñwbm V[aV Pmboë`m Am{ «$H$Z mugmm CXmhaUhr Ë`mZo {Xb. Qóìha åhumbm, ""Mm Ï`m Oë`mda EH$ bhmz yb AS>H$b hmov. Jgm mzo Amnbm Ord YmoŠ`mV KmbyZ `m wbmbm dmmdb Am{U gah$mazo Ë`mbm «$M ZmJ[aH$Ëd Vm~S>Vmo~ XoD$Z Q>mH$b. åhuoo O{ Zrda AgVmZm Vmo Am{ «$H$Z hmovm. Á`m jur Ë`mZo AS>H$boë`m wbmbm dmmdb, Ë`m jur Vmo «$M Pmbm! g Om Ë`mÀ`m hmvyz Vo ~mi ns>b AgV, Va Am{ «$H$Z mugmzo ~mi nms>b, Ag åhq>b Job AgV. ""gẍ^ Am{U ~mah$mdo, H $Jmoao `m Jmoï>r AmnU hadv Mmbbmò, Agḧr Ë`mM åhuu Amho. A o[aho$ Ybo A{V COdo åhuy bmjbov- "Amåhrhr hom åhuv hmovmo H$s, Am{ «$Ho$Zo {dœmfh$ qoh$bm`. nu Amåhr Vg åhq>ë`mda Amåhmbm du ^oxr mzb Job Am{U QóìhaZo åhq>ë`mda Vo Mmbb.' nu Vo ~amo~am Amho Zm? H$moU ~mobv `, H$moUË`m gẍ^m V ~mobv ` ho hîdmm Zmhr H$m? mâ`m { Ìmbm r, "H$m` ZrJa' Aer hmh$ mau Am{U EImÚm Jmoè`mZo Ver hmh$ mau `mv $ah$ Zmhr H$m? r Ë`m IoimSy >Zm Am{ «$H$Z åhuvmo Voìhm r Ë`m À`mVb «$MnU H$mTy>Z KoV ZgVmo, Va mâ`m Am{ «$H$ZnUm Ü`o Ë`m Mm g mdoe H$aV AgVmo. Am{ «$H$Z yi Agboë`m mâ`m «$M ^mdm H$S>o r ~KV AgVmo. Ë`m À`m Am{ «$H$Z AgÊ`mM H$m VwH$ r `mnwt>ohr H$aV amhrz; H$maU Vo Am{ «$Ho$Vbo AmhoV, Ë`m Mo nmbh$ 51

52 Am{ «$Ho$Vbo AmhoV `mmr OmUrd bm Amho. Ë`mM doir Vo «$M AmhoV, hohr bm mhrv Amho. Am{U «o$m bmoh$m Zm Oa ho mý` Zgob Va Vmo Ë`m Mm àm ãbo Amho, mpm Zmhr. "" r H$moU Amho, Hw$Ry>Z Ambmò, ho Zmhr {dgavm `ouma; H$maU Vmo mâ`m ApñVËdmMm A{d^mÁ` ^mj Amho. r Omo H$mhr KS>bmò, Vmo ~mbnur mâ`mda Pmboë`m g ñh$mam YyZ. ho g ñh$ma H$go nwgyz Q>mH$Vm `ovrb?'' emiov AgVmZmhr Yë`m gwå>rv XmZmda Pmbobr wbm Mr {d^mjur ~KUmam Qóìha AmnmoAmn H $îuduu` wbm À`m KmoiŠ`mV {eam`mm. Jmoè`m wbm Ü`o Vmo { giy eh$v ZìhVm. H$bS> wb $maer ZìhVrM. X{jU Am{ «$Ho$V mor>çm g»`ozo Agboë`m ^mavr`m Ü`ohr Vmo ~mhoamm hmovm. ( mì, AH$amì`m dfu Zì m emiov EH$Q>mM C^m AgVmZm {WgmZ {n o ZmdmÀ`m ^mavr` wbmzom Ë`mÀ`mg moa ÌrMm hmv nwt>o Ho$bm Agë`mM hr Ë`mZo AmdOy Z åhq>b `.) bhmznumnmgyz H $îuduu`m Ü`o dmt>ë`m wio VoM Ë`mbm Ë`mMo gjogmò ao dmq>v, `mv Zdb Vo H$m` AgUma! QóìhaMm OÝ Pmbm Am{U n {Q {e`m Ë`mbm KoD$Z dojù`m Kar amhm`bm Jobr. am ~Q> bm Amnbm Ìmg hmod$ Z`o, hm Ë`m mjmm hovy hmovm. nu Amnë`m wbm{df`r am ~Q> À`m ZmV ào hmov. Ë`m wio n {Q {e`m bnyz-n>nyz Qóìhabm am ~Q> À`m Kar KoD$Z Om`Mr. gwédmvrmo H$mhr {hzo XþnQ>çmV Jw S>mibob ho ~mi H $îuduu` Amho H$s H$bS>, ho H$iU eš` ZìhV. Ë`m wio Vo eš`hr ìhm`m. nu Z Va mì QóìhaMm du bndu H$R>rU hmod$ bmjb. H $îuduu` ~mb bm H$bS> yb AgU JwÝhm Agbm Var H$bS> Xm në`mm H$bS> yb hm JwÝhm ZìhVm. n {Q {e`mzo J Amnë`m EH$m H$bS> {ÌUrbm hmvmer Yab. Qóìha {VMm wbjm Amho Am{U AmnU Ë`mMr XmB AmhmoV, Ag Vr ~mhoaà`m OJmbm ^mgdv Ago. XoemVbo H$m`Xo qh${mv {e{wb Pmë`mZ Va {Vbm Amnë`m wbmbm Amnb åhuu eš` Pmb Am{U n {Q {e`m Qóìhabm KoD$Z gmodoq>mobm Amnë`m mhoar `od$ bmjbr. {VÀ`m AmB M Ka åhuoo PmonS>rM hmovr. EH$ Imobr Am{U Iyn gmar mug. {VWohr Qóìha Ë`mÀ`m dum wio dojim R>am`Mm. Ë`mVyZ n {Q {e`mzo hå>mzo Ë`mbm B p½be {eh$m`bm bmdb hmov. Ë`m wio Ë`mMr AmOr H$YrM Ë`mÀ`mda hmv CJmam`Mr Zmhr. Eadr bhmz wbm Zm mau hm gjù`m mor>çm Mm OÝ {gõ h $ Ago. {eñv bmdê`mmm Vmo EH$ od mj mzbm Om`Mm. EH$m wbmivr Ü`o QóìhaZo gm {JVb `, ""nu mâ`m AmOrbm ^rvr dmq>m`mr. Amnë`m BVa ZmVd S>m Zm H$m Am{U H$g mam`m, ho {Vbm mhrv hmov ; nu bm- EH$m H$bS> wbmbm maê`mmr {VMr qh V ìhm`mr Zmhr. mpo AmOmo~mhr Ë`m À`m JmS>rVyZ bm Ý`m`Mo, Voìhm AmJ«h H$ê$Z mjà`m grq>da ~gm`bm bmdv. {VWo mbh$ ~gvmv åhuyz!'' Amnbm du hm H${Zð> Amho, ho `m S>itÀ`m ZmV {H$Vr n $ ~gbob hmov. QóìhaÀ`m gwx dmzo Ë`mÀ`m AmB bm Agm H$moUVmhr J S> ZìhVm. Xaå`mZÀ`m H$mimV {VZo H $Wm {bh$ Y ñdrh$mabobm hmovm. `oeyda {VMr {Zñgr ^º$s hmovr Am{U H$moUË`mhr n[apñwvrv Amnbm Xod Amnë`m nmr>rer Agob, Agm {VMm Xmdm Agm`Mm. Kar XmoZ doim Im`bm Agm`M, nu Ë`mgmR>r $ma n go IM Ho$bo Om`Mo ZmhrV. m g H$mnVmZm Imbr ns>bobr Ma~r ñdñv { ivo, åhuyz Vr {eodbr Om`Mr. Ë`mhÿZ H$ r n go AgVrb Va o$hy$z {Xboë`m hms>m M gyn ~Zdb Om`M. QóìhaZo $mam VH«$ma Ho$br Va AmB {MH$Z AmUm`Mr. mì n {Q {e`mzo n go gmr>dyz EH$ OwZr $mošgd JZ {dh$v KoVbr. Qóìhabm KoD$Z Ë`mVyZ Vr ^anya ^Q>H$m`Mr. `m XmoKm M Ag EH$ OJ {Z m U Pmb hmov Am{U n {Q {e`m Ë`mbm AmH$ma XoV hmovr. Amnë`m wbmbm n {Q {e`m Zoh rm ~amo~arà`m mugmgmai dmjdv Ago. ~mh$s H$embm n go XoU {VÀ`m {Odmda `ob, nu QóìhagmR>r nwñvh $ AmUVmZm {VZo H$Yrhr VH«$ma Ho$br Zmhr. Ë`mV Ym{ H$ nwñvh$m Mm ^aum Agm`Mm, ho Ia ; nu dmmzmmr AmdS> bmjê`mgmr>r hr gwédmv nwaoer hmovr. Amnë`m AmB wio Qóìhahr AZoH$ ^mfm ~moby bmjbm. B p½be hr Ë`mMr n{hbr ^mfm Agob `mmr H$miOr n {Q {e`mzo KoVbr hmovrm. H$maU `mm ^mfo wio Vmo Amnë`m J[a~rda mv H$ê$ eho$b, Ag {VM V hmov. 52

53 nu Pmogm, Pwby, gmowmo, ËñdmZm, Am{ «$H$mZ `m ^mfmhr Ë`mbm B p½bebvš`mm AñI{bV `od$ bmjë`m. Ë`mV O Z ^mfomrhr Z Va ^a ns>br. gmodoq>o Ü`o dojdojù`m ^mfm ~mobumao H $îuduu` hmovo. Ë`mVë`m AZoH$m Zm Amnbr gmosy>z BVa H$moUVrhr ^mfm g Om`Mr Zmhr. Ë`m À`mer ~mobyz, Ë`m M EoHy$Z n {Q {e`m Ë`m {eh$br. {VMr ñdv:mr mv ^mfm Pmogm hmovr. dojdojù`m ^mfm Mm Amnbr AmB H$gm Cn`moJ H$ê$Z KoVo, ho Qóìha bhmz Agë`mnmgyZ nmhv hmovm. Ë`m wio Vmohr Ë`m gjù`m ^mfm AmnmoAmn {eh$bm Am{U AmB gmaimm Ë`m Mm Cn`moJ H$ê$ bmjbm. EH$Xm añë`mvyz EH$Q>m OmV AgVmZm H$mhr Pwby wb Ë`mÀ`m mjo `od$ bmjbr. Ë`mbm JmRy>Z Ë`mbm bw~ms>m`mm Ë`m Mm ßb Z Mmbbm hmovm. Ë`m M ~mobu EoHy$Z Qóìha dibm Am{U Ë`m Zm åhumbm, ""AmnU gjio { iyz Xþgè`m H$moUmbm Var bw~ms>b Va? mpr V`mar Amho.'' Vr wb JS>~S>br Am{U J gmdê$z åhumbr, ""gm ar S>çwS>. Amåhr Jmoè`m Zm bw~ms>ê`mmm {dmma H$aV hmovmo. VwÂ`mH$Sy>Z Amåhmbm H$mhrhr ZH$mò.'' ^mfo{df`r Qóìha Amnë`m nwñvh$mvyz Am{U Amnë`m dojdojù`m wbmivt YyZ Iyn N>mZ ~mobvmo. "" r EH$ àh$mao gas>m ~Zbmo hmovmo. mpm a J ~Xbm`Mm Zmhr. nu mâ`m a Jm{df`rMr Vw Mr ZOa mì ^mfo wio r ~Xby eh$v hmovmo. Vwåhr mâ`mer ËñdmZm Ü`o ~mobbmv, Va r Ë`m ^mfov Vwåhmbm CÎma Úm`Mmo. Vw Mr ^mfm Pwby Agob, Va mprhr ^mfm VrM Agm`Mr. r Vw À`mgmaIm {Xgm`Mmo Zmhr, nu r Oa Vw À`mgmaIm ~mobv AgoZ Va r Vw À`mn H$s EH$ hmod$z Om`Mmo.'' n {Q {e`mzo AmUIr EH$ Jmoï> Qóìhabm {eh$dbr. OmUrdnyd H$ Zmhr, AmnmoAmn. {VZo Ë`mbm {dmma H$am`bm {eh$db. H$moUVrhr Jmoï> {Z yq>nuo ñdrh$mê$ ZH$mog, àý {dmma- `m {VÀ`m d Îmr wio Qóìhahr VgmM Pmbm. H$moUË`mhr H $îuduu` KamV Zgbob dmvmdau AmB wio Qóìha AZw^dV hmovm, OJV hmovm. H$Yr Var Ë`mÀ`m AmB bm EImXr H $îuduu` ~mb {dmmam`mr, "Am`wî` Oa KoÅ>mo Ü`o H$mT>m`M Agob Va Vy Qóìhabm ~mhoam OJ H$m XmIdVò g?' Ë`mda n {Q {e`m CÎma Úm`Mr, "H$maU, Vmo Oar BWyZ ~mhoa ns>bm Zmhr, Var KoÅ>mo åhuoo OJ Zìho ho Ë`mbm g Oob.' `m XmoKm M OJ ~Xbb, Vo E~bMm Ë`mV àdoe Pmbm Voìhm. E~b moq>a oh ${ZH$ hmovm. dma dma ~ X ns>umar $mošgd JZ XþéñV H$am`À`m {Z{ ÎmmZo n {Q {e`m Am{U E~bMr Ìr Pmbr. H$mhr dfmªzr Ë`m Zr b¾ Ho$b Am{U ~amh$ Amo~m m m À mgmo~v Q >oìha 53

54 A±S ²>>çyMm OÝ Pmbm. A±S ²>>çy gmymau dfm Mm AgVmZmMm EH$ àg J QóìhaZo Amnë`m nwñvh$mv {b{hb `. Ë`mÀ`m AmB À`m ì`{º$ ÎdmM Zo H $ {MÌ Ë`m àg JmVyZ C^ amhv. Xa a{ddmar n {Q {e`m Amnë`m wbm Zm KoD$Z MM Ü`o Om`Mr. EH$ Zìho, VrZ. EH$m a{ddmar Ë`m Mr JmS>r ~ X ns>ë`m wio {VZo { Zr~gZo Om`M R>adb. ""JmS>r MmbV Zmhr`o `mmm AW OrPgbm AmO AmnU Amam H$am`bm hdm`,'' Ag QóìhaZo {Vbm gm JyZ nm{hb, nu Ë`mMm Cn`moJ Pmbm Zmhr. Ë`m doir OmohmÝg~J À`m Amgnmg H $îuduu` bmoh$m Zr { Zr~gMr godm gwê$ Ho$bobr hmovr. S>obm Vwé JmVyZ gwq>bobo Agbo Var gmd {ÌH$ {ZdS>UwH$m Pmboë`m ZìhË`m. g gxoda Jmoè`m M M dm ñd hmov Am{U Ë`m Zr Ho$bobo H$m`Xo aô Pmbo ZìhVo. H $îuduu`m Zm R>amdrH$ doioz Va ehamv AgÊ`mMr nadmzjr ZìhVr. {edm`, H $îuduu`m gmr>r gmd O{ZH$ dmhvyh$hr CnbãY ZìhVr. nu H$m mgmr>r H $îuduu`m Mr JaO ^mgv Agë`m wio { Zr~gMr godm Mmbm`Mr. Vr AWm VM ImgJr hmovr, H$m`ÚmÀ`m n[akm~mhoamr hmovr. Aem n[apñwvrv eodq>à`m MM YyZ n {Q {e`m Amnë`m XmoZ wbm Zm KoD$Z ~mhoa ns>br, Voìhm { Å> H$mimoI ns>bm hmovm. AmOy~mOybm EH$hr { Zr~g {XgV ZìhVr. ~amm doi dmq> nmhÿz {VZo {bâq> mjm`m R>adb. EH$m JmS>rdmë`mZo {bâq> {Xbrhr. nu WmoS >g A Va nma hmov ` Z hmov ` VmoM mjyz EH$ { Zr~g Ambr Am{U JmS>rÀ`m g moa `od$z C^r am{hbr. Amnë`m ì`dgm`mda S> m mabm åhuyz { Zr~gMm Sḿ`ìha g VmnyZ JmS>rÀ`m Sḿ`ìhada Mmb H$ê$Z Ambm. n {Q {e`mzo Ë`mMr g OyV H$er~er H$mT>br Am{U AmnU Ia Va { Zr~gMrM dmq> nmhv hmovmo, Ag gm JyZ Vr Amnë`m XmoZ wbm Zm KoD$Z ~g Ü`o ~gbr. ~g Ü`o Xþga H$moUrhr ZìhV. amì Pmbobr. Sḿ`ìha Am{U H $S>ŠQ>a XmoKm Mmhr nmam MT>bobm. Sḿ`ìhaZo J n {Q {e`mh$s>o Amnbm momm didbm. ""Omo muyg VwPm Zdam Zmhr, Ë`mÀ`m~amo~a JmS>rV ~gm`bm Vwbm ea H$er dmq>br Zmhr?'' Ag Vmo {dmmê$ bmjbm. Pwby Am{U Pmogm ho nma n[ah$ d ar. n {Q {e`m Ë`m Sḿ`ìhaM åhuu Jßn ~gyz EoHy$Z KoU eš`m ZìhV. XmoKm Mr ~mobmmmbr gwê$ Pmbr. {Vbm doí`m åhuon`ªv Ë`mMr Ob Jobr. Sḿ`ìha AmVm dojmzo JmS>r Mmbdy bmjbm hmovm. ""Amåhmbm CVam`M `'' Ag n {Q {e`mzo gm {JVë`mZ Vahr Ë`mZo JmS>r Wm ~dbr Zmhr. hm nwéf Amnë`mda ~bmëh$ma H$ê$ eh$vmo, Amnë`m wbm Zm R>ma mê$ eh$vmo `mmr H$ënZm {Vbm Ambr. EìhmZm n Jwibobm Qóìha ~gà`m ñbm`qs>j XadmOmnmer ~gbm hmovm. {VZo ju^a {dmma Ho$bm Am{U ~gmm doj qh${mv H$ r Pmbm` Ag bjmv Amë`mda XadmOm CKSy>Z Qóìhabm añë`mda T>H$byZ {Xb. Ë`mÀ`m mjmo mj A±S ²>>çybm N>mVrer KÅ> H$dQ>miyZ ñdv:hr CS>r mabr. Imbr ns>vm jur Vr AmoaS>br, ""Qóìha@@ az!'' Am{U ñdv: CRy>Z Ymdy bmjbr. XmoKm Mrhr T>mona aº$mibobr hmovr. nu Vr doi H$ÊhV ~gm`mr ZìhVr. ~g nwt>o OmD$Z Wm ~br. Vmon`ªV m`boh$ Ord KoD$Z niy bmjbo hmovo. gwx dmzo A±S ²>>çybm Hw$R>ohr XþImnV Pmbobr ZìhVr. hm àg J gm JyZ Qóìha åhuvmo, ""ho Y ` Hw$Ry>Z Amb {VÀ`mV? hr VmH$X H$er { imbr {Vbm? XmoZ ~bx S> nwéfm Zm MH$dyZ Amnbm wbjm Am{U AmnU niy ehy$, hm {dœmg H$gm { idbm {VZo? Amnë`m wbm gmr>r AmB H$mhrhr H$ê$ eh$vo, ho AmnU EoH$Vmo; nu Vr Ag H$mhr H$ê$ eh$vo H$m? Ë`m amìr AmB Zo ñdv:mm Am{U Amåhm XmoKm Mm Ord dmmdbm hmovm!'' à{vhy$b n[apñwvr Ü`o ZwgVmM VJ Yam`Mm Zmhr, Va Ë`mVyZ ~mhoa ns>m`m - hr AmB Mr {OÔ Qóìha Ü`ohr Ambr Agmdr. emiov AgVmZmM Am{W H$ n[apñwvr wio Amnë`mda H$mhr `m Xm AmhoV `mmr OmUrd Ë`mbm Pmbr hmovr. nu Amnb e{º$ñwmzhr Ë`mbm mhrv hmov. YmdU. OodUmMr gwå>r Pmbr H$s H±$Q>rZÀ`m {XeoZo gjir wb YmdV gwq>m`mr. am JoV nwt>mm Z ~a { imbm H$s hd Vo OodU KoVm `m`m. Qóìha BWo Zoh r n{hbm Agm`Mm. Ë`mZo J BVa Jmoè m wbm H$Sy>Z n go KoD$Z Ë`m Mm Z ~a bmdm`bm gwédmv Ho$br. `m { imboë`m n em VyZ Ë`mZo Kar EH$ OwZm H$m åß`wq>a {dh$v KoVbm. B Q>aZoQ> KoVb Am{U A o[ah$z g JrVmÀ`m 54

55 nm`aq>os> grs>ro H$ê$Z Vmo Ë`m emiov {dhy$ bmjbm. ~momamvë`m grs>ronojm Ë`mMr qh$ V AWm VM H$ r hmovr. {edm`, AZoH$ ZdZdrZ JmUr Vmo wbm n`ªv nmomdv hmovm. nu Ë`m doir B Q>aZoQ>dê$Z JmU S>mD$ZbmoS> H$am`M Va A»Ir amì bmjo. grs>r am`q>a KoVbm Va ho H$m gmon hmob b `mmr H$ënZm Ë`mbm hmovr. nu VodT>r EonV ZìhVr. Ë`mM Zer~ åhum, Ë`mÀ`m EH$m { ÌmZo emim gmosy>z OmVmZm Amnë`mH$S>Mm OwZm grs>r am`q>a Qóìhabm ^oq> {Xbm Am{U J nm`aq>os> grs>romm ì`dgm` AmUIr dojmzo hmod$ bmjbm. "Jar~ mugmbm mgo ImD$ KmVbo, Va EH$m {XdgmM Ë`mM OodU gwq>v. nu Ë`mbm mgo nh$s>m`bm {eh$db, Va Ë`mbm Ë`mM amoom OodU { idvm `ov,' Aer EH$ åhu Amho. QóìhaÀ`m Vo, `mv WmoS>r gwymaum H$am`bm hdr. mgo nh$s>m`bm J[a~mbm {eh$dm`m Va Ë`mbm { $qej am S>hr Úm`bm hdm. Zmhr Va ZwgV {ehy$z Vmo H$m` H$aUma? { ÌmZo {Xbobm grs>r am`q>a åhuoo Ë`mÀ`mgmR>r Vmo { $qej am S> hmovm. A o[aho$vb bmoh${à` g JrV Qóìhabm AmVm PnmQ>çmZo { idvm `od$ bmjb. Ë`mÀ`mM Omoamda Ë`mZo Jmoè m wbm À`m nmq>çmª Ü`o S>rOo åhuyz n go { idm`bm gwédmv Ho$br. Ë`mMm nwt>mm Q>ßnm åhuyz AmUIr H$mhr { Ìm ~amo~a EH$ ~±S> H$mT>bm. EìhmZm Vmo gkmz Pmbm hmovm. E~bÀ`m XheVrbm H $Q>mibm hmovm. `mbm gmosy>z Xo, Ag AmB bm gm JyZhr Vr EoH$V ZìhVr. nu QóìhaZo AmVm ñdv Ì amhmd, Agm mì {VMm AmJ«h hmovm. Qóìhabmhr Vo gmob M hmov. AmB À`m KamOdiM Ë`mZo EH$ N>moQ>mgm âb Q> ^ms>çmzo KoVbm Am{U Ë`mM Ag ñdv Ì Am`wî` gwê$ Pmb. n gm { idu ho Ë`m doir Ë`mM EH$ od C{Ôï> hmov. Ë`mVyZM JwÝhoJmar OJVmer Ë`mMr AmoiI Pmbr. AÅ>b Zìho, nu hoam o$ar H$ê$Z n go H$ mdumè`m er. amoi ZgUmè`m Zm ì`momzo n go XoÊ`mnmgyZ gwédmv Pmbr. hiyhiy Ë`mM ê$nm Va dojdojù`m dñvy À`m XodmU- KodmUrVyZ n go H$ mdê`mv Pmb. EH$ doi Aer Ambr H$s, ho Am`wî` ~a ` H$s- Ag Qóìhabm dmqy> bmjb. Yë`m H$mimV EH$m N>moQ>çm JwÝømgmR>r Ë`mbm AmR> {Xdg Vwé JmV amhmd bmjb Am{U ~hþym Ë`mMo S>moio Q oìha Zmohm AmO 34 dfmªmm Amho. H$m os>r g Q b `m A o[ah$z M Zobda gßq> ~a 2015 nmgyz "X S>obr emo' ZmdmMm amoh$s`-gm m{oh$ ^mî` H$aUmam AË` V bmoh${à` Agm {dzmoxr H$m` H«$ gmxa H$aVmò. ñq>±s> An H$m os>rà`m Ë`mÀ`m H$m` H«$ m Zm Vw $mz JXu hmovo. OJ^amVë`m ZmdmOboë`m H$m o{s>`ýg Ü`o Ë`mM Zmd KoVb OmV. Ë`mMr dfm Mr H$ mb gw mao 13 H$moQ>r S>m bg EdT>r Amho. wimv A{^Z`mMr AmdS> Am{U ZH$bm H$aÊ`mV hmvi S>m Agë`m wio A o[aho$mo AÜ`j S>m ZëS> Q ån hm ZmohmÀ`m Img AmdS>rMm {df`. 55

56 CKS>bo AgmdoV. Ë`mVyZM J Amnë`mbm H$m` H$am`bm AmdS>V `mmm {dmma gwê$ Pmbm Am{U Qóìhabm EH$m gmon Am noam Ü`o {H$aH$moi ^y{ H$m { imbr. Ë`mVyZ Xþga H$m, J {Vga. ao{s>amoda Ë`mMm ñdv:mm emo gwê$ Pmbm. nu Amnë`mbm ñq>±s> An H$m { H$ åhuyz H$m H$am`bm Om `ovò, ho bjmv Amë`mda Ë`mZo Ho$di Ë`mda bj H ${ÐV Ho$b. Xaå`mZ, AmB Amnë`m XmoZ wbm Zm KoD$Z E~bnmgyZ dojir Pmbr hmovr. {VZo nwýhm b¾ Ho$b hmov. AmOhr Vr Amnë`m Zdè`m~amo~a {VWoM amhvò. gji H$mhr gwairv Mmbb `, Ag dmqy> bmjb hmov. Am{U AMmZH$ Am`wî`mZo Ë`mbm AmUIr EH$m diumda AmUyZ gmos>b. EH$m Zì`m XoemV Zì`mZo O ~gdm`mm hmovm. nav n{hë`mnmgyz H$m mbm gwédmv H$am`Mr hmovr. A o[aho$bm Amë`mZ Va gwédmvrà`m H$mimV QóìhaZo mz mosy>z H$m Ho$b. { iob Vo H$m` H«$ Vmo ñdrh$mav hmovm. Ooar gmb Z o$ës> `m ZìdXÀ`m XeH$mVë`m A o[aho$vë`m A{Ve` bmoh${à` Am{U à{gõ H$m o{s>`zmm EH$ Zdm H$m` H«$ ZoQ>pâbŠgda hmovmo. Ë`mV Vmo AmOÀ`m H$m o{s>`ýgà`m wbmivr KoVmo. Qóìha ZmohmZo Ë`m wbmivr Ü`o gm {JVb `, ""{Xdgmbm ghmgmv H$m` H«$ H$am`Mmo r. Jwédma Vo e{zdma Ý`ỳ m H $ Ü`o Ago Vmg-XrS> VmgmMo H$m` H«$ H$am`Mo Am{U a{ddmar b S>Zbm Om`Mmo. VrZ {Xdg {VWë`m {WEQ>a Ü`o mpo emo ìhm`mo. Am{U J nav Ý`ỳ m H $bm `m`m, H$s mjm M ê${q>z gwê$.'' H$m mà`m ~m~vrv EdT>r {Zð>m `ovo Hw$Ry>Z, Ag {dmmaë`mda Qóìha åhuvmo, ""Jar~ AgÊ`mVyZ.'' b S>Z Ü`o Ë`mbm Ambobm EH$ AZw^dhr gm JÊ`mgmaIm Amho. H$m` H«$ gwê$ Pmbm. Qóìha ZmohmZo Zoh rà muo, "hm`, Am` A Qóìha Zmohm «$m gmd$w Am{ «$H$m...' Ag åhq>b Am{U àojh$m Yë`m H$moUr Var "ñq>oodê$z Imbr CVa ao@@' Ag AmoaS>b. Qóìha ju^a Jm Jabm. H$m` ~mobmd, ho Ë`mbm gwmozm. àojh$hr em V Pmbo. Am{U J QóìhaZo {dmmab, ""Pmb H$m Vw M? m $ H$am, nu r Á`m XoemVyZ `ovmo {VWo Jmoao bmoh$ Vw À`m A Jmda `ovmv Voìhm Hw$Ìo Am{U Q>rAa J g gmos>vmv. Vw À`mnmer ho EH$M dmš` hmov?'' g nyu {WEQ>a Q>mù`m À`m H$S>H$S>mQ>mZo XUmUyZ Job hmov. Qóìha ZmohmM BVŠ`m H$ r AdYrV { idbob AmOM `e hodm dmq>mdm Ag Amho. mì Ë`mgmR>r Ë`mZo ohzvhr VodT>rM KoVbr`o. Ë`mMm {Xdg H$gm OmVmo, ho EoH$b H$s Y $mm ~gvmo. amoo g Ü`mH$mir ghm dmovm Vmo CR>Vmo. ~mvå`m nmhvmo. J A Kmoi dj ao H$ê$Z V`ma hmod$z gmv dmovm {OWo Ë`mMm ñq>±s> An H$m` H«$ Agob {VWo OmVmo. XrS> Vmg {VWo ~mobë`mda Vmo ~mhoa nsy>z ~«oh$ $mñq> KoVmo. {VWyZ AmUIr H$mhr {R>H$mUr, {VWyZ AmUIr Hw$R>ë`m Var OmJr. nav `od$z amìrm OodU H$aVmo. Amnë`m H$mhr H$m o{s>`z { Ì- {ÌUt~amo~a Jßnm mavmo. VrZoH$ dmobo H$s, Kar Om`bm {ZKVmo. dmq>ov {XdgmM dmugm mz, H$mhr IaoXr Agob Va- Ag H$aV-H$aV Kar nmomm`bm Ë`mbm Xhm dmovmv. J Vmo PmonVmo Am{U g Ü`mH$mir ghm dmovm CR>Vmo. H$s, nwýhm MH«$ gwê$. AmVm Jobr VrZ dfª "X S>obr emo' H$am`bm bmjë`mnmgyz `mv WmoS>m $ma ~Xb Pmbm`. H$maU amooà`m eyqq>jmr Ë`mV ^a ns>br`o. Om Z ñqw>aq> `m Iyn mor>çm H$m o{s>`zà`m {Zd ÎmrZ Va QóìhaZo Ë`mMr OmJm KoVbr`o. hr O~m~Xmar mor>r Amho Am{U Vmo Vr {Z^mdVmò, Ag {XgV `. H$maU AbrH$S>oM H$m os>r g Q bzo Ë`mÀ`m~amo~a 2022 n`ªvmm H$ama Ho$bm`. Hw$R>ë`m Var EH$m wbmivr Ü`o Qóìha åhumbm hmovm, "" r A o[aho$v amhumam `m OJmMm ZmJ[aH$ Amho. Ë`m wio r Hw$Urhr Zmhr Am{U àë`oh$ OU Amho.'' H$mhr dfmªnydu Vo Ia hr Agob. nu AmO Qóìha Zmohm Iyn mor>çm C Mrda nmombm`. JwÝhm åhuyz OÝ mbm Amboë`m X{jU Am{ «$Ho$Vë`m Ë`m wbmzo AmO Amnb ñwmz {Z m U Ho$b `. Vmo Hw$Urhr Zmhr Ag AmVm åhuvm `ouma Zmhr, H$maU Vmo Hw$Ur Var ~Zbm`! rzm H${U H$, w ~B meenakarnik@gmail.com Mob.:

57 AmXaUr` J«mgm meob ( S>obm `m À`m nëzr), S>obm Am{U meob Hw$Qw> ~r`... gmd$w Am{ «$H$m m hmz XoemV EH$ Zdr Amem n {dv H$aUmao amï >mü`j amo mo $mogm, S>m ŠQ>a, àmü`mnh$ Am{U AÝ à{v{ð>v A{VWrJU, du ^oxm{déõ bt>m XoUmè`m AmXaUr` {ggwby d Ë m Mo Hw$Qw> ~r` Am{U m XoemMo gd ZmJ[aH$... AmnUm gdmªmo r Z nyd H$ Am^ma mzvmo. B{VhmgmVrb Iè`m AWm Zo {demb åhuvm `ob b, Aem ì`{º$ ÎdmÀ`m OÝ evmãxrà`m àg Jr AmnUm gdmª Ü`o CnpñWV amhuo hr mâ`mgmr>r A{Ve` Jm admñnx ~m~ Amho. {S>~m À`m e ^amì`m OÝ {XZr AmnU Aem EH$m Mm añë`mda C^o AmhmoV. m jur mzdmà`m ^{dî`mvrb dmq>mmbrgẍ^m Vrb XmoZ nyu V dojù`m {dmmaymam OJ^amVrb bmoh$m Mr Z qoh$ê`mgmr>r g moamg moa Cä`m R>mH$ë`m AmhoV. AmnU H$moU AmhmoV Am{U ^{dî`mv H$moU ~Zmd, mg ~ YrMr dojdojir {ZdoXZ m XmoÝhr {dmmaymam H$aV AmhoV. AmnU Hw$Umbm gmx Úm`Mr? Ho$coco ^mfu ~amh$ Amo~m m 57

58 ^mfumbm gwédmv H$aÊ`mnydu EH$ XþéñVr H$ê$Z H$mhr H$~wbr XoD$ BpÀN>Vmo. XþéñVr Aer H$s, r A{Ve` CÎm ZmMy eh$vmo. { eob ( mpr nëzr) m ~m~vrv qh${mv gag Agob, na Vw mâ`m H$m eë`m~m~v mp V AJXr ñnï> Amho. AmVm H$~wbrO~m~mH$S>o divmo. m H$m` H«$ mm Hw$R>b hr {Z ÌU bm { imb ZìhV. J«mgm meob m Zr BWo CnpñWV amhê`mmr AJXr ào i eãxm Ü`o AmkmM Ho$br hmovr. Xþgar àm m{uh$ H$~wbr- bm ^yjmobmmm nyu nuo {dga ns>bm hmovm. mpm OÝ hdmb ~oq>mda Pmbm hmovm. {VWo Owb hm Vgm CÝhmù`mMm {hzm. Ë`m wio BWo `ovmzm r H$moQ> qh$dm BVa C~Xma H$nS>o AmUbo ZìhVo. nu gmd$w Am{ «$Ho$V AmVm {hdmim Agob, Agm {dmmahr Zmbm ñney Z Jobm Zmhr. BWbr ~momumar W S>r AZw^dyZ bjom r EH$m ghh$mè`mbm m b Ü`o em qnjgmr>r nmr>db. {Vgar H$~wbr- mâ`m ghh$mè`m Zr Ooìhm bm gm {JVb H$s, m H$m` H«$ mv bm ì`m»`mz Úm`M Amho, Voìhm ju^a r {Z eãx Pmbmo. ì`m»`mz åhq>b H$s d`ñh$a, ~mo-q>m` bmdboë m, bmoh$armm gyq> KmVboë`m àmü`mnh$m Mr AmR>dU `ovo. mpo {nh$bobo Ho$g Am{U H$mhrem H$ Omoa Pmboë m Ñï>rgmo~VM ho ì`m»`mzmm Am {MË` Am`wî`mVrb m Zì`m ndm Mr AmUIr EH$ IyUM åhum`bm hdr; Zmhr H$m? Ia gm Jm`M Va, h r mâ`m wbtzm mpr àë`oh$ Jmoï> bošmam dmq>vo. A o[aho$vrb nìh$ma mâ`mh$s>o XmoZ { {ZQ>m M gmc S>~mB Q> `m`bm `ovmv Am{U mpr bm ~bmh$ CÎma EoH$VmZm Ë`m Zm `oumam d VmJ ñnï> OmUdVmo. na Vw AmO {d{mì Am{U A{Z{üV H$mimV AmnU dmdav AmhmoV. n[apñwvr Ia M {d{mì Am{U A{Z{üVVoMr Amho. amooà`m ~mv rnìmvyz AñdñW H$aUmè`m, S>moŠ`mbm ^modi AmUUmè`m AZoH$ ~mvå`m Amnë`mn`ªV nmomvmv. Voìhm bm dmq>b H$s, ju^a EH$ nmd$b mjo KoD$Z H$mhr Var Ñ{ï>H$moZ { i{dê`mmm à`ëz Z $sm bm^xm`h$ R>aob. Va "AmnU Hw$R>o hmovmo, AmOÀ`m m n[apñwvrn`ªv AmnU H$go nmombmo' m{df`r mp V m S>VmZmM Ë`mVyZ nwt>rb dmq>mmbrgmr>r H$mhr mj Xe Z { iob, Aer Anojm m ^mfumvyz Amho. W S>r WmoS>r ~momar Agbr Var Vw Mm gh^mj mv { iob, AerM Amem Amho. e ^a dfmªnydu {S>~m Mm OÝ ²...ådoPmo JmdmV Pmbm. ~{KVb V, Am{ «$Ho$V Ambmo H$s r "E ' m AmÚmjamMm Cƒma AJXr AMyH$ H$ê$ eh$vmo. Ia Va m {MdQ> W S>r wio AmoR> WaWaVmhoV Am{U åhuyzm hm Cƒma ZrQ> `ovmò. Va, AmË M[aÌmV {S>~m Zr AmZ Xr ~mbnumm du Z Ho$b Amho. Vo eovmv OZmdam Mr H$miOr KoV, BVa wbm gmo~v IoiV AgV. nwt>o Vo emiov OmD$ bmjbo. {VWo Ë`m À`m {ejh$mzom "ZoëgZ' ho B J«Or Zmd Ë`m Zm {Xb. "ho Zmd bm H$m {Xc Job, mmr `pëh ${MVhr H$ënZm bm Zmhr,' Ag m{s>~m åhumbo hmovo. Ë`m ^y rv, Ë`m H$mir OÝ bobm EH$ H $îuduu` wbjm B{Vhmgmbm Ag diu XoD$ eho$b mda Hw$UmMmhr {dœmg ~gbm ZgVm. n[apñwvrhr VerM hmovr. {~«{Q>e gm «má`mvyz X{jU Am{ «$Ho$cm ñdmv Í` { iyz XeH$hr nyu Pmb ZìhV. bmoh$m Zm dumªà`m AmYmao {d^º$ H$ê$Z Ë m Mo ñdmv Í` {hamdê`mà`m CÔoemZo H$m`Xo ~Zdbo OmD$ bmjbo. Ë`mVyZM du ÛofmM YmoaU ApñVËdmV Amb. mâ`m d{s>bm À`m OÝ ^y rgh Am{ «$Ho$Vrb ~hþvm e àxoe Voìhm dgmhvdmxmzo J«mgbm hmovm. {S>~m À`m OÝ mz Va H$mhr {hý`m VM gḧmah$ n{hc hm`wõ g nb hmov. Ë m `wõmvrb {do`m wio `wamonmvrb gm «má`dmxr Xoe A{YH$ e{º$embr Pmbo hmovo. Am{ «$H$m åhuoo Z g{j H$ gmyzg nîmrzo g Õ Am{U A{Ve` ñdñv H$m Jmam Mm àxoe, AgmM Ë m XoemVrb bmoh$m Mm Ñ{ï>H$moZ hmovm. H $îuduu` bmoh$m àvrmr H${Zð>VoMr ^mdzm, Ë`m Mr g ñh $Vr, Ë m À m AmdS>r-{ZdS>r, Ë m À m BÀN>m-AmH$m jm m~m~v CXmgrZVm hr Va AJXr J hrvm hmovr. OJmVrb H$mhr {d{eï> du, amï > qh$dm bmoh$g yh ho CnOVM BVam nojm loð> AmhoV, qhgm Am{U ~io~arzom amá`h$ma^ma Ho$bm OmD$ eh$vmo, ~bdmz ho Zoh rm Xþ~ù`m M emofu H$aVmV, g Õr àm w»`mzo BVam darb Hw$aKmoS>rVyZM {gõ hmovo- Agm EH$ Omo Ñ{ï>H$moZ gd Ì 58

59 ~imdbm Amho, Ë`mMr nmi wi Am{ «$H$m d `wamonmvrb g ~ Ym Ü`o- qh$~hþzm, œovduu` Am{U H $îuduu`m À`m g ~ Ym Ü`o éobobr AmhoV. AWm V eš` Agoc Voìhm œovduu` BVa œovduu`m M emofu H$aÊ`mVhr AmZ X mzm`mo. Am{U H $îuduu`gwõm BVa H $îuduu`m M emofu H$aÊ`mg AZoH$Xm V`ma Agm`Mo. OJ^amVrb Ag»` bmoh$, Amnë`m Am`wî`mMr {Xem R>adUmao amoh$mau Am{U AW H$maU m{df`r MH$ma eãxhr Z H$mT>Vm, ApñVËdmÀ`m gr maofoda Am`wî` H $R>V hmovo. Xÿa Hw$R>o Var gîmoà`m IwMuda ~gboë`m ZoË`mÀ`m bhar Am{U H«y$a ñd^mdmbm Vo ~ir ns>v AgV. OÝ V { imboë`m hbmirà`m n[apñwvrvyz ~mhoa ns>ê`mmr Hw$R>brhr eš`vm Ë m Zm {XgV Zgo. {ó`m Zm nwéfm nojm Xþæ` XOm gx d {Xbm OmV Ago. XOm Am{U {deofm{yh$mam ^modvr OmVr, Y, du Am{U dm {eh$vm m À m ^ $ q^vr C^maboë m AgV. AJXr mâ`m ñdv À`m XoemV- A o[aho$gma»`m bmoh$emhrdmxr XoemVhr Á`mMr C^maUrM "gd mzd g mz AmhoV' m {dmmamvyz Pmbr, {VWohr dum da AmYm[aV g mommr {d^mjur d ^ox^md {Zåå`m àm VmgmR>r H$m`Xoera Am{U Caboë`m àm VmgmR>r à mu mzcm OmV hmovm. OJmMr hr n[apñwvr e ^a dfmªnydumr. Ë`m H$mimV Am`wî` OJbobo H$mhr bmoh$ AmOhr Amnë`mV AmhoV. VoìhmnmgyZ Oo C oizr` gm m{oh$ n[adv Z KSy>Z Amb Amho, Vo Hw$Ur ZmH$mê$ eh$uma Zmhr. n{hë`m hm`wõmnojmhr KmVH$ Agboë`m Xþgè`m hm`wõm wio Am{U Ë`mMXaå`mZ Am{e`m, Am{ «$H$m, b {Q>Z A o[ah$m Am{U Ü`-nyd}Vrb Xoem Ü`o Á`m ñdmv Í`mÀ`m Midir gwê$ Pmë`m, Ë mvyz dgmhvdmxmmm AñV Pmbm. hþhy$ emhr amodq>rvrb ^`mdh Am`wî` Am{U {dgmì`m evh$mv dma dma hmoumar mzdr H$Îmb nmhÿz AZoH$ bmoh$ mzdvmdmxr Ñ{ï>H$moZ ñdrh$mê$ bmjbo. mzdvmdmxmmr hr gḧ$ënzm Ho$di amï >r`am ~oz ~oq>mdarc Ë m A YmaH$moR>S>rcm AÜ j Pmë mz Va ^oq> {Xcr Vmo ju. 59

60 ñd` {ZU `mdam Zìho Va bmoh$emhr, H$m`Xm, ZmJar h $ Am{U àë`oh$ ì`º$sà`m A V{Z {hv à{vð>oda AmYm[aV hmovr. ì`mnmar AW ì`dñwm Agboë`m Xoem Ü`ohr g KQ>ZmË H$ MiditMm CX` hmod$ bmjbm. Amamo½`, gwajm Am{U ì`mnmamg ~ YrMo {Z H$aÊ`mV Ambo, gmd O{ZH$ {ejummr ì`már dmty> bmjbr, g moh$ë`mumà m ì`dñwm Mr ~m YUr gwê$ Pmbr. m gdmª mjrb CÔoe- ^m S>dbemhrbm `m Xm KmbyZ H$mhr {ZdS>H$ bmoh$m ZmM Zìho, Va gdmªzm g mz gÿr { idyz XoUo hmm hmovm. m gd à`ëzm M $i åhuoo AW ì`dñwomm AVwbZr` {dh$mg Am{U Ü` djm Mr àjvr. mâ`m XoemVhr ZmJar bt>çmvyz AÝ`m`H$maH$ H$m`Úm Zm {Vbm Obr XoÊ`mV Ambr. {hbm d BVa Xþb {jv g mokq>h$m Zm AmdmO { imbm Am{U nyu ZmJ[aH$ËdmMm Amnbm h $ Vo { idy eh$bo. ñdmv Í`, Ý`m` Am{U g mzm{yh$mamà`m mm bt>çmgmr>r ZoëgZ S>obm m Zr Amnb g nyu Am`wî` domb. du ^ox g ndyz gx d Xþb {jv am{hboë`m AœoVdUu` bmoh$m Zm amoh$s`, gm m{oh$ Am{U Am{W H$ g mzvm { idyz XoÊ`mgmR>rÀ`m Ë`m À`m bt>çmmm àma ^ mm ^y rv Pmbm. na Vw Ë`mJ d A{dMb ZoV ËdmVyZ S>obm Am{U Ë`m Mr Midi A{YH$ ì`mnh$ {dmmam Mo àvrh$ ~Zbr. OJ^amVrb {ZamYma bmoh$m Mo gwym[av OrdZ mz Am{U Z {VH$ n[adv ZmÀ`m gmd {ÌH$ AmH$m jm m Zm Ë`m Zr yv ê$n {Xb. {S>~m Mr {dmma Am{U H$V ËdmMr àh$me{h$auo BVH$s VoOñdr hmovr H$s, gîmaà`m XeH$mÀ`m CÎmamYm V am ~oz ~oq>mdarb A Ymè`m H$moR>S>rÀ`m q^vr Amocm Sy>Z homamo bm darb EH$m hm{dúmb`rz VéUmbm Vr àoaum XoV hmovr. Ë`m wiom Am`wî`mVrb àmymý`m Mm nwz{d Mma H$ê$Z OJmV Ý`m` àñwm{nv H$aÊ`mÀ`m CÔoemZo Amnbr N>moQ>r ^y{ H$m gmh$maê`mgmr>r Vmo VéU åhuoo r à`ëzerb Pmbmo. ~{b ZMr q^v ns>ë`mz Va H$mhr {hý`m VM {S>~m Vwé JmVyZ ~mhoa Ambo. Voìhm VerM EH$ H«$m {VbmQ> OJmVrb Ag»` öx`m Zm Amnë`m H$doV KoV hmovr, Ag bm dmq>b. Vwåhmbm AmR>dVò H$m Vr ^mdzm? OUy {dh$mggozm gd Ì Hy$M H$aV hmovr; Ë`m Zm Hw$Urhr {dm{bv H$ê$ eh$uma ZìhV. Ë`m À`m àë`oh$ nmdbmgh Ag dmq>o H$s, OUy BVH$s df} mzdr Am`wî`mbm ~ {XñV H$aUmao qhgm, AÝ`m` Am{U ÛofmMo ^ì` S>mobmao AJXr S>moù`m XoIV O rzxmoñv hmov AmhoV! AWH$ n[al, dmq>mkmq>r Am{U g oq> KS>dV {S>~m Zr m Xoembm n{hë`m wº$ d Ý`mæ` {ZdS>UwH$s Mr dmq> { idyz {Xbr. nyd H$mimVrc eìy Zmhr Amnb g H$aUma Ë`m M Am Xm`, Amnb H$m` AmVm g nb ho OmUyZ amoh$s` nxm nmgyz Xÿa OmÊ`mMr Ë`m Mr àkm ~{KVbr. Ë`m Zr Ho$di nr{s>vm ZmM ^yvh$mimvrb ~os>çm YyZ wº$ Ho$b Zmhr, Va AÝ`m` H$aUmè`m Zmhr EH$ gwym[av OJ {Z m U H$aÊ`mÀ`m H$m`m V gh^mjr hmoê`mmr gÿr {Xbr, hogwõm AmnU nm{hc. {dgmì`m evh$mvrb Joë`m XeH$m Ü`o ZoëgZ S>obm m Zr Á`m àj{verb, bmoh$emhrdmxr Ñï>rM à{v{z{yëd Ho$b Amho, Ë`mVyZM Am Vamamï >r` amoh$s` dmx- {ddmxmbm {Xem { imbr. Ë`m Mm Ñ{ï>H$moZ gx d {do`r R>abm Agohr Zmhr, nu H$mhr mnx S> mì Ë mzo Z $s R>adyZ {Xbo. "{dh$mg' m gḧ$ënzomm AW g OÊ`mg mj Xe Z Ho$bo Am{U OJmÀ`m nwt>rb dmq>mmbrgmr>r XV Pmbr. hmò, Varhr XþK Q>Zm KS>VM hmoë`m. ~mëh$z Vo H$m±Jmo gd Ì aº$a {OV ZmJar `wõo gwê$ hmovr. OmVr` Am{U gm àxm{`h$ dmxmvyz KS>Umar qhgm öx` {nidqy>z Q>mH$V hmovr. m nmœ ^y rda, OJ^amVrb AZoH$ à`ëzm YyZ em VVoM dmvmdau {Z m U hmoê`mg XV hmod$ bmjbr. Ë`m Ü`o em VVm{à` Am{U {dh${gv OnmZ amï >, ZmQ>mo g KQ>ZoÛmao I ~ranuo EH$Ì Ambobo `wamonmvrb Xoe, AmpÊdH$ eº$tzr ñdrh$macoco Za mb Mo YmoaU Am{U OmJ{VH$ ì`mnmamvrb MrZMm àdoe m ~m~tmm C oi AmdOy Z H$amdm bmjob. `wamonnmgyz Am{ «$Ho$n`ªV, b {Q>Z A o[ah$m, Am{e`m gd Ì hþhy$ emhrbm CVaVr H$im bmjcr Am{U bmoh$emhr ì dñwm AmH$ma KoD$ bmjë m. {dh$mggozomr AmJoHy$M `eñdrnuo gwê$ hmovr. g `wº$ amï >m À`m KmofUoV Z yx Ho$boco mzdr A{YH$ma 60

61 Am{U H$m`Xm-gwì`dñWoMr mj Xe H$ VÎdo ~hþvoh$ amï >m Zr ñdrh$mabr. {OWo mzdr A{YH$mam Mr nm` r hmov hmovr, Vo àm VgwÕm ~MmdmË H$ n{dìm KoD$ bmjbo. m ^yamoz {VH$ n[adv Zmgmo~VM ^a gmq> Am{W H$ ~Xb KSy>Z Ambo, Ë`m Mm n[aum hr XÿaJm r hmovm. ~momanor> Am{U mjur mda AmYm[aV Am{W H$ VÎdm À`m CX`mMm Ë`mV àm w»`mzo C oi H$amdm bmjob. Am Vaamï >r` ñvamda AmXmZ-àXmZ dmt>c Am{U AmYw{ZH$ V ÌkmZmMm àgma Pmcm. Ë m wio Iwë`m ì`mnmambm {damoy H$aUmè`m AW ì`dñwm - Ü ohr CÚmoOH$Vm dmt>rg bmjbr. Á`m Zm OmJ{VH$ AW ì`dñwovyz hônma H$aÊ`mV Amb hmov, Á`m M ApñVËd Zm mì hmov ; Ë`m Zmhr ~i { iy bmjb, Ë`m À`mgmR>rhr ì`mnmamà`m gÿr {Z m U hmod$ bmjë`m Am{U hiyhiy Ë`m Mr XmIb KoVbr OmD$ bmjbr. Ë`mZ Va d km{zh$ àjvrmr gwédmv Pmbr. AZoH$ yb^yv emoy bmjbo. nm`m^yv gw{dym nwa{duo eš` Pmbo. geó g Kf H$ r hmod$ bmjbm. H$moQ>çdYr OZVoMr AR>am{dœo Xm[aÚ«mVyZ wº$vm hmod$ eh$br. Cnmg marzo J«mgbobo Xoe AÞmÀ`m ~m~vrv ñd` nyu hmod$ bmjbo. ~mb Ë`wXa PnmQ>çmZo Kgê$ bmjbm. Xaå`mZ, B Q>aZoQ>À`m àgmam wio gmvmg wðmnma amhumè`m g ñh $Vr-àXoe EH$ oh$m Zm OmoS>co Jobo. A{Ve` XþJ IoS>çm Vrb bhmz wbm À`m hmvmvhr OJmVrb gd kmz nmomy eho$b, Aer eš`vm {Z m U Pmbr. ho gd $º$ Joë`m H$mhr XeH$m Vrb Amho Am{U hr àjvr AJXr IarIwar Amho. mzdr {dh$mgmmm B{Vhmg ~{KVbm, Va cjmv ob c AJXr nmnur { MH$dmdr BVŠ`m H$ r H$mbmdYrV hr àjvr Pmbr. Am{U AmVm {Xdg {Xdg A{YH$m{YH$ ñdv Ì, Amamo½`Xm`r, gyz, qhgmmma gmosy>z A{YH$ ghzerb ~Zy nmhumè`m OJmV EH$ g nyu VéU {nt>r mor>r hmov Amho. ho gd n[adv Z nmhvm, AmnU gdmªzr Z $sm AmemdmXr ahm`bm hd. AÝ`m`mÀ`m H $XoVyZ ~mhoa ns>ê`mgmr>r {S>~m À`m nmdbm da MmbV AmnU Ho$bobr àjvr ZmH$maVm `ouma Zmhr; na Vw Ë`m~amo~a Am Vaamï >r` nmvirdarb AZoH$ AmœmgZo nyu hmoê`mg Amnbo à`ëz Anwao ns>bo, Ë`m Mrhr XIb Amnë`mbm `mdr bmjob. "cm $ 'À m H$m m c mv VéU S>ocm du Ûofr àemgh$m Zm H$Yrhr Z { iy eh$bobm Z {VH$ A{YH$ma {S>~m Zm àmá Pmbm, H$maU mzdr yë`m Mr Ë`m Zm CÎm OmU hmovr. H $îuduu`m À`m gm{hë`mmm Ë`m Mm Aä`mghr Xm S>Jm hmovm. "dum da AmYm[aV amoh$s` {d^mjur AË` V H ${Ì Amho. Vr Zï> Pmbr, Va EH$m dum Mr Xþgè`m dum darb Hw$aKmoS>rhr g nwï>mv `ob b.' ZoëgZ S>obm M ho 1964 Yrb {dymz Amho, Ë`mdoir r $º$ VrZ dfmªmm hmovmo. Ia Va Aem Am Vaamï >r` YmoaUm Vrb {damoym^mg d Ý`yZVm Xÿa H$aÊ`mV gîmmymar dj Am{U g momv {deof XOm AgUmè`m e{º$embr bmoh$m Zm An`e Amë`m wio, OJmV nwýhm nydugmair n[apñwvr {Z m U hmoê`mmr ^rvr g ^dvo Amho, Vgo Pmco Va nydunojmhr Vr A{YH$ KmVH$ d H«y$a Agy eho$b. nwñvh$mv AZoH$ bm ~bmh$ H$m`Xo AgVrb, g {dymzmv {H$Vr Var {dñ `H$maH$ KmofUm AgVrb, 61

62 Am Vaamï >r` n[afxm VyZ qh$dm g `wº$ amï >g KmV Joë`m AZoH$ XeH$mV ^a gmq> JmoS>-JmoS> ^mfuo Pmbr AgVrb; na Vw Amnë`mbm ho mý` H$amd bmjob H$s- {d{eï> bmoh$m Zm { imbobo {deofm{yh$ma, Ë m Zr Ho$cocm eº$smm Xþén`moJ, Am{U AÝ`m` d emofu H$YrM g yi Zï> Pmbo ZìhVo. AmOhr ^mavr` CnI S>mV Ho$di OmVrÀ`m AmYmao gm mý`m Zm g mz gÿr ZmH$mabr OmVo. Ü` `wamonmnmgyz AmImVr Xoem n`ªv d e Am{U Y m À`m AmYmao ^ox^md Ho$bm OmVmo. A o[aho$v Am{U X{jU Am{ «$Ho$V AmOhr du Ûof ApñVËdmV Amho. ho gë` Hw$Urhr ZmH$mê$ eh$v Zmhr. Aem g ñwmë H$ XS>nemhrMo Xþîn[aUm dfm Zwdf} gmmv Jobo Am{U Ë`mVyZ Am{W H$, e j{uh$, Amamo½` d gwajogẍ^m V MrS> AmUUmar {df VoMr Xar {Z m U Pmbr. OJ^amVrb {hbm d wbtmo A{YH$ma Am{U eº$smr nxo { i{dê`mmm Ë m Mm mj amoibm OmVmo Amho. Ë`m Zm yb^yv {ejummr gÿrhr ZmH$mabr OmVo. Ë`m À`mda hmoumè`m qhgm Am{U AÝ`m`mM à mu aº$ {WOdUma Amho. nwéfm BVH $M H$m H$ê$Zhr {hbm Zm H$ r mo~xbm {Xbm OmUo, ho AmOhr KS>V Amho. OmJ{VH$ AW ì`dñwomr ^ì`vm, ehamm ê$n nmbq>dumè`m JJZMw ~r B mavr mh$s>o H$mhr ju Xþb j H$ê$Z ZrQ> ~{KVb Va H$iV H$s- Amnbm eooma, Amnb eha, àm V, Xoe Ago gd Ì AWm O ZmMr {H$ mz gÿrhr ZmH$mabr OmVo Amho. dojù`m eãxm V gm Jm`M Va- yr>^a bmoh$m gmr>r n[apñwvr $ma gwymabr Amho, Va AZoH$m da gd H$mhr O go Wo åhuê`mmr doi Ambr Amho. OmJ{VH$sH$aU Am{U V ÌkmZmÀ`m àjvrzo {dh$mgmmr Zdr XmbZo Iwbr Ho$br Agbr Var, AZoH$ Xoem Vrb H $fr Am{U CËnmXZjoÌm Zm CbWdyZ Q>mH$b Amho. H$m Jmam Mr mjur H$ r Pmbr Am{U H$m Jma g KQ>Zm H$ Hw$dV Ho$ë`m Joë`m. H$aMwH$do{Jar Am{U Am{W H$ {Z` gho YwS>H$mdÊ`mMr àd Îmr dmty> bmjbr. H$m åß`wq>am EH$ ~Q>U Xm~yZ AãOmdYr S>m bg OJmÀ`m EH$m Q>moH$mdê$Z Xþgè`m Q>moH$mda nmr>dbo OmD$ bmjbo. m gd àh$mam wio Am{W H$ Ag mzvomm {dñ $moq> Pmbm. OJ^amVrb {Zåå`m Jar~ OZVoMr { iyz OodT>r g nîmr Agob, Ë`mnojm {H$Vr Var OmñV g nîmr S>PZ^a bmoh$m H$S>o Amho. hr A{Ve`moº$s Zmhr, J ^ra {dmma H$aÊ`mg àd Îm H$aUma Ádb V gë` Amho. Ü` CËnÞ JQ>mVrb Am{U {dh$gzerb Aem AZoH$ amï >m Ü`o, Am{W H$ Ag mzvobm IVnmUr KmbUmè`m OwÝ`m YmoaUm YyZM Zì m g nîmrmr gmyz {Z m U Pmbr. $ah$ EdT>mM hmovm H$s, AmVm ^«ï>mmmamgmr>r ^ì` nmvirda gÿr CnbãY Pmbr hmovr. A o[aho$gma»`m àjv AW ì`dñwm Agcoë m XoemVhr m n[apñwvr wio, ^ $ g Oë`m OmUmè`m Ü` djm da Am{W H$ Agwa{jVVoM gḧ$q> {Z m U Pmb. {JaUr H$m Jma, eovh$ar m Mr n[apñwvr Va A{YH$M {~H$Q> Pmbr. OdiOdi àë`oh$ XoemV CƒnXñW, J^ lr V ì`º$s Zr XoemÀ`m amoh$s` dvw imv Am{U àgma mü` m Ü`o AdmOdr à^md àñwm{nv Ho$bm. XoemV H$moUVr YmoaUo am~dbr OmVmV, Hw$UmMo {hvg ~ Y Omonmgbo OmVmV, mda Ë`m Zr {Z` ÌU { idb. BWo EH$ ~m~ Z yx H$amdr bmjob H$s, hm Am Vaamï >r` nmvirdarb VWmH${WV Cƒ^«y ì`mdgm{`h$m Mm dj JVH$mimVrb ImZXmZr djm nojm H$mhr hîdmà`m ~m~t Ü`o dojim Amho. Ë`m À`mVrb AZoH$ bmoh$ ñdh$v ËdmZo, Va H$mhr Amnë`m ~w{õh$m eë`mà m AmYmao {VWda nmombo. Ë`mVrb ~hþvm e cmoh$ œovduu` Am{U nwéf Agbo Var Vo dojdojù`m d em Mo Am{U Xoem Mo AmhoV. Aer {d{dyvm e ^a dfmªnydu wirm eš` ZìhVr. Ë`mVrb ~aom OU ñdv bm amoh$s` ÑîQ>çm CXma VdmXr Am{U AmYw{ZH$Vm d d {œh$ ~ Yw^md OmonmgUmao mzvmv. gḧw${mvnum, amï >dmx, du {df`h$ CKS> Agbobm nyd J«h qh$dm H$Å>a Y {df`h$ ^mdzm mvrb H$emM hr XS>nU Z KoVm Vo AJXr ghonuo Ý`ỳ m H $, b S>Z, em Km` qh$dm OmohmÝg~J Ü`o Amam mv amhÿ eh$vmv. AZoH$ OU bmoh$h$ë`mumà`m H$m`m V A{Ve` VËna Am{U n[aum H$maH$ AmhoV. {H$Ë`oH$ OU Va ZoëgZ S>obm Zm Amnbo àoaumñwmz mzvmv. H$mhr OU ~amh$ Amo~m m Zm A o[aho$à`m amï >mü`jnxmmo XmdoXma mzvmv. Va H$mhr bm Ë`m À`m g KmMo mzx gxñ` mzvmv, 62

63 Ë`mMr {Z ÌU hr bm `ovmv. Varhr gë` ho Amho H$s, CÚmoJjoÌmVrb Aem à^mdembr Agm tmo Hw$R>ë`mhr àm Vmer, amá`-xoemer ~ Y Owibobo ZgVmV. ñdv À`m XoemVrb gd gm mý` OZVoÀ`m g Kfm nmgyz Vo nyu nuo A{bá AgVmV. Ë`m Mo gd {ZU `- CXmhaUmW EImXr {JaUr ~ X H$aUo, ^a gmq> n go XoD$Z EImÚm boimnmbmà m qh$dm d{h$bmà`m gmømzo A{YH$m{YH$ H$a dmmdê`mmm AÅ>hmg H$aUo, H$dS>r mob mo~xbm XoD$Z {dñwm{nvm Zm am~dyz KoUo, bmm XoUo, ho gd H$aVmZm Hw$R>brhr Ûof^mdZm ZgVo. H $nzrmr ~ býgerq>, eoaahmoës>a gxñ`m À`m Anojm Am{U ~momanor>ovrb ñnym Aem AZoH$ AmìhmZm Mr XIb KoV {Xbobm Vmo VH $g JV à{vgmxm AgVmo. na Vw AZoH$Xm ho {ZU ` KoVmZm Ë`mbm mzdr gx²^mdzm Am{U EH$VoMm gẍ^ M ZgVmo. Ë`m {ZU `mmm EImÚm g momvrb eodq>à`m ì`º$sda H$m` n[aum hmob b, mmr Ë`m Zm OmUhr ZgVo. Amam Xm`r ~mos> ê$ Ü`o ~gyz H$mJXmda ghr H$aUmè`m CƒnXñW A{YH$mè`m Zm, ZmoH$ar Joboë`m VéUmÀ`m Mohè`mdarb ^md {Q>nÊ`mMr gÿrm { iv Zmhr. H$a~wS>ì`m À`m àvmnm wio amï >r` H$agḦ$bZmM CËnÞ KQ>V Am{U Ë`mda Cnm` åhuyz gah$ma Ooìhm gmd O{ZH$ {eju Am{U Amamo½`gododarb ZmJ[aH$m Zm {Xë`m OmUmè`m XVrV KQ> H$aVo, Voìhm Ë`mMr Hw$R>brhr Pi m hm^mjm À`m wbm Zm gmogmdr bmjv Zmhr. Zì`mZo H$m mda bmjbobm ({Zdm {gv) H$m Jma Ooìhm Amnbr ^mfm g Oy eh$v Zmhr, Voìhm hmoumam OwÝ`m ì`mnmè`m Mm g Vmn ho bmoh$ g Oy eh$v ZmhrV. OmJ{VH$sH$aUmÀ`m MH«$mV Ooìhm dv mz Am{W H$ gämzogmo~vm nma n[ah$ gm m{oh$ Am{U Ym{ H$ MmbrarVr ^asy>z {ZKVmV, Voìhm m Zm Hw$R>crhr AñdñWVm qh$dm {dñwmnzmbm gm moao Omdo bmjv Zmhr. {dgmì`m evh$mà`m AIoarg H$mhr nm{ü më` {dícofh$ B{VhmgmMm A V Pmcm Amho Ago g OyZ, CXma VdmXr bmoh$emhr VÎdo Am{U OmJ{VH$ gmyznwadr>m ` ÌUoM ZoÌXrnH$ `e gmoao H$aÊ`mV Jw Vbo hmovo; na Vw Ë`mImbr IXIXUmè`m {damoymmr bmq> Voìhm Hw$Umbmhr {Xgbr Zmhr. hrm bmq> Z Va AZoH$ ê$nm V C $miyz Ambr. Ë`mMm n{hbm gdmªv ^rfu CÐoH$ åhuoo A o[aho$da 11 gßq> ~a 2011 amoor Pmbobm XheVdmXr h m Am{U Ë`mVyZ dmt>rg bmjbob A{VaoH$s g KQ>Zm M Omi. m A{VaoŠ`m À`m {dh $V {dmmaymao wio EH$m hmz Y m H$S>o ~KÊ`mMm OJmMm Ñ{ï>H$moZ ~Xbbm. Ë`mVyZM nm{ü më` Xoe d Bñbm VgoM Bñbm Am{U AmYw{ZH$ {dmmagaur Agm Q>moH$mMm g Kf {Z m U Pmbm. dos>onumà`m gëë`mvyz A o[aho$zo BamH$da Ho$boë`m AmH«$ Um wio m gm àxm{`h$ g Kfm bm A{YH$M Ádb V ~Zdb. gmo{ìhev g KmÀ`m nms>mdm wio a{e`mmm OmJ{VH$ nmvirdarb à^md H$ r Pmbm hmovm. VgoM eoomaà`m H$mhr Xoem Ü`o bmoh$emhr Midir à~i hmod$ bmjë`m hmoë`m. Ë`m wio H$mhrem gḧw${mv ^rvrvyz a{e`mzo nwýhm Amnbr {Za Hw$e gîmm ñwmnz H$aÊ`mMo à`ëz gwê$ Ho$bo. Am{U eoomar Xoem À`m H$ma^mamV T>dimT>di gwê$ Ho$br. Am{W H$ àjvr wio Zd ~i { imboë`m MrZZohr Amnbm àdoe Zm Xdbm. gvv hmoumè`m mzdr A{YH$mamÀ`m C KZm{damoYmV Q>rH$m hmod$ bmjvmm, Ë`m Zr Ë`m^modVr EH$ H$mQ>oar Hw $nu C^mab. gmd ^m { H$ yë`o åhuoo Xþga -{Vga H$mhr ZgyZ Ho$di nah$s` hñvjonmm Zd gmyz Amho Am{U m yë`m Mo gm J KoD$Z gm «má`dmx nwýhm {eah$md H$ê$ nmhvmo Amho, Aer ½dmhr XoÊ`mg Ë`m Zr gwédmv Ho$br. A o[ah$m Am{U `wamonmv OmJ{VH$sH$aUmbm àw S>mì`m {dmmagaurh$sy>z AmìhmZ {Z m U Pmb, na Vw Ë`mhÿZhr A{YH$ e{º$embr AmìhmZ ho COì`m {dmmagurà`m g KQ>Zm Zr gwê$ Ho$boë`m AZoH$ bmoh${à` MiditVyZ {Z m U Pmb. Aem MiditZm Am{W H$ ~i XoÊ`mgmR>r gdmªv nwt>o AgVmV Vo XmofrÑï>rMo AãOmYre ì`mdgm{`h$. Amnë`m ì`mnmamdarb gah$mar {Z~ªY H$ r H$ê$Z A{YH$m{YH$ Z $m H$ {duo, hmm Ë`m Mm w»` CÔoe AgVmo. ehar PJ JmQ>mnmgyZ Xÿa amhumè`m bmoh$m À`m AñdñWVobm m MidirVyZ Zdm Moham { imbm. hmvmvyz {ZgQ>Umar Am{W H$ gwa{jvvm, H$ Hw$dV hmoumam gm m{oh$ XOm d {deofm{yh$ma, ~mhoê$z Amboë`m dojù`m dum À m dm ^mfoà`m, dojù`m Y m À`m bmoh$m wio Ë`m À`m gm ñh ${VH$ Apñ Vobm {Z m U Pmbobm YmoH$m hr Ë`m À`m 63

64 AñdñWVoMr w»` H$maU hmovr. na Vw Ia gḧ$q> {Z m U Pmb Vo 2008 Yrb {düd gh$ Am{W H$ Xr wio. H$mhr AW ì`dñwm Vrb H$mhr {dûmzm À`m ~oo~m~xma YmoaUm wio gd gm mý`m Zm nwt>mr AZoH$ df} Am{W H$ gḧ$q>m Zm Vm S> Úmd bmjb. w»` åhuoo OmJ{VH$sH$aUmdarb gm mý`m À`m {dœmgmbm VS>m Jobm. Am{W H$ YmoaU gm ^miumao cmoh$ Amnbr O~m~Xmar nwaonya OmUVmV, m g nyu H$ma^mamMr XoIaoI gwairv Mmby Amho, OmJ{VH$ AW ì`dñwomo EH$ÌrH$aU ^ogi wº$ Amho; hm g O nyu V mosy>z ns>bm. gah$ma Am{U àemgzmzo KoVboë`m H$mhr H$R>moa {ZU `m wio OmJ{VH$ AW ì`dñwm hiyhiy nyd pñwvrv `od$ bmjbr Amho. na Vw Am Vaamï >r` ì`dñwm Am{U dm qe½q>z-~«wgoëg Yrb V ÌkmZmdarb {dœmgmbm nyu V VS>m Jobm Amho. Ë`mVyZM ^rvr Am{U ZmamOrda AmYm[aV amoh$maumbm gwédmv Pmbr. Ë`mMo ns>gmx YmoaUm YyZ {Xgy bmjbo. m amoh$maummm Á`m dojmzo àgma hmov Amho, Ë`mMr H$ënZmhr H$aUo H$mhr dfmªnydu eš` ZìhVo. r Ho$di YmoŠ`mMr K Q>m dmodv Zmhr`o, Va gë` m S>Vmo Amho. Amnë`m g^modvr ZrQ> ~Km. AMmZH$ amoh$maumv ~immm à^md dmty> bmjbm. {ZdS>UwH$m Am{U bmoh$emhrm gm J ZmdmnwaV KoVb OmV, na Vw gîmov Agbobo amoh$maurm bmoh$emhrbm AW { idyz XoUmè`m g ñwm Zm H$ Hw$dV ~ZdÊ`mgmR>r à`ëzerb AmhoV. nm{ü më` Xoem Ü`o COì`m {dmmagaurmo amoh$s` nj ñwm{zh$m À`m h $m À`m gwa{jvvom YmoaU m S>VmV. Ë`mgmR>r XoemÀ`m gr maofm BVam gmr>r ~ X R>odÊ`mda Ë`m Mm ^a AgVmo. Ë`m mjo Z bnumam dum {Yð>V gḧw${mv amï >dmxhr AgVmoM. AZoH$ {dh$gzerb amï >m Zm bmoh$emhrà`m gmdù`m Jm YimEodOr MrZ Yrb ì`mnmamda AmYm[aV ^m S>dcr hþhy$ emhr A{YH$ AmH$f H$ dmqy> bmjbr Amho. Am{U AW ì`dñwm ZrQ> MmbV Agob, Va A{^ì`{º$ñdmV Í` Hw$Umbm hd `? mü` m À`m ñdmv Í`mda XaamoO h o MT>dbo OmV AmhoV. d Îm{Z~ªY Am{U mü` g ñwm darb amoh$s` {Z` ÌU dmt>v Amho. EHo$ H$mir gmoeb r{s>`m ho kmz, nañna{dmmam M AmH$bZ Am{U gx²^mdzm éodê`mmo gmyz g Obo OmV hmovo; na Vw AmO Ë`mM gmoeb r{s>`mmm dmna gvv AÝ`m` hmov Agë`mMr ImoQ>r ^mdzm, Hw$àd ÎmtMm àmma Am{U H$Q>-H$mañWmZmÀ`m ImoQ>çm dmvm ngadê`mgmr>r hmov Amho. {S>~m À`m e ^amì`m OÝ {XZr AmnU Aem EH$m Mm añë`mda C^o AmhmoV. m jur mzdmà`m ^{dî`mvrb dmq>mmbrgẍ^m Vrb XmoZ nyu V dojù`m {dmmaymam OJ^amVrb bmoh$m Mr Z qoh$ê`mgmr>r g moamg moa Cä`m R>mH$ë`m AmhoV. AmnU H$moU AmhmoV Am{U ^{dî`mv H$moU ~Zmd, mg ~ YrMr dojdojir {ZdoXZ m XmoÝhr {dmmaymam H$aV AmhoV. AmnU Hw$Umbm gmx Úm`Mr? {S>~m Vwé JmVyZ ~mhoa ns>vmzm, ~{b ZMr q^v H$mogiVmZm AmnU Or AmeoMr bmq> AZw^dbr hmovr, VrM nwýhm ñdrh$mam`mr; H$s Amnë`m ^m~s>onummm J a $m`xm KoD$Z, {Xem^yb H$ê$Z Amnë`m ZmV {Z m U Ho$bobr ImoQ>r ñdßz ñdrh$mam`mr? Joë`m 25 dfmª Yrb OmJ{VH$ EH$sH$aUm{df`r Amnbr g OyV H$m` Amho? hm g nyu àh$ma åhuoo B{VhmgmÀ`m MH«$mMm Z Q>miVm `ouma digm hmovm H$m? {OWo ~bdmz åhuob VrM nyd {Xem R>aVo, amoh$mau åhuoo Ho$di OmVr-O mvr Am{U Y mª Yrb Kwg Qy>Z Q>mH$Umam g Kf ~ZVmo; {VWo Ë`mM g Kfm M H$mbm VamZo gḧmah$ `wõmv ê$nm Va hmov, hom MH«$ ^{dî`mvhr Ano{jV Amho H$m? m ~m~vrv mpo {dmma m S>Ê`mMm à`ëz H$aVmo. mpm {dœmg ZoëgZ S>obm À`m {dmmaymaov Amho. Jm Yr, m{q >Z ë`ywa qh$j Am{U A~«mh qbh$z m À`m XÿaÑï>rV Amho. gd ZmJ[aH$ g mz AmhoV Am{U m g ï>rà`m {Z m Ë`mZo àë`oh$mbm Hw$Urhr {hamdyz KoD$ eh$uma Zmhr Ago H$mhr A{YH$ma {Xbo AmhoV; m {dymzmda AmYm[aV g Vm, Ý`m`, ñdmv Í` Am{U ~hþdum {Y{ð>V bmoh$emhr hm mpm Ñ{ï>H$moZ Amho. bm nyu ImÌr Amho H$s, Aem yë`m da AmYm[aV g mommr {Z{ Vr hmod$ eh$vo. Am{U Ë`mÛmao em VVm d ghh$mamà`m ^mdzozo gd gm mý`m M Am`wî` A{YH$ gwih$a H$aVm `ob b, Agm mpm R>m {dœmg Amho. m {dmmam À m AmYmao mj H«$ U H$aUo Amnë`mgmR>r 64

65 An[ahm` Amho. Amnë`mgma»`m bmoh$emhr Am{U mzdm{yh$mam Ü`o {dœmg Agboë`m gdmªh$s>o Z $sm A{YH$ nq>umar d Mm[aH$ m S>Ur Amho. hr Ho$di ^md{zh$ m S>Ur Zmhr, Va r ^ $ nwamì`mà`m AmYmao ~mobv Amho. EH$ gë` hogwõm Amho H$s, OJmVrb gdm {YH$ gyz Am{U {dh${gv g mo ({OWo bmoh$m Mm amhur mzmmm XOm gdm}îm Amho Am{U OrdZm mzm{df`r g mymzmmm {ZX}em H$hr gdm {YH$ Amho, VmoM g mo) CXma VdmXr Am{U nwamojm r {dmma OmonmgVmo, Ë m~amo~am gdmªmr à{v^m d `mojxmz gm mdyz KoVmo. hþhy$ emhr amodq>rv ^«ï>mmmambm IVnmUr { ivo, ho dma dma {gõ Pmb Amho. Ë`mMr H$maUohr VerM AmhoV. hþhy$ emhr gîmm Hw$R>ë`mhr {ZU `mgmr>r CÎmaXm{`Ëd ñdrh$mav Zmhr. XS>nemhrVyZ hmoumar OZVoÀ`m h $m Mr nm` r Am{U H$ma^mamVrb ImoQ>maS>onUm mvyz hiyhiy amoh$s`, gm ñh ${VH$ d d km{zh$ àjvr Iw Q>Vo. VwåhrgwÕm ho gë` VnmgyZ ~Km. BVa ì`º$s Ü o {XgUmao ñdv Mo à{vq~~, gdmªà`m gm mb H$ AmH$m jm Am{U ñdßzm Mr OmUrd hm {dmmahr àë`oh$ Y m V AmT>iVmo. m {eh$duwh$sbm OmVr, Y, qbj d b {JH$Voda AmYm[aV ^ox^md mý` Zmhr. ho gë` AmnU gdmªzr A JrH$mab, Va Ë`mMm mzd{hvmgmr>rmm hmoumam $m`xm àë`j AZw^dm`bm { iob. Varhr ZmV e H$m Agob, Va ZwH$VmM w$q>~m b {dœmfh$ qoh$umè`m «$mýgà`m IoimSy >Zm {dmmam. Ë`m À`mVrb àë`oh$ OU Jm b àm VmVrb œovduu` ì`º$sgmaim {XgV Zmhr. AZoH$ H $îuduu` IoimSy> Ë`m g KmV AmhoV. hîdmm åhuoo Varhr Vo gd OU «$M AmhoV, EH$gŸ AmhoV. 65

66 Oo Xoe g momvrb w»` g KQ>H$ VÎdo åhuyz {ddoh$hrz amï >dmx, nah$s` àm Vm ~ÔbMm {VañH$ma, nwamu VdmXr {eh$du, dm {eh$ Am{U Ym{ H$ loð>vm BË`mXr KQ>H$m da AmYm[aV amhvmv; Vo Xoe A VJ V `mxdr qh$dm naàm Vm gmo~và`m `wõmv Amnb gd ñd J dyz ~gvmv. CXmhaUmgmR>r B{VhmgmMr nwñvh $ MmMnSy>Z ~Km. AmVm hm V ÌkmZê$nr OrZ nwýhm ~mq>brv H $X H$aUo eš` Zmhr. Ë`m wio m OmJ{VH$ EH$ÌrH$aUmÀ`m àdmhmv AmnU gd $ma Odi AmhmoV Am{U bmoh$ EH$m àm VmVyZ Xþgè`m àm VmV ñwbm V[aV hmouo An[ahm` Amho. n`m daumg ~ YrÀ`m g ñ`mgwõm AmnmoAmn gwq>uma ZmhrV, ho gë` ñdrh$maê`m{edm` n`m ` Zmhr. Ë`m wio Aem gd g ñ`m da Cnm` emoyê`mgmr>r A{YH$m{YH$ Am Vaamï >r` ghh$m { iob Aer Zdr ì`dñwm {Z m U H$aUo, hm EH$M mj AmVm CnbãY Amho. Amnë`mH$S>o m S>m`bm VwbZoZo ~ar ~moy Amho; na Vw ^{dî`m~m~vmr Amnbr Ñï>r VwbZoZo Mm Jbr Amho, mmm AW `e AQ>i Amho Agm hmov Zmhr. ^` {H$Vr e{º$embr Agy eh$vo, ho B{VhmgmVyZ {eh$m`bm { iv. bmo^ Am{U BVam da dm ñd { idê`mmr Vrd«BÀN>m mzdr Zmda- {deofv nwéfm da- H$er {MaH$mb {Q>H$Umar nh$s> { i{dvo, mmo AZoH$ XmIbo B{VhmgmV { ivmv. Amnë`mnojm {Xgm`bm dojio AgUmè`m qh$dm dojir Ym{ H$ AmñWm ~mijumè`m bmoh$m À`m {damoymv OZVoÀ m ZmV Ûof {Z m U H$aU {H$Vr ghogmon AgV, ho B{VhmgmV ~Km`bm { iv. Ë`m wio {S>~m Zr XmI{dbobr dmq> Amnë`mbm Ia M nmxmh«$m V H$am`Mr Agob; Va A{YH$ H$R>moa à`ëz H$amdo bmjvrb, A{YH$ MmUmj ~Zmd bmjob. JVH$mimVrb MwH$m YyZ {ehy$z A{YH$ hþema ~Zmd bmjob. Ë`m wio Caboë`m doimv r {S>~m Mo H$m`, {dmma Am{U Am`wî`mVrb YS>çm Zr ào[av nwt>rb dmq>mmbrgmr>r H$mhr mj Xe H$ wôo gwmdy BpÀN>Vmo. ì`{º$ñdmv Í` d bmoh$emhrda {dœmg AgUmè`m Amnë`m gdmªzm {df Vm H$ r H$aÊ`mgmR>r Am{U gdmªzm g mz Am{W H$ gÿr { idyz XoÊ`mgmR>r A{YH$ H$S>dr Pw O Úmdr bmjob, ho {S>~m Zr Amnë`mbm XmIdyZ {Xb Amho. Am{W H$ dmq>mmcrmm nr>s>r~õ AmH $Vr~ Y AgVmo mda mpm {dœmg Zmhr. OJÊ`mgmR>r mzdmbm $º$ AÞM bmjv, Ag Zmhr. Am{W H$ {df Vo~m~V ghzerbvm XmIdUmè`m g momv g VmnmMr ^mdzm ngê$ bmjvo, ghh$ma^mdzm H$ Hw$dV hmovo Am{U Ë`m g mommm {dh$mg A{Ve` Yrå`m JVrZo hmovmo. CXa{Zdm hmmr {H$ mz JaO ^mjbr H$s, bmoh$ Amnë`m OrdZ mzmmr VwbZm eoomè`m er H$ê$ bmjvmv Am{U Amnë`m {nt>rbm CÎm Am`wî` { iy eho$b H$m, mgmr>r {dmmaerb ~ZVmV. Ooìhm Am{W H$ ~i mooš`m bmoh$m À`m hmvr H ${ÐV hmov, Voìhm Ë`mVyZ amoh$s` à^mdmmr CËnÎmr hr AJXr gmh{oh$ AgVo. Ë`mVyZM bmoh$emhr H$ Hw$dV hmod$ bmjvo. H$mhr àg Jr WoQ> ^«ï>mmma Agob, Va AZoH$ doim Ho$di H$mhr à^mdembr bmoh$m Mo {hvg ~ Y OmonmgÊ`mgmR>r yb^yv mzdr ñdmv Í`mMr amiam Jmoir Ho$br OmV Agoc. {S>~m Zr ho nwav OmUb hmov Am{U Ë`m{df`r Amnë`mbm gy{mvhr Ho$b hmov. {S>~m åhumbo hmovo, ""{OWo OmJ{VH$sH$aUmMm AW J^ lr V Am{U e{º$embr g mokq>h$m À`m hmvr ns>bob, Jar~ d hv~b djm da AÝ`m` H$ê$Z ñdv bm A{YH$ à^mdembr ~ZdÊ`mM eó Agm mzbm OmVmo; {VWo gmd ^m { H$ ñdmv Í`mgmR>r bt>m C^maÊ`mMr Amnbr O~m~Xmar A{Ve` hîdmmr AgVo.'' åhuoo gmd ^m { H$ ñdmv Í` Am{U gm m{oh$ Ý`m`m{df`r AmnU J ^ra Agy, Va Ë`m~m~VrV nmdb CMbÊ`mMr Z {VH$ O~m~Xmar Amnë`mda Amho. nu {S>~m À`m dº$ì`mmm nyu AmXa R>odyZ, Ë mv qh${mv gwymaum H$aV r gwmdy BpÀN>Vmo H$s- Ho$di {damoy H$aUo nwaogo hmouma Zmhr; Amnë`mbm Zdr gämzm C^mamdr bmjob, ZdàdV Z KS>dyZ AmUmdo bmjob, g nîmr Am{U g mz gÿrmr Amnë`m XoemVrb d naamï >mvrb Imob Xar ^ê$z H$mT>Ê`mgmR>r Cnm` emoymdo bmjvrb. Ë`m{df`rM YmoaU àë`oh$ XoemgmR>r doji Agob. bm nyu H$ënZm Amho H$s, Ë`mgmR>r Amnbr H $~a H$gbr Amho. Joë`m gîma dfmªv AmnU hogwõm {eh$bmò H$s- A{Z` {ÌV, AZ {VH$ ^m S>dbdmXmMm Ë`mV g mdoe 66

67 H$aVm `ouma Zmhr; Ë`mMà muo OwÝ`m nõvrà m CƒnXñWm À`m AmkoÛmao {Z` ÌU { idumè`m g modmxmbmhr ñwmz XoVm `ouma Zmhr. H$maU Vgo à`ëz H$ê$Z PmboV Am{U Ë`mVyZ $ma H$mhr hmvr bmjb Zmhr. ~hþvoh$ gd M Xoem Ü o {dh$mgmgmr>r gd g mdoeh$ ì`mnmamda AmYm[aV ì`dñwm ñdrh$mamdr bmjob. m ì`dñwovrb H$mhr Ano{jV JwUY (àë`oh$ bhmz wbmbm {eju { iob, àë`oh$ H$m JmamÀ`m h $m M aju Ho$b OmB b, EH$m{YH$ma Zï> H$ê$Z bhmz d Ü` AmH$mamÀ`m ì`dgm`m Ü`o ñny}bm dmd {Xbm OmB c, ^«ï>mmma g yi Zï> H$aUmao H$m`Xo AgVrb, àj{verb H$aàUmbr Agob) Á`mZwgma gyz cmoh$ Amnbr g nîmr A{YH$ dmt>dy eh$vrb, na Vw Ë`mM~amo~a Ë`mMm H$mhr dmq>m Vo g mo~m YUrgmR>r XoVrb, Ë`mVyZ Amamo½`, {eju Aem nm m^yv gw{dym gdmªn`ªv nmomdvm `ovrb, {dkmz Am{U nm`m^yv gw{dym Ü`o Jw VdUyH$ H$ê$Z ^{dî`mvrb Zd{Z{ VrgmR>r nmofh$ dmq>m {Z m U Ho$ë m OmVrc. BWo EH$ ~m~ cm Z yx H$am`bmM hdr H$s, Am`wî`mV r {H$Vr g nîmr O dbr mm bm Amü` dmq>v, Varhr m à^mdembr bmoh$m À`m VwbZoV mpr g nîmr Ë`m À`m EH$-Xem e qh$dm EH$-eVm egwõm Zmhr. Vwåhr ^yh$ bmjë`mda {H$Vr ImD$ eh$vm mbm `m Xm Amho. Ka {H$Vrhr mor> Agmd Ag dmq>b, Var Ë`m Zm q^vtmr `m Xm Amho. bm EdT> M åhum`m ` Amho Am{U Vo nwaog Amho. EH$ gmym gḧ$ën AmnU Ho$cm nm{hoo, Ë`mgmR>r Xm[aÚ«mMr enw `mdr bmjuma Zmhr. Va g H$ën Agm- JaOybm XVrgmR>r, Cnmer ~mbh$mbm AÞ XoÊ`mgmR>r, Ë mà m emiomr $s ^aê`mgmr>r Ho$di àm m{uh$nuo WmoS>m A{YH$ H$a ^am Mm. VodT> AmnU Z $sm H$ê$ eh$vmo; Zmhr H$m? Ë`mgmR>r $ma H$mhr bmjv Zmhr. r ñdv gmr>r A{YH$m{YH$ H$g d H$m` { idy eh$vmo, hm {dmma H$aÊ`mEodOr; mâ`mh$s>o nwaog Amho, AmVm r BVam Zm XV H$er H$ê$ eh$vmo, Ë`m Zm A{YH$m{YH$ H$g XoD$ eh$vmo, Aer AmH$m jm {Z m U ìhm`bm hdr. BVam À`m XVrg nmì hmoê`mnojm mor> d ^d Vo H$moUV Agob? mgmr>r Am VaXoer Am{U Am Vaamï >r` Aem XmoÝhr nmvitdarb gd g mdoeh$ ^m S>dbdmXmcm àmoëgmhz Úmdo cmjoc. emœv {dh$mg KS>dyZ AmUm`Mm Agob, Va Ho$di Y m Xm nõvrmr XV hr mz{gh$vm gmosy>z Úmdr bmjob. OJmVrb Xþb {jv àxoem Ü`o Jw VdUyH$ Am{U CÚmoOH$VoÀ`m mü` mvyz {dh$mgmmo Zdo òmov {Z m U H$amdo bmjvrb. à{v^m gd Ì Amho, {Vbm gÿrmr OmoS> Úmdr bmjob. Am Vaamï >r` dm{uá` Am{U ì`mnma YmoaUm Ü`o AàJV amï >m Zm gyz ~momanor>m Ü`o ñwmz { idyz XoUo A{Ve` `mo½` Amho, na Vw BWo Ë`m àjv Xoem Mr mz{gh$vm hîdmmr R>aVo. Am{ «$H$m I S>mVrb EImXm N>moQ>mgm Xoe Mhm {Z`m V H$aV Agob, Va Ë`m àjv Xoem Zr BVH $ qm{vv hmoê`mm wirm H$maU Zmhr. Ë`m À`m AW ì`dñwodarb ho H$mhr gdmªv mor> gḧ$q> Zmhr. A o[aho$gmaio àjv Xoe Am{U MrZgmaIr ZdàJV amï >o m Mr nañna ì`mnmar g ~ Ym Mr mjurgwõm `mo½`m Amho. Ë`m wio Ë m Zm EH$ oh$m À`m ~momanor>ov g mz nmvirdarb àdoe { iob Am{U ~m {ÕH$ g nîmrmm ~oh$m`xm dmna hmouma Zmhr. ì`mnma Am{U dm{uá` mg ~ YrÀ`m MM}V AmUIr Imobda OmÊ`mnydu EH$ ~m~ Z yx H$aU Iyn hîdmm Amho. {dgmì`m evh$mà`m CÎmamYm V CÎmaoH$Sy>Z X{jUoH$S>o Am{U nyd}h$sy>z n{ü oh$s>o ZmoH$è`m M AmD$Q>gmo{gªJ hmov Agb, Var mâ`m XoemVrb H$m Jma-dJm gmr>r AmOhr A{Ve` mor> AmìhmZ V ÌkmZmM Amho. Vw À`m Zd{Zdm {MV amï >mü`jm nwt>ohr V ÌkmZmM M AmìhmZ C^ R>mH$cob Amho. H ${Ì ~w{õ Îmm mü` mvyz {dzmmmbh$ dmhzm Mr {Z{ Vr Ho$br OmV Amho. AZoH$ H$m o ` Ìm À`m gmømzo Hw$R>ë`mhr mzdr hñvjonm{edm` Ho$br OmV AmhoV. Ë`m wio àë`oh$mbm AW nyu H$m mmr gÿr XoUo, hr H$R>rU g ñ`m ~Zbr Amho. Ë`mgmR>r Amnë`mbm A{YH$m{YH$ H$ënH$ ~Zmd bmjob. ZmoH$argmo~V { iumar Am{W H$ gwa{jvvm Am{U à{vð>m {Q>H$dÊ`mgmR>r Amnë`mbm gm m{oh$ Am{U amoh$s` gämzogẍ^m V nwzh $ënzm m S>mdr bmjob. ZmoH$arVyZ Ho$di n gm { ivmo Ago Zmhr; ZmoH$ar à{vð>m { idyz XoVo, Amnë`m nxmmr OmUrd {Z m U H$aVo, Am`wî`mbm CÔoe { idyz XoVo. Ë`m wio gmd {ÌH$ 67

68 CËnÞ, H$m mà`m AmR>dS>çmM nwzamdbmoh$z, VéU {nt>rmm g mdoe, CÚmoOH$VoMm {dh$mg Aem g ñ`m gmos>{dê`mgmr>r Zì`m n[a mum Mm {dmma H$amdm bmjob. bmoh$emhrbm nyd nxmda AmUm`M Agob, Va gd àw AW ì`dñwomr H$miOr `mdr bmjob. {S>~m Zr Amnë`mbm {eh$db ` H$s, H$mhr {gõm V ho Iè`m AWm Zo gmd ^m { H$ AgVmV. Ë`mVrbM EH$ hîdmmm {gõm V åhuoo- AmnU gd OU mzdvoà`m ~ Ym Zr OmoS>bo Jobmo AmhmoV Am{U Amnë`mVrb àë`oh$ ì`º$sbm OÝ V à{vð>m d `mo½`vm bm^br Amho. Amü`m Mr ~m~ hr Amho H$s, AmOhr Amnë`mbm m gë`mmr ImÌr nq>dyz Úmdr bmjvo. {S>~m Zr Vwé JmÀ`m q^vr Amobm Sy>Z 25 df} hmod$z Jobr, Varhr AmO m ì`m»`mzmvrb H$mhr doi bm Ho$di ho gm JÊ`mgmR>r Úmdm bmjvmo Amho H$s- H $îuduu` Am{U œovduu` bmoh$, Am{e`mVrb Am{U b {Q>Z A o[aho$vrb ZmJ[aH$ór Agmo dm nwéf, g qbjr Agmo dm Zgmo- ybv AmnU gd OU mzd AmhmoV. Amnë`mVrb $ah$ $ma dadamo AmhoV. Ë`m wio EH$ oh$m à{v AmXamMr ^mdzm Omonmgm`bm hdr. ho gd AmVm Amnë`mnwaV H$iyZ MwH$b Agob, Agm mpm g O Pmcm hmovm. mpm Agm {dmma hmovm H$s, {H$ mz hr H$ënZm Am{U yb^yv hovy AmVm àñwm{nv Pmbo AgVrb. na Vw, à{vjm r amoh$maummm AmoK Am{U yb^yv Ý`m`mgmR>rMm g Kf ~KVm Vr à{h«$`m AÚmn nyu hmod$ eh$cocr Zmhr, ho OmUdV. BVam À`m Im Úm da C^o amhÿz ñdv Mr C Mr dmt>dy nmhumè`m bmoh$m Mm Amnë`mbm gmvë`mzo emoy mdm cmjoc, Ë m Zm Vrd«{damoY H$amdm bmjob. Ë`mhÿZhr hîdmm åhuoo BVa Xoem Ü o- {deofh$ê$z Am{ «$Ho$Vrb Xoem Ü`o H$mhr w»` ~m~tmm à{vh$ma H$amdm bmjob. ì`{º$ñdmv Í` d d Mm[aH$ V^oXmM ñdmv Í`, {hbm Mm gm m{oh$ à{h«$`ovrb nyu gh^mj, Aëng»`mH$m Mm g mz dmjuwh$smm h $ Am{U b {JH$ {ZdS>rM ñdmv Í` m A{YH$mam da `m Xm AmUUmè`m gd à`ëzm Zm H$S>mSy>Z {damoy H$am`bm hdm. b {JH$ {ZdS>rMm {df` r BWo AmdOy Z m S>Vmò. mmo H$maU, "ho gd nm{ü më` Xoem Vrb bmoh$m Mo MmoMbo AmhoV, Amåhr Zìho Ë`mVbo' Aem ~oo~m~xma {dymzm nmgyz AmnU gmdy amhm`bm hd. ho {df` Hw$R>ë`m àm VmnwaVo `m {XV ZmhrV, Vo mzdr ApñVËdmMoM A{d^mÁ` A J AmhoV Ü o AmOrdZ H$mamdmgmÀ`m {ejomr gwzmdur hmoê`mnydu {S>~m Zr Ý`m`mb`mÀ`m H$R>S>çmVyZ R>m eãxm V ½dmhr {Xbr... ¾m MmQ>m, A{YH$mam Mr `m{mh$m Am{U H$m`ÚmMm gwxm gd bmoh$emhrdmxr bmoh$m gmr>r na nyá` Amho. åhuoom, "Vr nwñvh $ gmd$w Am{ «$Ho$Vrb bmoh$m Zr {b{hbr ZmhrV, åhuyz mpm Ë`mÀ`mer Hw$R>bmhr g ~ Y Zmhr' Ag Vo åhumbo ZmhrV. CbQ> hm mzdr dmagm Amho, Ë`m wio bm-vwåhmbm gdmªzmm Vmo g mz bmjy hmovmo. du Ûofr àemgh$m Zm H$Yrhr Z { iy eh$bobm Z {VH$ A{YH$ma {S>~m Zm àmá Pmbm, H$maU mzdr yë`m Mr Ë`m Zm CÎm OmU hmovr. H $îuduu`m À`m gm{hë`mmm Ë`m Mm Aä`mghr Xm S>Jm hmovm. "dum da AmYm[aV amoh$s` {d^mjur AË` V H ${Ì Amho. Vr Zï> Pmbr, Va EH$m dum Mr Xþgè`m dum darb Hw$aKmoS>rhr g nwï>mv `ob b.' ZoëgZ S>obm M ho 1964 Yrb {dymz Amho, Ë`mdoir r $º$ VrZ dfmªmm hmovmo. Oo Ë`m H$mir gë` hmov, Vo AmOhr {VVH $M àñvwv Amho. yb^yv gë` H$Yrhr ~XbV Zmhr. ho gë` AmnU gdmªzr ñdrh$mam`bm hd. gd åhuoo- Vo {~«{Q>e ZmJ[aH$ AgmoV dm ^mavr`, opšgh$z Agmo dm ~ÝQw>, ë`yamo Agmo qh$dm A o[ah$z- AJXr gdmªzrm. nañnam à{v namonh$mammr ^mdzm Omonmgmdr, hm {dmma àë`oh$ Ym{ H$ {eh$duwh$sà`m H $ÐñWmZr Amho. BVa ì`º$s Ü o {XgUmao ñdv Mo à{vq~~, gdmªà`m gm mb H$ AmH$m jm Am{U ñdßzm Mr OmUrd hm {dmmahr àë`oh$ Y m V AmT>iVmo. m {eh$duwh$sbm OmVr, Y, qbj d b {JH$Voda AmYm[aV ^ox^md mý` Zmhr. ho gë` AmnU gdmªzr A JrH$mab, Va Ë`mMm mzd{hvmgmr>rmm hmoumam $m`xm àë`j AZw^dm`bm { iob. Varhr ZmV e H$m Agob, Va ZwH$VmM w$q>~m b {dœmfh$ qoh$umè`m «$mýgà`m IoimSy >Zm {dmmam. Ë`m À`mVrb àë`oh$ OU Jm b àm VmVrb œovduu` ì`º$sgmaim {XgV Zmhr. AZoH$ H $îuduu` IoimSy> Ë`m g KmV AmhoV. hîdmm åhuoo Varhr Vo gd OU «$M AmhoV, EH$gŸ AmhoV. 68

69 gmd ^m mzdvmdmxmmm ñdrh$ma H$aUo åhuoo Amncm ñwm{zh$ d e, Y Am{U amï >r` ApñVËdmbm {Vbm Obr Úm`Mr, Agm hmov Zmhr. {S>~m Zr Amncm Am{Xdmgr dmagm OmonmgUo H$Yrhr gmos>bo ZìhVo. AmnU gmd$w Am{ «$Ho$Mo ZmJ[aH$ AmhmoV, H $îuduu` AmhmoV mmm A{^ mz gx d Ë`m Zr ~mijbm. CbQ> Ë`m Mm Agm {dœmg hmovm ( mpmhr Amho) H$s, Amnë`m dmaemmm A{^ mz ~mijvmzm BVam Zm H$ r boiê`mmr wirm JaO ^mgv Zmhr. qh$~hþzm, Hw$Ur Ag H$ê$ BpÀN>V Agob; Va Ë`m ì`º$s Ü`o ñdv ~ÔbM Agwa{jVVoMr ^mdzm Amho, Ago r g OVmo. H$mhr R>am{dH$ djm gmr>r Ý`m` Ama{jV Agob, Va gmd {ÌH$ Ý`m` H$Yrhr àñwm{nv hmod$ eh$uma Zmhr, Ag {S>~m M V hmov. EH$m AÝ`m`H$maH$ g momà`m A{YH$manXmdarb ì`º$smm du ~Xbbm, åhuoo Ý`mæ` g mommr ñwmnzm Pmbr Ag åhuvm `ouma Zmhr. Ho$di du ~Xbbm Am{U ì`º$s mì VoM AÝ`m`H$maH$ YmoaU am~dv Agob, Va gd ì`w Amho. AmOda Vwåhr Am À`mda AÝ`m` Ho$bmV, Ë`m wio AmVm Amåhr Ë`mMm gys> KoUma, ho YmoaU Ý`mæ` ì`dñwobm Ano{jV Zmhr. "du ÛofmMr bm AVrd MrS> Amho- J Vmo œovduu`m Zr gwê$ Ho$bobm Agmo dm H $îuduu`m Zr- Vmo AÝ`m`H$maH$M Amho,' Ag {S>~m åhumbo hmovo. PnmQ>çmZo hmoumao ~Xb Am{U AmYw{ZH$sH$aUm wio hmoumar {Xem^yb Amnë`mbm AmoiImdr bmjob. OJ $ma Odi Amb Amho, Voìhm mvyz {Z m U hmoumar Agwa{jVVoMr ^mdzm Iyn gm å` H$aÊ`mgmR>r Cnm` emoymdo bmjvrb. nm{ü më` Xoem Yrb gü`mà`m {Zdm {gvm À`m àým ~m~vrvrb H$mhr wôo Z $sm `mo½` AmhoV. CXmhaUmW - XoemÀ`m gr omm {df` gwa{jvvoà`m Ñï>rZo A{Ve` hîdmmm Amho. Vwåhr XoemMo ZmJ[aH$ AmhmV qh$dm Zmhr, ho OmUUo gah$magmr>r Amdí`H$ Amho. Zì`m àxoemvrb ^mfm, nõvter OwidyZ KoÊ`mMm à`ëz ~mhoê$z Zì`mZo Amboë`m bmoh$m Zr H$am`bm hdm. na Vw m H$maUm gmr>r OmVr, d e Am{U Y m da AmYm[aV {Zdm {gvm {df`h$ YmoaU g W Zr` R>aUma Zmhr. JaOynr{S>Vm gmr>r, H$doV KoVboë`m wbmgh XV mjumè`m mvogmr>r, AË`mdí`H$ mzdr yë`m Mm AmXa H$ê$Zhr H$m`ÚmMr A b~omdur H$aVm `od$ eh$vo. {Vgam wôm- bmoh$emhr åhuoo Ho$di {ZdS>UwH$m ZìhoV, mmr {S>~m AmR>dU H$ê$Z XoVmV. Vwé JmVyZ gwq>ë`mda {S>~m Mr bmoh${à`vm JJZmbm {^S>br hmovr. Ë`m Zr R>adb AgV, Va Vo Am`wî`^a amï >mü`jm À`m nxmda {~Z{damoY {damo mz hmod$ eh$bo AgVo. Ë`mEodOr Ë`m Zr X{jU Am{ «$Ho$gmR>r KQ>Zm {b{hê`mà`m H$m mv mj Xe Z H$ê$Z $ma mor>m bm^ Xoemcm { idyz {Xbm. OJ^amVrb bmoh$emhr VÎdm Mm Am{U g ñwmë H$ H$m` nõvrmm Aä`mg H$ê$Z, gdm {YH$ `eñdr R>aboë`m mj Xe H$ VÎdm Mm g {dymzmv g mdoe H$aÊ`mV XV Ho$br. kmzmda Hw$Ê`m EH$mbm ºo${Jar JmOdVm `ouma Zmhr, mmr nyu I~aXmar KoVbr. S>obm AgmoV qh$dm Amo~m m- Hw$Urhr ^«ï>mmmamà`m à^mdmnmgyz A{bá Zmhr. Vw À`mH$S>o A `m X eº$s Agob, hd Vo H$aÊ`mMr w^m Agob, gd OU Vw Mr MyH$ XmIdyZ Úm`bm Km~aV AgVrb; Va m ^rvrnmgyz Vwåhrhr dmmy eh$uma Zmhr. S>obm Zr hr ~m~ $ma nydum AmoiIbr hmovr. Vo åhum`mo, ""bmoh$emhr hr ~hþ Vmda AmYma^yV Amho.'' Amnë`mgma»`m Xoem V {OWo ~hþvoh$ OZVoMo yb^yv A{YH$ma ZmH$maÊ`mV Ambo, {VWo ho VÎd A{YH$ à^mdembr R>aVo. Ë`m doir amoh$s` Am{U BVa 69

70 Aëng»`mH$m À`m A{YH$mam Mr OnUyH$hr hîdmmr AgVo. bmoh$emhr Ho$di Vm M amoh$mau Zmhr, Va gdmªzr C^maboë`m ZmJar g ñh $VrVyZ bmoh$emhrbm AW àmá hmovmo, ho Ë`m Zr OmUb hmov. Á`m Xoem Ü`o åhum`bm Va {ZdS>UwH$m KoVë`m OmVmV, na Vw qoh$umè`m njmbm M ËH$m[aH$arË`m 90 Q> o$ OmJm { ivmv Am{U {damoyh$ Hw$R>o Var ~ {XñV AgVmV. Ë`m Mm AmdmO mü` m n`ªvhr nmohmomy eh$v Zmhr. Ago Xoehr bmoh$emhr VÎdmZo H$ma^ma H$aVmV, hm J ag O àw V Xÿa H$am`bm hdm. ^ $ g ñwm Am{U gämzm, Aëng»`mH$m À`m h $m Mr gwajm, A{^ì`{º$ñdmV Í`, {Z~ªY wº$ mü`, gah$mar YmoaUm {df`r {damoy d `m{mh$m Zm XdÊ`mMm h $, ñdv Ì Ý`m`ì`dñWm Am{U H$m`ÚmÀ`m A b~omdurm H$V ì`nmbz ho gd bmoh$emhrmo w»` AmYma^yV KQ>H$ AmhoV. àjvr gmyê`mmm ~m~vrv bmoh$emhr H$mhrer Yrå`m JVrMr Amho Ago dmqy> eh$vo, EH $XarV à{h«$`m Jw VmJw VrMr d AZoH$Xm g Vmn AmUUmar Agy eh$vo, ho r mý` H$aVmo; na Vw hþhy$ emhr {dmmam VyZ `ouma àjvrm AmœmgZ {ZImcg ImoQ> Amho. Ë`mbm H$Yrhr ~ir nsy> ZH$m. Ë`mVyZ Ho$di CƒnXñWm H$S>o g nîmr Am{U eº$smm g M` dmt>v OmVmo. ^«ï>mmma Am{U AÝ`m` ns>úmams> bndu AJXr ghogmon hmod$z OmV. gd `m Xm bjmv KoD$Zhr, "gah$ma OZVoÀ`m godogmr>r AgVo,' ho VÎd amá`ì`dñwobm Ano{jV Agm`bm hd. Am{U gd `m Xm bjmv KoD$Zhr, Ho$di bmoh$emhr nõvrvm ho gmh$mavm `od$ eh$v hohr cjmv m cm hd. Ë`m wio Amnë`mVrb Á`m gdmªzm bmoh$emhr ì`dñwm A{YH$ O~yV ~Zdm`Mr Amho, Ë`m Zr gd àw OJmVrb ^m S>dbdmXr gîmmh $Ðm dê$z Amnco bj hq>dyz Vo VimJmimVrb OZVoH$S>o didbo nm{hoo. bmoh$emhrà`m d YVoMm CJ gîmmymè`m nmgyz qh$dm empãxh$ {gõm VmnmgyZ qh$dm hmz {dmmad Vm nmgyz hmov Zmhr, Va Vmo VimJmimVrb g mokq>h$m nmgyz hmovmo. amï >mü`j AgVmZm {dûmz AW VÁkm H$Sy>Z r Oo H$mhr {eh$bmo AgoZ, Ë`mhÿZ A{YH$ gm m{oh$ H$m`m Mm g `mooh$ åhuyz ZmoH$ar J mdboë`m H$m Jmam H$Sy>Z Am{U {ZamYma mvoh$sy>z {eh$bmo Amho. g moordzmer Agbob KÅ> ZmV Am{U gwg dmx mvyz bmoh$emhr gmh$mavo, Ë`m wio Amnë`m ZoË`m H$Sy>Zhr hrm Anojm Agm`bm hdr; na Vw Ë`mgmR>r Ago ZoVo VimJmimVyZ {Z m U ìhm`bm hdov. Amnë`m mvrvrb OZVogmR>r am~yz ~Xb KS>dÊ`mgmR>r à`ëz H$aUmao ZoVo V`ma ìhm`bm hdov. hom ZoVo nwt>o OmD$Z Am{bemZ B mavrvyz YmoaUm Mm avr~ Q>mH$Umè`m ZoË`m Zm IS>gmdyZ gm JVrb, VimJmimV m `moozm Mm H$mhrhr Cn`moJ hmov Zmhr`o. Amnë`mbm bmoh$m{^ wi YmoaU gwmdmdr bmjvrb. bmoh$emhrbm à^mdr ~ZdÊ`mgmR>r Amnë`mbm gvv ñdv gmo~vm `oumè`m {nt>rà`m à~moyzmgmr>r à`ëzerb amhmd bmjob, hr {eh$du {S>~m Zr Amnë`mbm {Xbr Amho. Amnë`mnojm Ho$di {Xgm`bm dojù`m AgUmè`m bmoh$m gmo~vm Zìho Va dojim Ñ{ï>H$moZ OmonmgUmè`m bmoh$m gmo~v gwg dmx gmyuo hr EdT>r gmonr Jmoï> Zmhr. H$maU ~hþvm e doim Amnë`m {dmmam er gh V Agboë`m bmoh$m gmo~vm Amnbm dmda A{YH$ AgVmo. na Vw Amnë`mnojm dojim Ñ{ï>H$moZ AgUmè`m bmoh$m M V Am{U Ë`m M gë` g OyZ KoU bmoh$emhrbm Ano{jV Amho. Ë`m à`ëzm VyZ H$Xm{MV Vwåhr Ë`m ì`º$sm Vn[adV Z KS>dyZ AmUmb qh$dm Ë`m ì`º$sà`m {dmmam er Vw Mr gh Vr hmod$ eho$b. Amnë`m {damoyh$m M V Z EoH$VmM YwS>H$mdyZ bmdb Va ho eš` hmod$ eh$uma Zmhr. Vr ì`º$s œovduu` Amho qh$dm nwéf Amho Ë`m wio H$Yr mâ`m ^mdzm g OyM eh$uma Zmhr, qh$~hþzm m{df`r VàXe Z H$aÊ`mMm {Vcm Z {VH$ A{YH$maM Zmhr, Agm AÅ>mhmg Agob Va XmoZ JQ>m V gwg dmx hmod$m eh$uma Zmhr. {S>~m Zr hr O{Q>bVm Amnë`m Am`wî`mV AZw^dbr Am{U Ë`mgmR>r à`ëzhr Ho$bo. Vwé JmV AgVmZm Ë`m Zr "Am{ «$H$mÝg' ^mfm {eh$ê`mda ^a {Xbm. n{ü O ZrV yi Agbobr hr ^mfm {S>~m Zm Vwé JmV S>m ~Umè`m Mr w»` ^mfm hmovr. Ë`m Mr ^mfm {ehy$z Ë`m Mo {dmma OmUyZ KoÊ`mMm à`ëz {S>~m Zr Ho$bm. EdT>oM Zmhr Va, Vwé JmVyZ ~mhoa Amë`mda ghh$m`m Mm hmvhr Ë`m Zr nwt>o Ho$bm. ho gd H$aÊ`mM w»` H$maU åhuoo, ñdv Ì X{jU Am{ «$Ho$À`m {Z{ VrgmR>r Ë`m g mokq>h$mbmhr gmo~v 70

71 KoUo Amdí`H$ Amho, hm {S>~m Mm {dmma hmovm. Amnë`m eìy gmo~v g oq> KS>dyZ AmUm`Mr Agob Va eìybm gmo~v KoD$Z H$m H$am`bm hd, åhuoo hiyhiy Vmo eìy Amnbm ghh$mar ~ZVmo. Ë`m wio gah$mar YmoaUm {df`r {dmma m S>VmZm, Oo bmoh$ EH$mM Hw$R>ë`m ~moyzo JXu H$aVmV Vo H$Yrhr bmoh$emhrbm Cn`moJr R>aV ZmhrV. àë`oh$ doir Amnë mcm hd Vo e ^a Q> o$ { iy eh$v Zmhr, na Vw Ë`m wio Amnbr VÎdo Ë`mJyZ {Zame hmoê`mmr wirm Amdí`H$Vm Zmhr. Amnbr VÎdo ^ $ H$ê$Z bmoh$emhr MM}V Vr Z $s `eñdr R>aVrb hm {dœmg ~mijm`bm hdm. {dmmam Mr H$R>moa VnmgUr H$ê$Z, VH $ Am{U nwamì`mà`m AmYmao EH$m gd mý` Vmn`ªV nmomvm `ov Am{U ì`dñwm àjvrà`m mjm da bmjy eh$vo, hmm {dmma A o[aho$mr {Z{ Vr H$aUmè`m Zmhr Ano{jV hmovm. ho gmü` hmoê`mgmr>r Amnë`mbm dñvw{zð> gë` ñdrh$mamd bmjob. Ë`m{edm` ghh$mammm nm`m KmbVm `ouma Zmhr. Ia Va AJXr d Mm[aH$ YS>m {JadÊ`mBVH$m pšbï> hm wôm Zmhr. CXm- r åhq>b H$s, ho ì`mgnrr> Amho, Am{U Vwåhr åhumbmv H$s hm hîmr Amho Va EH$ oh$m Zm ghh$m` H$aU Amnë`mbm H$R>rU hmob b. n`m dau{df`h$ n [ag H$amambm {damoy H$aUmè`m Mr H$mhr V r g Oy eh$vmo. Ogo H$s, H$mhtM V Amhohm H$ama ì`mdhm[ah$ Zmhr, Ë`mgmR>r gdmªm ghh$m` { idu AeŠ` Amho. qh$dm gún[apñwvrv OZVon`ªV ñdñv XamV D$Om nmomduo Am À`mgmR>r àmw{ H$ JaO Amho, Ë`mgmR>r H$mhr H$mi n`m daummr hmzr Pmbr Var Amåhmbm Vr gmogmdr bmjob. m wúm da r Ë`m À`mgmo~V MMm H$ê$ eh$vmo. àxÿfu wº$ D$Om òmov ho {deofh$ê$z Am{W H$ ÑîQ>çm AàJV Xoem gmr>r H$go {hvh$mah$ AmhoV ho nq>dyz XoD$ eh$vmo. na Vw OJmVrb ~hþvm e d km{zh$m Zr nwamì`m{zer {gõ H$ê$Zhr Oa Hw$Ur åhuv Agob H$s, hdm mzmv Hw$R>bohr KmVH$ ~Xb hmovmm ZmhrV Am{U hr Ho$di ImoQ>r ~m ~m~m ~ Amho. Va Aem ì`º$s gmo~v H$er Am{U H$m` MMm H$amdr, qh$~hþzm g dmxmbm gwédmv Hw$Ry>Z H$amdr ho bm wirm gwmv Zmhr. XþX dmzo amoh$maumvrb EH$ mor>m dj AmO dñvw{zð> gë`mmr gḧ$ënzmm Zï> H$ê$ nmhvmo Amho. bmoh$ hd Vg, dmq>ob Vo V ~ZdVmV Am{U Ë`mMmM AmJ«h YaVmV. mmm nxmonxr Amnë`mbm AZw^d `ovmo, J Vmo gîmmnwañh $V VàMma Agob, B Q>aZoQ>darb ~ZmdQ> ~mvå`m AgVrb, Zmoa OZ Am{U ~mv rnìmvrb nwgq> hmoumar aofm Agob, qh$dm YmXm VnUo ImoQ> ~mobumao amoh$s` ZoVo AgVrb. nydugwõm ZoVo AgË` {dymz m S>m`Mo, na Vw gë` g moa Amë`mda {Xb{Jar ì`º$ H$aÊ`mMr {H$ mz b mm Ë`m À`mV hmovr. AmOMo ZoVo gë` g moa Amë`mdahr {Zb mnuo Amnb V amiê`mgmr>r A{YH$m{YH$ ImoQ>r {dymz m S>VmZm {XgVmV. XmofXe H$ {dmma d m{hvr Á`m Zm J agmò rmr dmq>vo Vo gd ZoVo ~w{õàm mê`dmxr Am{U d km{zh$ Ñ{ï>H$moZ ZmH$maÊ`mgmR>r Aem {dmmam M g W Z H$aVmV. h $ Am{U gë` ZmH$maUmar {dmmagaur bmoh$emhrgmr>r KmVH$ Amho. åhuyzm mü` m M ñdmv Í` OmonmgÊ`mgmR>r, Vg M AgË` m{hvr Am{U {dh $V {dmma nga{dê`mgmr>r gmoeb r{s>`mmm hmoumam dmna amoiê`mgmr>r, emiov {dúmï`mªzm Ho$di Am Yim AmkmYmaH$nUm Z {eh$dvm S>moig {dmma H$aÊ`mMr {eh$du XoÊ`mgmR>r AmnU H$iH$irZo à`ëz H$am`bm hdov. Am{U VwåhrgwÕm gwq>ho$mm {Z œmg Q>mHy$ eh$mb Vmo mpm AIoaMm wôm åhuoo, AmnUgwÕm {S>~m à muo ÑT> AmemdmX ~mijm`bm hdm. AbrH$S>À`m H$mimVrb amoh$s` pñwë` Va BVH $ e{º$embr Amho H$s, "Ë`m AmìhmZm Mm gm Zm H$aUo eš` Zmhr, AmVm H$mhrhr gwymaum hmouo eš` Zmhr,' Aem Xmof H$d Îmrbm ~ir H$moUrhr ns>uo gho eš` Amho. ZìdXrÀ`m XeH$mV Á`mà muo bmoh$emhrà`m {do`mmm JmOmdmOm hmovm, VgmM H$ moi AmVm bmoh$emhrmm AñV Am{U hþhy$ emhrà`m An[ahm` {do`m{df`r {Z m U hmov Amho. Amnë`mbm hm àh$ma amoimdm bmjob, H$maU AmnU Vmo XþX dr A Y:H$ma AZw^dbm Amho. mzdr bt>çmà`m `eñdr JmWobm {S>~m Zr yv ñdê$n {Xb Amho. na Vw Ë`m Mm hm àdmg gmonm ZìhVm. Vrg df} Ë`m Zm Vwé Jdmg ^mojmdm bmjbm. IS>r $mos>mdr bmjbr, Vwé JmVrb OmM gmogmdm bmjbm. Varhr Ë`m M 71

72 gm Ï` dmt>v Job Am{U AÝ`m`H$maH$ amodq> H$ Hw$dV hmov Jobr. Ë`mM w»` H$maU åhuoo, Vwåhr gë`mmm mj Adb {~bm Am{U Ë`mJmMr V`mar R>odbr Va gḧ$q> {H$Vrhr e{º$embr Agmo, Ë`mda mv H$am`bm {H$Vrhr dfmªmm H$mbmdYr bmjmo, bt>m XoVmZm H$mhr àg Jr {nn>ohmq> Pmbr Var AIoa gë`mmmm {do` hmovmo. {S>~m Mr {d^yvr {H$Vrhr I ~ra Agbr Varhr hm bt>m EH$mH$s qoh$vm ouo eš` ZìhVo. {S>~m À`m MidirV dfm J{UH$ ór-nwéf, VéU OmoS>bo OmD$ bmjbo. H $îuduu`, œovduu`, ^mavr`, OJ^amVrb AZoH$ Xoem Vrb ZmJ[aH$ gh^mjr hmod$ bmjbo. m gdmªà`m EH${ÌV à`ëzm VyZM {do` àmá hmod$ eh$bm. VrM AmO Amnbr JaO Amho. Amnë`mbm EH$ Hw$R>bm ZoVm qh$dm àoaum ZH$mo Amho. Amnë`mbm hdr Amho Vr EH$gŸ {d^yvr. OJmV gd Ì Agm VéU dj, Á`m À`m Im Úmdada ^{dî`mà`m Amem {dg ~yz AmhoV, Omo mzo EH$Ì `ov Amho. Ë`m À`mgmR>r am ~Q> Ho$ZoS>r m M {dymz Z yx H$amdg dmq>v. Vo åhumbo hmovo H$s, "gd g ñ`m ~m~v Am M CÎma åhuoo OJmVrb AmemdmX Amho Am{U m AmemdmXmÀ`m wimer Amho VéU {nt>r, VéU {dmmam darb Am Mm {dœmg!' mpm AmdmO EoHy$ eh$umè`m {nt>rbm mpm hmm gẍoe Amho H$s, ÑT> AmË {dœmg ~mijm, àjvrnwmda EHo$H$ nmdbmgh mj H«$ U gwê$ R>odm. àë`oh$ {nt>rbm OmJ{VH$ ì`dñwomr nwz{z { Vr H$aÊ`mMr gÿr { ivo. Ë`m wio gvv Zd{Z{ Vr H$am. S>obm åhumbo hmovo, Owb r XS>nemhr{damoYmV, ñdmv Í` ñwmnzogmr>r VéUm Zm ào[av Ho$ë`mg Vo gj ~ZVmV. Ë`m Zm àoaum XoÊ`mMr Am{U Ë`m Mr eº$s àád{bv H$aÊ`mMr hrm `mo½` doi Amho. Amnë`mVrb gd OU Oo g Vm, à{vð>m, bmoh$emhr, ghh$ma Am{U ào ^mdzomm dmagm Ony BpÀN>VmV, Vo gd OU earamzo AgmoV d Zgmo, ZmZo Z $s VéU AmhoV, m ZdVéUm Zm `eñdr ~ZdÊ`mMr O~m~Xmar Amnë`mdahr Amho. Am{ «$Ho$Vrb mâ`m gm m{oh$ g ñwoûmao OJ^amVrb g mon[adv ZmgmR>r à`ëzerb Agboë`m XmoZeo VéUm Zm Amåhr EH${ÌV AmUbo Amho. ho gd VéU {S>~m À`m yë`m M à{v{z{yëd H$aVmV Am{U Ë`m À`mVyZM VéU ZoV Ëd CX`mbm `ov AmhoV. Ë`mVrbM EH$ VéU H $aoz dmh$mobr hm Ho${Z`mVrb CÚmoOH$ Amho. Ë`mZo CX`moÝ wi ZoV ËdmgmR>r g KQ>Zm ñwmnz Ho$br Amho. Ë`mÛmao Xm[aÚ«{Z y bz Am{U gm m{oh$ à{vð>omr ñwmnzm mgmr>r Vo à`ëz H$aVmV. BZm H$ Hw$bm Jm Am{ «$H$Z {MëSóZ { ez g ñwm MmbdVmo. Ë`mÛmao `wjm S>m Am{U Ho${Z`mVrb {ejuàgmamgmr>r Vmo H$m H$aVmo. Ë`mM~amo~a OJ^amVrb AZoH$ Xoem Ü`o ~mbh $m ~m~v mj Xe H$ H$m` emim Am`mo{OV H$aVmo. Ë`mZo brs> mb S²g Am{ «$H$m hr g ñwm ñwmnz Ho$br Amho. Zmdmà muom VéU ZmZ mj Xe Z H$aÊ`mM C{Õï> hr g ñwm ~mijvo. m wbm er MMm Ho$ë`mda Amnbm AmË {dœmg A{YH$ ÑT> hmovmo, ^yvh$mimvrb H$V ~Jmarda {dg ~yz MmbUma Zmhr ho Ë`m Zr OmUb Amho. Ë`m wiom Ë`m Zr bt>çmmr emb Amnë`m hmvr KoVbr Amho. hr emb Ë`m Zm JV{nT>rH$Sy>Z { imbr Amho, Ë`mV {S>~m ZmdmÀ`m e ^a dfmªnydu OÝ boë`m EH$m H $îuduu`mmmhr g mdoe Amho. Hw$Urhr du, OmVr, Y m {df`h$ Ûof KoD$Z OÝ mbm `ov Zmhr. Agm Ûof H$am`bm Vo BWoM {eh$vmv Am{U Ag Agob Va Ë`m Zm ào Am{U ghh$m` H$am`bmhr BWoM {eh$dvm `od$ eh$v. H$maU mzdr ZmgmR>r Ûofmnojm ào ^mdzm A{YH$ Z g{j H$ Amho. mmr AmR>dU {S>~m H$ê$Z XoVmV. Va mzdr ZmgmR>r ào ^mdzm A{YH$ Z g{j H$ Amho, mmr ZrQ> AmR>dU R>ody `m. Amnë`m g Kfm V EH$ ZdM VÝ` Am{U CËgmh {Z m U H$ê$ `m. OoUoH$ê$Z e ^a dfmªz Va `oumar {nt>r A{^ mzmzo åhuy eho$b H$s, Ë`m Zr bt>m {Od V R>odbm, Ë`m wiom AmO ñdmv Í`mÀ`m Zì`m P S>çmImbr Amåhr Am`wî` OJVmo AmhmoV. X{jU Am{ «$Ho$Vrb OZVocm Z nyd H$ YÝ`dmX! AZwdmX : Zrcoe mos>h$ Mob (ZoëgZ S>ocm m À m OÝ evmãxr dfm Mr AIoa 17 Owc 2018 amoor Pmcr, Voìhm X{jU Am{ «$Ho$Vrc OmohmÝg~J owo ~amh$ Amo~m m m Zr Ho$coco ho ^mfu Amho.) 72

73 Xoe^ŠV _wgb_mzmà m bmmma Am{U Km`mi Pmboë`m ñdm{^_mzmm àvrh$ ~Zboë`m {_Pm bm àojh$ H$Yr {dgê$ eh$uma ZmhrV. \$miurz VaÀ`m ^mavmv {I r CS>{dë`m Joboë`m àë`oh$ _wgb_mzmmr \$ŠV "{_`m±' hrm AmoiI {e H$ am{hbr. nm{h$ñvmz _mjumao Va {ZKyZ Jobo Ë`m À`m {haì`m P S>çmÀ`m N>m`oV, ^«m_h$ gwi-g_voà`m àxoemv! nu _wpñb_ Xoe, _mvr Am{U Ë`m V éoboë`m nmim_wim À`m _mohmv Oo Jobo ZmhrV, Vo gmao ñdv:à`mm XoemV naho$ Pmbo. Am{W H$ ÑîQ>çm ZoñVZm~yV Pmbobr, gm_m{oh$ ÑîQ>çm EH$m ~moybm T>H$bbr Jobobr hr OmV _mz{gh$arë`m nu H$m`_ hv~cvov T>H$bbr OmVo. {gzo_mmm A V AWm VM XmIdVmo H$s- ^mavr` _wgb_mzm À`m g_ñ`m M CÎma Zm nbm`zmv Amho, Zm ehm_ Jrd Îmr_Ü`o. (H$bm Am{U gm hmx ) _bm gm Jm`M ` Vo gm hmxm {df`r... Am{U Vohr H$bm _m\ $V eš` hmoumè`m gm hmxm {df`r. _r _mpo {dmma \$ŠV H$bm nwavom _`m {XV R>odÊ`mMm nyu à`ëz H$arZ; Varhr gm hmxm {df`r ~mobvmzm _r amoh$mau Am{U Y_ H$maUmÀ`m S>~Š`mV ZH$iV nm` R>odUmaM Amho. Voìhm gwédmvrbmm Zoh_r H$arV Agë`mà_mUo EH$ ñnï> H$aVo... hmò, _mp Zmd ear\$m Amho; na Vw _r \$ŠV _muyg Amho, ^mavr` Amho Am{U {ejh$ Amho. Voìhm _ohoa~mzr H$ê$Z _r Oo H$mhr ~mobuma Amho, Ë`mbm _mâ`m Zmdmer OmoSy> ZH$m. _r _mzdvo{edm` H$moUË`mhr Y_m bm H$Yr _mpm Y_ _mzbm Zmhr, åhuyz _r VQ>ñWnUo gd Y_mª{df`r ~moby eh$vo. Xoeào_m{df`rMr ear $m {doirdmcm _mpr ì`m»`m {demb Amho. VmO_hb qh$dm AO R>m, Am½Œ mà`m _{exrdarb bmdê`_`r aoim AgmoV AWdm H$moUmH $À`m gỳ _ {XamMr ^ì`vm, ^mavr` emór` g JrV qh$dm Z Ë`, Amnë`m XoemVrb na namjv gm{hë`, Amnbo CÎm_ {gzo_o... `m gdmªgmr>rm _mp ào_ gmai M Amho. `m ^ì` dmaemmr dmagxma Agë`mMm _bm Jd Amho. _mp Z àë`oh$ ^mavr`mda ào_ H$aÊ`mV Jm ad AZw^dV, _bm _mâ`m XoemVrb gd H$bmH$mam {df`r 73

74 gmaimm AmXa Amho. _mâ`m Xoeào_mbm àxoe, ^mfm, g àxm` AWdm Y_m Mo AS>ga H$Yr ZS>V ZmhrV. _mp Xoeào_ gwav_yyz _madms>r _mugmbm qh$dm _w ~B hÿz {~hmar ì`švrbm H$mTy>Z Q>mH$Ê`mMm {dmma H$Yr H$aV Zmhr. _mp Xoeào_ {X rv {eim Zm _mam`bm nmqr>~m XoV Zmhr, Vg M JmoY«m qh$dm JmoÜŒ`mgma»`m KQ>ZoVrc EH$mbmhr nmqr>~m XoV Zmhr. _mp Xoeào_ XoemÀ`m H$moUË`mhr H$monè`mV d {MVm da hmoumè`m hëë`m _wio H$idiV, _mp Xoeào_ H$moUmhr ì`švrà`m ImgJr OrdZmV S>moH$mdÊ`mMr AWdm H$moUmÀ`m ñd` nmh$kamn`ªv nmohmomê`mmr gdcv _bm XoV Zmhr. _mp Xoeào_ XmoZ gàà`m ào{_h$m Zm Ë`m À`m OmVr-Y_m {df`r {dmmav Zmhr. _mâ`m Xoeào_mbm ~m YUma VÎd Amho, _mâ`m XoemMr gahô. _mâ`m XoemMr a Jr~oa Jr g ñh $Vr, {VMr {d{dyvovrb EH$Vm, Ë`mV amhumao {d{dy bmoh$. _mâ`m Xoeào_mbm H$moUr ì`švr AWdm H$moUË`m amoh$s` njmer H$mhrhr XoU - KoU Zmhr. _r H$moUmbm A{YH$mahr XoV Zmhr H$s, Ë`m Zr _mâ`m Xoeào_r AgÊ`mMm nwamdm _mjmdm AWdm _mâ`m Xoeào_mda e H$m `mdr. _bm Aer Xoeào_r, ewõ _muyg, _Zwî`_mÌm da ào_ H$aUmar ì º$s ~Zdbr Amho, Vr "H$bm Zr'. _mzdvonojm _mor>m H$moUVmhr Y_ AgyM eh$v Zmhr, `mmr OmUrd _bm H$bm Zr {Xbr Amho. H$bm Zr _bm {ZgJm À`m V_m_ VÎdm V B ídar VÎdm M Xe Z H$am`bm {eh$db. Verhr àë`oh$ H$bmH $Vr J Vo- gm{hë`, g JrV, {MÌ, {eën, ñwmnë`, Z Ë`, ZmQ>H$, {gzo_m- Ago H$mhrhr Agmo `mv Oa Am V[aH$ _oi Zgob, Va Vr CÎm_ H$bmH $Vr Zmhr ~Zy eh$v. Am V[aH$ g dm{xvo{edm` H$moUVrhr H$bm n[anyu Vobm Zmhr nmomv. Voìhm ñdm^m{dh$nuom Or ñdg dmxr Amho, Aer H$bmH $Vr AmnUm gdmªzm gm hmxm Mm nmr>m {eh$dy eh$vo. AmnU H$bm Am{U gm hmxm ~Ôb ~mobm`bm EH$Ì Ambmo AmhmoV; Voìhm EH$ Jmoï> ñnï> Amho H$s, Amnbo gm_m{oh$ gm hmx ~mowq> Pmbo Amho- AS>MUrV Ambo Amho, åhuyzm Ë`m{df`r qmvm dmqy>z AmnU `owo EH$Ì Ambmo AmhmoV. AmnU gdmªzr hr nu EH$ Jmoï> bjmv R>odm`bm hdr H$s, gm hmx Vm \$ŠV Y_m _wiom YmoŠ`mV `ov ZgVo. ór-nwéf ^ox^md, gdu -X{bVm _Ybr Xar, A_ra- Jar~, IoS> -eha... hr gmar n[a~i gm_m{oh$ gm hmxm bm AS>MUrV AmUVmV. gm hmx Am{U g{hîuwvomm WoQ> g ~ Y Amho. EH$ H$_r Pmbr Va Xþgar AMyH$ AS>MUrV `ovo. gm hmxm Mo ZwH$gmZ H$aÊ`m_mJo Ym{_ H${edm` amoh$s`, gm_m{oh$ Am{U Am{W H$ H$maU XoIrb gmairm O~m~Xma AgVmV. {demb dmmz Am{U H$bm {df`rmr OmU _mugmbm KS>dVo. amï >r` Vg M Am Vaamï >r` ñvam da H$moUË`m n[a~im _wio OmVdmX, ZjbdmX, AmV H$dmX \$mo\$mdv Amho Vo Ë`mbm Iè`m AWm Zo g_ov. na Vw qmvm `m Jmoï>rMr Amho H$s, bmoh$m Zr hiyhiy dmmm`m Am{U n[aum_m Vr _m {bh$ {dmma H$aÊ`mM M gmosy>z {Xb Amho. amoh$maur bmoh$m Zm Va {dmma H$aUmè m, Iam B{Vhmg OmUUmè m, ñdv: {ZU ` KoD$ eh$umè`m bmoh$m À`mV Vgmhr H$moUVmM ag ZgVmo. Ë`m Zm Va g_oë`m- C_Oë`m{edm` dmhdm H$aUmè`m JQ>m VM ag AgVmo 74

75 Am{U Ago JQ> dmt>v OmV AmhoV, Vmo Amnë`m gdmªmm qmvomm {df` Amho. Ym{_ H$ dos>onumbvh$mm amoh$s` dos>onumxoirb XoemÀ`m gm hmxm gmr>r YmoH$mXm`H$ R>ê$ eh$vmo. gm hmxm bm gd Y_ g_^md qh$dm Iar AmÜ`mpË_H$Vm H$Yr ZS>V Zmhr. Aer ì`švr H$moUË`mhr amoh$s` njmv Agbr, Var Vr YmoŠ`mMr ZgVo. na Vw _mpmm Y_ loð>, _mpmm nj damt>- Ag _mzumè`m JQ>m Mr añë`mda CKS>r ns>umar AY dq> g_oešvr `m XoemÀ`m EH$VoMr H$~a ImoXV AgVo. {ZXm \$mpbtzr åhq>b ` Vo `mo½`m Amho - {hýxÿ ^r _Oo _ h, _wgb_mz ^r _Oo _ BÝgmZ naoemz, `hm± ^r h dhm± ^r & {Z_ i _mugm gmr>r OUy H$mhr AmO XoemV Hw$R>o OmJmM {e H$ am{hcobr Zmhr. Aem _mugm gmr>r Zm Hw$R>o C^ amhê`mmr OmJm Amho, Zm ~mobê`mm ñdmv Í`. àý Amnë`m gdmªmm Amho. AmnU Ho$di _muyg H$m hmod$ eh$v Zmhr? amoh$maur Oo H$aVrb Vo, nu EH$ ZmJ[aH$ åhuyz _mpm Y_ H$moUVm? ñdàn>, {Zð>mdmZ ì`švr {ZdS>UwH$sV havmv Am{U Jw S>{Jar H$aUmao, "AmYm Jm±d'gmaIr AX²^wV H$mX ~ar {b{humao amhr _mgy_ apm m Zr Amnë`m ì`j«vo_wio "_hm^mav' {g[a`bmo g dmx d nq>h$wm {b{hê`mg ZH$ma {Xbm hmovm. nu ~r. Ama. Mmoàm Zr àog H$m Ý\$aÝg_Ü`o apm M Zmd Omhra H$ê$Z Q>mH$b. Voìhm ^mavr` g ñh $VrMo ajh$ åhudyz KoUmè`m Zr AmH$me-nmVmi EH$ Ho$b. gdmªmm gya AgmM hmovm, ""gmao qhxÿ _obov H$m, H$s Vwåhr EH$m _wgb_mzmbm "_hm^mav' {b{hê`mmo H$m_ gmondbov?'' Mmoàm Zr Vr gd nì amhtzm nmr>dyz {Xbr. ^mavr` gä`vm Am{U g ñh $VrMo Iyn _mor>o g emoyh$ Agcoë m apm gmr>r `mnojm _mor>m An_mZ Xþgam H$moUVmhr hmod$m eh$v ZìhVm. åhuyz Ë`m Zr ~r.ama.mmoàm Zm \$moz Ho$bm- ""Mmoàmgmho~, AmVm _hm^mav _rm {b{huma...'' amhr mgy apm 75

76 AZoH$ JwÝøm gmr>r Oob_Ü`o OmD$Z Amboë`m Zm OZVm {ZdS>UwH$sV H$m qohy$z AmUVo? Ag Bamo_ e{_ bmà`m ~m~vrvm Zmhr Pmb, Va ^yvh$mimv nwéfmoîm mdi H$aXoIrb {ZdS>UwH$sV habo hmovo. _wzda amum gmè`m àkoà`m dvrzo OUy {dmmav AmhoV, H$s àom gáoz _mugm Zm H$m {ZdSy>Z XoV Zmhr? "ear\$ BÝgmZ Am{Ia Š`m BboŠeZ hma OmVm h? {H$Vm~m _ Vmo {bim Wm amdu hma OmVm h...! Amnë`m XoemV Va Zoh_rM _ {Xa AWdm _{exrnojm "~ R>H$' AWdm "X½`m 'bm _hîd {Xbo Amho; Va _J H$m ~a AmnU IoS>çmVë`mà_mUo Y_m bm KamÀ`m C ~ar>çmà`m AmV R>ody eh$v Zmhr? `m XoemMr àom ñdv:bm J Jm, `_wzm AWdm {h_mb`mmr g VmZ åhudyz KoÊ`mV Jd _mzv hmovr. ZXr, g_wð, nd V, {Xem, d j AmXr Z g{j H$ VÎdm Mr nyom H$aUmè`m àoomr gx²^md, gm hmx Am{U g{hîuwvomr CXmhaU {Xbr OmV. `owo {evcmxodrà`m nm`m ns>umao, am_brbov ^mj KoUmao, XþJ}Mr AWdm JUnVrMr _yvu ~ZdUmao, A_aZmWÀ`m n{dì qbjmmr nyom H$aUmao _wgb_mz AmhoV; Am{U Vm{O`mÀ`m bmoh$m Zm nmur nmoumao, AO_oa ear\$bm Zdg H$aUmao qh$dm gbr_ {MñVrÀ`m X½`m da Xmoam ~m YUmao qhxÿ AmhoV. `owo {es>u qh$dm Obmam_À`m dranyabm OmVmZm H$moUVmhr Y_ AmS>dm `ov Zmhr. ^dmb qh$dm Zm Q> H$s AWdm am_brbm ~KUmar àom AÝ`m`mg_moa Ý`m`, AgË`mg_moa gë`mà`m {do`mmo YS>o AZm`gmM {eh$vo. `owo ZdamÌr, hmoir qh$dm nv Jm À`m nommv amoor-amoq>r _hîdmmr hmovr, Y_ Zìho. gudma, d«vd H$ë`o, _oio, JmUr Am{U ^dmb À`m gm ojm Zr àoobm EH$m Ym½`mV ~m Yb hmov. CM ~iumè`m öx`m Zr gumdmamv ZmMUmao AmnU AMmZH$ _ZmÀ`m gh^mjm{edm` H$m ~a ~mø XoImì`m À`mV ns>bmo? H$mbn`ªV nv J CS>dÊ`mgmR>r AWdm dmidu KmbÊ`mgmR>r JmdmVbr qh$dm _mohëë`mvrb gmar N>V H$mH$s-_m_r-_mder qh$dm AmË`m Mr hmovr; nu AmVm Ag am{hb Zmhr. _wzda amum åhuvmv Vg - - `o XoIH$a nv Jo ^r h amz hmo J`r A~ Vmo N>V ^r {hýxÿ _wgb_mz hmo J`r Aem H${dVm _bm A{YH$ Mm Jbm _muyg ~Zdy eh$vmv : - Z\$aVm H$m Aga XoImo, OmZdam H$m ~Q>dmam hmo J`m Jm` {hýxÿ hmo JB Am a ~H$am _wgb_mz hmo J`m... - `o no S> `o nîmo, `o emi ^r naoemz hmo Om` AJa n[aẍo ^r {hýxÿ Am a _wgb_mz hmo Om` - gyio _oao ^r `o XoIH$a h amz hmo J`o Z OmZo H$~ Zm[a`b {hýxÿ Am a IOya _wgb_mz hmo J`o - Z _pñoxm H$mo OmZVo h Z {edmbm H$mo OmZVo h & Omo ^yio noq> hmovo h dmo {g\ $ {Zdmbm H$mo OmZVo h & hr Jmoï> {H$Vr bdh$a bjmv `ovo? Omo _muyg Cnmer Amho, Ë`mbm _ {Xa-_pñOXrMr Zmhr Va ^mh$armr Oéar AgVo. X ½`mV Á`m Mr gmè`m Am`wî`mM ñdßz Agbobr Ka AmJrV ^ñ_gmv Pmbr AgVrb, Aem bmoh$m Zm IamoIa A`moÜ`m H$moUË`m {Xeobm Amho Ë`mMr _m{hvr Var Agob H$m?... H${dVm, g JrV, {gzo_m Amnë`mbm EH$_oH$m er OmoS>VmV; EH$_oH$m À`m Odi AmUVmV. ~Km- - {Og Vah go Y_ _Oh~ Ho$ Zm_ no h_ a Jm H$mo ^r ~m±q>vo Om aho h - {H$ ham _wgb_mz H$m h Am a bmb qhxÿ H$m a J h - Vmo dmo {XZ Xÿa Zht O~ gmar H$s gmar har gpão`m± _wpñb_m H$s hmo OmEJr - Am a qhxÿam Ho$ {hñgo _ ~g Q>_mQ>a, JmOa Am a MwHw$ÝXa hr ah OmE±Jo - A~ `o g_p Zht Am ahm H$s `o Va~yO {H$gHo$ {hñgo _ Am`oJm? `o Vmo ~ommam Cna go _wgb_mz Am a A Xa go qhxÿ hr ah OmEJm - _ A_Z ng X hÿ±, _oao eha _ X Jm ahzo Xmo bmb Am a hao _ _V ~m±q>mo, _oar N>V na {Va Jm ahzo Xmo... 76

77 bwq>mê $Zm Voìhmhr H$moUVm Y_ ZìhVm; AmOhr Zmhr, Aer {eh$du _bm _mp dmmz XoV. _mp dmmz _bm g_omdv H$s, _mâ`m XoemÀ`m ñdmv Í`g J«m_mMr bmoh${à` KmofUm "BpÝH$bm~ qoxm~mx' _amr>rv ZìhVr OÝ_br. `m KmofUoMm OÝ_ CÎma àxoemv Pmbm hmovm, åhuyz XaamoO `ynrdmë`m Zm amá mvyz dm ehamvyz H$mTy>Z Q>mH$Ê`mÀ`m Jmoï>r H$aUmè`m Zr {dmma H$am`bm hdm. Amnb amï >JrV Am{U amï >JmZ XmoÝhr ~ JmbtMr ^oq> Amho... _amr>r bmoh$m Mr Zmhr. na Vw _amr>r gm{hë`mzo Am{U emór` g JrVmZo nu _mâ`m Xoembm g_ Õ Ho$b Amho. Aer OmUrd Amnë`mbm àmxo{eh$ g Hw${MVVonmgyZ Xÿa R>odVo, gd g_mdoeh$ ~Zm`bm {eh$dvo. _mp dmmz, _bm "ñd'nmgyz gdm ox`mà`m {dmmamn`ªv KoD$Z OmV. BWyZ $Vdo H$mT>Ê mà m g Hw${MVVoda hgm`bm {eh$dv. C_me H$a OmoetZr "Ho$ hrz OÝ_o Zd hrz _mzd, Ho$ hrz H$_} H$ar hrz _mzd' AWdm H$~ramMr "H$~ram Hy$dm EH$ h nm{zhmar AZoH$, ~V Z g~ Ý`mao ^`o, nmzr g~_ EH$...' Am{U Aem AWm À`m {H$Vr Var H${dVm _bm gdmªh$s>o g_ñï>rzo, gd g_mz arvrzo ~Km`bm {eh$dvmv. X{bV, ~«m U, _wpñb_, {¼íMZ qh$dm nmaer, ór qh$dm nwéf, hþema AWdm _yi, lr V dm Jar~ `m gmaio ^ox _r _mzv Zmhr, Vo Aem H${dVm Zr- Jmoï>tZr d {gzo_m Zr {Xboë`m {eh$duwh$s_wio. dox Amnë`mbm {eh$dvmv H$s, g ñh $Vr dmhë`m ZXrgmaIr Amho- {OÀ`mV H$mhr Zm H$mhr ^a ns>v AgVo. B J«Om {edm`à`m AÝ` àooz Amnë`m g ñh $Vrbm g_ ÕM Ho$b Amho. Amnë`m XoemV g ñh $Vr gx d gx²^md, g{hîuwvm Am{U g_ýd`mà`m AZwHy$b dmvmdaumz ào[av hmod$z g_ Õ hmov Ambr Amho. _r "AmJ H$m X[a`m'gmaIr H$mX ~ar dmmvo, Va Vr _bm Ho$dT> gji {eh$dvo! BWo XmIdb Amho H$s, B~«m{h_ bmoxr~amo~a ~m~a bt>bm. eoaemh~amo~a hþ_m`y bt>bm. _bm hr H$mX ~ar g_omdvo H$s, "b S>mB `m± H$^r Xmo Y_m] Ho$ ~rm Zht hmovr, dh amoz {VH$ epšv`m Ho$ ~rm hmovr h...!' "CXmg Zñbo ' H$mX ~arv AZrg åhuvmv, "Xþ{Z`m Ho$ V_m Oh~ _whã~v H$m àmma H$aVo h ; na hmovm Š`m h? Á`m {h Amn EH$ _Oh~ H$mo AnZm bovo h, AmnHo$ {Xb _ Z\$aV H$m, Ym{_ H$ njnmv H$m ~ro ~mò m OmVm h - Xÿgao V_m Oh~ Ho$ {Ibm\$, CZ V_m_ AZ{JZV g àxm`m Ho$ {Ibm\$ {OZ _ Amn em{_b Zht h... h_ Omo g H$S>mo ~agm go EH$ Xÿgao Ho$ _Oh~ H$mo H$mogVo Am`o h, EH$ Xÿga Ho$ IwXmAm H$mo Zmbm`H$ H$hVo Am`o h Am a Cgr gm g _ _whã~v H$m àmma ^r H$aVo h... Š`m `h h_mar H$_AH$br Zht h?' AgJa domhvm ZmQ>H$ "{Og bmhm a ZB Xo»`m Amo OÝ`mB ZB ' ZI{eIm V _mzdvomm ñne H$adV. AmO MhÿH$S>o VmoS>Ê`m{df`r ~mobb OmV, nu ho ZmQ>H$ OmoS>Ê`m{df`r gm JV. Xþ{Z`oVbm H$moUVmM Y_ qhgomo, Ag{hîUwVoMo g_w Z H$arV ZgVmo, hm {dmma ho ZmQ>H$ à^mdrnuo _m S>V. g nyu ZmQ>H$mV H$moUË`mhr {R>H$mUr _mzdvonojm Y_m cm _mor>o Zmhr XmIdbo. _ybv: _Zwî`Ëdmg_moa Y_ -OmV-g àxm`m Mo ^ox ì`w AmhoV, Ag ho ZmQ>H$ Amnë`m Jir CVadV. Y_m er Oamhr XoU -KoU Zgbobo bmoh$ Y_m Mo R>oHo$Xma hmod$z ~gvmv, hoxoirb Ë mv Iw~rZ XmIdb Amho. H$Å>an Wr m Zm dm XheVdmÚm Zm g hmah$vo{edm` H$moUVmM Y_ ZgVmo, Ag XoIrb ho ZmQ>H$ g_omdv. _m bdr `owo Aem H$Å>an Wr nmìmbm gm JVmV, "Owë_ H$mo Owë_ go IV_ Zht H$a gh$vo... ZoH$s, eam\$v, B_mZXmar go Owë_ IV_ hmo gh$vm h... Bñbm_ Owë_ Ho$ {Ibm\$ h... Omo Owë_ H$aVm h dh _wgb_mz Zht h... BaemX h {H$ Vw_ O_rZdmbm na ah_ H$amo, Amg_mZdmbm Vw_ na ah_ H$aoJm...' ~Xbm, H$m\$a, {OhmX Aem eãxm À`m AmSy>Z Bñbm_À`m Zmdo AmYmahrZ Ûof^mdZm nga{dumè`m Zm ho ZmQ>H$ YS>m {eh$dv. `m ZmQ>H$mVrb nmì em`a Zmgra H$mP_r åhuvmo, "AmnU Zm Y_ ng V H$ê$ eh$vmo, Zm Amnë`mbm Y ng V H$aÊ`mMr g Yr XoÊ`mV `ovo. AmnU gd AmB -d{s>bm _m\ $V {_imbobm Y_ nmim`bm ~m Yrc AmhmoV.' Va {_Ìm Zmo, "{Og ~mv _ h_mar H$moB XmIb Zht h, CgHo$ {be IyZ ~hmzm H$hm± VH$ Om`O h?' _m bdr Ë`m XheVdmXr nmìmbm åhuvmv, ""gdmªzm Amnmnë`m arvrzo àmw Zm H$am`Mm Am{U Amnmnë`m na_oídammo ñ au H$aÊ mmm nyu A{YH$ma Amho. "hxrg'_ü`o ñnï> {b{hb Amho, "Vw_ Xþgam Ho$ IwXmAm H$mo ~yam Zm H$hmo, Vm{H$ dh Vwåhmao IwXm H$mo ~yam Z H$ho& 77

78 Vw_ Xÿgam Ho$ _Oh~ H$mo ~yam Z H$hmo, Vm{H$ dh Vwåhmao _Oh~ H$mo ~yam Z H$ho...' bmhmoa_ü`o EH$_od am{hboë`m EH$m qhxÿ ~mb À`m _ Ë`yZ Va gd _wgb_mz "am_ Zm gv² h `hr g~ H$s JV h...' OnV amdr ZXrn`ªV {Vbm ZoD$Z qhxÿ {dyrà_muo A {V_ {Zamon XoVmV...'' Aem KQ>Zm Amnë`mbm nañnam er OmoS>Ê`mM H$m_ H$aVmV. ^rî_ ghmztà m "H$~ram I S>m ~moma _...' m ZmQ>H$mV H$~ramÀ`m {Z{_ÎmmZo ZmQ>H$H$ma Va Vw_À`m- _mâ`m H$mimM M ^mî` H$arV Amho. VWmH${WV Y_ Jwê $Mm Ìmg, X{bVm damo AË`mMma, gîmmyrem Mr Mmnbwgr `m _Ü`o H$~ra a Xmgbm {dmmavmo, "H$moB Eogm Y_m Mma Zht Omo BÝgmZ H$mo BÝgmZ Ho$ gmw OmoS>o? g^r BÝgmZ H$mo BÝgmZ H$go AbJ H$aVo h, EH$ Xÿgao Ho$ Xþî_Z ~ZmVo h...' H$~ramMm VH $ gmym-gmonm Amho H$s- Oa _hmxod dm _whå_x_ü`o H$moUVm ^ox Zgob, Va qhxÿ- _wgb_mzmv ^ox Hw$Ry>Z {Z_m U Pmbm? ~«m U Agob H$s X{bV... gdmªmm Xoh gmaimm Amho- OÝ_, d ÕmdñWm Am{U _ Ë`y gdmªmm gmaimm Amho; Va _J Ë m À mv ^ox Ambm Hw$Ry>Z? H$_ H$m S> H$aUmè m Zm H$~ra åhuvmo, "_mo H$mo H$hm± Ty> T>o ~ Xo, _ Vmo Voao nmg _, Zm _ {Xa _, Zm _pñox _, Zm H$m~o H $bmg _ Zm Vmo H$m Zm {H«$`m H$_ _, Zm hr OmoJ g Ý`mg ImoOr hmò o Vmo Vwa V {_b OmD±$, nb ^a H$s Vbme _... H$hV H$~ra gwzmo ^mb gmymo, _ Vmo hÿ± {dídmg _...' _w m Mr ~m J EoHy$Z H$~rambm àý ns>vmo- "MtQ>r Ho$ nj Zonya ~moo gmo ^r gm{h~ gwzvm h ' Va _J _{exrda MTy>Z ~m J XoÊ`mMr Ia M Oê$a Amho? na Vw H$~ramM åhuu g_oyz KoÊ`mEodOr Ë mà`m Kambm AmJ bmdyz XoUmao AmOhr Hw$R>o H$mhr YS>m {eh$bo AmhoV? åhuyzm Aer ZmQ>H $, H${dVm, H$mX ~è`m Vrb H$Wm Amnë`mbm nwz:nwýhm gm Jm`bm hì`mv. H$_boídam Mr "{H$VZo nm{h$ñvmz' H$mX ~ar Amnë`mbm g_omdvo H$s- "O~ VH$ Y_, Zñb, Om{V Am a Xþ{Z`m H$s nhbr epšv ~ZZo H$m Zem Zht VyQ>Vm, O~ VH$ gîmm Am a dm ñd H$s hdg Zht VwQ>Vr... V~ VH$ Bg YaVr na nm{h$ñvmz ~Zm`o OmZo H$s Z e g na nam Omar ahojr...' Ym{_ H$ Ag{hîUwVm, K Um, H$Å>a OmVr dmx,, d a^md, qhgm, Ûof BË`mXtda AmYm[aV {dmma AWdm H$ënZobm Vo "nm{h$ñvmz' åhuv AmhoV; Oo Xoem Zm VmoS>VmV, g ñh $VrMm {dzme H$aVmV... OmVr VoÀ m A YH$mamda {b{hbobr ^rî_ ghmztmr "V_g' hr H$mX ~ar {VMm {dðÿn Moham XmIdÊ`m~amo~aM gîmoà`m Xþï>MH«$m~amo~arÀ`m {VÀ`m g ~ Ym Mm nu C oi H$aVo. OmVr` X ½`m _mjmr _mz{gh$vm "V_g' g_omdvo. gma Am`wî` eoomar åhuyz amhumaom EH$_oH$m Mo Jio H$go H$m` H$mny eh$vmv? Vo Ag H$ê$ eh$vmv; H$maU Ë`m Mo ZoVo Ë`m À`m S>moŠ`mV Y_m M, ñdv:cm loð>ëdmmr AmoiI XoUma ^yv ^a{dvmv. ho ^yv Ë`m Zm Ag H$mhr Am Yi H$ê$Z Q>mH$V H$s, evh$mzwevh $ EH$moß mz amhumè`m g ñh $VrMm {dga ns>m`bm bmjvmo. X ½`mÀ`m doir Ooìhm gah$ma S>moio {_Qy>Z KoVo, VWmH${WV Y_m Mo ajh$ _ XmZmV CVaVmV; Voìhm Ho$dT>r {~H$Q> n[apñwvr C^r amhvo, `mm H$mna ^aduma du Z "V_g'_Ü`o Ho$b Amho. "V_g' OmUrd H$ê$Z XoV H$s- OZVocm Ooìhm gîmomr g VmZr Mmb g_ov Zmhr, Voìhm {VÀ`m CÝ_mXmnwT>o {VMm {ddoh$ nam^yv hmovmo. g{hîuwvm d gx²^mdzocm OmVr VoMm A YH$ma PmH$moiyZ Q>mH$Vmo. ñdmv Í`mnyduÀ`m ^`mdh dmvmdaumm du Z H$aVmZm boih$ EH$m gë`mda ^ma XoVmo H$s, Or OZVm Amnë m B{VhmgmVyZ H$mhr YS>m {eh$v Zmhr, Vr A YH$mamVM amhvo Am{U Vmo B{Vhmg nwz:nwýhm OJV amhvo. X ½`mMr dmdq>i em V Pmë`mda {VÀ`m H$m` ñdê$nr IwUm mjo gmos>vo. n[apñwvr nyd dv² hmovo, nu dñvrvrb \o$a~xb hmovm amhvmv. _mohëë`m _Ü`o AmIbr Jobobr AÑí aofm nwgbr OmV Zmhr. AmnU AmO Oo "KoQ>moZm`PoeZ' ~KV AmhmoV, Ë`mMr gwédmv {H$Vr nydunmgyz gwê$ Pmbr hmovr, Vo "V_g' g_omdv. åhuyzm H$_boída åhuvmv, "_mby_ Zht {H$VZo nm{h$ñvmz ~Z J`o, EH$ nm{h$ñvmz ~ZZo Ho$ gmw gmw! H$hm± H$hm± H $go H $go, g~ ~mv CbPH$a ah J`t... gwbpm Vmo Hw$N> ^r Zht...' OJmVrb gdm {YH$ `wõo Y_m À`m ZmdmImcr Pmbr AmhoV. Y_m gmr>r _aumè`m Mr g»`m _moovm `ob b Ag Zmhr. Y_mªZr g ñh $VrMm Zoh_r {dzmem Ho$bm Amho. 78

79 OJmbm Mma nmdb _mjom T>H$ccob Amho. H$_boída "{H$VZo nm{h$ñvmz' _Ü`o åhuvmv, ""`h R>har hþb g{x`m± Omo bmim H$amoS>m ~ag nhb Mbr Wt, na dhm± nhþ±mr, Ohm± go do Mbr Wr, ~rm ~rm _ CÝh _Oh~ Ho$ n S>md {_bo Am a CZ ns>mdm Zo {\$a CÝh {~`m~mz (dramu) ao{jñvmz _ nhþ±mm {X`m... Ohm± go do Mbr Wr!'' Y_ Am{U g ñh $Vr EH$ ZmhrV. g ñh $Vr AZwXma Zìho, Va CXma AgVo Am{U OJÊ`mMm CËgd gmoam Agmo H$s ~m{_`mzmm ~wõ Agmo... gmo_zmwm _ {Xa Agmo H$s AmOhr nm{h$ñvmz- ~m ½mbmXoemVrb VmoS>br OmUmar _ {Xa AgmoV... Vmo "dm Q>a' {gzo_mmm goq> Agmo AWdm "g Q>o{ZH$ ìhgo g'gmair H$mX ~ar Agmo... gm{hë`, {MÌ, ñwmnë` qh$dm {gzo_m m Ñï>rZ {Vbm ~Ky Z eh$umao, Z g_oumao, Y_m {df`r IamoIa H$mhrM Z OmUUmao Y_mªYM Zoh_r Aer VmoS>\$moS> H$arV AgVmV. åhuyz H$_boída gm JVmV, Vo Ia M Amho. "em`x Xþ{Z`m Ho$ ha Y_ H$mo AnZr Y_m ÝYVm go b S>Zm Am a {OVZm n S>oJm&' Y_m À`m ZmdmZo _ {Xa-_pñOX, _yvu, MM qh$dm {na {_S>- H$mhr nu VmoS>Ê`mgmR>r gagmdumè`m hmvm Zm B{VhmgH$ma amoivmo. Vmo åhuvmo, "gwzmo, `hm± g{x`m± ~mobvr h... O~ VH$ AnZo nwamvz I S>ham H$mo Vw_ ß`ma Zht H$amoJo, V~ VH$ ^{dî` H$mo I S>ha hmozo go Zht ~Mm nmamojo...! `o _ {Xa, _pñox, {JaOmKa Am a {na {_S>... dh OJh h Ohm± V_m_ gä`vme± H $Yo go H $Ym {_bme _m OyX h... `h gmar {damgv h_ ~VmVr h {H$ AmO h_ {OVZo g_pxma h dh BÝht Ho$ H$maU h...' åhuyzm gm JVo H$s, H$bm _mugmbm A{YH$ Mm Jbm, g_oyvxma ^rî ghmzr H$aVo. ^mavr` g ñh $Vr Va Zoh_rM gd g_mdoeh$m am{hbr Amho, åhuyzm AmO Amnë`mbm A{YH$ qmvm dmq>m`bm hdr. gmè`m OJmV H$bm Zr Zì`m g ñh $VtZm OÝ_ {Xbm Amho, Ë`m M nmofu Ho$b Amho. VmoS>b H$mhrM Zmhr. hmò, Y_m À`m ZmdmZo AmnU OJ^amVë`m CÎm_ H$bmH $Vr VmoS>ë`m AmhoV, Omië`m AmhoV. _J Vr amom adr d_mªmr {MÌ AgmoV H$s E_. E\$. hþgozmr... Vr ñnozmr _pñoxo-j«ozos>m Agmo, A`moÜ`oMr ~m~ar pñox 79

80 _muyg ~ZdVo. CÎmamY EH$ àý {dmmê$? ^mfm, àxoe qh$dm Y_m À`m ZmdmZo dma dma bt>umao AmnU gd _ram, H$~ra, VwbgrXmg, _ra, Jm{b~, Om H$, _mo{ Z, BH$~mb, gm{ha, _Oê$h, eh$sb, H $\$, eha`ma, _ Q>mo, Aã~mg, h Xa qh$dm Bñ_Vbm dmmvmzm CñVmX A mcôrz Im±, ~ S>o Jwbm_Abr Im±, {~pñ_ m Im±, {dbm`v Im±, Zm emx qh$dm I æ`m_m g JrV EoH$VmZm.. Ho$. Amgr\$, _oh~y~imz, H$_mb A_amohr, Zmgra hþgoz AWdm BpåV`mP Abr `m Zr ~Z{dbobo {gzo_o ~KVmZm... _whå_x a\$s, VbV _oh yx, gwa æ`m, ZyaOhm±, e_emx qh$dm _w~mah$ ~oj_ `m Zm EoH$V AgVmZm... `wgy\$ ImZ, Am_ra ImZ, emhéi ImZ qh$dm _Yw~mbm, ZJug dm Vã~y `m Zm ~KVmZm ju^a Var Ë`m Mm Y_ qh$dm OmVr{df`r {dmma H$aVmo H$m? APha, Phra, H $\$ qh$dm em_r Ymdm H$mT>VmV, {dho$q> KoVmV; Voìhm Ë`m _mâ`m XoemÀ`m ImË`mVM O_m hmovmv Zm? E. Ama. aho_mz Ooìhm "_m± VwPo gbm_' JmVmV, bvmor "E _oao dvz Ho$ bmojm ' JmVmV AWdm _wh _X a\$s "H$a Mbo h_ {\$Xm OmZmo VZ...' JmVmV; Voìhm Amnë`m gdmªà`m A Jmda H$mQ>o C^o amhvmv Zm? ho EoH$Umao \$ŠV ^mavr`m AgVmV; Ë`m Mm H$moUVmhr Y_ ZgVmo, H$moUVmhr àxoe ZgVmo... aoh_mzà`m ñdam H$Zmda S>mobUmao AWdm OmdoX A»Va qh$dm JwbOmam À`m H${dVm da "dmhdm' AWdm "ìdm!' CX²JmaUmè`m gdmªmr H$moUVrhr OmV, Y_ qh$dm àmxo{eh$vm ZgVo. `mmm AW hmm hmovmo H$s, OZVobm ~m YyZ R>odUma H$bonojm _O~yV Xþga H$mhr Zmhr. {~pñ_ m Im± amoo _ {XamV Joë`mZ VaM J JoÀ`m KmQ>mda [a`mo H$arV AgV. CñVmX A mcôrz Im± `m Zm AIoaÀ`m H$mimV AmOmanUm_wio S>m ŠQ>am Zr {~N>mÝ`mVyZ CR>m`bm _ZmB Ho$br hmovr, na Vw Vo EoH$V ZgV. H$maU ImobrV Xodr-XodVm Mo \$moq>mo hmovo. Ë`m Mm An_mZ H$gm H$am`Mm? "AmYm Jm±d'gmaIr AX²^wV H$mX ~ar {b{humao amhr _mgy_ apm m Zr Amnë`m ì`j«vo_wio "_hm^mav' {g[a`bmo g dmx d nq>h$wm {b{hê`mg ZH$ma {Xbm hmovm. nu ~r. Ama. Mmoàm Zr àog H$m Ý\$aÝg_Ü`o apm M Zmd Omhra H$ê$Z Q>mH$b. Voìhm ^mavr` g ñh $VrMo ajh$ åhudyz KoUmè`m Zr AmH$menmVmi EH$ Ho$b. gdmªmm gya AgmM hmovm, ""gmao qhxÿ _obov H$m, H$s Vwåhr EH$m _wgb_mzmbm "_hm^mav' {b{hê`mmo H$m_ gmondbov?'' Mmoàm Zr Vr gd nì amhtzm nmr>dyz {Xbr. ^mavr` gä`vm Am{U g ñh $VrMo Iyn _mor>o g emoyh$ Agcoë m apm gmr>r `mnojm _mor>m An_mZ Xþgam H$moUVmhr hmod$m eh$v ZìhVm. åhuyz Ë`m Zr ~r.ama.mmoàm Zm \$moz Ho$bm- ""Mmoàmgmho~, AmVm _hm^mav _rm {b{huma... _ J JmH$m ~oq>m hÿ±. _wpgo Á`mXm qhxwñvmzr gä`vm Am a g ñh $Vr H$mo H$m Z OmZVm hmojm?'' Am{U n[aum_ AmnU gdmªzr nm{hbmm Amho. apm Mm _wbjm ZXr_Zo à{gõ nm nqgja nmd Vr _hmamom ~amo~a {ddmh Ho$bm, Voìhm apm Zr nmd Vrbm AQ> KmVbr- "Y_ Z ~XbÊ`mMr.' Ë`m Zr nmd Vrbm Añ_m dm Am`oem Zmhr ~Zdbr, nmd VrM amhÿ {Xb... na Vw Vr "nmd Vr ImZ' {bhÿ bmjbr Am{U Amnë`m gdmªà`m ^mdzm XþImdë`m! H$moU OmUo, ^mdzm Zm AmVm XþIÊ`m{edm` H$mhr H$m_M {e H$ am{hb Zgmd! XÿaXe ZZo 7 Am ³Q>mo~a 1987 À`m EH$m nìmýd`o "ZB {XemE±'À`m àmos>çygazm nmd VrÀ`m ZmdmnwT>M "ImZ' H$mTy>Z Q>mH$Ê`mMr gymzm {Xbr. Va, ho Ago AmhmoV AmnU! apm Mr qmvm Iar R>abr, Or Ë`m Zr Ë`m Mr AX²^wV H$mX ~ar "AmYm Jm d'_ü`o ì`šv Pmbr Amho, "^mavmv ^mavr`m Mr g»`m H$_r Pmbr Am{U qhxÿ, _wgb_mz, eri, {¼íMZ dmt>bo Va `m XoemM H$m` hmob b?' `m H$mX ~arûmao apm EH$ Iyn _hîdmmr Jmoï> g_omdvmv H$s, Y_m da AmYm[aV amï >dmx Ooìhm Ooìhm _`m Xm Amobm S>Vmo, Voìhm Voìhm n[aum_ Zoh_rM "Q > {OH$'M hmov AgVmV; _J Vo {hq>baà`m gm ñh ${VH$ amï >dmxmmr n[auvr åhuyz H$m ÝgoQ >oez H $ån AgmoV AWdm 1947M ^mav-{d^moz Agmo. Y_m nojm g ñh $VrM XoemÀ m OrdZmV A{YH$ _hîdmm ñwmz AgV Ag ÑT>VoZo gm JUmao, ñdv:bm J JoMm nwì åhudumao, Xoe^amVrb Y_mªYm g_moa {h_vrz {bhrv am{hbobo apm åhuvmv, _oam Zm wgb_mzm O gm h _wp H$mo H$Ëb H$amo Am a _oao Ka _ AmJ bjm Xmo 80

81 _oao Cg H$_ao H$mo byq>mo {Og _ _oar ~`mzo OmJ ahr h Am a _ {Og _ Vwbgr H$s am_m`u go gajmoer H$aVo H$m{bXmg Ho$ _okxÿv go `h H$hVm hÿ± _oam ^r EH$ g Xoe h, _oam Zm wgb_mzm O gm h _wp H$mo H$Ëb H$amo Am a _oao Ka _ AmJ bjm Xmo bo{h$z _oar aj aj _ J Jm H$m nmzr Xm S> ahm h _oao bhÿ go Mw z ^ah$a _hmxod Ho$ _w±h na \ $H$mo Am a Cg OmoJr go `h H$h Xmo _hmxod- A~ Bg J Jm H$mo dmng bo bmo h Obrb VwH$m] Ho$ ~XZ _ JmT>m J_ bhÿ ~ZH$a Xm S> ahr h... Va, ^mavr` _wpñb_mzm M H${dVoÛmam Ho$bob ho {dymz Amho... Á`mÀ`m ZgmZgm VyZ J JoM nmur dmhv Amho, Omo ñdv:bm "J JoMm nwì' åhuv Amho; Ë`mÀ`m ^mavr`ëdm{df`r e H$m KoUmè`m bmoh$m Mm H$bm er XÿamÝd`mZohr g ~ Y ZgVmo. gm{hë` Am{U {gzo_m H$Xm{MV gm_m{oh$ gm hmxm gmr>r gdmªv A{YH$ à^mdembr H$bm Amho. OZVoÀ`m Iyn _mor>çm {híí`mgmr>r {gzo_m IynM à^mdembr _mü`_ Amho. _r XmoZ {gzo_m Mm WmoS>Š`mV C oi H$aVo. EH$ 1973 _Ü`o ^mavmv {Z_m U Pmbobm "J_ hdm' Am{U Xþgam 2015 _Ü`o nm{h$ñvmzmv ~Zbobm "IwXm Ho$ {be'. ^mavr` {gzo_mà`m B{VhmgmV b±s>_mh $ R>aboë m "J_ hdm'mo {X½Xe H$ E_. Eg. gïwy B {S>`Z nrnëg {WEQ>a Agmo{gEeZer (IPTA BßQ>m) OrdZ^a g c¾ am{hbo. gm_m{oh$ Am{U amoz {VH$ ì`dñwov Y_m À`m hñvjonm_wio H$go XméU n[aum_ hmod$ eh$vmv, Ë`mMm `m {gzo_mzo OUy Amnë`mbm AmYrM Bemam {Xbm hmovm. {gzo_m À`m gwédmvrbmm H $\$s AmP_tÀ`m AmdmOmV Ë`m MrM EH$ ZÁ_ H$mZmda `ovo - VH$gr_ hmo J`m _wëh$ Vmo {Xb hmo J`o Qw>H$ S>o, ha grzo _ Vw\$mZ dhm± ^r Wm `hm± ^r JrVm H$s H$moB gwzvm Zm Hw$aAmZ H$s gwzvm h amz Wm B _mz dhm± ^r Wm `hm± ^r amï >dmxr _wpñb_m Zr J ^ra Bemam {Xbm, Varhr _wpñb_ brjzo nm{h$ñvmzmr _mjur gmos>br Zmhr. n[aum_r, Á`m Zm H$Yr nm{h$ñvmzmv Om`M ZìhV, Á`m Zm H$Yr \$miur ZH$mo hmovr, Á`m Zm Jm YrOtda Iyn ^adgm hmovm; Ago bmimo bmoh$ EH$m amìrv nm{h$ñvmzr Pmbo. "J_ hdm' nbm`z Zìho, Va g Kfm {df`r gm JVmo, {hoaveodor ^mavmv amhê`mmm {ZYm a ì`šv H$aVmo. {demb hdobrv Hw$Qw> ~-H${~ë`mV amhumam gbr_ {_Pm (~bamo ghmzr) Amnë`mM XoemV hiyhiy EH$Q>m ns>v OmVmo. Hw$Qw> ~mvbo bmoh$ nm{h$ñvmzmv {ZKyZ OmVmV. hdobr gmos>mdr bmjvo. H$moUr Ka XoV Zmhr, ~±H$ H$O XoV Zmhr, Y Xm agmvimbm OmVmo. Amnë`mM O{_Zrda Amnë`m {nt>çmz²{nt>çm À`m XoemV _muyg H$gm EH$Q>m nsy>z OmVmo, Vo `owo gm_m{oh$ g X^m g{hv gm {JVb Amho. Xoe^ŠV _wgb_mzmà m bmmma Am{U Km`mi Pmboë`m ñdm{^_mzmm àvrh$ ~Zboë`m {_Pm bm àojh$ H$Yr {dgê$ eh$uma ZmhrV. \$miurz VaÀ`m ^mavmv {I r CS>{dë`m Joboë`m àë`oh$ _wgb_mzmmr \$ŠV "{_`m±' hrm AmoiI {e H$ am{hbr. nm{h$ñvmz _mjumao Va {ZKyZ Jobo Ë`m À`m {haì`m P S>çmÀ`m N>m`oV, ^«m_h$ gwi-g_voà`m àxoemv; nu _wpñb_ Xoe, _mvr Am{U Ë`m V éoboë`m nmim_wim À`m _mohmv Oo Jobo ZmhrV, Vo gmao ñdv:à`mm XoemV naho$ Pmbo. e Ho$Mr gwb gvv Ë`m À`mda amoibobrm am{hbr. Ë`m À`mda "JÔma'Mr {edr Ww H$VM am{hbr. Am{W H$ ÑîQ>çm ZoñVZm~yV Pmbobr, gm_m{oh$ ÑîQ>çm EH$m ~moybm T>H$bbr Jobobr hr OmV _mz{gh$arë`m nu H$m`_ hv~cvov T>H$bbr OmVo. {gzo_mmm A V AWm VM XmIdVmo H$s- ^mavr` _wgb_mzm À`m g_ñ`m M CÎma Zm nbm`zmv Amho, Zm ehm_ Jrd Îmr_Ü`o. OmV-Y_ {Zanoj gm_m{oh$ g amzoà`m gmw H$ à`ëzm ZrM `m g_ñ`m gwq>vrb, Ag eodq>r gwmdb Amho. gwédmvrbm `oumè`m H $\$s AmP_tÀ`m Amoir dmhë`m OI_m M gymz H$aVmV. eodq>à`m Amoir OI_ ~wodê`mmm _mj XmIdVmV- Ymao _ Omo {_b OmAmoJo ~Z OmAmoJo Ymam `o dšv H$m EobmZ dhm± ^r h, `hm± ^r... hm {gzo_m EH$ Jmoï> ñnï>nuo gwmdv Amho H$s- ^mavr` _wgb_mzm À`m gbj B{VhmgmV \$miurz {Z_m U Ho$bobr hr Xar gm m{oh$ EH$VoZoM gm Ybr OmB b. Y_m À`m Zmdo, na nam À`m Zmdo {Z{_ boë`m 81

82 g Hw${MV, gm àxm{`h$ H$m S>mù`m _YyZ OZVocm/ g momcm ~mhoa `m`bmm bmjob. Y_m nojm gd g mdoeh$ g ñh $Vr A{YH$ _hîdmmr Amho. ghordzmmm gwj Y, A V:H$aUo OmoSy>Z EH$ê$n Pmbobr JmUr A{YH$ _hîdmmr AmhoV, ho àë`oh$ ^mavr`mz g_oyz m`bm hd. evh$mzwevh$m nmgyz ghordzmzo Zm XV> Agbocr "J Jm-O_wZm' g ñh $Vr Aer J_dm`Mr Zgob, OmVr d _Zñ`mda Cnm hdm Agob; Va `m XmoÝhr g mom Zr ^yvh$mi {dgê$z EH$Ì amhm`bm {eh$b nm{hoo. H$maU Xmohmo Mohr X Z {XZ OrdZmVrc àý, AS>MUr, JaOm EH$gma»`mM AmhoV. ^mfm Am{U g ñh $VrXoIrb EH$M Amho. Va _J Y_m À`m Zmdo bt>ê`mv H$m` \$m`xm? nm{h$ñvmzr {X½Xe H$ emoe~ _ÝgyaMr {\$ë_ "IwXm Ho$ {be' g ^mfum{edm`, AmH«$ñVmù m> g dmxm {edm` EH$ YmaXma nm {b{q>h$b Am{U gmoeb ñq>oq>_ Q> hmod$ eh$br. _mjrc H$mhr XeH$m nmgyz g_j«{díd Á`m Ádb V àým Mr Zm X XoV Amho, Vr XheVdmXr {dmmagaur `owo _w»` {df` Amho. Ë`mM~amo~a {ó`m À`m _yb^yv h $m À`m àýmbmxoirb Jw $c Amho. Bñbm_ ór{damoyr Zmhr, g JrV AWdm AÝ` H$bm Mm {damoyr Zmhr, {OhmXMm AW AmV H$ dm g hma Agm _wirm Zmhr- Ag BWo CXmhaU Am{U MMmªVyZ {gõ Pmb Amho. Bñbm_À`m ZmdmZo AmYmahrZ \$Vdo H$mT>Umao A{e{jV _w m Y_m À`m ZmdmImcr H$em arvrzo OZVoMr {Xem^yb H$aVmV, Ë`m{df`r hm {gzo_m {Z^ `nuo {dymz H$aVmo. nwamê m ar{v[admomv gs>v amhu ng V H$aUmè`m Zr hm {gzo_m Z MwH$Vm ~Kmdm. gma OJ MwH$sM Am{U \$ŠV AmnU Iao Aem ^«_mv Jwa\$Q>bobo, ñdv:mm Y_ M loð> _mzumao, BVam Zm H${Zð> qh$dm H$m\$a AWdm åbo ÀN> _mzumè`m V_m_ bmoh$m Zr hm {gzo_m ~Kmdm. _wpñb_ OmVrbm (AWdm H$moUË`mhr) AkmZmV R>odÊ`mV n[apñwvr{edm` Ë`m À`m `m Y_ Jwê $Mm nu nwaonya gh^mj Amho, Vo hm {gzo_m ñnï>nuo XmIdVmo. \$ŠV XmT>r Am{U Q>monrV AS>H$boë`m Bñbm_daVr Q>rH$m H$aUmao _m bmzm dbr (Z{géÔrZ emh) ^a H$moQ>m V gm JVmV, "XrZ _ XmT>r h ^ `m, XmT>r _ XrZ (Y_ ) Zht h...' Amnbr {\$ë_r JmUrXoIrb gm hmx gmyê`mgmr>r Iyn _mor>r _XV H$ê$ eh$vmv, CXmhaUmW - Vy {hýxÿ ~ZoJm Z _wgb_mz ~ZoJm BÝgmZ H$s Am bmx h BÝgmZ ~ZoJm Z\$aV Omo {gime dh Ya_ Voam Zht h BÝgmZ H$mo am Xo dh H$X_ Voam Zht h Hw$am Z Z hmo {Og_ dh _ {Xa Zht Voam JrVm Z hmo {Og_ dh ha_ Voam Zht h... OmVr_wio, gm_m{oh$ pñwvr_wio haboë`m-wh$boë`m àë`oh$ _mugmbm gm{hamo ho JmUo EH$m Zì`m AmeoH$S>o Zmhr KoD$Z OmV? nwýhm VmR> hmod$z bt>umam \$ŠV _muygm Agob; Ë`mMm Y_ ^bo H$moUVmhr Agmo. dmo gw~h H$^r Vmo Am`oJr & dmo gw~h H$^r Vmo Am`oJr& BZ H$mbr g{x`m Ho$ ga go O~ amv H$m Am±Mb T>bHo$Jm O~ Xþ:I Ho$ ~mxb {nkb Jo, O~ gwi H$m gmja N>bHo$Jm O~ A ~a Py_ Ho$ ZmMoJm, O~ YaVr ZJ_ Jm`oJr dmo gw~h H$^r Vmo Am`oJr & Jm YrOtZr qhxÿ-_wpñb_m _Yë`m g ~ Ym {df`r 1908 _Ü`o {b{hb hmov, "gd OU Amnmnë`m Y_m M Ia ñdê$n g_oyz Ë`mbm {MH$Qy>Z amhvrb Am{U emór-_w m Zm _Yo nsy> {Xb Zmhr, Va ^m S>U H$aUmè`m M Vm S> H$mi M amhrb...' qhxÿ Oa Ag _mzvrb H$s gmam qhxþñvmz qhxÿ ZrM ^abobm Agmdm, Va Vo ñdßzm Amho. _wgb_mz Oa Ag _mzvrb H$s Ë`mV \$ŠV _wgb_mzm amhvrb, Va VoXoIrb ñdßzm g_omd. OJmÀ`m H$moUË`mhr ^mjmv EH$ àoomm AW EH$ Y_ Agm Ho$bm Jobm Zmhr, qhxþñvmzmv Agm AW H$Yrhr ZìhVm. Voìhm àom åhuyz AmnU EdT> g_oyz KoD$ `m H$s, Amnë`m gdmªmm Y_ dojim Agy eh$vmo, Xoe d g ñh $Vr Va Amnë`m gdmªmr EH$M Amho Am{U Y_m nojm Xoe d g ñh $Vr XmoÝhr loð> AmhoV, Va Amncm w» àízm { Q>oc. nu hm, _J gîmmyrem À`m XþH$mZm Zm Hw$bn bmjvrb. H$maU OZVm EH$ Pmbr Va gîmmyrem Mr Pmon CSy>Z OmB b _Ü`o Ag M Pmb hmov Zm? B{Vhmg gmjr Amho H$s, H$bm Zr Amnë`mbm OmoS>b Amho Am{U 82

83 gîmmyrem Zr VmoS>b Amho. gîmmyrem Zm (Ë`m Mm nj H$moUVmhr Agmo) OZVm Amnmngm V bt>v amhmdr, `mvm ag AgVmo. VmoS>m`Mr ešvr, Omim`Mr ešvr, bt>m`mr ešvr OZVoV dm g momv H$Yr AgV Zmhr, Vr gîmmyrem À`mV AgVo Am{U Vo g mom Zm bt>dê`mgmr>r Y_m Mm, OmVrMm hë`mamgmaim Cn`moJ H$aVmV. {ZXm \$mobr åhuvmv, _oao- Voao Mwëhm _ Vmo BVZr AmJ Zht Wr {Oggo gmam eha Obm h, H$moB nam_ hmojm... EImÚm njmà`m P S>çm{edm` _moh m qh$dm eha OiV ZgVmV. OÝ_ Am{U _ Ë`y, d ÕËd Am{U ì`myr Oa gdmªà`m gma»`mm AgVrb. Oa OÝ_ Hw$R>o `m`mm hr Amnë`m Hw$UmÀ`m hmvmvbr Jmoï> Zmhr. Va _J Cƒ-ZrMVoMm ^ox H$m åhuyz? H$moUr ~«m U H$m Am{U H$moUr eyð H$m? go ZH$Ë`m Zo Va Agm ^ox Ho$bobm Zmhr; Va _J H$m ~a AmnU g Hw${MV dvw imv AS>H$V AmhmoV? Oam ZOa Va Q>mH$m, `m XoemÀ`m d {dü`mda. Jm{b~bm JwOamVr ^mfov JwOamVr AZw^dob Am[U Á`m Zm CXÿ `ov Agob Vo CXÿ ^mfov... ^mfm H$moUVrhr Agmo "Jm{b~' Va VmoM nm{h$ñvmzr {X½Xe H$ emoe~ _ÝgyaMr {\$ë_ "IwXm Ho$ {be' g ^mfum{edm`, AmH«$ñVmù m> g dmxm {edm` EH$ YmaXma nm {b{q>h$b Am{U gmoeb ñq>oq>_ Q> hmod$ eh$br. _mjrc H$mhr XeH$m nmgyz g_j«{díd Á`m Ádb V àým Mr Zm X XoV Amho, Vr XheVdmXr {dmmagaur `owo _w»` {df` Amho. Ë`mM~amo~a {ó`m À`m _yb^yv h $m À`m àýmbmxoirb Jw $c Amho. Bñbm_ ór{damoyr Zmhr, g JrV AWdm AÝ` H$bm Mm {damoyr Zmhr, {OhmXMm AW AmV H$ dm g hma Agm _wirm Zmhr- Ag BWo CXmhaU Am{U MMmªVyZ {gõ Pmb Amho. Bñbm_À`m ZmdmZo AmYmahrZ \$Vdo H$mT>Umao A{e{jV _w m Y_m À`m ZmdmImcr H$em arvrzo OZVoMr {Xem^yb H$aVmV, Ë`m{df`r hm {gzo_m {Z^ `nuo {dymz H$aVmo. IwXm Ho$ {ce 83

84 amhuma. n Om~r ~mobumam _wpñb_ CXÿ {bnrv {b{hvmo, n Om~r qhxÿ qhxrv {b{hvmo Am{U n Om~r eri Jwé_wIrV {b{hvmo. nu dm[ag emhmr "hra' Va {VKohr EH$gma»`mM ào_mzo JmVmV. `mmm AW M hm H$s- H$bm, ^mfm cmoh$m Zm OmoS>VmV. ^mfobm H$moUVmM Y_ ZgVmo. åhuyz aoe_mgma»`m _wbm`_, JmoS>, diuxma CXÿ bm AmnU O~aXñVrZ _wgb_mz ~Zdbr H$m? Voìhm {_Ìm Zmo... Hw$UmMr em`ar, Hw$UmM JrV, H$moUmÀ`m a JaoIm, Va Hw$UmMm gya, Hw$UmMr ehzmb Va Hw$UmMwr ~mgar, Hw$UmMo Kw Jê$ Va Hw$UmMm V~bm, Hw$UmMr gamox Va Hw$UmMr drum, Hw$UmM {eën Va Hw$UmM ñwmnë` `m Xoembm- Amnë`m gdmªzm EH$VoÀ`m VmaoZ ~m YV. amoh$s` AWdm Ym{_ H$ ZoVm \$ŠV Ë mà`m {dmmamà`m bmoh$m Zm OmoS>Vmo, na Vw H$bm Va gd cmoh$m Zm EH$m Ym½`mV ~m YVo. Ë`mM H$maU Amho H$s, H$bmH$mambm Amnë`m H$bo{edm` H$moUVm Y_ ZgVmo. Ë`mMm B œa gd ì`mnr AgVmo. Jm{b~ åhuyzm Va åhuy eh$bo - Om{hX eam~ nrzo Xo _pñox _ ~ R> H$a `m dmo OJh ~Vm Xo Ohm± IwXm Zht& Y_m}nXoeH$m ZmXoIrb Jm{b~ åhuyzm Va \ $bmda KoD$ eh$co AgVrb Zm? dm{hx> (Y_m onxoeh$) Voar XþAm±Amo _ Aga hmo Vmo _pñox {hbm Ho$ {XIm Zht Vmo Xmo Ky±Q> nr, Am a _pñox H$mo {hbvm XoI... AmnU ^mfobm nu Y_m À`m a JmZo a J{dbo. CXÿ gma»`m JmoS> ^mfobm _wgb_mzr g_oyz naxoemv nmr>dê`mà`m _yi num_wio ZwH$gmZ AmnboM Pmbo Amho. amhr _mgy_ apm À`m "AmYm Jm±d' H$mX ~arvrb EH$ nmì åhuv, "Vwåhr Va CXÿ bmxoirb _wgb_mzr ~ZdbrV; AmVm {Vbm nm{h$ñvmzmv nmr>dmb?' ^mfobm H$moUVm Y_ ZgVmo. ^mfm VmoS>Umar Zmhr, OmoS>Uma VÎd Amho, ho Z g_oumè`m bmoh$m Zr CXÿ bm XoemVyZ IamoIaM VS>rnma H$aÊ`mMo à`ëz Ho$bo; nu amooýð H $îu, amooýð ~oxtnmgyz JwbOmagma»`m H$bmH$mam Zr CXÿ VyZ gvv {b{hb Am{U bmoh${à`hr Ho$b. `m XmoZ ^mfm _Ü`o H$bmH$ma H$g g VwbZ gmyvmo, Vo g_oê`mgmr>r bvm øm Mr hr g nyu H${dVm Ë`m À`mV AmdmOmV H$Yr `w-q>çy~davr EoH$m- _ {hýxr H$s dmo ~oq>r hÿ±, {Ogo CXÿ Zo nmbm h AJa {hýxr H$s amoq>r h, Vmo CXÿ H$m {Zdmbm h _wpo h ß`ma XmoZm go, _Ja `h ^r hh$sh$v h bvm O~ b S>I S>mVr h, h`mzo hr g ^mbm h _ O~ {hýxr go {_bvr hÿ±, Vmo CXÿ gmw AmVr h Am a O~ CXÿ go {_bvr hÿ±, Vmo {hýxr Ka ~wbmvr h _wpo XmoZm hr ß`mar h, _ XmoZm H$s Xþbmar hÿ± BYa {hýxr gr _mb h, CYa CXÿ gr Imbm h `ht H$s ~o{q>`m± XmoZm, `ht no OZ_ nm`m h {g`mgv Zo BÝh {hýxÿ Am a _wpñb_ Š`y± ~Zm`m h _wpo XmoZm H$s hmbv EH$ gr _mby_ hmovr h H$^r {hýxr no ~ {Xe h, H$^r CXÿ no Vmbm h ^bo An_mZ {hýxr H$m hmo, `m Vm {hz CXÿ H$s IwXm H$s h H$g_, ha{jo h`m `o gh Zht gh$vr _ XmoZmo Ho$ {b`o b S>Vr hÿ±, Am a Xmdo go H$hVr hÿ± _oar {hýxr ^r CÎm_ h, _oar CXÿ ^r Ambm h bj XoD$Z B{Vhmg dmmumè`m gmr>r EH$ _m{hvr- CXÿ bm _wpñb_m Mr ^mfm g_obr OmVo Am{U {Vbm hmh$byz XoÊ`mÀ`m d ÎmrMm gaxma nq>obm Zr ñnï> {damoy Ho$bm hmovm. {X.14 {S>g ~a1949 À`m EH$m nìmv gaxmam Zr {b{hb hmov H$s, "CXÿ H$moUË m EH$m àxoemmr ^mfm Zmhr, Voìhm {Vbm àmxo{eh$ H$joV T>H$byZ XoÊ`mV ehmunu dmq>v Zmhr.' {X r ao{s>amodê$z CXÿ Mo H$m` H«$_ gwê$ H$aÊ`mMr Am{U Ë`mMm Cn`moJ "Y_ {Zanoj' amá` Vg M gm ñh ${VH$ AmXemªZm àmoëgmhz XoÊ`mV H$am`Mr Ñï>r gaxmam Mr hmovr. AmnU Y_m bm ~mø H$_ H$m S>m V EdT>çm m Xon`ªV ~m YyZ R>odb Amho H$s, B œamzo ~Zdboë`m _mugm Zm AmnU {PS>H$maVmo, {VañH$ma H$aVmo, _mê$zhr Q>mH$Vmo. AmnU {dgavmò H$s, gd EH$mM B œammm A e AmhmoV. {ZXm \$mobr {Iarà_mUo Jir CVaob, Aem arvrzo hr Jmoï> gm JVmV - Ka go _pñox h ~hþv Xÿa, Mbmo `y± H$a b {H$gr amovo hþe ~ƒo H$mo h±gm`m OmE& "E.E $. hþgozzm am_m`u-_hm^mavmdê$z {MÌ H$mT>m`Mm g m Amnbo g_modmxr ZoVm am Zmoha bmo{h`m Zr {Xbm hmovm. hþgozzr Odinmg XrS>eo {MÌ 84

85 ~Zdbr hmovr. `m XmoÝhr _hmh$mì`m dê$z _ {XamVrb Xodr-XodVm À`m Z¾ {MÌm {df`r H$Yr AmdmO Z CR>dboë`m Zr, {MÌm {df`r H$mhr Z H$iUmè`m bmoh$m Zr g_oyz KoVë`m{edm` qh$dm {dmma Ho$ë`m{edm` hþgozmr {MÌ \$ms>br, Omibr Am{U Xoemda Anma ào_ H$aUmè`m _mugmbm H$m`_M XoemoYS>rbm bmdb. AmnU Va amom adr d_mªmr {MÌ nu Omibr. H$Yr Var hþgozmr AmË_H$Wm dmmcr Va H$iob Zm H$s, hþgozgmr>r Y_m Mm AW {H$Vr {demb hmovm! Amnbo AgoM EH$ _mor>o à{gõ {MÌH$ma gæ`x h Xa apm `m Zr {b{hb Amho H$s, "_bm MM, _ {Xa, _pñox_ü`o gma»`mm em VrMm AZw^d {_ivmo.' Ë`m À`mgmR>r _ {XamV OmU, am_m[av_mzgmr Mm nmb _wimox²jv H$aU, Z_mO nt>u qh$dm àmw Zm H$aU hm OrdZmMm EH$ ^mj hmovm... Ë`mV Y_ Hw$R>o AmS>dm `ov ZìhVm. Aem ì`švt{df`r dmmco Va Amnë`mbm Y_m Mr, OmVrMr, Cƒ-ZrMVoMr gmar ^m S>U jw H$ dmq>vrb. ~ S>o Jwbm_Abr Im±M à{gõ ^OZ "h[a Amo_² VËgV² _hm_ Ì h, On H$a, On H$a...' Amnë`m gdmªzm gmai M à^m{dv Zmhr H$aV? "_Z VS>nV h[a XaeZ H$mo AmO...' ^OZ {b{humao AmhoV eh$sb ~Xm`wZr, g JrVH$ma Zm emx Am{U Jm`b Amho _wh _X a\$s `m Zr; Va _J EoH$Umè`m V_m_ bmoh$m Mm Y_ H$moUVm? ^mavr`m Zm? Va, H$bm ho H$ê$ eh$vo. _bm Am{U Vwåhmbm Y_m À`m g Hw${MV H$m S>mù`mVyZ ~mhoa H$mTy>Z H$bm \$ŠV _muyg, ewõ AWm Z ^mavr` ~Zdy eh$vo. Amnbo bmoh${n«` amj Xa~mar, {_`m±h$s VmoS>r Am{U {_`m±h$s _ëhma `m Mm AH$~amÀ`m Xa~mamVrb VmZgoZÛmam Am{dîH$ma Pmbm Amho. "gmao Ohm± go AÀN>m qhxmoñvm h_mam...' {b{humao BH$~mb hmovo. nm{h$ñvmz ZmdmÀ`m {dmmammm nm`m KmbUmao BH$~mb am_m{df`r {b{hvmvh am_ Ho$ doyx no qhxmoñvm± H$mo ZmO Ahbo ZOa g_ovo h CgH$mo í`m_o-qhx & ^mavr` g ñh $VrMo VmUo~mUo g dm{xvoà`m Aem VmaoZ Jw \$bobo hmovo. AmVm H$mi \$ma H$R>rU Amho. AmnU EH$_oH$m er {H$Vr OmoS>bobo AmhmoV, gm ñh ${VH$-^m{fH$ EoŠ`mMo Amnbo YmJo-Xmoao {H$Vr _O~yV AmhoV Ë`m{df`r ~mobê`meodor Amnë`mV \y$q> nms>m`mr, Amngm V bt>dm`à`m JmoîQ>r A{YH$ hmovmv. `m bmoh$m Zr gd}œa X`mb `m À`m à{gõ H${dVoÀ`m Imbrb AmoitMr AmR>dU R>odm`bm hdr- Xoe H$mJµO na ~Zm ZŠem Zht hmovm {H$ EH$ {hñgo Ho$ \$Q> OmZo na ~mh$s {hñgo Cgr Vah gm~yv ~Zo ah Ag eš` Zmhr, åhuyzm Va Amnë`mgmR>r gm hmx A{Zdm` Amho. AmnU AmR>dU R>odm`bm hdr H$s, Bg Xþ{Z`m _ AmX_r H$s OmZ go ~ S>m Hw$N> ^r Zht h Z B ída Z kmz Z MwZmd AmnU Aem H$R>rU H$mimV gm hmxm {df`r ~mobv AmhmoV, Ooìhm ImoQ>çm Jmoï>tM - MwH$sÀ`m B{VhmgmM nod \w$q>b Amho. {VañH$mamÀ`m {dfmz ~{Ya Pmboë`m g doxzm À`m dmvmdaumv gm hmxm {df`r gm Jm`M Amho. Voìhm AmVm ~mobë`m{edm`, Iè`m Jmoï>tMo T>mob {nq>ë`m{edm` Mmbm`M Zmhr. AmnU g dmxr g_mommo dmagxma AmhmoV. Amnbr g ñh $Vr EH$ Amho. Amnb gm{hë`, g JrV, Z Ë`, {eën, ñwmnë` gji EH$M Amho, ho Amnë`mbm nwz:nwýhm gm Jmd bmjuma Amho... eodq>r _r EdT> M åhuoz - O~ _w m H$mo _pñox _ am_ ZµOa Am`o O~ n {S>V H$mo _ {Xa _ ah_mz ZµOa Am`o gwav hr ~Xb OmE, Bg Xþ{Z`m H$s AJa BÝgmZ H$mo BÝgmZ _ BÝgmZ ZµOa Am`o... ({X.1 OyZ 2017 gx²^mdzm nd, _hþam `owo Ho$boco ì`m»`mz bo{iho$zo WmoS>o gwymê$z {b{hbobm hm boi Amho.) _yi boi JwOamVr - bo{ih$m àmo. ear\$m {doirdmbm _amr>r AZwdmX - gwym (gmzo) ~mos>m, ~S>moXm Mob. :

86 86

87 OJX²{d»`mV Zmo{díbofH$ Am{U gm ñh ${VH$ mzgemñìk S>m.gwYra H$ $a `m Zm "^mavr` Zmo{díbofUmMo A{YH$mar' Aer»`mVr bm^br Amho. `m {ÌH$s A{^`m {ÌH$sMr nxdr, AW emñìmvrb {dúmdmmñnvr hr nxdr KoVë`mZ Va Ah Xm~mXoVrb "B {S>`Z BpÝñQ>Q>çyQ> Am $ ZoO Q>' Ü`o Vo AÜ`mnZ H$ê$ bmjbo. Ë`m doir àm.h$ $a `m Mr AMmZH$ Zmo{díbofH$ d {dh$mgmë H$ mzgemñìk S>m.E[aH$ E[aŠgZ `m À`mer ^oq> Pmbr. Voìhm {g½ S> «$m BS>, Amë «o$s> A S>ba Am{U H$mb `w J `m À`m m{bho$vrb hzr` mzgemñìk S>m.E[aŠgZ `m Mo ZmdXoIrb H$ $a `m Zm m{hvr ZìhVo. mì "Am`S >{Q>Q>r H«$m`{gg' m gḧ$ënzomo OZH$ S>m.E[aŠgZ `m À`m wio H$ $a `m Zm ñdv:mr AmoiI Pmbr, Ë`m Mm AmoiIrgmR>rMm wbmiv : AVwb XoD$iJmdH$a r ñdv:bm gm ñh ${VH$ mzgemñìk mzvmo. M[aÌ {b{hvmzm r ZmoB{VhmgH$ma AgVmo. ì`švr g OyZ KoVmZm Eo{Vhm{gH$ d gm ñh ${VH$ gẍ^ A{YH$ OmUyZ KoVmo. Zmo{díbofH$m Zm Ë`mMr VodT>r JaO ^mgv Zmhr. 87

88 ñdv:er Mmbbobm g Kf g nbm Am{U Vo mzdr Z d dv Z `m À`m emoymg {ZKmbo. 23 d Mm[aH$ nwñvho$ Am{U 6 H$mX ~è`m Mo boiz H$aUmao S>m.H$ $a `m Zm Ë`m À`m {dûîmo wio OmJ{VH$ nmvirdarb ~m {ÕH$ dv wimv gý mzmmo ñwmz bm^bo Amho. "Xr Pm`Q>' m O Z gmßvm{hh$mzo H$ $a `m Mm OJmVrb AmKmS>rÀ`m 21 {dmmad Vm Ü`o, Va «$M m{gh$ "b Zmoìhob Am ãpaovya' `m Zr H$ $a `m Mm OJmVrb hîdmà`m 25 {dmmad Vm Ü`o g mdoe Ho$bm Amho. Ë`m Zm o$s>ab [anpãbh$ Am $ O ZrMm gdm}ƒ ZmJar gý mz 2012 Ü o ~hmb H$aÊ mv Ambm. «$mýg, O Zr, Am pñq >`m, A o[ah$m `owrb»`mvzm {dúmnrr>m V Ë`m Zm AÜ`mnZmgmR>r doimodoir Am {ÌV Ho$bo OmVo. H²$ AmW a, am H$ o$ba, Zohê$, ^m^m `m gma»`m AZoH$ nmr>çd ÎmtZr Ë`m Zm gý m{zv Ho$bo Amho. AZoH$ amï >m Yrb mzgemñì d mzdd eemñìmà`m g ñwm Zr H$ $a `m Zm gxñ`ëd XoD$Z Jm a{dbo Amho. OJmVrb AJ«JÊ` {Z`VH$m{bH$m Zr H$ $a `m À`m boizmmr d {díbofum Mr Zoh rm XIb KoVbr Amho. "Am Šg $S> `w{zìh{g Q>r àog'zo hmvr KoVboë`m "AmYw{ZH$ Am{e`mMo hmz {dmmad V' m J«W àh$ënmv H$ $a `m Mo 4 I S> àh$m{ev hmov AmhoV. Ë`m À`m nwñvh$m Mo 22 ^mfm V AZwdmX Pmbo AmhoV, Va {X½Xe H$ ram Zm`a m " ram A±S> X hmë m' H$mX ~arda {MÌnQ> H$arV AmhoV. gwyra d H $W[aZm H$ $a ({d{dy Y mªmm VwbZmË H$ Aä`mg d gëmoyz H$aUmè`m {dxþfr) `m Zm {X rà`m {Za Va JO~OmQ>mnmgyZ Xÿa OmÊ`mMr BÀN>m Pmbr Ü o Vo Jmoì`mbm Ambo. X{jU Am{U CÎma Jmodm ho XmoZ {^Þ Y«wd dmq>vmv. n` Q>H$m Mm Yw mhy$i ZgUmè`m X{jU Jmoì`mMm n[aga A{Ve` em V Amho. VoWrb Zmaim À`m AWm J gm «má`mvrb H$ mbrà`m ñdàn> gmja{h$zmè`m Zm Z ^ê$z Ý`mhmiUo, hm EH$ {dbju AmZ XXm`r AZw^d Amho. X{jU Jmoì`mVrb dmh$m {H$Zmè`mdarb ~mudbr Jmdmda Vo { $Xm Pmbo. {VWoM Ë`m Zm ZmaimMo 70, Am ~m 15, {MHy$ 10, Amdio 10 Aem d jamot Ü`o gm mdyz Jobobm gw mao 100 dfmªnydumm nmovw JrO dmñvwe brvrb ~ Jbm ( ÝeZ) { imbm. Amogardarb IwMuda ~gyz ZmnmgyZ {ZgJ AZw^dV H$ $a `m M qmvz d boiz Mmby AgV. {VWo KoVboë`m àxrk wbmivrmm H$mhr A e. àíz - Amnbo bhmznu H$go hmovo? AmnU mor>onur H$m` ìhmdo, Ago bhmznur dmq>v hmovo? - mpm OÝ Z {ZVmbbm Pmbm. ds>rb {~«{Q>e amá`mv àemgz godovrb A{YH$mar (àmoìhopýe`b {gpìhb gpìh g) hmovo. Ë`m Mr ~Xbr hmov Agë`m wio Am Mo dmñvì`hr gajmoy, bm`bmnya, bw{y`mzm, bmhmoa Ago hmov Jobo. CÚmZm Mo gw Xa eha bmhmoa ho mpo AmOmoi hmovo. AmB Mo ds>rb {ZîUmV eë`{demax hmovo. d{s>bm Mo ds>rb ho H $ÌmQ>Xma AgyZhr H$m±J«ogMo g W H$ hmovo. Vo ñdmv Í` Midirbm gt>i hmvmzo XoU½`m XoV. Vo bmbm bonv am` `m À`m {ZH$Q>dVu`m n H$s. Vo MidirV BVHo$ Jw VV Jobo H$s, Ë`m Zr {~«{Q>e gah$mah$[avm ~m YH$m H$aUo Wm ~dyz Q>mH$bo. AmOmo~m H$ mbrmo gä` d g ` r. {~«{Q>em Zr Xoe gmosy>z JoboM nm{hoo, ho Ë`m Mo V Agbo Var Ë`m Zr {~«{Q>em {df`r AmH«$ñVmir Vo H$Yrhr ì`šv Ho$br ZmhrV. ds>rb mì {~«{Q>em Zm ZmnmgyZ mzv hmovo. "àm m{uh$ {~«{Q>em wio ^mavmmo AmYw{ZH$sH$aU Pmbo. T>m Jr d b~ms> ^mavr` ho Ë`mVrb AS>ga AmhoV', Ago Ë`m Mo V hmovo. bm d{s>bm Mo {~«{Q>eào d d[að>m g moamr hþoao{jar ÌmgXm`H$ hmov Ago. bm H$Yrhr {~«Q>Z Ü`o {eju KoÊ`mMr BÀN>m H$Yrhr Pmbr Zmhr. ds>rb d AmOmo~m `m À`mV V^oX Agco Var Xþamdm A{O~mV ZìhVm. Ë`m Mo g ~ Y CÎm am{hbo. Ë`m H$mimV hþema wbm H$aVm àemgz godm, S>m ŠQ>a, B {O{ZAa ho n`m ` AgV. ašv nm{hb H$s, bm ^modi `ov Agë`m wio o{s>h$b ~mx Pmbo. mpo ^{dî` gwa{jv ìhmdo `mgmr>r r àemgz godov Omdo, Agm d{s>bm Mm AmJ«h hmovm. na Vw bm VodT>o JwU { imbo ZmhrV åhuyz oh ${ZH$b B {O{ZA[a JgmR>r Ah Xm~mXbm Jobmo. àíz - J AW emñìmh$s>o H$go JobmV? - oh ${ZH$b B {O{ZAaMr nxdr KoVë`mda r H$mobH$mË`mÀ`m {edu` Ì H$aUmè`m "Cfm' H $nzrv à{ejumwu åhuyz bmohmah$m {d^mjmv éoy Pmbmo. Ë`m 88

89 H$mimV oh ${ZH$b B {O{ZA[a JÀ`m Cƒ {ejumh$avm O Zr, A o[ah$m d {~«Q>Z ho Xoe hîdmmo hmovo. A o[ah$m A{VI{M H$ hmovo. {~«Q>ZMm bm {VQ>H$mam hmovm åhuyz r ~moq>rzo O ZrÀ`m h±~j bm Jobmo. $moz A{V hmj Agë`m wio Ë`m H$mimV nì hom g nh$m Mo mü` hmovo. A{Ve` Xÿa A Vamda AgUo ho Zoh rm gwa{jvvomr ^mdzm {Z m U H$aVo. ~ S>Imoar H$aÊ`mg `mo½` H$mi Agë`mMm $m`xm CMbV r d{s>bm Zm H$idyZ Q>mH$bo H$s, bm B {O{ZA[a JMm H $Q>mim Ambm AgyZ VÎdkmZmV {eju KoÊ`mMr BÀN>m Amho. bm g Õm {VH$ ^m {VH$emñÌmH$S>o dim`mr BÀN>m hmovr. Voìhm Kar hbh$ moim Pmbm. d`ñh$ ZmVodmBH$m Mr ~ R>H$ Pmbr. "VÎdkmZ {ehy$z nmoq> H$g ^auma?' eë`{demax AmOmo~m Zr Aem yi numà`m AmH$m jm doirm g ndyz Q>mH$Ê`mMm g m {Xbm. mpm d d{s>bm Mm g{dñva nìì`dhma XrK H$mi Mmby am{hbm. ds>rb g moamg moa Zgë`m wio mâ`mda X~md `ov ZìhVm. r mpo åhuuo aoq>v hmovmo. AIoarg B {O{ZA[a J Am{U VÎdkmZ `mvrb gý mzzr` VmoS>Jm åhuyz ds>rb AW emñìmg amor Pmbo Am{U r AW emñìmgh ì`dñwmnz {dkmzmv E.E. d nrem.s>r. Ho$bo. ~è`mm dfmªzva ds>rb åhumbo, "" r Vwbm AmS>dm`bm ZH$mo hmov.'' r åhumbmo, ""nu Ë`m wio mp dmmzjoì Iyn {dñvmav Job. VÎdkmZ, mzgemñì, gm{hë`, {MÌnQ> Aem gjù`m {df`m V JmoS>r {Z m U Pmbr.'' Ë`mda ds>rb åhumbo, ""A{^` Vm d AW emñìk Agbobm mpm wbjm Zmo{díbofU H$aVmo.' àíz - AmnU O ZrV AgVmZm 1960 À`m XeH$mV VéUm Mr gm ñh ${VH$ Midi EoZ ^amv hmovr. AmnU Ë`mV gh^mjr hmovm? - mpo dvw i ho S>mì`m {dmmam Mo hmovo. {MÌH$ma, gm{hpë`h$, g rjh$ ho gjio S>mì`m {dmmam Mo hmovo. amì^a OmJyZ {MÌnQ>, ZmQ>H$, amoh$mau `mda àxrk MMm MmbV. AÊdñÌ{damoYr momm Ü`o r gh^mjrgwõm Pmbmo hmovmo, na Vw mpm qns> amoh$s` Zmhr. `m H$mimVM r ^anya dmmy bmjbmo Am{U ì`šv hmoê`mgmr>r r bkwh$wm (O ZrVyZ) {bhÿ bmjbmo hmovmo. àíz - AW emñìmgh ì`dñwmnz emómvrb Cƒ {eju KoD$Z navë`mda Ah Xm~mXoVrb AJ«JÊ` "B {S>`Z BpÝñQ>Q>çyQ> Am $ ZoO Q>' Ü`o AmnUmg AÜ`mnZ H$aÊ`mMr gÿr { imbr. Am VakmZemIm Mm Aä`mg gimob hmov Agë`m wio {VWo Amnë`mbm g mymz bm^v hmovo? - Ë`m doir {d»`mv emñìk {dh«$ gmam^mb `m À`m emhr~mj `owrb ^ì` ÝeZ Ü`o "B {S>`Z BpÝñQ>Q>çyQ> Am $ ZoO Q>' MmbV Ago. "hmd S> {~{PZog ñhy$b'à`m ghh$m`m Zo hr g ñwm C^mabr OmV Agë`m wio ì`dñwmnzmà`m Zwî`~i, AW, {dh«$s m emim Mo VÁk à{eju XoÊ`mgmR>r Ambo hmovo. A o[aho$vrb Zm d V dmñvw{eënr bwb H$mZ ho "Am`Am`E 'À`m dmñvwgḧw$b C^maUrV X J hmovo. r [agm o$bmo Agë`m wio AÜ`mnZ d AÜ``Z XmoÝhr H$arV hmovmo. EH $XarV Vo dmvmdau IynM C Xo hmovo. àíz - Am{U BWoM E[aH$ E[aŠgZ `m Mr ^oq> hmod$z Vw À`m Am`wî`mbm H$bmQ>Ur { imbr? - hmo Zm. Vmon`ªV r H$m` ìhmdo ho R>aV ZìhVo, gwmv ZìhVo. ñdv:mr AmoiIM hmov ZìhVr. H$Yr {MÌnQ> {X½Xe H$, H$Yr VÎdk, H$Yr H$dr- Agm amoo Zì m joìm Mm {dmma Mmby hmovm. pñwavm åhuyz ZìhVr. ^md{zh$ H$ moi Mmby hmovm. àíz - E[aŠgZ `m Mo ì`pšv Îd H$go hmovo? - Vo A{Ve` em V, àgþ d gwg ñh $V hmovo. Ë`m Mr {dzmox~wõr {dbju hmovr. H$moUmerhr ~mobvmzm Vo g moaà`m Mo ~mobuo A{Ve` bjnyd H$ d Z bmdyz EoH$V AgV. EImÚm H$m` emiov H$mhr {dúmwu {~ZS>moH$nUmZo ~mobv. E[aŠgZ Hw$UmMohr ~mobuo A{O~mV VmoS>V ZgV. CbQ> ~mobuo g në`mz Va E[aŠgZ Ë`mÀ`mM dšvì`mmr nwzéšvr H$ê$Z Ë`m Ü`o ñdv:mr ^a KmbrV. Vo EoHy$Z Vmo {dúmwu M{H$VM hmov Ago. "ho r ~mobbmo H$m`?' Agm Ë`mMm ^md Ago. Ë`m À`m m ñd^mdm wio ^md{zh$ JV}V gmns>boë`m bm Iyn {Xbmgm { imbm. àíz - Ë`m H$mimV E[aŠgZ `m Mo nwñvh${bimu Mmby hmovo. Vwåhr Ë`m Zm H$moUVr XV Ho$br? - mâ`m AmË`mÀ`m ( mzgmonmmavák H$ bm Mm Yar) KamV nmhþê`m H$aVm Agboë`m Imoë`m V 89

90 E[aŠgZ Xm në` amhv Ago. hmë m Jm Ytdarb "Jm YrO Q >W' ho nwñvh$ {b{hê`mgmr>r Ë`m Mo gëmoyz Mmby hmovo. H$mhr gẍ^ hþs>hy$z XoUo, nwñvho$ { idyz XoUo, H$mhr ì`švtà`m ^oq>r KS>dyZ AmUUo, AZwdmX H$aUo Aer ~marh$-gmarh$ H$m o r H$arV hmovmo. Ë`m H$mimV r E[aŠgZ `m Mr "MmBëS> hÿs> A±S> gmogm`q>r' d "` J Z ë`wwa' hr nwñvho$ dmmyz H$mT>br. Ë`m Mo boiz, g ^mfu d EH $XarV ì`{º$ Îd `m wio BVH$m ^mamdyz Jobmo hmovmo H$s, bm AJXr E[aŠgZ `m À`mgmaIoM hmoê`mmr Amg bmjbr. àíz - Vwåhr Zmo{díbofUmMo {eju KoÊ`mgmR>r O ZrMr {ZdS> H$er Ho$brV? - dmñv{dh$ r EH$ dfm gmr>r A o[aho$à`m "hmd S> {~{PZog ñhy$b' Ü`o hmovmo. {VWoM " «o${s >H$ Q>oba- E ñq>s>r BZ ng Z {bq>r A±S> BZmoìhoeZ' (ì`dñwmnz emómmo AÜd`y ) ho mz{gh$vomr KS>U g OyZ KoUmao ZmoM[aÌ (gm`h$mo~m`moj«m $s) {b{hbo. (ho Ë`m Mo n{hbo nwñvh$) bm Zmo{díbofUmMo {eju KoÊ`mMr BÀN>m hmovr, na Vw A o[aho$v Ho$di d ÚH$s` emioà`m {dúmï`mªzmm Vr w^m hmovr. åhuyz r E[aŠgZ `m À`m mjo bh$s>m bmdbm hmovm. Ë`m Zr «±$H$ $Q> (O Zr) `owrb "gm`h$mo-a Z{b{Q>H$ BpÝñQ>Q>çyQ>'Mo {ZXoeH$ d {d»`mv Zmo{díbofUVÁk AboŠPm S>a { ËMo{b e `m Zm nì {b{hbo. Ë`m wio bm gëmoyz d {eju XmoÝhrg nadmzjr { iy eh$br. àíz - Vwåhr `oê`mnydu ^mavm Ü`o «$m BS> YmQ>UrZo Zmo{díbofU Ho$bo OmV hmovo? - hmo. B {S>`Z gm`h$mo-a Z{b{Q>H$ gmogm`q>rmr ñwmnzm 1929 Ü om Pmbr hmovr. H$mobH$mVm d w ~B `owo H$mhr Zmo{díbofH$ hmovo. àíz - Ë`m H$mimV OJ^amda H$moUH$moUË`m Zmo{díbofH$m Mm à^md hmovm? - h~ Q> mš`w P, E[aH$ «$m d Ama.S>r.b±J `m Zm OJ^a mý`vm bm^br hmovr. w»` åhuoo, g m Va gm ñh ${VH$ MidirV gh^mjr AgUmao `m {VKm Zm mzv hmovo. àíz - ^mavr` d nmümî` {díbofunõvr {^Þ Amho. Amnë`mbm Vo H$go OmUdbo Am{U AmnU Ë`mV g Vmob H$gm gmybm? - nmümî`m Mr "ñd'(goë $) hr gḧ$ënzm A{Ve` ~m Yrd Amho. Ë`mZwgma "ñd' hm XohmV, XÿV Amho. AbrH$S>o-ncrH$S>o H$mhrhr Zmhr. ^mavr`m Mm (Am{U nm dm Ë`- ~m Õ, {MZr) "ñd' A{Ve` ì`mnh$ Amho. Vmo Ho$di XohmnwaVm `m {XV ZgyZ g nyu {dídmer {ZJ{S>V d {dœmmm EH$ A e mzbm OmVmo Ag åhuvm `ob b. ^mavr` Z ho Xÿa{MÌdmUrÀ`m A±Q>oZmgmaIo {dœmvrb gẍoe J«hU H$aVo. nmümî` "ñd' hm XÿnmgyZ gẍoe KoVmo. "ñd' OmUyZ KoÊ`mMm {dmma gm H«o${Q>gnmgyZ Pmbm Agë`m wio, nmímmî` OJmV VQ>ñWnUo AmË narju H$aÊ`mMr na nam Amho. ^mavr` g ñh $Vr Ü`o Ë`mMm nyu nuo A^md Agë`m wiom, ñdv Ì mzumam nmímmî` {dmma Ë`m À`mV éobm Zmhr. ^mavr`m Zm OÝ mnmgyz ZmVo d g ~ Y ([aboq>os>zog) AmnmoAmn A JdiUr ns>vmv. Hw$R>brhr ^mavr` ì`švr hr Hw$Qw> ~, ZmVodmB H$ d OmV `m À`mer OÝ mnmgyz ghojë`m ~m Ybr OmVo. BWo d `pšvh$ Ago H$mhrM ZgVo. d `pšvh$ ñdm`îmvobm Ë`mV ñwmz ZgVo. OrdZMH«$mMo A {V C{ÔîQ> mojàmßvr hom Amho. Vmon`ªV ì`švrmr g îq>rnmgyz gwq>h$m Zmhr, hm ^mavr` g ñh $VrVrb {dmma Z g{j H$arË`m Ho$bm OmVmo. EH$m Q>moH$m wio AmË ½ZVm, ì`pšvdmx `ovmo, Va Xþgè`m Q>moH$m wio BVam Ü`o A{V Jw Vbo OmVo. bm ho XmoÝhr Ñ{ï>H$moZ OdiyZ g OyZ KoVm Ambo. XmoÝhtVrb ^ë`m-~wè`m ~moy g Oë`m Am{U {díbofumh$[avm, XmoÝhtVrb CÎm Vo KoVm Ambo. àíz - "ñd' OmUyZ KoÊ`mMr ^mavr` nõvr ho AmË narju gm H«$o{Q>gÀ`m nõvrmo Zmhr? - Zmhr, XmoÝhtV $ah$ Amho. nmümî`m Mm "ñd' OmUyZ KoUo ho d `pšvh$ Am`wî`m{df`r dm M[aÌmË H$ (~m`moj«m{ $H$b) Amho. ^mavr` "ñd' OmUyZ KoUo ho AmÜ`mpË H$ dm Am{Y^m {VH$ ñdê$nmmo Amho. àíz - {g½ S> «$m BS> `m Mo Zmo{díbofU AmOhr H$mbgw gjv Amho, Ago Amnë`mbm dmq>vo? - Zmo{dícofUmMo àuovo {g½ S> «$m B S> `m Zr mzdmmo dv Z d Zmoì`mnmamMo JyT> CcJS>Umar dñvw{zîr> d gmd {ÌH$ nõvr gwê$ Ho$cr. A~moY Z, OrdZàoaUm Aem AZoH$ Zì`m gḧ$ënzm m Sy>Z 90

91 Zmo{dH$mgmMm AÝd` cmdcm. mzgemñìr` {dmmam Mm AmdmH$m gd ì`mnr H$aUmao «$m BS> `m Zr Zmo^mdZm, {dh $Vr `m À`m {M{H$Ëgo~amo~a gm{hë`, H$cm{Z{ Vr, JwÝhoJmar àd Îmr, Y, Hw$c{MÝho, g ñh $Vr `m À`mdahr gimoc ^mî` Ho$co. «$m BS> `m À`m H«$m {VH$maH$ {dícofummm Imocda n[aum {dgmì`m evh$mvrc gm{hë`, gd H$cm emim, g rjoda OmUdVmo. H$mimÀ`m AmoKmV {dh${gv Pmbobo Xÿ{dkmZ, dv ZemñÌ `mvrb gëmoyz «$m BS> `m À`m H$mhr {gõm Vm Zm ~ih$q>r XoVo, Va H$mhr à ò m Zm MwH$sMohr R>adVo. " mzdr dv ZmVrb A~moY ZmMr ì`mßvr d à^md hm «$m BS> `m Zr mzbm Ë`mhÿZ H $H$ nq>rzo A{YH$ Amho', Ago dv ZemñÌk mzvmv. «$m BS> ho A~moY Zmbm Mm Iya CYiUmam hoho$imoa KmoS>m mzv hmovo. hr à{v m ~XbyZ A~moY Z ho {Z` ÌU H$aVm Z `oumam JOamO Amho, Ago åhuvm `ob b. hm JOamO mhþvmbm Z Ow mzvm ñdv:bm nm{hoo {VH$S>o OmVmo. ~mbnurà`m H$mimV V`ma hmoumao mmv Vy Mo S>b (g{h $Q>) ho ì`pšv Îd{dH$mgmV hîdmmo R>aVo, ho XÿemñÌkm Zr AYmoaopIV Ho$bo Amho Ü o d ÚH$s` emñìmh$avm Zmo~obMo mzh$ar E[aH$ H $S>ob åhumbo, " mzdr Zm{df`r, Zmo{díbofU hm AOyZhr gwg JV Ñ{ï>H$moZ Amho.' r Ë`m À`mer nyu nuo gh V Amho. àíz - S>m.{JatÐeoIa ~mog `m Zr «$m BS> `m À`mer V^oXm{df`r nìì`dhma Ho$bm hmovm. Va ^mavr` VÎdkmZ d mzgemñìmcm «$m BS> {dmmam Mm YmoH$m dmq>cm, Ago AmnU "H$ëMa A±S> gm`h$s' `m nwñvh$mv {b{hbo Amho. Ë`m{df`r... - H$mobH$mVm {dúmnrr>mà`m mzgemñì {d^mjmmo n{hco àmü`mnh$ d eë`{demax S>m.{JatÐeoIa ~mog `m Zr 1924 Ü o "^mavr` Zmo{dícofH$ gmogm`q>r'mr ñwmnzm Ho$cr hmovr. Ë`m ZrM «$m BS> {dmmam Mo cmou ^mavmv AmUco. AmH$medmUrdê$Z ì`m»`mzo, d ÎmnÌm V coi {chÿz ì`švr d gm m{oh$ g ñ`m Mo {dícofu cmoh$m n`ªv Zoco. S>m.~mog `m Zr 1925 Ü o qhxÿ- wpñc VUmdmMr gimoc {M{H$Ëgm H$aÊ`mgmR>r {deof n[ag dmx Am`mo{OV Ho$cm hmovm. Voìhm hmë m Jm Yr AmdOy Z CnpñWV am{hco hmovo. «$m BS> `m À`m nõvrzwgma Zmoé½Umer wšv gmhm`m Zo g dmx gmym`mm, é½umcm ~mocvo H$ê$Z {dh$mg-q>ßß`mvrc AS>Wio g OyZ `m`mo, àë`j AWdm g mohz AdñWoV ZoD$Z gymzm H$am`À`m- Aer Ë`m Mr H$m` nõv hmovr S>m.~mog `m Zr Ë`m À`m Zmo{dícofUmVrc AZw^dm À`m Zm Xr {dñvmamzo R>odyZ AS>MUt{df`r «$m BS> `m À`mer MMm Ho$ë`m. «$m BS> `m Zr Á`y-pI«íMZ m EHo$ídadmXr Y mªmm Aä`mg H$ê$Z Y {df`h$ {dmma m S>co. ào{fvr Y, JyT>dmXr Y, AZoHo$ídadmX `m Mm «$m BS> `m Zr {dmma Ho$bm Zmhr, Ago ~mog `m Mo Amjon hmovo. «$m BS> `m Zr Ë`m Zm A{Ve` Xÿ ^mfov nìmoîmao {Xcr Agcr, Varhr ^mavr` g ñh $VrÀ`m d {eîq>çm H$S>o «$m BS> `m Zr Xþc j Ho$co, ho mý` H$amdo bmjob. `mojr AaqdXm Zm "ì`º$snojm g îq>rbm hîd XoUmè`m ^mavr`m Zr «$m BS> `m Mo A{Vì`pŠVH ${ÐV {díbofu ñdrh$mê$ Z`o,' Ago dmq>bo. Ë`m Zr KUmKmVr Q>rH$m H$arV «$m BS>àUrV Zmo{díbofUmMm {Y $ma Ho$bm d BVa {dmmad Vm Zrhr Vmo {eamoym` mzbm. àíz - ^mavr` Hw$Qw> ~mvrb Am{U nmümî` wbm Mr dmt> hr {^Þ dmvmdaumv hmovo. Ë`m XmoÝhtMo n[aum H$go hmovmv? - ^mavr` Hw$Qw> ~mv wbm Mr dmt> hmovmzm AmB Mm ghdmg XrK H$mi bm^vmo. VgoM ~mbh$ gvv ZmVodmBH$m À`m A Jmda dmt>vo. d`mv `ob n`ªv nmbh$m gmo~v PmonUmè`m Mo à mu Iyn Amho. ho dmvmdau nmímmî`m hÿz nyu nuo {^ÝZ Amho. BH$S>o nmbh$m Zm {^ÝZ e`zj h ZgVo. Ë`m wio ^mavr` Hw$Qw> ~mvrb wbm À`m Zmda gm Ï` embr mvomm njs>m AgVmo. A~moY ZmV Ë`mM à{v m KÅ> Agë`mZo {ddmhmz Va ~Xbboë`m ^y{ Ho$V wbjm VUmdJ«ñV hmovmo. ho mz{gh$ AS>Wio gmd {ÌH$ AmhoV. "^mavr`m Zm emídv mv J S>' Agë`mMo «$m BS> åhuvmv, Ë`mMo H$maU hom AgVo. Zmo{dícofUmgmR>r `oumè`m ~hþg»` àm T> wbm À`m d{s>cm Mr w»` VH«$ma, "Vmo EoH$VM Zmhr, ñdv cm dmq>oc Vo H$aVmo. ñdv nwt>o Hw$Qw> ~mcm qh$ V XoV Zmhr' Aer AgVo. ^mavr` wbm Ü`o AmkmnmbZmMo mhmëå` ~mudbo OmVo. Hw$Qw> ~, OmV hr H$V ì`o gm {JVbr OmVmV. nwt>o Vo m dvw imvm Jwa $Qy>Z OmVmV. gd ^mavr` OÝ V 91

92 d Õ AgVmV; H$mimZwgma AmUIr d Õ hmov OmVmV, Ago åhuvm `ovo. Va bdh$a gwq>çm hmoumè`m nmümî` wbm Zm Xþgar ì`švr ghz H$aÊ`mMr ešvrm amhv Zmhr. ì`pšvñdmv Í` Q>moH$mbm Jobo H$s A{VaoH$s ì`pšvdmx V`ma hmovmo. ` Ì mzd Mmbob nu muyg ZH$mo, `m Q>moH$mMo EH$mabonU nmümî` Xoem V OmUdVo. EH$Q>onUmÀ`m `mvzm hr EH$ O{Q>b gm m{oh$ g ñ`m Pmbr Amho. àíz - {dh ${ÐV Hw$Qw> ~, eharh$au `m wio wbm À`m g JmonZmV H$go ~Xb Pmbo? - {dh ${ÐV Hw$Qw> ~, {ejummm àgma d Xÿa{MÌdmUr m wio AmYw{ZH$sH$aU IoS>çmn`ªV nmohmombo. Ë`m wio H${ZîR> djm Vhr Zì`m {nt>rvrb {hbm Zm {ejummo hîd gm JÊ`mMr JaO Zmhr. Ë`m wio wbtmo emiov OmÊ`mMo à mu dmt>bo Amho. {dh ${ÐV Hw$Qw> ~m wio ds>rb d wbm Yrb Xar Zï> hmod$z g dmx dmt>bm Amho. ds>rbgwõm wbm À`m g JmonZmV gh^mjr hmovmzm {XgVmV. AmB bm wbrh$s>o bj Úm`bm doi { iv Amho. wbtà`m g JmonZmV {Xdg {Xdg gwymaum hmov Amho. wbjm d wbjr `m À`m g JmonZmVrb ^ox H$ r hmov Amho. AÝZ, Amamo½`mH$S>o bj, ~jrg-{ejm `m ~m~t Ü`o nydu wbtzm Xþæ` dmjuyh$ { im`mr. Ë`m Ü`o {dbju ~Xb hmov Amho. àíz - "OJmVrb gdmªv mor>çm bmoh$emhr XoemVrb gdm {YH$ bmoh$emhr Z mzumè`m bmoh$m Mm Xoe åhuoo ^mav', Ago AmnU gm JyZ ^mavr` ho "hmo mo hm`{h $H$g' (lour~õ mzd) AmhoV Ago åhuvmo, `mmm CJ Amnë`m Om{Vì`dñWoV Amho? - ^mav hm AZm{ H$m Mm Xoe Zmhr. BWo Vwåhmbm {deof AmoiI AgmdrM bmjvo. à{vîr>ozo OJmd`mMo Agob Va OmV, hþôm dm g nîmr `mn H$s H$mhr Var Vw À`mH$S>o Agmdo bmjvo. ^mavm Ü`o lour~õvm hr A V ZmV Imobda éobobr Amho. H$moUË`mhr ì`švrmr loð>vm dm H${Zð>Vm OmoIyZ JM Ë`mÀ`mer g dmx gmybm OmVmo. g dmx dm ñdmjv ho gmd {ÌH$ ZgVo. Ë`mV {ZdS> AgVo. ì`švrmr OmV, Ë`mMm hþôm d g nîmr `mdê$z {H$Vr mz Úm`Mm ho R>abo OmVo. amoh$s`, gm {OH$, gm{hpë`h$ H$moUVrhr gmd O{ZH$ MMm gwê$ Pmbr H$s, Ë`m ì`švrà`m OmVrMm C oi AQ>inUo `ovmo. bmoh$emhr Ü`o ho A{O~mV Ano{jV Zmhr Am{U Vo bmoh$emhrg KmVH$ Amho. ^mavm Ü`o gw mao 3000 OmVr d CnOmVr AmhoV. OmV åhuoo EH$ gm m{oh$ JQ> Amho. EH$m {d{eï> OmVrV OÝ Pmbm Var OmV Amobm Sy>Z { ÌdVw i V`ma Pmbo AWdm {ddmh H$aVmZm OmV Amobm S>br Jobr, Va OmVrMo ~ Y Iyn g b Pmbo AgVo. na Vw dmñvd AJXr CbQ> Amho. ì`švrmr AmoiI (Am`S >{Q>Q>r) OmV hrm hmov Amho. àíz - «$mpýgg w$hw$`m m `m Zr "Q >ñq >: gmoeb ìhà` wo A±S> X {H«$EeZ Am $ àm ñno[aq>r' m nwñvh$mv nañnam da JmT> {dœmg AgUmao g mo (hm` Q >ñq> gmogm`q>r) Agboë m OnmZ, V dmz, H$mo[a`m hr amï >o PnmQ>çmZo àjvr H$aV Jobr. {dœmg H$ r AgUmao g mo mjo ns>vmv, Agm {gõm V m S>bm Amho. `m{df`r Amnbo V? - Amnë`mH$S>oXoIrb nañnam da JmT> {dœmg Amho, na Vw Vmo OmVrA VJ VM! madms>r, JwOamVr, qgyr m ì`mnmamvrb OmVr AWdm Am{Xdmgr O mvr `m À`mV EH$ oh$m da {Zñgr {dœmg AmT>iVmo. evh$mzwevho$ Ë`m À`mVrb Am{W H$ ì`dhma ho Vm S>rM AgVmV. hþ S>rMr nõv {H$Vr evh$m nmgyz Mmby Amho. m nañnag ~ Ym wio Ë`m OmVtZr àjvrgwõm Ho$br. mì hm {dœmg OmVr~mhoaÀ`m da AOyZhr R>odbm OmV Zmhr. `wamonda «$M amá`h«$m VrZo {Xboë`m ñdmv Í`, g Vm d ~ YwVm m yë`m Mm Am{U à~moyzndm Mm (aozogmýg) Imobda à^md ns>bm. Ë`m wio {VH$S>o {d{dy àh$mamzo g mzvomm AmJ«h Yabm OmVmo. Ë`mH$aVm AZoH$ à`ëz hmovmv. Amnë`mH$S>o g mzvm hr àmymý M Zmhr. Hw$Qw> ~ d OmV hmm AJ«H«$ AgVmo. àíz - à~moyz, {eju, eharh$au d V ÌkmZ `m wio AmYw{ZH$Vm éoob Am{U Om{V^oX H$ r hmob b, Aer Anojm hmovr. AmVm OJ^a CXma {dmmam Mr nrn>ohmq> hmov AgyZ OmVr d Y hrm AmoiI mzyz g K{Q>V hmoê`mmr à{h«$`m dmt>v Amho. Cƒ{e{jV, CƒnXñW hogwõm OmV dm Y mªà`m g KQ>Zm V gm rb hmov AmhoV. `mmr H$maUo H$moUVr? - EH$ Va {ejumh$sy>z AdmOdr Anojm R>odUo, 92

93 hrm MyH$ hmovr. {edm` à~moyzm wio mugmmo Z ~XbVo H$m? `mmo CÎma mzdr Zm Ü`oM XS>bo Amho. Amnë`m ZmMm 95 Q>ŠHo$ ^mj hm A~moY ZmZo ì`mnbm Amho. {VWo VH $ d {ddoh$ `m Mm nyu A^md AgVmo. Amnbo ~hþvm e ì`dhma, {dmma, ^mdzm, {ZU ` Am{U H $Vr ho m A~moY ZmVyZM hmov AgVmV. Hw$R>brhr ~mø KQ>Zm hr Amnë`mbm g ndê`mgmr>rm Amho Ago mzyz h m MT>{dUo, EdT>oM H$m` àm{uojvmv hmov AgVo. Ë`mM YmQ>UrMm VH $ muyghr AZoH$ doim H$arV AgVmo. {H$Vrhr {eju Pmbo dm eharh$au Pmbo, Var mzdr ZmVrb A{ddoH$snUm d AVm{H $H$Vm hr OmV Zmhr. mjrb H$mhr dfmªv OJ^a Am{W H$ VmU dmt>vmzm {XgV Amho. amoojma { iv Zmhr d { imë`mg Vmo VwQ>n Om Amho. ho Agwa{jV dv mz Agë`m wio ^{dî`h$mimmr YmñVr dmq>v Amho. `m n[apñwvrbm OmJ{VH$sH$aU dm AmYw{ZH$sH$aU dm V ÌkmZ O~m~Xma Amho, Agm gmonm d gwb^ H$m` H$maU^md Zmbm gho nqy>z OmVmo. ì`švtzm EH$Q>o ns>ë`mmr ^mdzm qmvmj«ñv H$aVo. Ë`m À`mV Aghm` Agë`mMr ^mdzm {Z m U hmovo. Ë`m wio Y, n W, d emà`m H$inmV {eaê`mmr BÀN>m OJ^a {XgVo. Bñcm, qhxÿ, ~wõ, {¼íMZ, ZmPr g KQ>Zm H$S>o cmoh$ mor>çm g»`ozo div AmhoV, Vo m hvmenum wiom! g mz Hw$c{MÝh d àvrho$ AgUmè`m g yhmv OmD$Z ~mø OJmVrc VwQ>conUmdaMo CÎma emoyê`mmr Vr ì`w YS>nS> Amho. Y dm OmVrMo ZoVo hr ~m~ MmUmjnUo hoavmv. Ë`m À`m ^mfum VyZ Y ~ws>më`mmo nmn lmoë`m À`m mwr $mos>co OmVo. AY moë`mzo Y gḧ$q>mv Amcm, åhuyz ho dmb Q> {Xdg Amco- Ago R>gdyZ An m{zv OJÊ`mMr `WoÀN> ZmcñVr ho dšvo H$aVmV. ~mø ešvr{df`r ^`J S> dmt>dyz Y m gmr>r dm OmVrH$[aVm EH$Ì `oê`mmo AmdmhZ Ho$co OmVo. hr à{h«$`m A o[ah$m, {~«Q>Z, O ZrnmgyZ 93

94 VwH $ñvmzn`ªv OJ^a OmUdV Amho. àíz - "OmJ{VH$sH$aUmMr gwédmv hmovmm qhxÿ amï >dmx dmt>rg bmjbm', Ago {ZXmZ AmnU "X B {S>`Ýg- nmoq >oq> Am $ A nrnb' m nwñvh$mv Ho$bo Amho. hr à{h«$`m H$er KS>V Jobr? - ^mavm Ü`o AmYw{ZH$ {dmma éoy bmjbm, VoìhmM Ë`mbm à{vdmx åhuyz qhxþëddmxmmr nwz mªs>ur Ho$br Jobr hmovr Ü o ñwmnz Pmboë`m "amï >r` ñd` godh$ g KmZo' Ë`mMm VmpÎdH$ nm`m KmbyZ {Xbm. na Vw À`m XeH$mV qhxÿ amï >dmxmbm nmqr>~m dmt>v Jobm. Y ^mdzm Am{U amï >ào `m Zm EH$Ì AmUbo Jobo. "am ^ŠVr hrm Xoe^ŠVr' g rh$au KmbyZ Ag»` OmVr, n W `m Ü`o {di {S>V Agboë`m qhxÿ Y m bm EH$dQ>Ê`mg gwédmv Ho$br. àgma mü` o Am{U AmYw{ZH$ V ÌkmZmZo `m Ü`o AZÝ`gmYmaU ^y{ H$m ~Omdbr. XÿaXe Zda 1987 Ü o Xa a{ddmar am mz X gmja `m Mr "am m`u' hr m{bh$m gwê$ Pmbr. g nyu Xoe gd ì`dhma Wm ~dyz "am m`u' nmhv Ago. gmjaàurv "am m`u' ` Xoe Pmbm hmovm. Ë`m dmvmdaummm, Ë`m àvrh$m Mm d {MÝhm Mm Cn`moJ H$ê$Z KoV qhxÿ amï >dmxr AmH«$ H$ m S>Ur H$ê$ bmjbo. m H$mimV {dœ qhxÿ n[afx, ~Oa J Xb `m Mo Am{U ^mavr` OZVm nj `m Mo nmr>~i dmt>v Jobo. "dgwy d Hw$Qw> ~H$ ²' YyZ {dœ~ YwËd hr gḧ$ënzm Ambr hmovr. Ë`mMr OmJm Xoe~ YwËd d Y ~ YwËd `m Zr KoVbr. OmJ{VH$sH$aU, Am{W H$ CXmarH$aUmbm {Xbobo ho CÎma hmovo. m H$mimVM ehar d AmYw{ZH$ dmšà`moj ( m S>Z B{S>` ) AgUmam Ü` dj qhxÿ H$ H$m S>, àwm d na nam `m H$S>o PwHy$ bmjbm. EH$mM doir n MVmam {H$V {dúmb`mv {eju KoD$Z A o[ah$s YmQ>UrMo B J«Or ~mobumam, OmJ{VH$ ~momanor> d AË`mYw{ZH$ V ÌkmZ `m À`mer K{Zð> g ~ Y AgUmam dj qhxÿ AgÊ`mMr "AmoiI' XmIdy bmjbm. mjrb VrZ XeH$m V Cndmg H$aUmè`m À m, lmdu d ZdamÌ nmiumè`m À`m, VrW `mìobm OmUmè`m À`m g»`ov ^anya dmt> hmov Amho. {VénVr, d îumoxodr, A azmw `owrb XoU½`m Ü`o H$moQ>çdYtMr dmt> Pmbr Amho. gë` gmb ~m~m, {Z bmxodr, a{de H$a `m Mo nmr>ramio dmt>v AmhoV. wamar~mny, Amgmam ~mny `m À`m H$Wm EoH$Umao dmt>v AmhoV. aoh$s, àm{uh$ hrqbj, bm m o$am, Q>m amo, $J ewb, dmñvwemñì `m Mo ñvmo dmt>v Amho. Zì`m `wjmvrb hm "bd{mh$ qhxÿmm' Zdm AdVma Amho. `m wio qhxÿ amï >dmxmmm nmqr>~m dmt>v Jobm. "OmJ{VH$sH$aUm wio qhxÿ Y YmoŠ`mV `ov Amho. p¼üz d wpñb `m Mmhr YmoH$m Amho' hr qhxÿ amï >dmúm Mr m S>Ur bd{mh$ qhxÿ Zr gho ñdrh$mabr. hr ^rvr {Q>H$dyZ {Vbm {Xem XoÊ`mMo H$m qhxÿ amï >dmúm Zr Ho$bo. àíz - bd{mh$ qhxÿ Zm Am{W H$ AmH$m jm AgVmV. {edm` {ZdS>H$ àg Jr ì`pšvñdmv Í`XoIrb hdo AgVo. Aem doir Ë`m Mr à{v{h«$`m qhxÿ amï >dmúm À`m {damoymv Agy eho$b? - bd{mh$ qhxÿ Am{W H$ gḧ$mom ghz H$ê$ eh$uma ZmhrV. VgoM Ë`m Mr ~mø OrdZe br hr nmümî`m À`m YmQ>UrMr Agë`m wio Vo gm ñh ${VH$ ~ YZohr mzuma ZmhrV. b {JH$ ñdmv Í`, nohamd, gm X` ñnym m ~m~vrvrb hñvjon bd{mh$ qhxÿ mzuma ZmhrV. Ë`m wio bd{mh$ qhxÿ ho AOmUVonUo dm ZH$iV qhxÿ amï >dmúm À`m {damoymv OmD$ eh$vmv. àíz - OmV dm Y hr AmoiI ì`švtzm qhò H$m H$aVo? X JbtÀ`m dm VUmdmÀ`m H$mimV Xþgè`m Y m À`m {hbm da ~bmëh$ma H$am, Aer {MWmdUr pñì`m H$er XoD$ eh$vmv? àíz - VUmdmMm àg J hm `wõmmm dm OrdZ- aummm Amho, Aer ^mdzm V`ma hmovo d Ho$brhr OmVo. Aem doir Ë`m {ó`m m AmYr Ë`m Y m À`m AgVmV. Ë`m Mo ór AgUo d muyg AgUo mjo ns>vo. Eadr H$mo b d ^mdzmàymz dmq>umar {hbm hr Y YmoŠ`mV Ambm åhuyz bt>mb qoh$ê`mh$avm Xþgè`m Y m À`m {hbm da ~bmëh$ma H$aÊ`mg àd Îm H$aÊ`mÀ`m KQ>Zm AZoH$ doim KS>VmV. BVHo$M H$m`, gys> KoÊ`mgmR>r nm éfëdmbm AmìhmZ {Xbo OmVo. "Vwåhr ~m`h$s AmhmV, f T> AmhmV; ~m JS>çm ^am' Aer {MWmdUrImoa ^mfm AgVo À`m XeH$mV {eim Zm "ãby ñq>ma Am naoez'mm ~Xbm `m`mm hmovm. Voìhmhr {hbm Zr "Hw$R>o Jobr Vw À`m { em Mr AŠH$S>? ^mxê$z Q>mH$m Ë`m { em, XmT>r N>mQy>Z Q>mH$m.' AerM Vm S>mda ZmbñVr H$ê$Z {H$Ë`oH$ nwéfm Zm A{VaoH$s hmoê`mg àd Îm Ho$bo 94

95 hmovo. pñì`m Am{U A{VaoH$s `m À`mVrb m n bymo mzgemñì bjmv KoVbo nm{hoo. àíz - amord Jm Yr `m Zr {eim Mr mz{gh$ AdñWm g OyZ Ë`mMo {díbofu H$aÊ`mg Amnë`mbm nmmmau Ho$bo hmovo. AmnU Ë`m AhdmbmV H$m` åhq>bo hmovo? À`m OyZ {hý`mv ^mavr` g Ý`mZo A VgaÀ`m gwdu {XamV bîh$ar H$madmB Ho$br Am{U A{VaoŠ`m Zm g ndbo hmovo. {eim À`m n{dì Y ñwimdarb hr H$madmB hm {eim H$[aVm mz{gh$ h m hmovm. VéU eri A{Ve` {~Wabo hmovo. amord Jm Yr ho H$m±J«ogMo ga{mq>urg hmovo. gah$mah$s>o m{hvr Jmoim H$aÊ`mgmR>r àemgz, JwßVhoa ` ÌUm, amoh$s` ZoVo Ago AZoH$ òmov AgVmV. Varhr bm XheVdmÚm Mm mz{gh$ H$mZmogm KoÊ`mg gm {JVbo. eri-omq>~hþb Agboë`m XmoAm~m (gvbo d ì`mg ZXtÀ`m Yrb ^mj) ^mjmv r Jobmo. Vmo eri A{VaoŠ`m Mm ~mbo{h$ m Pmbm hmovm. VrZ {Xdg amhÿz r AZoH$ JQ>m er d a{hdmem er MMm Ho$br. {VWyZ r gwdu {XamV Jobmo. AH$mbr V»VmMr Iyn hmzr Pmbr hmovr. ~ XþH$tÀ`m mè`m wio {XamÀ`m q^vtmr MmiU Pmbr hmovr. Am{U Vo nmhÿz gm mý` eri hmxê$z OmV hmovo. JQ>mJQ>m VyZ Ë`m Mm H«$moY ì`šv hmov hmovm. {X rbm navë`mda r Ahdmb gmxa Ho$bm. {eim da XS>nemhr Mmby AgyZ ho gah$mamo X Z PwJmê$Z XoUo {ZH$S>rMo Amho. AH$mbr V»Vmdarb h m hm {eim À`m ApñVËdmdarb h m Amho. {do` ( $Voh) { imo qh$dm hm VmËå` (ehrx)- `m bt>çmv {Odm{Zer CVaUo, hom Añgb `mox²ü mmo bju Amho. hr ^mdzm gmd {ÌH$ hmovr Am{U Ë`mVyZ A{VaoH$s hm VmËå`mg V`ma hmov hmovo. OZ}bqgJ q^ðzdmbozr `mm ^mdzomm nwaonya dmna H$arV VéUm Zm ^S>H$mdbo hmovo. VéUm À`m ZmV "Cd [av Ag»` ^oh$s>m nojm r dojim Amho. Y m gmr>r OrdmMr AmhþVr XoÊ`mg {gõ hmoumè`mg BVam nojm gý mzmmo ñwmz bm^v AgVo' Aer ^mdzm {Z m U H$aÊ`mV Vmo `eñdr Pmbm hmovm. Ë`mV {hbm À`m ^S>H$mdÊ`mZo AmUIr ^a ns>v Ago. {ó`m Am{U A{VaoH$s d Îmr `m Mm g ~ Y WoQ> Amho. ( {hbm Zr nmr> { $adbr H$s, A{VaoH$snUm H«$ e: bmon nmdv OmVmo. XheVdmXr{damoYr mohr KoVmZm m n bymm {dga ns>vmo.) Ë`m doir amï >nvr P bqgj `m À`m{df`r d`ñh$a {eim Mm àjmo^ ñnï>nuo OmUdV hmovm. n VàYmZ B {Xam Jm Yr `m À`m{df`r Ë`m À`m ZmV ào Zgbo Varhr AmXa hmovm, H$S>dQ>nUm ZìhVm. P bqgj `m Zr `mo½` g m {Xbm Zmhr, AgoM gmd {ÌH$ V hmovo. B {Xam Jm Yr `m Zr XÿaXe Zdê$Z eri g wxm`mmr m $s m{jvë`mg gd H$Qw>Vm g nwï>mv `ob b, dmvmdau em V hmob b, Aer gymzm r Ho$br Ho$br hmovr; na Vw amoh$s` g mjmam Zr Vr YwS>H$mdV {eim À`m {damoymv H$R>moa nmdbo CMbÊ`mMm g m {Xbm. àíz - "H$bg Am $ ìhm`mobýg' m nwñvh$mvyz ^Jì`m-{haì`mncrH$S>o OmUmè`m qhgoà`m J{hè`m a JmH$S>o AmnU cj doyco hmovo. Ë`m Ü`o qhxÿ d wpñb XmoÝhr Y u`m Ü`o H$ mcrmr gm y{hh$ AmË ½ZVm (H$copŠQ>ìh Zm{g {gp ) Amho, VgoM qhxÿ- wpñb X ½`mMm Am{X~ Y (AmH}$Q>mBn) Amho, Ago AmnU åhuvm. Vo ñnï> H$amb? àíz - {~«{Q>em Zr 1924 Ü o Zmo{díbofU VÁk AmodoZ ~H $bo `m Zm qhxÿ- wpñc g Kfm Mr {M{H$Ëgm H$am`cm gm {JVco hmovo. ^mavr` Zmo{dícofH$ S>itZr H$bH$Î`m Ü`o n[afx ^adcr. Ë`mcm Jm YrOrgwÕm CnpñWV hmovo. " wpñc m Zr AmH«$ U H$ê$Z n{dì ^mav mvomr {dq> ~Zm Ho$ë`mMr ^mdzm qhxÿ Ü`o {XgVo. Jm`, ^y mvm, Xodr, pñì`m `m n{dì ^mdzm d {Z{fÕ H $Ë`m Zm wpñc Y $m XoVmV. qhxÿ- wpñc EoŠ`mV hm mor>m AS>ga Amho. {~«{Q>e- wpñc XmoKm Zrhr ^mavmda amá` Ho$co; na Vw {~«{Q>em {df`r EdT>m g Vmn {XgV Zmhr. XmoKohr Jmo m g ^ju H$am`Mo. {~«{Q>e ñdv Mr dñvr Xÿa R>odm`Mo, Ë`m wio Ë`mcm Omhra ñdê$n `ov Zgo. wpñc ho qhxÿà`m dñë`m Ü`o AgVmV. H$ÎmcImÝ`mV hmoumar H$Îmc, Kam Ü`o hmoumao Jmo m g ^ju {hxÿ Zm Ym{ H$ AmìhmZ XoUmao dmq>vo.'> Agm {ZîH$f Ë`m Zr H$mT>cm hmovm. "qhxÿ amîq >dmúm Zm Ë`m À`m ^y rda wpñc m Mo AmH«$ U AOyZhr N>iVo. wpñc Ag{hîUy, cwq>mê$, naho$ Agë`mMr Ë`m Mr ^mdzm AgVo. qhxÿ Ü`o "Ë`m Mr g»`m dmt>vò. Vo AmH«$ H$ AmhoV. Vo nwýhm amá` H$aVrb' hm ^`J S> Amho; Va wpñc amîq >dmúm Zm 95

96 "~hþg»` qhxÿ ho VwÀN>Vmnyd H$ d An mzmñnx dmjuyh$ XoV ApñVËd g ndm`bm {ZKmbo AmhoV,' Ago dmq>vo. ~mcnurà`m n{hë`m H$mhr dfmªvm yb "Mm Jbo d dmb Q>', "n{dì d An{dÌ' åhudë`m OmUmè`m à{v m AmoiIy cmjvo. Ë`mM doir Ë`mcm "AmnU' d "Vo' hr AmoiI hmovo. Ym{ H$ Hw$c{MÝh, n{dì-an{dì, gḧ$ënzm g Oy cmjvmv. VoìhmnmgyZM "BVam ~Ôc' VwÀN>Vm dmt>rcm cmjvo. qhxÿ- wpñc, Aa~-Á`y, {MZr-{V~oQ>r EH$ oh$m {df`r K Um {eh$vm mor>o hmovmv. "Amnë`m n{dì' gḧ$ënzm Mm AmXa Am{U "Ë`m À`m An{dÌVo'~Ôc hoq>miur dmty> cmjvo. XmoÝhr Y u`m Ü`o H$ mcrmr g yh AmË ½ZVm (H$copŠQ>ìh Zm{g {gp ) AmT>iVo. Xþgè`mMr hrzvm d ñdv Mo loîr>ëd `m~m~v XmoKohr {Z e H$ AgVmV. {nt>çmz²{nt>çm `m gm y{hh$ ñ VtMm dmagm Omonmgcm Jocm Amho. ^mavmmr $miur hr H$m` Mr R>gR>gVr OI Amho. ~m~ar erx nmsy>z Q>mH$Ê`mZo wpñb m À`m ApñVËdmbm YŠH$m ~gbm Amho. qhxÿ d wpñb ho EH$ oh$m À`m H $Ë`mH$S>o gx d gë`mzom ~KV AgVmV. hr d Îmr g Kfm cm nmofh$ dmvmdau {Z m U H$aVo. Zm Ü`o X JcrMr Xmê$ R>mgyZ ^acocrm AgVo. Hw$R>ë`mhr {Z{ ÎmmZo ñ $moq> hmovmo. d `pšvh$ AñdñWVm, gd gmymau A{ZpíMV n[apñwvr, ^m~s>onum hr H$maUo A $dm CJdm`cm nwaoer AgVmV. {H$Vrhr Q>moH$mMr A $dm dmq>cr, Var Vnmgcr Z OmVm {dídmg R>odcm OmVmo. dfm Zwdf} Ë`mM A $dm X Jcrnydu d X JcrV ngadë`m OmVmV. ~mcnumnmgyz dmt>v Jococr qhxÿ- wpñc g yh ZmVrc pñwa ^«{dh $Vr (n am Zm BS> hmoñq>o{cq>r) qhgogmr>r g m AgVo. YJYJUmam gë` ^S>H$m CS>dVmo. {Z{ Îm mì KQ>ZoZ Va O mdmà`m epšvàxe ZmZo X Jc gwê$ hmovo. Aem Pw S>r Ü`o {dmmamcm Wmam ZgVmo. 18 Vo 25 d`mojq>mvë`m VéUm Mr g KQ>ZoV gm rc hmoê`mmr mz{gh$ JaO AgVo. ñdv ncrh$s>o OmUmè`m CXmÎm Ü`ò mgmr>r PmoHy$Z XoÊ`mMr g n U BÀN>m à~i Agë`mZo VéU d`mvm g KQ>Zm, nj, n W, Y m cm dmhÿz KoVco OmVo. Eadr gmym, nmn^rê$ dmq>umam VéU X JcH$mimVrc Pw S>rV ~o^mz hmod$z qhgm H$ê$ eh$vmo. àíz - "H$bg Am $ ìhm`mobýg' YyZ AmnU 1990 Ü o h Xam~mX X JcrMo {dàn>oxz Ho$bo hmovo. Ë`mH$aVm ñdv:mm Ord YmoŠ`mV KmbyZ XmoÝhr Y mªvrb Jw S>m À`m ^oq>r KoVë`m hmoë`m. ^mfum Mm AÝd` bmdbm hmovm. Ë`m{df`r... - h Xam~mXoV 1990 Ü o Pmcoë`m X Jcrbm àm{v{z{yh$ mzyz qhxÿ- wpñc mzg bm OmUyZ `md`mmo hmovo. åhuyz r XmoÝhr Y mªvrb ZoË`m er àë`j ~mv{mv Ho$br. Ë`m À`m ghh$mè`m er Jßnm maë`m. nmocrg Ahdmc nm{hbo. gîmmymar d {damoyr JQ>mMo V OmUyZ KoVbo. `mvyz Ë`m Mr ì`pšv Îdo CcJS>cr Jobr. XmoÝhr Y mªvrb ZoË`m Mr KS>U hr gmairm AgVo. Ë`m H$mir h Xam~mX Yrb {OX ImZ, AH$~a d JcqgJ `m À`m Ü`o A $cmvyz gmå` {Xgbo hmovo. n cdmz, J rvrc XmXm, {H$aH$moi V Q>çmV {do`r hmouo, ~oh$m`xm Y Xo `mvyz Ë`m À`mH$S>o ZoV Ëd MmcV Ambo. gjù`m Mo cú` Am{U dmq>mmc Am XmaH$sH$S>oM! {OX ImZ åhumbm, ""X Jc Am{U EH$ {XdgmMm {H«$Ho$Q> gm Zm XmoÝhr gmaiom! Ymdm åhuoo ~ir! Vwåhr EH$ Var ~ir OmñV KoVcm, VaM qoh$vm. qoh$bm VaM ZoVonU {Q>H$Vo.'' Va EH$mM doir VocwJy Xog, ^mon, H$m±J«og Am Xma `m À`mer OdirH$ AgUmam JbqgJ gm JVmo, ""H$m±J«oggmo~V BVH$s df} H$mTy>Zhr Amåhmcm Vwé JmV Q>mH$VmV. Ë`mnojm ^mavr` OZVm nj ~am; {ZXmZ qhxÿ gmr>r ct>vmo.''> Ë`m "XmXm n H$s' Hw$Urhr Zmo{dH $V (gm`h$mon W) ZìhVo. na Vw BVam da dm ñd JmOdÊ`mMr Ë`m Mr d Îmr hmovr. `mvyzm amjgrnu g MmaVo Am{U Ago nw S> VéU {nt>rmo Zm`H$ R>aVmV. Ë`m H$mimV gmüdr F$V ^am d C~oXþcImZ AmP r `m À`m ì`m»`mzm Mm àgma PnmQ>çmZo Pmbm hmovm. XmoKm Mrhr e br gmairm hmovr. ho dšvo àvrho$- Jm ademcr dmagm `m Mr AmR>dU XoD$Z nm éfëdmcm AmìhmZ H$arV. gmh{oh$m g mo{hv Pmcoco OZ mzg AmH«$ H$ ~Zm`Mo. `m dšë`m Mr ^mfm, CXmhaUo hr gd gm mý`m À`m Vm S>mVyZ VerM `ov Ago. AmH«$ H$Vm AmVyZ V`ma PmbobrM AgVo, `mo½` gÿr `ovmm Vr ~mhoa `ovo. Vo g OyZ KoÊ`mH$aVm r 10 Vo 15 dfmªà`m wcm- wctmo JQ> H$ê$Z, Ë`m Zm qhxÿ d wpñc nohamdmà`m 96

97 ~mhþë`m {Xë`m. Vwåhr qhxr {MÌnQ> {X½Xe H$ AmhmV, Ago g OyZ WamaH$ Ñí`o V`ma H$am`cm gm {JVco. ~hþvoh$ wcm- wctzm nmoemimdê$z qhxÿ- wpñc ^ox g OV hmovm. 15 n H$s 10 wcm Zr qhxÿ- wpñc m Mr mam mar cmdcr. wctzr H$m Qw> {~H$ àg JmMo Ñí` a J{dco. X Jc nm{hcoë`m wcm À`m à{v{h«$`m A{YH$ Vrd«hmoË`m. XmoÝhr Y v`mà`m A V ZmV d a^md Imocda XS>cm Amho. X~m Yê$Z ~gcoco Eo{Vhm{gH$ eìwëd H$Yrhr Cgir KoD$ eh$vo, ho gd à{v{h«$`m VyZ R>iH$nUo OmUdbo hmovo. àíz - Ü``wJrZ ^mavmbm AmYw{ZH$VoH$S>o ZoVmZm adtðzmw Q>mJmoa, hmë m Jm Yr d Zohê$ `m Zm OZgm mý`m Mm ^akmog nmqr>~m H$gm { imbm? Ë`m doir AgUmè`m H$S>ì`m qhxþëddmxr {dmmam nmgyz bmoh$ Xÿa H$m am{hbo? Jm Yr, ZoëgZ S>obm, m{q >Z ë`ywa qh$j `m Zm ñdrh$maumè`m Xoem VM Ë`m À`m AqhgoÀ`m yë`m Zm nwt>o H$m ZmH$mambo Jobo? - Jm Yr, ZoëgZ S>obm, m{q >Z ë`ywa ho "ñd'mm bmon nmdbobo ZoVo Z {VH$ ÑîQ>çm Amnë`mnojm A{Ve` Cƒ XOm Mo AmhoV, `mmr gd gm mý` OZVobm Zmo Z ImÌr hmovr. Ë`m À`m Agm mý` d CÎmw J ì`pšv Îdm wio bmoh$m Zr AmYr Ë`m Zm ñdrh$mabo Am{U Ë`m wio Ë`m À`m yë`m Mm ñdrh$ma Ho$bm. gḧ$ënzm dm yë`o `m wio bmoh$ H$YrM ^mamdv ZmhrV. g J«ì`pŠV Îd hom AmH$f U AgVo. Jm Yr, ZoëgZ S>obm, m{q >Z ë`ywa `m Zm AqhgoÀ`m yë`mzo Midir Cä`m H$aVm Amë`m d {Q>H$dVm Amë`m. Vo BVa Hw$Umbm O Uo eš` Zmhr. hrm ~m~ Q>mJmoa Am{U Zohê$ `m À`m~m~Vhr hmovr. Q>mJmoa, Jm Yr d Zohê$ `m À`m H$mimVrb AmìhmZo Am{U Ë`m ì`švr XmoÝhrhr CXmÎm hmovo. dgmhvdmxmvyz wšvvm Am{U Xoe C^maUr ho ñ y${v Xm`H$ hv²h$m` g moa hmovo. Ë`m g ñ`m Mo ñdê$nm A{Ve` ì`mnh$ d d {œh$ hmovo. ñwm{zh$vobm `pëh ${MVhr hîd ZìhVo. Hw$Qw> ~, OmV m H$embmhr hîd ZìhVo. ho hmz ZoVo hmovo Vmon`ªVM Vo dmvmdau {Q>H$bo. Ë`m À`m nümv AmnU yi nxmda Ambmo Am{U nwýhm Hw$Qw> ~, OmV dm Y `m À`mV Jwa $Qy>Z Jobmo. àíz - Y {ZanojVm, gd Y g ^md KoD$Z g mdoeh$ amï >dmxmvyz (BÝŠbw{Pìh Z ez {bp ) Ym{ H$ gm Oñ` dmt>dê`mmo à`ëz m à`mojmbm `m Xm H$m d H$em Amë`m? - AmVm ^mavmnmgyz Bñbm{ H$ Xoemn`ªV OJ^a {ZdS>H$ amï >dmxmmr (EŠñŠbw{Pìh Z ez {bp ) AmJoHy$M Mmby Amho. A o[aho$ Ü`o dm {eh$ amï >dmx Va `wamon Ü`o ^y{ nwìm Mm amï >dmx da Ambm Amho. `mdê$z CXma d g mdoeh$ amï >dmxmbm ZmnmgyZ mzumao d ñdrh$maumao H$ r Pmbo, ho bjmv `ov Amho. Am{W H$ {dh$mg Pmë`mg gm m{oh$ d Ym{ H$ VUmd H$ r hmob b, Agm Y {ZanojVmdmÚm Mm AmemdmX hmovm. Am{W H$ dm amoh$s` gämzovyz gxgx²{ddoh$ KS>dVm `ob b, Aer Anojm H$aUo MwH$sMo Amho. gm ñh ${VH$ na nam m {nt>çmz²{nt>çm gḧ«${ V hmov AgVmV. m na nam "Amnbm d nah$m, AmßV d eìy' R>adV AgVmV. Aem dmvmdaumv Jm YtZm A{^àoV "{MaH$mb öx`m Mo EoŠ`' dm "g ñh $Vrg J ' XþamnmñV Amho. AmnU ~hþ{dy g ñh $Vr mý` H$aUo {ehy$ `m. àíz - qhxÿ d wpñb Y u`m Mm Ym{ H$ AmoiI XmIdÊ`mMm AmJ«h dmt>v AgVmZm XmoÝhr Y u`m V gm Oñ` H$go dmty> eho$b? - mâ`m Vo Y, hr ~m~ ImgJr Agbr nm{hoo. E[a³gZgmo~V S>m.H$ $a 97

98 Vwåhr KamÀ`m AmV Vw Mm {dœmg AgUmao H$moUVohr Ym{ H$ {dyr H$aÊ`mMo ñdmv Í` `m. na Vw gmd O{ZH$ OrdZ mì Ym{ H$ gmnù`m nmgyz Xÿa R>odbo nm{hoo. Amhma, dof^yfm `mda ~ YZo Agy Z`oV; na Vw {ddmh, KQ>ñ $moq>, dmagm hšh$ `mh$[avm EH$M ZmJar H$m`Xm AgUo Amdí`H$ Amho. àíz - "{Z^ `Vm hr AmÜ`mpË H$VoMr àmw{ H$ {ZH$S> Amho. ^oh$s> H$Yrhr Z {VH$ Agy eh$v ZmhrV' Ago mzumè`m Jm YrOtZm AmnU "Zì m AÜ`mË mmo àuovo' mzvm. Ë`m Mr gë`m{df`rmr {Zð>m d Aqhgm hr yë`o `m Mm Ë`m À`m Midirer AmnU H$gm g ~ Y bmdvm? - Jm Yr ho amoh$maur hmovo Am{U g VXoIrb! Vo g modmxr d AamÁ`dmXr (AZm{H $ñq>) d na namdmxrhr hmovo. Vo amoh$s` Am{U Ë`mM doir gm m{oh$ H$m` H$V}XoIrb hmovo. Vo Ym{ H$ AgyZhr Ago {dbju CXma hmovo. Ë`m Zm ZmpñVH$mÀ`m ZmpñVH$Vo Ü`o B œa {XgV Ago. ñdv: Yrb AZoH$ A V{d amoy nyu nuo OmUUmao Jm Yr ho EH$ mor>o JyT> hmovo. ñdv:à`m jw H$ MwH$m, A VJ V g Kf, ñdv:à`m ImgJr ~m~m {df`r OmhranUo dmà`vm H$aÊ`mMo Abm {H$H$ Y ` Ë`m À`mH$S>o hmovo. Vo A VamË m d gë` `m ZmM B œa mzv hmovo. "gë` åhuoo ewõ {ddoh$! gë` hom g nyu OJmbm EH$gŸ H$ê$ eh$vo' Ago gm JUmè`m Jm YtMm A VamË m hm m Z, ZZ, qmvz `mvyz àjë^ d H$éUm `r hmov Jobm. AmßV, ZmVodmB H$, gmo~vmo gmwrxma `m Mm g mhr ~moybm R>odyZ Am V[aH$ AmdmOà muo dmq>mmb H$aÊ`mMo Y ` Ë`m À`mH$S>o hmovo. BVam H$aVm H$ mbrmo CXma AgUmao Jm Yr ho ñdv: d AmßVm ~m~v A{Ve` H$R>moa hmovo. namh$moq>rmr {Z:ñdmWu d Îmr Agë`m wio Ë`m Mr gë`{zð>m d Aqhgm hr EH$ odm{ûvr` hmovr. Jm YtMo AÜ`mËå` ho mojàmßvr AWdm gd g Jn[aË`mJ `mh$avm ZìhVo; CbQ> g^modvmbmo OJ ~XbÊ`mH$aVm hmovo. " mpm AmÜ`mpË H$ emoy Iam Amho H$s ImoQ>m, ho mhrv Zmhr; na Vw Vmo Zoh rm gm m{oh$ godovyz Mmby Amho' Ago gm JUmè`m Jm YtMo AÜ`mËå` ho A{Ve` Xþ{ i hmovo. Ë`m Zm ho gmao Cn{ZfX Am{U ^JdX²JrVoVyZ C Jbo hmovo. OZgm mý`m nmgyz Xÿa {h mb`mv OmD$Z AWdm JwhoV ~gyz Ü`mZ AWdm B œaàmßvrgmr>r PQ>Umao AÜ`mË ho gm mý`m Zm mor>o JyT> dmqy> bmjvo. bmoh$m Zm Vo A{Ve` XÿaMo d ghojë`m Z àmßv hmoumao AÜ`mË dmq>vo. `m gdmªnojm Jm YtMo AÜ`mË ho dojio Am{U gdmª Ü`o d gmd O{ZH$ OrdZmV amhÿz {Z:g J amhumao hmovo. ì`mdhm[ah$ OJmV amhÿz AÜ`mË mbm ZmdrÝ` AmUUmao hmovo. Jm YtZm ào mmo {eia ga H$aÊ`mV `e { imbo hmovo. Ë`m Mr H$éUm hr gd ì`mnr hmovr. A{Ve` {~H$Q> n[apñwvrv {damoyh$m dagwõm ào H$aUo, ho Ho$di g Vm ZmM eš` Amho. Aem {eiamh$s>o VimÀ`m N>mdUrVyZ (~og H±$n) nmhuo hogwõm Amnbo ^m½` g Obo nm{hoo. àíz - H$éUm d {Z:ñdmWunUm `m Mm mmg ñwoer g ~ Y Amho, Agm {ZîH$f Xÿ{dkmZmVrb gëmoyzmvyz Ambm Amho; Va Zmo{díbofH$ {Z:ñdmWunUmH$S>o gë`mzo H$m nmhvmv? - Zmo{díbofUemñÌ ho AmYw{ZH$ d nmümî` {dmmamvyz Ambobo Agë`m wio Vo {Z:ñdmWu d ÎmrH$S>o gë`mzo nmhvo. ñdv: Xþ:I ghz H$ê$Z ñdv:{df`r ghmzw^yvr {Z m U H$aÊ`mÀ`m BÀN>oVyZ {Z:ñdmWunUmMr H $Vr `ovo, Ago Zmo{díbofUemñÌ mzvo. VgoM {Z:ñdmWunUmbm "{ZamoJr AmË àrvrdmx (hoëxr Zm{g {gp ) Ago mzbo OmVo. BVam gmr>r Mm Jbo H$aÊ`mVyZ ñdv:mrhr CÞVmdñWm gmyumè`m ì`švrmo dv Z ho gmozoar {Z` mzwgma Amho, Ago Zmo{díbofH$ mzvmv. AZmoiIr mugm À`m doxzm nmhÿz ñdv:bmhr doxzm hmod$ eh$vmv. hr ghazw^yvr AbrH$S>À`m Xÿ{dkmZmV àë`j {XgyZ Ambr Amho. j m, {Z:ñdmWunUm, H$éUm Aem gh$mamë H$ d CXmÎm ^mdzm wio earamv Am pšgq>m {gz J«Wr òdvmv Am{U ñdv:bmhr CËgmh d A{^ mz dmqy> bmjvmo, Ago {gõ Pmbo Amho. gm m{oh$ OrdZmV {Z:ñdmWunUmMm Jm YtMm AmJ«h hm ñdßzmiynum ^mgv Agbm Var; H$mimÀ`m AmoKmV Vo EH$ CËH«$m Vr Yrb dmñvd Amho, ho {gõ Ambo Amho. àíz - ZoVm V`ma H$aVmZm gm mý` OZVm hr à{v më H$ {dmma H$aVo. ^mavr` OZ mzgmv CXma amom 98

99 dm {Z:g J g Ý`mgr m à{v m Mm Am{X~ Y {Z m U Pmbm Amho. ho gyì AmOhr bmjy Amho? - gm mý` OZVm hr Zoh rm Agm mý`ëdmà`m emoymv AgVo. AmnU gmao "ñd' d Hw$Qw> ~mv Jwa $Q>bobo AgVmo. Ë`m Zm "ñd'nbrh$s>o OmUmar, gd ~ Ym nmgyz wšv Aem CXmÎm ì`švrmr g Ý`mgr d Îmr ZmnmgyZ ^mdvo. gd gmymaunuo ho gyì ~è`mm doim {XgyZ `ovo. Ho$di ^mavmvm Zìho Va X{jU Am{e`mVhr Á`mMo bmjo~m Yo ZmhrV, Hw$Qw> ~hr Zmhr Aem ì`švtmm ñdrh$ma gho hmovmo. `m {R>H$mUr Xodr hr à{v m Imobda éobr Amho. Ë`m wiom X{jU Am{e`mV AZoH$ {hbm m amï >à wi hmod$ eh$ë`m. B {Xam Jm Yr, ~ozpra ^wå>mo, ImboXm {P`m, M {ÐH$m Hw$ mavw Jo AgmoV dm O`b{bVm, m`mdvr, Vm ~ ZOu- m ZoË`m Mm ñdrh$ma hm m à{v m VyZ Amho. Jm Yr, O`àH$me Zmam`U `m À`m Ü`o bmoh$m Zm gmyyd Îmr OmUdbr; Va Zohê$, {dídzmw àvmn qgh, amord Jm Yr, AQ>b{~hmar dmonò r ho CXma amoo dmq>bo. Za Ð moxr `m À`m Ü`o H$R>moa amom d {Z:g J `m XmoÝhr à{v m Agë`mMo OZVobm ^mgbo. àíz - Xodr mzyz amîq >à wi H$aUmao OZ mzg Am{U naomvrv {ddmh Ho$bm åhuyz ñdv:à`m wbrbm dm ~{hurbm R>ma mê$z Q>mH$Umao dm {M was>rda ~bmëh$ma H$aUmao Z `m Mo {díbofu H$go H$am`Mo? - mzdmmr mz{gh$ gämzm ( Q>b H$ÝñQ >ŠeZ) hr IynM Am{X AgVo. Vo A~moY ZmÀ`m AaÊ`mV Imobda XS>bobo AgVo. ~mbnumnmgyz qbj^md d g ~ Y (O S>a A±S> O S>a [aboeýg) `m Mr AmMmag {hvm d AmXe dmx ho g ñh$ma åhuyz éodbo OmVmV. ñìr hr ì`švr Amho, Aer {eh$du ZgyZ Vr "^mojdñvy' Amho, `mmm njs>m à^mdr AgVmo. Aer {ZZmdr d AZmoiIr ñìr hr gho d gmonr ~ir AgVo. {M was>çm darb AË`mMma H$aUmao Z ho Am{X d Ag ñh $V Amho. AmYw{ZH$ {dmmam Zr ì`{º$ñdmv Í` d d `pšvh$ gý mz `m Zm H $Ðr^yV mzbo Amho. mì AmnU AOyZhr {dmma H$aVmZm g mommm dm OmVrMm KQ>H$ åhuyz H$aVmo. hm {damoym^mg g OyZ KoVbm nm{hoo. ñìr hr H$mMoMo ^m S>o, órmo nm{dí` d B mv Am{U nyom d gý mz m EH$mM ZmÊ`mÀ`m XmoZ ~moy AmhoV. ñdv:à`m Hw$Qw> ~mmo ào d AmË gý mz Am{U Hw$Qw> ~mmr B^«V d B mv m g Kfm Ü`o órzo ñdv:hÿz ~ir Jobo nm{hoo, hr ^mdzm åhuoo ho VWmH${WV "Am Za {H$qbJ' Amho. ghgm VéU ^md$ dm Hw$Qw> ~mvrb AmßV hom wbrmm Ord KoÊ`mg g m hmovmv. Hw$Qw> ~mvrb BVa gxñ`m À`m gwa{jv ^{dvì`mgmr>r KoVbobr Vr I~aXmar AgVo. hm ~ir Ë`m À`m OmVrVrb BVam Zm XmI{dÊ`mgmR>r KoVbm OmVmo. OmVrer {Zð>m hr ì`švr dm Hw$Qw> ~mnojm A{YH$ mobmmr mzbr OmVo. Amnë`mbm wbtmo ~ir Wm ~dm`mo AgVrb Va Ë`m Zm XÿfUo XoD$Z moh$io hmovm `ouma Zmhr. Ë`m À`mer H$ënH$VoZo g dmx gmybm nm{hoo. OmVrnojm nmoq>mr wbjr hr A{YH$ OdiMr Amho. nmbh$ëdmmo H$V ì` ho OmVrnojm Cƒ XOm Mo Amho, hr ^mdzm éodmdr d dmt>dmdr bmjob. gm m{oh$ mü` o d VimJmimV H$m H$aUmè`m g ñwm `m À`m gmømzo, " wbtzm nmr>~i XoUmè`m nmbh$m Zm A{YH$ à{vð>m Amho' ho R>gdmdo bmjob. àíz - àë`oh$ {gpìhbm`poezmr OJmH$S>o nmhê`mmr dojir ÑîQ>r (dës> ìhçy) AgVo H$m`? ^mavr`m Mr Vr H$er Amho? - àë`oh$ {gpìhbm`poezà`m H$mhr gḧ$ënzm {Q>Hy$Z amhvmv. mzdr ApñVËdm{df`rÀ`m YmaUm, Am`wî`mMo A {V C{Ôï> Am{U Vo gmü` H$aVmZmMr H$V ì`o d {Z{fÕVm `m {df`rà`m arvr^mvrvyz OJmH$S>o nmhê`mmm Ñ{ï>H$moZ {XgVmo. m Ñï>rMm ^mavr` VÎdkmZmer g ~ Y `ov Zmhr. nwamuh$wm, X VH$Wm, à{v m, àvrho$, lõm `mvyz hr ÑîQ>r ì`šv hmov AgVo. nydu bhmz wbm Zm gm {JVë`m OmUmè`m Jmoï>rVyZ Am{U Z Va qhxr {MÌnQ>, Xÿa{MÌdmUrdarb m{bh$m `mvyz hr Ñï>r na naogmair nwt>o gah$v OmVo. moj, Y Am{U H$ hm ^mavr` Ñï>rMm Jm^m Amho. Vmo ^m {VH$VonbrH$S>rb Amho. Hw$Qw> ~, OmV d Y `m À`mer ~m Ybo OmÊ`mV Amho. àíz - AmnU ñdv:bm Zmo{díbofH$ mzvm H$s ZmoB{VhmgH$ma (gm`h$mo{hñq> [a`z)? - r ñdv:bm gm ñh ${VH$ mzgemñìk mzvmo. M[aÌ {b{hvmzm r ZmoB{VhmgH$ma AgVmo. ì`švr g OyZ KoVmZm Eo{Vhm{gH$ d gm ñh ${VH$ gẍ^ A{YH$ 99

100 OmUyZ KoVmo. Zmo{díbofH$m Zm Ë`mMr VodT>r JaO ^mgv Zmhr. àíz - Amnbm mzdr dv Zm{df`r d Mm[aH$ Ñ{ï>H$moZ H$gm Amho? - {dmma H$aVmZm Vmo gmd {ÌH$ ìhmdm. Ë`mMo d pídh$rh$au ìhmdo, hr Anojm MwH$sMr Amho. gẍ^ hîdmmm Amho (H$m±Q>oŠñMwA{cQ>r). Ë`mZwgma ~Xb H$amdm bmjob. àíz - åhuoo gmnojvmdmxr ([abo{q>pìhñq>)? - mugmà`m dv ZmVrb d pídh$vm g OyZ KoVmZm Ë`mMo ñwm{zh$ d VmËH$m{bH$ gẍ^ hr nm{hbo nm{hoov. Hw$R>ë`mhr EH$m {gõm Vm Ü`o dm gyìm Ü`o Zwî`mbm ~gdvm `ov Zmhr. hr `m Xm Ü`mZmV R>odmdr, m AWm Zo r `m {XV gmnojvmdmxr Amho. àíz - d`mmr E er JmR>ë`mda Am`wî`mH$S>o mjo diyz nmhvmzm H$m` amhÿz Jobo Ago dmq>vo? - mpo Am`wî` A{Ve` em V Jobo. bm dm mâ`m OdiÀ`m Zm Hw$R>brhr qhgm dm `wõ ghz H$amdo bmjbo Zmhr. A{^ì`ŠVr H$aVmZm ñdmv Í`mMm gḧ$mom Pmbm Zmhr, ho r mpo ^m½`m mzvmo. amhÿz Jobobo åhum`mo Va bm H${dVm H$aVm Amë`m AgË`m, Va go ZerbVoMm AmZ X KoVbm AgVm. àíz - Amnbo AmdS>Vo H$dr? - nmümî`m n H$s {dë` `rq²g, am`za [aëho$, nmãbmo ZoéXm, {WAmoXa amowh$, CXÿ Vrb { Pm Jm{b~ d $O Ah X $O! àíz - AmdS>Vo {X½Xe H$? - nmümë`m n H$s B J ma ~J Z. ^mavr`m Yrb AZoH$! gë`{ov am`, Umb goz, F$pËdH$ KQ>H$, í`m ~ozojb, AbrH$S>rb {demb ^maûmo, Xrnm H$a ~ ZOu. wcmiv : AVwc XoD$iJmdH$a atul.deulgaonkar@gmail.com Mob. : H$ $a `m Mr J«Wg nxm 1. «o${s >H$ Q>oba- E ñq>s>r BZ ng Z {bq>r A±S> BZmoìhoeZ H$m pýâbšq> A±S> Mm Bg B {S>`Z MmBëS>hÿS> X BZa dës> e Ýg, { pñq>šg A±S> S>m ŠQ>g Q>oëg Am $ bìh, gošg A±S> S>oÝOa B {Q> oq> [aboeýg X A Z{bñQ> A±S>{ pñq>h$ X H$bg Am $ ìhm`moboýg H$ëMa A±S> gm`h$s B {S>`Z bìh ñq>moaro X B {S>`Ýg- nmoq >oq> Am $ nrnb B {S>`Z Am`S >{Q>Q>r S> A±S> {S>ìhmBZ-pñn[aQ> A±S> gm`h$s BZ X m S>Z dës> BgopÝe`b am`qq>½o Am $ gwyra H$ $a E ~wh$ Am $ o ar ` J Q>mJmoa- oqh$j Am $ E {O{Z`g H$m gyì- { {ZEMa B{S>eZ - ghboih$- d S>r S>mo{ZJa H$m X~ar 1. X A go{q>h$ Am $ {S>Pm`a ram A±S> hmë m EŠQ> gr X {H«$ågZ W«moZ X S>opìhb Q>oH$ bìh X grh$a g nm{xv nwñvho$ 1. Am`S >{Q>Q>r A±S> A S>ëQ>hÿS> S >råg A±S> S >rq J {gar`gbr ñq > O - qwqh$j AÝ`y A~mCQ> gm`{h$h$b Ep³ñn[a`Ýgog S>oW A±S> S>mB J Am Z {H«$E{Q>pìhQ>r

101 101

102 102

103 103

104 104

105 105

106 106

107 107

108 108

109 {dxþfrmo Zmok qmvz {dz hs>uh$a ñdv:mmm hodm dmq>mdm Aer EH$ AmR>dU XþJm ~mb ^mjdvm ~ÔcMr Amho. (XþJm ~mbªzm H$moUVohr {deofu cmdco Var Anwao R>aUma `mmr ImÌrM Amho, åhuyz Ë`m mohmv Z ns>uo Mm Jco!) 1976 Mm Zmoìh ~a {hzm hmovm. r ZwH$VrM nwuo {dúmnrr>mv nrem. S>r. gmr>r `yorgr {eî`d Îmr { idyz H$m mcm gwédmv Ho$cr hmovr. g Ü`mH$mir 6 À`m gw mamg moq>agm`h$cdê$z O`H$a J«Wmc`mVyZ {ZKyZ JmdmV `ovmzm {dúmnrr> JoQ> Am{U JUoeqIS> añvm `m mjm da $maer ahxmar Zgm`Mr; AmH$memH$S>o gho ~KVm `m`mo. amoo ZdZì`m a Jm Mr {Za{Zamir {S>PmBÝg ~KÊ`mV AmR>dS>m^a Joë`mda ZmV Amco H$s, "F$VwMH$' Ü`o XþJm ~mbªzr H$m{V H$ {hý`m~ôc H$m` åhq>c Amho Vo nmhmdo. nwñvh$ g J«hr hmovo. nmz CKS>c - "g Ü`ma {OV H$m{V H$'! XþJm ~mbªà`m {ZarjUmer Amncohr nmhuo Owico `mmm AmZ X AdU Zr` hmovm; Ë`m Zm àë`j ^oq>ë`mmo g mymz Ë`m jumv hmovo! dmmzmmr AmdS> Agcoë`m {dúmï`mªzm emiovm gz Ycr AmUr~mUr B {Xam Jm YtZr ñdv:mr gîmm {Q>H${dÊ`mgmR>r cmxcr hmovr. {VMm gdmªzr g{h«$` {Y $ma H$amdm, Ë`m njmà`m gah$maer AghH$ma nwh$mamdm, H$moUË`mhr emgzmmo dadamo ñdê$n Am{U A V:ñdê$n g OyZ KoVë`mdaM Ë`m~ÔcMr ^y{ H$m R>admdr. eš`vmo {Z^ `nuo ñdv:à`m nm`mda C^o amhÿz emgzmcm hq>h$ê`mmm A{YH$ma { idmdm. ì`º$s-vîdkmz `m Mr ~m {YcH$s Z ñdrh$mavm, lõoà`m Amhmar Z OmVm ~wõrà`m AmYmamda {ZdS> H$amdr. nu `mhrnojm ñdv:à`m ñdmv Í`mMo mj ñdv: {ZpíMV H$ê$Z "ñdmyrz ìhmdo'- hr XþJm ~mbªmr ^y{ H$m Am{U `m {df`mmo H$mhr Eo{Vhm{gH$ gẍ^ `m Mr MMm H$aUo hm mâ`m H$V ì`mmm ^mj Va hmovmm, nu AmZ XmMmhr hmovm. 109

110 nmr>çnwñvh$m YyZ hîdmmo coih$ m{hvr hmovmv; Voìhm XþJm ~mbªmo Zmd 1960 À`m XeH$mVM H$ico hmovo. Ë`m Mo "F$VwMH$' ho Vgo chmzgo, nu Ame`mZo IƒyZ ^acoco nwñvh$ JmOV hmovo. 8dr Vo 10dr À`m amr>r nwñvh$mv "lmdugmiir' Am{U " okí`m AmfmT>' ho XmoZ coi dmmê`mv Amco hmovo. Ë`mM nwñvh$mvrc EH$m nmh$moirmo Vnercdma du Z Va $mam Y $mxm`h$ dmq>co hmovo. H$maU Am À`m {heo~r nmh$moir åhuoo Am YionUmZo {JaŠ`m KoVm-KoVm O{ Zrda ns>ë`mda Ho$agwUrZo mê$z Q>mH$Uo- Ago CnÐd yë` VodT>o hmovo. Ka H$m cmê$ Agë`mZo nmh$moù`m Mm VwQ>dS>m H$YrM ns>cm Zmhr. ~KUmè`m ì`º$sà`m ZOaoV gm X` AgVo; dñvy Ü`o AgocM Ago Zmhr, hm {gõm V Z Va H$im`Mm hmovm. "F$VwMH$' { idyz dmmë`mz Va H«$ mzo "ì`mgnd ' Am{U "^md wðm' ho XmoZ g J«h dmmco hmovo. Ë`m H$mimV Eo{Vhm{gH$ Am{U nm am{uh$ {df`m da {c{hê`mmr gmwm Amcr hmovr; H$Xm{MV "``m{v' Am{U "ñdm r' (Xoe wi H $nzrà`mm) `m XmoZ H$mX ~è`m À`m AgmYmaU cmoh${à`vo wio! BamdVr H$d} `m Mo "`wjmýv'hr AmåhrM àh$m{ev Ho$co hmovo. e. Xm. n S>go, AZ Vamd AmR>dco, AmZ X gmyco `m Mohr hm^mavmdamo J«W O ~gdyz hmovo. (am m`umnojm hm^mavmda Zoh rm OmñV coiz Pmco Amho.) Ë`m wio "ì`mgnd ' Ü`o {df`mmo dojionu hmovo, Ago åhuvm `ouma Zmhr. m {ch$vm (Amo[a{OZ {cq>r) hmovr Vr Ñ{ï>H$moZmMr Am{U e crmr. "ì`mgnd 'Mr àñvmdzm Am{U H$U, AOw Z `m À`mdaMo "EH$mH$s' d "n[ah$woh$sy>z dmñvdmh$s>o' ho XmoZ coi Ë`m À`m Yë`m love-hate g ~ Ym Mr dojirm m S>Ur H$aV hmovo. H$Um À`m dmq>çmcm H$m` M XmhH$ dmñvd Amco hmovo Am{U XmhH$ dmñvd g moa `ovmm AOw ZmMr JmiU CS>mcr. hm Vgm hm^mavmmo nma n[ah$ nõvrzo {Zê$nU H$aÊ`mV íjyc AgUmè`m coih$m À`m Ñï>rZo AS>MUrMm Agcocm wôm XþJm ~mbªzr ghonuo, Vgo eãx Z dmnavm AYmoaopIV Ho$cm hmovm; ho Z Va H$ico. Ë`mhrnwT>o OmD$Z Agohr cjmv Amco H$s- BVam Zm AS>MUrV Q>mH$Umao, AdKS> dmq>umao coiz Ho$di AmË {dídmgm YyZ `oumè`m H$V ì`^mdzovyz ( rm ho H$ê$ eh$vo/ho$co nm{hoo) Z H$aVm a{gh$vozo, c{cv e crvyz H$aUo ho ~mbªmo gm Ï` hmovo. "^md wðm' Ycm d Yì` Amco Var ñdv:cm H$moUVohr gwi Z ZmH$maVm, ñdv:à`m earammr Amgº$s wirm Z gmos>umè`m B {Xam~mB damm coi mpohr d` OgOgo dmt>v Joco VgVgm OmñV H$iV Jocm. jwð nmh$moirà`m a Jgm X`m Mo g{dñva du Z H$aUmè`m XþJm ~mb Ë`m ñd` ¾ {dydoà`m JwQ>JwQ>rVnUmÀ`m gẍ^m V "am S> m g' hm eãx dmnam`cm H$Maë`m ZìhË`m; Ë`mMà muo nwt>o H$mhr dfmªzr "doí`m g momcm Cn`wº$ Agm ì`dgm` H$aVmV,' Aer ñnï>moº$shr Ë`m ZrM Ho$cr hmovr. "ì`mgnd 'À`m àñvmdzo Ycm AmUIr EH$ C oi cm {c{hê`mh$s>o-~mocê`mh$s>o nmhê`mmr dojir, ñdàn> Ñï>r XoUmam hmovm. g ñh $V ^mfm hm XþJm ~mbªà`m Imoc {Oìhmù`mMm {df`. Amnë`mH$S>À`m gw{e{jvm Zmhr g ñh $V `ov Zmhr, hr Ë`m Mr H$m` Mr I V hmovr. ("Amnë`mcm g ñh $V `ov Zmhr, hm Xmof Amncm Amho; ~mu^å>mmm Zmhr.'- "H$mX ~ar'à`m AZwdmXmMr àñvmdzm) Ë`m wio hm^mavmà`m ^mfomo Ë`m Zm {dcju H$m VwH$ hmovo. lrh $îu gw^ðomr g OyV KmcVmo Agm àg J- Ë`mÀ`mda hr nmir dma dma `ovm Ago. Voìhm Vmo {VÀ`mer H$g ~moccm hmovm? ""gmw VÏ` {hv dmš` {à` `wº $ AZwÎma ²& CdmM ^JdmZ ^Ðm gw^ðm ² ^Ð^m{f{U ²&&'' hm ícmoh$ XþJm ~mbªzr CX²Y V Ho$cm Amho Am{U Ë`m åhuvmv, "`m ícmoh$mvë`m àmgmnojm R>oŠ`mZo Z Mmidco.' g ñh $V amzm Yë`m eãxmc H$mam nojm Ë`m Mr ZOa AWm YyZ Am{U `mo½` eãx`moozo YyZ {Z m U hmoumè`m A VJ V c`rh$s>o OmñV hmovr. ho dmmë`mda AZoH$ g ñh $V ícmoh$, gw^m{fvm H$S>o nmhê`mmm EH$ dojim Am`m M cm OmUdcm. Ë`mhrnojm n{hë`m AmoirH$S>o mpo cj Joco Am{U r pñv{ V Pmcmo. ~mocuo-{c{huo H$go Agmdo `mmr BVH$s ñnï>, gd ñneu Am{U c`~õ ì m» m mâ`m Var nmhê`mv Amcocr Zmhr. `m ícmoh$mà`m n{hë`m Amoirdê$Z transactional analysis `m AcrH$S>o $mam ~moh$micoë`m {df`mdamr gjir nwñvho$ AmodmiyZ Q>mH$mdrV. cm Voìhm Agohr dmq>co H$s, XþJm ~mbªzr `m n{hë`m AmoirMr hr hîmm H$m gm {JVcr Zmhr? {dmma Ho$ë`mda dmq>vo H$s- Ë`m À`m 110

111 ~hþvoh$ gd JÚ coizmvyz VrM ì m» m Ë`m Zr à mu mzcr hmovr, A Jr ~mudcr hmovr. "n g' `m XþJm ~mbªà`m g J«hmcm gm{hë` AH$mX r gý mz { imcm. Ë`m gý mzmmmm gý mz Pmcm, Ago dmq>co. "n gmmm Im ~' hr gḧ$ënzmm BVH$s öx`ñneu hmovr- A yvm À`m MM}cm g yvm Mm AmYma XoUmar. XþJm ~mbªmo àmg {JH$ coiz m{gh$m YyZ dmmv hmovmo, Ë`m À`m ^mfum À`m ~mvå`mhr `ovm hmoë`m; mì àë`j ^oq> H$Yr Pmcr ZìhVr. Vr 1977 Ü`o Pmcr, nu Xþê$ZM. "ñdmv Í`{à` AmË {Zð>M gxm r A{ÐdV gwpñwa' Ago myd `y{c`zm Zr ñdv:mo du Z Ho$co Amho, Vo XþJm ~mbªzm eãxe: emo^yz {XgVo. Ë`m wio 1975 À`m OyZ {hý`mv B {Xam Jm YtZr Acmhm~mX H$moQ>m Mm {ZH$mc Ë`m À`m {damoymv Joë`mda ñdv:mr gîmm {Q>H${dÊ`mgmR>r Xoem Ü`o A VJ V AmUr~mUr Omhra Ho$cr, gd Ì goýgm a{en cmxcr, ñdv:à`m gmob gmr>r amá`kq>zov hì`m Ë`m XþéñË`m(!) Ho$ë`m. `m KQ>ZmH«$ mzo XþJm ~mbªgmair ZpñdZr IdiyZ CR>cr ZgVr, VaM Zdc! Ë`m {Z^ ` hmoë`mm; nu AmUr~mUr hr ^mdr hþhy$ emhr, KamUoemhr `m Mr gwédmv Amho ho Ë`m Zr VËjUr VmS>co Am{U BVa amr>r gm{hpë`h$, {dmmad V(?) "Zamo dm Hw $Oamo dm' H$aV AgVmZm {ZYS>onUmZo, àh$q>nuo Amnco {dmma m S>m`cm Ë`m amá`^a { $ê$ cmjë`m. AQ>H$ Pmcr Voìhm Vwé JmV Joë`m. AmUr~mUr Omar AgVmZm H$èhmS>cm Pmcoë`m amr>r gm{hë` g oczmv AmUr~mUrÀ`m {ZfoYmMm R>amd Ë`m AmUy eh$ë`m ZmhrV, hm nam^d Ë`m Mm ZìhVm; {VWo O coë`m MìhmU Ym{O Ê`m "gañdvr nwìm 'Mm hmovm. mì "O`àH$me Zmam`U `m Zm Amamo½` cm^mo' Aer àmw Zm H$aÊ`mgmR>r Ë`m Zr MìhmUm gh$q> gjù`m Zm H$mhr ju C^o amhm`cm cmdcom hmovo. r OmZodmar 1976 À`m Ü`mda `oads>m Vwé JmV nmohmomcmo, Voìhm {VWo H$èhmS>À`m gm{hë` g oczmv AmUr~mUrÀ`m {ZfoYmW nìho$ dmq>ë`m wio AQ>H$ Pmcoco lr.h$a XrH$a ZmdmMo d`ñh$a gë`mj«hr ^oq>co. XþJm ~mb ho Ë`m Mo lõmñwmz ~Zco hmovo. mm 1977 À`m cmoh$g^m {ZdS>UwH$sV B {Xam Jm YtMm XméU nam^d Pmcm. AmUr~mUr g ndyz Ë`m ~moycm Pmë`m Am{U amr>r gm{hpë`h$ nwýhm EH$Xm "ñdmv Í`{à`, AmË {Zð>' dj ao Pmco. XþJm ~mbªà`m {ZYS>onUmMo EH$ wir H$m VwH$ gmos>mm; Ë`m AmUr~mUr{déÕ PJS>ë`m Ë`m ì`º$s åhuyz, copih$mgm{hpë`h$ åhuyz Zìho- Aer Mmncwgr gwê$ Pmcr. ~mb g Vá hmoë`mm. Ë`m Zr ñwmnz Ho$coco "d Xo mva ²' à{vð>mzhr åhumdo Vgo ~migo YaV ZìhVo. H$Xm{MV O`àH$me Zmam`Um à muom Am{dîH$mañdmV Í` {Za Va gwa{jv amhrc Aer g ñh $Vr H$er éodmdr `mmm Zo H$m mj Ë`m Zmhr gmns>v ZìhVm. `m nmíd ^y rda 1977 Ü`o nwê`mcm gm{hë` g ocz ^adm`mm {ZU ` Pmcm. nw.^m. ^mdo, J JmYa JmS>Jri, à^mh$a nmü`o ho VrZ C oxdma hmovo. {VKm À`mhr g W H$m Zr ñdmjv g{ Vr gxñ` Zm Xdm`Mm YS>mH$m gwê$ Ho$cm. Voìhm àë`oh$ gxñ`mcm EH$ V Agm {Z` hmovm. EH$drg én`o ^ê$z H$moUrhr gxñ` hmod$ eh$v Ago; gm{hë`mer g ~ Y Agmo dm Zgmo. `mdahr ~arm H$Sy> "^d{v Z ^d{v' hmod$z nw. ^m. ^mdo EH$XmMo AÜ`j Pmco. XþJm ~mbªzr Ë`m À`m {ZdS>rMo ñdmjv Ho$co. "JmoamnmZ, XoIUm, gwñt> AÜ`j {ZdSy>Z Amcm Amho' Aer {Q>ßnUrhr Ho$cr. Vr H$aVmZm ~hþym Ë`m À`m ZmV VéU ^mdo AgmdoV. g oczmvco ^mdo Amåhmcm VrZhr {Xdg d Õ, AJ{VH$M dmq>co. AmYrÀ`m g oczmà`m AÜ`jm Zr Zì`m AÜ`jm H$S>o gyìo gmondê`mmm CnMma nyu H$aÊ`mgmR>r CX²KmQ>ZmÀ`m gìmv ì`mgnrr>mda `m`mm [admo Amho; Ë`m doir {VWo BVa nydm Ü`jhr AgVmVM, BWoM KmoQ>mim Pmcm. g oczmà`m àmoq>moh$m cà muo mor AÜ`j åhuyz J.{X. ms>jyih$ahr ì`mgnrr>mda hmovo. Ë`mV Vo ^mì`m Mo OdiMo { Ì åhuyz AJXr {ZYm ñvnuo hmñ`{dzmox H$aV hmovo. `oumè`m ñ $moq>mmr Ë`m Zm H$ënZm Zgmdr. r gho åhuyz qdj Ü`o S>moH$mdyZ nm{hco Va Ñí` {Xgco Vo Ago- EH$m gmü`m cmh$s>r KS>rÀ`m IwMuda (Á`m g^mg oczmv o$h$m o$h$s H$aÊ`mgmR>rM $º$ `mo½` AgVmV) XþJm ~mb g Vá Mohè`mZo, H$nmimcm homamo AmR>çm KmcyZ ~gë`m hmoë`m. IwMuÀ`m XmoÝhr ~moy Zm amr>r gm{hë`mvë`m XmoZ (Iè`m) hñvr- am. O. Xoe wi Am{U Zaha Hw$é XH$a- O{ Zrda ~gë`m hmoë`m. XmoKm Zrhr ~mbªmm EHo$H$ nm` KÅ> Yê$Z, mz Imcr KmcyZ 111

112 Odinmg AqhgH$ Am XmocZM Mmcdco hmovo. XþJm ~mbªmo EH$M åhuuo hmovo, "Vmo ms>jyih$a ì`mgnrr>mda AgVmZm r {VWo `oumam Zmhr.' BVahr Oo Ë`m ~mocv hmoë`m, Vo {dgauom ~ao! ms>jyih$a H$m±J«ogMo, AmUr~mUrcm Ë`m Mm nmqr>~m, Ë`mVM mm Yë`m cmoh$g^m {ZdS>UwH$sV B {Xam H$m±J«ogMo hmamï >mvhr nm{znv Pmë`mZo O`àH$me Zmam`Um da CJrMM Ima ImD$Z hmovo. EH$m m{gh$mv " mp ZmVd S> ZmJS > ZmMV `' Aer H${dVm Ë`m Zr àh$m{evhr Ho$cr hmovr Am{U Ë`mV Zmd Z KoVm O`àH$me Zmam`Um Mm AZwXma C oihr Ho$cm hmovm. XþJm ~mb M Ë`m! Ë`m À`m Vo, ms>jyih$am Mm nmnmmm KS>m H$mR>moH$mR> ^acm hmovm. "Ë`mcm {VWyZ CR>dm' EdT>m EH$M Ymoem Ë`m Zr cmdcm Am{U {df`{z`m H$ g{ VrMo wi S> hv~wõ Pmco. BH$S>o Xoe wi-hw$é XH$a ~mbªmo nm` gmos>v ZìhVo. eodq>r " r `ovo nu J r H$m` ~mocoz Vo Vwåhmcm Am{U Ë`mcmhr EoHy$Z `mdo cmjoc' Agm g ms> X XoD$Z ~mb CR>ë`m. Ë`m Zr ms>jyih$am Mr d è`mmrhr hmod$ Z`o Aer fð>r Ho$cr. "ZmJS>çm H$drMr ZmJS>r H${dVm EoH$m' åhuyz Vr H${dVm dmmyz XmI{dcr. ms>jyih$am Zr H$nmimda hmv mê$z KoVcm; lmoë`m Zr mì Q>mù`m Mm H$S>H$S>mQ> Ho$cm. AmYw{ZH$ dmë rh$shr nwamvz dmë rh$sà muom {ZH$amÀ`m jur EH$Q>mM ns>cm. mâ`m hmvmv H$mhr {gõr AgVr, Va r Vo Ñí` Ë`m jurm {eënmv qh$dm {MÌmV ~ X Ho$co AgVo. XþJm ~mbªà`m nm`mer Xoe wi Am{U Hw$é XH$a ho ZwgVo Ñí` ZìhVo; Vo mâ`mgmr>r àvrh$ hmovo, XþJm ~mbªmo ñwmz Am{U Xamam `m Mo. H$maU ho XmoKo ghomghor Hw$UmMo nm` YaUmao ZìhVoM. mâ`mda Ë`m Ñí`mMm Agm H$mhr X~md Amcm H$s, cm nwt>o OmD$Z XþJm ~mbªzm Z ñh$ma H$aÊ`mMohr gwmco Zmhr. A Jmdê$Z droàdmh Joë`mgmaIo Pmco. ~mbªà`m ^mfumz Va hmhmh$ma Ano{jVM hmovm. {df`-{z`m H$ g{ Vr Ü`o ~mbªzr Am {MË`^ J Ho$cm, åhuyz Ë`m Mm {ZfoY H$aUmam R>amd Iwë`m A{YdoeZmV AmUmdm, Aer MMm Pmë`mMo Am{U "{Vcm Oa~ cmdcr nm{hoo' ho eãx dmnaë`mmo ~mhoa w$q>co Am{U ~mbªzm mzumar S>ir IdiyZ CR>cr. {Vgè`m {Xder Iwë`m A{YdoeZmV lr.j. mojmdh$a `m À`m ZoV ËdmImcr {XZH$a Jm Jc, {dz` Yw mio Am{U r `m Zr Am`Ë`m doiomm {df` åhuyz "XþJm ~mbªmr m $s Am{U {df`{z`m H$ g{ VrMm {ZfoY H$aUmam R>amd m S>mdm' Aer mjur H$aV KmofUm {Xë`m. Y $m~w $s H$ê$Z lr.j. mojmdh$am Zm ì`mgnrr>mda MT>dco. Ë`m Zr N>moQ>o ^mfu Ho$co. Jm Yi gwê$ Pmcm. Ë`m Jm YimVM nwt>o nwê`mvë`m S>mì`m g KQ>Zm Mo H$m` H$V} Kwgco. Z Va X{cVm Zr g ocz {dg{o VM Ho$co. nw.c.à`m cmoh${à`vocmhr Ë`m Zr Ow mzco ZìhVo. cm EdT>oM OmUdco H$s, r AmVm XþJm ~mbªmm {ecoxma Pmcmo Amho. Am{dîH$mañdmV Í`mMr ct>mb cmhr Am`wî`^a ct>m`mr Amho. AmVm hr {ecoxmar {Z^dm`Mr H$er? XþJm ~mb gîmarà`m Odi Amë`m hmoë`m. r {Verhr Amocm S>cr ZìhVr. Ë`m Mr à{v m Am^mimEdT>r. {cimumvco Am^mi gmdcrgmaio Am{U dmjê`mvco Am^mi H$moUmda Ho$ìhm H$mogiyZ ns>oc `mmm Zo Zgm`Mm. cm "hmovh$ê$' EdT>o EH$M {deofu Voìhm cmdvm Amco 112

113 AgVo. Ë`m Mo n{hco Xe ZM "XeàhaUYm[aUr' XþJ}Mo. EdT>m ~os>a rgwõm {~MHy$Z Jocmo. mì Ë`m À`mer g dmx dmt>dcm nm{hoo, hr C u Vrd«hmoVr. "OZm Mm àdmhmo Mm{ccm' àh$m{ev Pmco Am{U cm WoQ> àdoe { im`mr gÿr MmcyZ Amcr. XþJm ~mbªzr nwñvh$ dmmco Agmdo. ( r H$Yr {dmmaê`mmo YmS>g Ho$co Zmhr). Ë`m Zm Vo AmdS>cohr Agmdo. H$maU Z Va daxm ~wšgà`m h. A. ^mì`m À`m Kar (Vo XþJm ~mbªmo àh$meh$ gozmnvr) ^oq> Pmcr Voìhm ~mb mâ`mer Iyn ào mzo Am{U Am Mr AmYrM AmoiI Agë`mgma»`m ~mocë`m. ""~a Pmc Vy Amcmg. AmVm AmnU `m g Kfm V EH$Ì H$m H$am`Mo Amho.'' cm YÝ` Pmco. gjio àíz Ë`m ZrM gmos>dyz Q>mH$co hmovo. Ë`m Zr mpr Mm H$er Ho$cr. "coih$ Am{U gm m{oh$ ~m {YcH$s' `mm {df`mmm r nrem. S>r.gmR>r Aä`mg H$aVmo Amho åhq>ë`mda Ë`m A{YH$M gwimdë`m. mpm Aä`mg B J«Or- amr>r H$mX ~arh$ma Agm VwcZmË H$ Amho, ho r gm {JVco. Ë`mMrhr Ë`m Zr OwO~r m{hvr H$ê$Z KoVcr. nu Ë`mM ^oq>rv "H$mogiyZ ns>umao Am^mi' r nwýhm nm{hco. Hw$Ry>Z Var VH $VrW cú Uemór OmoetMm {df` {ZKmcm Am{U ~mb IdiyZ CR>ë`m. emór~wdmhr H$m±J«ogMo, nu E.EZ. am `À`m à^mdm wio Oam S>mdrH$S>o PwH$Umao. "Vmo gah$mar emór' Aer gwédmv H$ê$Z ~mbªzr emór~wdm, Ë`m M amoh$mau, Ë`m Mo `ed Vamd (n`m `mzo B {Xam Jm Yr) { $ŠgoeZ, gëmoyzmnojm ì m» mz XoV { $aê`mmr Ë`m Mr (~mbªà`m Vo) auzrvr `mmo Ago H$mhr dm^ms>o H$mT>co H$s, r nwýhm EH$Xm ^m ~mdyz Jocmo. Voìhm Am{U AmVmhr cú UemótÀ`m gd ñneu ì`mg JmMr mo{hzr mâ`mda AmhoM. XþJm ~mbªmm à{vdmx H$aUo cm eš` ZìhVo Am{U Ver BÀN>mhr ZìhVr. r Amncm (ew ^mgmaim) EoH$V ~gcmo. WmoS>çm doimzo ~mb em V Pmë`m. " r E{e`m{Q>H$ cm`~«ar Ü`o AgVo' (ho Va gjù`m hmamï >mcm mhrv hmov ) Ago ZdrZ AmoiI Agë`mgmaIo gm {JVco Am{U " w ~B cm Amcmg H$s cm ^oq>ë`m{edm` nav Om`M Zmhr,' Ago H$~yc H$ê$Z KoVco. nwt>mr XmoZ-VrZ df} r Vo nmivhr hmovmo. gmd O{ZH$ OrdZmV XþJm ~mb "XeàhaUYm[aUr' hmoë`m. {cimumv "H$ cm ² H$ cxc{dhm[aur' hmoë`m Am{U E{e`m{Q>H$ gmogm`q>rvco Ë`m Mo Xe Z "dmur{dúmxm{`zr' Ago hmovo. Ë`m Mr gmdir, H $e, $ma C M Zgcocr, EH$ nm` Oam AmoT>V MmcUmar Am{U H$nmimda Ag» qmvm d gëmoyzmvcr H$moS>r `m À`m AmR>çm { adumar ZD$dmarVcr yvu A{Ve` {dcmo^zr` hmovr. n{hë`m EH$-XmoZ ^oq>rv (AmV OmVm `ov Zgo. ñdmjvh$jmvyz AmV {Zamon nmr>dcm H$s, ~mb ~mhoa `m`à`m) Amåhr {VWë`m H±$Q>rZ Ü`o $º$ Mhm KoVcm. EH$Xm Ë`m Mo OodU ìhm`mo hmovo åhuyz Ë`m À`m S>ã`mVco XmoZ Kmghr Im o. "AmdS>c H$m?' `m àízmcm Iao CÎma Úm`Mr mpr H$m` {~emx hmovr! hmoh$ma XoD$Z r OmñVM AS>H$cmo. ""AmVm VwP w ~B M R>ac H$s cm AmYr H$mS> Q>mH$V Om. r VwPmhr S>~m AmUV OmB Z.'' J VrZ-Mma ^oq>r Vemhr Pmë`m. Ë`m À`m nmh${gõrda Iyn {c{hco Joco Amho. BH$S>o AZoH$ df} hmoñq>ocmo OodU Oodë`m wio mpr MdM Jocr hmovr. Am`Vo OodU cm Mm JcoM cmjv Ago; nu Vmo mpm Voìhm àm VM ZìhVm. 113

114 gmymau Vmg^a ~mocuo ìhm`mo. r EoH$V amhm`mmo. mor mor>o Jm`H$ AJXr OdiÀ`m S>itZm V~cmnoQ>r{edm` JmU EoH$dVmV, Vem XþJm ~mb ~mocm`à`m. VÎdkmZ, mzdd eemó, g moemó, CËH«$m Vr, Am{Xdmgr OrdZ, Amncr XmoZ loð> hmh$mì`o, BVa g ñh $V H$mì`o, ^mî`j«w, g ñh $V gëmoyzmmr CÎma ^mavm Yrc g Õr, g VH$dr, amr>r gm{hpë`h$, g rjm, {MÌH$cm, {eënh$cm YoM nmh$h$cm, g H$mcrZ amoh$mau, amzs>o-{q>ih$m nmgyzmm ^mavr` ñdmv Í`mMm B{Vhmg, ~wõmmo OrdZ, {eh$du Am{U nmcr Yë`m OmVH$H$Wm, H$c Xa gëmoyh$m Mo àh$ën (CXm.Añdc), cmoh$jrvo, cmoh$gm{hë`... gjiom {df` Ë`m Mo ì`mg JmMo, Aä`mgmMo Am{U {Oìhmù`mMo. Vo ~mocuo aoh$m S> H$am`cm hdo hmovo. nu AmOMr H$ZopŠQ>pìhQ>r Voìhm Hw$UmÀ`m ñdßzmvhr ZìhVr. mì AcrH$S>o XþJm ~mbªà`m coizmmo rzm d e nm`z `m Zr g nmxz Ho$coco coig J«h dmmvmzm AZoH$ doim "ho nydu EoH$co hmovo,' Agm ^mg Ë`m wiom hmovmo. `m Am^mimImcr mprhr EH$ OmJm {ZpíMV Pmcr Va...! nu "nwéfñ` ^m½` ' AmS>do `m`mo hmovo Am{U nav EH$Xm ms>jyih$am AmS>do Om`Mo hmovo. nwê`mà`m Ë`m "dmh$coë`m' gm{hë` g oczmz Va H$mhr {Xdgm VM ms>jyih$a dmaco. gmè`m hmamï >mcm hihi dmq>uo Ano{jVM hmovo. nu ms>jyih$am Zr nwê`mà`m g oczmà`m ì`mgnrr>mda XþJm ~mbªmo dmh²$vms>z EoHy$Z H$nmimda hmv mê$z KoVcm, ho gdmªzr nm{hco hmovo. Vmo YmJm nh$sy>z Ë`m À`m wcmzo "Ë`m AmKmVmZoM Vw Mr Am`wî`aofm VwQ>cr Va Zmhr?' Ago Img g {Q> Q>c {dymz Ho$co. Ë`mda XþJm ~mb ^S>H$ë`m hmoë`m. ""{dz`, Vy EH$ H$m H$a. mâ`mda ms>jyih$amà`m IwZmÀ`m AmamonmMm IQ>cm XmIc H$a; åhuoo r Vmo H$m Am{U H$gm ocm, ho gjù`m hmamï >mcm gm JVo.'' r Ajae: hmxacmo. hm ìhmoëq>mm {doomm Q>m da Amho. AmnU Oo Vo 460 ìhmoëq>mo. ho H$m Amnë`m AmdmŠ`mVco Zmhr, EdT>o Z $s H$imco. Ë`m {Xder r ~mbªmm nmam WmoS>m Imcr Amë`mda Ë`m Mm (eodq>mm) {Zamon KoVcm. {H$Vr Var {Xdg XþJm ~mb nì {chÿz "IQ>ë`mMr V`mar Hw$R>n`ªV Amcr?' Ago {dmmavrc H$s H$m`, Aem YmñVr Ü`o Joco. Ë`m H$mimV O`d V Xidter mpr IynM OdirH$ hmovr. Ë`m À`m H$mZm da gjim àh$ma KmVcm. mugm Mo A Va J AmoiIÊ`mV Xidr Va~oO hmovo. Vo åhumco, ""hs>uh$a, XþJm ~mbªà`m $ma Odi OmD$ ZH$m. Vr Xþê$ZM Z ñh$ma H$am`Mr ì`º$s Amho. Vr gvv H$gë`m Var CËH$Q> V Ðr Ü`o AgVo åhuyz gw Xa {XgVo. AmnU {VÀ`mda ào Va H$aUmaM AmhmoV; mì Xþê$Z H$am`Mo. Vwåhr H$mhr ~moccmv Am{U {VMr V Ðr mos>cr, Va n{hcm VS>mIm Vr VwåhmcmM XoVo. åhuyz Va r {VÀ`m "d Xo mva ²' Q ñq>cm cjom Xhm homa én`m Mr XoUJr {Xcr Am{U {VWoM Wm ~cmo. cm ~«kmz Pmco. r Ë`mZ Va AmOVmJm`V E{e`m{Q>H$ gmogm`q>r Ü`o Jococmo Zmhr, AéU {Q>Ho$H$a {VWo AZoH$Xm ~mocdm`mm Varhr. cm {VWo Omd g dmq>vm Zmhr. mì H$ cxc{dhm[aur Am{U dmur{dúmxm{`zr XþJ}À`m ghdmgmv r gvv AgVmo.'' e{º$nrr>mgzñw XþJm ~mb Am{U nm`mer ~gcoco am.o. Xoe wi Am{U Zaha Hw$é XH$a `m ñ {V{MÌmnmgyZM `m nwñvh$mmm AmoZm m Pmcm, Ago åhq>co nm{hoo. am. O., Ë`m À`m nëzr gwcmomzm~mb Am{U Zaha Hw$é XH$a `m VrZ Zñdr ì`º$s Á`m À`mg moa ZV ñvh$ ìhm`à`m, Aer mugo $ma WmoS>r hmovr; mì XþJm ~mbªmo ñwmz Ë`m `mxr Ü`o $ma damo Am{U AT>i hmovo. Xoe wi nvr-nëztzm coih$ S>itÀ`m nmoq>mv {eaê`mmo ì`gzm hmovo; Iao Va hmvm~mhoa Jococo hmovo. amoo n º$scm amr>r coih$m n H$s Hw$Ur Zm Hw$Ur Ë`m Zm Vm S>r cmdê`mnwavm hdmm Agm`Mm. Ë`m wio gm{hpë`h$m Mr qh$dxývr (Jm {gn) gvv Ë`m À`mH$S>o VmOr Agm`Mr. nwc À`m ^mfov gm Jm`M Va "gm{hpë`h$ Am{U àm m{uh$' XmoÝhr àh$maà`m AmR>dUtMm I{OZm amooà`m amoo AnS>oQ> H$aUo, ho Ë`m Zm gho O m`mo. r Xoe wim À`m ~ R>H$sV 1979 nmgyz Amcmo Am{U ghgm Ë`m Jm {gn Ü`o- {deofv: coih$m À`m ImgJr Am`wî`m Ü`o- $ma Jw Vcmo Va ~è`m-dmb Q>mMo Imna Jw VUmè`mÀ`mM mwr w$q>vo, ho Ë`m XmoKm H$S>o nmhÿzm {eh$cmo. mì am.o. Agon`ªV (1985), d{hzr Agon`ªV (1997) XþJm ~mbª~ôc {ZVm V ào, AmXa, 114

115 lõm `m{edm` H$mhr ~ao-dmb Q> EoH$m`cm { imco Zmhr. {dídmg nmq>rc ("ApñVËddmX'Mo coih$) XþJm ~mbªmo AË` V {ZH$Q>dVu - Vo nwê`mcm Amco H$s Xoe wim H$S>oM AgV. O`m XS>H$am Mohr VoM. Xoe wi Joë`mZ Vahr ho XmoKo d{hztzm `m Zm Ë`m àh$mao gmw XoVM hmovo. `m nwñvh$mà`m n{hë`m Amd ÎmrMo (1988) H$m nrambq> {dídmgh$s>om hmovo. XþJm ~mbªà`m AË` V OdiMo AemoH$ ehmuohr Xoe wi H $nzr Ü`o EHo$ H$mir KaMoM hmovo. Hw$é XH$am Mo 1982 Ü`o 10 o$~«wdmarcm Pmcoco AmH$pñ H$ {ZYZ hm gjù`m amr>r coih$-dmmh$m da Pmcocm $ma mor>m AmKmV hmovm. Life imitates Art Aem àh$mamm EH$ `mojm`moj Agm H$s, 10 o$~«wdmar hm XþJm ~mbªmm dmt>{xdg Ago. Ë`m Mm OÝ 1910 Ycm, åhuoo Hw$é XH$am nojm Ë`m XrS> {nt>rzo ds>rc hmoë`m. Varhr kmzì`dhmamv gd M g d`ñh$ AgVmV, ho AmoiIyZ Ë`m Zr Hw$é XH$am ~Ôc åhq>co Amho, "àm. Zaha Hw$é XH$am À`m mjo "H $cmgdmgr' Ago {deofu AOyZhr cmdê`mmo YmS>g cm hmov Zmhr, BVHo$ Vo ì`{º$ Îd {Od V Am{U YS>nS>o hmovo. KS>Umao, ns>umao {Z nwýhm CRy>Z YmdUmao Ago ì`{º$ Îd ghgm {dgam`cm hmov Zmhr. Ë`m Zm hîdmh$m jm Iyn-Iyn hmovr. {VÀ`m wio Ë`m À`m Q>ßß`mdaMo CËH$f q~xÿ nwîh$im hmovo Am{U EH$-EH$ CËH$f q~xÿ Vo Amnë`m H$doV AmUrVhr Mmcco hmovo.' Hw$é XH$am Mo BVHo$ Zo Ho$ Am{U dmñvd nu göx` du Z $ma ¹${MV dmmm`cm { ioc. Ë`m À`m {ZYZmZ Va EH$ df CcQ>ë`mda XþJm ~mbªzr hr ^mfuo Zm XoS> w $m r {Xcr hmovr. Hw$é XH$am À`m {ZYZmÀ`m AmKmVm YyZ Xoe wiû` gmdam`cm doi cmjumam hmovm; Ë`mVM 1 OyZ 1985 `m {Xder Xoe wim Mo {ZYZ Pmco. Ë`mVyZ gmdê$z nwýhm H $nzr mju cmdê`mv VrZ df} Jocr. mì Vmo AdKS> H$mi g nvmm gwcmomzm~mbªzr 1988 Ü`o `m nwñvh$mmo àh$mez Ho$co. Ë`m åhuvmv, ""..."emgz, gm{hpë`h$ Am{U ~m {YcH$s' åhuoo XþJm ~mbªà`m- am. O. Xoe wi Am{U Ë`m À`m wio Xoe wi Am{U H $nzrda Agcoë`m ào mmr IyU. am. O. Xoe wim À`m mjo Ë`m Zr mâ`mdavr EdT>m {dídmg Q>mH$cm `mgmr>r Ë`m Mr r H $Vk Amho.'' `m nwñvh$mà`m nmr>r mjmo {d`mojmmo, doxzomo gyì BWoM g nm`cm hdo hmovo; nu {Z`Vr Am À`m mjo hmv YwD$Z cmjcr hmovr. gwcmomzm~mbªzr Ë`m Mm ^mmm adr JmoS>~moco `mà`m Vmã`mV Xoe wi H $nzr {Xcr hmovr df} Amåhr H $nzr gm ^micr. AJXr am.o.bvš`m {X mimv Zmhr Var à{v^mdmz Am{U gm m{oh$ OmU Agcoë`m coih$m Mm (gwcmomzm~mbªmo eãx) emoy KoV am{hcmo. adr JmoS>~moc Mo AJXr Hw$é XH$am Mm eodq> AmR>dmdm BVHo$ 11 OyZ 2014 `m {Xder AmH$pñ H$ {ZYZ Pmco. Ë`mVyZ gmdaê`mv nwýhm 3-4 df} Jocr Am{U AmO hr Xþgè`m Amd ÎmrMr àñvmdzm r {c{hvmo Amho. Xoe wim Mr Am{U mpr OdirH$ cjmv KoVm Vmo mpm h $M Amho, O~m~Xmarhr Amho. doxzomm R>UH$m Agcm Varhr Amnco H$m {Zð>oZo H$am`Mo, ho Á`m ì`º$sḧ$sy>z r {eh$cmo, Ë`mV XþJm ~mb AmhoVM. AOyZ EH$ H$maU Amho. à{v^md V Am{U gm m{oh$ (nwt>o OmD$Z amoh$s`) ~m {YcH$s `m gḧ$ënzomr amr>r Ü`o $maer MMm PmcocrM ZìhVr, åhuyz XþJm ^mjdvm À`m `m nwñvh$mà`m Zì`m Amd ÎmrMo à`mooz Amho. mì n{hcr Amd Îmr $ma YS>mŠ`mZo Incr ZìhVr Am{U {VÀ`mdahr Imoc MMm Pmcr ZìhVr ho dmñvd ñdrh$mam`cm hdo. Vrg dfmªz Va Xþgar Amd Îmr dmmh$m Zm gmxa H$aVmZm Yë`m H$mimV `m {df`mmo ^mavr` Am{U OmJ{VH$ nmvirda ~Xccoco gẍ^ Ü`mZmV R>odm`cm hdov; g{dñva {c{hco Va Vo EH$ dojio nwñvh$m hmob c. Varhr àñvmdzoà`m `m XoV ( mâ`m Vo, nwñvh$mà`m EHy$U nmzm À`m EH$-Xem e nmzm V) `m {df`mmr H$mhr o$a m S>Ur H$aUo Amdí`H$ Amho. AmUr~mUrÀ`m H$mimV XþJm ~mb WoQ> g{h«$` Pmë`m åhuyz `m {df`mcm H$mhr (AënH$mi H$m hmob Zm) à{vð>m cm^cr hmovr. Ë`mZ Va `m {df`mcm ~Jc XoD$ZM amr>r coih$ Amncr ~ar-dmb Q> coizh$m mr>r H$aV am{hco, ho gë` Amho. mpm nrem.s>r.mm {df`m hm hmovm; mì ~m {YcH$s ñdrh$mê$z {c{hcoë`m gm{hë`mà`m AnwaonUm wio r à~ Y {chm`mm Zmhr, Ago R>adyZ nìh$m[avo Ü`o Jocmo; nu {df`mmm Ü`mg gmos>cm Zmhr. XþJm ^mjdv `m àm T> gëmo{yho$zo ho nwñvh$ {c{hco Amho, Ë`m wio Ë`mMm Jmofdmam Úm`Mr Oê$a Zmhr. àë`oh$ àh$aumà`m gwédmvrcm Ë`m Zr Ë`m àh$aum Yë`m w»` 115

116 {df`m Mr `mxr {Xcocr AmhoM. "emgz d coih$', "~m {YcH$s Am{U Amåhr åhuoo coih$ {Z dmmh$', "~m {YcH$s~ÔcMm AmUIr EH$ {dmma', "ñdmyrzvm Am{U Amåhr', "amá`g ñwm, emgzg ñwm Am{U Amåhr' (~hþym ho àh$au nwñvh$ V`ma H$aVmZm OmoS>co Agmdo, H$maU Ë`m Zr "coi' åhq>co Amho.) Aem nmm XrK àh$aum Ü`o Ë`m Zr `m {df`mmr Iyn ì`mnh$ m S>Ur Ho$cr Amho. mì J«m {WH$ ^mfm, n[a^mfm AJXr mooš`m à mumv dmnê$z {cimu dmmh$m À`m S>moŠ`mdê$Z Z OmÊ`mMr S>moig H$miOrhr KoVcr Amho. Ë`m wio nwñvh$mmr YmQ>Ur ckwà~ YmMrM Agcr, Var Ë`mMr dmmzr`vm A~m{YV amhvo. EH$ Aä`mgy à{v^m Amnë`mer g dmx H$aVo Amho, AgoM dmq>vo. XþJm ~mbªzr ì m» mzo {Xcr Voìhm AmUr~mUr aô Pmë`mcm gmv df} Pmcr hmovr. Vo gẍ^ nwgq> hmov Mmcco hmovo, åhuyz gwédmvrcmm Ë`m Zr `m MM}Mo à`mooz gm {JVco Amho. ""AmUr~mUrZ mor> M pñwë` Va mâ`mv KS>dyZ AmUc. VoìhmnmgyZ Á`mÀ`m gmd O{ZH$ Zmdm Ü`o cmoh$emhr Amho, nu ì`dhmamv ga Om emhrm Ho$di Amho, Aem Am À`m emgzmer Amåhr gm{hpë`h$m Zr H$g dmjmd, hmm mâ`m qmvzmmm EH$ od {df` hmod$z ~gcm Amho. AmUr~mUrnydu EdT>çm àiavoz hm {df` cm OmUdcm ZìhVm, Ag AmVm XþX dmz åhumd cmjv Amho. Ia Va, Amåhr gm{hpë`h$ qh$dm ~w{õ V d Am Mo emgz hm Am Mm {Ma VZ qmvzmmm Am{U qmvommhr {df` Agm`cm hdm hmovm. nu Iyn-Iyn H$mi dmq> nm{hë`mz Va, AJ{UVm À`m ~{cxmzmz Va ñdmv Í`mMr Vr {Xì` nhmq> COmS>cr hmovr. nhmq>oà`m Ë`m Yyga àh$memv ^mdr gḧ$q>o Am À`m ZOaocm Odinmg {XgcrM ZmhrV. "Amåhr EH$XmMo ñdv Ì Pmcmo' `m EH$mM H$ënZoZ Amåhr BVHo$ H$mhr ~ohmoe Pmcmo hmovmo H$s, Vo ñdmv Í` {H$Vr ^wg^werv, {H$Vr VH$cmXÿ Amho; amá`h$ë`mªmr ~wõr ^«ï> hmovmm Amåhm ZmJ[aH$m nmgyz {H$Vr ghomghor Vo ñdmv Í` {hamdyz KoVco OmUma Amho Am{U à{vhy$c n[apñwvrer wh$m~cm H$aÊ`mMr Am Mr ñdm^m{dh$ gd` Vmoda J mdyz ~gë`mzo Am Mr AdñWm H$er X`Zr` ~ZUma Amho, `mmr H$gcrM AmJmD$ H$ënZm Amåhmcm Amcr Zmhr. AmUr~mUr hm mâ`m Am`wî`mVcm Aem àh$mao EH$ XméU àg J hmovm. Ë`m EH$m jumzo cm Oo {eh$dco, Ë`mMmM {dmma r Jocr gmar df} H$arV Amho {Z Ë`m qmvzmvyz cm Oo C Jco, Oo gwmco Vo r Vwåhmcm- {deofv: Am À`m VéUm Zm gm Jy nmhv Amho.'' Ë`m H$mimVë`m qmvzm YyZ Oo C Jco Vo r {deofv: Am À`m VéUm Zm gm Jy nmhv Amho- Ago Ë`m åhuvmv. AmO Ë`m VéUm Zrhr gmr>r Amocm S>cr Agoc; mì à{vhy$c n[apñwvrer wh$m~cm H$aÊ`mMr ñdm^m{dh$ gd` AgUmè`m À`m g» ov H$mhr dmt> Pmcr Amho H$m, hm gëmoyzmmm {df` R>amdm. nwñvh$mà`m n{hë`m àh$aumv AmUIr EH$ ñnï>moº$s gmns>vo. ""Amncr cmoh$emhr $maer OwZr Zmhr. Zìho, Vr ~më`mdñwovm Amho. Aem doir `m àh$maà`m àm m{uh$, {ZîH$m, Z {VH$ aidmcxmam Mr Amdí`H$Vm Va Amnë`m g momcm A{YH$M Amho. nu Ë`mgmR>r coih$-h$cmd Vm Zr Amnco gîd Onco nm{hoo. Vo H$am`Mo åhuoo emgzmmo q YonU ZmH$maco nm{hoo, VaM Vo emgzmcm Oa~ XmIdy eh$vrc Am{U àg Jr AmoT>dcoë`m gîdnarjov nyu ËdmZo CÎmrU hmovrc. gîdnarjomr EH$ Ion EH$Xm `od$z Jocr Amho. Vmo AZw^d `m Ñï>rZo $magm H$m VwH$mñnX Zmhr. nu AOyZ gd ñd Jococo Zmhr. AOyZhr Amåhr gd gm{hpë`h$ VmR> H$Ê`mZo OJy ehy$. mì `mgmr>r emgzmà`m AQ>rda emgzmer ghh$m` H$aÊ`mMo V Ì {Z Vgco CnXoena Ì Xÿa R>odco nm{hoov. eš`vmoda ñdv:à`m {h Vrda OJm`Mo R>a{dco nm{hoo.'' AmO XþJm ~mb AgË`m Va H$mhr dojio åhumë`m AgË`m H$m, hm àíz àë`oh$mzo ñdv:cm {dmmaê`mgmaim Amho. `mda "Iao à{v^mdmz H$m` AmUr~mUrVM OJV AgVmV' Aer Mmncwgr H$aUmao Voìhmhr hmovo Am{U AmVmhr AmhoV. XþJm ~mbªmm Ü`mg cmoh$emhr g ñh $VrMm Amho, ZwgË`m cmoh$emhr amá`ì`dñwomm Zmhr. " VXmZmMm h $ Am{U cmoh$emhrmr àñwmnzm `mv H$m` H$maU^mdmË H$ g ~ Y Zmhr H$s, EH$ CnpñWV hmovmm Xþgao AmnmoAmn ApñVËdmV `ob c' Ago Ë`m Zr nwt>o Zm X{dco Amho. XþJm ~mbªmo gm{hpë`h$m Zm AmdmhZ Amho Vo 116

117 "Iar cmoh$emhr g ñh $Vr' éo{dê`mgmr>r amá`h$ë`mªzm Oa~ ~gdy eh$umao Z {VH$ aidmcxma ~ZÊ`mMo. "{~a~c-~mxehm' ZmVog ~ Ym Mr ^cmdu H$aUmè`m Am À`m VWmH${WV à{v^md Vm Zm hr O~m~Xmar ñdv:à`m S>moŠ`mda Voìhmhr `m`mr ZìhVr Am{U AmVmhr `m`mr Zmhr. nu XþJm ~mbªmm Vgm AmJ«h Voìhmhr hmovm, AmVmhr AgVm. Agm AmJ«h YaVmZm Ë`m Zr Ho$cocr Aä`mgnyU m S>Ur `m nwñvh$mmr MoVZm Amho. AmUr~mUrMr nmduoxmoz df} Am{U Ycr hr ì m» mzo XoÊ`mn`ªVMr 5-6 df} `m H$mimV XþJm ~mbªzm XmoZ àíz dma dma {dmmaco Joco. AmUr~mUr{déÕ Ë`m PJS>ë`m Vo ZmJ[aH$ åhuyz H$s copih$m åhuyz, hm n{hcm àíz Am{U emgzmer BVŠ`m H$R>moanUo dmjumè`m XþJm ~mb {Za{Zamù`m ^m S>dcXmam Mm Am{W H$ AmYma Agcoë`m (VWmH${WV?) Y m Xm` gm ñh ${VH$ CnH«$ m À`m ì`mgnrr>m da H$m OmVmV, hm Xþgam àíz. `m XmoÝhr àízm mjmr Hw$pËgV ~m {ÕH$ {hh$ V AmoiIÊ`mBVŠ`m ~w{õ mz ñdv: Agë`m wio XþJm ~mbªzr n{hë`m àízmh$s>o $mago cj {Xco ZìhVo. Xþgam àíz $ezo~c S>mì`m S>itZr CnpñWV Ho$cm hmovm Am{U AmUr~mUrZ VaÀ`m cjomà`m H$mimV XþJm ~mbª^modvr g K, OZg K, COdo ^m S>dcXma `m Zr JXu Ho$cr hmovr, åhuyzhr Ë`m àízmmo à`mooz hmovom. `m Xþgè`m àízmcm Ë`m Zr n{hë`m àh$aumv CÎma {Xco Amho. Vo {Xë`mZ Va nwýhm EH$Xm cmoh$emhr, ~w{õàm mê`, ñdßzmiy AmXe dmxmà`m `m Xm, B{VhmgmMo {dn`m g, mšg Zo cmdcocm B{VhmgmMm dojim AW, ì`º$s EH$mM doir ñdv Ì AgVohr Am{U Ë`mM doir BVa AZoH$ KQ>H$m da Adc ~yzhr AgVo, BË`mXr wôçm Mr MMm Ho$cr Amho. Xþgè`m àh$aumv XþJm ~mbªzr ~m {YcH$s `m w»` {df`mcm hmv KmVcm Amho. amr>rv hm eãx àw dmnaê`mmo lò AWm VM AemoH$ ehmuo (XþJm ~mbªmo ghh$mar, { Ì, Amá) `m Mo hmovo. Vo Ë`m Zr mý` Ho$co Amho; mì ehmê`m ZrgwÕm ~m {YcH$s eãxmmm AW Añnï> R>odë`m wio CS>mcoë`m Jm Yimda ~moq>hr R>odco Amho. gm{hpë`h$m À`m ~m {YcH$sÀ`m {dmmammm B{Vhmg Ë`m Á`m± nm c gmì `m «$ M {dmmad V-coIH$mnmgyZ H$aVmV. Commitment hm yi eãx ZìhVm. yi «$ M eãx "Am JmO m' (engage) Agm hmovm. Commit `m {H«$`mnXmMm yi AW dmb Q> hmovm, ho Zm Xdco Amho. gmì Oo Absurdity Mo dmñvd m S>Vmo, mzdr OrdZmMr {ZaW H$Vm d {ZîH$m H$ `moj `m Mr H$mhr gm JS> KmcÊ`mMm à`ëz Ho$ë`mZ Va XþJm ~mbªzr ì`{º${zð> d dñvw{zð>- åhuoo ì`º$smr ~m {YcH$s Am{U {dmmammr ~m {YcH$s Ago XmoZ àdmh gm {JVco AmhoV. co{zz, MoaZm`eoìh, BÂXmZmoìh (XþJm ~mbªzr PmS>Zmoìh Agm Cƒma Ho$cm Amho. yi Cƒma cm S>m.AemoH$ Ho$iH$am Zr gm {JVcm hmovm. XþJm ~mbªmr MyH$ XþéñV H$aÊ`mBVH$m "A{dZ`' r XmIdy BpÀN>V Zmhr; Voìhm Ë`m MmM Cƒma H$m` R>odbm Amho.) BVahr H$mhr `wamonr` coih$-zmq>h$h$mam Mr MMm Ho$ë`mda gmì À`m dml² `rz ~m {YcH$sÀ`m m S>UrMm nam e Ë`m KoVmV. VéUm Zr H$moUË`m Zm H$moUË`m VÎdmer ~m {YcH$s R>odcr nm{hoo, `m ^y{ Ho$Vcm YmoH$m ñnï> H$aVmV. ""H${ Q>oS> Am a JOo~, H${ Q>oS> ñq>m{cz, Ë`mM OmVrMo ZmPr Am{U AÝ` Xoer-{dXoer mwo{ $ê$ `m À`m ZmXr cmjê`mamyr gdªh$f {dmma H$am,'' Ago `wdh$m Zm gm JyZ Pmë`mda "dmb Q>mMr ~m {YcH$s Q>mimdr, nu Mm Jë`mMr ñdrh$mam`cm H$m` hah$v Amho?' `m ^y{ Ho$Mm nam e {Vgè`m àh$aumv KoD$, Ago gwm{dvmv. S >{Ze VÎdk gmoaoz {H$H}$JmS> À`m ^y{ Ho$Mr $ma Imoc MMm `m àh$aumv Amho. ~m {YcH$sgmR>r ~wõrmm Cn`moJ Zmhr. lõmm ~m {YcH$s {Z m U H$aVo Am{U {Z^mdÊ`mMr eº$s XoVo, hr Ë`mMr ^y{ H$m. `m ^y{ Ho$ wio B{VhmgmV AmoT>dcoco AZW VwåhrM emoyyz nmhm, Agm J hnmr> dmmh$m Zm XoD$Z XþJm ~mb " mzdr ~wõrcm `m Xm Agë`m Var Ë`m Amocm S>Ê`mMr VmH$X ~wõrvm AgVo', ho gë` gm JVmV. ~m {YcH$s mzyz EImXr ì`º$s, {dmma, g KQ>Zm, nj, n W `m À`m Ü`o am{hë`mzo { iumar gwa{jvvm {H$Vr $gdr AgVo, `mmo {ddau H$aVmV. OmVm-OmVm VWmH${WV A pšq>pìhñq> S>ir ~ R>o H$m H$aUmè`m ~w{õ Vm Zm H$er VwÀN> coivmv, ho AmR>dyZ Ë`m Mmhr g mmma ~mbªzr KoVcm Amho. àh$aumà`m 117

118 eodq>r-eodq>r Ë`m åhuvmv, ""gë``wjmà`m àdoeûmammr {H$ r $º$ Am À`mM hmvr Amho- Agm H $R>emof H$aUmao n{dì J«W, n{dì ào{fv, n{dì n W Am{U nj, gmyy Am{U gx²jwê$, `mojr Am{U OmoJr VgoM R>ma dos>o AmOda `m OJmV H$m` WmoS>o hmod$z Joco, H$s Á`m À`m VWmH${WV A {V ^m{h$vm Mm AZw^d Amåhr KoVcocm Zmhr? ñdv:à`m ^«m H$ mor>onumà`m H$ënZoZo ^acoë`m ^«{ ï>m Mr g» m `m OJmV H$ r Zmhr. na Vw ImoQ>çm KmofUm da ^moù`m-^m~s>çm Zm PwcdyZ Ë`m À`m Ordmda ñdv:mr Vw ~S>r ^ê$ nmhumè`m Mr g» mhr `m OJmV H$mhr H$ r Zmhr.'' ho eãx AmOhr OgoÀ`m Vgo cmjy AmhoV. gdªh$f {dmmammr gmd H$m{cH$Vm Aer AgVo. Mm Ï`m àh$aumv mì H ${Verc XþJm ~mbªmr OmJm VÎdkmZmÀ`m ^mî`h$ma c{cv copih$m XþJm ^mjdvm Zr KoVcr Amho. ho àh$au AË` V dmmzr` Amho. "ñdv:mr ñdv:er ~m {YcH$s' hm AÜ`mË Am{U ApñVËddmX `m XmoÝhr {dmmam V g mz AgUmam YmJm nh$sy>z Ë`m Jm V ~wõmh$s>o `ovmv. (ho {df`m VamgmaIo dmq>vo, nu Vo ñdm^m{dh$hr hmovo. " r Hw$R>ohr dº$m åhuyz Joco Var AmUr~mUrdaM ~mocuma' Ago Ë`m AmUr~mUrÀ`m nmduoxmoz dfmªv åhuv; nu ~wõ hm Va Ë`m Mm OrdZ^amMm Ü`mg/Aä`mg{df`. Ë`m wio AmUr~mUr wio Úmì`m cmjcoë`m ì m» mzm V Vmo S>moH$mdcm ZgVm, VaM Zdc!) ~wõmcm gë` gmns>co hmovo Varhr BVam da Ë`mZo Vo cmxco Zmhr, "Va Vw Mo gë` Vwåhr emoym' Agm CnXoe Ho$cm, hm Ë`mVcm H$irMm wôm. na namdmxr Am{U {M{H$ËgH$, n[adv ZdmXr ^y{ H$m Mm g Kf {Ma VZM AgVmo; nu Ë`mV ~wõmzo EH$ Z {VH$, àm m{uh$ ^y{ H$m KoVcr hmovr. ~wõmzo na naoà`m {H$MH$Q> MM}À`m O OmimV Z AS>H$Vm, OrdZmVco Xþ:I-doXZm-Vmn `m VyZ wº$ hmoê`mmm mj emoycm hmovm ( mšg Mrhr VrM YS>nS> hmovr), ho Ë`mMo dojionu ~mbªzr AYmoaopIV Ho$co Amho. Á`y, p¼ü {ZQ>r, Bñcm ho EHo$ídadmXr Y, Akò dmxr qhxÿ Y - nu y{v nyom mzumam Am{U B ída Z mzumao O Z, ~m Õ Y `m Mr OrdZmVë`m Xþ:ImH$S>o nmhê`mmr nõvr, H$ {dnmh$mà`m H$m`ÚmZo Ë`mda {Xcoco CÎma B. m Sy>Z ~wõmzo Zwî`mcm "ñdmyrz'nuo OJÊ`mMm gẍoe {Xcm, ho Ë`mMo mor>onu XþJm ~mb Zm X{dVmV. ñdmv Í` Am{U ñdmyrzvm `mvcm $ah$hr XmIdVmV. {ZU `^` (gw Xa eãx!) ñdmyrzvoà`m AmS> `ovo, Ë`mVyZ O~m~Xmar Q>miÊ`mMr d Îmr `ovo, hohr Ë`m Zr ñnï>nuo ~Omdco Amho. eodq>r hmh$mì`m À`m VmoS>rÀ`m gm{hë`h $Vr AmYw{ZH$ H$mimV Pmë`m ZmhrV, hr I Vhr Ë`m Zr ì`º$ Ho$cr Amho. EH$ dmš` $ma ~mocho$ Amho. ""Iao Va c{cv dml² `mvyz ì`º$ hmoumar Z {VH$Vm hom Ë`m dml² `mmo Iao g W Z Agy eh$vo; mì Z {VH$Vm `m eãxmmm AW Z {VH$ CnXoe Agm `m`mm Zmhr.'' `mda H$mhr ^mî` H$aÊ`mMr JaO Zmhr. eodq>r AmJaH$a, amodms>o, gm H«$o{Q>g, Jm Yr `m (Ë`m À`m Vo) "ñdmyrz' ì`º$s Mr AmR>dU Ë`m Zr Ho$cr Amho. ""Aer Mma-XmoZ mugo Var àë`oh$ g momv hdrv, VaM Vmo g mo {Od V Amho Ago åhuvm `ovo; VaM OJÊ`mMr emz Am{U OJÊ`mV Iar Om.'' Ago åhuyz ho ì m» mz (coiz) Ë`m Zr g ndco. nmmdo àh$au Z Va {c{hco Agmdo. XþJm ~mbªzmhr Amncr m S>Ur A{Vì`má Pmcr, ho OmUdco hmovo. H$maU ho nmmdo àh$au nyu nuo amá`g ñwm, emgzg ñwm Am{U Amåhr `m {df`mmr ì`mdhm[ah$ ~moy XmIdUmao Amho. "g mommr gm ñh ${VH$ CÞVr gmyuo ho amá`g ñwomo H$m` Amho' ho Ë`m Mo dmš` gjù`m amá`g ñwm Ü`o R>iH$nUo {Xgoc Ago cmdm`cm hdo. amá`g ñwm Amdí`H$ Amho åhuyz Ë`m-Ë`m H$mimVco emgzhr Amdí`H$M AgVo. `m $gduwh$sà`m ^y{ Ho$Mo gs>ovmos> I S>Z H$ê$Z ""Voìhm emgzmmm àë`j ì`dhma nmhÿz d VnmgyZ Am{U Iè`m hovymm H$`mg ~m YyZM emgzmer d n`m `mzo amá`g ñwoer H$m` Vo ghh$m` Ho$co nm{hoo'', Agm ñnï> Bemam Ë`m Zr {Xcm Amho. amá`g ñwm Am{U g ñh $Vr d ñdmv Í`mMo yë`, ñdmv Í`, g Vm d CXma VdmX hohr {df` Ë`m Zr {dmmamv KoVco Am{U CXma VdmX hm eãx JTy>i Pmcm Agë`mMr {Q>ßnUr Ho$cr Amho. `m {dmmana naomo w»` AmYma åhuoo ì`{º$ñdmv Í` Am{U g mzvm `m À`m AmMaUm Ü`o `oumao àíz Ë`m Zr {dmmamv KoD$Z g momvrc a Oë m-jm Ocoë`m Mo àíz gmos>{dê`mgmr>r EHo$H$Q>çm ì`º$smo ñdmv Í` Oam ~moycm R>odco Va H$m` hah$v Amho, hr ^y{ H$mhr ImoSy>Z H$mT>cr Amho. `mz Va g VmdmX (BJ {cq>o[a`m{zp ), amoh$s` h $, 118

119 CXma VdmX Am{U gm{hpë`h$ `m Mr A{^ÞVm, go Zerc ì`º$smr H$ënZmeº$s wº$ R>odÊ`mMr CXma VdmXmMr eº$s dj ao wôo m Sy>Z "go Zerc ì`º$smr à{vð>m d ñdmv Í` mzumao emgz' cmoh$h$ë`muh$mar åhuvm `ob c, Aem {ZîH$fm nmer `ovmv. nwýhm EH$Xm Ë`m Zr Zohê$-Jm Yr KamÊ`mMr MMm H$ê$Z ho emgz ga Om emhr àd ÎmrMo Amho, Ë`m wio Ë`mÀ`mer ghh$m` H$ê$ Z`o, Ago R>m nuo åhq>co Amho. g mamon Agm- ""coih$-h$cmd V wº$ H$ënZmeº$sda OJVmV. åhuyz Oo emgz `m H$ënZmeº$sMm gḧ$mom H$ê$ nmhvo, Vo emgz Ë`m Mm eìym Amho. `m ^mdr gḧ$q>mvyz cmoh$m Zm ~mhoa H$mT>Uo, {ZXmZ Vem àh$mamm à`ëz H$arV amhuo- ho J coih$-h$cmd V `m Mo AmÚH$V ì` R>aVo. ho H$V ì` amá`h$ë`mªà`m mjyz qhs>ë`mzo nma ns>uma Zmhr qh$dm cmc {Xì`mÀ`m JmS>rVyZ qhs>ë`mzohr nma ns>uma Zmhr. AZoH$ ~S>çm À`m {damoymv EH$Q>çmZo R>m C^o amhê`mmo Y ` A Jr ~mudë`mzom Vo H$V ì` nma ns>oc.'' ho àmrvrmo ~mocuo! XþJm ~mbªà`m ì m» mzm Mo nwñvh$ V`ma H$aÊ`mMo H$m gwê$ AgVmZm r Xoe wi H $nzrà`m X Z {XZ g nh$m V ZìhVmo. Ë`m wio yi hñv{cpivmda H$m H$aÊ`mMr gÿr cm { imcr Zmhr. mâ`m hmvmv nwñvh$mmr N>mnrc àvm Amcr. (`m Xþgè`m Amd ÎmrgmR>rhr r $º$ ày $arqs>j Ho$co Amho.) nwñvh$ dmmyz Pmë`mda Voìhmhr Am{U AmVmhr H$mhr wôo CnpñWV H$aUo Cn`wº$ R>aoc. ì`{º$ñdmv Í` ho gd loð> yë` Amho. Vo Agoc, VaM Vmo g mo gwg ñh $V mzvm `ob c `m~ôc Xþ V Zmhr; mì ñdmv Í` hr mugmmr yi àoaum Amho H$m, H$s muyg Am{U BVa àmur, OrdO Vy, H$sQ>H$ ho gjio wimv {Od V amhê`mmr, {Q>Hy$Z amhê`mmr Or namh$mð>m H$aVmV, Vr Ë`m Mr w»` àoaum Amho? homamo dfmªmm Jwcm {JarMm B{Vhmg hom Xe {dvmo H$s- ì`{º$ñdmv Í` J mdyzhr mugo {Od V amhvmv, d e dmt>dvmv, B {Ð`gwI { idvmv Am{U Ë`mVcr H$mhr go Zerchr AgVmV. Ë`m wio ì`{º$ñdmv Í`mMo yë` ñn hur` (desirable) Am{U g nmxzr` (attainable) `m JQ>mV mos>vo; Vo J hrv YaVm `ov Zmhr. "AmUr~mUr wio mâ`m X Z {XZ Am`wî`mV Oa H$mhrM $ah$ ns>cm Zmhr, Va r {VMm {ZfoY H$m H$amdm?' Agm àíz {dmmaumar Ag» mugo XþJm ~mbªzr nm{hcr ZìhVr, Ago hmouo eš` Zmhr. coih$-h$cmd V åhuoo Zo Ho$ H$moU Am{U Ë`mVco gd M go Zerc AgVmV Am{U ñdv:à`m ñdmv Í`mMm (gwa{jvvo YyZ { iumè`m moh$ù`m doimmm, n emmm) Cn`moJ Vo wº$ H$ënZmeº$s YyZ ZdZdrZ emoyê`mgmr>r H$aVmV, ho XþJm ~mbªzr $mam A{Vì`má {dymz Ho$co Amho. {edm` coiz, A{^Z`, Jm`Z, {MÌ H$mT>Uo, yvu ~ZdUo, H$mnS> {duuo, ^m S>r KS>dUo, Amam XoUmè`m gmyzm Mr CncãYVm dmt>duo- `m gd wimv "H$cm' Agë`m Var ~hþg» m gmr>r ho gd ì`dgm`hr AgVmV Am{U ì`dgm`mmr Am{W H$ gämzm d J«mhH$mMo g mymz H$ê$Z ñdv:mr CnOr{dH$m MmcdUo `mgmr>r {H$ mz $m`xm, hr ~ YZo Ë`m À`mda AgUmaM. Am{U g mo {OVH$m ~momaì`dñwoh$s>o PwH$V OmVmo {VVH$s hr ~ YZo dmt>v OmVmV. "cmoh$m Zm AmdS>Vo Vo Amåhmcm H$amdoM cmjvo' hr VH«$ma ZgVo; Vmo H$~wcrO~m~M AgVmo. {edm` Eadr `m Zr H$mhr dojio Ho$co AgVo Am{U Vo g ñh $VrV ^a KmcUmao R>aco AgVo, Aer h r XoVm `ov Zmhr. nyu nuo " wº$' coih$, H$dr, Jm`H$, {MÌnQ>H$ma, ZQ>, {MÌ/{eënH$ma `m À`m ì`{º$ñdmv Í`mMo gwag H$ r Am{U M ËH$m[aH$ OmñV Ago Z wzo gd M g momv ^anya {XgVmV. ^m S>dcXma Am{U emgz `m Mr VwcZm H$aVmZm mzdr yë`m da AmH«$ U H$aÊ`mÀ`m `m XmoKm À`m eº$s Ü`o $ah$ Amho; VwcZoZo gah$mah$s>o hr eº$s OmñV AgVo. gah$ma X Z H$ê$ eh$vo, ^m S>dcXma Vgo H$ê$ eh$v ZmhrV. ho à{vnmxz R>mog dmq>co, Var Ë`mcm AZw^dmMm AmYma { iv Zmhr. àjv ~moma AW ì`dñwo Ü`o Va nw OrnVrM emgzmmr e cr Am{U emgzm Ü`o H$moU ì`º$s Hw$R>ë`m ñwmzmda AgVrc, ho R>adVmV. åhuyz Va OmJ{VH$ em VVogmR>r YS>nS>Umè`m Ho$ZoS>tMr Ë`m À`m "ì`{º$ñdmv Í`mMm nmium' åhumdm Aem XoemV {XdgmT>dù`m hë`m hmovo. ^mavmgma»`m A{dH${gV Am{U ga Om emhr g modmxr AW ì`dñwov Va ^m S>dcXma Am{U emgzmmo g JZ V AgVo. cm`goýg na{ Q>amOMm XþJm ~mbªzm ì`{º$e: $magm AZw^d 119

120 ZgUmaM. nu EH$mM doir g momcm cmjumè`m gd JaOoÀ`m dñvy Am{U Ë`m Mr CncãYVm, {dh«$smr qh$ V `m XmoKm À`m g JZ VmVyZ R>aV hmovr Am{U g momvë`m {dmma H$ê$ eh$umè`m mooš`m ì`º$s Zm nm[avmo{fh$, nxo, {eî`d Î`m, naxoej ZmÀ`m gÿr `m Mr I amv H$ê$Z Ë`m Zm Amnë`m H$Q>mV gm rc H$aÊ`mMo (co-option) qh$dm {ZXmZ Jßn H$aÊ`mMo ho H$mañWmZ hmovo. AmOhr `mv $ah$ ns>cocm Zmhr; XmoÝhrhr ~moy Zr. XoUmao AmhoVM, nu KoUmè`m Mr g» m H$Xm{MV dmt>vm Mmccr Amho. "{ZU `^`' Agm Aà{V eãx XþJm ~mbªzr `moocm Amho. "àë`oh$ coih$mzo amr>r ^mfocm {ZXmZ VrZ Zdo eãx/dmh²$àmma ÚmdoV' Agm Ë`m Mm AmJ«h Ago. Ë`m À`m Zmdmda hm eãx Z $s O m hmob c. {ZU `^`mda mv Ho$cr nm{hoo Am{U Vr H$aVm `ovo, ho Va Ë`m À`m Am`wî`mMo gyì hmovo; mì amr>r coih$-h$cmd Vm Zm BWohr PwH$Vo mn Ë`m XoVmV, Ago dmq>vo. " m Z gdm W gmyz ²', "~mh$m àg J Amcm H$s { R>mMr JwiUr Yê$Z ~gmd ', "Zamo dm Hw $Oamo dm' Aer MVwa, Mmncwgr H$amdr ho Va hm^mavmnmgyz Mmcy Amho. "{ZU `^`m'da mv H$aÊ`mgmR>r amr>r coih$ {Z^ ` hmoê`mnojm "A{ZU ` gmò ' hm mj nëh$avmv, ho IoXOZH$ dmñvd AmUr~mUrZ Va {XgcoM. "A{ZU ` gmò ' dmnaumè`m Mo XmoZ JQ> hmovo. n{hcm JQ> àm m{uh$ dmq>umam- "Amåhr AmUr~mUrg moa PwH$cmo, `m~ôc dmmh$m Mr j m mjvmo.' EdT>o EH$ dmš` Cƒmê$Z hr S>ir OUy H$mhr "H$mhr KS>c M ZìhV ' Aem A{^{ZdoemZo nwýhm EH$Xm coiê`m nmoiy cmjcr. Xþgè`m JQ>mZo Va ~mbªmr {Z^ `Vm hr ì`º$s åhuyz hmovr, copih$m åhuyz ZìhVr- Aer qzú Icmer Mmcy R>odcr. "{ZU `^`m'da mv H$ê$Z hmvr Vcdma KoÊ`mnojm "{ZU `^`m'mm Cn`moJ T>mc åhuyzm Pmcm. ì`º$smr ~m {YcH$s ycv: ñdv:er AgUma; mì hr ì`º$s AZoH$ ~ YZm Mo AmoPo KoD$Z OÝ mcm `ov AgVo. ñdv:mo eara, ê$n, d e, ^mfm, Y, g ñh $Vr, Hw$Qw> ~, g mo; ^mavm Ü`o OmV, {dh$mgmà`m gÿr, BVa ì`º$s À`m Amem-AmH$m jm `m À`m AmoÂ`m YyZ ì`º$smo {ZU `ñdmv Í` OÝ V:M YmoŠ`mV Amcoco AgVo. Ë`m YyZ OrdZmV Xþ:Io AZw^dmdr cmjvmv. Ë`mVyZ gwq>ê`mgmr>r ì`º$szo EH$sH$S>o ñdv: A {V gë`mmm emoy KoV amhmdo Am{U XþgarH$S>o BVam ~Ôc {ZIi H$éUm ~mijmdr; `mvyz ì`º$s "ñdmyrz' hmob c. J {Vcm H$moUr ~m YyZ R>ody eh$uma Zmhr, Vr ì`dhmamv AgyZhr ì`dhmamnmgyz wº$ Agoc. Aem ì`º$s À`m ~m~vrv Ë`m Mr H$emer, Hw$Umer ~m {YcH$s Amho H$s Zmhr, hm àízm {dmmavm `ouma Zmhr. hr m S>Ur CËH$Q> Agcr Var BWo XþJm ~mb ñdßzmiy hmod$z AmXe dmxmh$s>o PwH$VmhoV. Ë`m ñdv: VemM OJë`m hmoë`m åhuyz Vgo m S>Ê`mMm Ë`m Zm A{YH$mahr Amho. mì Ë`m Zr C oi Ho$cocr AmJaH$a, amodms>o, gm H«$o{Q>g, Jm Yr hr mugo nyu nuo "ñdmyrz' hmovr H$m? Amnmnë`m {dmmamer- H$m` joìmer n{hco {VKo ~m Yrc hmovo, nu Ë`m Mr mzdr doxzonmgyz gwq>h$m Pmcr. Ë`m À`m wio Ë`m À`m {ZH$Q>dVu`m Zm doxzm ghz H$amì`m cmjë`m ZmhrV, Ago KS>co Zmhr. Jm YtZr ñdv: {h mc`medt>çm MwH$m Ho$ë`m `mmr H$~wcr {Xcr, åhuyz XþJm ~mbªzm Vo "ñdmyrz' dmq>vmv Am{U Zohê$ Zr H$~wcr {Xcr Zmhr, åhuyz XþJm ~mb Ë`m Mr nais> g ^mdzm H$aVmV. àíz Agm- "ñdmyrz' S>itÀ`m MwH$m Mr qh$ V g momcm moomdr cmjvo; J Ë`m ñdmyrzvozo H$moUmMo ^co Pmco? XþJm ~mbªzrm {VWoM CÎma {Xco Amho. àë`oh$ g momv Aer mooh$s mugo Var Agm`cm hdrv, ho ~amo~a Amho. gjir mugo {ZU `^`mda mv H$ê$Z ñdmyrz Pmcr Va mor>m AZdñWm àg J {Z m U hmob c. XþJm ~mb AmXe dmxmh$s>o PwH$VmV, nu AamOH$ Ë`m Zm ZH$mo Amho. AmUIr EH$ àíz Agm C^m amhvmo H$s, Aem XmoZ-Mma ì`º$s g momv AgUo nwaogo Agoc Va BVam À`mcoIH$-H$cmd Vm gh$q>- ñdmv Í`mMo aju H$aÊ`mcm H$m` AW CaVmo? Ë`mgmR>r BVH$m AmQ>m{nQ>m H$emcm? AmO Zm CÚm AmUr~mUr CR>crM AgVr; J yj {JiUmè m Mo H$m` MwH$co? ì`{º$ñdmv Í`mMo yë` ñdrh$maco H$s ~m {YcH$s ho OmoIS> dmqy> cmjvo Am{U ~m {YcH$sMm {df` OrdZ{df`H$ VÎdkmZmÀ`m O JcmV Zocm H$s MMm A{Vì`má hmod$z nma ^ah$q>vo. hm {VT>m OwZm Amho. gmò Aer H$s, `m XmoÝhr mjmªzr Joë`mda "~m {YcH$s ZH$moM' ho CÎma gho gmns>vo. ~m {YcH$s 120

121 åhuoo ñdmv Í` J mduo, goýgm a{en ñdrh$mauo, amoh$s` njmmr hþhy$ emhr AmoT>dyZ KoUo, EH$M ì`º$s- J«WaUZrVr `m Zm eau OmUo Ago AW H$mT>co H$s wimv ~m {YcH$sMm wôm {ZH$mcmV H$mT>Vm `ovmo. `m MM}Mo Iao Am`m dojio AmhoV. à{v^md Vm Mr BVam da à^md nms>ê`mmr j Vm hr gdmªà`mm AZw^dmMr Jmoï> Amho. Ë`m wio g mo-{z` Zm Ü`o Ë`m Mo ñwmz hîdmmom AgUma, hohr gd mý` Amho. go ZercVocm Ü`ò dmxr Am{U gîmmymar gvv {~MHy$ZM AgVmV. `m gẍ^m V ñnï> ^y{ H$m àw ßcoQ>moZo Ë`mÀ`m "X [anpãch$' `m g dmx-j«wm Ü`o KoVcr hmovr Am{U ê$t> gm m{oh$ gḧo$vm Zm Y $m XoUmè`m Zm `m [anpãch$ Ü`o ñwmz Zgoc, Aer ^y{ H$m m S>cr hmovr. AerM H$mhrer ^y{ H$m Q>m cñq>m `Zo eošg{naaà`m ~m~vrv KoVë`mMo CXmhaU Amho. gm H«$o{Q>gÀ`m {dûîmo~ôc dmx ZìhVm; nu Ë`m {dûîmoà`m à^mdmmm YmH$ dmq>v hmovm, åhuyz Ë`mcm {dfmmm ß mcm ß`mdm cmjcm. Yë`m H$mimV ào{fv, Y g ñwm, Y J«W, Y `wõo Ë`m-Ë`m Y m Vë`m ê$t>r, àwm, H$ H$m S>o `m Zr ì`º$smo ñdmv Í` ZmdmMr gḧ$ënzmhr nwgyz Q>mH$cr hmovr. ^mavmv Ë`mcm H$ {dnmh$ Am{U Om{Vg ñwozo hmv^ma cmdcm. ^mavmzo {ZXmZ AÜ`mË Am{U ^º$s ho XmoZ añvo gdmªzm moh$io R>odco hmovo. ~wõmzo Ë`mV "àë`oh$mzo ñdv:mo gë` emoymdo' Aer ^a KmVcr hmovr. Var amooà`m OJÊ`mV ì`º$smr Jwcm r H$m` hmovr; ~hþg» Jwcm m Zr Vr ñdrh$macrhr hmovr. mšg Zo `m MM}Mo Am`m {ZUm `H$nUo ~XcyZ Q>mH$co. B ída, ào{fv, Y Jwê$ `m Mo OJ AÝ`m`, emofu, doxzm `m Zr ^aco Amho; Vo ~Xcco nm{hoo Am{U ~XcVm `ob c, Agm ñnï> {dmma m Sy>Z Ë`mZo Xþ:I ` OrdZ ñdrh$mê$z wº$s { idê`mmm gẍoe XoUmè`m VÎdkm À`m lr wimvm ^S>H$mdcr. mšg H$S>o ì`{º$ñdmv Í`mÀ`m yë`mmo y{v V CXmhaU åhuyzm nm{hco nm{hoo; H$maU H$mhr mooš`m, ñdv Ì {dmmamà`m ì`º$s Zm ho OJ ~XcVm `ob c Am{U Vo ~Xcco nm{hoo Ago dmq>co Va Ë`m Mm {damoy hm ì`{º$ñdmv Í`mMm {damoy R>aoc. Vgo H$aUo VÎdmcm gmosy>z hmob c. XþJm ~mbªzr Á`m gmì À`m {dmmam Mm g{dñva D$hmnmoh Ho$cm, Ë`m gmì Mo ~m {YcH$s{df`rMo {dmma hr mšg nmgyz gwê$ Pmcoë`m à{v^md Vm À`m g momvë`m ñwmzm{df`rà`m MM}Mr à{v{h«$`m hmovr. mšg nmgyz àoaum KoD$Z OJ ~XcÊ`mMr mohr a{e`mnmgyz gwê$ H$aUmè`m co{zzà`m 'Party Organisation and Party Literature' `m ì m» mzm Ü`o Vr ^y{ H$m g{dñva Amcr Amho. ""Amncr H«$m Vr AÚmn nyu Pmcocr Zmhr. PmaemhrMr nmio wio AOyZhr VJ Yê$Z AmhoV. hr H«$m Vr n[anyu H$aÊ`mgmR>r Zì m gm{hë`mmr JaO Amho. Zì`m Om{Udm Mo coih$m Vo {Z m U H$ê$ eh$vrc. AgoM coih$ nmq>ucm hdo AmhoV. dml² ` Am{U CËnmXH$ l H$aUmè m À`m wº$smo Ü`ò `m Mr EH$ê$nVm Pmcr nm{hoo. dml² ` ho `m hmz cmoh$emhr g modmxr ` Ìm Yë`m H$m J (Iri) Am{U ñh«$yà muo Agm`cm hdo. gwg K{Q>V, {Z`mo{OV Am{U gdªh$f njh$m`m MmM Vmo ^mj Agm`cm hdm.'' co{zz MidirMm ZoVm hmovm, amoh$maur hmovm, CÎm dº$m Va hmovmm, ho cjmv KoD$Z `m ^mfum Ycr AmH«$ H$Vm Oam ~moycm R>odcr; Va wimv coih$m Zr H$å`w{ZñQ> {dmma ñdrh$mê$z, njmmr ~m {YcH$s ñdrh$mê$z Zdm a{e`m C^m H$aÊ`mÀ`m à`ëzmv gh^mjr ìhmdo, hmouma ZmhrV Ë`m Mm {Y $ma Agmo, ho AmdmhZ gh$mamë H$ hmovo- hmm {ZîH$f H$mT>mdm cmjvmo. co{zzzo "nmq>u {cq>aoma' Ago åhq>co hmovo. EHy$U {cq>aoma Ago eãx dmnaco ZìhVo, hohr cjmv R>odco nm{hoo. co{zzà`m `m AmdmhZmcm a{e`mv Am{U `wamonmv à{vgmxhr { imcm hmovm, hm B{Vhmg Amho. mì co{zzà`m Ë`yZ Va nj, nj g KQ>Zm, njmmo VÎdkmZ, njmmr auzrvr `m gjù`m Mr ~oaro åhuoo ñq>m{cz, Aer XþamdñWm Pmcr. ñq>m{cz{damoyh$ a{e`m gmosy>z Joco Var H$mhtÀ`m hë`m Pmë`m, BVam Zm N>i-N>mdÊ`m Ü`o YmS>Ê`mV Amco. Ë`mV ~w{õd V, {dmmad V, à{v^md V gjiom ^asy>z {ZKmco. `m gjù`m Ü`o geº$ na nam Agcoco a{e`z gm{hë` H$m` Mo JwX aco, hohr gë` Amho. Varhr co{zzmo yi AmdmhZ coih$m Zm KmÊ`mcm Ow nê`mgmr>r hmovo, Ago åhuvm `ov Zmhr. Vgo AgVo Va a{e`m~mhoaà`m Xoem V `m AmdmhZmcm nmqr>~m { imcm ZgVm; ñnoz Yë`m `mxdr `wõmv `wamonr` XoemVco 121

122 coih$, H$dr, H$cmd V `m Mr "B Q>aZ ezc {~J«oS>' ct>crm ZgVr. Zì m g mo KS>dÊ`mÀ`m à`ëzm Ü`o Amnco `mojxmz XoÊ`mMr gÿr Aem ^mdzozo à{v^md V, H$cmd V, gm{hpë`h$ ~m {YcH$sÀ`m mjurh$s>o (gº$sh$s>o Zìho) nmhvrc H$m, hm mor>m `jàíz Amho. Amnë`m^modVrMm g mo {ZXm}f Va H$YrM ZgVmo. Ë`mVco H$mhr à wi Xmof-{dg JVr AmoiIyZ, Ë`m Mm Aä`mg H$ê$Z Vo Xÿa H$aÊ`mgmR>r coiurmm dmna H$aUo IaoM ^` H$a, AdKS> Amho H$m- Agm àíz coih$m Zm H$m ns>v Zmhr? ^mavr` gẍ^m V hm {df` OmñV Jw VmJw VrMm Amho; H$maU nyd g {MVmà muom `m OÝ rmo H$ R>aV AgVo, `m ^«mmm njs>m AOyZhr mor>çm OZg» odavr AmhoM. Ë`mVM ^mfm, OmV, ^m Jmo{cH$ n[apñwvr Ycr OrdKoUr {d{dyvm hr Jw VmJw V àízm Mr Vrd«Vm A{YH$M dmt>dvo. Ë`mnojm AmnU ~ao, Amnco coiz ~ao, dmmh$m Mr IwfrnÌo (h r $moz Am{U sms) ~ar, Amncm O ~gcm Amho, {cimumcm mjur Amho Va "R>o{dco dmmho$& V go{m amhmdo' Aer ^y{ H$mM coih$ KoVmV. ~m {YcH$s ñdrh$macr Va Amnco coizñdmv Í`M (JwX) aoc, hr g~~ nwt>o H$ê$Z AmgnmgÀ`m OrdZmH$S>o VQ>ñWnUo ({ZpîH«$`VoMo Xþgao Zmd?) nmhÿz J H$ënZmeº$s (Or H$m` Agoc Vr) dmnê$z Ho$coco {cimu gmmo~ XM hmouma. `m gmmo~ XnUm~Ôc AYyZ YyZ ZH«$mly T>mico OmVmV, waã~r coih$ "AmVm VéU S>itZr nwt>o `od$z ho gmmo mos>mdov' Ago gẍoe XoVmV. Vr VéU S>ir nwýhm Ë`mM gmnù`mv AS>H$VmV. Ago amr>r gm{hë`mmo IoXOZH$ dmñvd Amho. ~m {YcH$s Z ñdrh$maumam coih$ ì`dhmamv IamoIa ñdv Ì AgVmo H$m? Hw$Qw> ~, ì`dgm`, mü` o, emgz `m Mr AàË`j-àË`j ~ YZo WmoS>r AgVmV H$m? Zd- ZdrZ CËnmXZo, V ÌkmZ, à{gõrmr a Ho$Q²>g `mvyz gwq>h$m H$ê$Z KoÊ`mEodOr ho ñdmv Í` OnUmao coih$ {VWoM Ah h{ Ho$Zo YS>nS>VmZm H$m gmns>vmv? Z {XgUmè`m àcmo^zm Zm (hidden persuaders) ~ir Z ns>umam coih$-h$cmh$ma {daimm H$m AgVmo? `mda `m coih$m Mo åhuuo ~hþym Ago AgVo H$s- BVaÌ r Agm AS>H$cmo Amho, åhuyzm mâ`m {cimumv ({Z{ Vr/ H$cm{dîH$ma Ago eãx dmnaê`mmr $ez Amho.) cm ñdv Ì amhÿ Úm. ñdv Ì Am{U EH$Q>m `mvcm $ah$hr Hw$Ur AmoiIV Zmhr. EdT>o ñdmv Í` KoD$Zhr Ë`m Mo {cimu nm{hco Va Vmo ñdv:mr e cr Am{U à{v m `m Mo Jwcm M AgVmo. J XþJm ~mb Zo Š`m H$moUmgmR>r ~m {YcH$s ZmH$mê$Z ~w{õàm mê` ( amr>r coih$m Zm hm eãx mhrv AgVmo?) Am{U ì`{º$ñdmv Í` `m Mr ~yo amiê`mmr mjur H$aV hmoë`m? gz Ycr AmUr~mUr B {Xam Jm YtZr ñdv:mr gîmm {Q>H${dÊ`mgmR>r cmxcr hmovr. {VMm gdmªzr g{h«$` {Y $ma H$amdm, Ë`m njmà`m gah$maer AghH$ma nwh$mamdm, H$moUË`mhr emgzmmo dadamo ñdê$n Am{U A V:ñdê$n g OyZ KoVë`mdaM Ë`m~ÔcMr ^y{ H$m R>admdr. eš`vmo {Z^ `nuo ñdv:à`m nm`mda C^o amhÿz emgzmcm hq>h$ê`mmm A{YH$ma { idmdm. ì`º$s-vîdkmz `m Mr ~m {YcH$s Z ñdrh$mavm, lõoà`m Amhmar Z OmVm ~wõrà`m AmYmamda {ZdS> H$amdr. nu `mhrnojm ñdv:à`m ñdmv Í`mMo mj ñdv: {ZpíMV H$ê$Z "ñdmyrz ìhmdo'- hr XþJm ~mbªmr ^y{ H$m Am{U `m {df`mmo H$mhr Eo{Vhm{gH$ gẍ^ `m Mr MMm H$aUo hm mâ`m H$V ì`mmm ^mj Va hmovmm, nu AmZ XmMmhr hmovm. r eodq>à`m jonh$m Ü`o m S>cocr ^y{ H$m KoD$ZM AmOn`ªV OJUo Am{U {c{huo `m Mr gm JS> KmcÊ`mMr YS>nS> Ho$cr Amho. XþJm ~mb Am{U Xoe wi Xm në`, Xoe wi Xm në` Am{U Hw$é XH$a, r Am{U Xoe wi nvr-nëzr d H $nzr, XþJm ~mb Am{U r Aer Mma AdYmZo r gm ^miy eh$cmo `mmo g mymz dmq>vo. {dz` hs>uh$a, nwuo vinay.freedom@gmail.com Mob lr Vr XþJm ^mjdv m À m "emgz, gm{hpë H$ Am{U ~m {YcH$s' (àh$meh$ : Xoe wi H $nzr) m nwñvh$mà m AmJm r Xþgè m Amd ÎmrgmR>r {c{hcocr hr àñvmdzm. 122

123 123

124 124

Timetable

Timetable àw_ KQ>H$ MmMUr-16-17 (B`Îmm 5 Vo 10 dr) {df` B`Îmm JwU n[aga Aä`mg 5 dr 6 dr Vo 8 dr {X. 24-8-16 B{Vhmg+amÁ`emó 10 dr J{UV/~rOJ{UV 5 dr Vo 10 dr {X. -8-16 10 dr qhxr, qhxr+g ñh $V, g ñh $V 5 dr Vo 8 dr

Chi tiết hơn

Microsoft Word - CG doc

Microsoft Word - CG doc _hmamï > amá` {dúwv {dvau H $nzr _`m {XV J«mhH$ VH«$ma {ZdmaU _ M H$moëhmnya n[a_ S>i, H$moëhmnya `m Mo g_moa J«mhH$ VH«$ma H«$. 154-2010/ {XZm H$ : lr. {edmßnm {VnÊUm ZmQ>rH$a, _w. nmo. hùir, Vm. OV,

Chi tiết hơn

Microsoft Word - CG doc

Microsoft Word - CG doc _hmamï > amá` {dúwv {dvau H $nzr _`m {XV J«mhH$ VH«$ma {ZdmaU _ M H$moëhmnya n[a_ S>i, H$moëhmnya `m Mo g_moa J«mhH$ VH«$ma H«$. 161-2010/ {XZm H$ : lr. _ rzmw {danagmßnm OÎmr, _w. nmo. H aodms>r, Vm.

Chi tiết hơn

22 - 3D subtraction.pmd

22 - 3D subtraction.pmd g_vogmr>r XO}Xma {eju Zd{Z{_ Vr g{h«$` OZJ{UV Q>ßnm 22 3 A H$s dom~mh$s Ano{jV doi 11 Vmg j_vm 22.1 VrZ A H$s dom~mh$s dñvyê$nmv gmos>dvm `ouo. 22.2 VrZ A H$s dom~mh$s A H$mV gmos>dvm `ouo. 22.3 ì`dhmamvrb

Chi tiết hơn

27-4digitsubtraction.pmd

27-4digitsubtraction.pmd g_vogmr>r XO}Xma {eju Zd{Z{_ Vr g{h«$` OZJ{UV Q>ßnm 27 4 A H$s dom~mh$s Ano{jV doi 12 Vmg j_vm 27.1 Mma A H$s dom~mh$s dñvyê$nmv gmos>dvm `ouo. 27.2 Mma A H$s dom~mh$s A H$mV gmos>dvm `ouo. 27.3 ì`dmamvrb

Chi tiết hơn

hmë m w$bo H ${f {dúmnrr>, amhþar {dúmnrr>mzo {Z{ Vr Ho$bobo gwym[av d g H$arV dmum~ôb gd g mdoeh$ d g{dñva m{hvr ^mv {nh$mmo gwymarv d g H$arV dmu àg

hmë m w$bo H ${f {dúmnrr>, amhþar {dúmnrr>mzo {Z{ Vr Ho$bobo gwym[av d g H$arV dmum~ôb gd g mdoeh$ d g{dñva m{hvr ^mv {nh$mmo gwymarv d g H$arV dmu àg àgmarv df 1974 amymzjar 185-2 noaur/ bmjds>rmm H$mbmdYr 15 _o Vo 15 OyZ. bmdur nõvrgmr>r amonbmju noaurz Va 20 Vo 24 {Xdgm Zr H$amdr 15 Vo 18 {H$bmo, Q>moH$U nõv - 20 Vo 25 {H$bmo, noaur nõv - 35 Vo 40

Chi tiết hơn

TUYỂN TẬP ĐỀ THI HSG TỈNH 9 NĂM Thực hiện bởi NHÓM MATH-TEX Phạm Quốc Sang - Lê Minh Cường Phạm Hữu

TUYỂN TẬP ĐỀ THI HSG TỈNH 9 NĂM Thực hiện bởi NHÓM MATH-TEX   Phạm Quốc Sang - Lê Minh Cường Phạm Hữu TUYỂN TẬP ĐỀ THI HSG TỈNH 9 NĂM 2017-2018 Thực hiện bởi NHÓM MATH-TEX https://www.facebook.com/groups/mathtex/ Phạm Quốc Sang - Lê Minh Cường Phạm Hữu Hiệp Nguyễn Sỹ Trang Nguyễn Nguyễn Thành Khang Dũng

Chi tiết hơn

Truy cập website: hoc360.net để tải tài liệu đề thi miễn phí Chuyên đề nâng cao 1 TAM GIÁC ĐỒNG DẠNG MA' MB ' MD ' MB ' 1.1. Trên tia đối tia MA lấy D

Truy cập website: hoc360.net để tải tài liệu đề thi miễn phí Chuyên đề nâng cao 1 TAM GIÁC ĐỒNG DẠNG MA' MB ' MD ' MB ' 1.1. Trên tia đối tia MA lấy D Chuyên đề nâng cao 1 TAM GIÁC ĐỒNG DẠNG MA' MB ' MD ' MB ' 1.1. Trên tia đối tia MA lấy D sao cho MD ' = MA' mà = ( gt) = = BC CA BC CA Xét MD ' B' và CBAcó D' MB = BCA ( cùng bù với góc A MB ) Và MD '

Chi tiết hơn

Đề chọn đội VMO 2016 Người tổng hợp: Nguyễn Trung Tuân Ngày 16 tháng 12 năm 2015 Tóm tắt nội dung Tài liệu chứa các đề chọn đội VMO 2016 của các tỉnh.

Đề chọn đội VMO 2016 Người tổng hợp: Nguyễn Trung Tuân Ngày 16 tháng 12 năm 2015 Tóm tắt nội dung Tài liệu chứa các đề chọn đội VMO 2016 của các tỉnh. Đề chọn đội VMO 2016 Người tổng hợp: Nguyễn Trung Tuân Ngày 16 tháng 12 năm 2015 Tóm tắt nội dung Tài liệu chứa các đề chọn đội VMO 2016 của các tỉnh. Mục lục 1 Hà Nội 4 2 Thành phố Hồ Chí Minh 5 2.1 Ngày

Chi tiết hơn

SỞ GD&ĐT LONG AN

SỞ GD&ĐT LONG AN Bài 1. (1,5 điểm) Phân tích đa thức thành nhân tử : KIỂM TRA HỌC KÌ I NĂM HỌC 016-017 MÔN: TOÁN LỚP 8 Thời gian làm bài: 90 phút a) 5x - 10x b) x y x + y c) 4x 4xy 8y Bài : (,0 điểm) 1. Thực hiện phép

Chi tiết hơn

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI MÃ ĐỀ 023 ĐỀ THI KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG LỚP 12 NĂM HỌC Môn: Toán Thời gian: 90 phút (Không kể thời gian phát đề)

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI MÃ ĐỀ 023 ĐỀ THI KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG LỚP 12 NĂM HỌC Môn: Toán Thời gian: 90 phút (Không kể thời gian phát đề) SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HÀ NỘI MÃ ĐỀ ĐỀ THI KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG LỚP NĂM HỌC 8 9 Môn: Toán Thời gin: 9 phút (Không kể thời gin phát đề) Câu Cho hàm số y f ( ) có bảng biến thiên như su y / y - + - _ + -

Chi tiết hơn

<4D F736F F D D312DA57CA7DEA447B14D2DB0D3B77EBB50BADEB27AB873B14DA440B8D5C344>

<4D F736F F D D312DA57CA7DEA447B14D2DB0D3B77EBB50BADEB27AB873B14DA440B8D5C344> 第一部分 : 商業概論 1. h µœ tèè x k» õ ~pò ô SBS TV Î tèè x h á Ž é x f(h ) (µœ ) œò Î 8 ¾ é l ª ñ h Ûv± (A) å Ç ¾ ï (B) léðu ÿÿ é «Ò ð u p à x (C) Øðu o ÀÛµÃ à ºpuÎ g (D) Ø Ì Â ú º» Ò sž Î SWOT (S) 2. hv± Úþ

Chi tiết hơn

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA NĂM 2019 LẦN 2 TRƯỜNG THPT CHUYÊN Bài thi: TOÁN Thời gian làm bài: 90 phút (Đề thi có 06 trang) (50 câu h

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA NĂM 2019 LẦN 2 TRƯỜNG THPT CHUYÊN Bài thi: TOÁN Thời gian làm bài: 90 phút (Đề thi có 06 trang) (50 câu h TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA NĂM 9 LẦN TRƯỜNG THPT CHUYÊN Bài thi: TOÁN Thời gian làm bài: 9 phút (Đề thi có 6 trang) (5 câu hỏi trắc nghiệm) Mã đề thi Họ và tên thí sinh: Số báo danh:

Chi tiết hơn

Microsoft Word - CG doc

Microsoft Word - CG doc _hmamï > amá` {dúwv {dvau H $nzr _`m {XV J«mhH$ VH«$ma {ZdmaU _ M H$moëhmnya n[a_ S>i, H$moëhmnya `m Mo g_moa J«mhH$ VH«$ma H«$. 157-2010/ {XZm H$ : lr. AemoH$ ammjm S> {~amoxma, _w. nmo. CQ>Jr, Vm. OV,

Chi tiết hơn

Gv. Tạ Thị Kim Anh Đt / zalo / facebook : PHÂN LOAỊ DAṆG VA PHƯƠNG PHA P GIAỈ NHANH T i liệu n y của : Biên Hòa Ng y 01 th{ng 11 năm 201

Gv. Tạ Thị Kim Anh Đt / zalo / facebook : PHÂN LOAỊ DAṆG VA PHƯƠNG PHA P GIAỈ NHANH T i liệu n y của : Biên Hòa Ng y 01 th{ng 11 năm 201 Gv Tạ Thị Kim nh Đt / zlo / fcebook : 0688 04 960 PHÂN LOỊ DṆG PHƯƠNG PH P GIỈ NHNH T i liệu n y củ : iên Hò Ng y 0 th{ng năm 07 TÀI LIỆU LƯU HÀNH NỘI Ộ Gv Th Nguyễn ũ Minh ƯU TẦM và IÊN OẠN 08 Phần 0

Chi tiết hơn

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BẾN TRE TRƯỜNG THPT CHUYÊN BẾN TRE Năm học: MÃ ĐỀ: 123 ĐỀ THI THỬ LẦN 1 Môn: Toán - Khối 12 Thời gian làm bài: 90 phú

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BẾN TRE TRƯỜNG THPT CHUYÊN BẾN TRE Năm học: MÃ ĐỀ: 123 ĐỀ THI THỬ LẦN 1 Môn: Toán - Khối 12 Thời gian làm bài: 90 phú SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BẾN TRE TRƯỜNG THPT CHUYÊN BẾN TRE Năm học: 8-9 MÃ ĐỀ: ĐỀ THI THỬ LẦN Môn: Toán - Khối Thời gian làm bài: 9 phút Câu Công thức tính thể tích khối trụ có bán kính đáy bằng R và chiều

Chi tiết hơn

144 Mai Xuân Thưởng – TT Bình Dương – Phù Mỹ – Bình Định

144 Mai Xuân Thưởng – TT Bình Dương – Phù Mỹ – Bình Định SỞ GD & ĐT HÀ TĨNH THPT CHUYÊN HÀ TĨNH ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA Môn: Vật Lý Thời gian làm bài: 50 phút Câu : Đơn vị của từ thông Ф là A tesla (T) B fara (F) C henry (H) D vêbe (Wb) Câu : Vào thế kỷ 8 khi

Chi tiết hơn

 Mẫu trình bày đề thi trắc nghiệm: (Áp dụng cho các môn Lý, Hóa, Sinh)

 Mẫu trình bày đề thi trắc nghiệm: (Áp dụng cho các môn Lý, Hóa, Sinh) SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LONG AN ĐỀ CHÍNH THỨC KÌ THI TUYỂN SINH LỚP 1 NĂM HỌC 17 18 Môn thi: TOÁN (Công lập) Ngày thi: 4 / 7 / 17 Thời gian: 1 phút (không kể phát đề) HƯỚNG DẪN CHẤM (Gồm có 6 trang) Câu

Chi tiết hơn

Trường THCS Trần Văn Ơn Q 1 HƯỚNG DẪN NỘI DUNG ÔN THI HKI - TOÁN 7 năm học A) LÝ THUYẾT: I) ĐẠI SỐ: 1) Các phép tính cộng trừ nhân chia số h

Trường THCS Trần Văn Ơn Q 1 HƯỚNG DẪN NỘI DUNG ÔN THI HKI - TOÁN 7 năm học A) LÝ THUYẾT: I) ĐẠI SỐ: 1) Các phép tính cộng trừ nhân chia số h Trường THCS Trần Văn Ơn Q 1 HƯỚNG DẪN NỘI DUNG ÔN THI HKI - TOÁN 7 năm học 015 016 A) LÝ THUYẾT: I) ĐẠI SỐ: 1) Các phép tính cộng trừ nhân chia số hữu tỉ. ) Giá trị tuyệt đối của một số hữu tỉ. 3) Lũy

Chi tiết hơn

Microsoft Word - Ma De 357.doc

Microsoft Word - Ma De 357.doc SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THÁI BÌNH TRƯỜNG THPT CHUYÊN MÃ ĐỀ 57 ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA LẦN I - MÔN TOÁN NĂM HỌC 08-09 Thời gin làm bài:90 phút; (50 câu trắc nghiệm) Họ và tên học sinh: Số báo dnh: Câu :

Chi tiết hơn

HOC360.NET TÀI LIỆU HỌC TẬP MIỄN PHÍ ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN 4 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I MÔN: TOÁN 7 (90 Phút) NĂM HỌC 201

HOC360.NET TÀI LIỆU HỌC TẬP MIỄN PHÍ ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN 4 PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I MÔN: TOÁN 7 (90 Phút) NĂM HỌC 201 ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I MÔN: TOÁN 7 (90 Phút) NĂM HỌC 017-018 ĐỀ 1 MS: T7-01 Bài 1: ( điểm) Thực hiện phép tính 5 9 7 017 0 5 8 1 8. c) 6 0 9. 1 :

Chi tiết hơn

Bản quyền thuộc Học Như Ý. All rights reserved 1

Bản quyền thuộc Học Như Ý. All rights reserved 1 1 Chương TỈ SỐ VÀ SỰ ĐỒNG DẠNG 1 TỈ SỐ CỦA HAI ĐOẠN THẲNG TÓM TẮT PHẦN LÝ THUYẾT Tỉ số của hai đoạn thẳng Là tỉ số độ dài của chúng theo cùng một đơn vị đo. Hai đoạn thẳng AB và CD gọi là tỉ lệ với hai

Chi tiết hơn

Microsoft Word - CHUONG3-TR doc

Microsoft Word - CHUONG3-TR doc CHƯƠNG 3 PHƯƠNG TRÌNH ĐƯỜNG THẲNG TÓM TẮT LÝ THUYẾT I. PHƯƠNG TRÌNH THAM SỐ VÀ PHƯƠNG TRÌNH MẶT CHÍNH TẮC CỦA ĐƯỜNG THẲNG ) Vecơ gọi là vcp của đường hẳng d nếu giá của song song hoặc rùng d. Vcp của đường

Chi tiết hơn

SỞ GD&ĐT GIA LAI ĐỀ CHÍNH THỨC KIỂM TRA HỌC KÌ I, NĂM HỌC Môn: Vật lí lớp 12 - THPT Thời gian làm bài: 60 phút; (48 câu trắc nghiệm) Họ, tên

SỞ GD&ĐT GIA LAI ĐỀ CHÍNH THỨC KIỂM TRA HỌC KÌ I, NĂM HỌC Môn: Vật lí lớp 12 - THPT Thời gian làm bài: 60 phút; (48 câu trắc nghiệm) Họ, tên SỞ GD&ĐT GIA AI ĐỀ HÍNH THỨ KIỂM TRA HỌ KÌ I, NĂM HỌ 1-1 Môn: Vật lí lớ 1 - THPT Thời gian làm bài: 6 hút; (8 câu trắc nghiệm) Họ, tên thí inh:...sbd:... Mã đề thi 1 A/ PHẦN HUNG HO TẤT Ả THÍ SINH ( câu,

Chi tiết hơn

<4D F736F F D D322DA57CA7DEA447B14D2DB971BEF7BB50B971A46CB873B8EAB971C3FEB14DA447B8D5C3442E646F63>

<4D F736F F D D322DA57CA7DEA447B14D2DB971BEF7BB50B971A46CB873B8EAB971C3FEB14DA447B8D5C3442E646F63> 第一部分 : 數位邏輯 1. hå g nî n QUAD SBGA BGA SPGA 2. k 2 S Œ 16 v d Îv 32768~ 32767 32768~ 32768 32767~ 32767 32767~ 32768 3. hå pt ó 8421 4. h ( Y~Y 1 4v± áúà 5. h v± m d ( t p Î Ÿ ð 6. m d y ñœ hv± F A B C

Chi tiết hơn

01_Phep tinh tien_Baigiang

01_Phep tinh tien_Baigiang Tài liệ bài giảng (Toán 11 Moon.n) 01. PHÉP TỊNH TIẾN Thầy Đặng Việt Hùng VIDEO ÀI GIẢNG à LỜI GIẢI CHI TIẾT CÁC ÀI TẬP chỉ có tại website MOON.VN Lí thyết cơ bản: Xét phép tịnh tiến theo éc tơ, khi đó

Chi tiết hơn

Microsoft Word - Ma De 357.doc

Microsoft Word - Ma De 357.doc SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO THÁI BÌNH TRƯỜNG THPT CHUYÊN MÃ ĐỀ 57 ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA LẦN I - MÔN TOÁN NĂM HỌC 08-09 Thời gin làm bài:90 phút; (50 câu trắc nghiệm) Họ và tên học sinh: Số báo dnh: Câu :

Chi tiết hơn

Microsoft Word 四技二專-機械群專二試題

Microsoft Word 四技二專-機械群專二試題 第一部分 : 機械製造 1. Úd ØÇk g  Þg ¼ à º v «(A) º «(B) Þ «(C) ï «(D) «2. é Î Ýx ¹ kp é j ï uy ï } Žµ u Þ p Çv (A) ô ( Al2O 3) (B) (TiCN) (C) (TiN) (D) f(tac) 3. ÓŒ ± ¹ Ô ï p Ô Ç (A) (B) (C) (D) ïô 4. p ï h

Chi tiết hơn



 BỘ 15 ĐỀ THI HK TOÁN LỚP 7 (014-015) ĐỀ SỐ 1: QUẬN 1 (014-015) Bài 1: ( điểm) Điều tra về điểm kiểm tra học kỳ II môn toán của học sinh lớp 7A, người điều tra có kết quả sau: 6 9 8 7 7 10 5 8 10 6 7 8

Chi tiết hơn

02_Tich vo huong cua hai vec to_P2_Baigiang

02_Tich vo huong cua hai vec to_P2_Baigiang Tài liệu bài giảng (Toán 10 Moonvn) TÍCH VÔ HƯỚNG CỦA HAI VÉC TƠ (P) Thầy Đặng Việt Hùng wwwyoutubecom/thaydangviethung VIDEO BÀI GIẢNG và LỜI GIẢI CHI TIẾT CÁC BÀI TẬP chỉ có tại website MOONVN Bài 1:

Chi tiết hơn

THANH TÙNG BÀI TOÁN CHÌA KHÓA GIẢI HÌNH HỌC OXY Trong các năm gần đây đề thi Đại Học

THANH TÙNG BÀI TOÁN CHÌA KHÓA GIẢI HÌNH HỌC OXY Trong các năm gần đây đề thi Đại Học BÀI TOÁN CHÌA KHÓA GIẢI HÌNH HỌC OXY Trong các năm gần đây đề thi Đại Học môn toán luôn xuất hiện câu hỏi hình học Oxy và gây khó dễ cho không ít các thí sinh. Các bạn luôn gặp khó khăn trong khâu tiếp

Chi tiết hơn

untitled

untitled 联合国 联合国贸易和发展会议 Distr.: General 25 June 2012 Chinese Original: English 贸易和发展理事会 n È~ }¹èp ~ 2012 9 3 Ž 5 ¼m g zèr 4 z«ö~ q Ù 评价贸发会议的活动 : 概述 贸发会议秘书长的报告 导言 1. ²«ö~ ô q z Ù ² Åq«go ¹Å z Ù k go äá«í Í 一. 2011

Chi tiết hơn

Truy cập Website : hoc360.net Tải tài liệu học tập miễn phí Đề thi thử THPT QG THPT Chuyên Trần Phú - Hải Phòng - lần 2 Câu 1: Gọi λ1, λ2, λ3, λ4 tươn

Truy cập Website : hoc360.net Tải tài liệu học tập miễn phí Đề thi thử THPT QG THPT Chuyên Trần Phú - Hải Phòng - lần 2 Câu 1: Gọi λ1, λ2, λ3, λ4 tươn Đề thi thử THPT QG THPT Chuyên Trần Phú - Hải Phòng - lần Câu : Gọi λ, λ, λ3, λ4 tương ứng là bước sóng của bức xạ tử ngoại, ánh sáng đỏ, ánh sáng lam, bức xạ hồng ngoại. Sắp xếp các bước sóng trên theo

Chi tiết hơn

Annual Planning Meeting Letter_Nagar_Nashikx

Annual Planning Meeting Letter_Nagar_Nashikx g X^ amgo`mo/335 335/16 {X. 01/09 09/2016 à{v, _m. àmmm` /H$m` H«$_ A{YH$mar, amgo`mo g b¾rv gd _hm{dúmb`o Ah_XZJa d Zm{eH$ {Oëhm {df` amï >r` godm `moozm dm{f H$ {Z`moOZ g^o~m~v... gm[dìr~mb \w$bo nwuo

Chi tiết hơn

tese_doutorado.pdf

tese_doutorado.pdf ít r 1 s 3 s s úst s és s st ít t 3 s t r t r â s s q s s r í s r t r r q ê s és s 1 s r q ê s â st s s r t s rt s r s r t é s r t s çã st r q í r r t çã t r t s tr s r s s t s r çõ s tr r t t r t r r

Chi tiết hơn

Ôn tập Toán 7 học kỳ II (Phần bài tập)

Ôn tập Toán 7  học kỳ II (Phần bài tập) Ôn tập Toán 7 học kỳ II (Phần bài tập) A) THỐNG KÊ Câu 1) Theo dõi điểm kiểm tra miệng môn Toán của học sinh lớp 7A tại một trường THCS sau một năm học, người ta lập được bảng sau: Điểm số Tần số 0 2 5

Chi tiết hơn

SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO NAM ĐỊNH ĐỀ CHÍNH THỨC (Mã đề 102) ĐỀ THI HỌC KÌ I, NĂM HỌC Môn Toán Khối 12. Thời gian 90 phút (không kể thời gian phát

SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO NAM ĐỊNH ĐỀ CHÍNH THỨC (Mã đề 102) ĐỀ THI HỌC KÌ I, NĂM HỌC Môn Toán Khối 12. Thời gian 90 phút (không kể thời gian phát SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO NM ĐỊNH ĐỀ CHÍNH THỨC (Mã đề 0) ĐỀ THI HỌC KÌ I, NĂM HỌC 07 08 Môn Toán Khối Thời gian 90 phút (không kể thời gian phát đề) Câu Cho hàm số y Khẳng định nào sau đây là khẳng định đúng?

Chi tiết hơn

Microsoft Word - Student Facilitation Centre Broucher 31-8

Microsoft Word - Student Facilitation Centre Broucher 31-8 STUDENTS FACILITATION CENTRE Nodal Officer : Capt. (Dr.) N. P. Sonaje Dy. Registrar, Shivaji University, Kolhapur Contact Details : Phone No. : 0231-2609411 / 2609104 / 2609112. Website : www.unishivaji.ac.in

Chi tiết hơn

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP TOÁN 6 – HỌC KÌ I

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP TOÁN 6 – HỌC KÌ I ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP TOÁN 6 HỌC KÌ I NĂM HỌC 04 05 MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA HỌC KỲ I Chủ đề Cấp độ. Ôn tập, bổ túc về số tự nhiên. Số câu hỏi Số điểm. Số nguyên. Số câu hỏi Số điểm 3. Đoạn thẳng. Số câu hỏi Số điểm

Chi tiết hơn

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HỌC KÌ I – LỚP 9

ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HỌC KÌ I – LỚP 9 ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HỌC KÌ I Toán 9 - Năm học 14-15 M TRẬN ĐỀ KIỂM TR HK 1 Cấp độ Chủ đề Nhận biết Thông hiểu 1. ĐS - Chương I: CĂN ẬC (C) CĂN ẬC (C) - Tìm được C, C của 1 số. - Thực hiện được các phép tính,

Chi tiết hơn

Microsoft Word - ThetichDadien.doc

Microsoft Word - ThetichDadien.doc Các chuyên đề Hình học 12 Chương trình Nâng cao Trang 1 Chuyên đề I: THỂ TÍCH KHỐI ĐA DIỆN A. TÓM TẮT LÝ THUYẾT PHƯƠNG PHÁP GIẢI TOÁN. 1. Các công thức thể tích. a. Thể tích khối hộp chữ nhật: V abc, trong

Chi tiết hơn

Microsoft Word - GiaiDe.So06.doc

Microsoft Word - GiaiDe.So06.doc Câu I: Học sinh ự giải Câu I: GỢI Ý GIẢI ĐỀ 6 - + - - = m có Tìm ấ cả các giá rị của ham số m để phương rình ( ) ( ) nghiệm Nhận é: ( - + ) = - + + ( - ) = + ( - ) Đ/k ác định: Đặ ì³ í Û î - ³ = - +, a

Chi tiết hơn

CÁC DẠNG TOÁN 11 CHƯƠNG III. QUAN HỆ VUÔNG GÓC Câu 1. Câu 2. Trong không gian, A. vectơ là một đoạn thẳng. B. vectơ là một đoạn thẳng đã phân biệt điể

CÁC DẠNG TOÁN 11 CHƯƠNG III. QUAN HỆ VUÔNG GÓC Câu 1. Câu 2. Trong không gian, A. vectơ là một đoạn thẳng. B. vectơ là một đoạn thẳng đã phân biệt điể CHƯƠNG III. QUAN HỆ VUÔNG GÓC Câu 1. Câu. Trong không gian, vectơ là một đoạn thẳng. B. vectơ là một đoạn thẳng đã phân biệt điểm nào là điểm đầu, điểm nào là điểm cuối. vectơ là hình gồm hai điểm, trong

Chi tiết hơn

2014 SPECIAL TNPSC Group II & VAO த ர வ க க பன பட ம க பக க ன ல ன -ல ட கள - 1 -

2014 SPECIAL TNPSC Group II & VAO த ர வ க க பன பட ம க பக க ன ல ன -ல ட கள - 1 - 04 SPECIAL TNPSC Group II & VAO த ர வ க க பன பட ம க பக க ன ல ன -ல ட கள - - JC - - JC - 3 - m - SI - 4 - MKS SI SI MKSA MKSA RAsionalised Metre Kilogram Second Ampere RMKSA SI SI (m) (Kg) (s) (A) (k) (cd)

Chi tiết hơn

<4D F736F F D D342DA57CA7DEA447B14D2DB971BEF7BB50B971A46CB873B971BEF7C3FEB14DA447B8D5C344>

<4D F736F F D D342DA57CA7DEA447B14D2DB971BEF7BB50B971A46CB873B971BEF7C3FEB14DA447B8D5C344> 第一部分 : 電工機械 1. p Ì Û hv± (A) Ž ÂÎ 628 ëâ0ô t à Î ð Î 1 800 Ô (B) 1800 rpm 180 ð 1 180 Ô (C) 60 rps ð 1 120 Ô º Î (D) ð 0.01 Ô º Î 50 rpm 2. p Ì oº n «º Î 16 à Π15 ˆ á (A) 60 (B) 60 2 á (C) 31 (D) 31 2

Chi tiết hơn

Мотоциклетни вериги

Мотоциклетни вериги Мотоциклетни вериги - 2011 Honda 50 CRE 50 95-00 428NZ 132 50 CRE 50 BAJA 03-04 428NZ 132 50 CRE 50 DERAPAGE 97-04 428NZ 132 50 CRE 50 SIX 03-04 428NZ 132 50 NSR,50MIN 02-03 420NZ3 108 50 XR50R 02,5 420NZ3

Chi tiết hơn

Gia sư Thành Được BÀI GIẢI LUYỆN THI HÌNH HỌC PHẲNG 2016 Câu 1. Trong mặt phẳng tọa độ Oxy, cho hình chữ nhật ABCD có AD = 2AB, gọi

Gia sư Thành Được   BÀI GIẢI LUYỆN THI HÌNH HỌC PHẲNG 2016 Câu 1. Trong mặt phẳng tọa độ Oxy, cho hình chữ nhật ABCD có AD = 2AB, gọi BÀI GIẢI LUYỆN THI HÌNH HỌC PHẲNG 016 Câu 1. Trong mặt phẳng tọa độ Oxy, cho hình chữ nhật ABCD có AD = AB, gọi M, N lần lượt là trung điểm của cạnh AD, BC. Trên đường thẳng MN lấy điểm K sao cho N là

Chi tiết hơn

Gia sư Tài Năng Việt 1 Cho hai tam giác ABC và A B C lần lượt có các trọng tâm là G và G. a) Chứng minh AA BB CC 3GG. b) Từ

Gia sư Tài Năng Việt   1 Cho hai tam giác ABC và A B C lần lượt có các trọng tâm là G và G. a) Chứng minh AA BB CC 3GG. b) Từ Cho hai tam giác ABC và ABC lần lượt có các trọng tâm là G và G a) Chứng minh AA BB CC GG b) Từ đó suy ra điều kiện cần và đủ để hai tam giác có cùng trọng tâm Cho tam giác ABC Gọi M là điểm trên cạnh

Chi tiết hơn

TỊNH TIẾN VÀ ĐỐI XỨNG 1. Dựng đường thẳng có phương cho trước và bị hai đường tròn cho trước chắn thành hai dây cung bằng nhau. 2. Trên hai đường tròn

TỊNH TIẾN VÀ ĐỐI XỨNG 1. Dựng đường thẳng có phương cho trước và bị hai đường tròn cho trước chắn thành hai dây cung bằng nhau. 2. Trên hai đường tròn TỊNH TIẾN VÀ ĐỐI XỨNG 1. Dựng đường thẳng có phương cho trước và bị hai đường tròn cho trước chắn thành hai dây cung bằng nhau. 2. Trên hai đường tròn bằng nhau (O) và (O ) lần lượt lấy hai cung AM và

Chi tiết hơn

<4D F736F F D D352DA57CA7DEA447B14D2DA475B57BBB50BADEB27AC3FEB14DA447B8D5C344>

<4D F736F F D D352DA57CA7DEA447B14D2DA475B57BBB50BADEB27AC3FEB14DA447B8D5C344> 1. 2016 3 vá Facebook oeþ þ Îv (A) þ (B) þ (C) e þ (D) þ 2. µ p l eãs Ø Ô Ò p Ç hå Ô (A) AR (B) IA (C) VR (D) AI 3. j ¾ 4 G dº 4 G Ì Îå (A) Wi-MAX (B) AGPS (C) LTE (D) Internet 4. õ ÿ ð fvšõ 1 Î yÿ h p

Chi tiết hơn

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN HOÀNG TRUNG HIẾU SỰ HỘI TỤ CỦA CÁC ĐỘ ĐO XÁC SUẤT VÀ ỨNG DỤNG Chuyên ngành: Lý thuyết xác suấ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN HOÀNG TRUNG HIẾU SỰ HỘI TỤ CỦA CÁC ĐỘ ĐO XÁC SUẤT VÀ ỨNG DỤNG Chuyên ngành: Lý thuyết xác suấ ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN HOÀNG TRUNG HIẾU SỰ HỘI TỤ CỦA CÁC ĐỘ ĐO XÁC SUẤT VÀ ỨNG DỤNG Chuyên ngành: Lý thuyết xác suất và thống kê toán học Mã số: 60460106 LUẬN VĂN THẠC

Chi tiết hơn

HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA MÔN TOÁN NĂM 2018 TRƯỜNG THPT CHUYÊN TRẦN PHÚ HẢI PHÒNG Câu 1: Trong khai triển 8 a 2b, hệ số của số hạng chứa

HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA MÔN TOÁN NĂM 2018 TRƯỜNG THPT CHUYÊN TRẦN PHÚ HẢI PHÒNG Câu 1: Trong khai triển 8 a 2b, hệ số của số hạng chứa HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ THI THỬ THPT QUỐC GIA MÔN TOÁN NĂM 8 TRƯỜNG THPT CHUYÊN TRẦN PHÚ HẢI PHÒNG Câu : Trong khi triển 8 b, hệ số củ số hạng chứ b là: - B 7 C 56 8 8 Công thức: 8 b C k b k k k k 8 Hệ số củ

Chi tiết hơn

Microsoft Word - Oxy.doc

Microsoft Word - Oxy.doc MỤC LỤC Trang Tóm tắt kiến thức Các bài toán về điểm và đường thẳng 4 Các bài toán về tam giác 6 Các bài toán về hình chữ nhật 13 Các bài toán về hình thoi 16 Các bài toán về hình vuông 17 Các bài toán

Chi tiết hơn