ĐỀ 1 I. ĐỌC HIỂU (3.0 điểm) Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi cho bên dưới: Những tay thét ra lửa, những tay sừng sỏ mà tôi từng kính nể, bỗng

Bản ghi

1 ĐỀ 1 I. ĐỌC HIỂU (3.0 ) Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi cho bên dưới: Những tay thét ra lửa, những tay sừng sỏ mà tôi từng kính nể, bỗng dưng tôi thấy họ bình thường. Họ cố gắng dùng đôi bàn tay chứng tỏ mình, khuếch trương mình, những cái họ có được chỉ là thứ trơ trẽn. Họ không bình yên trên vật chất họ có được. Họ khoác những chiếc áo sang trọng, tay đeo đầy những kim cương, xịt toàn nước hoa hảo hạng, nhưng không bao giờ có mùi hương thanh tao, dịu ngọt, tỏa lan khắp bầu trời. Tôi bị ám ảnh, vì trong tôi hoài thai một lối sống. Tôi muốn thoát khỏi bàn tay của chính mình. Tôi là người tìm kiếm bàn tay đẹp. Bàn tay biết dang ra, biết sẻ chia là bàn tay đẹp. Bàn tay biết nắm lấy tay người bất hạnh hơn mình để cùng bước là bàn tay đẹp. Bàn tay biết nâng niu, gìn giữ cái đẹp, cái chân, cái thiện, là bàn tay đẹp. Và hàng ngàn định nghĩa về bàn tay đẹp khác. Có bàn tay cầm nắm rất nhiều, có thể điều khiển người khác. Có bàn tay xòa ra ăn xin từng đồng lẻ bố thí. Có bàn tay khéo léo làm nên những tuyệt tác nghệ thuật. Có bàn tay vụng về chỉ làm đổ vỡ mọi thứ khi chạm vào. Có bàn tay cho đi. Có bàn tay giữ lại. Nhưng khi về với đất, bàn tay nào cũng rỗng. Rỗng tuyệt đối. Vậy sao không ướp hương cho bàn tay mình, tôi tự hỏi lòng như thế (...) Khi sinh ra tay tôi nắm chặt. Khi chết đi tay tôi buông thõng. Từ nắm chặt đến buông thõng, một hành trình dài đầy nụ cười hạnh phúc và nước mắt đau thương. (Nguyễn Bảo Trung, Vô thường, NXB Lao động, 2016, tr 40) Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính trong đoạn trích? Câu 2: Xác định phép tu từ nổi bật nhất và nhận xét về hiệu quả nghệ thuật mà phép tu từ đó mang lại cho đoạn trích. Câu 3: Anh/ chị hiểu thế nào về câu nói sau: Bàn tay biết dang ra, biết sẻ chia là bàn tay đẹp.? Câu 4: Nêu thông điệp chính của đoạn trích. II. LÀM VĂN (7.0 ) Câu 1. (2.0 ) Anh/ chị đã làm gì để ướp hương cho bàn tay mình? Hãy trả lời câu hỏi trên trong một đoạn văn khoảng 200 chữ. Câu 2. (5.0 ) Phân tích đoạn thơ sau để làm sáng tỏ những cảm nhận mới mẻ về đất nước của Nguyễn Khoa Điềm: Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi Đất Nước có trong những cái ngày xửa ngày xưa... mẹ thường hay kể. Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc Tóc mẹ thì bới sau đầu Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn Cái kèo, cái cột thành tên Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng Đất Nước có từ ngày đó... (Nguyễn Khoa Điềm, Đất Nước, Ngữ văn 12, trang 118) - Hết -

2 HƯỚNG DẪN CHẤM I. Hướng dẫn chung Đọc - hiểu: (3.0 ) - Dạng câu hỏi kiểm tra kiến thức Đọc hiểu văn bản. - HS có thể trình bày dưới hình thức gạch đầu dòng, trình bày theo ý. Làm văn: (7.0 ) - Nhận diện đúng dạng đề, khoa học trong cách xử lí đề. - Bài làm có luận rõ ràng, có lí lẽ xác đáng và dẫn chứng xác thực. - Bố cục, kết cấu và lập luận chặt chẽ, logic. - Diễn đạt mạch lạc không mắc lỗi câu, lỗi dùng từ, lỗi chính tả. - Thí sinh có thể làm theo nhiều cách khác nhau nhưng phải đảm bảo yêu cầu về kiến thức và kĩ năng. Lưu ý chung: Dưới đây chỉ là những ý cơ bản học sinh cần đáp ứng; việc cho cụ thể, giáo viên cần chú ý kĩ năng làm bài và sự sáng tạo của học sinh, tránh việc đếm ý cho. II. Hướng dẫn chấm chi tiết ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM Phần Câu Nội dung Điểm Đọc hiểu 1 Phương thức biểu đạt: nghị luận Phép tu từ nổi bật: phép lặp cấu trúc/ phép điệp/ điệp ngữ: Họ...; Có bàn tay..; Bàn tay... là bàn tay... - Tác dụng: tạo âm điệu nhịp nhàng và làm nổi bật thông điệp chính của văn bản. 1.0 Làm văn 3 Anh/ chị hiểu thế nào về câu nói sau: Bàn tay biết dang ra, biết sẻ chia là bàn tay đẹp.? - Khẳng định ý nghĩa của hành động sẻ chia, yêu thương trong cuộc sống của mỗi người. - Sự yêu thương và bao dung làm cho bàn tay trở nên thơm thảo và đẹp đẽ. Câu nói là lời nhắc nhở mỗi người cần biết dang tay ra để thể hiện tình yêu thương. 4 Thông điệp: từ định nghĩa về bàn tay đẹp, tác giả đã khẳng định, tình yêu thương và sự sẻ chia làm nên giá trị làm người của mỗi cá nhân trong cuộc sống. 1 Bài làm có hình thức của một đoạn văn hoàn chỉnh, có phần mở đoạn, phần triển khai, phần kết đoạn. Diễn đạt mạch lạc, hành văn gãy gọn, đúng chính tả. Xác định đúng vấn đề nghị luận: những việc bản thân cần làm để thể hiện tình yêu thương và sự chia sẻ, để ướp hương cho bàn tay. - Mỗi cá nhân có một cách khác nhau để thể hiện tình yêu thương. - Việc làm phải xuất phát từ sự chân thành, không phải là sự ban ơn, bố thí để thể hiện bản thân. - Phê phán những biểu hiện của thái độ lạnh lùng, ích kỉ, thờ ơ trước nỗi đau của đồng loại Bài học nhận thức và hành động: Thí sinh tự rút ra bài học nhận thức và hành động phù hợp Bài làm có sáng tạo, suy nghĩ mới mẻ, độc đáo, thể hiện cái nhìn nhân văn Bài làm có hình thức của một bài văn hoàn chỉnh, có đầy đủ bố cục 3 phần: Mở bài, Thân bài, Kết bài. 0.25

3 Xác định đúng vấn đề nghị luận: cảm nhận mới mẻ về Đất Nước qua đoạn thơ Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vấn đề nghị luận. 0.5 Phân tích đoạn trích để làm sáng tỏ những cảm nhận mới mẻ về đất nước của Nguyễn Khoa Điềm: - Cảm nhận mới mẻ về đất nước thể hiện trong cách định nghĩa nguồn gốc, sự hình thành của đất nước: + Đất nước ra đời từ rất lâu rất sớm khi ta lớn lên, Đất Nước đã có rồi, không gắn liền với một mốc thời gian hay một sự kiện cụ thể mà gắn liền với mạch nguồn văn hóa dân gian, với cái ngày xửa ngày xưa... đã ăn sâu trong tâm thức dân tộc. + Đất nước không tồn tại trong sách trời mà tồn tại trong những phong tục tập quán tạo thành lối sống, cốt cách tâm hồn của người Việt, những thói quen sinh hoạt lâu đời, những sự vật bình dị, thân thương. + Đất nước phát triển qua quá trình đấu tranh giữ nước trồng tre đánh giặc và sự nghiệp lao động tạo ra của cải vật chất hạt gạo một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng.. - Cảm nhận về đất nước được thể hiện bằng ngôn ngữ thuần Việt, chất liệu văn hóa dân gian với cổ tích, truyền thuyết, ca dao, thành ngữ, phong tục..., nhờ vậy, đất nước từ một khái niệm trừu tượng trở thành một sinh thể có quá trình hình thành, sinh thành và phát triển. - Nguyễn Khoa Điềm đã nỗ lực bình dị hóa đất nước một cách bất ngờ, khiến người đọc nhận ra rằng, không phải tìm đất nước ở đâu xa, đất nước có trong, hiện hữu trong cuộc sống của mỗi người, từ những điều đơn sơ, bình dị nhất Đánh giá chung: - Cảm nhận mới mẻ về đất nước là sự hiện thực hóa tư tưởng Đất Nước của Nhân dân trong đoạn trích. - Đánh giá chung về nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ. 0.5 Diễn đạt mạch lạc, hành văn gãy gọn, dùng từ chính xác, viết đúng chính tả Bài làm sáng tạo trong cách suy nghĩ, mới mẻ trong cách hành văn. 0.25

4 ĐỀ 2 I. ĐỌC HIỂU (3 ) Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu: Trang Tử nói: Gà rừng đi mười bước mới nhặt được một hạt thức ăn, đi trăm bước mới uống được một ngụm nước. Nhưng chúng không mong cầu được sống trong lồng. Chúng ta có giống được những con gà rừng không? Nếu chúng ta vì ưa thích thóc gạo bày sẵn mà chịu chui vào chiếc lồng. Rồi từ sau những song tre đó, chúng ta đòi trả tự do? Từ xúc cơm, xếp quần áo, sách vở, đến chọn trường, chọn nghề, tìm việc, kiếm sống, chọn chồng chọn vợ, chọn tương lai Chúng ta sẽ quá quen với việc được sắp sẵn. Chúng ta ưa làm việc đã được người khác lên kế hoạch hơn là tự mình vạch ra. Chúng ta chuộng thói quen hơn sáng tạo. Chúng ta chỉ vui khi có người tâng bốc, chỉ hết buồn nếu có người an ủi vuốt ve. Chúng ta thậm chí không muốn tự phân biệt sai đúng trừ khi có người làm thay. Chúng ta không thể làm chủ đời mình. Cứ như vậy, chúng ta đánh mất bản năng của gà rừng và biến thành con chim trong lồng lúc nào không biết nữa. Thậm chí, một con chim trong rất nhiều lớp lồng. [ ] Robert Fulghum từng trở thành tác giả best seller với một cuốn sách có tựa đề thú vị Tất cả những gì cần phải biết tôi đều được học ở nhà trẻ. Đó là những nguyên tắc sống: chia sẻ, chơi công bằng, không đánh bạn, để đồ đạc vào chỗ cũ, không lấy những gì không phải của mình, dọn dẹp những gì bạn bày ra, nói xin lỗi khi làm tổn thương ai đó, rửa tay trước khi ăn, học một ít, suy nghĩ một ít, vẽ và hát và nhảy múa và chơi và làm việc một ít mỗi ngày, ngủ trưa, có ý thức về những điều kỳ diệu, cây cối và các con vật đều chết và chúng ta cũng vậy, từ đầu tiên và quan trọng nhất cần phải học: quan sát. Hãy đếm xem: 100 chữ. Những gì cần phải học chỉ như vậy. Chúng ta được học ở nhà trẻ nhưng đã đánh rơi dần trong quá trình lớn lên. Cũng như khi sinh ra, ta đã có sẵn bản năng độc lập nhưng lại đánh mất nó trong quá trình sống. Không có bản năng độc lập, chúng ta không thể nắm giữ được tự do. Nghĩa là trước khi đòi tự do, bạn phải tìm lại bản năng độc lập của mình. (Nếu biết trăm năm là hữu hạn, Phạm Lữ Ân, Nxb Hội nhà văn, 2012, tr 135) Câu 1. Xác định phong cách ngôn ngữ của văn bản trên. Câu 2. Vấn đề chính tác giả đặt ra trong văn bản là gì? Câu 3. Tại sao Robert Fulghum cho rằng Tất cả những gì cần phải biết tôi đều được học ở nhà trẻ? Câu 4: Anh chị hiểu như thế nào về ý kiến của Phạm Lữ Ân: Cứ như vậy, chúng ta đánh mất bản năng của gà rừng và biến thành con chim trong lồng lúc nào không biết nữa. Thậm chí, một con chim trong rất nhiều lớp lồng. LÀM VĂN (7,0 ) Câu 1 (2,0 ) Không có bản năng độc lập, chúng ta không thể nắm giữ được tự do. Nghĩa là trước khi đòi tự do, bạn phải tìm lại bản năng độc lập của mình. Anh chị có đồng ý với nhận xét của tác giả bài viết không? Hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trao đổi với Phạm Lữ Ân về bản năng độc lập của giới trẻ hiện nay. Câu 2 (5,0 ) Cảm nhận của anh chị về màu sắc Nam bộ trong truyện Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi Hết

5 ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM PHẦN Câu/ý Nội dung Điểm I 1 Phong cách ngôn ngữ: Nghị luận 0,5 2 Thí sinh có thể diễn đạt theo nhiều cách khác nhau nhưng phải nêu được ngắn gọn vấn đề chính trong đoạn trích là: chúng ta đang dần đánh mất bản năng độc lập, chủ động, tự do. 0,75 3 Thí sinh có thể diễn đạt theo nhiều cách khác nhau nhưng phải lí giải được vấn đề Robert Fulghum cho rằng Tất cả những gì cần phải biết tôi đều được học ở nhà trẻ bởi vì: những kĩ năng mà tác giả Robert Fulghum đưa ra gắn liền với những kĩ năng sống cần thiết của mỗi người, với bản năng độc lập của mỗi cá nhân. 4 Thí sinh có thể diễn đạt theo nhiều cách khác nhau nhưng phải nêu được một số ý sau: - Con người đang dần mất bản năng độc lập, sống phụ thuộc vào người khác, sống theo lối mòn, theo cách thức được định sẵn. - Tuy nhiên, vẫn có bộ phận lớp trẻ đang cố gắng vươn lên, vượt ra khỏi rào cản của tư duy cũ. - Cần phải phát huy bản năng độc lập của cá nhân để ngày càng phát triển, đáp ứng yêu cầu của xã hội. II 1 Nghị luận xã hội: Không có bản năng độc lập, chúng ta không thể nắm giữ được tự do. Nghĩa là trước khi đòi tự do, bạn phải tìm lại bản năng độc lập của mình. Anh chị có đồng ý với nhận xét của tác giả bài viết không? Hãy viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trao đổi với Phạm Lữ Ân về bản năng độc lập của giới trẻ hiện nay. 1a Giải thích: - Bản năng độc lập: là khả năng tự mình tồn tại, hoạt động, không nương tựa hoặc phụ thuộc vào ai, vào cái gì khác. Tự do: là khả năng biểu hiện ý chí, làm theo ý muốn của mình trên cơ sở nhận thức được quy luật phát triển của tự nhiên và xã hội. - Ý kiến của Phạm Lữ Ân: khi chúng ta có thể tự tồn tại thì ta có thể làm theo những ý chí, khát vọng của bản thân để vươn lên. 1b Bàn luận với tác giả về bản năng độc lập của giới trẻ hiện nay: - Ý kiến của Phạm Lữ Ân là một ý kiến đúng. Bản năng độc lập là một điều 0,5 cần thiết với mọi người. Bản năng độc lập đem lại cho chúng ta sự vững vàng, có những chính kiến riêng và tự tin trong mỗi quyết định. Nó sẽ giúp bản thân vượt qua mọi khó khăn trong cuộc sống. (dẫn chứng) - Có bản năng độc lập, chúng ta mới có thể tự quyết định được cuộc sống 0,25 của chính bản thân, đó là sự tự do. (dẫn chứng) - Phê phán hiện tượng sống ỷ lại của giới trẻ. 0,25 1c Bài học: Thí sinh tự rút ra bài học nhận thức và hành động cho bản thân. 0,5 II 2 Cảm nhận của anh chị về màu sắc Nam bộ trong truyện Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi. 0,75 1,0 0,25 0,25

6 2a 2b 2c Giới thiệu khái quát về Nguyễn Thi và truyện Những đứa con trong gia đình - Nguyễn Thi là một trong những câu bút văn xuôi hàng đầu của văn nghệ giải phóng miền Nam thời chống Mĩ cứu nước nhà văn của người nông dân Nam bộ. - Truyện Những đứa con trong gia đình là khúc ca của tuổi trẻ miền Nam thời anh hùng đánh Mỹ. - Một trong những nét đặc sắc của nghệ thuật truyện ngắn này là màu sắc Nam bộ. Thế nào là màu sắc Nam bộ Màu sắc Nam bộ thể hiện ở những yếu tố nào? Màu sắc Nam bộ bao phủ toàn thiên truyện, từ cảnh vật được miêu tả, sự việc được nói đến, tính cách, ngôn ngữ nhân vật được khắc họa. Màu sắc Nam bộ được thể hiện trong tác phẩm Cảnh tượng chiến trường ở nới nào, ở thời nào cũng giống nhau. Nhưng dưới ngòi bút của Nguyễn Thi chiến trường sau tiếng bom lại có nét riêng rất Nam bộ: đồng không mông quạnh, tiếng dế gáy u u cao vút mãi lê giữa đêm sâu thăm thẳm. Giữa không gian ấy Việt nhớ về kỉ niệm tuổi thơ (một nơi trên vùng đồng bằng Nam bộ), nhà day ra của sông, trong đêm vui náo nức này, đom đóm từ ngoài rặng bần cũng kéo về đầy nhà. Chúng bay chớp chớp như dò trên nóc rồi sà xuống mặt Việt Nhà canh cái văm, kênh, rặng bần, khóm đước Không gian sinh sống người dân Nam bộ Màu sắc Nam bộ được thể hiện ở vật dụng. Ở gia tài mà máu đã để lại năm công ruộng hồi trước mấy chú cấp cho ba má, hai công mía để dành làm đám giỗ má. Những thứ làm ăn của người nông dân nghèo khó lam lũ: nồi, lu, chén, đĩa, cuốc, rá, đèn soi Cảnh đêm tòng quân của tuổi trẻ vùng đồng bằng Nam bộ vui như ngày hôi. Bà con, cô bác cả xã kéo đến đèn sáng rực, hai chị em Chiến Việt tranh nhau đi bộ đội. Chú Năm phải đứng ra phân xử Hai đứa cháu tôi nó một lòng theo Đảng như vật, tôi cũng mừng. Vậy xin nên cứ ghi tên cả hai. Việc lớn ta tính theo việc lớn, còn việc thỏn mỏn trong nhà tôi thu xếp khắc xong. Đó là tấm lòng, ý nghĩ, cách nói chất phác của bà con nơi miệt vườn đồng bằng Nam bộ. Màu sắc Nam bộ được thể hiện rõ nhất ở tính cách và ngôn ngữ của các nhân vật. - Tính cách quyết liệt, mạnh mẽ của người dân Nam bộ thể hiện qua tính cách của Việt, Chiến. + Chiến giống mẹ hai bắp tay tròn vo sạm đỏ màu cháy nắng như má, tiếng cóc, tiếng nghen, tiếng ừ, tiếng chân bịch bịch in như má vậy. Đảm đang tháo vát, biết lo liệu, nhường nhịn em. Khôn! Việc nhà nó thu được gọn thì việc nước nó mở được rộng, gọn bề gia thế, đặng bề nước non. Chiến có tư thế hiên ngang quyết liệt như cái o du kích Bến Tre Đã làm thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu. Nếu giặc còn thì tao mất, vậy à. + Việt : hình ảnh đẹp nhất in đậm màu sắc Nam bộ. Nụ cười lỏn lẻn, cái ná thun của tuổi thơ vẫn mang theo đi bộ đội; hồn nhiên, trong sáng, hau tranh với chị nhưng giấu chị như giấu của riêng vì sợ mất chị trước lời đùa 0,5 0,5 3,5

7 2d của anh em trong đơn vị. Dũng cảm trong chiến đấu không sợ giặc mà sợ ma. Lập được chiến công diệt xe bọc thép của Mỹ, khi bị trọng thương, lạc đơn vị vẫn tìm giặc để đánh. Trên trời có mây, dưới đất có mày, cả khu rừng này còn có mình tao. Mày có bắn tao thì tao cũng bắn được mày Bình luận về vai trò ý nghĩa của màu sắc Nam bộ của Nguyễn Thi Những đứa con trong gia đình kết tinh nghệ thuật của Nguyễn Thi. Nghệ thuật kể chuyện, dựng cảnh, tạo hình, chọn chi tiết điển hình, phân tích tâm lý nhân vật, cá biệt hóa ngôn ngữ nhân vật Tất cả mang màu sắc và hương vị Nam bộ. Chính màu sắc Nam bộ đã tạo nên phong cách ngôn ngữ nghệ thuật của Nguyễn Thi. Sự thành công đó đã khẳng định vị thế Nguyễn Thi Nhà văn của người dân Nam bộ thời chống Mỹ. Lưu ý chung: Học sinh có thể làm theo nhiều cách khác nhau nhưng phải đảm bảo yêu cầu về kiến thức và kĩ năng làm bài. Trên đây chỉ là những ý cơ bản học sinh cần đáp ứng; việc cho cụ thể từng ý, giáo viên cần chú ý thêm kĩ năng làm bài của học sinh 0,5

8 ĐỀ 3 I. ĐỌC HIỂU(3,0 ) Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi phía dưới: Tiếng chổi tre TỐ HỮU 1. Những đêm hè 3. Sáng mai ra Khi ve ve Gánh hàng hoa Đã ngủ Xuống chợ Tôi lắng nghe Hoa Ngọc Hà Trên đường Trần Phú Trên đường rực nở Tiếng chổi tre Hương bay xa Xao xác hàng me Thơm ngát Tiếng chổi tre Đường ta Đêm hè Nhớ nghe hoa Quét rác... Người quét rác Đêm qua. 2. Những đêm đông 4. Nhớ nghe em Khi cơn dông Tiếng chổi tre Vừa tắt Chị quyét Tôi đứng trông Những đêm hè Trên đường lặng ngắt Đêm đông gió rét Chị lao công Tiếng chổi tre Như sắt Sớm tối đi về Như đồng Giữ sạch lề Chị lao công Đẹp lối Đêm đông Em nghe Quét rác (Gió lộng) Câu 1 : Văn bản trên thuộc phong cách ngôn ngữ nào?(0,5 ) Câu 2: Những câu thơ Nhớ nghe hoa Nhớ nghe em tác giả muốn nói điều gì?(0,5 ) Câu 3.Nêu và phân tích hiệu quả nghệ thuật một biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn thơ 2? ( 1 ) Câu 4. Văn bản trên gửi đến chúng ta thông điệp gì? ( 1,0 ) II. LÀM VĂN(7 ) Câu 1(2 ): Từ thông điệp của bài thơ Tiếng chổi tre anh chị hãy trình bày suy nghĩ về vấn đề rác thải hiện nay bằng 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ). Câu 2(5 ): Cảm nhận của anh/ chị về vẻ đẹp đoạn thơ sau trong bài Việt Bắc của Tố Hữu : - Ta với mình, mình với ta Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh Mình đi, mình lại nhớ mình Nguồn bao nhiêu nước nghĩa tình bấy nhiêu... Nhớ gì như nhớ người yêu Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương Nhớ từng bản khói cùng sương Sớm khuya bếp lửa người thương đi về. Nhớ từng rừng nứa bờ tre Ngòi Thia sông Ðáy, suối Lê vơi đầy

9 Ta đi, ta nhớ những ngày Mình đây ta đó, đắng cay ngọt bùi... Thương nhau, chia củ sắn lùi Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng ----Hết----

10 ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU Văn bản trên thuộc phong cách ngôn ngữ nghệ thuật 0,5 2 : Những câu thơ Nhớ nghe hoa Nhớ nghe em tác giả muốn nhắc nhở mọi người phải biết ơn những người lao công và có ý thức bảo vệ môi trường sạch đẹp 3 -HS nêu được một biện pháp tu từ ( so sánh; điệp ngữ ) - HS phân tích được hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu tù đó 4 Văn bản trên gửi đến chúng ta thông điệp : Thấy được sự vất vả,gian khổ của những người quyét rác từ đó thể hiện lòng biết ơn và góp phần bảo vệ môi trường sạch đẹp 0,5 1,0 1,0 II LÀM VĂN Viết đoạn văn trình bày suy nghĩ của anh/chị về thông điệp của bài thơ Tiếng 2.0 chổi tre của Tố Hữu a.đảm bảo hình thức viết đoạn văn: 0,25 Đoạn văn phải đáp ứng hình thức trình bày của 1 đoạn văn: có lùi đầu dòng và trình bày theo một trong những hình thức viết đoạn như: diễn dịch, quy nạp, tổng phân hợp b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận :Biết ơn công lao khó nhọc của những người 0,25 lao công và chung tay bảo vệ môi trường c. Triển khai tốt vấn đề cần nghị luận; vận dụng tốt thao tác lập luận; kết hợp chặt 1,5 chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng Nêu thông điệp ::Biết ơn công lao khó nhọc của những người lao công và chung tay 0,25 bảo vệ môi trường Bàn luận: Học sinh có thể trình bày một số ý sau: + Bảo vệ môi trường sống sạch dẹp là trách nhiệm không chỉ của những người lao công mà của tất cả mọi người.. + Thực trạng hiện nay là hiện tượng vứt bừa bãi ra đường hoặc nơi công cộng khá phổ biến. + Nguyên nhân là do thói quen, do lối sống ích kỉ, do việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường chưa đúng mức, chế tài chưa nghiêm khắc , Phải làm cho mọi người thấy được bảo vệ môi trường sạch đẹp là quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi thành viên sống trong cộng đồng. - Bài học nhận thức và hành động 2 Cảm nhận về đoạn thơ. 5.0 a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài.mở bài 0,5 nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề, kết bài kết luận được vấn đề. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Cảm nhận vẻ đẹp của đoạn thơ trích từ bài 0,5 Việt Bắc Tố Hữu. c. Triển khai tốt vấn đề cần nghị luận; có những cảm nhận sâu sắc về vấn đề; vận 3,5 dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng. *Giới thiệu khái quát, sơ lược về tác giả, tác phẩm 0,5 - Việt Bắc là tập thơ xuất sắc của Tố Hữu nằm trong tập thơ Việt Bắc, sáng tác trong gian đoạn Đoạn thơ này là lời người cán bộ kháng chiến về xuôi đáp lại lời nhắn nhủ của đồng bào Việt Bắc. * Cảm nhận vẻ đẹp nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ:thí sinh có thể trình bày theo những cách khác nhau, nhưng cần làm nổi bật được nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ: 3,0

11 -. Mở đầu đoạn thơ là lời đáp của người ra đi khẳng định tình cảm thuỷ chung của mình: Ta với mình, mình với ta Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh Mình đi mình lại nhớ mình Nguồn bao nhiêu nước nghĩa tình bấy nhiêu - Người ra đi đã khẳng định mình đi, mình lại nhớ mình là để trả lời cho câu hỏi đặt ra của đồng bào Việt Bắc ở trên ( Mình đi mình có nhớ mình )- Ta mình, mình ta quấn quýt, quyện hoà, ta với mình là một. Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh. Đinh ninh là sự khẳng định chắc chắn, mãi mãi, gắn bó, thuỷ chung với Việt Bắc. Việt Bắc là cái nôi cội nguồn của cách mạng làm sao dễ dàng quên. - Sự so sánh Nguồn bao nhiêu nước nghĩa tình bấy nhiêu đã khẳng định sự chung thuỷ son sắt với Việt Bắc như tình yêu đôi lứa bền chặt, mãi mãi, không bao giờ cạn như nguồn nước kia. - Nỗi nhớ của người cán bộ kháng chiến đối với Việt Bắc vừa đa dạng, vừa cụ thể. Trong cuộc đời, có mảnh đất nào đã đi qua, đã từng gắn bó mà khi ra đi lại không để thương nhớ cho lòng người. Trong hoài niệm của nhà thơ, Việt Bắc không chỉ là những ngày mưa rừng sương núi mà còn là một vùng đất thơ mộng, thanh bình, yên ả gợi bao nỗi nhớ niềm thương: Nhớ gì như nhớ người yêu..ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy Nhớ nhất là con người Việt Bắc vô cùng gian khổ nhưng nghĩa tình sâu nặng: Ta đi ta nhớ những ngày.bát cơm sẻ nửa chăn sui đắp cùng - Cuộc sống của đồng bào Việt Bắc tuy nghèo khó nhưng là những con người giàu tình nghĩa. Họ sẵn sàng chia sẻ cho người cán bộ kháng chiến từng bát cơm, củ sắn lùi, mảnh chăn sui. Hình ảnh thơ thật mộc mạc, giản dị như chính bản thân cuộc sống vậy. Ở đây không phải sẻ chia những gì lớn lao như tính mệnh hay xương máu, mà sẻ chia những sự vật bình thường nhỏ nhoi hàng ngày Đánh giá - Đoạn thơ là tiếng lòng của người cán bộ kháng chiến về xuôi đối cảnh vật và con người Việt Bắc. Trong nỗi nhớ của người ra đi, cảnh vật Việt Bắc hịên lên thật gần gũi thân thương và thật đẹp; con người Việt Bắc tuy đời sống thiếu thốn, gian khổ nhưng đầy tình nghĩa. - Thể thơ lục bát quen thuộc và những hình ảnh được lấy ra từ đời sống thực tế, điệp từ nhớ được lặp lại nhiều lần góp phần thể hiện thành công nỗi nhớ vừa chân thành tha thiết, vừa mênh mông bất tận của người cán bộ về xuôi đối với Việt Bắc, tạo nên sự rung động sâu sắc trong lòng người đọc. 0,75 0,75 0,75 0,25 d. Sáng tạo: Có cách diễn đạt sáng tạo; thể hiện những suy nghĩ, cảm nhận mới mẻ, 0,25 sâu sắc về vấn đề. e. Chính tả, dùng từ, đặt câu. Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu. 0,25 Lưu ý chung: 1. Do đặc trưng của môn Ngữ văn, bài làm của thí sinh cần được đánh giá tổng quát, tránh đếm ý cho.. 2. Chỉ cho tối đa theo thang với những bài viết đáp ứng đầy đủ những yêu cầu đã nêu ở mỗi câu, đồng thời phải chặt chẽ, diễn đạt lưu loát, có cảm xúc. 3. Khuyến khích những bài viết có sáng tạo. Bài viết có thể không giống đáp án, có những ý ngoài đáp án, nhưng phải có căn cứ xác đáng và lí lẽ thuyết phục. 4. Không cho cao đối với những bài chỉ nêu chung chung, sáo rỗng hoặc phần thân bài ở câu nghị luận văn học chỉ viết một đoạn văn.

12 ĐỀ 4 I. ĐỌC HIỂU (3,0 ) Sau trận động đất mạnh gây cảnh báo sóng thần đã diễn ra ở Nhật cuối tháng 11 vừa rồi, một hình ảnh được phát đi từ hãng thông tấn AP đã gây ấn tượng cho những người theo dõi sự kiện. Đó là hình ảnh dòng xe đi tránh thảm họa sóng thần xếp hàng dài, trật tự chạy trên đường.(1) Cư dân mạng ngay lập tức lấy đăng lại kèm theo bức ảnh chụp cảnh hỗn loạn tại một nút giao thông của Việt Nam. Hai bức ảnh cho thấy sự trái ngược hoàn toàn. Người Việt Nam, nhất là những người sống ở hai thành phố lớn đang có vấn nạn ùn tắc giao thông là Thủ đô Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, như những chuyện khác, lại giật mình xấu hổ bởi Trông người lại ngẫm đến ta Kiều (2) Điều gì đã khiến những người ngay cả trong khi chạy nạn vẫn bình tĩnh xếp hàng đợi đến lượt mình? Và điều gì đã khiến những con người ngay cả khi không có gì phải vội vã cũng vẫn tìm mọi cách lao lên chen lấn, tràn sang làn đường người khác, vượt cả vỉa hè, gây nên cảnh bấn loạn chỉ để được đi nhanh hơn người bên cạnh một chút?(3) Không ai là không biết rằng càng chen lấn càng ách tắc, chỉ có trật tự mới có thể di chuyển được, rằng trong những chuyện thế này, thủ phạm cũng chính là nạn nhân. Nhưng sao vẫn không thể trật tự, vẫn cứ chen lấn, tự làm khó mình và làm khó người xung quanh, như một thứ bệnh không chữa được. (4) ( Trích Chuyện chen lấn hay nỗi lo thua thiệt của người Việt? của Cát Thụy Theo trang Dân trí ngày ) Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích trên. (0,5 ) Câu 2. Theo tác giả, những xấu xí của người Việt có thể kể đến là gì trong nhận định ở đoạn ( 2): Người Việt Nam, như những chuyện khác, lại giật mình xấu hổ bởi Trông người lại ngẫm đến ta Kiều?(0,5 ) Câu 3. Chỉ ra và nêu hiệu quả của biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn (3). (1 ) Câu 4. Anh/chị suy nghĩ như thế nào trước hai bức tranh giao thông Hai bức ảnh cho thấy sự trái ngược hoàn toàn (Trình bày khoảng 7,8 dòng) (1 ) II. LÀM VĂN (7,0 ) Câu 1 (2,0 ) Hãy viết 1 bài văn ngắn ( khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về căn bệnh không chữa được khi tham gia giao thông của người Việt như ý kiến trong đoạn trích: Không ai là không biết rằng càng chen lấn càng ách tắc, chỉ có trật tự mới có thể di chuyển được, rằng trong những chuyện thế này, thủ phạm cũng chính là nạn nhân. Nhưng sao vẫn không thể trật tự, vẫn cứ chen lấn, tự làm khó mình và làm khó người xung quanh, như một thứ bệnh không chữa được. Câu 2 (5,0 ) Cảm nhận vào đoạn thơ sau trong bài Việt Bắc của Tố Hữu: - Ta với mình, mình với ta Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh Mình đi, mình lại nhớ mình Nguồn bao nhiêu nước nghĩa tình bấy nhiêu Nhớ gì như nhớ người yêu Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương Nhớ từng bản khói cùng sương Sớm khuya bếp lửa người thương đi về. ( Ngữ Văn 12, tập 1, tr 110)

13 HƯỚNG DẪN CHẤM I. Hướng dẫn chung Đọc hiểu: (3 ) - Dạng câu hỏi kiểm tra kiến thức Đọc hiểu văn bản. - HS có thể trình bày dưới hình thức gạch đầu dòng, trình bày theo ý. Làm văn: (7 ) - Nhận diện đúng dạng đề, khoa học trong cách xử lý đề. - Bài có luận rõ ràng, có lí lẽ xác đáng và dẫn chứng xác thực. - Bố cục, kết cấu và lập luận chặt chẽ, logic. - Diễn đạt mạch lạc, không mắc lỗi câu, lỗi dùng từ, lỗi chính tả. - Thí sinh có thể làm theo nhiều cách khác nhau những phải đảm bảo yêu cầu về kiến thức và kĩ năng. II. Hướng dẫn chấm chi tiết ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM Phần Câu Nội dung Điểm I 1 Phương thức biểu đạt: nghị luận 0,5 2 Những xấu xí của người Việt: tham gia giao thông vô ý thức, chen lấn, chụp 0,5 giật; xả rác bừa bãi; không tôn trọng di tích; (HS có thể kể 2 thói quen xấu của người Việt như sự vô ý thức trong ứng xử cộng đồng) 3 Biện pháp tu từ: Điệp cấu trúc, điệp từ (Điều gì đã khiến.), Câu hỏi tu từ. (HS chỉ cần nêu 1 biện pháp và xác định từ ngữ biểu đạt là tròn 0,5 ) 0,5 0,5 4 Bức tranh 1: trật tự, tinh thần pháp luật công bằng, sự chia sẻ khốn khó. Bức tranh 2: ích kỷ chỉ muốn hơn người, thái độ tùy tiện, vô ý thức trong tuân thủ các quy tắc công cộng. Hai bức tranh trái ngược đã phản ánh sự xấu xí trong văn hóa sống của người Việt. (HS thể hiện cái nhìn so sánh vào hai bức tranh và nêu suy nghĩ về ý thức tuân thủ quy tắc cộng đồng của người Việt rất kém. Bài viết tùy vào diễn đạt của HS mà GV cân nhắc đến 0,25) 1,0 II Làm văn 7,0 1 Viết đoạn văn ngắn bàn luận về vấn đề: căn bệnh không chữa được của những 2,0 người Việt tham gia giao thông. a. Đảm bảo cấu trúc của một đoạn văn nghị luận ngắn: Có đủ các phần mở đoạn, 0,25 thân và kết đoạn. Phần thân đoạn phải triển khai được vấn đề. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: ý thức tham gia giao thông kém của 0,25 người Việt. c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận ; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; rút ra bài học nhận thức và hành động. * Giải thích ý kiến: ý thức giao thông kém, bất chấp luật lệ và tư tưởng chen lấn 0,25 ích kỷ đã khiến tình trạng giao thông ách tắc tồi tệ. * Bình luận: HS có thể trình bày quan cá nhân hợp lý, thuyết phục, dưới đây là một số gợi ý. - Căn bệnh không chữa được trong tham gia giao thông của người Việt: + Căn nguyên của căn bệnh là do sự nóng nảy, vội vàng, thích bon chen, tư tưởng chụp giật, tâm lý bất an, sợ thua thiệt + Hệ thống hạ tầng kém, thiếu kiến thức pháp luật đồng bộ, không tuân thủ văn hóa xếp hàng + Ách tắc giao thông gây những thiệt hại cho kinh tế, tinh thần, văn hóa... - Phê phán văn hóa và thái độ ứng xử trong cộng đồng của người Việt: tự đề cao lợi ích cá nhân, thiếu sự tôn trọng cần có với luật pháp. 1,0

14 - Bài học bản thân: ý thức tuân thủ pháp luật và nhường nhịn với người xung quanh trong tham giao thông. d. Chính tả, đặt câu: Đảm bảo quy tắc chính tả, đặt câu 0,25 2 Cảm nhận vào đoạn thơ sau trong bài Việt Bắc của Tố Hữu: - Ta với mình, mình với ta. Sớm khuya bếp lửa người thương đi về. 5,0 a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận: Có đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Mở bài nêu được vấn đề, thân bài triển khai được vấn đề gồm nhiều ý, đoạn văn; kết luận kết được nhiều đoạn văn. 0,5 b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: bằng hình thức tự phân thân, TH thể hiện tình cảm thủy chung sắt son của người ra đi ân tình cách mạng, đồng thời là tái hiện nỗi nhớ về cảnh và người VB. Kết hợp nhuần nhuyễn hình thức nghệ thuật thơ dân tộc. c. Triển khai vấn đề cần nghị luận thành các luận ; vận dụng tốt các thao tác lập luận; kết hợp chặt chẽ giữ lí lẻ và dẫn chứng. * Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm: - TH là nhà thơ của lý tưởng cộng sản. Thơ TH là thơ trữ tình chính trị. - Bài thơ được sáng tác trong hoàn cảnh lịch sử cụ thể: tháng , TW Đảng và CP từ chiến khu VB về HN, cuộc chia tay trở thành cảm hứng sáng tác. * Cảm nhận về bài thơ - Bốn câu đầu: TH phân thân đối thoại độc thoại trữ tình để thể hiện ân tình cách mạng thủy chung, son sắt. + Sử dụng nhuần nhuyễn và linh hoạt hình thức nghệ thuật dân tộc, lối đối đáp giao duyên và đại từ mình ta: mình ta : mình là tôi, và cũng là anh. mình thay đổi vị trí đối tượng trong câu hỏi mình đi mình lại nhớ mình + HÀng loạt từ láy giàu sắc thái cảm xúc: mặn mà, đinh ninh,.. + Hình ảnh gợi biểu tượng thiêng liêng về cội nguồn: nguồn nước nghĩa tình. + Cách sử dụng cặp từ nối bao nhiêu bấy nhiêu Từ ngữ biểu cảm thể hiện cảm xúc thủy chung son sắt, đại từ mình ta tạo sự hô ứng, đồng vọng tâm tình độc đáo, ân tình cách mạng được thể hiện chân thành trong lòng người đi kẻ ở. - Bốn câu sau: + Điệp từ nhớ tâm trạng kẻ ở - người đi, là những hồi tưởng về cảnh, người VB. + Cảnh sắc đặc trưng của VB: trăng đầu núi, nắng chiều lung nương, sớm khuya bếp lửa + Cảnh hài hòa với người trong cái nhìn vời vợi yêu thương: người thương đi về - Đánh giá chung: + đoạn thơ thể hiện đặc trưng trong phong cách thơ TH là trữ tình chính trị. + Thể thơ lục bát truyền thống chuyển hóa nhuần nhị và độc đáo ân tình cách mạng. Giọng thơ tâm tình ngọt ngào tha thiết. d. Sáng tạo: Có cách cảm nhận mới mẻ, thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: - Đảm bảo quy tắc chính tả, dùng từ, đặt câu. 0,25 0,5 0,25 3,0 1,0 1,0 1,0 0,5

15 ĐỀ 6 I. ĐỌC - HIỂU (3.0 ) Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi cho bên dưới: Tôi ước, giá như một ngày có 48 giờ, thì có lẽ tôi sẽ dành thời gian cho những người tôi yêu thương nhiều hơn. Nhưng rồi tôi lại nghĩ, nếu như một ngày quá dài với 48 tiếng đồng hồ, tôi lúc nào cũng được bên cạnh những người thân yêu, lúc nào cũng an nhàn với công việc và học tập, thì tôi có còn biết quý những giây phút thiêng liêng nhất không? Bởi nếu một ngày như mọi ngày, vẫn dài dai dẳng thì người ta có thể nằm ườn cho thời gian trôi đi mà không sợ mất những giây phút quý báu, thì người ta có thể đi thật chậm đến nỗi ì ạch vì không thể chạy đua với thời gian, thì người ta lúc nào cũng có thể dành thời gian cho người thân và coi đó là một điều bình thường không mấy khó khăn. Vậy nên, một ngày chỉ có 24 giờ, để người ta biết thế nào là hối hả, bận rộn, để biết mình đang sống có ích, để người ta hiểu ra khoảnh khắc được bên nhau là ngắn ngủi, và vì nó ngắn ngủi nên chúng ta mới cảm nhận được hạnh phúc, và học được cách quý trọng thời gian... Ngày mai, tôi sẽ phải học cách chia thời gian, để trong vòng 24 giờ, tôi vẫn có thể đặt những người thân yêu vào một góc trái tim tôi và lắng nghe họ tâm sự, để 24 giờ của mình trôi qua không hề vô ích. (Tại sao chúng ta phải sống?, NXB Kim Đồng, 2011, tr 59) Câu 1: Đoạn trích chủ yếu sử dụng phương thức biểu đạt nào? (0.5 ) Câu 2: Xác định các phép liên kết và phương tiện thực hiện phép liên kết trong đoạn trích. (0.5 ) Câu 3: Nêu thông điệp chính của đoạn trích? (1.0 ) Câu 4: Vì sao tác giả lại cho rằng: một ngày chỉ có 24 giờ, để người ta biết thế nào là hối hả, bận rộn, để biết mình đang sống có ích, để người ta hiểu ra khoảnh khắc được bên nhau là ngắn ngủi, và vì nó ngắn ngủi nên chúng ta mới cảm nhận được hạnh phúc, và học được cách quý trọng thời gian...? (1.0 ) II. LÀM VĂN (7.0 ) Câu 1. (2.0 ) Bạn đã làm gì để 24 giờ của mình trôi qua không hề vô ích.? Hãy trả lời câu hỏi ấy trong một đoạn văn khoảng 200 chữ. Câu 2. (5.0 ) Có ý kiến cho rằng, thơ Tố Hữu đậm đà tính dân tộc. Anh/ chị hãy phân tích đoạn thơ sau để làm sáng tỏ ý kiến trên: - Mình về mình có nhớ ta Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng. Mình về mình có nhớ không Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn? - Tiếng ai tha thiết bên cồn

16 Bâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước đi Áo chàm đưa buổi phân li Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay (Tố Hữu, Việt Bắc) - Hết -

17 HƯỚNG DẪN CHẤM I. Hướng dẫn chung Đọc - hiểu: (3.0 ) - Dạng câu hỏi kiểm tra kiến thức đọc-hiểu văn bản. - HS có thể trình bày dưới hình thức gạch đầu dòng, trình bày theo ý. Làm văn: (7.0 ) - Nhận diện đúng dạng đề, khoa học trong cách xử lí đề. - Bài làm có luận rõ ràng, có lí lẽ xác đáng và dẫn chứng xác thực. - Bố cục, kết cấu và lập luận chặt chẽ, logic. - Diễn đạt mạch lạc không mắc lỗi câu, lỗi dùng từ, lỗi chính tả. - Thí sinh có thể làm theo nhiều cách khác nhau nhưng phải đảm bảo yêu cầu về kiến thức và kĩ năng. Lưu ý chung: Dưới đây chỉ là những ý cơ bản học sinh cần đáp ứng; việc cho cụ thể, giáo viên cần chú ý kĩ năng làm bài và sự sáng tạo của học sinh, tránh việc đếm ý cho. II. Hướng dẫn chấm chi tiết ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM Phần Câu Nội dung Điểm Đọc 1 Phương thức biểu đạt chính: nghị luận 0.5 hiểu 2 - Phép liên kết và phương tiện liên kết: + Phép nối: nhưng, bởi, vậy nên Phép lặp: một ngày 3 Đại ý: Đoạn trích nhắc nhở mọi người cần biết quý trọng khoản thời gian ngắn ngủi để sống hạnh phúc và có ý nghĩa. 1.0 Làm văn 4 Vì: - Tâm lí con người thường không biết quý những gì đang có. Thời gian càng nhiều, con người càng rẻ rúng, xem thường, hoang phí. - Thời gian càng ngắn lại, ít ỏi hơn, con người sẽ biết quý trọng, nâng niu, từ đó sẽ có ý thức sống để kịp thời gian, cuộc sống nhờ vậy trở nên ý nghĩa. 1 *Giới thiệu và giải thích ý kiến: Ý kiến là một câu hỏi về điều cá nhân sẽ làm trong để mỗi ngày trôi qua không uổng phí

18 *Bình luận ý kiến: - Thí sinh phải thể hiện nhận thức đúng đắn về thời gian, về hạnh phúc, đưa 1.5 ra những việc ý nghĩa mình sẽ làm cho bản thân, gia đình và xã hội nhưng phải có lí lẽ và dẫn chứng để chứng minh cho quan của bản thân. - Câu hỏi thức tỉnh mỗi chúng ta về quỹ thời gian hữu hạn, nhắc nhở ta về giá trị cuộc sống gắn liền với nỗ lực khẳng định của mỗi cá nhân, khuyên ta nên biết nâng niu thời gian, quý trọng hạnh phúc. - Ý kiến phê phán những người lãng phí thời gian vào những trò vô bổ, sống một cách nhàm chán dung tục, vô ích và vô nghĩa. *Bài học nhận thức và hành động: Thí sinh tự rút ra bài học nhận thức và hành động phù hợp Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vấn đề nghị luận. 0.5 Giải thích ý kiến: - Tác phẩm được gọi là có tính dân tộc khi có nội dung tư tưởng gắn liền với cuộc sống và những truyền thống đạo lí của dân tộc, có nghệ thuật biểu hiện gần gũi với văn học dân gian, văn học cổ điển... - Đoạn thơ rất tiêu biểu cho phong cách thơ Tố Hữu, đây là đoạn thơ đậm đà tính dân tộc trên cả hai phương diện nội dung và nghệ thuật. Phân tích đoạn thơ để làm sáng tỏ ý kiến: - Về nội dung: + Tính dân tộc của đoạn thơ thể hiện ở tình cảm gắn bó, thủy chung, son sắt giữa đồng bào Việt Bắc với cán bộ cách mạng về xuôi sau mười lăm năm gắn bó nghĩa tình. Lời nhắn nhủ của đồng bào Việt Bắc và không khí lưu luyến của buổi chia tay đã cho thấy tình cảm sâu nặng giữa nhân dân và kháng chiến. + Tình cảm ấy có sự gắn bó, hòa nhập với truyền thống tinh thần và đạo lí của dân tộc đạo lí thủy chung, uống nước nhớ nguồn. - Về nghệ thuật: + Tính dân tộc của đoạn thơ thể hiện ở thể thơ lục bát truyền thống với âm điệu tha thiết, nhịp điệu cân xứng nhịp nhàng; kết cấu đối đáp giao duyên của ca dao, dân ca được vận dụng sáng tạo và uyển chuyển để thể hiện tình cảm giữa người đi và kẻ ở. + Cách xưng hô mình, ta biến tình cảm kháng chiến thành yêu đôi lứa, tình cảm vợ chồng, những cách diễn đạt quen thuộc trong thơ ca dân gian (câu hỏi tu từ, các biện pháp hoán dụ, so sánh, điệp ngữ, điệp cú pháp...)

19 + Hình ảnh ước lệ của văn học cổ điển, cách nói bóng gió, xa gần... tạo âm hưởng dân gian quen thuộc cho đoạn thơ. Bình luận ý kiến: - Đánh giá chung về nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ. - Ý kiến là một gợi ý cho người đọc khi tiếp nhận và tìm hiểu đoạn thơ cũng như bài thơ Việt Bắc. 0.5

20 ĐỀ 7 I. ĐỌC - HIỂU (3.0 ) Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi cho bên dưới: Ngày trước, chẳng cần tới các cụ mà chính chúng ta đây, vào thư viện mượn một cuốn sách thì lắm khi mất cả buổi. Mới đọc được ít trang thủ thư phải giờ cơm. Nay có internet để tha hồ tra cứu thì ta lại hay dùng internet để đọc những tin kiểu như anh A bỏ cô B cặp cô C rồi quỳ gối xin lỗi cô B, mà cả ba vị A, B, C kia đều chẳng là ai cả, chẳng có sản phẩm văn hóa xã hội gì, nhưng mà họ đi ăn ốc cũng có báo viết, và cũng có ta đọc. Ngày trước, các cụ lắc lư trên xe lửa bao nhiêu ngày mới đi được từ miền này sang miền khác. Thời giờ trôi lâu quá, các cụ lấy sách ra đọc, và học được bao nhiêu là thứ. Lại ra cửa sổ toa tàu ngắm cảnh, ngẫm về đất nước với quê hương... Ngày nay, chúng ta lên máy bay vèo một cái tới nơi, ngồi cạnh cửa sổ đến ngắm trời trên cao như cảnh tiên cũng không buồn ngắm, mắt rũ ra vì cuộc ăn nhậu đêm trước, hoặc có tỉnh thì lại mở máy chơi game giết thời gian. Thời giờ của ngày hôm nay đa phần dùng quá phí. Trong khi đáng lẽ phải mang ý nghĩ mình đang bị đầu độc (bằng thức ăn) và cuộc sống bị rút dần để dùng nó cho hiệu quả hơn, cho có ích hơn, thì ta lại để nó được lấp đầy bằng toàn những thứ ngon miệng, ngon mắt, dễ nghe, dễ hiểu những thứ sung sướng làm người ta ảo tưởng sẽ sống đến muôn đời, đúng kiểu tiên ông. (Phan Thị Vàng Anh, Ghi chép nhỏ của người cưỡi ngựa, NXB Trẻ, 2016, tr 136) Câu 1: Xác định thao tác lập luận chủ yếu được sử dụng trong đoạn trích? (0.5 ) Câu 2: Nêu thông điệp chính của đoạn trích. (0.5 ) Câu 3: Nêu nhận xét của anh/ chị về thực trạng một số người dùng internet để đọc những tin kiểu như anh A bỏ cô B cặp cô C rồi quỳ gối xin lỗi cô B, mà cả ba vị A, B, C kia đều chẳng là ai cả, chẳng có sản phẩm văn hóa xã hội gì, nhưng mà họ đi ăn ốc cũng có báo viết, và cũng có ta đọc. hoặc ngồi cạnh cửa sổ đến ngắm trời trên cao như cảnh tiên cũng không buồn ngắm, mắt rũ ra vì cuộc ăn nhậu đêm trước, hoặc có tỉnh thì lại mở máy chơi game giết thời gian.? Câu 4: Anh/ chị hiểu thế nào về câu nói sau: Trong khi đáng lẽ phải mang ý nghĩ mình đang bị đầu độc (bằng thức ăn) và cuộc sống bị rút dần để dùng nó cho hiệu quả hơn, cho có ích hơn, thì ta lại để nó được lấp đầy bằng toàn những thứ ngon miệng, ngon mắt, dễ nghe, dễ hiểu những thứ sung sướng làm người ta ảo tưởng sẽ sống đến muôn đời, đúng kiểu tiên ông.? (1.0 ) II. LÀM VĂN (7.0 ) Câu 1. (2.0 ) Anh/ chị có đồng tình với nhận xét của tác giả: Thời giờ của ngày hôm nay đa phần dùng quá phí.? Hãy bày tỏ ý kiến của bản thân trong một đoạn văn khoảng 200 chữ. Câu 2. (5.0 )

21 Về nhân vật người lái đò Sông Đà trong tùy bút cùng tên của Nguyễn Tuân, có ý kiến cho rằng, người lái đò không chỉ là anh hùng bách chiến bách thắng trong cuộc thư hùng cùng sơn thần thủy quái mà còn là một nghệ sĩ trong nghệ thuật vượt thác ghềnh. Từ cảm nhận về nhân vật người lái đò, anh/ chị hãy bình luận ý kiến trên. - Hết -

22 HƯỚNG DẪN CHẤM I. Hướng dẫn chung Đọc - hiểu: (3.0 ) - Dạng câu hỏi kiểm tra kiến thức đọc-hiểu văn bản. - HS có thể trình bày dưới hình thức gạch đầu dòng, trình bày theo ý. Làm văn: (7.0 ) - Nhận diện đúng dạng đề, khoa học trong cách xử lí đề. - Bài làm có luận rõ ràng, có lí lẽ xác đáng và dẫn chứng xác thực. - Bố cục, kết cấu và lập luận chặt chẽ, logic. - Diễn đạt mạch lạc không mắc lỗi câu, lỗi dùng từ, lỗi chính tả. - Thí sinh có thể làm theo nhiều cách khác nhau nhưng phải đảm bảo yêu cầu về kiến thức và kĩ năng. Lưu ý chung: Dưới đây chỉ là những ý cơ bản học sinh cần đáp ứng; việc cho cụ thể, giáo viên cần chú ý kĩ năng làm bài và sự sáng tạo của học sinh, tránh việc đếm ý cho. II. Hướng dẫn chấm chi tiết ĐÁP ÁN VÀ THANG ĐIỂM Phần Câu Nội dung Điểm Đọc 1 Thao tác lập luận chính: so sánh 0.5 hiểu 2 Thông điệp chính của văn bản: Khuyên con người hãy từ bỏ những thú vui vô bổ, nhạt nhẽo, tận dụng thời gian để nâng cao đời sống tinh thần, hướng 0.5 đến một cuộc sống có chiều sâu và ý nghĩa. 3 Nhận xét thực trạng được đề cập: - Thực trạng chung đáng buồn của xã hội Thoạt nhìn thì có vẻ là biểu hiện của cuộc sống hiện đại, thực chất là biểu hiện của một cuộc sống tầm thường, dung tục khi chỉ quan tâm đến những chuyện nhảm nhí, vô nghĩa, những trò chơi vô bổ, làm mòn năng lực của cá nhân, không giúp ích gì cho xã hội. 4 Câu nói có ý nghĩa: - Phê phán những biểu hiện của lối sống phung phí, dễ dãi, hời hợt Khuyên con người hướng đến cuộc sống có chiều sâu, có ích, có hiệu quả vì cuộc sống đang bị rút dần. Làm văn 1 *Giới thiệu và giải thích ý kiến: Ý kiến là một lời nhận xét thẳng thắn về việc lãng phí thời gian của xã hội hiện nay. 0.25

23 *Bình luận ý kiến: - Thí sinh có thể đồng tình hoặc không đồng tình, nhưng phải có lí lẽ và 1.5 dẫn chứng minh họa cho chính kiến của mình, thể hiện cái nhìn khách quan về thực trạng. - Từ chỗ nhận thức đúng về thực trạng, bài viết cần chỉ ra những sai lầm của việc lãng phí thời gian, từ đó đề xuất cách sử dụng thời gian có hiệu quả, đem lại lợi ích cho bản thân, gia đình và xã hội, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống. *Bài học nhận thức và hành động: Thí sinh tự rút ra bài học nhận thức và hành động phù hợp Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vấn đề nghị luận. 0.5 Giải thích ý kiến: - Anh hùng là bản lĩnh tự tin, dũng cảm, mưu trí trong cuộc chiến đấu cùng thiên nhiên; nghệ sĩ là sự tài hoa, khéo léo trong lao động. - Ý kiến đề cập đến hai phẩm chất tưởng là đối lập nhưng lại thống nhất trong hình tượng nhân vật người lái đò Sông Đà. Cảm nhận hình tượng người lái đò: + Người lái đò là một anh hùng bách chiến bách thắng trong cuộc thư hùng cùng sơn thần thủy quái. Qua 3 lần phá vòng vây, đương đầu cùng trùng vi thạch trận Sông Đà, người lái đò đã bộc lộ tính cách gan dạ, bản lĩnh, đầy tự tin và kì tuyệt thông minh từ quá trình phòng ngự đến chủ động tiến công khiến những tên đá tướng hiếu chiến nhất cũng phải tiu nghỉu cái mặt xanh lè thất vọng. + Người lái đò là một nghệ sĩ trong nghệ thuật vượt thác ghềnh. Ông xử lí tình huống khéo léo, nhanh nhạy, linh hoạt, thay đổi chiến thuật liên tục để phù hợp với sự ma mãnh, lắm quái chiêu của Sông Đà. Sau cuộc chiến, ông bình thản, ung dung thưởng ngoạn những thú vui cuộc sống, không bàn tán một lời nào về cuộc chiến nơi ải nước vừa rồi. + Nghệ thuật xây dựng nhân vật: thủ pháp đối lập kết hợp với sự tổng hợp tri thức văn hóa từ các ngành khoa học và nghệ thuật đã tạo nên vẻ đẹp của người lao động trong thời đại mới. Bình luận ý kiến: + Ý kiến nhận xét đầy đủ, toàn diện vẻ đẹp của người lái đò Sông Đà. + Ý kiến là một gợi ý cho người đọc trong quá trình phân tích và cảm nhận hình tượng

24