CANTO 2, CHAPTER-10 Chapter Îâ Öæ»ßÌ âöè ÂýàÙô æ æúu ãñu æè-àæé ßæ æ â»ôü çßâ»üp SÍæÙ Âôáæ êìøñ Ð ßÌÚðUàææÙé Íæ çùúuôïô éçq ÚUææØÑ H 1H àæîæíü æè-àæé

Bản ghi

1 Chapter Îâ Öæ»ßÌ âöè ÂýàÙô æ æúu ãñu æè-àæé ßæ æ â»ôü çßâ»üp SÍæÙ Âôáæ êìøñ Ð ßÌÚðUàææÙé Íæ çùúuôïô éçq ÚUææØÑ H 1H æè-àæé Ñ ßæ æèàæé Îðß»ôSßæ è Ùð ãuæ; æ â æè Î Öæ»ßÌ ð ; â»üñõýrææçu è Âçæ æ ßæüÙ; çßâ»üñ Â-âëçCU æ ßæüÙ; Öè; SÍæÙ Üô ; Âôáæ â ÚUÿææ; ª ÌØÑâëçCU è ÂýðÚUææ; ßÌÚU Ùé ô æ ÂçÚUßÌüÙ; üàæ- Ùé ÍæÑ üeúu æ ææù; çùúuôïñö»ßæù ð Ïæ ô ßæÂâ ÁæÙæ; éçq Ñ éçq ; ææøñ æïæúuð. æèàæé Îðß»ôSßæ è Ùð ãuæ â æè Î Öæ»ßÌ ð Îâ çßöæ» ãñ U, Áô ÕýrææÇU è Âçæ, Â-âëçCU, Üô æìúu, Ö»ßæÙ mæúuæ Âôáæ, âëçcu ÂýðÚUææ, Ùé ô ð ÂçÚUßÌüÙ, üeúu ææù, ÂÙð æúu-ö»ßhæ» Ù, éçq ÌÍæ ææø âð â ÕçÏÌ ãñ UÐ Îàæ SØ çßàæéhkíz ÙßæÙæç ãu Üÿææ Ð ßæüØçÌ ãuæ æùñ æéìðùæíðüù ætâæ H 2H Îàæ SØÎâßð ( ææø) æ; çßàæéçh ææ; Íü æúuæ; ÙßæÙæ Ø Ùõ ð ; ãu âè æè Î Öæ»ßÌ ð ; Üÿææ Üÿææ; ßæüØçÌßæüÙ ÚUÌð ãñ U; ãuæ- æ æùñ«çá»æ; æéìðùßñçî âæÿøô âð; ÍðüÙÂýØÿæ ÃØæ Øæ mæúuæ; ÌÍæ; Tâæâ çÿæì M  ð Ð. Ù ð âð Áô Îâßæ Ò ææøó Ìß ãñu â è çîãøìæ ô Øô âð ÂëÍ ÚUÙð ð çü, Ù âõ æ ßæüÙ Öè ßñçÎ âæÿø âð, Öè ÂýØÿæ ÃØæ Øæ âð õúu Öè ãuæâél áô mæúuæ Îè» ü â çÿæì ÃØæ Øæ ô âð ç Øæ ÁæÌæ ãñuð ÖêÌ- ææðç¼ýø-çïøæ Á â»ü ÎæNUÌÑ Ð Õýrææô»éæ-ßñá ØæÎ çßâ»üñ ÂõL áñ S ëìñ H 3H ÖêÌÂæ SÍêÜ Ìß (çÿæçì, ÁÜ æçî); æææ ç¼ýøô mæúuæ ²àØ ßSÌé ; ç¼ýø ç¼ýøæ ; çïøæ Ù; Á Âçæ; â»üñâýæ ÅUK; ÎæNUÌÑâëçCU ãuüæìè ãñu; ÕýrææÑ æçî ÂéL á Õýrææ æ;»éæ-ßñá ØæÌ ÌèÙô»éæô è ÌÑ ç ý Øæ âð; çßâ»üñîéõæúuæ âëçcu; ÂõL áñ ðcuæ ; S ëìñ ãuüæìè ãñ UÐ. ÂÎæÍü ð âôüãu Âý æúu ÍæüÌ Âæ Ìß (çÿæçì, ÁÜ, Âæß,»»Ù ÌÍæ ßæØé), ßçÙ, M Â, SßæÎ,» Ï, SÂàæü ÌÍæ Ùðæ, æù, Ùæ, ÁèÖ, ß æ ß Ù è Ìæçß âëçcu 1

2 â»ü ãuüæìè ãñu õúu Âý ë çì ð»éæô è ÕæÎ è ÌÑç ý Øæ çßâ»ü ãuüæìè ãñuð ÌæÂØü Ñ æè Î Öæ»ßÌ ð Îâ çßöæ»ô ð Üÿææô è ÃØæ Øæ ð çü Ü»æÌæÚU âæì àüô æøð ãñ UÐ Ù ð âð ÂýÍ ÂýSÌéÌ àüô Áô âôüãu Ìßô ØÍæ Âëßè, ÁÜ ØæçÎ ð âæí Õéçh ÌÍæ Ù ð Âýæ ÅUK ô ÕÌæÌæ ãñuð ÂÚUßÌèü âëçcu æçî ÂéL á ß»ôçßÎ ð ßÌæÚU ãuæçßcæé è ÂØéüQ âôüãu àæçq Øô è ÂýçÌç ý Øæ ô æ È Ü ãñu Áñâæç Õýræ-â çãuìæ (5.47) ð ÕýrææÁè Ùð ãuæ ãñu ØÑ æúuæææüßáüð ÖÁçÌ S Øô»- çù¼ýæ ÙÌÁ»ÎÇUâÚUô ê ÂÑÐ æïæúuàæçq ßÜ Ø ÂÚUæ Sß êìì»ôçßî æçîâél á Ì ã U ÖÁæç H»ôçßÎ, æè ë cæ æ ÂýÍ ÂéL á ßÌæÚU ãuæçßcæé ãuüæìæ ãñuð Øð Øô»çÙ¼ýæ ð ÚUãUÌð ãñ U õúu Ù ð çîãø àæúuèúu ð ÂýØð ÚUô çàu¼ý ð â Ø ÕýrææÇU çsíì ÚUãUÌð ãñ UÐ Áñâæç çâàuüð àüô ð ãuæ»øæ ãñu, Âêæü ÂéL áôæ Ö»ßæÙ è çßçàæcu àæçq Øô ð Âýæ ÅUK âð ãuè æéìðù ÍæüÌ ßñçÎ çùîðüàæ âð ØãU âëçcu â Öß ãñuð çõùæ ßñçÎ çùîðüàæ ð ØãU âëçcu Âý ë çì è ÂÁ ÂýÌèÌ ãuôìè ãñuð ðâæ çùc áü ËÂææÙ ð æúuæ ãuè çù ÜÌæ ãñuð ßñçÎ çùîðüàæ âð SÂCU ãñu ç â SÌ àæçq Øô ( ÌÚ U»æ, ÕçãUÚ U»æ ÌÍæ ÌÅUSÍæ) ð êü Ìô Âêæü ÂéL áôæ Ö»ßæÙ ãuè ãñ U õúu Áñâæ ÂãUÜð ÕÌæØæ»Øæ ãñu, ØãU Ìô Öý Âêæü çùc áü ãñu ç ØãU âëçcu ÁÇ U Âý ë çì mæúuæ ÕÙè ãñuð ßñçÎ çùc áü çîãø Âý æàæ ãñu, ÁÕç ßñçÎ çùc áü ÖõçÌ Ï æúu ãñuð ÂÚU ðeúu è ÌÚ U»æ àæçq ÌÍæ ÂÚU ðeúu ãñ U õúu ÕçãUÚ U»æ àæçq ÌÚ U»æ àæçq ð â  ü ð ãuè Âý æçàæì ãuôìè ãñuð ÌÚ U»æ àæçq ð àæ-âýø àæ Áô ÕçãUÚ U»æ àæçq âð â Âü Áô ç ý Øæ ãuôìè ãñu, ßãU ÌÅUSÍæ àæçq Íßæ Áèßæ æ ãuüæìè ãñuð â Âý æúu æçî âëçcu Ìô ÂýØÿæ Âêæü ÂéL áôæ Ö»ßæÙ Øæ ÂÚUÕýræ âð ãuôìè ãñu õúu»õæ âëçcu, Áô êü ßØßô è ÂýçÌç ý Øæ ô æ È Ü ãñu, Õýrææ mæúuæ ÚU è ÁæÌè ãñuð â ÌÚUãU â SÌ ÕýrææÇU ð æøü ÂýæÚU Ö ãuôìð ãñ UÐ 2

3 çsíçìßñü é ÆU-çßÁØÑ Âôáæ ÌÎÙé»ýãUÑ Ð ßÌÚUæçæ âh ü ª ÌØÑ ü-ßæâùæñ H 4H çsíçìñ ç Ì Îàææ; ßñ é ÆU-çßÁØÑßñ é ÆU ð Sßæ è è çßáø; Âôáæ ÂæÜÙ; ÌÌ - Ùé»ýãUÑ ãñuìé è ë Âæ; ßÌÚUæçæ Ùé ô ð àææâù; âì -Ï üñâêæü Ï ü; ª ÌØÑ æøü ÚUÙð è ÂýðÚUææ; ü-ßæâùæñâ æ ü è æ æ ÿææð. Áèßæ æ ð çü ç Ì Ìô ØãUè ãñu ç ßãU Ö»ßæÙ ð çùø ô æ ÂæÜÙ ÚðU õúu Âêæü ÂéL áôæ Ö»ßæÙ ð â ÚUÿææ ð ÂêÚUè ÌÚUãU âð æùçâ àææçì ÂýæÌ ÚðUÐ âöè Ùé ÌÍæ Ù ð çùø ÁèßÙ ô âãuè çîàææ ÂýÎæÙ ÚUÙð ð çü ãñ UÐ æøü ÚUÙð è ÂýðÚUææ ãuè â æ ü è æ æ ÿææ ãñuð ÌæÂØü Ñ ØãU ÖõçÌ â âæúu âëçáì ãuôìæ ãñu, é ÀU æü Ì ÕÙæ ÚUãUÌæ ãñu õúu Ö»ßæÙ è ÀUæ âð ÂéÙÑ çßùcu ãuô ÁæÌæ ãñuð âëçcu ð ßØßô ÌÍæ ÂdCUæ Õýrææ è Âçæ Ö»ßæÙ çßcæé mæúuæ ÂÙð ÂýÍ ÌÍæ çmìèø ßÌæÚUô ð è ÁæÌè ãñuð ÂýÍ ÂéL á ßÌæÚU ãuæçßcæé ãñ U õúu ÎêâÚðU ÂéL á ßÌæÚU»ÖôüÎ àææøè çßcæé ãñ U, çáùâð Õýrææ Âóæ ãéu Ð ÌëÌèØ ÂéL á ßÌæÚU ÿæèúuôî àææøè çßcæé ãñ U, Áô ÕýrææÇU è ÂýØð ßSÌé ð ÂÚU æ æsßm  çsíì ÚUãUÌð ãñ U õúu Õýrææ mæúuæ ÚU è» ü âëçcu æ ÂæÜÙ ÚUÌð ãñ UÐ Õýrææ ð Ùð Âéæô ð âð çàæß Öè ãñ U çáù æ æøü â âëçcu æ â ãuæúu ãñuð ÌÑ ÕýrææÇU ð êü dcuæ Ìô çßcæé ãñ U õúu ßð ÂÙè ãñuìé è ë Âæ âð Âóæ Áèßô ð ÂæÜ Öè ãñ UÐ â Âý æúu â SÌ ÕhÁèßô ô Ö»ßæÙ è æðduìæ Sßè æúu ÚUÙè æçãu õúu Ù ð àæéh ÖQ ÕÙ ÚU â CU Ø ÌÍæ â ÅU Ø â âæúu ð àææçìâêßü ÚUãUÙæ æçãu Ð â â âæúu ô ÂÙè ç¼ýø-ìéçcu ð çü ÂØéQ â ÛæÙð õúu â Âý æúu çßcæé è ÕçãUÚ U»æ àæçq mæúuæ ôãu»ýsì ãuôùð ð æúuæ ÕhÁèß ô âëçcu ÌÍæ çßùæàæ ð Âýæ ë çì çùø ô ô çè ÚU âð Öô»Ùð ð çü ÚUãUÙæ ÂÇ UÌæ ãñuð Ö»ßλèÌæ ð ãuæ»øæ ãñu ç ÕýrææÇU ð âßôüæüô âð Üð ÚU âõâð çù Üð Üô ÂæÌæÜÜô Ì ð âæúðu Üô ÙæàæßæÙ ãñ U õúu ÕhÁèß ÂÙð ÀðU Øæ ÕéÚðU ôz âð Øæ æïéçù ÌçÚUÿæ ØæÙ âð ÌçÚUÿæ ð çß ÚUæ ÚU â Ìð ãñ U, ç Ìé ãuè ÂÚU Öè Ù è ëøé çùçpì ãñuð ãuæ, çöóæ-çöóæ Üô ô ð Ù è æøé ÂëÍ -ÂëÍ ãuôìè ãñuð ç Ìé àææeì ÁèßÙ ÂýæÌ ÚUÙð æ ææ 3

4 ÂæØ ãñu Ö»ßæÙ ð Ïæ ô ßæÂâ ÁæÙæ ÁãUæ ÂÚU ÖõçÌ Üô ô è Öæ çì ÂéÙÁü ÙãUè ãuôìæð ßñ é ÆU ð Sßæ è ð âæí ÂÙð â ÕÏô ô çßâúuæ ÎðÙð ð æúuæ ÕhÁèß â âèïè-âè ÕæÌ âð ÙÁæÙ ÚUãU ÚU â ÖõçÌ Á»Ì ð SÍæØè ÁèßÙ çõìæùð è ØôÁÙæ ÕÙæÙð æ ÂýØæâ ÚUÌð ãñ UÐ ÕçãUÚ U»æ àæçq âð ôçãuì ãuôùð ð æúuæ ßð çßçöóæ Âý æúu ð æíí ÌÍæ Ïæí çß æâ æøôz ð ÃØSÌ ãuô ÁæÌð ãñ U õúu ØãU ÖêÜ ÁæÌð ãñ U ç Ù æ gðàø Ö»ßæÙ ð Ïæ ßæÂâ ÁæÙæ ãñuð æøæ ð ÂýÖæß âð ØãU çßs ëçì ÌÙè ÂýÕÜ ãuôìè ãñu ç ÕhÁèß Ö»ßæÙ ð Ïæ ßæÂâ ÁæÙæ ãuè ÙãUè æãuìðð ç¼ýø-âé¹ ð æúuæ ßð ÕæÚU-ÕæÚU Á - ÚUæ ð ý ð È âìð ÚUãUÌð ãñ U õúu ÙécØ ÁèßÙ ô çõ»æç U ÜðÌð ãñ U çáâ ð ãuè Ö»ßæÙ ð Ïæ ô ßæÂâ ÁæÙð ð ßâÚU ÂýæÌ ãuôìð ãñ UÐ çßçöóæ Øé»ô ÌÍæ ËÂô ð Ùé Ùð Áô æîðàææ àææ ÕÙæØð ßð âh ü ãuüæìð ãñ UÐ ßð ÙécØô ð çü â æ»ü çî¹æùð ßæÜð ãñ U, ÌÑ ÙécØô ô æçãu ç ßð ÂÙð çãuì ð ÌÍæ Ì- æü ô âè Ü ÕÙæÙð ð çü Ù àææ ô æ ÂØô» Úð UÐ âëçcu ç Øæ ÙãUè ãñu, ç Ìé ØãU SÍæØè Âýæ ÅK ãñu õúu ÕhÁèßô ô Ö»ßæÙ ð Ïæ ßæÂâ ÁæÙð ð çü ßâÚU ÂýÎæÙ ÚUÙð ð çü ãñuð Ö»ßæÙ ð Âæâ ÁæÙð è ÀUæ ÌÍæ â çîàææ ð ç Øð»Øð æøôz âð ãuè ü æ â æ»ü ÕÙÌæ ãñuð Áô ðâð çùøç Ì ÂÍ æ ÙéâÚUæ ÚUÌð ãñ U, Ö»ßæÙ ÂÙð Ù ÖQ ô ô ãñuìé è ë Âæßàæ â ÚUÿææ ÂýÎæÙ ÚUÌð ãñ U, ç Ìé Áô ÖQ ãñ U, ßð â æ ôz ð ÕÏÙ ð È â ÚU ÂÙð ô æøü ÜæÂô ð Áôç¹ U ð ÇUæÜ ÎðÌð ãñ UÐ â Âýâ» ð âh ü àæî ãußâêæü ãñuð âh ü ÍæüÌ Ö»ßæÙ ð Ïæ ßæÂâ ÁæÙð ð çü ÂÙæ ÌüÃØ ÚUÙæ õúu â ÌÚUãU àæéh ÖQ ÕÙÙæ Âçßæ æøü ãñuð Ø âöè Üô» Âçßæ ãuôùð æ ÉUô» ÚU Ìð ãñ U, ç Ìé ßæSÌß ð ßð ðâð ãuôìð ÙãUè Ð âèçü Ö»ßæÙ Ùð Ö»ßλèÌæ ð ÂÎðàæ çîøæ ãñu ç ÙécØ ô â SÌ ÌÍæ çíì Ïæí æøôz ô Øæ» ÚU Ö»ßæÙ è ÖçQ - Ø âðßæ ð Ü» ÁæÙæ æçãu çáââð ßãU â ÖõçÌ â âæúu ð ÖØæßãU ÁèßÙ ð â SÌ CUô âð éq ãuô â ð Ð âh ü ð çsíì ÚUãUÙð ð çü æøü ÚUÙæ ãuè ÁèßÙ è âãuè çîàææ ãñuð ÙécØ æ gðàø Ö»ßæÙ ð Ïæ ÁæÙæ ãuôùæ æçãu Ù ç SÍæØè ÁèßÙ ð çü æ Øæ çùc ë CU àæúuèúu»ýãuæ ÚU ð â â âæúu ð Á - ÚUæ ð æßæ» Ù ð È âùæð âè ð æùß ÁèßÙ è Õéçh ææ ãñu õúu ÙécØ ô ðâð ãuè ÁèßÙ ð æøü ÜæÂô è æ æ ÿææ 4

5 ÚUÙè æçãu Ð ßÌæÚUæÙé çúuì ãuúðupæsøæùéßíìùæ Ð Âé âæ èàæ- ÍæÑ ÂýôQ æ ÙæÙæ ØæÙôÂÕë çãuìæñ H 5H ßÌæÚUÖ»ßæÙ æ ßÌæÚU; Ùé çúuì æøü ÜæÂ; ãuúðuñö»ßæù ð ; Öè; SØ â ð ; ÙéßíÌÙæ ÙéØæØè; Âé âæ ÙécØô æ; üàæ- ÍæÑ üeúu æ çßææù, Ö»ßæß; ÂýôQ æñ ãuæ»øæ; ÙæÙæçßçßÏ; æ ØæÙ Íæ ; ÂÕë çãuìæñßíæìð. üeúu-çßææù ( üàæ- Íæ) æèö»ßæù ð çßçßï ßÌæÚUô, Ù è ÜèÜæ ô ÌÍæ âæí ãuè Ù ð ÖQ ô ð æøü ÜæÂô æ ßæüÙ ÚUÌæ ãñuð ÌæÂØü Ñ â ÕýrææÇU ð çsìß æü ð çìãuæâ æ Ùé ý ÕÙÌæ ãñu, çáâ ð Áèßæ æ ô ð æøôz æ Üð¹æ-Áô¹æ ç Ì ãuôìæ ãñuð âæ æø M  âð Üô»ô ð çßçöóæ ÃØçQ Øô ÌÍæ æüô ð çìãuæâ ÌÍæ æ ØæÙô ô ÁæÙÙð è Âýßëçæ ãuôìè ãñu, ç Ìé üeúu-çßææù ( üàæ Íæ) ð çßáø â ÕÏè ææù ð Öæß ð æúuæ ßð Ö»ßæÙ ð ßÌæÚUô ð çìãuæâ æ ØØÙ ÚUÙð ð âÿæ ÙãUè ãuôìðð ØãU âîñß S ÚUæ ÚU¹æ ÁæÙæ æçãu ãñu ç ØãU âëçcu ÕhÁèßô ð ôÿæ ð çü ÕÙè ãñuð Ö»ßæÙ ÂÙè ãñuìé è ë Âæ ð æúuæ â ÖõçÌ â âæúu ð çßçßï Üô ô ð ßÌçÚUÌ ãuô ÚU ÕhÁèßô ð ôÿæ ð çü æøü ÚUÌð ãñ UÐ ââð çìãuæâ ÌÍæ æ ØæÙ ÂÆUÙèØ ÕÙ ÁæÌæ ãñuð æè Î Öæ»ßÌ ð Ö»ßæÙ ÌÍæ Ù ð ÖQ ô ð â ÕÏ ð Ùð çîãø Íæ ãñ UÐ È ÜÌÑ ÖQ ô ÌÍæ Ö»ßæÙ è Íæ ô ô æîúuâêßü âéùùæ æçãu Ð çùúuôïôùsøæùéàæøù æ ÙÑ âãu àæçq çöñ Ð éçq íãußæøíæm  Sß-M Âðæ ÃØßçSÍçÌÑ H 6H çùúuôïñá»ì æ ÜØ; SØ â æ; ÙéàæØÙ ÂéL á ßÌæÚUè ãuæçßcæé æ Øô»çÙ¼ýæ ð ÜðÅUÙæ; æ ÙÑ Áèßæ æ ô æ; âãuâæí; àæçq çöñàæçq Øô ð âæí; éçq Ñ éçq ; çãußæøæ» ÚU; ØÍæÙãUè Ìô; M  M Â; Sß-M ÂðæSßM  ð ; ÃØßçSÍçÌÑSÍæØè ÂÎÐ. ÂÙè ÕhæßSÍæ ð ÁèßÙ-â ÕÏè Âýßëçæ ð âæí Áèßæ æ æ àæøù ÚUÌð ãéu ãuæçßcæé ð ÜèÙ ãuôùæ Âý ÅU ÕýrææÇU æ ÂçÚUâ æâù ãuüæìæ ãñuð ÂçÚUßÌüÙàæèÜ SÍêÜ ÌÍæ 5

6 âêÿ àæúuèúuô ô Øæ» ÚU Áèßæ æ ð M  è SÍæØè çsíçì Ò éçq Ó ãñuð ÌæÂØü Ñ Áñâæç ãu ü ÕæÚU ãu é ð ãñ U Áèßæ æ Îô Âý æúu ð ãuôìð ãñ UÐ Ù ð âð çï æ àæ çùø- éq ãuôìæ ãñ U õúu é ÀU çùø-õh ãuôìð ãñ UÐ çùø-õh Áèßô ð Âý ë çì ð ª ÂÚU Sßæç ß ÂýæÌ ÚUÙð è æùçâ Ìæ ð çß æâ è â ÖæßÙæ ãuôìè ãñu, ÌÑ ãð U Îô Âý æúu è âéçßïæ ÂýÎæÙ ÚUÙð ð çü ÖõçÌ çße æ Âýæ ÅUK ãuôìæ ãñuð ÂãUÜè âéçßïæ ð ÙéâæÚU ÕhÁèß SßðÀUæ âð çße ÂÚU çï æúu Á æ â Ìæ ãñu õúu ÎêâÚUè âéçßïæ ð ÙéâæÚU ßãU Ö»ßæÙ ð Ïæ ô ßæÂâ Áæ â Ìæ ãñuð ÌÑ çße ð ÜØ ãuôùð ÂÚU çï æ àæ ÕhÁèß Øô»çÙ¼ýæ ð ÜðÅðU ãéu Ö»ßæÙ ãuæçßcæé ð ÜèÙ ãuô ÁæÌð ãñ U çáââð ßð»Üè âëçcu ð ÂéÙÑ Á Üð Ð ç Ìé é ÀU ÕhÁèß ßñçÎ âæçãuø è çîãø ßçÙ æ ÙéâÚUæ ÚUÌð ãéu Ö»ßæÙ ð Ïæ ô ßæÂâ ÁæÙð ð â Íü ãuôìð ãñ U õúu ÂÙð Õh SÍêÜ ÌÍæ âêÿ ÖõçÌ àæúuèúuô ô Øæ» ÚU æøæç ß æçî àæúuèúu ÂýæÌ ÚUÌð ãñ UÐ üeúu âð ÂÙð â ÕÏô ô ÖêÜ ÁæÙð âð Áèßæ æ ô ô ÖõçÌ Õh àæúuèúu ÂýæÌ ãuôìð ãñ U õúu çße ð Âýæ ÅUK ãuôùð ÂÚU ÕhÁèßô ô àææ ô è âãuæøìæ âð, çáãð U Ö»ßæÙ Ùð ÂÙð çßçöóæ ßÌæÚUô ð â Ø ë Âæßàæ â çüì ç Øæ ãñu, ÂÙè êü çsíçì ô ÂéÙL æèçßì ÚUÙð æ ßâÚU ÂýÎæÙ ç Øæ ÁæÌæ ãñuð ðâð çîãø âæçãuø ð æßæ Øæ ÂÆUÙ âð Õh ßSÍæ ð ãuôìð ãéu Öè Áèß ô éq ãuôùð ð âãuæøìæ ç ÜÌè ãñuð â SÌ ßñçÎ âæçãuø æ gðàø æèö»ßæù è ÖçQ - Ø âðßæ ÚUÙæ ãñu õúu Áñâð ãuè â ÂÎ ÂÚU ô ü çsíì ãuô ÁæÌæ ãñu âð ÌéÚUÌ ãuè ÕhÁèßÙ âð ÀéUÅU æúuæ ç Ü ÁæÌæ ãñuð ÖõçÌ SÍêÜ ÌÍæ âêÿ M Âô æ æúuæ ææ ÕhÁèß è ææùìæ ãñu õúu Øô ãuè ßãU Ö»ßæÙ è ÖçQ ð çsíì ãuô ÁæÌæ ãñu, ßãU Õh ßSÍæ âð éçq ÂæÙð æ çï æúuè ÕÙ ÁæÌæ ãñuð ØãU ÖçQ ÂÚU ðeúu ð çü çîãø æ áüæ ãuôìè ãñu, Øô ç ÂÚU ðeúu â SÌ Öæßô (ÚUâô ) ð dôì ãñ UÐ ÂýØð Âýææè ç âè Ù ç âè Öæß ð æùî æ ÀéU ãuôìæ ãñu, ç Ìé ßãU â SÌ æ áüæ ð ÂÚU dôì ô ÙãUè ÁæÙÌæ (ÚUâô ßñ âñ ÚUâ sðßæø ÜßæÙÎè ÖßçÌ)Ð ßñçÎ SÌôæ â SÌ æùî ð ÂÚU dôì è ÁæÙ æúuè ÎðÌð ãñ U, â SÌ æùî æ Ád dôì Ö»ßæÙ ãñ U õúu Áô ÖæØàææÜè ÙécØ æè Î Öæ»ßÌ Áñâð çîãø»ýíô ð mæúuæ â âîðàæ ô ÂýæÌ ÚUÙð ð â Íü ãñu, ßãU âîæ ð çü éq ãuô ÚU ßñ é ÆU ð ÂÙæ ç Ì 6

7 SÍæÙ»ýãUæ ÚUÌæ ãñuð æöæâp çùúuôïp ØÌôùSØØßâèØÌð Ð â ææøñ ÂÚ U Õýræ ÂÚU æ ðçì àælìð H 7H æöæâñá»ì è Âçæ; ÌÍæ; çùúuôïñìíæ ÜØ; Öè; ØÌÑdôÌ âð; çsìãñu; ØßâèØÌðÂý ÅU ãuôìæ ãñu; âñßãu; ææøñ æ»æúu; ÂÚU ÂÚU ; ÕýræÁèß; ÂÚU æ æâúu - æ æ; çì â Âý æúu; àælìð ãuæ»øæ ãñuð. ÂÚU ÂéL á Íßæ ÂÚU æ æ ãuüæùð ßæÜð ÂÚU ðàæ ãuè ²àØ Á»Ì ð ÂÚU dôì, â ð æ»æúu ( ææø) ÌÍæ ÜØ ãñ UÐ â Âý æúu ßð ÂÚU dôì, ÂÚU âø ãñ UÐ ÌæÂØü Ñ Áñâæç æè Î Öæ»ßÌ ð ÂýæÚU Ö ð ãuæ»øæ ãñu â SÌ àæçq Øô ð ÂÚU dôì ð ÂØæüØ Á ælsø ØÌÑ, ßÎçÌ ÌÌ ÌßçßÎSÌß ØææÙ mø ÕýræðçÌ ÂÚU æ ðçì Ö»ßæÙ çì àælìð, ÂÚUÕýræ, ÂÚU æ æ Øæ Ö»ßæÙ ãuüæìð ãñ UÐ â àüô ð çì àæî ð ÂýØô» âð ÂØæüØô æ Ì ãuô ÁæÌæ ãñu õúu â Âý æúu Ö»ßæÙ æ lôì ãñuð â è õúu ÃØæ Øæ ÕæÎ ð àüô ô ð è Áæ»è, ç Ìé, ÌÌÑ â Ö»ßæÙ æ Íü ãñu Ö»ßæÙ ë cæ, Øô ç æè Î Öæ»ßÌ Ùð Âêæü ÂéL áôæ Ö»ßæÙ ô ë cæ M  ð ÂãUÜð ãuè æù çüøæ ãñuð ë cæsìé Ö»ßæÙ SßØ â SÌ àæçq Øô æ êüæïæúu ÂÚU âø ãñu, Áô ÂÚUÕýræ ØæçÎ ãuüæìæ ãñu õúu Ö»ßæÙ ÂÚU âø ð çü çì àæî ãñuð ç Ìé Ö»ßæÙ ð ÂØæüØô ð âðøíæ ÙæÚUæØæ, çßcæé ÌÍæ ÂéL á ð âð çì àæî ë cæ ãñu, çáâ è ÂéçCU Ö»ßλèÌæ ð ãéu ü ãñu ã U âßüsø ÂýÖßô æñ âßz ÂýßÌüÌðÐ â ð çìçúuq æè Î Öæ»ßÌ Ö»ßæÙ ð àæî ßÌæÚU M  ð Ö»ßæÙ ë cæ æ ÂýçÌM  ãñu ë cæð SßÏæ ôâ»ìð Ï üææùæçîçöñ âãuð Üõ ÙCU²àææ ðáñ ÂéÚUæææ ôüùïéùôçîìñh (Öæ»ßÌ ) â Âý æúu ØãU çùc áü çù Üæ ç Ö»ßæÙ æè ë cæ â SÌ àæçq Øô ð ÂÚU dôì ãñ U õúu ë cæ àæî æ Íü Öè ØãUè ãñuð ë cæ Íßæ ë cæ-ìß è ÃØæ Øæ ð çü ãuè æè Î Öæ»ßÌ è ÚU Ùæ è» ü ãñuð æè Î Öæ»ßÌ ð ÂýÍ S Ï ð âêì»ôsßæ è ÌÍæ àæõù Áñâð ãuæù «çáøô ð ÂýàÙôæÚU 7

8 âð â âø è ÁæÙ æúuè ç ÜÌè ãñu õúu âè S Ï ð ÂýÍ ÌÍæ çmìèø ØæØô ð â è ÃØæ Øæ ãñuð ÌëÌèØ ØæØ ð çßáø ô SÂCU ç Øæ»Øæ ãñu ÌÍæ ÌéÍü ØæØ ð ØãU õúu Öè SÂCU ãuôìè ÁæÌè ãñuð çmìèø S Ï ð æèö»ßæù ð M  ð ÂÚU âø ÂÚU ÕÜ çîøæ»øæ ãñu õúu ÂÚU - üeúu æè ë cæ ãñ U, ðâæ ÎàææüØæ»Øæ ãñuð Áñâæç ÂãUÜð ãuæ Áæ é æ ãñu æúu àüô ô ð æè Î Öæ»ßÌ æ âæúu â ÿæðâ ð çîøæ»øæ ãñuð Ù Âêæü ÂéL áôæ Ö»ßæÙ ð çßáø è ÌÌÑ Õýrææ Ùð Õýræ-â çãuìæ ð â Âý æúu ÂéçCU è ãñu üeúuñ ÂÚU Ñ ë cæñ âçæîæùî-çß»ýãuñð ðâæ ãuè æè Î Öæ»ßÌ ð ÌëÌèØ S Ï âð çùc áü çù ÜÌæ ãñuð Âêæü çßáø è çßsìëì ÃØæ Øæ æè Î Öæ»ßÌ ð Îàæ ÌÍæ æîàæ S Ïô ð ç ÜÌè ãñuð SßæØ Öéß ßÌÚU ÌÍæ æÿæéá ßÌÚU Áñâð ßÌÚUô ð Âýâ» ð, çáù è ÃØæ Øæ ÌëÌèØ, ÌéüÍ, Â, ÂDU ÌÍæ âì S Ï ð è» ü ãñu, æè ë cæ æ ãuè â ð Ì ãñuð CU S Ï ð ßñßSßÌ ßÌÚU âð Öè ÂýØÿæ M  ð âè çßáø è ÃØæ Øæ ãuôìè ãñuð Ùß S Ï æ Öè ßãUè âæúu ãñuð ÕæÚUãUßð S Ï ð çßàæðá M  âð Ö»ßæÙ ð çßçßï ßÌæÚUô ð çßáø ð æ»ð ÃØæ Øæ è» ü ãñuð â Âý æúu â Âêæü æè Î Öæ»ßÌ ð ØØÙ âð ØãU çùc áü çù ÜÌæ ãñu ç Ö»ßæÙ æè ë cæ ãuè â SÌ àæçq ð ÂÚU dôì ãñ UÐ Âæâ ô è ôçåuøô ð ÙéâæÚU ÙæÚUæØæ, Õýræ, ÂÚU æ æ ØæçÎ Ùæ ô è ÃØæ Øæ Ü»- Ü» ãuô ÁæÌè ãñuð ØôùØæç ôùø ÂéL áñ âôùâæßðßæçïîñçß Ñ Ð ØSÌæôÖØ-çßÀðUÎÑ ÂéL áô sæçïöõçì Ñ H 8H ØÑÁô; Øæç Ñ ç¼ýøô âð ØéQ ; Ø ØãU; ÂéL áñãøçq ; âñßãu; âõßãu; ßÖè; çïîñçß Ñ çùøæ Îðß; ØÑÁô; ÌæßãUæ ; ÖØÎôÙô æ; çßàðuîñçßøô»; ÂéL áñãøçq ; çãuøô ç ; æçïöõçì Ñ ²àØ àæúuèúu Íßæ ÎðãUßæÙ Áèßæ æð. çßçöóæ ç¼ýøô âð ØéQ ÃØçQ æøæç ÂéL á ãuüæìæ ãñu õúu Ù ç¼ýøô ô ßàæ ð ÚU¹Ùð ßæÜæ Îðß (æèçß»ýãu) çïîñçß ãuüæìæ ãñuð Ùðæ»ôÜ ô ð çî¹ùð ßæÜæ SßM  çïöõçì ÂéL á ãuüæìæ ãñuð ÌæÂØü Ñ ÂÚU çùøìæ ææø Ìß ÂÚU æ æ ð ÂÙð L  (Sßæ àæ L Â) Ö»ßæÙ ãñ UÐ Ö»ßλèÌæ (10.42) ð ãuæ»øæ ãñu 8

9 Íßæ ÕãéUÙñÌðÙ ææìðù ÌßæÁéüÙÐ çßcu ØæãUç Î ë SÙ ð æ àæðù çsíìô Á»Ì H çßcæé, Õýrææ ÌÍæ çàæß Áñâð âöè çùøæ Îðß Âêæü ÂéL áôæ Ö»ßæÙ ë cæ ð ÂÚU æ æ M  ð çßçßï Âýæ ÅUK ãñ U, Áô UÙ ð ãuè mæúuæ Âóæ ÂýØð ÕýrææÇU ð ÂýçßCU ãuô ÚU ÂÙð ô âè Âý æúu Âý ÅU ÚUÌð ãñ UÐ çè ÚU Öè çùøæ ÌÍæ çùøçæì ð Öè çßöæ» ãñ UÐ ÎãUæÚUææÍü, ¹æl çßöæ» æ çùøæ ÃØçQ ãuè ßØßô âð çùí Ì ãuôìæ ãñu çáùâð çùøçæì ÃØçQ Ð âè Âý æúu ÖõçÌ Á»Ì æ ÂýØð Âýææè æ ÎðßÌæ ô mæúuæ çùøçæì ãuôìæ ãñuð ÎæãUÚUææÍü, ãu æúuè ç¼ýøô ð çùøæ ßçÚUDU çùøæ ÎðßÌæ ãñ UÐ ãu Âý æàæ ð çõùæ Îð¹ ÙãUè â Ìð, ç Ìé Âý æàæ æ ÂÚU çùøæ âêøü ãñuð âêøüîðß âêøüüô ð ÚUãUÌð ãñ U õúu ÁãUæ Ì ãu æúuè æ ¹ô è ÕæÌ ãñu ÙécØ Íßæ Ø Áèß â Âëßè ÂÚU ãuôùð ð æúuæ âêøüîðß mæúuæ çùøçæì ãuôìð ãñ UÐ âè Âý æúu ãu æúuè â SÌ ç¼ýøæ ßçÚUDU ÎðßÌæ ô mæúuæ çùøçæì ãñ U, Áô ãu æúuè ãuè ÌÚUãU è çùøçæì Áèßæ æ ãñ U, ç Ìé Øð àæçq â Âóæ ãñ U õúu ãu Ù ð mæúuæ çùøçæì ãñ UÐ çùøçæì (àææçâì) Áèßæ æ Øæç ÂéL á ãuüæìæ ãñu õúu çùøæ çïîñçß ÂéL á ãuüæìæ ãñuð â âæúu ð Øð âæúðu ÂÎ çßçöóæ ôz ð È ÜSßM  ãñ UÐ ô ü Öè Áèß ÂÙð ÂéØ ü ð mæúuæ âêøüîðß, ØãUæ Ì ç Õýrææ Íßæ æ Üô ô æ ô ü Ø ÎðßÌæ, ÕÙ â Ìæ ãñuð âè Âý æúu çù Ù æðæè ð â æ æøôz ð æúuæ ßãU æìúu ÎðßÌæ ô mæúuæ çùøçæì ãuôìæ ãñuð â Âý æúu ÂýØð Áèßæ æ ÂÚU æ æ ð ÂÚU çùøææ ð ÚUãUÌæ ãñu, Áô ÂýØð ÃØçQ ô çùøæ ÌÍæ çùøçæì ð çßçöóæ ÂÎô ÂÚU æâèù ÚUÌð ãñ UÐ Áô çùøæ ÌÍæ çùøçæì ð ÖðÎ æ æúuæ ãñu ÍæüÌ ÖõçÌ ÎðãU, ßãU çïöõçì ÂéL á ãuüæìæ ãñuð àæúuèúu ô Öè- Öè ÂéL á ãuæ ÁæÌæ ãñu, çáâ è ÂéçCU ßðÎô ð â âêæ ð ãéu ü ãñuâ ßæ á ÂéL áôùóæúuâ ØÑÐ ØãU àæúuèúu óæ-úuâ M  ãñuð ØãU àæúuèúu óæ ÂÚU çùöüúu ãñu, ç Ìé àæúuèúu ð ÚUãUÙð ßæÜæ Áèßæ æ é ÀU ¹æÌæ ÙãUè, Øô ç êüìñ Sßæ è æ æ ãñuð ÖõçÌ àæúuèúu ð ÿæø ãuôùð ð ÂpæÌ â ð ÕÎÜÙð è æßàø Ìæ ãuôìè ãñuð ÌÑ Áèßæ æ ÌÍæ çùøæ Îðß æ ÌÚU óæ-úuâ- Ø ÎðãU ð ãñuð âêøü æ àæúuèúu çßúuæåu ãuô â Ìæ ãñu õúu ÙécØ æ Üæé, ç Ìé âöè ²àØ ÎðãU ÂÎæÍü âð 9

10 çùí Ì ãñ U, Ìô Öè âêøü ÌÍæ ÂéL á, Áô çùøæ ÌÍæ çùøçæì â ÕÏ âð Õ Ïð ãñ U, ÂÚU ðeúu ð -âð Øæç àæ ãñ U õúu Ù àæô ô çßçöóæ ÂÎô ð ÕñÆUæÙð ßæÜæ ÂÚU ðeúu ãuè ãñuð â ÌÚUãU ØãU çùc áü çù Üæ ç ÂÚU ÂéL á âöè æ ææø ãñuð ð ÌÚUæÖæßð ØÎæ ÙôÂÜÖæ ãðu Ð çæìø Ìæ Øô ßðÎ â æ æ SßææØææØÑ H 9H ; ÌÚU Ø; Öæßð ð Ù ãuôùð ÂÚU; ØÎæØô ç ; ÙÙãUè ; ÂÜÖæ ãðu²àø; çæìø ÌèÙ ßSÍæ ; ÌæßãUæ ; ØÑÁô; ßðÎÁæÙÌæ ãñu; âñßãu; æ æâúu æ æ; SßçÙÁ; ææøàæúuæ; ææøñ àæúuæ æð. çßçöóæ Áèßæ æ ô è ÂØéüQ ÌèÙô ßSÍæ ØôØæçæÌ ãñ UÐ ç âè ð Öæß ð ÎêâÚðU ô ÙãUè â Ûææ Áæ â ÌæÐ ç Ìé ÂÚU ðeúu Ù âõ ô ÎêâÚðU ð ææø M  ð Îð¹Ìæ ãéu æ Ù âõâð SßÌæ ãñu, ÌÑ ßãU ÂÚU ææø ãñuð ÌæÂØü Ñ Áèßæ æ â Ø ãñ U õúu çùøæ ÌÍæ çùøçæì â ÕÏ mæúuæ ÎêâÚðU ÂÚU æçæì ãñ UÐ ç Ìé çõùæ Îð¹ð ô ü ØãU ÙãUè ÁæÙ â Ìæ ãñu ç õù çùøæ ãñu õúu õù çùøçæì ãñuð ÎæãUÚUææÍü, âêøü ãu æúuè ²çCU æ çùøæ ãñu ãu âêøü ô Îð¹Ìð ãñ U, Øô ç âêøü ð àæúuèúu ãñu õúu âêøü æ Âý æàæ ð ßÜ âèçü UÂØô»è ãñu, Øô ç ãu æúðu Ùðæ ãñ U (ãu Îð¹Ìð ãñ U)Ð çõùæ Ùðæ ð âêøü- Âý æàæ ÍüãUèÙ ãñu õúu âêøü-âý æàæ ð çõùæ Ùðæ ÃØÍü ãñ UÐ â Âý æúu ßð ØôØæçæÌ ãñ UÐ Ù ð âð ô ü Öè SßÌæ ÙãUè ãñuð ÌÑ SßæÖæçß ÂýàÙ ÆUÌæ ãñu ç ç âùð ãð U ØôØæçæÌ ÕÙæØæ? çáâùð ðâæ ç Øæ ãuô»æ ßãU ßàØ ãuè ÂêæüÌÑ SßÌæ ãuô»æð Áñâæç æè Î Öæ»ßÌ ð ÂýæÚU Ö ð ãuæ»øæ ãñu â SÌ ØôØæçæÌ ßSÌé ô æ ÂÚU dôì Âêæü SßÌæ Ìß ãuôìæ ãñuð Ù âöè ØôØæçæÌ Ìßô æ ðâæ dôì ÂÚU âø Øæ ÂÚU æ æ ãñu, Áô Ø ç âè ßSÌé ÂÚU æçæì ÙãUè ãñuð ßãU SßææØææØÑ ãñuð ßãU ð ßÜ ÂÙð æâ ÂÚU æçæì ãñu, ÌÑ ÂýØð ßSÌé æ ÂÚU ææø ßãU ãñuð Ølç ÂÚU æ æ ÌÍæ Õýræ Ö»ßæÙ ð æçæì ãñ U, Øô ç Ö»ßæÙ ãuè ÂéL áôæ Øæ ÂÚU ÂéL á ãñ U, ç Ìé ßãU ÂÚU æ æ æ Öè dôì ãñuð Ö»ßλèÌæ (15.18) ð Ö»ßæÙ ë cæ ãuìð ãñ U ç ßð ÂéL áôæ ãñ U õúu ãuúu ßSÌé ð dôì ãñ U, ÌÑ ØãU çùc áü çù ÜÌæ ãñu ç æè ë cæ â SÌ Áèßô ð, ØãUæ Ì ç 10

11 ÂÚU æ æ ÌÍæ ÂÚUÕýræ ð Öè, ÂÚU dôì ÌÍæ ææø ãñ UÐ ØçÎ ãu ØãU æù Öè Üð ç ÂÚU æ æ ÌÍæ æ æ ð ô ü ÌÚU ÙãUè ãñu, Ìô Öè æ æ æøæ ð ôãu âð éq ãuôùð ð çü ÂÚU æ æ ÂÚU æçæì ãñuð ÂýØð ÃØçQ æøæ ð»éü ð È âæ ãñu, ÌÑ»éææ M  âð ÂÚU æ æ âð çöóæ ãuôìð ãéu Öè ßãU ÂÙð ô ÂÎæÍü æùùð ð ôãu âð»ýsì ãñu õúu â ØÍæÍü ÁèßÙ ð ôãu Ø çß æúu âð ÕÚU ÂæÙð ð çü æ æ ô ÂÚU æ æ ð æçæì ÚUãUÙæ ãuôìæ ãñu, çáââð ßãU âè M  ð æø ãuôð â ²çCU âð Öè ÂÚU æ æ ÂÚU ææø ãñu õúu â ð çßáø ð ç âè Âý æúu æ âîðãu ÙãUè ãñuð Áèßæ æ Øæ Áèß âîæ ÂÚU æ æ ÂÚU æçæì ãñu, Øô ç æ æ ÂÙè ÂãU æù (âææ) ÖêÜ ÁæÌæ ãñu, ç Ìé ÂÚU æ æ ÂÙè çîãø çsíçì ô ÙãUè ÖêÜÌæÐ Ö»ßλèÌæ ð Áèßæ æ ÌÍæ ÂÚU æ æ è ÂëÍ -ÂëÍ çsíçìøô æ ËÜð¹ ãéu æ ãñuð ÌéÍü ØæØ ð Áèßæ æ M  ÁéüÙ ô â Âý æúu ç çæì ç Øæ»Øæ ãñu, çáâð ÂÙð Ùð ÂêßüÁ ô è S ëçì ÙãUè ãñ U, ç Ìé ÂÚU æ æsßm  ֻßæÙ ô âõ é ÀU S ÚUæ ÚUãUÌæ ãñuð Ö»ßæÙ ô ÌÙæ Ì S ÚUæ ãñu ç ÚUôÇ Uô ßáü Âêßü ãuô Ùð âêøüîðß ô Ö»ßλèÌæ è çàæÿææ Îè ÍèÐ Ö»ßæÙ Üæ¹ô - ÚUôÇ Uô ßáü ÂéÚUæÙè æåuùæ S ÚUæ ÚU¹ â Ìð ãñ U Áñâæç Ö»ßλèÌæ (7.26) ð ãuæ»øæ ãñu ßðÎæã U â ÌèÌæçÙ ßÌü æùæçù æáéüùð ÖçßcØæçæ ÖêÌæçÙ æ Ìé ßðÎ Ù pùh âçæîæùî M  ֻßæÙ ô â æ ÂêÚUæ ææù ãñu ç ÖêÌ æü ð Øæ ãéu æ, ßÌü æù æü ð Øæ ãuô ÚUãUæ ãñu õúu ÖçßcØ ð Øæ ãuô»æð ðâð ÂÚU æ æ ÌÍæ Õýræ ð ææø Ö»ßæÙ ô ËÂæ ÙãUè â Ûæ ÂæÌðÐ çße ðìùæ ÌÍæ Áèßæ æ è ðìùæ ô M  æùùð æ Âý æúu Öýæ ãñu, Øô ç ÁéüÙ Áñâæ ÃØçQ, Áô âîñß Ö»ßæÙ ð âæí ÚUãUæ, ÂÙð ÌèÌ ð ôz ô S ÚUæ ÙãUè ÚU¹ â æ Ìô ÖÜæ ÌéÀU ÙécØ ÂÙð ô ÛæêÆU êæu çße ðìùæ âð M  ÕÌæ ÚU ç â Âý æúu ÂÙð ÖêÌ, ßÌü æù ÌÍæ ÖçßcØ ô ÁæÙ â Ìæ ãñu? 11

12 ÂéL áôùç U çßçùíöl ØÎæâõ â çßçù»üìñ Ð æ ÙôùØÙ çßàuóæâôùdæÿæèàéuç Ñ àæé èñ H 10H ÂéL áñâúu ÂéL á, ÂÚU æ æ; ÇU ÕýrææÇU ô; çßçùíölâýøð ô Ü»- Ü» SÍæçÂÌ ÚU ð ; ØÎæÁÕ; âõßãuè; âñßãu (Ö»ßæÙ ); çßçù»üìñõæãuúu çù Ü æøæ; æ ÙÑ ÂÙæ; ØÙ SÍæÙ ÂÚU ÂÇ ðu ãéu ; çßàuù æãuìð ãéu ; ÂÑÁÜ; dæÿæèì Âóæ ç Øæ; àæéç ÑÂÚU Âçßæ; àæé èñçîãøð. çßçöóæ ÕýrææÇUô ô ÂëÍ ÚU ð çßúuæåu SßM  ֻßæÙ ( ãuæçßcæé), Áô ÂýÍ ÂéL á ßÌæÚU ð Âý ÅU ãuôùð ð SÍæÙ æúuæææüß âð ÕæãUÚU æøð Íð, âëçáì çîãø ÁÜ (»ÖôüÎ ) ð àæøù ÚUÙð è ÀUæ âð Ù çßçöóæ ÕýrææÇUô ð ÂýçßCU ãéu Ð ÌæÂØü Ñ Áèßæ æ ô ÌÍæ âöè ÂýæçæØô ð SßÌ æ dôì, ÂÚU æ æsßm  ÂÚU ðeúu æ çßàüðáæ ÚUÙð ð ÂpæÌ æèü àæé Îðß»ôSßæ è Õ Ö»ßÎ ÖçQ è çùßæøüìæ ÕÌæ ÚUãðU ãñ U, Áô â SÌ Áèßæ æ ô æ ææ Ï ü ãñuð Ö»ßæÙ æè ë cæ ÌÍæ Ù ð àæ õúu àææ àæ ÎêâÚðU âð çöóæ ãñ U õúu â Âý æúu Ù ð âð ÂýØð SßÌæ ãñ UÐ âð çâh ÚUÙð è ÎëçCU âð àæé Îðß»ôSßæ è (ÂÚUèçÿæÌ ô çîøð»øð ß Ù ð ÙéâæÚU) ÖõçÌ âëçcu ð ÿæðæ ð Öè ÂéL á ßÌæÚU è SßÌæ âææ æ ßæüÙ ÚU ÚUãðU ãñ UÐ Ö»ßæÙ ð ðâð æøü Öè çîãø ãuôìð ãñ U, ÌÑ ßð Öè ÂÚU ðeúu è ÜèÜæ ãuüæìð ãñ UÐ ÖçQ ð ÿæðæ ð æ -âæÿææ æúu æãuùð ßæÜô ð çü ðâè ÜèÜæ ô æ æßæ ÚUÙæ ØÌ Ùé ê Ü ãuôìæ ãñuð é ÀU Üô» ØãU Ì ü ÚU â Ìð ãñ U, Ìô çè ÚU Øô Ù ÍéÚUæ ÌÍæ ßëÎæßÙ ð è» ü Ö»ßæÙ è ÜèÜæ ô æ ÚUâæSßæÎÙ ç Øæ ÁæØ Áô â âæúu è âöè ßSÌé ô âð çï ÏéÚU ãñu? æèü çßeùæí ý ßÌèü ÆUæ é ÚU æúu ÎðÌð ãñ U ç Ö»ßæÙ è ßëÎæßÙ è ÜèÜæ çâh ÖQ ô ð æsßæîùæíü ãñ UÐ ÙßÎèçÿæÌ ÖQ Ö»ßæÙ è ðâè ÂÚU çîãø ÜèÜæ ô æ»üì Íü Ü»æ â Ìð ãñ U, ÌÑ â â âæúu ð âëçcu, ÂæÜÙ ÌÍæ â ãuæúu çßáø Ö»ßæÙ è ÜèÜæ Âýæ ë Ì ÍæüÌ â âæúuè ÖQ ô ð mæúuæ æsßæl ãñ UÐ çáâ Âý æúu Øô»-ÂhçÌ ÂýææÜè Ù ÂéL áô ð çùç æ ãuôìè ãñu, Áô ÎðãU ð ÂýçÌ ØçÏ æâq ãuôìð ãñ U âè Âý æúu Ö»ßæÙ è âëçcu ÌÍæ â ãuæúu çßáø ÜèÜæ ØçÏ æâq â âæúuè ÂéL áô ð çü ãuôìè ãñ UÐ ÌÑ ðâð â âæúuè ÂéL áô ô çßçï-çù æüìæ Ö»ßæÙ ð çßáø ð ææù ÚUæÙð ð çü àæúuèúu ÌÍæ ÕýrææÇU ð æøôz ô âç çüì ÚU çüøæ ÁæÌæ ãñuð çßææùè Üô» ÖõçÌ çßçï ð Ùð ÂæçÚUÖæçá àæîô mæúuæ ÖõçÌ æøôz è ÃØæ Øæ ÚUÌð ãñ U, ç Ìé Øð Ïð çßææùè çßçï-çù æüìæ 12

13 (Ö»ßæÙ ) ô ÖêÜ ÁæÌð ãñ UÐ æè Î Öæ»ßÌ çßçï-çù æüìæ æ â ð Ì ÚUÌæ ãñuð ÙécØ ô æçãu ç ßãU ôåuúu Øæ ÇUæØÙñ ô è Øæ çæ ÚU Ùæ âð çßçs Ì Ù ãuô ßÚUÙ â ÁèçÙØÚU ô âúuæãðu çáâùð ðâè Î ÖéÌ æ ÚUÙð ßæÜè àæèù ÕÙæ üð ÖQ ÌÍæ ÖQ æ ØãUè ÌÚU ãñuð ÖQ»æ âîñß ÖõçÌ çùø ô ð çùîðüàæ Ö»ßæÙ è Âýàæ âæ ÚUÌð ãñ UÐ Ö»ßλèÌæ (9.10) ð ÖõçÌ Âý ë çì ð çßáø ð Ö»ßæÙ æ çùîðüàæ â Âý æúu ãñu ØæØÿæðæ Âý ë çìñ âêøìð â ÚUæ ÚU Ð ãðuìéùæùðù õìðø Á»çmÂçÚUßÌüÌðH ÒÒÖõçÌ çùø ô âð Âêæü ÖõçÌ Âý ë çì ðúuè çßçöóæ àæçq Øô ð âð ãñu, ÌÑ ØãU Ù Ìô SßÌæ ãñ U, Ù çùl gðàø ãñuð ê ç ñ çîãø M  âð âßüàæçq æù ãê U, ÌÑ Âý ë çì ÂÚU ðúðu ²çCU ÇæÜÙð âð ãuè Âý ë çì ð çùø ÌÙð Î ÖéÌ É U» âð Ü ÚUãðU ãñ UÐ âèçü ÖõçÌ çùø ô è ç ý Øæ-ÂýçÌç ý Øæ ÜÌè ÚUãUÌè ãñu õúu â Á»Ì æ ÕæÚU ÕæÚU âëáù, ÂæÜÙ ÌÍæ â ãuæúu ãuôìæ ÚUãUÌæ ãñuðóó ç Ìé Áô ËÂææÙè ãñ U, ßð ÙécØ àæúuèúu è ÚU Ùæ ÌÍæ â ÕýrææÇU ð ÖèÌÚU ÖõçÌ çùø ô æ ØØÙ ÚU ð ç ÖÌ ãuôìð ãñ U õúu ê¹üìæßàæ üeúu ð çsìß ô ØãU æù ÚU Ù æúuìð ãñ U ç ÖõçÌ çùø SßÌæ ãñ U õúu Ù ÂÚU ô ü ÂÚUæÖõçÌ çùø ææ ÙãUè ãñ UÐ ðâè ê¹üìæ æ æúu Ö»ßλèÌæ (9.11) ð çù Ù àæîô ð ç ÜÌæ ãñu ßÁæÙçÌ æ êéuæ æùéáè ÌÙé æçæì Ð ÂÚ U Öæß ÁæÙÌô ÖêÌ ãðueúu H ÒÒ ðúðu ÙécØ L  ð ßÌçÚUÌ ãuôùð ÂÚU ê¹ü ( êé U) ðúuæ ÂãUæâ ÚUÌð ãñ UÐ ßð éûæ ÂÚU ðeúu ð çîãø SßÖæß ô ÙãUè ÁæÙÌðÐÓÓ êé U Üô» Ö»ßæÙ ð çîãø àæúuèúu ô ÂÙð àæúuèúu Áñâæ â ÛæÌð ãñ U, ÌÑ ßð Ù Ö»ßæÙ è ÂæÚU çùøæ àæçq ð çßáø ð âô ÙãUè ÂæÌð, Áô ÖõçÌ çùø ô ð â æüù ð ²àØ ÙãUè ãuôìðð ç Ìé ÁÕ Ö»ßæÙ ÂÙè â»éæ àæçq âð ßÌçÚUÌ ãuôìð ãñ U, Ìô âæ æø Üô»ô è æ ¹ô âð çî¹ìð ãñ UÐ Ö»ßæÙ ë cæ ÂÙð ØæßÌ M  ð Âý ÅU ãéu õúu ãuô Ùð Ùð Î ÖéÌ æøü ç Øð õúu Ö»ßλèÌæ æ â ÕÏ ðâð ãuè æøôz ÌÍæ ææù âð ãñuð çè ÚU Öè ê¹ü Üô» Ö»ßæÙ æè ë cæ 13

14 ô ÂÚU ðeúu ÙãUè æùìðð âæ æø M  âð ßð Ö»ßæÙ ð æé ß ÙÌ M Âô ô æùìð ãñ U, Øô ç ßð SßØ æé Íßæ ÙÌ ÙãUè ãuô â Ìð, ç Ìé ãð U ØãU â ÛæÙæ æçãu ç ØãU æé õúu ÙÌ M  ãuè Ö»ßæÙ è âßôüæ çãu æ ÙãUè ãñuð Ù è àæçq æ âõâð Î ÖéÌ ÂýÎàæüÙ ÌÕ ãuôìæ ãñu ÁÕ ÙÌ Ö»ßæÙ ãu æúðu Õè ãu æúuè ãuè ÌÚUãU Âý ÅU ãuôìð ãñ UÐ Ìô Öè Ù è ÜèÜæ âæïæúuæ ÙécØô âð ÂëÍ ãuôìè ãñ UÐ âæì ßáü è æøé ð»ôßïüù ÂßüÌ ô ÆUæÙæ ÌÍæ ÂÙè ÌL ææßsíæ ð âôüãu ãuáæúu ÂçÙØô âð çßßæãu ÚUÙæØð Ù è ÂæÚU àæçq ð é ÀU ÎæãUÚUæ ãñ U, ç Ìé êé U Üô» ãð U Îð¹ ÚU Øæ âéù ÚU Öè ãð U ÂôÜ çëâì ãu ÚU Ù æúuìð ãñ U õúu Ö»ßæÙ ô ÂÙð â æù æùìð ãñ UÐ ßð ØãU ÙãUè â Ûæ ÂæÌð ç Ølç ßð ÂÙè ãuè àæçq âð æùß-m  ð ãñ U çè ÚU Öè ßð ÂÚU ðeúu ãñ U õúu ÂÚU çùøæ è àæçq âð ôì-âýôì ãñ UÐ ç Ìé ÁÕ ðâð êé UÁÙ æè Î Ö»ßλèÌæ Íßæ æè Î Öæ»ßÌ ð çîøð»øð Ö»ßæÙ ð â Îðàæô ô çàæcø-âúu ÂÚUæ mæúuæ æ â Âüæ ÌÍæ æßæ mæúuæ ÂýæÌ ÚUÌð ãñ U, Ìô ßð Öè àæéh ÖQ ô è ë Âæ âð ÖQ ÕÙ ÁæÌð ãñ UÐ âèçü ðâð ãuè ËÂææçÙØô ð çãuì ð çü Ö»ßæÙ è â âæúuè ÜèÜæ ô ô Ö»ßλèÌæ Øæ æè Î Öæ»ßÌ ð ç çæì ç Øæ»Øæ ãñuð ÌæSßßæâèÌ Sß-âëCUæâé âãud ÂçÚUßâÚUæÙ Ð ÌðÙ ÙæÚUæØæô Ùæ ØÎæÂÑ ÂéL áôjßæñ H 11H Ìæâé â ð ; ßæâèÌ ÚUãU ÚUãðU; Sß ÂÙè; âëcuæâéâëçcu ÚUÙð ð ; âãud ãuáæúu; ÂçÚUßâÚUæÙ ßáü; ÌðÙ â æúuæ âð; ÙæÚUæØæÑÙæÚUæØæ; Ùæ Ùæ ; ØÌ Øô ç ; æâñáü; ÂéL á- jßæñâúu ÂéL á âð Î ÖêÌÐ. ÂÚU ÂéL á çùúuæ æúu ÙãUè ãñ U, ÌÑ ßð SÂCUÌÑ ÙÚU Íßæ ÂéL á ãñ UÐ âèçü Ù ÂÚU ÙÚU mæúuæ Âóæ çîãø ÁÜ ÙæÚU ãuüæìæ ãñuð ê ç ßð âè ÁÜ ð àæøù ÚUÌð ãñ U âèçü ÙæÚUæØæ ãuüæìð ãñ UÐ ¼ýÃØ ü æüp SßÖæßô Áèß ß Ð ØÎÙé»ýãUÌÑ âçì Ù âçì ØÎéÂðÿæØæ H 12H 14

15 ¼ýÃØ ÖõçÌ Ìß; ü ü; ÌÍæ; æüñâ Ø; Öè; Sß-ÖæßÑ ÁèßÑÁèßæ æ ; ßçÙpØ ãuè; Öè; ØÌ çáâ ð ; Ùé»ýãUÌÑ Ùé»ýãU âð; âçìãñ U, çsíì ãñ U; ÙÙãUè ; âçìçsíì ãñ U; ØÌ - ÂðÿæØæ Âðÿææ âðð. ÙécØ ô ØãU ÖÜèÖæ çì â Ûæ ÜðÙæ æçãu ç â SÌ ÖõçÌ Ìß, ü, æü ÌÍæ»éæ õúu Ù âõ ô Öô»Ùð ßæÜè Áèßæ æ Ö»ß ë Âæ âð ãuè çßl æù ãñ UÐ Ù ð mæúuæ ÂðçÿæÌ ãuôìð ãuè Øð âæúuè ßSÌé ô çsìßãuèù ãuô ÁæÌè ãñ UÐ ÌæÂØü Ñ Áèßæ æ Âý ë çì ÂÚU ÂÙæ ÂýÖéß ÁÌæÙæ æãuìè ãñ U, ÌÑ ßð ãuè ÖõçÌ Ìßô, æü,»éæ æçî è ÖôQ æ ãñ UÐ Ö»ßæÙ ÂÚU ÖôQ æ ãñ U õúu Áèßæ æ ãð U Ù ð Öô» ð âãuæø ÕÙÙð õúu â Âý æúu ãuúu ð çîãø Öô» ð âç çüì ãuôùð ð çü ãñ UÐ Öô» ð ÖôQ æ ÌÍæ ÖôØ ÎôÙô Öæ» ÜðÌð ãñ U, ç Ìé æøæ ð ßàæèÖêÌ ãuô ÚU Áèßæ æ Ö»ßæÙ ð â æù SßØ ÖôQ æ ÕÙÙæ æãuìè ãñ U, Ølç ßð â ð çùç æ ãñ U ÙãUè Ð Ö»ßλèÌæ ð Áèßô ÍæüÌ Áèßæ æ ô ô Ö»ßæÙ è ÂÚUæÂý ë çì ãuæ»øæ ãñuð çßcæé ÂéÚUææ ð Öè ðâæ ãuè ËÜð¹ ãñuð ÌÑ Áèßæ æ Öè ÂéL á Øæ ßæSÌçß ÖôQ æ ÙãUè ãuôìè, ÌÑ â â âæúu ð Áèßæ æ mæúuæ âé¹öô» è ÀUæ ÛæêÆUè ãñuð æøæç Á»Ì ð Áèßæ æ àæéh ãuôìè ãñ U, ÌÑ ßð ÂÚU ðeúu ð âé¹ ð ãuæí Õ ÅUæÙð ßæÜè ãuôìè ãñ UÐ ÖõçÌ Á»Ì ð ÂÙð ü ð mæúuæ Áèßæ æ ð âé¹ôâöô» è ÖæßÙæ Âýæ ë çì çùø ô ð æúuæ ý àæñ ÿæèæ ãuôìè ÁæÌè ãñu õúu æøæ ÕhÁèßô æ æù ÖÚUÌè ÚUãUÌè ãñu ç ßð Ö»ßæÙ âð ÌÎæ æúu ãuô Ð ØãU æøæ æ æç¹úuè ÁæÜ ãñuð ÁÕ Ö»ß ë Âæ âð ØãU çì ÁæÜ Öè ÎêÚU ãuô ÁæÌæ ãñu, Ìô Áèßæ æ ÂÙè ÂêßüçSÍçÌ ô ÂýæÌ ãuôìæ ãñu õúu â Âý æúu ßæSÌß ð éq ãuô ÁæÌæ ãñuð Ö»ßæÙ Öß-ÕÏÙ âð éçq ÎðÙð ð çü ãuè â Á»Ì è âëçcu ÚUÌð ãñ, é ÀU æü Ì ÂæÜÌð ãñ ( ÂÙè»æÙæ ð ÙéâæÚU ãuáæúu ßáôZ Ì, Áñâæç çâàuüð àüô ð æøæ ãñu) õúu ÌÕ ÂÙè ãuè ÀUæÙéâæÚU â æ â ãuæúu ÚU ÎðÌð ãñ UÐ ÌÑ Áèßæ æ Ö»ß ë Âæ ÂÚU ÂêæüÌÑ æçæì ÚUãUÌè ãñ U õúu âèçü ÁÕ Ö»ßæÙ æãuìð ãñ Ìô ßñææçÙ çß æâ mæúuæ Âóæ ÌÍæ çíì âé¹ôâöô»ô ô ç ^Uè ð ç Üæ ÎðÌð ãñ UÐ ô ÙæÙæß çßàuù Øô»-ÌËÂæÌ â éçíìñ Ð ßèØZ çãuúu Ø Îðßô æøøæ ÃØâëÁÌ çæïæ H 13H 15

16 Ñ ð Üæ, ßãU; ÙæÙæß Ùð ; çßàuù ðâè ÀUæ âð; Øô»-ÌËÂæÌ Øô»çÙ¼ýæ è àæäøæ âð; â éçíìñ Âóæ; ßèØü ßèØü; çãuúu Ø âéùãuüð Ú U» æ; ÎðßÑÎðßÌæ; æøøæ æøæ âð; ÃØâëÁÌ ÚU Ùæ è; çæïæìèù Öæ»ô ð Ð. Øô»çÙ¼ýæ è àæäøæ ð ÜðÅðU ãéu Ö»ßæÙ Ùð æ è M  ð âð ÙæÙæ Âý æúu ð Áèßô ô Âý ÅU ÚUÙð è ÀUæ ÚUÌð ãéu ÂÙè ÕçãUÚ U»æ àæçq âð âéùãuúðu Ú U» æ ßèØü-ÂýÌè Âóæ ç ØæÐ ÌæÂØü Ñ Ö»ßλèÌæ (9.7-8) ð ÖõçÌ Á»Ì è âëçcu ÌÍæ â ãuæúu æ ßæüÙ â Âý æúu âð ãéu æ ãñu âßüöêìæçù õìðø Âý ë Ì ØæçÌ æç æ Ð ËÂÿæØð ÂéÙSÌæçÙ ËÂæÎõ çßâëáæ ØãU H Âý ë Ì Sßæ ßCU Ø çßâëáæç ÂéÙÑ ÂéÙÑÐ ÖêÌ»ýæ ç ë SÙ ßàæ Âý ë ÌðßüàææÌ H ÒÒãðU é ÌèÂéæ! Ë ð Ì ãuôùð ÂÚU âëáùæ àæçq Øæ ÍæüÌ ÖõçÌ Âý ë çì ß ÖõçÌ Âý ë çì ð â æáü ÚUÌ âæúðu Áèß ðúuè çîãø Âý ë çì ð ÜèÙ ãuô ÁæÌð ãñ U õúu çè ÚU âð Uãð U Âý ÅU ÚUÙð è ðúuè ÀUæ ÚÙð ÂÚU ñ ãð U ÂÙè àæçq âð ÂéÙÑ Âóæ ÚUÌæ ãê UÐÓÓ â Âêæü ²àØ Á»Ì ðúðu ÏèÙ æøü ÚUÌæ ãñuð ØãU ðúuè ÀUæ âð ÕæÚU ÕæÚU SßÌÑ Âý ÅU ãuôìæ ÚUãUÌæ ãñu õúu ðúuè ãuè ÀUæ âð Ì ð çßùcu ãuôìæ ãñuðóó â Âý æúu ÕýrææÇU è âëçcu ð Âêßü Ö»ßæÙ ÂÙè Âêæü àæçq ( ãuæ-â çcu) ð M  ð çßl æù ÚUãUÌð ãñ U õúu ÂÙð ô Ùð ÚUÙð è ÀUæ âð ßð ÂÙð ô ÕãéU é¹è Âêæü àæçq (â çcu) ð çßsìæçúuì ÚUÌð ãñ UÐ çè ÚU ßð ââð ÃØçCU M  ð Øæç, çïîñçß ÌÍæ çïöõçì æøæ ô ð çßsìæúu ÚUÌð ãñ UÐ â Âý æúu â Âêæü âëçcu ÌÍæ âëáù-àæçq Øæ çöóæ ãuôìð ãéu Öè çöóæ-çöóæ ãuôìè ãñ UÐ ê ç ÂýØð Âýææè ãuè ( ãuæçßcæé Øæ ãuæâ çcu) âð Î ÖêÌ ãñu, ÌÑ çße è ô ü àæçq Ùâð ÂëÍ ÙãUè ãñ U, ç Ìé Ù âöè çßsìæçúuì àæçq Øô ð ÂÙð- ÂÙð çßçàæcu æøü ÌÍæ üeúuçùí Ì ¹ðÜ ãñ U, ÌÑ ßð Ö»ßæÙ âð çöóæ Öè ãñ UÐ Áèßæ æ Öè Ö»ßæÙ è ðâè ãuè àæçq (ÌÅUSÍæ àæçq ) ãñ U, ÌÑ ßð ãuè â Ø Ö»ßæÙ âð çöóæ ãuôìð ãéu çöóæ Öè ãñ UÐ 16

17 Âý ÅU ßSÍæ ð ÁèçßÌ àæçq Øæ Ö»ßæÙ ð ÖèÌÚU ãuè âæ Øü éq ÚUãUÌè ãñ U õúu ÁÕ Á»Ì ð çùõüï ÀUôÇ U çîøæ ÁæÌæ ãñu, Ìô ßð Âý ë çì ð»éæô ð ÏèÙ çßçöóæ ÀUæ ô ð ÙéM  çöóæ-çöóæ Âý æúu âð ÂýÎíàæÌ ãuôìè ãñ UÐ ÁèçßÌ àæçq Øô ð ðâð â æù Âýæ ÅUK Áèßô è Õh ßSÍæ ð âê ãñ UÐ Üðç Ù ÂÙð âùæìù Âýæ ÅUK ð éq Áèßæ æ Õh L  ð àæúuææ»ì ãuô é ð ãuôìð ãñ U, ÌÑ ßð âëçcu ÌÍæ â ãuæúu ð ÏèÙ ÙãUè æìðð â ÌÚUãU Øô»çÙ¼ýæ ð ÂÙè àæñäøæ ð ÜðÅðU ãéu Ö»ßæÙ è ç ÌßÙ âð â âëçcu æ âëáù ãuôìæ ãñuð õúu â ÌÚUãU âæúðu ÕýrææÇU ÌÍæ ÕýrææÇU ð Sßæ è, Õýrææ ÕæÚU ÕæÚU Âý ÅU ãuôìð õúu çßùcu ãuôìð ÚUãUÌð ãñ UÐ çïîñß ÍæØæ çïöêìç çì ÂýÖéÑ Ð Íñ ÂõL á ßèØZ çæïæçölì ÌÀëUæé H 14H çïîñß çùø æ Áèß; Í Õ; Øæ çùøçæì Áèß; çïöêì ÖõçÌ àæúuèúu; çì â Âý æúu; ÂýÖéÑ Ö»ßæÙ ; Í â Âý æúu; ð ßÜ ; ÂõL á ÂéL á è, Ö»ßæÙ è; ßèØü àæçq ; çæïæìèù Öæ»ô ð ; çölìçßöq ãéu ü; ÌÌ ßãU; oëæéâéùôð. éûæâð âéùô ç Ö»ßæÙ ÂÙè àæçq ô ç â Âý æúu çïîñß, Øæ ÌÍæ çïöêì Ùæ ÌèÙ Öæ»ô ð çßöq ÚUÌð ãñ U, çáâ æ ËÜð¹ ª ÂÚU ãuô é æ ãñuð ÌÑàæÚUèÚU æ æàææì ÂéL ásø çß ðcuìñ Ð ôáñ âãuô ÕÜ Áæð ÌÌÑ Âýææô ãuæùâéñ H 15H ÌÑ àæúuèúðuàæúuèúu ð ÖèÌÚU; æ æàææì æ æàæ âð; ÂéL ásø ãuæçßcæé ð ; çß ðcuìñ ðcuæ ÚUÌð ãéu ; ôáñ ç¼ýø ÕÜ; âãuñ æùçâ ÕÜ; ÕÜ àææúuèçúu ÕÜ; Áæð Âóæ ç Øæ; ÌÌÑÌÂpæÌ ; ÂýææÑÂýææ, ÁèßÙè àæçq ; ãuæù âéñâýøð ÁèßÙ æ âð. ãuæçßcæé ð çîãø àæúuèúu ð ÖèÌÚU çsíì æ æàæ âð ç¼ýø ÕÜ, æùçâ ÕÜ ÌÍæ àææúuèçúu ÕÜ Âóæ ãuôìð ãñ UÐ Ù ð âæí ãuè â Âêæü ÁèßÙè àæçq (Âýææ) æ â»ý â (dôì) Âóæ ãuôìæ ãñuð ÙéÂýææçÌ Ø ÂýæææÑ ÂýææÌ âßü-áìéáé Ð ÂæÙÌ ÂæÙçÌ ÙÚU-Îðßç ßæÙé»æÑ H 16H 17

18 ÙéÂýææçÌÁèçßÌ Üÿææô æ ÙéâÚUæ ÚUÌð ãñ U; Ø çáâ ô; ÂýæææÑ ç¼ýøæ ; ÂýææÌ ðcuæßæù ; âßü-áìéáé â SÌ Áèßô ð ; ÂæÙÌ ðcuæ ÚUô Ùð ÂÚU; ÂæÙçÌ Ø âöè L ÁæÌð ãñ U; ÙÚU-Îðß ÚUæÁæ; ßâ²àæ; Ùé»æÑ ÙéØæØèÐ. çáâ Âý æúu ÚUæÁæ ð ÙéØæØè ÂÙð Sßæ è æ ÙéâÚUæ ÚUÌð ãñ U âè ÌÚUãU â Âêæü àæçq ð»çìàæèü ãuôùð ÂÚU Ø â SÌ Áèß çãuüìð-çéuüìð (»çì ÚUÌð) ãñ U õúu ÁÕ â Âêæü àæçq çùpðcu ãuô ÁæÌè ãñu, Ìô Ø â SÌ Áèßô è ç¼ýø-ç ý ØæàæèÜÌæ L ÁæÌè ãñuð ÌæÂØü Ñ ÃØçCU Áèßæ æ ÂÚU ÂéL á è ÂêæüÌØæ àæçq ÂÚU çùöüúu ÚUãUÌè ãñ UÐ ç âè æ SßÌæ çsìß ÙãUè ÚUãUÌæ, çáâ Âý æúu çßléì ÕËÕ ð SßÌæ ÌðÁ ÙãUè ãuôìæð çõáüè æ ÂýØð Ø æ çõáüèæúu ÂÚU Âêæü M  âð çùöüúu ÚUãUÌæ ãñu, ØãU çõáüèæúu çõáüè ÂæÎÙ ð çü ÁÜæàæØ ÂÚU çùöüúu ÚUãUÌæ ãñu, ÁÜæàæØ ÕæÎÜô ÂÚU, ÕæÎÜ âêøü ÂÚU õúu âêøü âëçcu ÂÚU çùöüúu ÚUãUÌè ãñu õúu ØãU âëçcu Âêæü ÂéL áôæ Ö»ßæÙ è ðcuæ Íßæ»çÌ ÂÚU çùöüúu ÚUÌè ãñuð â Âý æúu Ö»ßæÙ â SÌ æúuæô ð æúuæ SßM  ãñ UÐ ÂýææðÙæçÿæÂÌæ ÿæéì ÌëÇUÌÚUæ ÁæØÌð çßöôñ Ð çââæâìô ÁÿæÌp Âýæ¾ U é¹ çùúuçölì H 17H ÂýææðÙÁèßÙè àæçq âð; æçÿæâìæçß çüì ãuô ÚU; ÿæéì Öê¹; ÌëÅ UØæâ; ÌÚUæÖèÌÚU âð; ÁæØÌð Âóæ ÚUÌè ãñ U; çßöôñâúu ðeúu è; çââæâìñøæâ ÕéÛææÙð ð çü ÀéU ; ÁÿæÌѹæÙð ð çü ÀéU ; ÌÍæ; Âýæ ÂãUÜð; é¹ é ãu; çùúuçölìâý ÅU ãéu æð. çßúuæåu ÂéL á mæúuæ çß çüì ç ÁæÙð ÂÚU ÁèßÙè àæçq (Âýææ) Ùð Öê¹ ÌÍæ Øæâ ô Âóæ ç Øæ õúu ÁÕ çßúuæåu ÂéL á Ùð ÂèÙð ÌÍæ ¹æÙð è ÀUæ è Ìô é ãu ¹éÜ»ØæÐ ÌæÂØü Ñ çáâ Âý æúu âð æìæ ð»öü ð Áèßô ð»ô ÌÍæ ðç¼ý ÙéÖêçÌØô æ çß æâ ãuôìæ ãñu âè Âý æúu âð â SÌ Áèßô âð â çcu M  çßúuæåu ÂéL á æ Öè çß æâ ãuôìæ ÂýÌèÌ ãuôìæ ãñu, ÌÑ â SÌ âëáù æøü æ ÂÚU æúuæ çù»éüæ Øæ çùpðcu ÙãUè ãñuð Ö»ßæÙ ð Öè â SÌ Âý æúu è ðüç¼ýøô ÌÍæ ææùðç¼ýøô è ÙéÖêçÌØæ ÚUãUÌè ãñ U õúu â ÌÚUãU ßð ÂýØð ÃØçQ ð æçåuì ãuôìè ãñ UÐ ØãU ÀUæ Øæ ðcuæ ÂÚU ÂéL á æ SßÖæß ãñuð ê ç ßð â SÌ é¹ô è â çcu ãñ U, ÌÑ Ü»- Ü» Áèßæ æ ô ð é¹ ãuôìæ ãñuð âè Âý æúu âð Ø âæúuè ç¼ýøæ ÌÍæ Ù ð» Öè ãuôìð ãñ UÐ ØãUæ ÂÚU 18

19 é¹ â SÌ ç¼ýøô æ ÂýÌè SßL  ãñu, Øô ç Øô ÂÚU Öè ØãUè çùø Üæ»ê ãuôìð ãñ UÐ é¹ìsìæüé çùíöóæ çáuæ ÌæôÂÁæØÌð Ð ÌÌô ÙæÙæ-ÚUâô Áæð çáuøæ ØôùçÏ» ØÌð H 18H é¹ìñ é¹ âð; ÌæÜéÌæÜê; çùíöóæ Âóæ; çáuæáèö; ÌæÌÂpæÌ ; ÂÁæØÌðÂý»ÅU ãuôìè ãñu; ÌÌÑÌÂpæÌ ; ÙæÙæ-ÚUâÑ Ùð SßæÎ; ÁæðÂý ÅU ãéu ; çáuøæáèö âð; ØÑÁô; çï» ØÌð æsßæçîì ãuôìð ãñ UÐ. é¹ âð ÌæÜê Âý ÅU ãéu æ õúu çè ÚU ÁèÖ Öè Âóæ ãéu üð Ù âõ ð ÕæÎ çßçßï SßæÎô è Âçæ ãéu ü çáââð ÁèÖ Ù æ SßæÎ Üð â ð Ð ÌæÂØü Ñ çß æâ è ØãU ý ç Âýç ý Øæ çùøæ Îðßô ( çïîñß) è ÃØæ Øæ ÂýSÌéÌ ÚUÌè ãñu, Øô ç æsßæl ÚUâô æ çùøæ Îðß ßL æ ãñuð ÌÑ é¹ ÁèÖ æ ææø-síü ÕÙÌæ ãñu, Áô çßçöóæ ÚUâô æ æsßæî ÚUÌè ãñu, çáù æ çùøæ Îðß ßL æ ãñuð ââð ðâæ Ü»Ìæ ãñu ç ÁèÖ ð âæí ãuè ßL æ Öè Âóæ ãéu æð ÁèÖ ÌÍæ ÌæÜê çùç æ ææ ãuôùð ð æúuæ çïöêì Øæ ÂÎæÍü ð M  ãñ U ÁÕ ç æøü ÚUÙð ßæÜæ Îðß çïîñß ãñu, Áô ç Áèß ãñu ÌÍæ çáâ ÂéL á ÂÚU æøü ç Øæ ÁæÌæ ãñu, ßãU Øæ ãñuð â Âý æúu çßúuæåu ÂéL á ð é¹ ¹éÜÙð ð ÂpæÌ ÌèÙô æðçæøô ð Á è ÃØæ Øæ ãuô ÁæÌè ãñuð ÂýSÌéÌ àüô ð æúu çâhæì çî»øð ãñ çáùâð ÂãUÜð ÕÌæ»Øð ÌèÙ Âý é¹ Ìßô Øæ, çïîñß ÌÍæ çïöêì è ÃØæ Øæ ãuô ÁæÌè ãñuð çßßÿæô éü¹ìô Öê Ùô ßçqßæü» ÃØæNUÌ ÌØôÑ Ð ÁÜð ñìsø âéç Ú U çùúuôïñ â ÁæØÌ H 19H çßßÿæôñáõ ÕôÜÙð è æßàø Ìæ ãéu ü; é¹ìñ é¹ âð; Öê ÙÑÂÚU ðeúu è; ßçqÑ çù Øæ çùîðß; ßæ àæî; ÃØæNUÌ ßææè; ÌØôÑÎôÙô ð mæúuæ; ÁÜðÁÜ ð ; çè ÚU Öè; ÌSØ Ù âõ æ; âéç ÚU Îèæü æü Ì ; çùúuôïñ ßÚUôÏ; â ÁæØÌÕÙæ ÚUãUæÐ. ÁÕ ÂÚU ÂéL á è ÕôÜÙð è ÀUæ ãéu ü Ìô Ù ð é¹ âð ßææè»ê ÁèÐ çè ÚU é¹ âð çïduæìæ Îðß çù è Âçæ ãéu üð ç Ìé ÁÕ ßð ÁÜ ð àæøù ÚU ÚUãðU Íð Ìô Øð âæúðu æøü ÕÎ ÂÇ ðu ÍðÐ ÌæÂØü Ñ çßçöóæ ç¼ýøô ð ý ç çß æâ è çßç æìæ è ÂéçCU Ù ð çïduæìæ Îðßô âð ãuô 19

20 ÁæÌè ãñuð ÌÑ ØãU â Ûæ ÜðÙæ æçãu ç ç¼ýøô ð æøü ÂÚU ðeúu è ÀUæ mæúuæ çùøçæì ãuôìð ãñ UÐ Øð ç¼ýøæ Âý æúu âð ÕhÁèßô ô ÀêUÅU ÂýÎæÙ ÚUÌè ãñ U, çáãð U Ù æ ÂØô» ÂÚU ðeúu mæúuæ çùøéq çïduæìæ Îðßô ð çùøææ ð ÚUÙæ ãuôìæ ãñuð Áô Ù çßïæùô æ ËÜ æù ÚUÌæ ãñu âð çù ÙSÌÚU ð ÁèßÙ ð ç»úuæ ÚU ÎçÇUÌ ç Øæ ÁæÌæ ãñuð ÎæãUÚUææÍü, ÁèÖ ÌÍæ â ð çïduæìæ Îðß ßL æ ÂÚU çß æúu Úð UÐ ÁèÖ ¹æÙð ð çü ãñu õúu ÙécØ, Âàæé ÌÍæ Âÿæè ÂÙè- ÂÙè SßÌæÌæ ð æúuæ Ü»- Ü» SßæÎ ÚU¹Ìð ãñ UÐ ÙécØ ÌÍæ àæê ÚU ð SßæÎ -âð ÙãUè ãuôìðð ç Ìé ÁÕ çßçàæcu Áèßæ æ çßçöóæ»éæô ð ÙéâæÚU ô ü SßæÎ çß çâì ÚU ÜðÌæ ãñu, Ìô çïduæìæ Îðß âð çßçàæcu Âý æúu æ àæúuèúu ÂýÎæÙ ÚUÌæ ãñuð ç Ìé ØçÎ çßßð ãuèù ãuô ÚU ÙécØ àæê ÚU è Öæ çì SßæÎ çß çâì ÚUÌæ ãñu, Ìô âð»üð Á ð àæê ÚU æ àæúuèúu ç ÜÌæ ãñuð àæê ÚU âöè Âý æúu æ ÖôÁÙ Sßè æúu ÚUÌæ ãñu, ØãUæ Ì ç çßduæ Öè ¹æÌæ ãñu, ÌÑ Áô ÙécØ çõùæ çõ æúðu ðâæ SßæÎ çß çâì ÚUÌæ ãñu âð»üð ÁèßÙ ð çù Ù ÁèßÙ çõìæùð ð çü ÌñØæÚU ÚUãUÙæ æçãu Ð ðâæ ÁèßÙ Öè Ö»ß ë Âæ ãuè ãñu, Øô ç ÕhÁèß Ùð çáâ çßçàæcu Âý æúu ð ÖôÁÙ æ SßæÎ æãuæ âð ßñâæ ãuè àæúuèúu ç ÜæÐ ØçÎ ÙécØ ô àæê ÚU æ àæúuèúu ç Üð Ìô âð Ö»ß ë Âæ ãuè â ÛæÙè æçãu, Øô ç Ö»ßæÙ ßñâè ãuè âéçßïæ ÂýÎæÙ ÚUÌð ãñ UÐ ëøé ð ÂpæÌ Áô àæúuèúu ÂýæÌ ãuôìæ ãñu, ßãU ÏæÏéÏ ÙãUè ßÚUÙ ÂÚU çùøìæ mæúuæ ÂýÎæÙ ç Øæ ÁæÌæ ãñuð ÌÑ ÙécØ ô â ðì ÚUãUÙæ æçãu ç»üð ÁèßÙ ð âð ç â Âý æúu æ àæúuèúu ç ÜÙð ßæÜæ ãñuð çßßð Âêæü»ñÚUçÁ ðîæúu ÁèßÙ ææì ãuôìæ ãñu õúu âöè àææ ô è ØãUè æôáææ ãñuð Ùæçâ ð çùúuçölðìæ ÎôÏêØçÌ ÙÖSßçÌ Ð Ìæ ßæØé»üÏ-ßãUô æýææô Ùçâ çáæëÿæìñ H 20H Ùæçâ ð ÙÍéÙô ð ; çùúuçölðìæ çß çâì ãuô ÚU; ÎôÏêØçÌÌðÁè âð çù ÜÌè ãéu ü; ÙÖSßçÌEæâ; ÌæÌÂpæÌ ; ßæØéÑßæØé;»Ï-ßãUÑâé»çÏ; æýææñæýææ àæçq ; ÙçâÙæ ð ; çáæëÿæìñâé»ï âê æùð è ÀUæ ÚUÌð ãéu Ð. ÌÂpæÌ ÁÕ ÂÚU ÂéL á ô âé»çï âê æùð è ÀUæ ãéu ü Ìô ÙÍéÙð ÌÍæ Eæâ, æýææðç¼ýø ÌÍæ âé»çïøô è Âçæ ãéu ü õúu âé»çï ô ßãUÙ ÚUÙð ßæÜè ßæØé ð çïduæìæ Îðß Öè 20

21 Âý ÅU ãéu Ð ÌæÂØü Ñ ÁÕ Ö»ßæÙ ô âê æùð è ÀUæ ãéu ü Ìô Ùæçâ æ, âé»ï, çïduæìæ ßæØéÎðß, æýææàæçq ØæçÎ âæí Âý ÅU ãuô»øðð ÂçÙáÎô ð æøð â ÍÙ è ßñçÎ æô mæúuæ ÂéçCU ãuôìè ãñu ç Áèßæ æ mæúuæ ô ü æøü ÚUÙð ð Âêßü üeúu ÂýØð ßSÌé ð çü ÀUæ Âý ÅU ÚUÌð ãñ UÐ Áèßæ æ ÌÖè Îð¹ â Ìæ ãñu ÁÕ üeúu Îð¹ ÚUãUæ ãuô, Áèßæ æ ÌÖè âê æ â Ìæ ãñu ÁÕ üeúu âê æð, ØæçÎÐ ãuùð æ ÌæÂØü ØãU ãñu ç Áèßæ æ ô ü Öè æøü SßÌæ M  âð ÙãUè ÚU â ÌæÐ ÖÜð ãuè ßãU ç âè æøü ô SßÌæ M  âð ÚUÙð ð çßáø ð âô ð, ç Ìé ßãU SßÌæ M  âð ô ü æøü ÚU ÙãUè â ÌæÐ Ö»ß ë Âæ âð âô Ùð è SßÌæÌæ Ìô ãñu, ç Ìé æøü M  ð â è ÂçÚUæçÌ Ö»ß ë Âæ âð ãuè ãuôìè ãñu âèçü ØãU æ ãuæßì ãñu æâù âô è ãuôì Ù ãu ÂýÖé âô è Ì æü, âæúuè ÃØæ Øæ æ çßáø ãñu ç Áèßæ æ ÂÚUÌæ ãñu õúu ÂÚU ðeúu Âêæü SßÌæ ãñuð Áô ËÂææÙè ÂéL á ÂÙð ô üeúu ð â ÿæ ÕÌæÌð ãñ U ãð U ÂãUÜð ÂÙð æâ ô SßÌæ ÌÍæ ÂÚU çâh Âý æçæì ÚUÙæ æçãu Ð ÌÕ ãð U üeúu âð ÂÙè æ Ìæ æ Îæßæ Âý æçæì ÚUÙæ æçãu Ð ØÎæ çù çùúuæüô æ æù çî²ÿæìñ Ð çùíöóæð sçÿææè ÌSØ ØôçÌpÿæé»éüæ-»ýãUÑ H 21H ØÎæÁÕ; æ çù ÂÙð ô; çùúuæüô çõùæ Âý æàæ ð ; æ æù ÂÙæ çîãø àæúuèúu; Ø àææúuèçúu M  Öè; çî²ÿæìñîð¹ùð è ÀUæ è; çùíöóæðâý»åu ãuôùð âð; çãuøô ç ; çÿææè æ ¹ô ð ; ÌSØ â æ; ØôçÌÑ âêøü; ÿæéñ æ ¹ð ;»éæ-»ýãuñîð¹ùð è àæçq Ð. â Âý æúu ÁÕ âæúuè ßSÌé Ï æúu ð çßl æù Íè Ìô Ö»ßæÙ è ÂÙð æâ ô ÌÍæ Áô é ÀU ãuô Ùð ÚU æ Íæ, Ù âõ ô Îð¹Ùð è ÀUæ ãéu üð ÌÕ æ ¹ð, Âý æàæ æù âêøüîðß, Îð¹Ùð è àæçq ÌÍæ çî¹ùð ßæÜè ßSÌéØð âöè Âý ÅU ãéu ZÐ ÌæÂØü Ñ ØãU ÕýrææÇU ØÍæÍü ð æùæ Ï æúu ãñ õúu âçü â»ý âëçcu Ì â Øæ Ï æúu ãuüæìè ãñuð ÚUæçæ ãuè ÕýrææÇU æ ßæSÌçß SßM  ãñu, Øô ç ÌÕ ÙécØ ô é ÀU Öè ÙãUè çî¹ìæ, ØãUæ Ì ç ßãU SßØ ô Öè ÙãUè Îð¹ â ÌæÐ Ö»ßæÙ Ùð ÂÙè ãñuìé è ë Âæ âð âßüâýí ÂÙð æâ ô ÌÍæ ÂÙè âæúuè âëçcu ô Îð¹Ùæ æãuæð â ÌÚUãU âêøü Âý ÅU ãéu æ; â SÌ Áèßô ð Îð¹Ùð è 21

22 àæçq Âóæ ãéu ü õúu çî¹ùðßæüè ßSÌé Öè Âý ÅU ãéu ZÐ â æ Íü ØãU ãéu æ ç âêøü è âëçcu ð ÕæÎ ãuè âæúuæ ÃØßãUæÚU-Á»Ì çî¹æ ü ÂÇ UÙð Ü»æÐ ÕôØ æùsø «çáçöúuæ ÙSÌçææëÿæÌÑ Ð æõü çùúuçölðìæ çîàæñ æôæ»éæ-»ýãuñ H 22H ÕôØ æùsøáæùùð è ÀUæ âð; «çáçöñ«çáøô mæúuæ; æ ÙÑÂÚU ðeúu æ; ÌÌ ßãU; çáæëÿæìñ»ýãuæ ÚUÙð è ÀUæ ãuôùð ÂÚU; æõüîô æù; Öè; çùúuçölðìæ Âý ÅU ãéu ; çîàæñçîàææ Íßæ ßæØé ÎðßÌæ; æôæ âéùùð è àæçq ;»éæ-»ýãuñìíæ âéùùð è ßSÌé Ð. ãuæù «çáøô mæúuæ ÁæÙÙð è ÀUæ çß çâì ãuôùð âð æù, âéùùð è àæçq, âéùùð ð çïduæìæ Îðß ÌÍæ âéùùð è ßSÌé Âý ÅU ãéu ZÐ «çá»æ æ æ ð çßáø ð âéùùæ æãu ÚUãðU ÍðÐ ÌæÂØü Ñ Áñâæç Ö»ßλèÌæ ð ãuæ»øæ ãñu ææù ð mæúuæ ÂýØð ßSÌé ð ææø M  ÂÚU ðeúu ð çßáø ð ÁæÙÙð æ ÂýØÙ ÚUÙæ æçãu Ð ææù æ Íü ð ßÜ Ù Âýæ ë çì çùø ô æ ææù ÙãUè ãñu, Áô Ö»ßæÙ ð çùîðüàæ âð æøü ÚU ÚUãUè ãñ UÐ çßææùè Âý ë çì ð æøüàæèü ÖõçÌ çùø ô ð çßáø ð ÁæÙÙð ð çü âé ÚUãUÌð ãñ UÐ ßð ÂÙð âð ÎêÚU Ø»ýãUô ð æçåuì ãuôùð ßæÜè æåuùæ ô ð çßáø ð ÚðUçÇUØô ÌÍæ ÅðUÜèçßÁÙ mæúuæ âéùùð ð çü âé ÚUãUÌð ãñ U, ç Ìé ãð U ØãU â ÛæÙæ æçãu ç Ö»ßæÙ Ùð âéùùð è àæçq Íßæ âéùùð ð  ÚUæ ãð U ÂÙð çßáø ð Øæ Ö»ßæÙ ð çßáø ð âéùùð ð çü ãuè ÂýÎæÙ ç Øð ÍðÐ ÎéÖæüØßàæ âéùùð è àæçq æ»üì ÂýØô» âæ âæçúu çßáøô â ÕÏè àæîô ð âéùùð ð ç Øæ ÁæÌæ ãñuð ãuæù «çá»æ ßñçÎ ææù ð mæúuæ ð ßÜ üeúu ð çßáø ð âéùùð è ÀUæ ÚU¹Ìð ÍðÐ æßæ mæúuæ ææù»ýãuæ ÚUÙð è àæél æì ØãUè ãñuð ßSÌéÙô ëîé- æçæuø-üæé-»éßôücæ-àæèììæ Ð çáæëÿæìsß¾ U çùíöóææ ÌSØæ ÚUô - ãuè-l ãuæñ Ð Ìæ æìõüçãußæüìsß æ ÜÏ-»éæô ßëÌÑ H 23H ßSÌéÙÑâ SÌ ÂÎæÍü è; ëîé ô ÜÌæ; æçæuø ÆUôÚUÌæ; ÜæéãUË æâù;»él ÖæÚUèÂÙ; ôcæ cæìæ; àæèììæ àæèìüìæ; çáæëÿæìñîð¹ùð è ÀUæ âð; ß SÂàæü; çùíöóææçßìçúuì; ÌSØæ ß æ ð ; ÚUô ÚUô ; ãuè-l ãuæñìíæ ßëÿæ, çïduæìæ Îðß; ÌæßãUæ ; Öè; ÌÑÖèÌÚU; ÕçãUÑÕæãUÚU; ßæÌÑ ß æsâàæü ç¼ýø Øæ Ç Uè; ÜÏÎð¹ ÚU;»éæÑSÂàæðüç¼ýØ æ çßáø; ßëÌÑ ÂóæÐ. 22

23 ÁÕ ÂÎæÍü ð ÖõçÌ»éæô ØÍæ ô ÜÌæ, ÆUôÚUÌæ, cæìæ, àæèìüìæ, ãuë æâù ÌÍæ ÖæÚUèÂÙ ô Îð¹Ùð è ÀUæ ãéu ü Ìô ÙéÖêçÌ è ÂëDUÖêç ß æ, ß æ ð çàu¼ý, ÚUô ÌÍæ Ù ð çïduæìæ Îðßô (ßëÿæô ) è Âçæ ãéu üð ß æ ð ÖèÌÚU ÌÍæ ÕæãUÚU ßæØé è ¹ôÜ ãñu, çáâ ð æø âð SÂàæü æ ÙéÖß ãuôùð Ü»æÐ ÌæÂØü Ñ ÂÎæÍü è ô ÜÌæ Áñâð ÖõçÌ»éæ ðç¼ýø ÙéÖêçÌ ð çßáø ãñ U, ÌÑ ÖõçÌ ææù SÂàæü æ çßáø ãñuð ÂÎæÍü æ Ìæ ãuæí âð SÂàæü ÚU ð ÁæÙæ Áæ â Ìæ ãñu ç âè ßSÌé æ ÖæÚU â ô ãuæí ð ÆUæ ÚU ææì ç Øæ Áæ â Ìæ ãñu, çáââð â ð ÖæÚUèÂÙ Øæ ãuë ð ÂÙ æ Ùé æù Ü» â Ìæ ãñuð àæúuèúu è ß æ, çàu¼ý (ÚUô ê Â) ÌÍæ ÚUô Øð âõ SÂàæü ð ØôØæçæÌ ãñ UÐ ß æ ð ÕæãUÚU ÌÍæ ÖèÌÚU ÕãUÙð ßæÜè ßæØé Öè SÂàæðüç¼ýØ æ æø ãñuð ØãU SÂàæðüç¼ýØ ææù æ dôì Öè ãñu, âèçü ØãU âéûææøæ ÁæÌæ ãñu ç Áñâæ ª ÂÚU ßíæÌ ãñu, ÖõçÌ Øæ àææúuèçúu ææù æ ææù ð ÏèÙ ãñuð æ ææù ÕÉ U ÚU ÃØæßãUæçÚU ææù ãuô â Ìæ ãñu, ç Ìé ÖõçÌ ææù Öè æ ææù ÙãUè ÕÙ â ÌæÐ ç Ìé àæúuèúu ð ÚUô ô ÌÍæ Âëßè ð àæúuèúu ÂÚU»è ßÙSÂçÌ ð çù ÅU æ â ÕÏ ãñuð Áñâæç ÌëÌèØ S Ï ð ãuæ»øæ ãñu ßÙSÂçÌØæ ß æ ð çü Âôá ãñ U, ÖôÁÙ ð M  ð ÌÍæ õáçï ð M  ð Öèß SØ çßçùíöóææ çßçßàæéíïcø ôáïèñð ãusìõ L L ãuìésìsø ÙæÙæ- ü-ç èáüøæ Ð ÌØôSÌé ÕÜßæçÙ¼ý æîæù éöøææø H 24H ãusìõîô ãuæí; L L ãuìéñâý ÅU ãéu ; ÌSØ â ð ; ÙæÙæçßçßÏ; ü ü; ç èáüøæ ÀUæ âð; ÌØôÑ Ù æ; Ìéç Ìé; ÕÜßæÙ àæçq ÎðÙð ð çüøð; ¼ýÑSß»ü æ ÎðßÌæ; æîæù ãuæí ð æøü; ÖØ- ææø ÎðßÌæ ÌÍæ ãuæí ÎôÙô ÂÚU æçæìð. ÌÂpæÌ ÁÕ ÂÚU ÂéL á ô ÙæÙæ Âý æúu ð æøü ÚUÙð è ÀUæ ãéu ü Ìô Îô ãuæí ÌÍæ Ù è çùøæ àæçq ß Sß»ü ð ÎðßÌæ ¼ý ð âæí ãuè ÎôÙô ãuæíô ÌÍæ ÎðßÌæ ÂÚU æçæì æøü Öè Âý ÅU ãéu Ð ÌæÂØü Ñ ãu ØãU Îð¹ â Ìð ãñ U ç Áèßæ æ è ç¼ýøæ ç âè Öè ßSÍæ ð SßÌæ ÙãUè 23

24 ÚUãUÌè Ð Ö»ßæÙ ô ç¼ýøô æ Sßæ è (NUáè ð àæ) ãuæ»øæ ãñuð â Âý æúu Áèßæ æ ô è ç¼ýøæ Ö»ßæÙ è ÀUæ âð Âý ÅU ãuôìè ãñ U õúu ÂýØð» ç âè Ù ç âè çßàæðá ÎðßÌæ mæúuæ çùøçæì ãuôìæ ãñuð ÌÑ ô ü Öè ÂÙð ô ç¼ýøô æ Sßæ è ÙãUè ãu â ÌæÐ Áèßæ æ ç¼ýøô mæúuæ çùøçæì ãñu, ç¼ýøæ ÎðßÌæ ô mæúuæ çùøçæì ãñ U õúu ÎðßÌæ ÂÚU ðeúu ð Îæâ ãuôìð ãñ UÐ âëçcu è ØãUè ÃØßSÍæ ãñuð ÌÌÑ âõ é ÀU ÂÚU ðeúu mæúuæ çùøçæì ãuôìæ ãñu õúu Âý ë çì Íßæ Áèßæ æ ô ç âè Âý æúu è SßÌæÌæ ÂýæÌ ÙãUè ãñuð Áô ôãu»ýsì Áèßæ æ ÂÙð ô ÂÙè ç¼ýøô æ Sßæ è ãuôùð æ Îæßæ ÚUÌæ ãñu, ßãU Ö»ßæÙ è ÕçãUÚ U»æ àæçq ð»éü ð ÚUãUÌæ ãñuð ÁÕ Ì Áèßæ æ ô ÂÙð ÿæé¼ý çsìß ð æ ÇU ð ÚUãUÌæ ãñu ÌÕ Ì âð Ö»ßæÙ è ÕçãUÚ U»æ àæçq ð ÆUôÚU çùøææ ð â ÛæÙæ æçãu õúu æøæ ð»éü âð éçq ÂæÙð æ ô ü ÂýàÙ ãuè ÙãUè ÆUÌæ, æãðu ßãU ÂÙð ô ç ÌÙæ ãuè éq Áèß Øô Ù æôçáì ÚUÌæ ÚUãðUл Ì çá»èáìñ ÂæÎõ L L ãuæìðùçö æç æ Ð ÂÎ Øæ ØæÑ SßØ ãuãø üçöñ ç ý ØÌð ÙëçÖÑ H 25H»çÌ æü; çá»èáìñ ÀUæ ÚUÙð ÂÚU; ÂæÎõÎô Âæ ß; L L ãuæìðâý ÅU ãuô ÚU; çö æç æ âæíü ; ÂÎ Øæ Âæ ßô âð; ØæÑÖ»ßæÙ çßcæé; SßØ SßØ ; ãuãø ÌüÃØ; üçöñ ÂÙð ü âð; ç ý ØÌð ÚUæÌæ ãñu; ÙëçÖÑ çßçöóæ ÙécØô mæúuæð. ÌÂpæÌ»çÌ ( ÏÚU ÏÚU ÜÙæ) ô çùøçæì ÚUÙð è ÀUæ âð Ù è ÅUæ»ð Âý ÅU ãéu Z õúu ÅUæ»ô âð Ù ð çïduæìæ Îðß çßcæé è Âçæ ãéu üð â æøü è SßØ çßcæé mæúuæ çù»úuæùè ÚUÙð âð âöè Âý æúu ð ÙécØ ÂÙð- ÂÙð çùïæüçúuì Øæô ( æøôz) ð â ÜÙ ãñ UÐ ÌæÂØü Ñ ÂýØð ÃØçQ ÂÙð æøü çßàæðá ð â ÜÙ ÚUãUÌæ ãñu õúu ÁÕ ßãU ÏÚU- ÏÚU ÁæÌæ ãñu, Ìô Øð æøü Âý ÅU ãuôìð ãñ UÐ â âæúu ð ÕÇ ðu-õç ðu àæãuúuô ð ØãU âésâcu çî¹ìæ ãñu, Üô» Ù àæãuúuô ð SÍæÙ âð ÎêâÚðU SÍæÙ ô ÕÇ ðu-õç ðu æøü Üð ÚU æê Ìð ãñ UÐ ØãU»çÌàæèÜÌæ ÕÇ ðu-õç ðu àæãuúuô Ì ãuè âèç Ì ÙãUè ãuôìè, ØãU àæãuúuô âð ÕæãUÚU Öè çßçöóæ ßæãUÙô mæúuæ SÍæÙ âð ÎêâÚðU SÍæÙ Ì Øæ àæãuúu âð ÎêâÚðU àæãuúu Ì Îð¹è ÁæÌè ãñuð Üô» ÃØæÂæÚU è âè ÜÌæ ãðuìé âç U ô ÂÚU æúuô ÌÍæ ÚðUÜô mæúuæ ÜÌð ãñ U õúu Âëßè ð ÖèÌÚU Öêç»Ì ÚðUÜô mæúuæ ÌÍæ æ æàæ ð ßæØéØæÙô mæúuæ Øæææ ÚUÌð ãñ UÐ ç Ìé 24

25 Ù â SÌ»çÌØô æ êü gðàø âé¹è ÁèßÙ ð çü ÏÙ íáì ÚUÙæ ãuôìæ ãñuð â âé¹è ÁèßÙ ð çü âæúðu çßææùè, Üæ æúu, ÁèçÙØÚU, ÅðUÙèçàæØÙ æùß-ç ý ØæàæèÜÌæ è çßçöóæ àææ¹æ ô ð Ü»ð ÚUãUÌð ãñ UÐ ç Ìé ßð ØãU ÙãUè ÁæÙÌð ç æùß ÁèßÙ ð gðàø è ÂêíÌ ð çü æøôz ô ç â Âý æúu âæíü ÕÙæØæ Áæ Ð â ÚUãUSØ âð ÙÁæÙ ãuôùð âð Ù ð âæúðu æøü çùøçæì ç¼ýøìëçì ð gðàø âð ç Øð ÁæÌð ãñ U, ÌÑ ßð ðâæ ÚU ð ÙÁæÙð ãuè Ï æúu ð»ãuù ÿæðæô ð Âýßðàæ ÚUÌð ãñ UÐ Ö»ßæÙ è ÕçãUÚ U»æ àæçq mæúuæ ôçãuì ãuôùð âð ßð ÂÚU Ö»ßæÙ çßcæé ô ÂêÚUè ÌÚUãU ÖêÜ é ð ãñ U õúu ØãU æù ÕñÆUÌð ãñ U ç ØãU ÁèßÙ Áñâæç æá Ü ÖõçÌ Âý ë çì ð Ì»üÌ ÂýÎíàæÌ ãuôìæ ãñu, çï æçï ç¼ýø-öô» ð çü ãñuð ç Ìé ðâè»üì ÎðãUæ Õéçh âð ßæ çàuì ÙÑàææçÌ è ÂýæçÌ ÙãUè ãuô â Ìè, ÌÑ Âý ë çì ð â SÌ âæïùô æ ÂØô» ÚUÌð ãéu ææù ð ßëçh ÚU ð Öè â ÖõçÌ â ØÌæ ð ô ü âé¹è ÙãUè ÚUãUÌæÐ ÚUãUSØ ØãU ãñu ç ãð U çßeàææçì ð çü Î - Î ÂÚU Øæ ÚUÙð æ ÂýØæâ ÚUÙæ æçãu Ð Ö»ßλèÌæ ( ) ð Öè âè ÚUãUSØ æ ÂÎðàæ çîøæ»øæ ãñu Sßð Sßð üøçöúuìñ â çâ h ÜÖÌð ÙÚUÑÐ Sß üçùúuìñ çâ h ØÍæ çßîçì ÌÀëUæéH ØÌÑ ÂýßëçæÖêüÌæÙæ ØðÙ âßüç Î ÌÌ Ð Sß üææ Ì ØØü çâ h çßîçì æùßñh Ö»ßæÙ Ùð ÁéüÙ âð ãuæ, ÒÒ Õ â ð Ìß ô éûæâð âéùô ç ÂÙð SßæÖæçß ü ð Ü»æ ãéu æ ÙécØ ç â Âý æúu â çâçh ô ÂýæÌ ãuô ÁæÌæ ãñuð ÂÚU ðeúu è ÂêÁæ mæúuæ ÌÍæ çáâ ÂÚU Ö»ßæÙ çßcæé ð ØãU â Âêæü Á»Ì ÃØæÌ ãñu õúu çáâ ð çùø ææ ð ÂýØð Áèßæ æ ÂÙè Âýßëçæ ð ÙéâæÚU ÂÙè ßæ çàuì âéçßïæ ÂýæÌ ÚUÌæ ãñu, â ð çü Øæ ÚU ð ÙécØ ÁèßÙ è ÂÚU çâçh ÂýæÌ ÚU â Ìæ ãñuðóó ÁèßÙ ð çßçöóæ Âý æúu ð Ü»æßô æ ãuôùæ ãuæçù ÚU ÙãUè ãñu, Øô ç çßçöóæ æøôz mæúuæ ÂÙð ÁèßÙ è ØôÁÙæ ÕÙæÙð ð çü ÙécØ é ÀU ÙéÂæÌ ð U SßÌæ ãñu, ç Ìé âð ØãU ÖÜèÖæ çì â Ûæ 25

26 ÜðÙæ æçãu ç â ÁèßÙ ð ßãU ÂêæüÌÑ SßÌæ ÙãUè ãñuð ÙécØ çùçpì M  âð ÂÚU ðeúu ÌÍæ UÙ ð ÏèÙ æø ô ð ßàæ ð ãuôìæ ãñuð ØãU ÁæÙÌð ãéu âð çùø Âêßü ÂÙð æøü ÌÍæ æ ð È ÜSßM  ֻßæÙ çßcæé è Âýð æöçq ð Îÿæ çï æúuè çßmæùô mæúuæ ÕÌæ ü» ü çßçï âð Ö»ßæÙ è âðßæ ÚUÙè æçãu Ð ðâð æøü ÚUÙð ð çü àæúuèúu æ âõâð ãußâêæü» ÅUæ»ð ãuôìè ãñu, Øô ç Ù ð çõùæ SÍæÙ âð ÎêâÚðU SÍæÙ ô ÁæØæ ÙãUè Áæ â Ìæ, ÌÑ Ö»ßæÙ ÙécØô è ÅUæ»ô ÂÚU çßàæðá çùøææ ÚU¹Ìð ãñ U, Øô ç Øð Øæ ÚUÙð ð çùç æ ÕÙð ãñ UÐ çùúuçölì çàæàùô ßñ ÂýÁæÙÎæ ëìæííùñ Ð ÂSÍ æâèì æ æùæ çâýø ÌÎéÖØææØ H 26H çùúuçölìõæãuúu æøæ; çàæàùñâél á æ Ü»; ßñçÙpØ ãuè; ÂýÁæ- æùî æ -ÚUâ; ëì- ííùñ ëì ô ¹Ùð è ÀUæ ÚU¹Ùð ßæÜæ; ÂSÍÑÁÙÙðç¼ýØæ ; æâèì â âæúu ð æ ü; æ æùæ çßáø âé¹ æ; çâýø ØÌ çâýø; ÌÌ ßãU; ÖØ- ææø ÎôÙô æ ææøð. ÌÂpæÌ æ -âé¹, âìæùôâçæ ÌÍæ Sßí» ëì âé¹ ð æsßæîù ð çü Ö»ßæÙ Ùð ÁÙÙðç¼ýØæ Âóæ è Ð â Âý æúu ÁÙÙðç¼ýØ ÌÍæ â ð çïduæìæ Îðß ÂýÁæÂçÌ Âóæ ãéu Ð æ -âé¹ è ßSÌé ÌÍæ çïduæìæ Îðß Ö»ßæÙ è ÁÙÙðç¼ýØô ð ÏèÙ ÚUãUÌð ãñ UÐ ÌæÂØü Ñ ÕhÁèßô ð çü æ -âé¹ Sßí» æùî ÂýÎæÙ ÚUÙð ßæÜæ ãñu õúu ØãU âé¹ ÁÙÙðç¼ýØô mæúuæ æsßæl ãñuð è æ -âé¹ æ æø ãñu ÌÍæ æ -âé¹ è ðç¼ý ÙéÖêçÌ ß è Øð ÎôÙô ãuè ÂýÁæÂçÌ mæúuæ çùøçæì ãñ U, Áô SßØ Ö»ßæÙ ð ÁÙÙðç¼ýØ ð ÏèÙ ãñuð çùíßàæðáßæçîøô ô æçãu ç ßð â àüô âð âè¹ð ç Ö»ßæÙ çùúuæ æúu ÙãUè ãñ U, Øô ç Ù ð ÁÙÙðç¼ýØæ ãuôìè ãñ U çáù ÂÚU æ -âé¹ è âæúuè ßSÌé æçæì ãñ UÐ ØçÎ â Öô» âð Sßí» ëì è ÙéÖêçÌ Ù ãuôìè Ìô â ÌæÙ ð ÂæÜÙ-Âôáæ è ÕÜæ ô ü ÂÙð çâúu Ù ÜðÌæÐ ØãU â âæúu ÕhÁèßô ô ÂéÙØõüßÙ ÂýæçÌ æ ßâÚU ÂýÎæÙ ÚUÌæ ãñu, çáââð ßð Ö»ßæÙ ð Ïæ ßæÂâ Áæ â ð, È ÜÌÑ âëçcu ð gðàø ô ÕÙæ ÚU¹Ùð ð çü Áèßô è Âçæ çùßæøü ãñuð â æøü ð æ -âé¹ ÂýðÚU ÕÙÌæ ãñu, ÌÑ ÙécØ æãðu Ìô â âé¹ ð Õè Ö»ßæÙ è Öè âðßæ ÚUÌæ ÚUãU â Ìæ ãñuð ØãU âðßæ ÌÖè âæíü ãuôìè ãñu ÁÕ æ -âé¹ âð Âóæ âìæù Ö»ßÌ - ðìùæ ð â éç Ì çàæÿææ ÂýæÌ ÚðUÐ ÖõçÌ âëçcu æ 26

27 ææ gðàø Áèßô è âéì Ö»ßÌ - ðìùæ ô Áæ»ëÌ ÚUÙæ ãñuð ÙécØ àæúuèúu ô ÀUôÇ U ÚU Ø ç âè Öè Áèß ð æ -âé¹ Ö»ßæÙ ð âðßæ Öæß âð ÂýðçÚUÌ ÙãUè ãuôìæð ç Ìé ÙécØ M  ð ÕhÁèß ôÿæ ÂýæçÌ ð çü ÂØéQ âìæùô ô Ö»ßÌ - ðìùæ è ôúu çö é¹ ÚU â ð Ìô æãðu Ìô âñ Ç Uô âìæùð Âóæ ÚU ð ßãU ÂæÚU ç¼ýøâé¹ mæúuæ çîãø âé¹ ÜêÅU â Ìæ ãñuð ØÍæ âìæùð Âóæ ÚUÙæ àæê ÚUô Áñâæ æøü ãñu; çâìé àæê ÚU ÙécØ âð ÕÉ U ÚU çùâéæ ãñu, Øô ç ßãU ãuè ÕæÚU ð ÎÁüÙô Õæð ÂñÎæ ÚUÌæ ãñu, ÁÕç ÙécØ ÕæÚU ð ð ßÜ âìæù Âóæ ÚU â Ìæ ãñuð ÌÑ ÙécØ ô S ÚUæ ÚU¹Ùæ æçãu ç ÁÙÙðç¼ýØæ, æ -âé¹, è ÌÍæ âìæùøð âõ Ö»ßæÙ è âðßæ âð â ÕçÏÌ ãuô õúu Áô Ö»ßæÙ ð âæí ÂÙð âðßæ â ÕÏ ô ÖêÜ ÁæÌæ ãñu, ßãU Âý ë çìçùø ô ð mæúuæ ÌèÙ Âý æúu ð ÌæÂô âð ÂèçÇ UÌ ãuôìæ ÚUãUÌæ ãñuð é æð ô Öè çßáø-öô» æ ÙéÖß ãuôìæ ãñu, ç Ìé â ð üeúu- ðìùæ æ Öæß ÙãUè ÆUÌæÐ æùß ÁèßÙ üeúu- ðìùæ æ ÙéÖß ãuôùð âð é æð âð çöóæ ãñuð çââëÿæôïæüìé- Ü çùúuçölì ßñ»éÎ Ð ÌÌÑ ÂæØéSÌÌô ç æ â»ü ÖØææØÑ H 27H çââëÿæôñ Ü Øæ» è ÀUæ âð; ÏæÌé- Ü ¹æl ÂÎæÍôZ æ Ü; çùúuçölìâý ÅU ãéu æ; ßñçÙpØ ãuè;»éî»éîæ mæúu; ÌÌÑÌÂpæÌ ; ÂæØéÑçßâÁüÙ ç¼ýø; ÌÌÑÌÂpæÌ ; ç æñ çïduæìæ ÎðßÌæ; â»üñõæãuúu çù ÜÙð ßæÜè ßSÌé; ÖØÎôÙô ; ææøñàæúuæð. ÌÂpæÌ ÁÕ ãð U ¹æØð ãéu ÖôÁÙ ð Ü Øæ» è ÀUæ ãéu ü Ìô»éÎæ mæúu õúu çè ÚU ÂæØé- ç¼ýø õúu Ù ð çïduæìæîðß ç æ çß çâì ãéu Ð ÂæØé ç¼ýø ÌÍæ âíáì ÂÎæÍü Øð ÎôÙô çïduæìæ Îðß ð ææø ð ÚUãUÌð ãñ UÐ ÌæÂØü Ñ ÁãUæ ÜØæ» ÚUÌð ãéu Ü ÂÚU Öè çùøææ ãuôìæ ãuô ßãUæ Áèßæ æ ÂÙð ô SßÌæ ãuôùð æ Îæßæ ñ âð ÚU â Ìæ ãñu? æçââëâôñ ÂéÚUÑ ÂéØæü ÙæçÖ-mæÚU ÂæÙÌÑ Ð ÌææÂæÙSÌÌô ëøéñ ÂëÍß éöøææø H 28H 27

28 æçââëâôñâßüæ ÁæÙð è ÀUæ âð; ÂéÚUÑçßçÖóæ àæúuèúuô ð ; ÂéØæüÑ àæúuèúu âð; ÙæçÖ-mæÚU ÎÚU ð çàu¼ý Øæ ÙæçÖ; ÂæÙÌÑÂý ÅU ãéu æ; ÌæÌÂpæÌ ; ÂæÙÑÂýææ æ L Ùæ; ÌÌÑÌÂpæÌ ; ëøéñ ëøé; ÂëÍß ÂëÍ M  âð; ÖØÎôÙô ; ææø àæúuæð. ÌÂpæÌ ÁÕ ãð U àæúuèúu âð ÎêâÚðU ð ÁæÙð è ÀUæ ãéu ü Ìô ÙæçÖ ÌÍæ ÂæÙßæØé ß ëøé è âæí âëçcu ãéu üð ëøé ÌÍæ ÂæÙßæØé ÎôÙô æ ãuè ææø ÙæçÖ ãñuð ÌæÂØü Ñ ÂýææßæØé ÁèßÙÎæÌæ ãñu õúu ÂæÙßæØé Âýææ ô L h ÚUÌæ ãñuð Ù ÎôÙô ð ÂÙ ÙæçÖ âð Âóæ ãuôìð ãñ UÐ ØãU ÙæçÖ àæúuèúu âð ÎêâÚðU àæúuèúu ô ÁôÇ UÙð ßæÜè»æ ÆU ãñuð ÕýrææÁè»ÖôüÎ àææøè çßcæé è ÙæçÖ âð ÂëÍ àæúuèúu ð M  ð Âý ÅU ãéu õúu ØãUè çùø âæ æø àæúuèúu ð Á ð Öè Üæ»ê ãuôìæ ãñuð çàæàæé æ àæúuèúu æìæ ð àæúuèúu âð çß çâì ãuôìæ ãñu õúu ÁÕ çàæàæé æìæ ð àæúuèúu âð çßü» ãuôìæ ãñu, Ìô ÙæçÖ-»ýçÍ (ÙæÚUæ) æåu ÚU âð Ü» (ÂëÍ ) ç Øæ ÁæÌæ ãñuð âè çßçï âð ÂÚU ðeúu Ùð ÂÙð æâ ô ÙæÙæ M Âô ð ÂëÍ ç ØæÐ ÌÑ Áèßæ æ çöóæ àæ ãñ U õúu â è ô ü SßÌ æ âææ ÙãUè ãuôìèð æçîâôúuóæ-âæùæùæ æâù é ÿøæ-ùæçuøñ Ð ÙlÑ â é¼ýæp ÌØôSÌéçCUÑ ÂéçCUSÌÎææØð H 29H æçîâôñâýæì ÚUÙð è ÀUæ; óæ-âæùæùæ ÖôÁÙ ÌÍæ ÁÜ æ; æâù ãéu ü; é çÿæ ÎÚU; æ æ Ìð ; ÙæÇUØÑÌÍæ Ï çùøæ ; ÙlÑÙçÎØæ ; â é¼ýæñâ é¼ý; Öè; ÌØôÑ Ù ÎôÙô æ; ÌéçCUÑÂôáæ ÂæÜÙ; ÂéçCUÑ ÂæÂ Ø (ÚUâ Âýç ý Øæ); ÌÌ Ù æ; ææøðdôìð. ÁÕ ÖôÁÙ ÌÍæ ÁÜ ÜðÙð è ÀUæ ãéu ü Ìô ÎÚU, æ Ìð ÌÍæ Ï çùøæ Âý ÅU ãéu ZÐ ÙçÎØæ ÌÍæ â é¼ý Ù ð Âôáæ ÌÍæ ÂæÂ Ø ð dôì ãñ UÐ ÌæÂØü Ñ æ Ìô ð çïduæìæ Îðß ÙçÎØæ ãñ U õúu Ï çùøô ð â é¼ý ãñ UÐ ÎÚU ô ÖôÁÙ ÌÍæ ÁÜ ÂýÎæÙ ÚUÙð âð Âôáæ ãuôìæ ãñu õúu ÖôÁÙ ÌÍæ ÁÜ ð ÂæÂ Ø âð ÿæø ãéu ü àææúuèçúu àæçq Øô è ÂýçÌÂêíÌ ãuôìè ãñuð ÌÑ àææúuèçúu SßæSØ æ Ìô ÌÍæ Ï çùøô è SßSÍ ç ý Øæ ÂÚU çùöüúu ÚUãUÌæ ãñuð ÙçÎØæ ÌÍæ â é¼ý Ù ÎôÙô ð çïduæìæ Îðß ãñ U õúu Øð æ Ìô ÌÍæ Ï çùøô ô SßSÍ ÚU¹Ìð ãñ UÐ çùçîøæâôúuæ - æøæ NUÎØ çùúuçölì Ð ÌÌô Ùp¼ý çì âvuëâñ æ ß H 30H 28

29 çùçîøæâôñáæùùð æ ÀéU ; æ - æøæ ÂÙè àæçq ô; NUÎØ Ù æ SÍæÙ; çùúuçölìâý ÅU ãéu æ; ÌÌÑ ÌÂpæÌ ; ÙÑ Ù; ¼ýÑ Ù æ çïduæìæ Îðß, ¼ý æ; çì â Âý æúu; âvuëâñ²é U çùpø; æ Ñ ÀUæ; ß Öè; ÖèÐ. ÁÕ ãð U ÂÙè àæçq ð æøü ÜæÂô ð çßáø ð âô Ùð è ÀUæ ãéu ü Ìô NUÎØ ( Ù æ SÍæÙ), Ù, ¼ý æ, â Ë ÌÍæ âæúuè ÀUæ æ ÎØ ãéu æð ÌæÂØü Ñ ÂýØð Áèß æ NUÎØ Âêæü ÂéL áôæ Ö»ßæÙ ð àæ-m Â, ÂÚU æ æ æ çùßæâ SÍæÙ ãñuð â è ÂçSÍçÌ ð çõùæ Áèßæ æ ÂÙð Âêßü ôz ð ÙéâæÚU æøü ÚUÙð è àæçq ÂýæÌ ÙãUè ÚU â ÌæÐ Áèßæ æ â â âæúu ð Õh ãñ U õúu ÂÙè- ÂÙè Âýßëçæ ð ÙéâæÚU â âëçcu ð Âý ÅU ãuôìð ãñ U õúu Ù ð âð ÂýØð ô ÂÚU æ æ ð çùîðüàæù ð Ì»üÌ ÖõçÌ àæçq mæúuæ æßàø ÖõçÌ àæúuèúu ÂýæÌ ãuôìæ ãñuð â è ÃØæ Øæ Ö»ßλèÌæ (9.10) ð è» ü ãñuð ÌÑ ÁÕ ÂÚU æ æ ÕhÁèß ð NUÎØ ð çsíì ãuô ÁæÌæ ãñu, Ìô ÕhÁèß ð Ù Âóæ ãuôìæ ãñu õúu ßãU ÂÙð æøü ð ÂýçÌ âè Âý æúu â ðcu ãuô ÆUÌæ ãñu, çáâ Âý æúu Ùè Î âð Á»Ùð ÂÚU ÙécØ ô ÂÙð æøü æ ÖæÙ ãuôìæ ãñuð ÌÑ Áèßæ æ ð ÖõçÌ Ù ÌÖè Âóæ ãuôìæ ãñu ÁÕ ÂÚU æ æ NUÎØ ð ÕâÌæ ãñuð â ð ÕæÎ Ù, â æ çïduæìæ Îðß ( ¼ý æ) õúu çè ÚU Ù ð æøü (âô Ùæ, ÙéÖß ÚUÙæ ÌÍæ ÀUæ ÚUÙæ) UÂóæ ãuôìð ãñ UÐ Ù ð æøü NUÎØ ð Âý ÅU ãéu çõùæ ÂýæÚU Ö ÙãUè ãuô â Ìð õúu NUÎØ ÌÖè Âý ÅU ãuôìæ ãñu ÁÕ Ö»ßæÙ ÖõçÌ âëçcu ð æøü Üæ Îð¹Ùð è ÀUæ ÚUÌð ãñ UÐ ßB ü- æ â-l çïúu- ðîô- ææçsí-ïæìßñ Ð Öê ØÌðÁô ØæÑ âì Âýææô ÃØô æ Õé-ßæØéçÖÑ H 31H ß Ç Uè ð ª ÂÚU ÂÌÜè ÂÚUÌ; ü Ç Uè; æ â æ â; L çïúuúuq ; ðîñ Õèü; ææ ææ; çsíãuauè; ÏæÌßÑÌß; Öêç Âëßè;  ÁÜ; ÌðÁÑ çù; ØæÑÂýÏæÙÌÑ; âìâæì; ÂýææÑEæâ; ÃØô æ æàæ; ÕéÁÜ; ßæØéçÖÑßæØé âðð. ß æ, ü, æ â, ÚUQ, ðîæ, ææ ÌÍæ çsíàæúuèúu ð Øð âæì Ìß Âëßè, ÁÜ ÌÍæ çù âð ÕÙð ãñ U ÁÕç Âýææ è Âçæ æ æàæ, ÁÜ ÌÍæ ßæØé âð ãéu ü ãñuð ÌæÂØü Ñ â Âêæü ÖõçÌ Á»Ì è ÚU Ùæ Âý é¹ìñ Âëßè, ÁÜ ÌÍæ çù Ù ÌèÙ Ìßô âð ãéu ü ãñu, ç Ìé Âýææ è ÚU Ùæ æ æàæ, ßæØé ÌÍæ ÁÜ âð ãéu üð â Âý æúu SÍêÜ ÌÍæ âêÿ ÖõçÌ âëçcu 29

30 ÎôÙô ð ãuè ÁÜ ÖØçÙDU Ìß ãñu õúu ÖõçÌ âëçcu ð ØçÏ çßçàæcu ÌÍæ æßàø ãuôùð ð æúuæ ÁÜ Ù Â Ìßô ð Âý é¹ ãñuð â ÌÚUãU ÖõçÌ àæúuèúu Âæ Ìßô âð ÕÙæ ãñu, ÁÕç SÍêÜ âëçcu ð ßÜ ÌèÙ Ìßô Âëßè, ÁÜ ÌÍæ çùâð ÕÙè ãñuð SÂàæü æ ÙéÖß Ç Uè ÂÚU ÂÌÜè ÂÚUÌ (ß æ) ð æúuæ ãuôìæ ãñu õúu çsí ÂÍÚU ð â æù ÆUôÚU ãuôìè ãñuð Eæâ (Âýææ-ßæØé) æ æàæ, ßæØé ÌÍæ ÁÜ âð Âóæ ãñu, ÌÑ àæéh ßæØé, çùøç Ì SÙæÙ ÌÍæ ÚUãUÙð ð çü Âý éúu SÍæÙ SßSÍ ÁèßÙ ð çü Ùé ê Ü ãuôìð ãñ UÐ SÍêÜ àæúuèúu ô ÆUè âð ÕÙæ ÚU¹Ùð ð çü Âëßè âð Âóæ óæ ÌÍæ àææ ð âæí ãuè àæéh ÁÜ ÌÍæ c æ ÜæÖÂýÎ ãñ Uлéææ æùèç¼ýøæçæ ÖêÌæçÎ-ÂýÖßæ»éææÑ Ð ÙÑ âßü-çß æúuæ æ ÕéçhíßææÙ-M çâæè H 32H»éæ- æ æçù»éæô âð çüì; ç¼ýøæçæ ç¼ýøæ ; ÖêÌ- æçî ã U æúu; ÂýÖßæÑâð ÂýÖæçßÌ;»éææÑÂýæ ë çì»éæ; ÙÑ Ù; âßüâ SÌ; çß æúuìùæß (âé¹ ÌÍæ Îé¹); æ æm Â; ÕéçhÑÕéçh; çßææùì ü -çßì ü ; M çâæè ð M  ßæÜèÐ. ç¼ýøæ Âý ë çæ ð»éæô âð ÁéÇ Uè ãuôìè ãñ U õúu ÖõçÌ Âý ë çì ð Øð»éæ ç Øæ ã U æúu âð ÁçÙÌ ãñ UÐ Ù ÂÚU â SÌ Âý æúu ð ÖõçÌ ÙéÖßô (âé¹-îé¹) æ ÂýÖæß ÂÇ UÌæ ãñu õúu Õéçh Ù ð Ì ü -çßì ü SßM  ãñuð ÌæÂØü Ñ ÖõçÌ Âý ë çì âð Öýç Ì ãuô ÚU Áèßæ æ ç Øæ ãu æúu ÚUÌæ ãñuð çï SÂCU M  ð ãuùæ æãð U Ìô Áèßæ æ ÖõçÌ àæúuèúu ð ÖèÌÚU Õ Ï ÁæÙð ÂÚU ÌéÚUÌ ÎðãUæ â ÕÏ ÕÙæ ÜðÌæ ãñu õúu æ æ ð M  ð ÂÙè çsíçì ô ÖéÜæ ÎðÌæ ãñuð ØãU ã U æúu ÖõçÌ Âý ë çì ð çßçöóæ»éæô âð ç Ü-ÁéÜ ÁæÌæ ãñu õúu â Âý æúu ç¼ýøô æ»éæô è ôúu Ü»æß ãuô ÁæÌæ ãñ UÐ Ù ßãU Ø æ ãñu, çáââð çßçöóæ ÖõçÌ ÙéÖßô æ æöæâ ãuôìæ ãñu, ç Ìé Õéçh Ì ü àæèü ãuôìè ãñu õúu ãuúu ßSÌé ô ÀðU ð çü ÕÎÜ â Ìè ãñuð ÌÑ Õéçh æù ÙécØ Õéçh ð âîéâøô» âð â â âæúu ð ôãu âð ôÿæ ÂýæÌ ÚU â Ìæ ãñuð Õéçh æù ÙécØ â â âæúu è çßá ÂçÚUçSÍçÌ æ ÂÌæ Ü»æ â Ìæ ãñu õúu â ¹ôÁ ð Ü» ÁæÌæ ãñu ç ßãU õù ãñu, âð ÌÚUãU-ÌÚUãU ð CU Øô ç ÜÌð ãñ U, Ùâð ñ âð ÀéUÅU æúuæ ÂæØæ Áæ â Ìæ ãñu õúu â Âý æúu ÀUè â»çì âð Õéçh æù ÙécØ æ -âæÿææ æúu ð 30

31 ÁèßÙ è ôúu é¹ ãuô â Ìæ ãñuð ÌÑ ØãU âüæãu Îè ÁæÌè ãñu ç Õéçh æù ÙécØ Ù «çáøô - éçùøô è â»çì ÚðU Áô éçq ð ÂÍ ÂÚU»ýâÚU ãñ UÐ ðâè â»çì âð ßãU ðâð ÂÎðàæ ÂýæÌ ÚU â Ìæ ãñu çáùâð ÕhÁèß è ÂÎæÍü ð ÂýçÌ æâçq ãuô â Ìè ãñuð â Âý æúu Õéçh æù ÃØçQ ÏèÚðU-ÏèÚðU ÂÎæÍü ð ôãu ÌÍæ ã U æúu âð ÀêUÅU ÚU âçæîæùî Ø ÁèßÙ ô ÂýæÌ ãuôìæ ãñuð Ìj»ßÌô M  SÍêÜ Ìð ÃØæNUÌ Øæ Ð sæçîçöpæßúuæñúucuçöõüçãuúuæßëì H 33H ÌÌ Øð âõ; Ö»ßÌÑÖ»ßæÙ ð ; M  M Â; SÍêÜ SÍêÜ; ÌðÌé ô; ÃØæNUÌ ÕÌÜæØæ»Øæ; Øæ ðúðu mæúuæ; ãuèüô ; æçîçöñ ØæçÎ; çùúuìúu; ßÚUæñÑ æßúuæô âð; CUçÖÑ ææu; ÕçãUÑÕæs; æßëì ÉU æ ãéu æð. â ÌÚUãU Ö»ßæÙ æ Õæs M Â Ø Üô ô è ãuè ÌÚUãU SÍêÜ M Âô âð çæúuæ ãéu æ ãñu, çáù æ ßæüÙ ñ Ìé âð ÂãUÜð ãuè ÚU é æ ãê UÐ ÌæÂØü Ñ Áñâæç Ö»ßλèÌæ (7.4) ð ãuæ»øæ ãñu, Ö»ßæÙ è çßøéq ÖõçÌ àæçq ææu Âý æúu ð ÖõçÌ æßúuæô Âëßè, ÁÜ, çù, ßæØé, æ æàæ, Ù, Õéçh ÌÍæ ã U æúuâð çæúuè ãñuð Øð âæúðu æßúuæ æèö»ßæù è ÕæsàæçQ ð M  ð Î ÖêÌ ãñ UÐ Øð âêøü ð æúuô ôúu ÕæÎÜô ð æßúuæ ÌéËØ ãñ UÐ Ølç ÕæÎÜ âêøü ð ãuè mæúuæ âëçáì ãñu, ç Ìé ßæSÌß ð æ ¹ô ð âæ Ùð â ð æùð âð âêøü ÙãUè çî¹ìæð âêøü ÕæÎÜô âð ÙãUè ÉU æ Áæ â Ìæ, Øô ç ÕæÎÜ æ æàæ ð é ÀU âõ èüô Ì ãuè Èñ Üð ÚUãU â Ìð ãñ U, ç Ìé âêøü Üæ¹ô èü âð Öè çï çßàææü ãñuð ÌÑ âõ èü æ æßúuæ Üæ¹ô èü ô ÙãUè ÉU â ÌæÐ Ì ß Ö»ßæÙ è ãuè ô ü àæçq Âêæü ÂéL áôæ Ö»ßæÙ ô æàuæçîì ÙãUè ÚU â ÌèÐ ç Ìé Øð àæçq Øæ Ö»ßæÙ mæúuæ Ù ÕhÁèßô è æ ¹ð ÕÎ ÚUÙð ð çü ãñ U, Áô Âý ë çì ÂÚU ÂÙæ çï æúu ÁÌæÙæ æãuìð ãñ UÐ ßæSÌß ð ÕhÁèß ÂÎæÍü ð ôãuáø ÕæÎÜ âð æàuæçîì ÚUãUÌð ãñ U õúu ØãU Ö»ßæÙ ð ª ÂÚU ãñu ç ßð ãð U çî¹ð Øæ ÙãUè Ð ê ç ÕhÁèßô ð çîãø ²çCU ÙãUè ãuôìè õúu ßð Ö»ßæÙ ô Îð¹ ÙãUè â Ìð, ÌÑ ßð Ö»ßæÙ ð çsìß ÌÍæ Ù ð çîãø M  ô Ù æúuìð ãñ UÐ ËÂææÙè ÂéL á çßúuæåu ÖõçÌ M  æ æßúuæ Sßè æúu ÚU ÜðÌð ãñ UÐ ØãU ñ âð ãuôìæ ãñu â è ÃØæ Øæ»Üð àüô ð è» ü ãñuð 31