099_13.qxd

Bản ghi

1 Áèç èì çà ëà ðû éîõ, ÿñÿð ëÿ ðè äÿðú åäè ðèê ßÄßÁÈÉÉÀÒ ¹ 21 (373) -úи èë Èñà Ìóüàííàíûí 90 èëëèê éóáèëåéè êå èðèëяъяк Азярбайъан Республикасынын Президенти Илщам Ялийев Халг йазычысы Иса Муьаннанын 90 иллик йубилейинин кеччирилмяси щаггында Сярян - ъам имзалайыб. Сярянъамда де йилир: Ìöà ñèð Àçÿð áàé úàí íÿñ ðè íèí ÿñàñ ëû ñó ðÿò äÿ éå íè ìÿð ùÿ ëÿ éÿ ãÿ äÿì ãîé - ìà ñû íûí ôÿàë èø òè ðàê û ñû Èñà Ìó üàí íà ìÿ äÿ íè- ìÿ íÿ âè äÿ éÿð ëÿ ðèí ãî ðóí - ìà ñû íà ìè íÿ àë ò ìûø èë äÿí àð òûã ìöä - äÿò ÿð çèí äÿ ÿäÿ áè ïðî ñå ñÿ èñ òè ãà ìÿò âå ðÿí ðÿí ýà ðÿíý ìþâ çó ëó ÿñÿð ëÿð éà ðàò ìûø âÿ õàë ãûí î õÿñ ð ëèê áÿ äèèìÿ äÿ íè ôè êèð õÿ çè íÿ ñè íè äà ùà äà çÿí - ýèí ëÿø äèð ìèø äèð. ßäè áèí éà ðà äû úû ëû üû áö òþâ ëöê äÿ àíà äè ëè íÿ ùÿñ ñàñ éà íàø - ìà íûí âÿ îíóí ïîå òèê èì êàí ëà ðûí äàí éöê ñÿê ñÿ íÿò êàð ëûã ëà áÿù ðÿ ëÿí ìÿ íèí ãèé ìÿò ëè íö ìó íÿ ñè äèð. Èñà Ìó üàí íà òà ðè õè ýåð ÿê ëèê ëÿ ðèí îá ðàç ëû òÿ úÿñ ñö - ìö íÿ åâ ðèë ìèø âÿ Àçÿð áàé úàí êè íå - ìà òîã ðà ôè éà ñû íûí ãû çûë ôîí äó íà äà õèë îë ìóø áèð îõ ôèë ìèí ññå íà ðè ìöÿë ëè ôè êè ìè äÿ òà íû íûð äû. Àçÿð áàé úàí Ðåñ ïóá ëè êà ñû Êîí ñ òè - òó ñè éà ñû íûí 109-úó ìàä äÿ ñè íèí 32-úè áÿí äè íè ðÿù áÿð òó òà ðàã, Àçÿð áàé úàí ÿäÿ áèé éà òû íûí âÿ êè íî ñÿ íÿ òè íèí èí êè - øà ôûí äà òÿã äè ðÿ ëà éèã õèä ìÿò ëÿð ýþñ òÿð - ìèø ýþð êÿì ëè éà çû û Èñà Ìó üàí íà íûí 90 èë ëèê éó áè ëå éè íèí êå è ðèë ìÿ ñè íè òÿ ìèí åò ìÿê ìÿã ñÿ äè èëÿ ãÿ ðà ðà àëû ðàì: 1. Àçÿð áàé úàí Ðåñ ïóá ëè êà ñû íûí Ìÿ äÿ íèé éÿò Íà çèð ëè éè, Àçÿð áàé úàí Éà - çû û ëàð Áèð ëè éè íèí òÿê ëèô ëÿ ðè íè íÿ çÿ ðÿ àë - ìàã ëà, õàëã éà çû û ñû Èñà Ìó üàí íà íûí 90 èë ëèê éó áè ëå éè íÿ ùÿñð îëóí ìóø òÿä - áèð ëÿð ïëà íû íû ùà çûð ëà éûá ùÿ éà òà êå èð - ñèí. 2. Àçÿð áàé úàí Ðåñ ïóá ëè êà ñû íûí Íà çèð ëÿð Êà áè íå òè áó Ñÿ ðÿí úàì äàí èðÿ ëè ýÿ ëÿí ìÿ ñÿ ëÿ ëÿ ðè ùÿëë åò ñèí. Èë ùàì ßëè éåâ Àçÿð áàé úàí Ðåñ ïóá ëè êà ñû íûí Ïðå çè äåí òè Áà êû øÿ ùÿ ðè, 31 ìàé 2018-úè èë Ñî íà Âÿ ëè éå âà íûí Äöí éà Òàí ðû áè èì äÿ äèð êè òà áû þç áÿê äè ëèí äÿ Òà íûí ìûø Àçÿð áàé úàí øàè ðÿ ñè, ôè ëî ëî - ýè éà öç ðÿ ôÿë ñÿ - ôÿ äîê òî ðó Ñî - íà Âÿ ëè éå âà íûí Äöí éà Òàí ðû áè èì äÿ äèð àä - ëû êè òà áû Äàø - êÿí ä äÿ þç áÿê äè ëèí äÿ àï äàí û õûá. Àçÿð áàé úà - íûí Þç áÿ êèñ - òàí äà êû ñÿ ôèð ëè - éè íèí íÿç äèí äÿ ôÿà ëèé éÿò ýþñ òÿ ðÿí Ùåé äÿð ßëè éåâ àäû - íà Ìÿ äÿ íèé éÿò Ìÿð êÿ çè íèí ëà éè ùÿ ñè èëÿ àï äàí û õàí êè òà áà øàè ðèí ìöõ òÿ ëèô èë ëÿð äÿ éàç äû üû øåèð ëÿ ðè òîï ëà íûá. Ëà éè ùÿ íèí ðÿù áÿ ðè Ñà ìèð Àá áà ñîâ, ðå äàê òîð Ãó ëó Êÿí ýÿð ëè, øåèð ëÿ ðèí òÿð úö ìÿ è ñè èñÿ Øÿù ëà Ãà ñû ìî âà äûð. Éà äà äöø äö Íà ùèä Ùà úû çà äÿ éÿ ùÿñð åäèë äè Ìà éûí 29-äà Àçÿð - áàé úàí Éà çû û ëàð Áèð ëè éè - íèí (ÀÉÁ) Íà òÿ âàí êëó áóí äà Éà äà äöø äö ÿäÿ áè- áÿ äèè, íîñ òàë æè æóð - íà ëû íûí éà çû û- äðà ìà - òóðã Íà ùèä Ùà úû çà äÿ íèí õà òè ðÿ ñè íÿ ùÿñð åäèë ìèø õö ñó ñè íþì ðÿ ñè íèí òÿã - äè ìà òû êå è ðè ëèá. ÀÇßÐ ÒÀÚ õÿ áÿð âå - ðèð êè, òÿä áèð äÿ æóð íà ëûí áàø ðå äàê òî ðó Íÿ çà êÿò Ìÿì ìÿä ëè Éà äà äöø - äö íöí éà ðàí ìà ñûí äàí, Íà ùèä Ùà úû çà äÿ íèí ýÿð ýèí ÿìÿ éèí äÿí, ýÿíú ãÿ ëÿì ñà ùèá ëÿ ðè íÿ, åëÿ úÿ äÿ îíà áþ éöê ãàé üû ñûí äàí ñþù áÿò à ûá, ÿäè áèí ìöñ áÿò êåé ôèé éÿò ëÿ ðèí äÿí äà íû øûá. Òÿä áèð äÿ éà çû û- ïóá ëè ñèñò Åë èí Ùö ñåé í áÿé ëè, Ãî - áóñ òàí æóð íà ëû íûí áàø ðå äàê òî ðó Âà ãèô ßëè õàí ëû, âàõ òè - ëÿ Í.Ùà úû çà äÿ èëÿ áèð ýÿ à ëûø ìûø ßëþâ ñÿò Áÿ øèð ëè, Ìÿ - äÿ íèé éÿò æóð íà ëû íûí áàø ðå äàê òî ðó Çþù ðÿ ßëè éå âà, øàèð ëÿð Îã òàé Ðçà, Ôÿð ãà íÿ Ìåù äè éå âà âÿ áàø ãà ëà ðû Íà ùèä Ùà úû çà äÿ íè çÿí ýèí éà ðà äû úû ëû üûí äàí ñþç à ûá - ëàð. û õûø åäÿí ëÿð îíóí éà çû û- äðà ìà òóðã îë ìàã ëà éà - íà øû, þì ðö íöí ÿí ýþ çÿë èë ëÿ ðè íè, éà ðà äû úû ùÿ éà òû íûí áö - òþâ áèð ùèñ ñÿ ñè íè Àçÿð áàé úàí ðà äèî ñó íà âÿ òå ëå âè çè éà - ñû íà ùÿñð åäÿ ðÿê, þçö íÿ ìÿõ ñóñ òå ëå æóð íà ëèñ òè êà ìÿê - òÿ áè éà ðàò äû üû íû áèë äè ðèá ëÿð. Î, îòóç èë Ýÿí ú ëèê, ßäÿ - áè- äðàì ðå äàê ñè éà ëà ðû íà ðÿù áÿð ëèê åäèá, ñîí ðà ñÿäð ìöà âè íè îëóá, äà ùà ñîí ðà ìöõ òÿ ëèô âÿ çè ôÿ ëÿð äÿ à ëû øûá. Áèë äè ðè ëèá êè, Ìÿ ùÿá áÿò þëöí úÿ âàð, Äàü ëàð, ñèç äÿ ýþ çöì ãàë äû, Ïà éûç ëåé ñàí ëà ðû, Áèð àíà òà íû éûð äûì, Êþ öí äÿí àé ðû ëàí äóð íà, Þìöð ýþç ëÿ éèð áè çè âÿ äè - ýÿð ÿñÿð ëÿ ðèí äÿ, îõ ñàé ëû âå ðè ëèø, òå ëå ôèëì âÿ òå ëå òà ìà - øà ëà ðûí äà îíóí ãåé ðè- àäè, èøûã ëû äà õè ëè àëÿ ìè òÿ úÿñ ñöì òà ïûá. Áå ëÿ úÿ éàä äàø ëàð äà äà èøûã ëû, íóð ëó þù ðÿ ëè áèð èí ñàí êè ìè ÿáÿ äè ëÿ øèá. Ñîí äà ÿäè áèí ãû çû Ñà ìè ðÿ Ùà úû çà äÿ àòà ñû íûí õà òè ðÿ - ñè íÿ ýþñ òÿ ðè ëÿí äèã ãÿ òÿ âÿ ùþð ìÿ òÿ ýþ ðÿ òÿä áè ðèí òÿø êè - ëàò û ëà ðû íà âÿ èø òè ðàê û ëà ðû íà ìèí íÿò äàð ëû üû íû áèë äè ðèá. Èçå ëèí íà üûë ëà ðû àï äàí û õûá Áà êû íûí Áè íÿ ãÿ äè ðà éî íóí äà êû 276 íþì - ðÿ ëè ìÿê òÿ áèí èêèí úè ñè íèô øà ýèð äè Èçåë Äà äàø çà äÿ - íèí Èçå ëèí íà üûë ëà ðû àä ëû êè òà áû àï äàí û õûá. Êè òàá Óøàã ëà ðûí Áåé íÿë õàëã Ìö äà ôèÿ ñè ýö íö ìö íà ñè áÿ òè ëÿ Àçÿð áàé úàí óøàã ëà ðû íà ùÿ äèé éÿ êè ìè íÿøð åäè - ëèá. Ö àë ìà, Áà ëà úà àüàú, Ìà ðàã ëû ãÿ ëÿì, Äà íû øàí ñòóë, Àòûí íà üû ëû, Éàõ øû ïàä øàù, Íÿ íÿ âÿ ñó, Êÿ ïÿ íÿê, Àíà âÿ Èçåë âÿ ñ. íà üûë ëàð - äà ñÿê êèç éàø ëû ãû çûí òÿ õÿé éöë ýö úö, ìà ðàã äöí éà ñû, àð çó ëà ðû þç ÿê ñè íè òà ïûá. Öìó ìè ëèê äÿ èñÿ êè òà áà áà ëà - úà éà çû û íûí ãÿ ëÿ ìÿ àë äû üû 12 íà üûë äà õèë åäè ëèá.

2 136 ìèë éîí êè òàá íÿøð îëó íóá Êè òàá ëàð áÿ øÿ ðèé éÿ òèí èí êè - øà ôûí äà ÿâÿç ñèç ðîë îé íà éûð. Áÿ çÿí òÿ õÿé éö ëö ìö çö, áÿ çÿí ìÿ ëó ìàò áà çà ìû çû, áÿ çÿí èñÿ ùÿð èêè ñè íè äÿñ òÿê ëÿ éÿí êè òàá ëà - ðûí ñà éû íû, ñè éà ùû ñû íû òóò ìàã èñÿ ìöì êöí äå éèë. Èî ùàí Ãó - òåí áåð ãèí 1440-úû èë ëÿð äÿ òÿ - ìÿ ëè íè ãîé äó üó ìÿò áÿ ÿ è ëèê ñö ðÿò ëÿ éå ðè íè éå íè öñóë ëà ðà âåð ñÿ äÿ, ìèë éîí ëàð ëà êè òà áûí ùÿ éàò òàï ìà ñû íà þí úöë ëöê åäèá. Ìèë éîí ëàð ëà èí ñà íûí îõó - äó üó êè òàá ëàð äàí ñà äÿ úÿ õö - ñó ñè ãðóï ëàð ö öí éà çûë ìûø êè - òàá ëà ðà ãÿ äÿð äöí éà äà ñàé ñûçùå ñàá ñûç àä äà íö ìó íÿ èøûã öçö ýþ ðöá. Äöí éà äà êîí ê ðåò îëà ðàã, íÿ ãÿ äÿð êè òàá íÿøð îëóí äó üó íó ùå ñàá ëà ìàã ìöì êöí äå éèë. Àì ìà "Ýî îý ëå" øèð êÿ òè "Ýî îý ëå Áî îêñ" ïðîã ðà ìû ö öí áå ëÿ áèð Ман Боокер Интернатионал Призе 2018-ин галиби полшалы йазар олду àðàø äûð ìà àïà ðûá. Áå ëÿ êè, áè ðèí úè íþâ áÿ äÿ Áåé íÿë õàëã Ñòàí äàðò Êè òàá Êî äó (ÈÑÁÍ) ñèñ òå ìè íÿ ìö ðà úèÿò Полйак йазар Олга Токарзукун йаздыьы, Ъеннифер Крофтун тяръцмя етдийи Учушлар ( Флиэщтс ) романы Ман Боокер Интернатионал Призе ядябиййат мцкафатынын буилки галиби елан едилди. Тяръцмя олунмуш ян йахшы романлара верилян мцкафатла бирэя тягдим олунан фунт стерлинг мябляьиндяки пул да мцяллифля тяръцмячи арасында йары бюлцняъяк. Ейни заманда онларын щяр бири щям дя гыса сийащыйа дцшяркян артыг 1000 фунт стерлингля мцкафатландырылыб. åäè ëèá. Áó ñèñ òåì äÿ ñà òû øà û õàí ùÿð êè òà áûí õö ñó ñè íþì ðÿ ñè îëóð. Àì ìà áó ñèñ òåì ñà äÿ úÿ 60 èë äèð êè, ôÿà ëèé éÿò ýþñ òÿ ðèð. Êè òàá íþì - ðÿ ëÿ ðè èëÿ ñè éà ùû ëàø äûð ìà àïà - ðàí 150 ãàé íàã ëà èø ëÿ éÿí "Ýî îý ëå"-óí ñèñ òå ìè íÿ ýþ ðÿ, èí äè éÿ êè ìè 130 ìèë éîí êè òàá íÿøð îëó íóá. "Äàèë é Ìàèë"-èí õÿ áÿ ðè íÿ ýþ ðÿ, áó ñè éà ùû éà éà çàð ëà ðûí åëåê ò ðîí ìå äèà äà éà éûì ëà äû üû êè òàá ëàð äà õèë äå éèë. öí êè å- áî îê ñàé ò ëà ðû íà ýè ðèá, ñà òû øà ûõ ìà ìûø êè òàá ëà ðûí äÿ ãèã ñè - éà ùû ñû íû ÿë äÿ åò ìÿê îë äóã úà ÿ òèí äèð. Áó ìÿ ñÿ ëÿ äÿ òÿõ ìè íè ðÿ ãÿì ëÿ ðè èñÿ "Áîwêåð" øèð êÿ òè òÿã äèì åäèá. Øèð êÿ òèí à ûã ëà äû - üû ðÿ ãÿì ëÿ ðÿ ýþ ðÿ, ùÿð èë äöí - éà äà òÿõ ìè íÿí 800 ìèí àä äà éå íè êè òàá éà çû ëûð. Áó ðÿ ãÿì ëÿð äÿ íÿ çÿ ðÿ àëûí äûã úà, 2018-úè èë äÿ äà õèë îë ìàã ëà, èí äè éÿ êè ìè éà çûë ìûø êè òàá ëà ðûí ñà éû 136 ìèë éîí ÿäÿä äèð. Дцнйанын ян бюйцк Фрида Кащло топлусу електрон форматда ДЦНЙА-ХЯБЯР 10 Олга Токарзук мцасир Полша ядябиййатынын парлаг сималарындан, уьурлу мцяллифляриндян сайылыр. Ясярляри болгар, рус, чех вя Мяркязи Асийа юлкяляринин дилляриня кцтляви шякилдя тяръцмя олунса да, инэилисдилли ядябиййата нядянся чох узаг галыб. Ихтисасъа психолог олан йазар йарадыъылыьа шаир кими башлайыб. Илк шеир топлусу 1989-ъу илдя ишыг цзц эюрцб. Онун йазар кими истедадыны ард-арда няшр олунан гыса щекайя топлулары нцмайиш етдириб. Иова Университетинин профессору, полйак, испан вя украйнъанын инэилис дилиня пешякар ядяби тяръцмячиси, Арэентина вя Полшада йашайан Ъеннифер Крофт иля танышлыг ися Олгайа бейнялхалг базара чыхыш имканы вериб. Мцкафат дяйярляндирмяси апаран Тще Финанъиал Тимес дярэиси Учушлар -ы Йолдан чыхмыш зяманямизин фялсяфи наьылы кими тягдим едиб. Лондон Викторийа вя Алберт музейиндяки тядбирдя галиби елан едян Лиса Аппигнанес ися галиб щаггында бунлары дейиб: Буилки гыса сийащы олдугъа эцълц иди. Сечим етмяк чох чятинляшди. Сийащыда ясярляри иля яввялляр таныш олуб, бяйяндийим йазарлар варды. Ханым Токарзукун йарадыъылыьы иля илк дяфя иди таныш олурдум. Верилян гярардан разы галдым. О, бюйцк бир романы санки йазычы йох, олдугъа кювряк бир шащид кими тящкийя едиб. Мян бурадан ханым Крофта беля бир нцмуняни тяръцмя едяряк бейнялхалг бир дилдя дцнйа ядябиййатына газандырдыьы цчцн хцсуси миннятдарлыьымы билдирирям. Мялумат цчцн билдиряк ки, буилки гыса сийащыда галиб йазарда дахил олмагла, Виръинийа Деспентес (Франса), Щан Канг (Корейа), Лазло Краснощаркай (Маъарыстан), Антонио Муно Молина (Испанийа) вя Ащмед Садави (Ираг) йер алмышды. Диэяр галибляр вя номинасийаларла манбоокерпризе.орэ интернет цнванында таныш ола билярсиниз. Щазырлады: Елъан Салмангызы "Ýî îý ëå Àðòñ & Úóë òó ðå" òÿ ðÿ ôèí äÿí ðåàë ëàø äû ðû ëàí "Ôðè äà íûí öç ëÿ ðè" ("Ôà úåñ îô Ôðè äà") êîë ëåê ñè éà ñû ãÿù ðÿ ìà íûí ôÿð ã ëè òÿ - ðÿô ëÿ ðè íèí úàí ëàí äû ðûë äû üû òàá ëî ëà ðû åëåê ò ðîí äöí éà íûí èñ òè ôà äÿ è ëÿ ðè íÿ òÿã äèì åäèá. Øÿõ ñè êîì ïó òåð ëÿð ëÿ éà íà øû, "Ýî îý ëå Àðòñ & Úóë òó ðå" ïðîã ðàì òÿò áè ãè âà ñè òÿ ñè ëÿ ìî - áèë òå ëå ôîí ëàð äàí äà êîë ëåê ñè éà èëÿ òà íûø îëà áè ëÿð ñè íèç. Ïðîã ðàì òÿ ìè íà òû íûí à ûã ëà ìà - ñûí äà êû ìÿ ëó ìà òà ýþ ðÿ, êîë ëåê ñè éà ðÿñ ñà - ìûí ÿë èø ëÿ ðè, éà ðûì ûã ãàë ìûø òàá ëî ëà ðû, øÿõ ñè àë áîì ëà ðû, ýå éèì ëÿ ðè, ìÿê òóá ëà ðû âÿ ýöí ëöê ëÿ ðè íè þçöí äÿ áèð ëÿø äè ðèð. Ìÿùç áó áà õûì äàí "Ôðè äà íûí öç ëÿ ðè" ïðî éåê òè ÿð è - âÿ ñèí äÿ ùà çûð ëàí ìûø áó êîë ëåê ñè éà ðÿñ ñà - ìûí áö òöí ùÿ éà òû íû þçöí äÿ úÿì åäÿí ÿí Ютян щяфтя америкалы йазар Филип Ротун дцнйасыны дяйишмяси хябяри дцнйа мятбуатында бир хейли йер тутду. Йазарын хатирясиня щяср олунан йазылары 10 эцндцр ки, бир-бирини явяз едир. Америка вя дцнйа мятбуатынын ядябиййат бюлмяляри демяк олар ки, щяр эцн èðè òîï ëó äóð. Ãåéä åäÿê êè, áó êîë ëåê ñè éà íûí ùà çûð - ëàí ìà ñû íà 8 èë âàõò ñÿðô åäè ëèá. Êîë ëåê ñè éà öçÿ ðèí äÿ 7 þë êÿ äÿ êè 33 ìó çå éèí õö ñó ñè ÿìÿê äàø ëà ðû à ëû øûá. Ïðî éåêò ÿð è âÿ ñèí äÿ Êàù ëî íóí 800-äÿí îõ íà ìÿ ëóì ÿñÿ ðè îð òà - éà û õà ðû ëûá. Ìó çåé ëÿð äÿ êè Ôðè äà Êàù ëî ýó - øÿ ëÿ ðè èëÿ éà íà øû, "Ýî îý ëå" øèð êÿ òè íÿ ìÿõ - ñóñ "Àðò Úà ìå ðà"ëà ðûí êþ ìÿ éè èëÿ ðÿñ ñà ìûí ñîí íÿ ôÿ ñè íè âåð äè éè "Ìà âè Åâ" äÿ äà õèë îë - ìàã ëà, éà øà äû üû 5 ìÿí çè ëèí è âÿ þë ýþ ðöí - òö ëÿ ðè êîë ëåê ñè éà éà äà õèë åäè ëèá. Êîë ëåê ñè éà ùàã ãûí äà ÿò ðàô ëû ìÿ ëó ìà òû "ùòòïñ://àð ò ñàí ä úóë òó ðå.ýî îý ëå.úîì/ïðî - æåúò/ôðè äà- êàù ëî" èí òåð íåò öí âà íûí äàí ÿë äÿ åäÿ áè ëÿð ñè íèç. Филип Ротун севдийи китаблар йазарла баьлы бир хябяр пайлашыр. Биз ися бу дяфя Эуардиан редакторларынын Филип Ротун Севимли китаблары башлыглы хябярини пайлашырыг. Яввялъядян гейд едяк ки, бу сийащы йазарын Парис Ревиеw, Флаворwире кими дярэиляря вердийи мцсащибялярин инъялянмяси нятиъясиндя щазырланыб. Там сийащы иля Эуардиан -да таныш ола билярсиниз. Вятяндаш Том Пейн ( Ъитизен Том Паине ) Щовард Фаст Оэи Марчын сярэцзяштляри ( Тще адвентурес оф Ауэие Маръщ ) Саул Белоу Ялвида, силащ ( А фареwелл то армс ) Ернест Щемингуей Мадам Бовари ( Мадаме Боварй ) Густав Флоберт Ъинайят вя ъяза ( Ъриме анд пунисщмент ) Фйодор Достойевски Анна Каренина Лев Толстой Ъанико ( Жаниъо ) Колетте Нящянэляр кцчяси ( Стреет оф ъроъодилес ) Бруно Скулз Мящкямя ( Тще триал ) Франс Кафка

3 Òöðê øàè ðÿ ñè, ññå íà ðèñ òè Éåë äà Êà ðà òàø 14 éàí âàð 1954-úö èë äÿ Òöð êè éÿ íèí Çîí ãóë äàê ÿéà ëÿ òèí äÿ äöí éà éà ýþç à ûá. ßäÿ áè ôÿà ëèé éÿ òÿ 1970-úè èë ëÿð äÿí áàø ëà éûá. "Öð ïÿð ìÿ" àä ëû èëê øåèð êè òà áû 1996-úû èë äÿ Îð ùàí Ìó ðàä Àðû áóð íó ìö êà ôà òû íà, èêèí úè êè òà áû "Àëà úàé äûí ëûã" Äöí éà Ãëî áóñ øåèð ìö êà ôà òû íà ëà éèã ýþ ðö ëöá. "ßíÿë åøã", "Áèð ãà äû íûí ãÿ ëÿ - ìèí äÿí Øÿìñ èëÿ Ìþâ ëà íÿ", "Çÿ- ôÿ ðàí è ÿ éè" êè ìè øåèð âÿ ùå êà éÿ êè òàá ëà ðû èøûã öçö ýþð ìöø äöð. Ñå - çåí Àê ñó íóí "Äå ëè êû çûí þé êö - ñö", "Èøûê äî üó äàí éöê ñå ëèð" àë - áîì ëà ðûí äà êû ìàù íû ëà ðûí áèð î - õó íóí ìÿò í ëÿ ðè íèí ìöÿë ëè ôè äèð. - Ìÿø ùóð Èðàí øàè ðÿ ñè Ôö ðóü Ôÿð ðóõ - çàä øåèð ëÿ ðèí äÿí áè ðèí äÿ "Åâè ìÿ ýÿë ñÿí ÿýÿð ñåâ ýè ëèì, ìÿ íÿ áèð ëàì ïà ýÿ òèð âÿ áà ëà úà áèð ïÿí úÿ ðÿ, îðà äàí õîø áÿõò êö - ÿ íèí ãÿ ëÿ áÿ ëè éè íè ñåéð åäèì" ñþé ëÿ éèð. Ìö ùà ôè çÿ êàð àòà íûí, ÿðèí, úÿ ìèé éÿ òèí áàñ ãû ëà ðû àë òûí äà éà øà éûá- éà ðà äàí ãà äû - íûí äà õè ëè àçàä ëû üûí äàí äî üó ëóð äó áó ìèñ ðà ëàð. Øåèð ëÿ ðè íè çè îõó äóã äà ñè çèí äÿ äà õè ëè íèç äÿ êè àçàä ëûã ùàé ãûð òû ëà ðû íûí ìèñ ðà ëà ðà ùîï äó üó íó äóé äóì. Äå éÿ áè ëÿð ñè íèç ìè, áó øàè ðèí, ãà äû íûí, éîõ ñà ñà äÿ úÿ, èí ñà íûí àçàä ëû üû äûð? - Áþ éöê øàèð, áþ éöê öðÿê ñà ùè áè îëàí Ôö ðóü Ôÿð ðóõ çàä øåèð éà çà ðàã âàð îë äó - üó íó äþâ ðö íöí èí ñàí ëà ðû íà àò äû ðà áèë - ìÿ äè. Îíóí ùàé ãûð òû ñû ùÿ ëÿ äÿ äà âàì åäèð, ÿêñ- ñÿ äà ñû äöí éà íûí ùÿð éå ðèí äÿ éà çàí, þçö íö, âàð îë äó üó íó áÿ éàí åò - ìÿ éÿ à ëû øàí áö òöí èí ñàí ëà ðûí, ÿñà ñÿí äÿ ãà äûí ëà ðûí ãÿë áèí äÿí ýÿ ëèð. Ìÿí Ôö - ðó üóí øåèð ëÿ ðè èëÿ ìÿê òÿá èë ëÿ ðèí äÿí òà íû - øàì âÿ ãà äûí ëà ðûí ÿõ ëàã, àäÿò âÿ ìÿ äÿ - íèé éÿò àäû èëÿ íå úÿ àé ðû- ñå êè ëè éÿ ìÿ ðóç ãàë äû üû íû îíóí áþ éöê íÿ ôÿ ñè èëÿ äèí ëÿ ìè - øÿì. Øåèð ëÿ ðè àõàð ñó êè ìè äèð. Èí ñàí ëû üû áþ éöê äÿ íèç ëÿ ðÿ ãî âóø ìà üà à üû ðûð ñàí êè. Ãà äûí âÿ øàèð îëà ðàã þçö íö òîï - ëóì äàí àéûð ìûð. Ìÿí äÿ àéûð ìû ðàì. Öñ - éàí êàð äûð, öí êè ìö áà ðèç ðóù ëó ÿê ñÿð ãà äûí ëàð êè ìè äþâ ðö íöí ùà äè ñÿ ëÿ ðèí äÿ þí ñû ðà ëàð äà àä äûì ëà éûð - Ùè ïà òèà (Èñ êÿí - äÿ ðèé éÿ ëè Ùè ïà òèà Ðè éà çèé éàò - û, àñ ò ðî íîì âÿ ôè ëî ñîô îë ìóø äóð - Õ.Í.), Ëéóê ñåì áóðã (Ðî çà Ëéóê ñåì áóðã Ñè éà ñÿò è, ôè ëî ñîô, èí ãè ëàá û - Õ.Í.), Êà ìèë ëà Êëàó äåë ( Ôðàí ñûç ùåé êÿë òÿ ðà øû, øàèð âÿ äèï ëî ìàò - Õ.Í.)... éÿ íè áö òöí àçàä ëûã úàð û ëà ðû îëàí ãà äûí ëàð êè ìè ÿí éà õûí ëà ðû òÿ ðÿ ôèí äÿí áå - ëÿ éàë íûç ëû üà ìÿù êóì åäè ëèá. Èëê ÿâ âÿë Áðîí òå áà úû ëà ðû êè ìè âàð îë - äó üó íó ýèç ëÿ éÿ ðÿê íà ìÿ ëóì èì çà èëÿ éàç ìàã ìÿú áó ðèé éÿ òèí äÿ ãàë ìûø, àì - ìà áó íó ãÿ áóë åò ìÿ ìèø, þç àéàã ëà ðû öñ òÿ äà éàí ìà üû öñ òöí òóò ìóø äóð. Ìÿí éåð öçöí äÿ êè òÿç éè ãÿ ìÿ ðóç ãà ëàí ùÿð áèð ãà äûí êè ìè ñÿ íÿò àëÿ ìèí äÿ òÿí ùà ëû üû éàõ øû áè ëè ðÿì. Ñÿ íÿò ãà äû íû íûí éîõ ëó üó èí ñà íûí àîð òà äà ìà ðûí äàí ìÿù ðóì îë - ìà ñû äûð, áó çà ìàí èí ñàí íÿñ ëè þçö íö éà øà äû üû íà èíàí äû ðàí þëö ëÿð úÿ ìèé éÿ òè - íÿ äþ íÿð. Ìÿí áö òöí ÿçè ëÿí ëÿ ðèí àçàä ëû üû ö öí éà çû ðàì. ßñà ñÿí äÿ óøàã ëàð, àíà ëàð, ôÿù ëÿ ëÿð âÿ ÿçè ëÿí õàë ã ëàð ö öí. Ãà äû íûí àçàä ëû üû úÿ ìèé éÿ òèí àçàä ëû üûí äàí àé ðû òó òó ëà áèë ìÿç, íÿ ùà éÿò äÿ ãóð òó ëóø ñè íèô - ñèç úÿ ìèé éÿò èëÿ ìöì êöí îëóð. Î ýöí ëÿ - ðè ýþ ðÿ úÿ éèê ìè áèë ìè ðÿì, àì ìà éàç äû - üûì ùÿð áèð øåè ðèí úÿ ìèé éÿ òÿ ùÿ äèé éÿ îë - ìà ñû íû èñ òÿ éè ðÿì. - Åðèõ Ìà ðè éà Ðå ìàð êûí áå ëÿ áèð ôèê ðè âàð: "Èí ñàí óü ðóí äà éà øà äû üû ùÿð øå éè èòèð äèê äÿ àçàä îëóð". Áÿñ ñÿ íÿò - êà ðûí àçàä ëû üû ùàí ñû ùÿä äÿ ìÿù äóä - ëà øà áè ëÿð? - Ðå ìàðê èêèí úè äöí éà ìö ùà ðè áÿ ñèí - äÿí ñîí ðà ìÿü ëóá îë ìóø þë êÿ ñè íÿ ãà éû - äàí äà èòè ðÿ úÿê ùå íÿ éè ãàë ìà ìûø äû. Óü ðóí äà ñà âàø äû üû äÿ éÿð ëÿ ðÿ éå íè äÿí öç òóò äó. Ñÿùâ åò ìè ðÿì ñÿ, Äîñ òî éåâ ñ êè - íèí "Êà ðà ìà çîâ ãàð äàø ëà ðû" ðî ìà íûí äà Èí úèë äÿí ýþ òö ðöë ìöø áå ëÿ áèð ñÿ òèð âàð - "Âàç êå äè éèí ãÿ äÿð ñÿ íèí äèð". Äÿð âèø - ëèê, ìöä ðèê ëèê êè ìè. Ñÿ íÿò êà ðûí èêè ÿñàñ ïðîá ëå ìè âàð - þëöì âÿ àçàä ëûã. Ôèê ðèì - úÿ áó ìþâ çó éà ìö ðà úèÿò åò ìÿ ìèø ñÿ - íÿò êàð éîõ äóð. Ìÿí ñÿ íÿò êà ðûí úÿ ìèé - éÿ òèí àé ðûë ìàç áèð ôÿð äè îë äó üó íó äö øö - íö ðÿì. Åëÿ àçàä ëûã ùàã ãûí äà äö øöí úÿ - ëÿð äÿ úÿ ìèé éÿ òÿ éþ íÿ ëèð. Ùÿì è íèí Ùå - ýå ëèí àçàä ëûã èäå éà ñû èëÿ Åí ýåë ñèí àçàä - ëûã äö øöí úÿ ëÿ ðè íÿ øÿ ðè êÿì - "Àçàä ëûã çÿ - ðó ðÿò ùà ëû íà ýÿë ìÿ ëè äèð." Ìÿí Ïðî ìå òå éè Òàí ðû ëà ðûí íè éÿ úÿ - çà ëàí äûð äû üû íû äà ùà éàõ øû áà øà äö øö - ðÿì. Àëî âó ãà ðàí ëû üà ãàð øû ãîé ìàã èí - ñàí íÿñ ëè íèí àçàä ëûã ùàé ãûð òû ñû èäè. Ìà - üà ðà äè âà ðû íà èëê ðÿñ ì ëÿ ðè ÿ êÿí èí ñàí ÿëè êè ìè. Èí ñàí ëà øàí úàí ëû áè çîí ëà ðûí ðÿñ - ì ëÿ ðè íè ÿê ìÿê ëÿ îí ëà ðû þëöì ñöç ëÿø äèð - ìÿ éè áà úàð äû. Ñÿ íÿò êàð úÿ ìèé éÿ òèí ýþñ - òÿ ðè úè ëÿ ðè íè ýþ ðÿ áèë äè éè ãÿ äÿð àçàä äûð. Áó ñÿ áÿá äÿí ñÿ íÿò êàð àçàä ëûã ùàã ãûí - äà äö øö íÿð êÿí ùÿì äÿ ìÿ ñó ëèé éÿò äà øû - éûð. Ðå ìàð êûí âÿ éà Èí úè ëèí äå äè éè êè ìè âàç êå ìÿê äå éèë, ìÿú áó ðè îëà íû, õö ñó - ñè ëÿ äÿ òà ðè õè ìÿú áó ðèé éÿ òè ãàâ ðà éûá, èí - ñàí ëàð àðà ñûí äà êû ìö íà ñè áÿò ëÿ ðè èí ñà íè ùà ëà ýÿ òè ðÿ ðÿê èí ñàí íÿñ ëè íÿ þòö ðöð. Àçàä ëûã èí ñàí ùÿ éà òû íà âÿ úÿ ìèé éÿ òèí Тянщалыьымы ìÿ ñó ëèé éÿ òè íÿ, éÿ íè âàð ëû üû ìû çà ñà ùèá ûõ ìà üû ìûç äûð. - Áà éàã äþâ ðö íöí ìö áà ðèç ãà äûí - ëà ðû îëàí Ëéóê ñåì áóð ãóí, Êëàó äå ëèí àä ëà ðû íû ñà äà ëà äû íûç. Áÿñ, ñèç úÿ, ãà - äûí ëàð àçàä ëûã ùàã ãûí äà êû äö øöí úÿ ëÿ - ðèí äÿ íÿ äÿ ðÿ úÿ äÿ ñÿ ìè ìè äèð? - ßñ ëèí äÿ, ãà äûí ëà ðûí úèíñ îëà ðàã öìó ìè ëÿø äè ðèë ìÿ ñè íè äöç ýöí ùå ñàá åò - ìè ðÿì. Éåð öçöí äÿ èêè ôÿð ã ëè úèíñ âàð, èêè àé ðû úèíñ äå éèë. Ãà äûí âÿ êè øè àçàä ëû üû èú - òè ìàè çÿ ðó ðÿò äÿí äî üó ëóð. Ïàò ðèàð õàë úÿ - ìèé éÿò ãà äûí öçÿ ðèí äÿ ùà êè ìèé éÿ òè íè ýþñ òÿ ðèð. Áó, ÿñ ëèí äÿ, êè øè íèí äÿ àçàä îë - ìà äû üû ìÿ íà ñû íà ýÿ ëèð. Ãà äûí úèí ñè îëà - ðàã äöí éà éà ýÿ ëè ðèê, ãà äûí îë ìà üû èñÿ þé ðÿ äèð ëÿð. Ãà äûí ëàð áö òöí ðå æèì ëÿð äÿ ÿçè ëèð. ßñà ñÿí äÿ ôÿù ëÿ ãà äûí ëàð. Òÿ ëÿá - ëÿ ðèí äÿ êè ñÿ ìè ìèé éÿ òè ìö çà êè ðÿ åò ìÿê - äÿí ñÿ, êè øè ëÿð òÿ ðÿ ôèí äÿí ãà äûí úèí ñè íÿ òÿç éèã ýþñ òÿ ðÿí êà ïè òà ëèñò ñèñ òå ìèí èêèöç ëö ÿõ ëà ãû íûí ñÿ ìè ìèé éÿ òè íè èò òè ùàì åò ìÿê ëà çûì äûð. - Òöð êè éÿ ëè ëÿð ö öí øåè ðèí, ìó ñè ãè - íèí åòà ëî íó êèì ùå ñàá åäè ëèð, öìó - ìèé éÿò ëÿ, áå ëÿ áèð åòà ëîí ìþâ úóä äóð - ìó? - Òöð êè éÿ äÿ âÿ äöí éà äà Íà çèì Ùèê - ìÿò îõ ñå âè ëèð, àì ìà îíóí ëà áÿ ðà áÿð, éå íè íÿ ñèë òÿ ðÿ ôèí äÿí äà ùà éà õûí äàí òà - íûí ìà üà áàø ëà éàí Òóð ãóò Óéàð äà ñå âè - ëèð. Òöðê õàë ãû Éó íóñ ßì ðÿ, Ïèð Ñóë òàí, Ãà ðà úàîü ëàí êè ìè ÿíÿ íÿ âè øàèð ëÿ ðè èëÿ áÿ ðà áÿð, éå íè äþâ ðöí Úÿ ìàë Ñö ðå éà, Åäèï Úàí ñå âÿð êè ìè øàèð ëÿ ðè íè äÿ òà íû éûð âÿ ñå âèð. Ñè éà ùû îõ óçóí äóð. öí êè Òöð êè éÿ äÿ øåèð ÿíÿ íÿ ñè îõ ýöú ëö äöð. Ìó ñè ãè äÿí àé ðûë ìà éàí øåè ðèí èëê ùà ëû ñÿñ ëè øåèð êè ìè äþâ ðö ìö çÿ ãÿ äÿð ýÿ ëèá àò ìûø äûð. Òöð êè éÿ äÿ ðî ìàí æàí ðû íû øåèð - äÿí þíÿ êå èð ìÿ éÿ à ëûø ñà ëàð äà, ìî - äåðí øåèð éà çû ëû ÿäÿ áèé éà òûí ÿí ôÿàë äè ëè - äèð. Ìó ñè ãè äÿ Íå øåò Åð òàø, Åð êàí Îüóð, Ôèê ðÿò Êû çû ëîê, Êà çûì Êî éóí ó êè ìè áþ - éöê öðÿê ñà ùèá ëÿ ðè èëÿ áÿ ðà áÿð, ïîï ìó - ñè ãè è ëÿ ðè àðà ñûí äà äà îõ ñå âè ëÿí Úåì Ãà ðà úà, Áà ðûø Ìàí î, Íè ëö ôÿð, Ñå çåí Àê ñó, Êà éà ùàí êè ìè ñÿñ ëÿð äÿ âàð. Áó àä ëàð áèð îõ øàè ðèí ìèñ ðà ëà ðû íû ìó ñè ãè éÿ êþ ö ðöá. Ìÿ ñÿ ëÿí, Àð òî Òóí òÿ ðÿ ôèí äÿí áÿñ òÿ ëÿ íÿí ìÿø ùóð "Ýö ëöì ñÿ" àä ëû ìàù íû íûí ñþç ëÿ ðè Êà ìàë Áóð êà éà àèä äèð. - Øåèð ëÿ èôà äÿ åò ìÿê äÿ ÿ òèí ëèê ÿê äè éè íèç ìÿ ãàì ëàð âÿ éà ùèñ ñ ëÿð éà øà éûá ñû íûç ìû? - Øåèð èí ñàí ëû üûí èëê äè ëè äèð. ßñ ëèí äÿ, ùÿð øåé øåèð èëÿ èôà äÿ åäè ëÿ áè ëÿð. Ìÿí ÿê - ñè íÿ, íÿñ ð ëÿ èôà äÿ åäÿ áèë ìÿ äè éè ìè øåèð - ëÿ äà ùà éàõ øû èôà äÿ åäÿ áèë äè éèì ö öí øåè ðÿ öñ òöí ëöê âå ðè ðÿì. Ññå íà ðè, ùå êà - éÿ, ïéåñ ëÿ ðèì äÿ âàð. Øåèð äè ëè íèí èì êàí - ëà ðû ñîí ñóç äó. Ñàí êè, ðÿãñ åäÿí áÿ äÿ - íèí äè ëè êè ìè. - Íå úÿ äö øö íöð ñö íöç, ïîå çè éà íûí îõó úó ãàð øû ñûí äà ùàí ñû ñà þù äÿ ëè éè âàð ìû, öìó ìèé éÿò ëÿ, èí ñà íûí øåèð, ëàï åëÿ ðî ìàí âÿ éà áàø ãà æàí ð äà ãÿ ëÿ ìÿ щеч няйя дяйишмярям Тцркийяли шаиря Йелда Караташ: Бцтцн язилянлярин азадлыьы цчцн йазырам àëû íàí ÿñÿð îõó éàð êÿí ìà à ðèô ëÿí ìÿ ñè øÿð ò äèð ìè, éîõ ñà ÿäÿ áèé éàò åëÿ ðó ùóí ìÿ íÿ âè ãè äà ëàí ìà ñû íà õèä ìÿò åò ìÿ ëè - äèð? - Ùàã ãûí äà îõ ëó ìö çà êè ðÿ ëÿð àïà - ðû ëàí áèð íÿ òè úÿ éÿ ýÿ ëèí ìÿ éÿí ìÿ ñÿ ëÿ - äèð áó. Øàèð úÿ ìèé éÿ òèí öç âö äöð. Äöí - éà äà éà øà éûð, Ìàð ñ äà äå éèë. Áó ñÿ áÿá - äÿí äÿ äöí éà íûí ïðîá ëåì ëÿ ðè îíóí äà ïðîá ëå ìè äèð. Åø ã äÿí äà íû øûð ñà, äå ìÿê èí ñàí åø ãèí äÿí, äþâ ðö íöí âÿ êå ìèø çà ìàí ëà ðûí åø ãèí äÿí áÿùñ åäèð. Øåè ðèí äè ëè åñ òå òèê òÿð êèá ëè äèð, äè ýÿð ñÿ íÿò ñà ùÿ - ëÿ ðèí äÿ îë äó üó êè ìè. Øàèð îõó úó ñó íà ãàð øû íÿ ãÿ äÿð ìÿ ñó ëèé éÿò äà øû éûð ñà, îõó úó äà øàè ðÿ ãàð øû î ãÿ äÿð ìÿ ñó ëèé - éÿò äà øû éûð. Îíóí äè ëè íè àí ëà ìûð ñà, þç åñ òå òèê äö øöí úÿ ëÿ ðè íè úè ëà ëà ìà ëû äûð. Øàèð îõó úó ñó íà ãàð øû ìÿ ñó ëèé éÿò ëè äèð, àì ìà îõó úó îíó àí ëà ñûí äå éÿ éàç ìûð. Áó áèð ïà ðà äîêñ äå éèë. Àëèì ëÿð êè ìè, øàèð ëÿð äÿ ñþç âÿ ùèñ ñ ëÿð ëÿ éà øà éûð. Ìÿ ñÿ ëÿí, êè - òàá ëàð äà àòîì ïàð à ëàí ìûð, éà çû ëûð, àì - ìà áèð àëèì ýÿ ëèá àòî ìó ïàð à ëà éûð. Øåèð êöò ëÿø ìèø øöóð ëàð ö öí éà çûë - ìûð. Øåèð èí ñàí ö öí éà çû ëûð. Ñÿ íÿ òèí äè ëè äþâ ðö íöí îíó áÿ éÿ íèá- áÿ éÿí ìÿ ìÿ - éèí äÿí àñû ëû äå éèë. Øàèð ïî ïóë éàð ëûã àð - õà ñûí úà ãà ìûð. Ïî ïóë éàð îë ñà äà ùà éàõ øû. Àì ìà óíóò ìà éàã êè, Íà çè ìè éà - øà äû üû äþâ ð äÿ âÿ òÿí õàè íè îëà ðàã ýö - íàù ëàí äûð äû ëàð, ñÿ áÿá ñèç éå ðÿ îí áåø èë ùÿá ñ äÿ éàò äû. Øåèð ëÿ ðè äÿðú åäèë ìÿ äè. Ðÿñ ìè îëà ðàã îõóí ìà äû. Èí äè äèë ëÿð äÿ ýÿ çèð. Éÿ íè, Òóð ãóò Óéà ðûí äå äè éè êè ìè, åø ãèì äÿ äÿ éè øÿ áè ëÿð, ýåð ÿê ëÿ ðèì äÿ. Ðó ùóí ìÿ íÿ âè ãè äà éà íÿ ãÿ äÿð à ûã - äûð ñà, äÿ éè øÿ áèë ìÿê ö öí øåè ðèí ñÿ ñèí - äÿí î ãÿ äÿð ãè äà ëà íà áè ëÿð ñÿí. - Ìà ðè íà Ñâå òà éå âà, Ñåð ýåé Éå ñå - íèí, Âèð úè íè éà Âóëô, Ñà ðà Êåéí, Ñòå ôàí Ñâåéã, Ñèë âè éà Ïëàò, Âëà äè ìèð Ìà éà - êîâ ñ êè, Íèë ýöí Ìàð ìà ðà... èí òè ùàð åò - ìèø øàèð âÿ éà çû û ëà ðûí àä ëà ðûí äàí èáà ðÿò áó ñè éà ùû íû îõ óçàò ìàã îëàð. Öìó ìèé éÿò ëÿ, ÿäÿ áèé éàò àäàì ëà ðû àðà ñûí äà èí òè ùàð åäÿí âÿ éà èí òè ùà ðà ìåé иë ëè øÿõ ñ ëÿð àç äå éèë. Ñèç úÿ, áó íóí ñÿ áÿ áè éà çà ðûí øÿõ ñè éà øàí òû ëà ðûí äàí èðÿ ëè ýÿ ëèð, éîõ ñà éà ðà äû úû ëûã ëà ùÿð ùàí ñû ÿëà ãÿ ñè âàð ìû? - Ñÿ íÿò êà ðûí ùÿñ ñàñ ëû üû ñî üàí ãà áû - üû êè ìè äèð, êè èê áèð éà üûø äàì úû ñû çÿë çÿ - ëÿ åô ôåê òè éà ðà äàð. Ñÿ íÿò êàð éà øà äû üû äþâ ðöí ìÿ ñó ëèé éÿ òè íè äà øû éûð. Èí òè ùàð ñÿ - íÿò êàð ö öí áàø ëàí üûú äûð, ñîí äå éèë. Áàø ãà úöð åäÿ áèë ìÿ äè éè ö öí þëö ìö ñå èð, ùÿ éà òû ùÿð êÿñ äÿí îõ ñåâ äè éè ùàë äà. öí êè øÿ ðÿô ùèñ ñè èëÿ éà øà ìûð ñà, ìþâ úóä îë äó üó äþâð èòèð äèê ëÿ ðè íÿ áàõ - ìà éà ðàã, îíó èí úè äèð ñÿ, òÿê- òÿí ùà ãàë - ìûø âÿ þçöí äÿí, þç è èí äÿí áàø ãà ýå - äÿ úÿê éî ëó îë ìà äû üû íû ùèññ åäèð ñÿ, áó çà ìàí èí òè ùàð ùö ãó ãóí äàí èñ òè ôà äÿ åäèð. öí êè èí òè ùàð, ùÿ éà òû ñî íà àò äûð - ìàã àçàä ëû üû äûð. Ñàé äû üû íûç àä ëà ðûí ùÿð áè ðè íèí éà ðà äû úû ëû üû íû îõó ìó øàì. Õö ñó - ñè ëÿ äÿ Ñ.Ñâåé ãèí ùÿ éàò âÿ éà ðà äû úû ëû üû ùàã ãûí äà óíè âåð ñè òåò äÿ òÿ ëÿ áÿ ëÿ ðè ìÿ ìö ùà çè ðÿ îõó ìó øàì. Ñâåé ãèí èí òè ùà ðû ôà øèç ìÿ ãàð øû ôÿð éàä èäè. Âéåò íàì ìö - ùà ðè áÿ ñè çà ìà íû åòè ðàç åäÿí áóä äèñ òèí áÿ äÿ íè íè éàí äû ðà ðàã èøûã ñà ìà ñû êè ìè. Ìÿí, ÿñ ëèí äÿ, îí ëà ðûí èí òè ùàð ëà ðû íà ùþð - ìÿò ëÿ éà íà øû ðàì. - àü äàø ÿäÿ áèé éàò äà ãÿ ðè áÿ òåí - äåí ñè éà éà ðà íûá - áÿ çÿí äå éèð ëÿð êè, àð òûã øåèð îõó éàí éîõ äóð, èí ñàí ëàð äà ùà îõ ðî ìàí îõó ìà üà ìåéиë ëÿ - íèá. Áó ôè êèð ëÿ ðà çû ñûç ìû âÿ öìó ìèé - éÿò ëÿ, øåè ðÿ ìà ðà üûí àçàë ìà ñû íû íÿ èëÿ èçàù åäÿð äè íèç? - Êà ïè òà ëèñò ñèñ òå ìè ñÿ íÿ òè áèð íþâ ìå òàë ëàø äûð äû. Éÿ íè áà çàð äà àëû íûá ñà òû - ëàí, ñà òûø äÿ éÿ ðè îëàí ìÿù ñóë ùà ëû íà ýÿ - òèð äè. Îíóí èñ òè ôà äÿ äÿ éÿ ðè ùå êÿ ñÿ ìà - ðàã ëû äå éèë. Ùàë áó êè ñÿ íÿò Êà òàð ñèñ éà ðà - äûð. Àì ìà àð òûã èí ñàí ëàð ùå áèð ÿçà áû äÿ ðèí äÿí ùèññ åò ìèð, ùå áèð ñþç, ùå áèð ýþ ðöí òö îí ëà ðûí ãà ðàí ëûã ðó ùó íà óë äóç êè ìè òî õóí ìóð Ùå êèì ãîí øó ñó íó ñåâ ìèð. Èí ñà íûí èí ñàí ëà ìö íà ñè áÿ òè íèí äÿ éÿ ðè íèí ìå òà ëûí äÿ éèø ìÿ äÿ éÿ ðè íÿ óé üóí îëàí áó úÿ ìèé éÿò äÿ èí ñàí ëû üûí àíà äè ëè îëàí øåèð äÿ ìÿùâ åäèë ìÿ éÿ ìÿù êóì åäè ëèá. öí êè øåèð ÿìÿê èñ òÿ - éèð, ñåâ ýè èñ òÿ éèð. Äö øö íöë äö éö íöí ÿê ñè íÿ, áèð øåèð éàç ìàã ö öí õÿð ú ëÿ íÿí çà ìàí áèð ðî - ìà íû áè òèð ìÿê ö öí êå èð äè éèí çà ìàí - äàí äà ùà îõ äóð. Ðî ìàí éå íè ÿñ ðèí ìÿù ñó ëó äóð, ãó ðà ìà äûð, èí ñàí ëà ðûí è è íè äà ùà îõ áî øàë äûð. Øåèð þë ñÿ, ÿäÿ áèé éàò þëÿð. Þë äöð ìÿê èñ òÿ éèð ëÿð, áó íóí ö öí íÿ ìöì êöí äöð ñÿ åäèð ëÿð. - "Ôà úå áî îê" ñÿ ùè ôÿ íèç äÿ òåç- òåç Àçÿð áàé úàí ìó ñè ãè ëÿ ðè ïàé ëà øûð ñû íûç. Ñþù áÿò ëÿ ðè ìè çèí áè ðèí äÿ Àçÿð áàé úàí ìÿ äÿ íèé éÿ òè íÿ ùåé ðàí ëû üû íû çû äà áèë - äèð ìèø äè íèç... - Òöð êè éÿ äÿ Àçÿð áàé úà íû, õàë ãû íû, ìó ñè ãè ñè íè, øåè ðè íè âÿ ìÿ äÿ íèé éÿ òè íè áÿ éÿí ìÿ éÿí áèð úÿ íÿ ôÿð áå ëÿ òà íû ìû - ðàì. Àçÿð áàé úàí ÿäÿ áèé éà òû, ìó ñè ãè ñè äöí éà íûí ùÿð òÿ ðÿ ôèí äÿí ýþ ðö íÿí èøûã - ëà ðûí äàí äûð. Ìÿí äÿ Àçÿð áàé úà íà àøè - ãÿì. - "Ùÿð êÿ ñèí òÿí ùà ëû üû ñåâ äè éè áó äöí éà..." äå éèð ñè íèç. Áÿñ Éåë äà Êà ðà - òàø íå úÿ, òÿí ùà ëûã ëà áèð ýÿ ìö áà ðè çÿ àïà ðûð, éîõ ñà òÿí ùà ëû üà ãàð øû ñà âà øûí òÿ ðÿ ôèí äÿ äèð? - Ìÿí òÿí ùà ëû üû îõ ñå âè ðÿì. Òÿí - ùà ëûã âà úèá ìÿô ùóì äóð. Òÿí ùà ëûã êèì - ñÿ ñèç ëèê äå éèë äèð. îõ ñàé äà äîñ òóì, éîë äà øûì âàð. Áó áà õûì äàí îõ çÿí ýè - íÿì, àì ìà òÿí ùà ëû üû ìû ùå íÿ éÿ äÿ - éèø ìÿ ðÿì. - Áèð äÿ óøàã ëàð âàð øåèð ëÿ ðè íèç äÿ. Íÿü ìÿ ëÿ ðè èëÿ þëö ìÿ ìåé äàí îõó éàí áà ëà úà âàð ëûã ëàð... - öí êè óøàã ëà ðûí ñà äÿ úÿ, áîé ëà ðû êè èê äèð. Ãÿë á ëÿ ðè îõ áþ éöê äöð. öí êè áèç áó áî éó áà ëà úà âàð ëûã ëà ðûí òèì ñà ëûí - äà, éåð êö ðÿ ñè íèí ÿí áþ éöê äÿ éÿð ëÿ ðè íè þë äö ðö ðöê. Ñà âàø ëàð äà ñè ëàù ëà, ìÿê òÿá - ëÿð äÿ òÿù ñèë ëÿ, èñ òå äàä ëà ðûí äàí õÿ áÿð ñèç, èí êè øà ôû íà èçí âåð ìÿ äÿí, îí ëà ðû äèí ëÿ - ìÿ éÿ çà ìàí àéûð ìà äàí, ñà ëà ðû íû îõ - øà ìà üû óíó äà ðàã. Ùèí äó ëà ðûí àòà ëàð ñþ - çöí äÿ äå éèë äè éè êè ìè: "Áèç äöí éà íû àòà - ëà ðû ìûç äàí ìè ðàñ éîõ, óøàã ëà ðû ìûç äàí áîðú àë ìû øûã". Áèð óøàã ñÿ ñè íè äèí ëÿ ìÿ éè âÿ áèð óøàã ðÿñ ìè íÿ áàõ ìà üû þé ðÿí ìÿ ëè éèê. Ñþù áÿò ëÿø äè: Õà òè ðÿ Íóð ýöë 2 iyun 2018 МЦСАЩИБЯ 11

4 "Áèç áó èë ìö ñÿë ìàí Øÿð ãèí äÿ èëê ðåñ ïóá ëè êà êè ìè òà ðè õÿ äöø - ìöø Àçÿð áàé úàí Õàëã Úöì ùó - ðèé éÿ òè íèí 100 èë ëè éè íè áàé ðàì åäè - ðèê". "Êàñ ïè íÿø ð ëÿ ðè" ñå ðè éà ñûí - äàí èêè éå íè íÿø ðèí - "ÕÕ ÿñð Àçÿð áàé úà íûí ýþð êÿì ëè äþâ ëÿò ãó ðó úó ëà ðû" âÿ ßëè ìÿð äàí áÿé Òîï ó áà øî âóí "Êàñ ïè"äÿí ñå - ìÿ ëÿð" àä ëû êè òàá ëà ðû íûí òÿã äè ìà - òû çà ìà íû ñÿñ ëÿ íÿí áó ôè êèð ëÿð íÿø ð ëÿ ðèí Àçÿð áàé úàí Õàëã Úöì - ùó ðèé éÿ òè íèí 100 èë ëèê éó áè ëå éè íÿ äÿ éÿð ëè òþù ôÿ îë äó üó íó òÿñ äèã ëÿ - äè. Àçÿð áàé úàí Ìÿò áóàò Øó ðà ñû, "Êàñ ïè" ãÿ çå òè âÿ Êàñ ïè Òÿù ñèë Øèð êÿ òè íèí òÿø êè ëàò û ëû üû èëÿ êå è ðè - ëÿí òÿã äè ìàò äà û õûø åäÿí ëÿð òÿ - ðÿ ôèí äÿí "Êàñ ïè" ãÿ çå òè âÿ Êàñ ïè Òÿù ñèë Øèð êÿ òè òÿ ðÿ ôèí äÿí íÿøð åäè ëÿí êè òàá ëà ðûí òÿê úÿ áó ýöí ö öí äå éèë, ýÿ ëÿ úÿê íÿ ñèë ëÿð ö öí äÿ ÿùÿ ìèé éÿò ëè îë äó üó âóð - üó ëàí äû. "Ãó ðó úó àòà ëàð" "ÕÕ ÿñð Àçÿð áàé úà íûí ýþð êÿì ëè äþâ ëÿò ãó ðó úó ëà ðû" êè òà áûí äà Àçÿð - áàé úà íûí ýþð êÿì ëè äþâ ëÿò ãó ðó úó ëà ðû - íûí, ñè éà ñè õà äèì ëÿ ðè íèí, çè éà ëû ëà ðû íûí ùÿ éàò âÿ ôÿà ëèé éÿò ëÿ ðèí äÿí áÿùñ îëó íóð. Íÿøð öìóì ìèë ëè ëè äåð Ùåé äÿð ßëè éå âèí 95, Àçÿð áàé úàí Õàëã Úöì ùó ðèé éÿ òè íèí 100 èë ëèê éó áè ëåé ëÿ ðè íÿ èò ùàô îëó íóá. Êè - òàá äà þí ñþ çöí ìöÿë ëè ôè Àçÿð áàé úàí Ðåñ ïóá ëè êà ñû ïðå çè äåí òè íèí Èú òè ìàè- ñè - éà ñè ìÿ ñÿ ëÿ ëÿð öç ðÿ êþ ìÿê è ñè, òà ðèõ åë ì ëÿ ðè äîê òî ðó, ïðî ôåñ ñîð ßëè Ùÿ ñÿ íîâ éà çûá. Êè òàá äà ÕÕ ÿñð Àçÿð áàé úà íûí ýþð êÿì ëè äþâ ëÿò õà äèì ëÿ ðè ùàã ãûí äà ìà ðàã ëû ìÿ ãà ëÿ ëÿð òîï ëà íûá. Êè òà áûí áè ðèí úè ôÿñ ëèí äÿ óëó þí äÿð Ùåé äÿð ßëè éå âèí Àçÿð áàé úà íûí ìöñ òÿ - ãèë ëè éè âÿ ìèë ëè äþâ ëÿò è ëè éè óü ðóí äà ìö - áà ðè çÿ äþâ ðöí äÿ êè ôÿà ëèé éÿ òè ùàã ãûí äà éà çû ëûá. Áå ëÿ êè, öìóì ìèë ëè ëè äå ðèí õà - ðèç ìà òèê ëè äåð ëèê êåé ôèé éÿò ëÿ ðè âÿ ìèë ëè èðà äÿ ñè, ñè éà ñè óçàã ýþ ðÿí ëè éè, èäà ðÿ è ëèê èñ òå äà äû âÿ äþâ ëÿ òÿ ðÿù áÿð ëèê áà úà ðû üû, ãëî áàë äö øöí úÿ òÿð çè âÿ ñ. õö ñó ñèé éÿò - ëÿ ðè, îíóí ùÿ éà òû íûí ìö ùöì áèð ìÿð ùÿ - ëÿ ñè íè òÿø êèë åäÿí úö èë ëÿð äÿ - êè ôÿà ëèé éÿ òèí äÿ - Àçÿð áàé úà íûí ìöñ òÿ - ãèë ëè éè âÿ ìèë ëè äþâ ëÿò è ëè éè óü ðóí äà àïàð äû üû ìö áà ðè çÿ äþâ ðöí äÿ äà ùà ãà - áà ðûã ôîð ìà äà öçÿ û õûá. Íÿø ð äÿ Ùåé - äÿð ßëè éå âèí ìöñ òÿ ãèë âÿ äå ìîê ðà òèê Àçÿð áàé úàí óü ðóí äà àïàð äû üû ìö áà ðè - çÿ, ðåñ ïóá ëè êà íûí àüûð ôà úèÿ ëÿð äÿí, ñè - éà ñè, ñî ñèàë- èã òè ñà äè âÿ ìÿ íÿ âè- ïñè õî - ëî æè áþù ðàí äàí ãóð òó ëó øó íà ìè íÿ öçÿ ðè - íÿ ýþ òöð äö éö ìèñ ñè éà äàí äà íû øû ëûð. Íÿø ðèí "Ùåé äÿð ßëè éåâ - ìöà ñèð Àçÿð - áàé úàí Ðåñ ïóá ëè êà ñû íûí áà íè ñè" àä ëû áè ðèí úè ôÿñ ëèí äÿ ïðî ôåñ ñîð ßëè Ùÿ ñÿ íî - âóí "Ùåé äÿð ßëè éå âèí Àçÿð áàé úà íûí ìöñ òÿ ãèë ëè éè âÿ ìèë ëè äþâ ëÿò è ëè éè óü ðóí - äà ìö áà ðè çÿ äþâ ðöí äÿ êè ôÿà ëèé éÿ òè", "Ùåé äÿð ßëè éå âèí äþâ ëÿò ãó ðó úó ëó üó òÿ - ëè ìè: ÿñàñ õö ñó ñèé éÿò ëÿð âÿ ùÿ äÿô ëÿð" âÿ "Ùåé äÿð ßëè éåâ âÿ ìèë ëè äþâ ëÿò è ëèê òÿ ëè ìè - Àçÿð áàé úàí û ëûã" ìÿ ãà ëÿ ëÿ ðè éåð àëûá. Áè ðèí úè ôÿ ñèë äÿ, ùÿì è íèí àêà - äå ìèê Àáåë Ìÿ ùÿð ðÿ ìî âóí "Åë ìè- èí òåë - ëåê òóàë èí êè øà ôû òÿ ìèí åäÿí èäå éà ëàð ìöÿë ëè ôè", ìèë ëÿò âÿ êè ëè Ùèê ìÿò Áà áàîü - ëó íóí "Ùåé äÿð ßëè éåâ Àçÿð áàé úàí õàë - ãû ö öí öìóì ìèë ëè ëè äåð, äöí éà ö öí öìóì áÿ øÿ ðè äÿ éÿð äèð", ìèë ëÿò âÿ êè ëè Úà âàí øèð Ôåé çè éå âèí "Ìþù òÿ øÿì ãà éû - äûø", Å.ßù ìÿ äî âóí "Ùåé äÿð ßëè éå âèí åð ìÿ íè ëÿ ðèí ÿñàñ ñûç ÿðà çè èä äèà ëà ðû íà ãàð øû ìö áà ðè çÿ ñè" ìÿ ãà ëÿ ëÿ ðè ìà ðàã äî üó ðóð. Íÿø ðèí "Ìö ñÿë ìàí Øÿð ãèí äÿ èëê èñ - òèã ëàë áàé ðà üû íû óúàë äàí øÿõ ñèé éÿò ëÿð" àä ëû èêèí úè ôÿñ ëèí äÿ úöì ùó ðèé éÿ òèí ãó ðó - úó ëà ðû ùàã ãûí äà ìÿ ãà ëÿ ëÿð äèã ãÿ òè ÿ - êèð. Ã.Äöí éà ìèí ãû çû íûí "Íÿ úà áÿò ëè, ñà - âàä ëû, õå éèð õàù íÿñ ëèí ëÿ éà ãÿò ëè äà âàì - û ñû", "Èñ òèã ëàë áÿ éàí íà ìÿ ñè íè èëê èì çà - ëà éàí øÿõñ", "Úöì ùó ðèé éÿ òèí èëê ÿä ëèé - éÿ íà çè ðè", Ú.Ôåé çè éå âèí "Èñ òèã ëà ëû ìû çûí áàé ðàã äà ðû", Ñ.Âÿ ëè éå âà íûí "ßëè ìÿð - äàí áÿé Òîï ó áà øîâ âÿ Àçÿð áàé úàí û - ëûã ìÿô êó ðÿ ñè", Ô.Õÿ ëèë çà äÿ íèí "Úåé ùóí Ùà úû áÿé ëè íèí Ãà ðà áàü õèô ôÿ òè", À.Òó ðà - íûí "ßëè áÿé Ùö ñåé í çà äÿ äÿí ñîí ðà" âÿ ñ. ìÿ ãà ëÿ ëÿð úöì ùó ðèé éÿò ãó ðó úó ëà ðû - íûí ôÿ äà êàð ôÿà ëèé éÿ òèí äÿí áÿùñ åäèð. "Êàñ ïè" íÿø ð ëÿ ðè ñå ðè éà ñû íûí òÿã äèì îëó íàí èêèí úè êè òà áû - "Êàñ ïè"äÿí ñå - ìÿ ëÿð"èí òÿð òèá è ñè âÿ ðóñ äè ëèí äÿí òÿð - úö ìÿ åäÿí, ìö ãÿä äè ìÿ, èçàù âÿ øÿð ù - ëÿ ðèí ìöÿë ëè ôè Âè ëà éÿò Ãó ëè éåâ äèð. Êè òàá - äà Àçÿð áàé úàí Úöì ùó ðèé éÿ òè íèí "Ãó - ðó úó àòà ëàð"ûí äàí áè ðè íèí - ýþð êÿì ëè èú - òè ìàè- ñè éà ñè õà äèì, äèï ëî ìàò âÿ ïóá ëè - ñèñò ßëè ìÿð äàí áÿé Òîï ó áà øî âuí úû èë ëÿð äÿ ðå äàê òî ðó îë äó üó "Êàñ ïè" ãÿ çå òèí äÿ äÿðú åäèë ìèø ìÿ ãà - ëÿ ëÿ ðèí äÿí áèð ãèñ ìè Àçÿð áàé úàí äè ëè íÿ òÿð úö ìÿ ñè òîï ëà íûá. Áó éà çû ëàð äà Àçÿð - áàé úà íûí âÿ áö òöí ëöê äÿ Úÿ íó áè Ãàô - ãàç ðå ýèî íó íóí áè ðèí úè ÿñ ðèí ÿâ âÿë ëÿ - ðèí äÿ êè ùÿ éà òû þçö íöí ÿí ìöõ òÿ ëèô éþí - ëÿ ðè âÿ èñ òè ãà ìÿò ëÿ ðè èëÿ ÿê ñè íè òà ïûá. Êè - òàá Âè ëà éÿò Ãó ëè éå âèí "Úöì ùó ðèé éÿ òÿ éîë à àí ãÿ çåò" àä ëû ìÿ ãà ëÿ ñè èëÿ áàø - ëà éûð. Äà ùà ñîí ðà êè òàá äà ß.Òîï ó áà - øî âóí "Ðå äàê ñè éà äàí", "Áà êû äà èëê ðóñ- ìö ñÿë ìàí ãûç ìÿê òÿ áè íèí à û ëû øû ìö íà ñè áÿ òè èëÿ", "Èëê òà òàð äðà ìà òóð ãó", "Ìö ñÿë ìàí ãà äû íû íûí ñÿð áÿñò ôÿà ëèé éÿ - òè", "Èñ ìà éûë Ãàñ ïè ðà ëû íûí õà òè ðÿ ñè íÿ" âÿ ñ. ìÿ ãà ëÿ ëÿ ðè éåð àëûá. Úöì ùó ðèé éÿò èëè íÿ òþù ôÿ Ìÿò áóàò Øó ðà ñû íûí ñÿä ðè, ìèë ëÿò âÿ êè ëè ßô ëà òóí Àìà øîâ "Êàñ ïè íÿø ð ëÿ - ðè" ñå ðè éà ñûí äàí äÿðú åäè ëÿí êè òàá ëà ðûí íÿøð åäèë ìÿ ñè ÿíÿ íÿ ñè íè äÿ éÿð ëÿí äè ðÿ - ðÿê, "Êàñ ïè" ãÿ çå òè íèí òÿ ñèñ è ñè Ñî íà Âÿ ëè éå âà éà ìèí íÿò äàð ëû üû íû áèë äèð äè: "Áèç ÿìè íèê êè, ìà à ðèô è ëèê ñå ðè éà ñûí äàí îëàí êè òàá ëàð áóí äàí ñîí ðà äà àï îëó - íà úàã. Ñèç áó ÿíÿ íÿ íè ãî ðó éóá ñàõ ëà - éûð ñû íûç". ÌØ ñÿä ðè íÿø ð ëÿ ðè "Úöì ùó ðèé - éÿò èëè íÿ òþù ôÿ" àä ëàí äûð äû. "ÕÕ ÿñð Àçÿð áàé úà íûí ýþð êÿì ëè äþâ ëÿò ãó ðó úó - ëà ðû" íÿø ðè ýå íèø àó äè òî ðè éà ö öí îõ ÿùÿ ìèé éÿò ëè äèð. Õö ñó ñÿí ýÿí ú ëÿð Àçÿð - áàé úà íûí äþâ ëÿò ãó ðó úó ëà ðû ùàã ãûí äà ìÿ ëó ìàò ëà ðû áó íÿø ð äÿí ÿë äÿ åäÿ áè ëÿð - ëÿð". ÌØ ñÿä ðè "Êàñ ïè"äÿí ñå ìÿ ëÿð" ùàã ãûí äà äà ìÿ ëó ìàò âåð äè: "ßëè ìÿð - äàí áÿé Òîï ó áà øîâ Õàëã Úöì ùó ðèé - éÿ òè äþâ ðöí äÿ Àçÿð áàé úàí ïàð ëà ìåí òè - íèí ñÿä ðè îëóá. Åé íè çà ìàí äà, "Êàñ ïè" ãÿ çå òè íèí ðå äàê òî ðó âÿ çè ôÿ ñèí äÿ à ëû øûá. Î, "Êàñ ïè" ãÿ çå òèí äÿ ôÿà ëèé éÿò ýþñ òÿ - ðÿð êÿí éàç äû üû ìÿ ãà ëÿ ëÿ ðèí è ÿ ðè ñèí äÿí ñå èë ìèø ÿñÿð ëÿ ðè áó êè òà áà äà õèë åäè ëèá. Íÿø ð äÿ Òîï ó áà øî âóí òÿõ ìè íÿí 15-ÿ éà õûí éà çû ñû éåð àëûá. Êè òà áûí áèð ùèñ ñÿ - ñèí äÿ ìÿ ãà ëÿ ëÿ ðèí ðóñ äè ëèí äÿ îðè æè íà ëû, äè ýÿð ùèñ ñÿ ñèí äÿ èñÿ ùÿ ìèí ìÿ ãà ëÿ ëÿ - ðèí òÿð úö ìÿ ñè àï îëó íóá". ÌØ ñÿä ðè "Êàñ ïè" ãÿ çå òè íèí éà ðàí ìà òà ðè õè íÿ åê - ñ êóðñ åäÿ ðÿê ãÿ çå òèí èëê íÿøð îëóí ìà òà ðè õèí äÿí, ßëè ìÿð äàí áÿé Òî ïà ó áà - øî âóí ðå äàê òîð òÿ éèí îëóí ìà ñûí äàí äà - íûø äû: "1898-úè èë äÿ Ùà úû Çåé íà ëàá äèí Òà üû éåâ "Êàñ ïè" ãÿ çå òè íèí ìÿò áÿ ÿ ñè íè âÿ ðå äàê ñè éà ñû íû àë äû âÿ î âàõ ò äàí ãÿ - çå òèí áàø ðå äàê òî ðó Ïå òåð áóðã Óíè âåð - ñè òå òè íèí 35 éàø ëû ìÿ çó íó ßëè ìÿð äàí áÿé Òîï ó áà øîâ òÿ éèí îëóí äó. Òÿã ðè - áÿí 1906-úû èëèí îð òà ëà ðû íà ãÿ äÿð î, ãÿ - çå òÿ ðÿù áÿð ëèê åò äè. Òîï ó áà øîâ ùÿ ãè - ãÿ òÿí äþâ ðö íöí íÿ ùÿíý ñè ìà ëà ðûí äàí áè ðè èäè. Î, ýå íèø áè ëè éÿ ìà ëèê, äöí éà äà áàø âå ðÿí ïðî ñåñ ëÿ ðè êè ôà éÿò ãÿ äÿð äÿ - ðèí äÿí áè ëÿí áèð èí ñàí èäè. Áà êû Äó ìà - ñûí äà òÿì ñèë îëóí ìà ñû, Ðó ñè éà äà à ëû - øàí àçÿð áàé úàí ëû ëà ðûí ùö ãóã ëà ðû íû ãî ðó - ìà ñû âÿ Áà êû äà ôÿà ëèé éÿò ýþñ òÿ ðÿí áèð íå ÿ ìÿê òÿ áèí ùè ìà éÿ äàð ëàð ãðó ïó íóí öç âö îë ìà ñû îíóí ùÿì ýå íèø ìÿ ëó ìàò ëû îë ìà ñû íà øÿ ðàèò éà ðà äûð, ùÿì äÿ ýþð - ìÿ ëè îë äó üó èø ëÿ ðÿ éîë à ûð äû". ß.Àìà - øîâ ãåéä åò äè êè, ßëè ìÿð äàí áÿé Òîï ó - áà øî âóí êè òàá äà òîï ëà íàí ìÿ ãà ëÿ ëÿ ðè áó ýöí ö öí äÿ îõ þíÿì ëè äèð: "Êè òàá - äà éåð àëàí ìÿ ãà ëÿ ëÿ ðèí ÿê ñÿ ðèé éÿ òè àíà ëè òèê éà çû ëàð äûð. ßëè ìÿð äàí áÿé ìå - äèà íûí úÿ ìèé éÿ òèí ýöç ýö ñö îë ìà ñû íû, "ßêèí è"äÿ ãî éóë ìóø ÿíÿ íÿ ëÿ ðèí äà - âàì åò äè ðèë ìÿ ñè èëÿ áàü ëû ìå ñà æû íû úÿ - ìèé éÿ òÿ àò äûð äû. Òîï ó áà øîâ ìå ñàæ âåð äè êè, äöí éà äà áàø âå ðÿí ïðî ñåñ ëÿð áó ãÿ çåò äÿ þç ÿê ñè íè òà ïà úàã. Åé íè çà - ìàí äà, äèã ãÿ òè äà ùà îõ Ãàô ãàç þë êÿ - ëÿ ðè íÿ éþ íÿë äÿ úÿê. Î, áàø ìÿ ãà ëÿ äÿ ãÿ çå òèí èñ òè ãà ìÿ òè íè þçö ö öí à ûã ëà éûá áèë äèð äè êè, äà ùà îõ íåô ò äÿí, äÿ íèç òè úà - ðÿ òèí äÿí, åé íè çà ìàí äà, Ãàô ãàç ìö - ñÿë ìàí ëà ðû íûí ÿñàñ ïðîá ëå ìè îëàí ìà à - ðèô è ëèê ìÿ ñÿ ëÿ ëÿ ðèí äÿí áÿùñ åäÿ úÿê. ßëè ìÿð äàí áÿé Òîï ó áà øî âóí çÿí ýèí ïóá ëè ñèñò èð ñè îíóí ìèë ëè èñ òèã ëàë ìÿô êó ðÿ - ñè íèí þí úö ëö âÿ ýÿ ëÿ úÿê Àçÿð áàé úàí úöì ùó ðèé éÿ òè íèí èäåî ëîã ëà ðûí äàí áè ðè îë - äó üó íó ýþñ òÿð ìÿê ëÿ éà íà øû, "Êàñ ïè" ãÿ çå òè íèí äÿ ùÿ ìèí ïðî ñåñ äÿ êè ðîë âÿ õèä ìÿò ëÿ ðè íÿ èøûã ñà ëûð". "Áèç ôÿà ëèé éÿ òè ìèç äÿ õàë ãû ìûç ö öí ýÿ ðÿê ëè îëàí ìþâ çó ëà ðà éåð âåð äèê" "Êàñ ïè" ãÿ çå òè íèí òÿ ñèñ è ñè Ñî íà Âÿ ëè éå âà "Êàñ ïè íÿø ð ëÿ ðè" ñå ðè éà ñûí - äàí àï åäè ëÿí éå íè êè òàá ëàð äàí ñþç à à ðàã "Áèç þç ôÿà ëèé éÿ òè ìèç äÿ õàë ãû - ìûç ö öí ýÿ ðÿê ëè îëàí ìþâ çó ëà ðà éåð âåð äèê. Àð òûã áó ìþâ çó ëàð äà 10-äàí îõ êè òàá èøûã öçö ýþ ðöá. Àí úàã ñîí èêè êè òàá áè çèì ö öí äà ùà äÿ éÿð ëè äèð. Àçÿð - áàé úàí äþâ ëÿ òè íèí áàø û ñû Èë ùàì ßëè éå - âèí Àçÿð áàé úàí Õàëã Úöì ùó ðèé éÿ òè íèí 100 èë ëè éè íè êå èð ìÿê ùàã ãûí äà èì çà ëà - äû üû ñÿ ðÿí úà ìû õö ñó ñè âóð üó ëà ìàã èñ - òÿð äèì. Áèç áóí äàí ÿâ âÿë "Êàñ ïè" ìà à - ðèô è ëèê ìåé äà íû" àä ëû êè òàá íÿøð åò äèð - ìèø äèê. Î êè òàá äà Àçÿð áàé úàí äþâ ëÿ òè - íèí Õàëã Úöì ùó ðèé éÿ òè äþâ ðöí äÿ êè ãó - ðó úó ëà ðû þç ÿê ñè íè òàï ìûø äû. Áèç éå íè íÿø ð äÿ ùÿ ìèí êè òàá äà éåð àë ìà éàí úöì ùó ðèé éÿò íö ìà éÿí äÿ ëÿ ðè íÿ äÿ éåð àéûð äûã. Ùÿì è íèí Õàëã Úöì ùó ðèé éÿ òè íè áè çèì äþâ ëÿò ö öí ñÿ ëÿô ùå ñàá åäÿí, ìöñ òÿ ãèë Àçÿð áàé úà íû Õàëã Úöì ùó ðèé - éÿ òè íèí âà ðè ñè êè ìè ãÿ ëÿ ìÿ âå ðÿí óëó þí äÿ ðÿ ýå íèø áþë ìÿ ùÿñð åò äèê. Áó äà òÿ ñà äö ôè äå éèë. Áèç áó áþë ìÿ äÿ óëó þí - äÿ ðèí Àçÿð áàé úàí Õàëã Úöì ùó ðèé éÿ òè - íèí èñ òèã ëàë äö øöí úÿ ñè íèí ñî âåò äþâ ðöí - äÿ áå ëÿ ñþí ìÿ éÿ ãîé ìà ìà ñû íû âÿ áó äþâ ð äÿ áö òþâ ëöê äÿ Àçÿð áàé úàí äþâ ëÿ - òè íèí áö òöí èí êè øàô âÿ ôÿà ëèé éÿò èñ òè ãà - ìÿò ëÿ ðèí äÿ áó äö øöí úÿ íèí éà øà ìà ñû óü ðóí äà àïàð äû üû ìö áà ðè çÿ íè ýþñ òÿð - äèê. Íÿ ùà éÿò, 1990-úû èëèí ÿâ âÿë ëÿ ðèí äÿ ùà êè ìèé éÿ òÿ ýÿë äè éè - ñå ïà ðà òèç ìèí ùþêì ñöð äö éö, Àçÿð áàé úàí äþâ ëÿ òè íèí éîõ îë ìà òÿù ëö êÿ ñèí äÿ îë äó üó áèð âàõ ò - äà Àçÿð áàé úà íû éå íè äÿí ãó ðà ðàã îíóí ìå ìà ðû êè ìè þçö íö òà íûò ìà ñû áè çÿ áó áþë ìÿ íè óëó þí äÿ ðÿ ñåâ ýè èëÿ ùÿñð åò - ìÿ éÿ ÿñàñ âåð äè. Óëó þí äÿð Àçÿð áàé - úà íû òÿê úÿ Õàëã Úöì ùó ðèé éÿ òè íèí âà ðè ñè åëàí åò ìÿ äè, åé íè çà ìàí äà, áó äþâ ëÿò, ìöñ òÿ ãèë ëèê óü ðóí äà ùÿ ëàê îëàí, ãÿ ðèá - ëèê äÿ ìÿ çàð ëûã ëàð äà óéó éàí ùÿð áèð øÿõ - ñèí ìÿ çàð ëà ðû íûí, þâ ëàä ëà ðû íûí òà ïûë ìà - ñûí äà, øÿõ ñè àð õèâ ëÿ ðè íèí àðàø äû ðûë ìà - ñûí äà äà áþ éöê ðîë îé íà äû". Ñ.Âÿ ëè éå âà ãåéä åò äè êè, ßëè ìÿð äàí áÿé Òîï ó áà - øî âóí Ôðàí ñà íûí Ñåí Êëó øÿ ùÿð ãÿ áè - ðèñ òàí ëû üûí äà ìÿ çà ðû íûí òà ïûë ìà ñû âÿ ãÿá ðè íèí èúà ðÿ äÿí áö òþâ ëöê äÿ àëû íà ðàã ãÿ áè ðöñ òö àáè äÿ ñè íèí ýþ òö ðöë ìÿ ñè, äà - ùà ñîí ðà Ôÿ òÿ ëè õàí Õîé ñ êè íèí, ßù ìÿä áÿé Àüàîü ëó íóí, ßëè áÿé Ùö ñåé í çà äÿ - íèí, Ìÿ ùÿì ìÿä ßìèí Ðÿ ñóë çà äÿ íèí Àçÿð áàé úàí Õàëã Úöì ùó ðèé éÿ òèí äÿ îé - íà äû üû ðîë, îí ëà ðûí íÿ ñèë- øÿ úÿ ðÿ ñè íèí òà - ïûë ìà ñû, þé ðÿ íèë ìÿ ñè äÿ áè ëà âà ñè òÿ óëó þí äÿ ðèí àäû èëÿ áàü ëû äûð. Áå ëÿ êè, áó ýöí äÿ áó ñè éà ñÿò äà âàì åäèð: "Àçÿð áàé - úàí Õàëã Úöì ùó ðèé éÿ òè íèí 100 èë ëè éè íèí åëàí îëóí ìà ñû, î ìö ãÿä äÿñ èí ñàí ëà ðûí þâ ëàä ëà ðû íûí áó éó áè ëå éÿ äÿ âÿò îëóí ìà - ñûí äà áèð ìå ñàæ äà âàð èäè. Àçÿð áàé úà - íûí ìöñ òÿ ãèë ëè éè Õàëã Úöì ùó ðèé éÿ òè òÿ - ðÿ ôèí äÿí åëàí îëó íàí âàõ ò äà îõ àç ñàé äà îëàí áó èí ñàí ëàð þë êÿ ìè çèí òÿê úÿ ìöñ òÿ ãèë ëèê áÿ éàí íà ìÿ ñè íè èì çà ëà ìà - äû ëàð, òÿê úÿ äþâ ëÿò è ëèê àò ðè áóò ëà ðû íû ýþñ - òÿð ìÿ äè ëÿð, ùÿì è íèí ìè íèë ëèê ëÿ ðÿ ùå - ñàá ëà íàí äå ìîê ðà òèê ÿíÿ íÿ ëÿ ðè èø ëÿ éèá ùà çûð ëà äû ëàð. Îí ëàð èã òè ñà äè àñû ëû ëû üû íûí îë ìà ìà ñû íà, äþâ ëÿò òÿù ëö êÿ ñèç ëè éè, îð - äó ìÿ ñÿ ëÿ ñè âÿ ñ. êè ìè àìèë ëÿ ðÿ äÿ äèã - ãÿò éå òèð äè ëÿð. Ùÿð øåé äÿí ÿâ âÿë ìèë ëÿ òÿ àçàä ëûã ðó ùó ýÿ òèð äè ëÿð. Áåé íè ìè çÿ èñ - òèã ëàë äö øöí úÿ ñè, ðó ùó ìó çà àçàä ëûã ìå ñà æû íû þòö ðÿ ðÿê, îíóí ãî ðóí ìà ñû íà à ëûø äû ëàð. Ùÿ ìèí ÿíÿ íÿ ëÿ ðèí ãî ðóí ìà - ñû ìöñ òÿ ãèë ëè éè ìè çèí ãà çà íûë ìà ñûí äà ìö ùöì ðîë îé íà äû". Ñ.Âÿ ëè éå âà äèã ãÿ - òÿ àò äûð äû êè, íÿø ð äÿ ôÿà ëèé éÿ òè ýþñ òÿ ðè - ëÿí Ôÿ òÿ ëè õàí Õîé ñ êè, ßëè ìÿð äàí áÿé Òîï ó áà øîâ, Ìÿ ùÿì ìÿä ßìèí Ðÿ ñóë - çà äÿ, Íÿ ñèá áÿé Éó ñèô áÿé ëè, îð äó ãó ðó - úó ñó Ñÿ ìÿä áÿé Ìåù ìàí äà ðîâ, ÿä ëèé - éÿ íà çè ðè Õÿ ëèë áÿé Õàñ ìÿì ìÿ äîâ, Íÿ ðè ìàí Íÿ ðè ìà íî âóí äþâ ëÿò è ëèê ñà - ùÿ ñèí äÿ êè ôÿà ëèé éÿ òè, ìèë ëÿ òÿ ýþñ òÿð äè éè õèä ìÿò ìöñ òÿñ íà ðîë îé íà éûð: "Îí ëà ðûí ôÿà ëèé éÿ òè áè çÿ "Êàñ ïè"äÿí òà íûø èäè. Áó ýþð êÿì ëè øÿõ ñèé éÿò ëÿ ðèí ãà äûí, èí ñàí ùö ãóã ëà ðû, äå ìîê ðà òèê úÿ ìèé éÿò íå úÿ îë ìà ëû äûð âÿ ñ. ìÿ ñÿ ëÿ ëÿð ùàã ãûí äà "Êàñ ïè"äÿ éöç ëÿð ëÿ ìÿ ãà ëÿ ñè éåð àëûá. Ñ.Âÿ ëè éå âà "Êàñ ïè"äÿí ñå ìÿ ëÿð"äÿ ìÿ ãà ëÿ ëÿ ðèí ðóñ äè ëèí äÿí Àçÿð áàé úàí äè ëè íÿ åâ ðèë ìÿ ñè íèí ýþð êÿì ëè àëèì Âè ëà - éÿò Ãó ëè éåâ òÿ ðÿ ôèí äÿí ùÿ éà òà êå è ðèë äè - éè íè áèë äèð äè. Áå ëÿ êè, ôè ëî ëîã: "Ìÿí èñ òÿð - äèì êè, áó êè òà áûí íÿø ðè "Êàñ ïè" òÿ ðÿ ôèí - äÿí ùÿ éà òà êå è ðèë ñèí, ñèç áó ãÿ çå òèí âà ðèñ ëÿ ðè ñè íèç" äå éèá: "Áèç áó òÿê ëè ôè ìÿì íó íèé éÿò ëÿ ùÿ éà òà êå èð äèê. Ìÿ íè ùÿ éÿ úàí ëàí äû ðàí áó êè òà áûí èëê ñÿ ùè ôÿ - ñèí äÿ éåð àëàí "Úöì ùó ðèé éÿ òÿ éîë à àí ãÿ çåò" ìÿ ãà ëÿ ñè äèð. Áó, ãö ðóð âå ðè úè äèð, ùÿì äÿ ìÿ ñó ëèé éÿò ëè äèð. Ùÿð ýöí êö ôÿà - ëèé éÿ òè ìèç äÿ "Áèç ùàí ñû ãÿ çå òèí âà ðèñ - ëÿ ðè éèê?" ñóà ëû ãàð øû ìûç äà äó ðóð. Ìÿò áóàò äà âà ðèñ ëèê ìèñ ñè éà ñû Ïðå çè äåíò éà íûí äà ÊÈÂ- èí Èí êè øà - ôû íà Äþâ ëÿò Äÿñ òÿ éè Ôîí äó íóí èú ðà û äè ðåê òî ðó Âö ãàð Ñÿ ôÿð ëè "Êàñ ïè íÿø ð - ëÿ ðè" ñå ðè éà ñûí äàí îëàí êè òàá ëà ðûí ÿùÿ - ìèé éÿ òè íè éöê ñÿê äÿ éÿð ëÿí äèð äè: "Êàñ - ïè" êå ÿí ÿñ ðèí ÿâ âÿë ëÿ ðèí äÿ û õàí êå - ìèø "Êàñ ïè"íèí ëà éèã ëè âà ðè ñè äèð. Ãÿ çåò áó ìèñ ñè éà ñû íû ëÿ éà ãÿò ëÿ éå ðè íÿ éå òè ðÿ - ðÿê ìà à ðèô è ëèê ÿíÿ íÿ ëÿ ðè íè äà âàì åò äè - ðèð". ßìÿê äàð Åëì õà äè ìè, ïðî ôåñ ñîð Êàì ðàí ßëè éåâ úöì ùó ðèé éÿò äþâ ðö - íöí áó èë ÿùà òÿ ëè òÿá ëèü îëóí äó üó íó âóð üó ëà äû: "Áèç áó - íà ýþ ðÿ þë êÿ ïðå çè - äåí òè íÿ ìèí íÿò äà - ðûã! "ÕÕ ÿñð Àçÿð - áàé úà íûí ýþð êÿì ëè äþâ ëÿò ãó ðó úó ëà ðû" íÿø ðè íèí þíÿ ìè îäóð êè, áèç úöì ùó - ðèé éÿò äþâ ðö ãó ðó - úó ëà ðû íûí ùà ìû ñû íû áèð éåð äÿ ýþ ðö ðöê. Êè òà áû ÿð ñÿ éÿ ýÿ òè - ðÿí ëÿð ùÿ ìèí ýþð - êÿì ëè øÿõ ñèé éÿò ëÿð ùàã ãûí äà ÿò ðàô ëû òÿ - ÿñ ñö ðàò éà ðà äà áè - ëèá ëÿð". "Êàñ ïè"íèí ÿñ ðèí ÿâ âÿ ëèí äÿ íÿøð åò - äè ðÿí ëÿð, áó ãÿ çå òèí ìÿò áóàò òà ðè õèí äÿ éå ðè íè ìöÿé éÿí ëÿø äè ðÿí ëÿð ãÿ çå òèí áó - ýöí êö ôÿà ëèé éÿ òè íè ýþð ñÿé äè ëÿð ãö ðóð äó éàð äû ëàð" - äå éÿí ìèë ëÿò âÿ êè ëè Ùèê - ìÿò Áà áàîü ëó áèë äèð äè êè, "Êàñ ïè"äÿí ñå ìÿ ëÿð"äÿ "Úöì ùó ðèé éÿ òÿ éîë à àí ãÿ çåò" ôèê ðè þç ìÿ íà ñû íû òà ïûá. Ùÿð áèð ñà ùÿ äÿ âà ðèñ ëèê îõ ìö ùöì äöð. "Êàñ - ïè" ìÿò áóàò äà âà ðèñ ëèê ìèñ ñè éà ñû íû ùÿ - éà òà êå è ðèð". Ïðå çè äåíò éà íûí äà Áè ëèê Ôîí äó - íóí èú ðà û äè ðåê òî ðó Îã òàé Ñÿ ìÿ äîâ 2018-úè èëèí Úöì ùó ðèé éÿò èëè åëàí åäèë - ìÿ ñè íÿ ýþ ðÿ þë êÿ áàø û ñû íà ìèí íÿò - äàð ëû üû íû èôà äÿ åò äè: "Áó èë 100 èë ëèê òà ðè - õè îëàí úöì ùó ðèé éÿ òèí ãó ðó úó ëà ðû íû àðàø äûð ìàã äà, úöì ùó ðèé éÿ òè áèð äà ùà êÿøô åò ìÿê äÿ áè çÿ ôöð ñÿò âåð äè. Êè òàá - ëàð äà êû ùÿð áèð ìÿ ãà ëÿ àé ðû- àé ðû ìö ùà - çè ðÿ ëÿ ðèí ìþâ çó ñó äóð". Ìÿò áóàò Øó ðà ñû íûí ñÿäð ìöà âè íè Ìöø ôèã ßëÿñ ýÿð ëè íÿø ð ëÿ ðè òÿê úÿ ìÿç - ìóí áà õû ìûí äàí äå éèë, ùÿì äÿ åñ òå òèê áà õûì äàí äÿ éÿð ëÿí äèð äè: "Êè òàá ëà ðûí è ÿ ðè ñèí äÿ êè ìÿ ãà ëÿ ëÿð ñè éà ñè ìÿç ìóí - ëó îë ñà äà, Àçÿð áàé úàí äþâ ëÿò è ëè éè íè ãó ðàí èí ñàí ëàð ùàã ãûí äà åí ñèê ëî ïå äèê ìÿç ìó íà ìà ëèê äèð". Ìÿ íÿ âè êþð ïö "Õàëã ãÿ çå òè"íèí ðå äàê òî ðó Òà ùèð Àé äû íîü ëó éå íè íÿø ð ëÿ ðè 100 èëèí î äþâ - ðö èëÿ áó äþâ ðö íö áèð ëÿø äè ðÿí "ìÿ íÿ âè êþð ïö" àä ëàí äûð äû. "Áó íÿø ð ëÿð úöì ùó - ðèé éÿ òèí 100 èë ëèê éó áè ëå éè íÿ ÿí äÿ éÿð ëè òþù ôÿ äèð". "Áà êû- Õÿ áÿð" ãÿ çå òè íèí áàø ðå - äàê òî ðó Àé äûí Ãó ëиéåâ Àçÿð áàé úà íûí ýþð êÿì ëè äþâ ëÿò ãó ðó úó ëà ðû ùàã ãûí äà ìÿ ëó ìàò ëà ðûí éåð àë äû üû íÿø ðèí ýÿ ëÿ úÿê - äÿ ñÿ íÿä ëè ôèë ìÿ åâ ðèë ìÿ ñè òÿê ëè ôè íè èðÿ - ëè ñöð äö: "Íÿø ð ëÿ ðèí ùÿð èêè ñè áþ éö éÿí íÿ ñèë ö öí ñàí áàë ëû ìÿí áÿ äèð. Éàõ øû îëàð êè, êè òà áûí âà ðèàí òû ñÿ íÿä ëè ôèëì êè - ìè åê ðàí ëûø äû ðûë ñûí". "Èêè ñà ùèë" ãÿ çå òè íèí áàø ðå äàê òî - ðó Âö ãàð Ðÿ ùèì çà äÿ "Êàñ ïè"íèí éå íè íÿø ð ëÿ ðèí äÿ äÿ éÿð ëè ôàê ò ëà ðûí éåð àë äû üû - íû ãåéä åäÿ ðÿê ìå äèà íö ìà éÿí äÿ ëÿ ðè, ýÿí ú ëÿð, àðàø äûð ìà û àëèì ëÿð ö öí ìö - ùöì ìÿí áÿ îë äó üó íó ãåéä åò äè. Òÿã äè ìàò äà û õûø åäÿí ëÿð öìó ìÿí òà ðèõ è ëÿð, ôè ëî ëîã ëàð, ïî ëè òî ëîã ëàð, ìå äèà òÿì ñèë è ëÿ ðè, ìö òà ëèÿ ùÿ âÿñ êàð ëà ðû ö öí íÿ çÿð äÿ òó òó ëàí íÿø ð ëÿ ðÿ õè òà áÿí "Øöá - ùÿ åò ìè ðèê êè, ýå íèø àó äè òî ðè éà ö öí íÿ çÿð äÿ òó òóë ìóø áó êè òàá ëàð îõó úó ëà - ðûí, õö ñó ñè ëÿ ýÿíú íÿñ ëèí ðÿü áÿ òè íè ãà - çà íà úàã âÿ Àçÿð áàé úàí Õàëã Úöì ùó - ðèé éÿ òè íèí ÿëà ìÿò äàð éó áè ëå éè íÿ ëà éèã ëè ùÿ äèé éÿ îëà úàã" - äå éÿ ãåéä åò äè ëÿð. Òÿä áèð äÿ ìà à ðèô è ëèê ôÿà ëèé éÿ òèí ÿ ýþ ðÿ ÿíÿ íÿ âè "Êàñ ïè" ìö êà ôà òû ñÿ íÿò - øö íàñ àëèì Çè éàä õàí ßëè éå âÿ òÿã äèì îëóí äó. Òÿã äè ìàò äà èø òè ðàê åò äè Òÿ ðà íÿ Ìÿ ùÿð ðÿ ìî âà ТЯДБИР Ъцмщуриййят Илиня дяйярли тющфя Каспи няшрляри серийасындан чап едилян ики йени няшрин тягдиматы кечирилди ТЯДБИР

5 ЙУБИЛЕЙ 14 Áó èë ßìÿê äàð åëì õà äè ìè, ÀÌÅÀ- íûí ìöõ - áèð öç âö Êàì ðàí ßëè éå âèí 60 èë ëèê éó áè ëå éè - äèð. Ê.ßëè éåâ ùàã ãûí äà äÿ éÿð ëè çè éà ëû ëà ðûí, åëì àäàì ëà ðû íûí äö øöí úÿ ëÿ ðè íè òÿã äèì åäè ðèê: Êà ìàë Àá äóë ëà Àêà äå ìèê Åòè áàð âÿ ñÿ äà ãÿ òèí èí òè çà ðûí äà Êàì ðàí ßëè éåâ áà ðÿ äÿ áèð íå ÿ êÿë ìÿ ñþç äå ìÿ ëè îë ñàã, ÿâ âÿë úÿ îíóí øÿõ ñè èí - ñà íè êåé ôèé éÿò ëÿ ðèí äÿí äà íûø ìà ëû îëà ðûã. Îíà ýþ ðÿ êè, Êàì ðàí ßëè éåâ åòè áàð ëû îë ìà - ñû èëÿ ñå è ëÿí, ÿí ÿ òèí ìÿ ãàì äà áå ëÿ ìþâ ãå éè íè ÿë äÿí âåð ìÿ éÿí, þçö íÿ âÿ äîñ ò ëà ðû íà ñà äèã ãàë ìà üû áà úà ðàí áèð èí - ñàí äûð. Ìà ðàã ëû äûð êè, åòè áàð âÿ ñÿ äà ãÿò Êàì - ðàí ßëè éå âèí åë ì äÿ äÿ ÿñàñ èäåàë ëà ðûí äàí áè ðè äèð. Îíóí ÿí îõ öç òóò äó üó Àçÿð áàé - úàí ÿäèá ëÿ ðè- Ùà äè, Úà âèä, Ñÿù ùÿò âÿ Øàèã ìÿùç éî ëóí äàí äþí ìÿ éÿí, þç ìÿñ ëÿ êè íÿ, àìà ëû íà àõû ðà úàí ñà äèã ãà ëàí ñÿ íÿò êàð ëàð - Камран Ялийев - 60 äûð. Êàì ðàí ßëè éåâ ùÿì íà ìè çÿä ëèê, ùÿì äÿ äîê òîð ëóã èøè íè áó ñÿ íÿò êàð ëà ðûí éà ðà äû - úû ëû üû íà ùÿñð åäèá. Ìÿí áè ëÿí, Êàì ðàí ßëè - éåâ Úà âèä äÿí àé ðû úà ìî íîã ðà ôè éà éà çûá âÿ î ìî íîã ðà ôè éà äà áó ãöä ðÿò ëè ñÿ íÿò êà ðûí áèð øÿõ ñèé éÿò êè ìè äÿ íÿ ãÿ äÿð áþ éöê ÿçì ñà ùè áè îë ìà ñû íû âÿ èð òè úà ãàð øû ñûí äà ÿéèë - ìÿ ìÿ ñè íè õö ñó ñè äèã ãÿ òÿ àò äûð ìà üû âà - úèá ñà éûá. Åë ìè àðàø äûð ìà ëà ðû íà ýþ ðÿ Àêà äå ìè - éà ìû çûí ìöõ áèð öç â ëö éö íÿ âÿ ÿìÿê äàð åëì õà äè ìè àäû íà ëà éèã ýþ ðö ëÿí Êàì ðàí ßëè éåâ àðà- ñû ðà Êàì ðàí Èì ðà íîü ëó èì çà - ñû èëÿ ùå êà éÿ âÿ ïî âåñ ò ëÿð äÿ éà çûð. Ùÿ ìèí ùå êà éÿ âÿ ïî âåñ ò ëÿ ðèí ùà ìû ñû íû îõó éóá èç - ëÿ ìÿ éÿ èì êàí òàï ìà ñàì äà, áè ëè ðÿì êè, Êàì ðàí ßëè éåâ êè ìè Êàì ðàí Èì ðà íîü ëó íó äà ÿí îõ äö øöí äö ðÿí ìÿ ñÿ ëÿ ëÿð äÿí áè ðè åòè áàð âÿ ñÿ äà ãÿò äèð. Áÿ äèè éà çû ëà ðûí äà Êàì ðàí ßëè éåâ áó ìÿ ñÿ ëÿ íè þç îõó úó ñó íà èêè éîë ëà àò äû ðûð: åòè áàð ñûç àäàì ëà ðûí îá ðà - çû íû éà ðàò ìàã ëà âÿ åòè áàð ëû àäàì ëàð äàí ñþù áÿò à ìàã ëà. Ùÿð èêè ùàë äà ìöÿë ëèô åé íè èñ òÿ éè èôà äÿ åò ìèø îëóð - äöí éà äà åòè áàð ëû âÿ ñÿ äà ãÿò ëè àäàì ëà ðûí ñà éû îõ îë ñóí. Êàì ðàí ßëè éå âèí àð çó âÿ èñ òÿ éè íÿ áèç äÿ øÿ ðèê û õû ðûã. Ãÿ çÿí ôÿð Ïà øà éåâ Ôè ëî ëî ýè éà åë ì ëÿ ðè äîê òî ðó, ïðî ôåñ ñîð Íö ôóç ëó àëèì, þð íÿê èí ñàí ÀÌÅÀ- íûí ìöõ áèð öç âö, ïðî ôåñ ñîð Êàì ðàí ßëè éåâ åëì àëÿ ìèí äÿ âÿ ãÿ ëÿì ñà - ùèá ëÿ ðè àðà ñûí äà ñà äÿ âÿ òÿ âà çþ êàð áèð èí - ñàí êè ìè òà íû íûð. Ùà ìû îíà èä äèà ñûç éà øà - ìà üû áà úà ðàí, ùà ëàë çÿù ìÿò ëÿ éà øà éàí àäàì êè ìè ùþð ìÿò åäèð. Èí ñàí éîë äà òà íû íàð - äå éèð ëÿð. Èí ñàí éî ëà û õàí äà ýöí äÿ ëèê ãàé üû ëàð äàí àçàä îëóð. Ôèê ðèí äÿ äÿ áèð àçàä ëûã, ñÿð áÿñ ò ëèê ìö øà ùè äÿ îëó íóð. Áó çà ìàí èí ñà íûí øÿõ ñè âÿ ìÿ íÿ âè êåé ôèé éÿò ëÿ ðè öçÿ û õûð, ùÿò òà ñà - âàä äÿ ðÿ úÿ ñè, èí ñàí ëà ðà ìö íà ñè áÿ òè, ìÿ - ðà ìû, ÿãè äÿ ñè áè ëè íèð. Êàì ðàí ìöÿë ëèì ëÿ äÿ ôÿ ëÿð ëÿ éîë éîë äà - øû îë ìó øàì. Ùàð äà ñà îõó ìó øàì: Åëÿ àäàì ëàð âàð êè, îí ëàð ëà ñþù áÿò åò ìÿê, éàõ - øû áèð êè òà áû îõó ìà üà áÿ ðà áÿð îëóð. Ïðî - ôåñ ñîð Êàì ðàí ßëè éåâ áå ëÿ èí ñàí ëàð äàí äûð. Éàø úà ìÿí äÿí õåé ëè êè èê îë ñà äà, îí - äà îëàí êþù íÿ êè øè ëÿ ðÿ ìÿõ ñóñ ÿäÿá- ÿð - êàí, àüà éà íà ëûã ìÿ íè âà ëåù åäèá. Åë ìè, òÿ - ôÿê êö ðö, ùÿ éàò òÿú ðö áÿ ñè èëÿ ñå è ëÿí Êàì - ðàí ìöÿë ëèì ëÿ Íàõ û âàí Äþâ ëÿò Óíè âåð ñè òå - òèí äÿ, Ôîë ê ëîð Èí ñ òè òó òóí äà, ìÿ íèì äÿ öç âö îë äó üóì Íè çà ìè Ýÿí úÿ âè àäû íà ßäÿ áèé - éàò Èí ñ òè òó òó íóí Ìö äà ôèÿ Øó ðà ñûí äà òåçòåç îï ïî íåíò îëà ðàã ýþ ðöø ìö øöê. Àñ ïè - ðàíò âÿ äèñ ñåð òàí ò ëà ðû íà îï ïî íåíò îë ìó - øàì. Ïðî ôåñ ñîð Êàì ðàí ßëè éåâ î àç ñàé ëû àëèì ëÿð äÿí äèð êè, ùå âàõò éàç äû üû ðÿ éè öçöí äÿí îõó ìóð. Ôè êèð âåð ìè øÿì, àêà äå - ìèê ëÿð Èñà Ùÿ áèá áÿé ëè, Ìóõ òàð Èìà íîâ, Òåé ìóð Êÿ ðèì ëè, ïðî ôåñ ñîð ëàð Íè çà ìÿä äèí Øÿì ñè çà äÿ, Ìÿ ùÿð ðÿì Ãà ñûì ëû, Çà ìàí ßñ ýÿð ëè, Âà ãèô Éó ñèô ëè, Àë õàí Áàé ðà ìîü ëó äà áå ëÿ åäèð ëÿð. Àäû íû ÿê äè éèì áó àëèì ëÿð ìÿ íà ëû, ìÿç ìóí ëó û õûø ëà ðû, ìÿí òè ãè öìó ìè ëÿø äèð - ìÿ ëÿ ðè, ÿäÿ áèé éàò øö íàñ ëûã åë ìè ìè çèí äÿ ðèí ãàò ëà ðû íà íö ôóç åò ìÿ ëÿ ðè ëÿ ùÿ ìè øÿ ìÿ íè ùåé ðàí åäèá âÿ éàõ øû ìÿ íà äà äö øöí äö - ðöá. Úà âà áû íû òà ïàí äà ãö ðóð ùèñ ñè êå èð ìè - øÿì. Ìÿ ëóì îëóá êè, îí ëà ðûí ùà ìû ñû ÿìÿê - äà øû îë äó üóì åëì ìÿ áÿ äè Íè çà ìè Ýÿí úÿ - âè àäû íà ßäÿ áèé éàò Èí ñ òè òó òóí äà àñ ïè ðàíò îë ìóø, Ìÿì ìÿä Àðèô, Ùÿ ìèä Àðàñ ëû, Ìÿì - ìÿä úÿ ôÿð Úÿ ôÿ ðîâ, Ìèð çÿ Èá ðà ùè ìîâ, Êà - ìàë Òà ëûá çà äÿ, ßçèç Ìè ðÿù ìÿ äîâ, Ìèð çà - üà Ãó ëó çà äÿ, Éà øàð Ãà ðà éåâ, Ìÿì ìÿä - ùö ñåéí Òÿù ìà ñèá, Áÿ êèð Íÿ áè éåâ, Àçà äÿ Ðöñ òÿ ìî âà, Ãà ñûì Ãà ñûì çà äÿ, Êàì ðàí Ìÿì ìÿ äîâ êè ìè þì ðö íö ÿäÿ áèé éàò øö íàñ - ëûã åë ìè ìè çèí éà ðàí ìà ñû íà âÿ èí êè øà ôû íà ùÿñð åäÿí áþ éöê àëèì ëÿ ðè ìèç äÿí äÿðñ àë - ìûø, ìö êÿì ìÿë ìÿê òÿá êå ìèø, îí ëà ðà ëà - éèã àëèì êè ìè éå òèø ìèø ëÿð. Êàì ðàí ßëè éåâ îí ëàð äàí áè ðè äèð. Î, ùÿì äÿ éà çû û äûð. Éàõ - øû ùå êà éÿ ëÿ ðè, ïî âåñ ò ëÿ ðè âàð: Éàë ãó çàã, Çÿ ëè, Âàü çàë âÿ ñ. Îíó ôÿð ã ëÿí äè ðÿí áèð úÿ ùÿ òè õö ñó ñè âóð üó ëà ìàã èñ òÿ éè ðÿì. Êàì ðàí ìöÿë ëèì òÿ ìÿí íà ñûç àëèì äèð. Äöí éà ñû íû äÿ éèø ìèø ëà éèã ëè ÿäÿ áèé éàò øö íàñ ëà ðà, ìÿ ñÿ ëÿí, Àá - áàñ Çà ìà íî âà êè òàá ùÿñð åäèð. ßäÿ áèé - éàò øö íàñ ëûã âÿ ÿäÿ áèé éàò øö íàñ ëàð, ßäÿ - áèé éàò òà ðè õè íÿ áèð áà õûø êè ìè ìî íîã ðà ôè - éà ëàð éà çûð, ÿäÿ áèé éàò øö íàñ ëûã âÿ ôîë ê ëîð - øö íàñ ëûã åë ìè ìè çèí òà ëå éè íÿ úà âàá äåù îëàí íö ôóç ëó àëèì êè ìè ôè êèð ëÿð èðÿ ëè ñö ðöð. Ïðî ôåñ ñîð Êàì ðàí ßëè éåâ áö òþâ øÿõ - ñèé éÿò, íö ìó íÿ âè èí ñàí äûð. Öðÿ éè ùÿ ìè øÿ õå éèð õàù ëûã ëà äþ éö íÿí àëèì ãàð äà øû ìà åë ìè âÿ áÿ äèè éà ðà äû úû ëû - üûí äà éå íè- éå íè óüóð ëàð, ìþù êÿì úàí ñàü - ëû üû àð çó ëà éû ðàì. Êàì ðàí ßëè éåé: øÿõ ñèé éÿ òè âÿ ïîå òè êà ñû Òà ùè ðÿ Ìÿì ìÿä ïðî ôåñ ñîð Êàì ðàí ßëè éåâ åë ìè- ïå äà ãî æè ôÿà ëèé - éÿ òè íèí îõ éþí ëö ëö éö èëÿ ôÿð ã ëÿ íÿí ÿäÿ áèé - éàò øö íàñ àëèì ëÿ ðè ìèç äÿí äèð - ÿäÿ áèé éàò òà - ðèõ è ñè, íÿ çÿ ðèé éÿ è, ôîë ê ëîð øö íàñ, äÿð ñ ëèê ìöÿë ëè ôè, êàäð ùà çûð ëû üû öç ðÿ ìö òÿ õÿñ ñèñïðî ôåñ ñîð. Èñ òå äàä ÿýÿð èí ñàí äà âàð ñà, î, áèð ñà ùÿ äÿ àïà ðû úû îë ìàã ëà áÿ ðà áÿð, áàø - ãà èñ òè ãà ìÿò ëÿð äÿ äÿ öçÿ û õà áè ëèð. Êàì - ðàí ßëè éåâ áÿ äèè éà ðà äû úû ëûã ëà ìÿø üóë îëóð, éå ðè äö øÿí äÿ, ìàù íû äà áÿñ òÿ ëÿ éèð... Êàì ðàí ìöÿë ëè ìèí åë ìè òÿä ãè ãàò ëà ðûí - äà àïà ðû úû éå ðè ðî ìàí òèçì âÿ åïîñ ïîå òè - êà ñû òó òóð. Áå ëÿ ìàñ ø òàá ëû, âö ñÿò ëè ïðîá - ëåì ëÿ ðÿ ìö ðà úèÿ òè îíóí øÿõ ñèé éÿ òè, èí ñàí - ëà ðà ñÿ ìè ìè ìö íà ñè áÿ òè, äàâ ðà íûø ìÿ äÿ - íèé éÿ òè, öðÿê ýå íèø ëè éè, ìÿ íÿ âè çÿí ýèí ëè éè èëÿ ãÿ ðè áÿ áèð óé üóí ëóã òÿø êèë åäèð; ÿ òèí ìþâ çó ëà ðûí öçÿ ðè íÿ ðà ùàò âÿ àðàì ëà ýå äèð - óçàã ùÿ äÿô ëÿ ðè ìöÿé éÿí ëÿø äè ðèð, ñÿ áèð ëÿ äî ëàé ëà ðû àøûð, òÿä ãè ãàò ìåé äà íû íû ýå íèø - ëÿí äè ðèð âÿ èðÿ ëè ëÿ éèð... Ùÿ ëÿ ÁÄÓ- íóí òÿ ëÿ áÿ ñè îë äó üó èë ëÿð äÿ ÿäÿ áèé éà òà úèä äè, éà ðà äû úû ìö íà ñè áÿ òè èëÿ ìöÿë ëèì ëÿ ðè íèí, õö ñó ñÿí Àá áàñ Çà ìà íî - âóí äèã ãÿ òè íè úÿëá åäÿí Êàì ðàí ßëè éåâ Ìóñ òà ôà Ãó ëè éå âèí ÿäÿ áè- òÿí ãè äè ýþ ðöø - ëÿ ðè (1974) ìþâ çó ñóí äà äèï ëîì èøè èëÿ àð - òûã ÿäÿ áèé éàò øö íàñ ëû üà ýÿ ëè øè íè ýþñ òÿð äè. Î, ùà çûð ìÿ ëó ìàò ëà ðû öìó ìè ëÿø äèð ìÿ éî - ëó èëÿ ýåò ìÿ äè, éå íè ôàê ò ëàð àðàø äû ðûá öçÿ û õàð äû âÿ Ìóñ òà ôà Ãó ëè éå âèí ÿäÿ áè- òÿí - ãè äè ýþ ðöø ëÿ ðè ùàã äà äîë üóí åë ìè òÿ ñÿâ - âöð éà ðàò äû. Òÿ ñà äö ôè äå éèë êè, ïðî ôåñ ñîð Àá áàñ Çà ìà íîâ ùÿ ìèí äèï ëîì èøè íèí ìö - äà ôèÿ ñèí äÿí ñîí ðà ßäÿ áèé éàò âÿ èí úÿ ñÿ - íÿò ãÿ çå òèí äÿ ìÿ ãà ëÿ àï åò äè ðÿ ðÿê èøèí åë ìè ìÿ çèé éÿò ëÿ ðèí äÿí âÿ Êàì ðàí ßëè éå - âèí ñÿáð âÿ èíàä ëà ãà çàí äû üû óüóð äàí áÿùñ åò äè. Ìóñ òà ôà Ãó ëè éå âè àðàø äûð ìàã Êàì ðàí ßëè éåâ äÿ 30-úó èë ëÿð ÿäÿ áè òÿí ãè äè íèí éàë - íûç òÿù ëè ëèí äÿ éîõ, ùÿì äÿ âó ðóë ìà ùÿ äÿ - ôèí äÿ îëàí ðî ìàí òèê ëÿ ðÿ ýöú ëö ìà ðàã îéàò - äû. Èäåî ëî æè òÿç éèã ëÿð íÿ òè úÿ ñèí äÿ ðî ìàí òèê - ëÿð âÿ îí ëà ðûí èäåàë ëà ðû íà ãàð øû ÿäÿ áèé éàò - øö íàñ ëûã äà ÿê ñè íè òà ïàí ÿäà ëÿò ñèç ìö íà ñè - áÿò ëÿ ðà çû ëà øà áèë ìÿ äè éèí äÿí åë ìè ôÿà ëèé éÿ - òè íè ìÿùç Àçÿð áàé úàí ðî ìàí òèç ìè íèí òÿä - ãè ãè èñ òè ãà ìÿ òèí äÿ äà âàì åò äèð äè. Éà ðà äû - úû ëûã ìå òî äó, õö ñó ñÿí ðî ìàí òèçì ñà ùÿ - ñèí äÿ àêà äå ìèê Ìÿì ìÿä Úÿ ôÿð Úÿ ôÿ ðî - âóí 60-úû èë ëÿð äÿí ôîð ìà ëàø äûð äû üû åë ìè ìÿê òÿ áèí äà âàì û ñû êè ìè àðàø äûð ìà ëà ðûí - äà èðÿ ëè ñöð äö éö îðè æè íàë ìöä äÿà âÿ íÿ òè úÿ - ëÿð ëÿ ôÿð ã ëÿí äè. Êàì ðàí ßëè éå âèí ðî ìàí òèç ìÿ ùÿñð åò - äè éè òÿä ãè ãàò ëà ðû åë ìè ñèñ òåì ëè ëè éè èëÿ äèã ãÿ - òè úÿëá åäèð. Î, ÿâ âÿë úÿ ðî ìàí òèê ëÿ ðèí ÿäÿ - áè- íÿ çÿ ðè ýþ ðöø ëÿ ðè íè òÿä ãèã åäèð ( ÕÕ ÿñð Àçÿð áàé úàí ðî ìàí òèê ëÿ ðè íèí ÿäÿ áè- íÿ çÿ ðè ýþ ðöø ëÿ ðè (1980) ìþâ çó ñóí äà ôÿë ñÿ ôÿ äîê òîð ëó üó äèñ ñåð òà ñè éà ñûí äà), îí ëà ðûí åë - ìè- ôÿë ñÿ ôè ìþâ ãå éè íÿ àé äûí ëûã ýÿ òè ðèð, äà ùà ñîí ðà áÿ äèè éà ðà äû úûë üûí ìö ùöì êîì ïî - íåí òè îëàí îá ðàç ëàð àëÿ ìè íè ðî ìàí òèç ì äÿ àðàø äû ðûá ñèñ òåì ëÿø äè ðèð ( ÕÕ ÿñð Àçÿð áàé - úàí ðî ìàí òèç ìè íèí îá ðàç ëàð ñèñ òå ìè (1990) ìþâ çó ñóí äà åë ì ëÿð äîê òîð ëó üó äèñ - ñåð òà ñè éà ñûí äà) âÿ íÿ çÿ ðèé éÿ èëÿ éà ðà äû úû - ëûã àðà ñûí äà ÿëà ãÿ ëÿð äÿí, ìÿò í äÿí û õûø åäÿ ðÿê Àçÿð áàé úàí ðî ìàí òèç ìè íèí ïîå òè - êà ñû (2002-úè èë) àä ëû ñàí áàë ëû ìî íîã ðà ôèê òÿä ãè ãà òû íû éà çûð. Áó àð äû úûë ëûã Àá áàñ Çà - ìà íî âóí Êàì ðàí ßëè éåâ äÿ ùÿ ëÿ òÿ ëÿ áÿ ëèê èë ëÿ ðèí äÿí ìö øà ùè äÿ åò äè éè ñÿáð âÿ èíàä ûí, åé íè çà ìàí äà, òÿì êèí âÿ íè çà ìûí ýþñ òÿ ðè úè ñè äèð. Ðî ìàí òèç ì äÿ îá éåê òèâ àëÿì èí ñà íûí ðó ùó íóí, ùèññ âÿ ùÿ éÿ úàí ëà ðû íûí ñöç ýÿ - úèí äÿí êå ÿ ðÿê éà ðà äû úû ëû üà ýÿ òè ðè ëèð. Áó ÿäÿ áè úÿ ðÿ éà íûí òÿä ãè ãàò û ëà ðû, òà íû äû üû ìûç ãÿ äÿ ðèí úÿ, þç ëÿ ðè äÿ ðî ìàí òèê òÿ áèÿò ëè îëóð - ëàð. Èí ñàí ëàð äà ðî ìàí òèê õà ðàê òåð, àäÿ òÿí, èêè úöð ìö øà ùè äÿ åäè ëèð: éà úÿ ìèé éÿ òÿ áèð ãÿ äÿð êÿ íàð äàí, éó õà ðû äàí íÿ çÿð ñà ëà ðàã îíóí ïðîá ëåì ëÿ ðè íè ñàô- ö ðöê åäèá, û õûø éîë ëà ðû àõ òà ðûð ëàð âÿ éà äöí éà íû, èí ñàí ëà ðû ùÿð ùà ëû èëÿ î ãÿ äÿð îõ ñå âèð ëÿð êè, öðÿê äî ëó ñåâ ýèé ëÿ îíóí è ÿ ðè ñè íÿ äà ëûð, ÿò ðà ôà èñ òè ìö íà ñè áÿò, àé äûí ëûã éà éûð ëàð. Êàì ðàí ìöÿë ëèì èêèí úè òèï ðî ìàí òèê ëÿð äÿí äèð. Åëÿ áó òÿ áèÿ òè îí äà ðî ìàí òèç ì ëÿ áÿ ðà áÿð, åïî - ñó äà ÿùà òÿ åò ìÿ éÿ èì êàí âå ðèð. Ôîë ê ëîð âÿ ðî ìàí òèç ìèí, î úöì ëÿ äÿí, åïîñ âÿ ðî - ìàí òèç ìèí òè ïî ëî æè îð òàã ëûã ëà ðû íû äà ìö øà - ùè äÿ åäèá, öçÿ û õàð ìàã Êàì ðàí ßëè éå âèí òÿä ãè ãàò ëà ðûí äà þç åë ìè ùÿë ëè íè òà ïûð. Àé ðû- àé ðû ñÿ íÿò êàð ëà ðûí éà ðà äû úû ëû üû íûí ôîë ê ëîð ëà ÿëà ãÿ ñè íèí òÿä ãè ãè íÿ àèä ÿäÿ áèé - éàò øö íàñ ëû üû ìûç äà íö ìó íÿ ëÿð âàð. Ëà êèí ÿäÿ áè úÿ ðÿ éàí âÿ õàëã éà ðà äû úû ëû üû áèð ìöñ òÿ âè äÿ àðàø äû ðûë ìà ìûø äûð. Áó ñà ùÿ äÿ áàø ëàí üûú Êàì ðàí ßëè éå âÿ ìÿõ ñóñ äóð. Ðî ìàí òèçì âÿ ôîë ê ëî ðóí îð òàã ìÿ ãàì ëà ðû - íû, ðî ìàí òèç ìèí ôîë ê ëîð ãàé íàã ëà ðû íû öçÿ û õàð ìàã ìöÿë ëè ôèí òÿä ãè ãàò ëà ðû íûí àüûð ëûã ìÿð êÿ çè íè òÿø êèë åäèð. Êàì ðàí ßëè éå âèí ôîë ê ëîð âÿ éà çû ëû ÿäÿ - áèé éàò ùàã ãûí äà òÿä ãè ãàò ëà ðû, ùÿì äÿ áó ñà ùÿ öç ðÿ ìö òÿ õÿñ ñèñ ëÿð éå òèø äè ðÿí øþ áÿ - éÿ ðÿù áÿð ëèê åò ìÿ ñè åë ìè- ñòðà òå æè ÿùÿ ìèé - éÿò ëè âÿ òÿí äàø ëûã ôÿà ëèé éÿ òè äèð. Éà çû ëû ÿäÿ - áèé éà òûí ôîë ê ëîð ëà òè ïî ëî æè ìö ãà éè ñÿ ñè ýå íå - òèê äà âàì ëû ëû üû öçÿ û õà ðàí ìö ùöì åë ìè èñ - òè ãà ìÿò äèð. Áó ñà ùÿ òÿê- òÿê ÿñÿð ëÿ ðèí, ìöÿë ëèô ëÿ ðèí ôîë ê ëîð éàä äà øû íû ìöÿé éÿí ëÿø - äèð ìèð, åé íè çà ìàí äà, Êàì ðàí ßëè éå âèí òÿä ãè ãàò ëà ðû èëÿ äà ùà ýå íèø àõà ðà éþ íÿ ëèð, øè ôà ùè âÿ éà çû ëû ÿäÿ áèé éà òû ãÿù ðÿ ìàí, öñ - ëóá, îá ðàç âÿ ñ. êè ìè éà ðà äû úû ëû üûí ÿí ìö - ùöì êîì ïî íåí ò ëÿ ðèí äÿ ýþ ðöø äö ðöð. Ãÿðá ìÿí øÿ ëè ÿäÿ áè úÿ ðÿ éà íûí ôîë ê ëîð ëà áèð ìöñ - òÿ âè äÿ òÿä ãè ãè ( Ðî ìàí òèçì âÿ ôîë ê ëîð Áà - êû, 2006) ìèë ëè éàä äàø ãà òû íûí äÿ éè øèê âÿ - çèé éÿò ëÿð äÿ áå ëÿ äö çö ìö íö, ñèñ òå ìè íè à - ìà üà èñ òè ãà ìÿò âå ðèð. Òÿä ãè ãàò ëà ðû âÿ êàäð ùà çûð ëû üûí äà ìöÿé éÿí ëÿø äèð äè éè ìþâ çó ëàð - ëà Ê.ßëè éåâ áö òþâ áèð ìå òî äî ëî æè ñèñ òåì ôîð ìà ëàø äû ðûð. Ôîë ê ëî ðóí éà çû ëû ÿäÿ áèé éàò äà ôîð ìà âÿ ìÿç ìóí éà ðàò ìà ôóí ê ñè éà ñû íà éàä äà øûí òÿ çà ùöð ìå õà íèç ìè íèí òÿ áèè èôà - äÿ ñè âÿ âà úèá àìè ëè êè ìè éà íà øûð. Êàì ðàí ìöÿë ëè ìèí òÿä ãè ãàò ëà ðûí äà ðî - ìàí òèçì âÿ åïî ñóí, ôîë ê ëî ðóí àïà ðû úû éåð òóò ìà ñû êè ìè èí ñàí ëàð ëà äàâ ðà íû øûí äà äà ðî ìàí òèê ëèê âÿ õàëã ìöä ðèê ëè éè âÿù äÿò äÿ - äèð. Î, õàë ãûí, åò íî ñóí ãû íà éà úà üû áèð ùÿ - ðÿ êÿ òÿ èí ñàí ëà ðà ðà ñû ìö íà ñè áÿò äÿ éîë âåð - ìÿ éè þç ÿõ ëà ãè ïðèí ñèï ëÿ ðè íÿ ñû üûø äûð ìàç. Áó, Êàì ðàí ìöÿë ëè ìèí òÿ áèÿ òèí äÿí èðÿ ëè ýÿ ëèð; À ûã êè òàá - Äÿ äÿ Ãîð ãóä äà (2015) õàë ãûí éà ðà äû úû ëû üû íû õàë ãûí ùÿ éà òû, òà ðè õè, òÿú ðö áÿ ñè èëÿ ýöç ýö ëÿí äèð äè éè êè ìè, øÿõ ñèé éÿ òè äÿ þç éà ðà äû úû ëû üû íûí ìÿã ñÿ äè âÿ ìöñ áÿò èäåàë ëà ðû èøû üûí äà ÿê ñè íè òà ïûð. Êàì ðàí ßëè éå âèí åò íî ïîå òè êà ïðèí ñèï - ëÿ ðè ÿñà ñûí äà øåèð øÿ êèë ëÿ ðè íèí òà ðè õè òÿ êà - ìö ëö íö èç ëÿ ìÿ ñè âÿ èðÿ ëè ñöð äö éö ìà ðàã ëû åë ìè ìöä äÿà ëàð øè ôà ùè õàëã ÿäÿ áèé éà òû ãÿ - äÿð éà çû ëû ÿäÿ áèé éà òû ìû çûí äà ñòðóê òó ðó íóí àðàø äû ðûë ìà ñû áà õû ìûí äàí ãèé ìÿò ëè ìÿí áÿ - äèð âÿ ùÿ ìèí ñòðóê òó ðóí øà õÿ ëè ëè éè íè, êþ êö - íöí äÿ ðèí ëè éè íè ÿêñ åò äè ðèð. Äÿ äÿ Ãîð - ãóä äà úöì ëÿ ëÿ ðèí, ìèñ ðà ëà ðûí, áîé ëà ðûí, áÿé ëÿ ðèí, õàí ëà ðûí, õà íûì ëà ðûí, äè ýÿð îá - ðàç ëà ðûí, úàí ëû âÿ úàí ñûç âàð ëûã ëà ðûí éå ðè, ñòà òó ñó âÿ ôóí ê ñè éà ñû íà, áö òöí áóí ëàð àðà - ñûí äà êû èëà ùè áàü, öç âè ÿëà ãÿ âÿ íè çà ìà äèã ãÿò éþ íÿë äÿí òÿä ãè ãàò û þç ìö ëà ùè çÿ ëÿ - ðè âÿ ôè êèð àõà ðû èëÿ åïî ñóí äàø ëàø ìûø ñèð ëÿ - ðè íÿ äîü ðó éå íè úû üûð ëàð à ûð âÿ áó À ûã êè - òà áà éîë àëûá, îíà âà ãèô îë ìà üû éàä äà øû - ìû çûí ãî ðóí ìà ñû êè ìè âà úèá áèð ïðîá ëåì ëÿ ÿëà ãÿ ëÿí äè ðèð. Áó ìÿ íà äà À ûã êè òàá - Äÿ äÿ Ãîð ãóä ìî íîã ðà ôè éà ñû ôîë ê ëîð øö - íàñ ëû üûí âÿ ÿäÿ áèé éàò øö íàñ ëû üûí öôö ãö íö à àí, èí äè éÿ ãÿ äÿð ýþ ðöí ìÿ éÿí, íÿ çÿ ðÿ àëûí ìà éàí òÿ ðÿô ëÿ ðÿ èøà ðÿ ãî éàí, èñ òè ãà ìÿò ìöÿé éÿí ëÿø äè ðÿí áèð áÿ ëÿä è äèð. Êàì ðàí ìöÿë ëèì áÿ çÿí þç äö øöí úÿ ëÿ ðè - íè áÿ äèè éà ðà äû úû ëû üû èëÿ èôà äÿ åäèð, õö ñó ñÿí äÿ íÿñ ð äÿ. Ùÿñ ñàñ ëûã, èí ñà íè ìö íà ñè áÿò òÿë - ãè íè éî ëó èëÿ áó ñà ùÿ äÿ äÿ þç ìèñ ñè éà ñûí - äàí û õûø åäèð, õàë ãûí ìöñ áÿò êåé ôèé éÿò ëÿ ðè - íèí ãî ðó íóá ñàõ ëàí ìà ñû ãåé äè íÿ ãà ëûð... Ùå êèì äÿí Êàì ðàí ßëè éåâ ùàã äà ãåé ðè- ìöÿé éÿí áèð ñþç åøèò ìÿ ìè øÿì. Ùàã ãûí äà ôÿð ã ëè ðÿé äÿ îë äó üóì èí ñàí ëàð áå ëÿ îíóí àäû íû åøè äÿí àí äà èëê íþâ áÿ äÿ ýö ëöì ñÿ éèð âÿ äå éèð ëÿð: ýþ çÿë èí ñàí äûð... Ùÿì äÿ åë ì äÿ ýþ çÿë íèé éÿò ëè èí ñàí äûð. Êàì ðàí ìöÿë ëè ìÿ áó éó áè ëåé èëèí äÿ åë ì äÿ âÿ ùÿ éà òûí äà íèé éÿò ëÿ ðè íèí ýåð ÿê ëÿø ìÿ ñè íà ìè íÿ óçóí þìöð, úàí ñàü ëû üû, òö êÿí ìÿ - éÿí ùÿ éàò åíåð æè ñè àð çó ëà éû ðàì...

6 n Êëàó äèà Ùàì ìîíä Âàð ëû ëà ðûí äà ùà õÿ ñèñ âÿ èêè ëè ìö íà ñè áÿò ëÿð äÿ åòè áàð ñûç îë äóã - ëà ðû íû èä äèà åäÿí ñî ñèî ëî æè ñîð üó - ëàð, éà äà áó éþí äÿ ðÿé âå ðÿí àðàø äûð ìà ëàð, ñèç úÿ, íÿ ãÿ äÿð äîü ðó äóð? Áå ëÿ áèð ñè òóà ñè éà íûí òÿñ âè ðè èëÿ áàø ëà ìàã èñ òÿ éè ðÿì - éÿ ãèí êè, áó ùàð äà ñà ùà ìû ìû çûí áà øû íà ýÿ ëèð. Äîñ ò ëà ðû íûç ëà ùàð äà ñà øàì éå ìÿ éè ö öí ýþ ðö øöð âÿ éà ùÿô - òÿ ñî íó íÿ ñÿ è ìÿ éÿ ýå äèð ñè íèç. Ãðóï äà ùà ìû òÿ ðÿ ôèí äÿí ìàä äè âÿ çèé éÿ òè íèí äà ùà éàõ øû îë äó üó áè ëè íÿí äîñ òó íóç ùà ìû äàí àõûð äà ÿëè íè úè áè íÿ àòûð. Ñàí êè áè ðèí úè î ùå ñàá þäÿ ìÿê èñ òÿ ñÿ, ùà ìû îí - äàí àð òûã íÿ ñÿ âåð ìÿ éè íè èñ òÿ éÿ - úÿê ìèø êè ìè äàâ ðà íûð. Èñ òÿð- èñ òÿ - ìÿç áó êè ìè ñè òóà ñè éà ëàð ëà äà ùà òåç- òåç ãàð øû ëàø äûã úà èí ñàí äà ñóàë éà ðà íûð - ùÿ ìè øÿ áå ëÿ ÿëè - áÿðê îë äóã ëà ðû íà ýþ ðÿ áå ëÿ âàð ëà - íûð ëàð, éîõ ñà, âàð ëàí äûã úà õÿ ñèñ ëè - éÿ ìåéиë ëè ëèê, ïó ëà ùÿ ðèñ ëèê, äöø - êöí ëöê ìö éà ðà íûð? Áó èñÿ þç ëö éöí äÿ áèð íå ÿ ñî ñèàë- ïñè õî ëî æè òÿ ðÿô ëÿ ðè îëàí ïðîá ëåì äèð. Òÿ áèè êè, ìÿ ñÿ ëÿ íè ìöõ òÿ ëèô ïðèç ìà ëàð äàí ÿëÿ àëûá, äÿ éÿð ëÿí äèð ìÿê îëàð úö èë - äÿ áó ìþâ çó èëÿ áèð áà øà ÿëà ãÿ ñè îëàí, àì ìà áàø ëû üû òà ìà ìè ëÿ ôÿð ã ëè áèð ìþâ çó äà àðàø äûð ìà àïà ðû ëûá. Áó àðàø äûð ìà íûí íÿ òè - úÿ ñè íÿ ýþ ðÿ, ìà ëèé éÿ âÿ èã òè ñà - äèé éàò, áèç íå ñèí âÿ èú òè ìàè ÿì ëà - êûí, ðèñ ê ëÿ ðèí èäà ðÿ åäèë ìÿ ñè, áàíê èøè íèí òÿø êè ëè êè ìè èõ òè ñàñ ëàð öç ðÿ òÿù ñèë àëàí òÿ ëÿ áÿ ëÿð ùó ìà - íè òàð ñà ùÿ íèí ìö òÿ õÿñ ñèñ ëÿ ðè èëÿ ìö ãà éè ñÿ äÿ õåé ðèé éÿ èø ëÿ ðè íÿ äà ùà àç ïóë õÿð ú ëÿ éèð, äà ùà àç ãî øó ëóð, êî ìàí äà èøè, êî ìàí äà äÿñ òÿ éè ëà çûì îëàí ëà éè ùÿ ëÿð äÿ àøà üû íÿ òè úÿ ýþñ òÿ ðèð ëÿð. Áå ëÿ êè, ùó ìà íè òàð ñà ùÿ öç ðÿ èõ òè ñàñ ëà øàí ëàð àêà äå ìèê òÿù ñè - ëèí ñî íóí äà ÿâ âÿ ëèí äÿ îë äóã ëà - ðûí äàí äà ùà ñî ñèàë, õåé ðèé éÿ è - ëèê, ùó ìà íè òàð éàð äûì ëàø ìà èø ëÿ - ðèí äÿ äà ùà àê òèâ äèð ëÿð. Èú òè ìàè ñÿ ôÿð áÿð ëèê îí ëà ðà äà ùà úî ìÿðä õà ðàê òåð àøû ëà éûð. Ëà êèí èã òè ñà äè éþ íöì ëö òÿù ñèë àë ìà üà ìåéиë ëè îëàí ëàð ÿê ñÿ ðÿí åëÿ ïóë õÿð ú ëÿ - ìÿê, ñî ñèàë éàð äûì ëàø ìà êè ìè ìÿ ñÿ ëÿ ëÿð äÿ ÿëè áÿðê èí ñàí ëàð äûð âÿ àêà äå ìèê òÿù ñèë ìöä äÿ òèí äÿ - êè ôÿà ëèé éÿò ëÿð îí ëàð ö öí ìÿú - áó ðè àê ò äûð. Îäóð êè, àëè òÿù ñèë áà øà àò äûã äàí ñîí ðà äà áó èí - ñàí ëà ðûí òÿ áèÿ òèí äÿ úèä äè áèð äÿ - éè øèê ëèê ìö øà ùè äÿ îëóí ìóð. Áóí - ëàð òÿ áèè êè, îð òà ñòà òèñ òèê ýþñ òÿ ðè - úè ëÿð ÿñà ñûí äà ñÿñ ëÿí äè ðè ëÿí èä - äèà ëàð äûð. Õåé ðèé éÿ è ëè éè èëÿ òà íû - íàí ìà ëèé éÿ è ëÿð, áàí êèð ëÿð ùå äÿ àç äå éèë. Ìÿ ñÿ ëÿí, ÀÁØ- äà 2015-úè èë - äÿ îð ãàí êþ ö ðöë ìÿ ñè ÿìÿ ëèé éàò - ëà ðû èëÿ áàü ëû àðàø äûð ìà àïà ðû ëûá. Þë êÿ íèí áö òöí ÿéà ëÿò ëÿ ðè öç ðÿ éà - øà éàí èí ñàí ëà ðûí áàø ãà ëà ðû íà áþé ðÿê âåð äè éè ÿìÿ ëèé éàò ëàð ñè éà - ùû ëàø äû ðû ëûá. Ìÿ ëóì îëóá êè, áó úöð áþ éöê ôÿ äà êàð ëû üà ýå äÿí ëÿ - ðèí î õó ìàä äè âÿ çèé éÿ òè éå ðèí äÿ îëàí èí ñàí ëàð äûð. Åëÿ ãàð øû ëûã ñûç îð ãàí êþ ö ðöë ìÿ ñè ÿìÿ ëèé éà òû íûí áàø òóò äó üó áþë ýÿ ëÿ ðèí î õó äà ðè ôàù ñÿ âèé éÿ ñè íèí éöê ñÿê îë äó üó éåð ëÿð äèð. Éÿ íè, ìàä äè âÿ çèé éÿ òè éàõ øû îë ñà äà, áàø ãà áè ðè íÿ ùÿ - éàò âåð ìÿê ö öí ùå áèð ãàð øû ëûã ýöä ìÿ äÿí ôÿ äà êàð ëûã åäÿí âàð ëû õåé ðèé éÿ è ëÿð êè ôà éÿò ãÿ äÿð äèð. Ëà êèí èú òè ìàè ðÿ éÿ ýþ ðÿ, îõ - ëóã òÿø êèë åäÿí õÿ ñèñ âàð ëû ëàð éå íÿ ÀÁØ- äà àïà ðû ëàí áèð ñîð üó - äà áó ìè íèë ëèê ãÿ íàÿ òè äîü ðó ëà - éûá ëàð. Áå ëÿ êè, Òè òà íèê äÿ îë ñàé - äûì, õè ëà ñå äè úè ãà éûã ëà ðà ìèí ìÿ - éÿ ëà éèã îëàí àäàì ëàð äàí áè ðè ìöò ëÿã ìÿí îë ìà ëûé äûì èôà äÿ ñè - íÿ ÿí îõ ñÿñ âå ðÿí ëÿð ìÿùç éöê ñÿê ìà àø àëàí ëàð äûð. öí êè áó èí ñàí ëàð äà õÿ ñèñ ëèê ëÿ éà íà øû, ìÿùç áó êåé ôèé éÿ òè ãè äà ëàí äû ðàí úÿ ùÿò ëÿð äÿ âàð - õÿ òà ñû íû ÿñ ëà ãÿ áóë åò ìÿ ìÿê, èñ òÿ íè ëÿí ìþâ - çó äà þçö íö ùàã ëû ýþð ìÿê, èø ëÿð ïèñ äÿ ýåò ñÿ, ðÿ ãèá ëÿð äÿí äà ùà öñ òöí îë äó üó íà èíàí ìàã, äà ùà îõ ïó ëó äà ùà îõ ýöú êè ìè äÿ - éÿð ëÿí äèð ìÿê. Áàø ãà áèð àðàø äûð ìà äà èñÿ ôÿð ã ëè ìÿá ëÿü ëÿð äÿ ýÿ ëè ðè îëàí èí - ñàí ëàð äàí èáà ðÿò áèð ãðóï òîï ëà - íûá. Îí ëà ðûí ùÿð áè ðè íÿ õåé ðèé éÿ ãó ðó ìó àäûí äàí ìö ãà âè ëÿ ýþí - äÿ ðè ëèá âÿ ùÿð ùÿô òÿ áàíê êàð ò ëà ðû - íà îòó ðàí 10 äîë ëà ðûí ìöÿé éÿí ùèñ ñÿ ñè íè øÿõ ñè ùå ñàá ëà ðûí äàí ùó ìà íè òàð éàð äûì òÿø êè ëàò ëà ðû íà êþ öð ìÿ ëÿ ðè õà ùèø åäè ëèá. Ñîí ðà - êû 3 àé ÿð çèí äÿ ùÿð ùÿô òÿ êè ìèí áó 10 äîë ëàð äàí íÿ ãÿ äÿ ðè íè êþ - öð äö éö èç ëÿ íè ëèá. Ìà à øû äà ùà àç îëàí ëàð ïó ëóí 4 äîë ëàð äàí î õó - íó, ýÿ ëè ðè îõ îëàí ëàð 4 äîë ëàð äàí àç ùèñ ñÿ ñè íè õåé ðèé éÿ ôîí ä ëà ðû íà êþ ö ðÿð êÿí, îð òà ñè íèô èí ñàí ëà ðûí - éÿ íè, ìà à øû åù òè éàú ëà ðû íû ãàð øû - ëà éàí âÿ áèð ãÿ äÿð êÿ íà ðà ãîé - ìà üà êè ôà éÿò åäÿí ëÿ ðèí èñÿ 10 äîë ëà ðûí ùà ìû ñû íû ôîí ä ëà ðà âåð - äèê ëÿ ðè ìö øà ùè äÿ åäè ëèð. Áó ðà äà îí ñóç äà êè ôà éÿò ãÿ äÿð ýÿ ëè ðè îëàí èí ñàí ëà ðûí ùàí ñû ïñè õî ëî æè ñÿ áÿá ëÿð äÿí áó úöð äàâ ðàí äûã ëà - ðû èñÿ éå íÿ äÿ ãåé ðè- ìöÿé éÿí ãà ëûð. Ñî ñèî ëîã ëàð èñÿ èä äèà åäèð êè, îí ëà ðû áó úöð äàâ ðà íû øà ñþâã åäÿí âàð ëû îë ìà ëà ðû äå éèë, ñà äÿ úÿ âàð ëàí ìàã ö öí þç ëÿ ðèí äÿ ôîð - ìà ëàø äûð äûã ëà ðû õÿ ñèñ ëèê êåé ôèé - éÿ òè íèí àð òûã äàø ëàø ìûø îë ìà ñû - äûð. Àì ìà áó ìÿ ñÿ ëÿ íèí áèð áàø - Ïóë èíñàíû íåúÿ äÿéèøèð? ãà ìà ðàã ëû òÿ ðÿ ôè äÿ âàð. ÀÁØ- äà 2016-úû èë äÿ áö òöí õåé ðèé éÿ ãó - ðóì ëà ðû íûí ùå ñà áû íà ïóë êþ öð - ìöø ùå ñàá ëàð à û ëûá, îí ëà ðûí ñà - ùèá ëÿ ðè ìöÿé éÿí ëÿø äè ðè ëèá. Îð òà ñòà òèñ òèê íÿ òè úÿ éÿ ýþ ðÿ, îð òà òÿ - áÿ ãÿ äÿí îëàí ÿùà ëè õåé ðèé éÿ èø - ëÿ ðè íÿ êþ ìÿê ýþñ òÿ ðÿí ëÿ ðèí úÿ ìè 12%-íè òÿø êèë åäèð. Áó úÿä âÿë äÿ êà ñûá ÿùà ëè 38%-ëèê éåð òó òóð. Éÿ - íè, îð òà ýÿ ëèð ëè èí ñàí ëàð ÿëà âÿ ýÿ - ëèð äÿí êþ ìÿê åò ìÿê äÿ ùÿ âÿñ ëè îë ñà ëàð äà, ñòàí äàðò åù òè éàú ëà ðà à òàí ïóë äàí ãÿ òèé éÿí èú òè ìàè ìÿí ôÿ ÿò ö öí èñ òè ôà äÿ åò ìÿê äÿ ìà ðàã ëû äå éèë. Áö òöí çÿí ýèí ëè éè ïó ëó íóí ìÿá ëÿ üèí äÿí ýÿ ëÿí ëÿ ðèí áàø ãà áèð äþ çöë ìÿç êåé ôèé éÿ òè äÿ þçö - íÿ âóð üóí ëóã äóð. Íÿèí êè èêè ëè âÿ èú òè ìàè ìö íà ñè áÿò ëÿð äÿ, èø âÿ ñÿ - éà ùÿò ýöí ëÿ ðèí äÿ, íà ùàð ôà ñè ëÿ - ñèí äÿ, ùÿò òà äîñ ò ëà ðû èëÿ ÿé ëÿí - ìÿê ìÿã ñÿ äè ëÿ îé íà äûã ëà ðû îéóí ëàð äà áå ëÿ îí ëàð áó ëö çóì - ñóç êåé ôèé éÿ òè þðò- áàñ äûð åäÿ áèë - ìèð ëÿð. Àäè Ìî íî ïî ëè éà îéó íó - íóí êà ìå ðà ìö øà ùè äÿ ëÿ ðè ýþñ òÿ - ðèá êè, îéó íóí ãàé äà ëà ðû íà ýþ ðÿ, âàð ëû îëàí ëà ðûí áå ëÿ õà ðàê òå ðè àíè - äÿí äÿ éè øèð. Îí ëàð îéóí ÿñ íà ñûí - äà äà ùà îõ ñÿñ- êöé ñà ëûð, ãàé - äà ëà ðà ÿìÿë åò ìÿê èñ òÿ ìèð, ìà - ñà äà êû ãÿ ëèá ëÿð äÿí äà ùà î õó íó ìÿ íèì ñÿ ìÿ éÿ úàí àòûð ëàð. Îí ëà - ðà íÿ çà ìàí áèç íåñ ëÿ ðè íèí ñèð ðè èëÿ áàü ëû ñóàë âåð ñÿ íèç, áö òöí úà - âàá ëà ðû þç ÿò ðàô ëà ðûí äà ôûð ëà äà - úàã, íÿ ãÿ äÿð ÿìÿê âåð äèê ëÿ ðèí - äÿí, àüûë ëû ãÿ ðàð ëàð àë äûã ëà ðûí äàí, ðèñ êÿ ýåò äèê ëÿ ðèí äÿí áÿùñ åäÿ - úÿê ëÿð. Ùÿò òà ìö âÿã ãÿ òè éöê ñÿê - òÿ ìè íàò ëû ëûã, ëî òå ðå éà äàí ïóë ûõ - ìà ñû èëÿ ýÿ ëÿí òàì òÿ ñà äö ôè çÿí - ýèí ëèê áå ëÿ èí ñàí ëàð äà áó êåé ôèé - éÿ òè îéà äûð. Èí äè èñÿ áó ìþâ çó ùàã ãûí äà àðàø äûð ìà àïà ðàð êÿí ãàð øû ìà û - õàí ÿí äèã ãÿò ÿ êÿí ìö øà ùè äÿ íè ñè çèí ëÿ ïàé ëà øà úàì. Äå ìÿ ëè, 2014-úö èë äÿ Ñàí- Ôðàí ñèñ êî äà òàì øÿ ùÿð ìÿð êÿ çè ùå ñàá åäèë - ìÿ éÿí áèð ïè éà äà êå è äè íÿ áà - õàí êà ìå ðà ìö øà ùè äÿ àë òû íà àëû - íûá. Ìö øà ùè äÿ êà ìå ðà ñûí äàí ùÿð ýöí íå ÿ ìà øû íûí ïè éà äà ëà ðà éîë âåð äè éè ñà éû ëûá. Áó àç ìûø êè ìè êå - èä äÿ äà éà íûá, éîë âå ðÿí ìà øûí - ëà ðûí ìàð êà âÿ ìî äåë ëÿ ðè äÿ ãåéä îëó íóá. 5 àé ëûã ìö øà ùè äÿ äÿí ñîí ðà ùå ñàá ëà ìà àïà ðû ëûá âÿ ìÿ - ëóì îëóá êè, ïè éà äà êå è äèí äÿ îð - òà âÿ àøà üû ýÿ ëèð ëè èí ñàí ëà ðûí èõ òè - éà ðûí äà îëàí àâ òî ìî áèë ëÿ ðèí 92%- è äà éà íûá, éîë âåð äè éè ùàë äà, áà - ùà ëû ìà øûí ëà ðûí úÿ ìè 19%-è èú òè - ìàè ãàé äà ëà ðà ðèà éÿò åäÿ ðÿê êå - èä äÿ äà éà íûá, éîë âå ðèð. Ëà êèí ìà ëèé éÿ ìÿ ñÿ ëÿ ëÿ ðèí äÿ åòè áàð ëû ëûã, äà ùà äîü ðó ñó, áè ðè íÿ åòè áàð åò ìÿ éÿ ìåé ë ëè ëèê âÿ åòè áàð îëó íàí øå éÿ ñà äèã ëèê ìÿ ñÿ ëÿ ñèí - äÿ êà ñûá âÿ âàð ëû ëàð àðà ñûí äà åëÿ äÿ úèä äè áèð ôÿðã éîõ äóð. Éÿ íè, âàð ëû èí ñàí ëà ðûí åòè áàð ñûç îë äóã - ëà ðû èëÿ áàü ëû éà éûë ìûø èú òè ìàè ùþêì î ãÿ äÿð äÿ þçö íö äîü ðóë ò - ìóð. Ùÿò òà ñî íóí äà ïóë ìö êà ôà - òû îëàí îéóí ëàð äà êà ñûá ëà ðûí ùèé - ëÿ éÿ ÿë àò äû üû ùàë ëà ðûí ñà éû äà ùà îõ äóð. Áó àðàø äûð ìà Ùîë ëàí äè - éà äà àïà ðû ëûá. Ùó ìà íè òàð éàð äûì ôîí ä ëà ðûí - äàí ýÿ ëÿí ðÿé ëÿð äÿ êè öìó ìè ôèê - ðÿ ýþ ðÿ, éàð äûì ëàø ìà ìÿ ñÿ ëÿ - ñèí äÿ âàð ëû ëàð íÿ êà ñûá ëàð äàí äà - ùà ñÿ õà âÿò ëè, íÿ äÿ îí ëàð äàí äà - ùà ÿëè áÿð ê äèð. Îð òà ëà ìà èë ëèê ýÿ ëè - ðè 300 ìèí äîë ëàð äàí éó õà ðû îëàí - ëàð ýÿ ëè ðèí 4,4%-íè õåé ðèé éÿ èø ëÿ - ðè íÿ õÿð ú ëÿ éèð. Áó äà îð òà âÿ êà - ñûá ÿùà ëè íèí õÿð ú ëÿ äè éèí äÿí ñà - äÿ úÿ áèð áà øà ìÿá ëÿü ëÿ ðèí ùÿú - ìèí äÿ äà ùà ãà áà ðûã ýþ ðö íöð. Íö ìó íÿ êè ìè áèð èí ñà íà îð ãàí êþ ö ðöë ìÿ ñè ö öí 5000 ìèí êà - ñûá èí ñà íûí 1 äîë ëàð ãîé ìà ñû èëÿ áèð âàð ëû íûí áèð äÿ ôÿ éÿ 5000 äîë ëàð ãîé ìà ñû íû ìö ãà éè ñÿ åäÿ áè ëÿð ñè - íèç. Áó çà ìàí âàð ëû íûí êà ñûá äàí äà ùà úî ìÿðä äàâ ðàí äû üû èä äèà åäè ëÿ áèë ìÿç. Êà ñû áûí àé ëûã 100 äîë ëàð ìà àø äàí 1 äîë ëàð âåð ìÿ ñè èëÿ àé ëûã ýÿ ëè ðè äîë ëàð îëàí èí ñà íûí 5000 äîë ëàð ãîé ìà ñû ùÿð èêè ñè íèí êþ ìÿê åäÿð êÿí åé íè úöð ùå ñàá- êè òàá àïàð ìà ñû äå ìÿê äèð. Ñà äÿ úÿ âàð ëû ëàð ýÿ ëèð ëÿ ðè èì êàí âåð äè éè ö öí äà ùà èðè ìÿá ëÿü äÿ éàð äûì ëàð åäÿ áè ëèð. Èí ýè ëèñ äè ëèí äÿí òÿð úö ìÿ åäÿí: Åë úàí ÑÀË ÌÀÍ ÃÛ ÇÛ ТЯРЪЦМЯ 15

7 www. kaspi. az ПРОЗА www. 16 n Эцнел Шамилгызы Ñÿ ìÿä Áåù ðÿí ýè éÿ âÿ íÿ íÿì Ìö íÿâ âÿ ðÿ Úî ðàá éó õó äà àéàã ãà áû ýþð - ìöø äö. Àéû ëàí êè ìè éó õó ñó íó ùà - ìû äàí áè ðèí úè þç òà éû íà äà íûø äû. Îí äàí ñÿñ ûõ ìà äû. Ñÿí äå ìÿ, òîð áà äà êû ýöë ëö úî ðàá ëàð äà ñþù áÿ - òÿ ãó ëàã êÿ ñè ëèá ìèø. Åëÿ õÿ áÿ ðè äÿ îí ëàð éàé äû. Îí ëàð äà, î áè ðè ëÿð äÿ - ùå áè ðè àí ëà ìûð äû ëàð éó õó ýþð ìÿê íÿ äèð, íå úÿ îëóð? Áà ëà úà Ãà ðà Úî - ðà áûí ÿò ðà ôû íà òîï ëà øûá äÿ ôÿ- äÿ ôÿ ñî ðó øóð äó ëàð. Î äà ÿâ âÿë- ÿâ âÿë ùÿ - âÿñ ëÿ, ñîí ðà úàí äÿð äè áà øû íû àøà üû ñà ëûá, ýþð äö éö ìÿ íà ñûç, éà äà ùÿ ëÿ ìÿ íà ñû íû àí ëà ìà äû üû éó õó íó îí ëà - ðà äà íû øûð äû: Áèð õà íûì Áà ëà úà íû òÿê- òÿê úÿ íÿ îòà üû íà à üû ðûð âÿ ÿëèí - äÿ òóò äó üó ùöí äöð äà áàí ëû, éàí ëà ðû à ûã, îõ èí úÿ áèð ãà äûí àéàã ãà áû - ñû íû îíà óçà äûð. Äå éèð êè, àë áó íó, àð òûã ñÿ íèí äèð. Áà ëà úà éó õó ñó íó äà íû øàí êè ìè ïû ûë òû ëàð áàø àëûá ýå äèð äè: - Úî ðàá àéàã ãà áû íû íåé íèð? - Þçö äÿ úî ðà áûí áèð òà éû. - Þçö äÿ êè øè úî ðà áû. - Þçö äÿ ùöí äöð äà áàí ãà äûí àéàã ãà áû ñû íû... Ùÿð àüûç äàí áèð àâàç ýÿ ëèð äè. Áè - ðè äå éèð äè, ãàð äàø, è ÿ éèí ûð ò ëà äû, ãà áà üà ýå äÿ úÿê ñÿí, ìþ òÿ áÿð áèð õà íûì ñÿ íÿ áÿõ øèø âå ðèá, î áè ðè äå éèð äè, àøèã îëà úàã ñàí, òåç ëèê ëÿ òîð áà ìû çà éå íè úî ðàá ýÿ ëÿ úÿê... Òîð áà äà êû ýöë ëö úî ðàá ëàð äà äå - äè- ãî äó éàé ìàã äàí éî ðóë ìóð äó ëàð. Áàø ãà äèë äÿ äà íû øàí êàï ðîí êàë - ãîò êà ëàð äàí åøè äèá éà ðûì- éà ïà ëàã áà øà äöø äöê ëÿ ðè ñþç ëÿ ðè äÿ ùà ìû éà äà íû øûð äû ëàð. Ýó éà êàë ãîò êà ëàð Áà - ëà úà Ãà ðà Úî ðà áà óë òè ìà òóì ýþí - äÿð ìèø äè ëÿð: - Ñÿ ñè íè êÿñ ñèí, îòóð ñóí éå ðèí - äÿ! Î úöð àéàã ãà áû ëàð úî ðàá ëà ýå - éèë ìèð. Àðà éà éå íè äÿá ñàë ìà ñûí! Ýåò ñèí î ãà ðà- ãó ðà àéàã ãà áû ëà ðûí è èí äÿ èé ëÿí ñèí, ùå êè ìèí éå ðè íÿ äÿ ýþç äèê ìÿ ñèí! Ñþç- ñþù áÿò ëÿð áèð éà íà, òîð áà - äà êû áö òöí úî ðàá ëàð îíóí éó õó ýþ - ðÿ áèë ìÿ ñè íÿ ïà õûë ëûã åäèð äè ëÿð. Îí - ëàð áèë ìèð äè ëÿð éó õó ýþð ìÿê íÿ äèð, íå úÿ îëóð? Áÿë êÿ áó äà ùÿ éàò äà ãàë ìà üûí áàø ãà áèð ôîð ìà ñû äûð? Ùà ìû ýö ìàí åäèð äè êè, éó õó ýþð - ìÿ éè þé ðÿí ñÿ ëÿð, ýÿ ëÿ úÿê äÿ òÿù ëö - êÿ ùèññ åäÿí êè ìè, ÿí ñîí ìÿ ãàì - äà éó õó ëàð àëÿ ìè íÿ êþ ÿ áè ëÿð ëÿð. Áó ìöì êöí îë ñà, äà ùà áó òîð áà äà óçóí éà øà ìàã ö öí äóà ëàð åëÿ ìÿ - éÿ äÿé ìÿç. Áö òöí úî ðàá ëàð ùÿð ýöí éó õó ýþð ìÿê àð çó ñóé ëà ýå úÿ íè ãàð øû ëà - éûð äû ëàð. Ùÿð ñÿ ùÿð äÿ àéû ëûá íèô ðÿò ëÿ Áà ëà úà Ãà ðà Úî ðà áà áà õûð äû ëàð. Îíó òåç- òåç àúû ëà éûð, î áè ðè òà éûí äàí àé ðû ñà ëûð, àõ òà ðàí äà òàï ìà üà êþ - ìÿê åëÿ ìèð, áà äà ëàã ýÿ ëèð, Àëè Úî - ðàá ëàð Ãà íó íó íó ïî çóð - ñà ùèá òîð - áà éà ÿë àòàí äà áè ëÿ- áè ëÿ îíó ãà áà - üà âå ðèð äè ëÿð. Î äà ùÿð äÿ ôÿ ùÿ ìèí ãà íó íó äóà êè ìè áÿð ê äÿí îõó éóð, ãÿ ðè áÿ øÿ êèë äÿ øàí ñ ëû û õûð, ñà ùè áèí ÿëè íèí éà äû íà äöø ìöð, ùÿì äÿ þç ñè ðàÿ òå äè úè ñÿ ñè èëÿ òîð áà äà êû áö òöí úî ðàá ëà ðû âèú äàí ëà ðû èëÿ áàø- áà øà ãî éóð äó: - Ñà ùèá êè ìè ñå ñÿ, þëö ìÿ áèð àä äûì éà õûí ëà øàí î îëà úàã, ùå êèì áóí äàí ãà à áèë ìÿç. Ùå êèì þç íþâ áÿ ñè íè áàø ãà ñû íà âå ðÿ áèë - ìÿç. Ùà ìû þçö íÿ, þç þëö ìö íÿ úà - âàá äåù äèð, ö ýöí òåç, áåø ýöí ýåú, îí ñóç äà ùà ìû íûí ñî íó ýÿ ëÿ úÿê! Úî ðàá ëàð èñÿ âèú äàí ëà ðû íûí ñÿ ñè - íè öðÿê ëÿ ðèí äÿ êè êèí ëÿ ñóñ äó ðóð äó - ëàð: Íè éÿ èëê äÿ ôÿ éó õó íó î ýþð äö? Îíóí íÿ éè áèç äÿí àð òûã èäè àõû? îõ ëà ðû äö øö íöð äö êè, î éå íÿ éó õó ýþ ðöð, àì ìà éà ïà õûë ëûã äàí, éà ãîð õó äàí, éà äà áèð áèú ëè éè âàð äå éÿ, ùå êÿñ ëÿ áþ ëöø ìöð. Çà ìàí êå äèê úÿ áó ôèê ðè äÿ þç - ëÿ ðèí äÿí óçàã ëàø äûð äû ëàð, Áà ëà úà Ãà ðà Úî ðà áû ñóñ ãóí òà éû èëÿ áèð ýÿ àíîð ìàë åëàí åëÿ äè ëÿð. Îíóí áà øû íà ùà ìû íûí áà øû íà ýÿë ìÿ éÿí áèð ùà äè - ñÿ ýÿë ìèø äè. Äå ìÿ ëè, î, àíîð ìàë èäè. Éà âàø- éà âàø îíà íèô ðÿò ëÿ ðè äÿ àçàë äû, äå äè ëÿð îí ñóç äà éà çûã äû, íè éÿ ùÿð ýöí àúû ëà éûá ùÿì þçö ìö - çöí, ùÿì äÿ îíóí êå ôè íÿ ñî üàí äîü ðà éàã. Áå ëÿ úÿ, ùÿ éàò ÿâ âÿë êè àõà ðû íà äþí äö, éà äà úî ðàá ëàð þç ëÿ ðè íè åëÿ àïàð äû ëàð êè, ýó éà ùÿð øåé óíó äó - ëóá. Áó òîð áà íûí éà íûí äà øêàô äà áàø ãà áèð êþù íÿ òîð áà äà âàð èäè. Îð äà íèñ áÿ òÿí ãà ëûí úî ðàá ëàð éà øà - éûð äû. Ùÿð äÿí òîð áà ëàð äà êû úî ðàá ëàð ñà ùè áèí ñÿù ëÿí êàð ëû üû óú áà òûí äàí áèð- áè ðè íÿ ãî íàã ýå äèð äè ëÿð. Áÿ çÿí åëÿ îëóð äó áèð úî ðàá þìöð ëöê ãî íàã êè ìè áàø ãà òîð áà äà éà øà ìà ëû îëóð - äó. Õö ëà ñÿ, ýöí ëÿ ðèí áèð ýö íö ìÿ - ëóì îë äó êè, ñÿí äå ìÿ ãîí øó òîð áà - äà êû þòÿí ãûø ëàð äàí ãà ëàí ÿí éàø ëû úî ðàá äà áó éó õó ùàãã- ùå ñà áûí - äàí äó éóã äö øöá. Òîð áà éà ãî íàã ýÿ ëÿí ãà ëûí áèð úî ðàá õÿ áÿð ýÿ òèð - ìèø äè êè, ãî úà äå éèð: Åù òè éàò ëû îë - ñóí ëàð, áèð- áèð ëÿ ðèí äÿí áÿðê éà ïûø - ñûí ëàð. Ãà áàã äàí äàð ëûã ýÿ ëèð. - Åù! - äå éèá, ÿâ âÿë úÿ ýöë äö, ñîí ðà êþêñ þòöð äö Áà ëà úà Ãà ðà Úî - ðàá. - Áóí äàí àð òûã íÿ äàð ëûã? Ùà - ðà äà ýþ ðö ëöá àäàì ëàð ö - äþðä úî - ðà áû öñò- öñ òÿ ýå éèí ñèí? Èêè ñè áÿñ äèð äÿ. Àë, áó äà ñÿ íÿ äàð ëûã! Áà ëà úà Ãà ðà Úî ðà áûí î áè ðè òà éû åøèò äèê ëÿ ðèí äÿí ãîð õóá áèð àç äà òà - éû íà ãû ñûë äû: - Ñà ùèá íå ÿ úî ðà áû öñò- öñ òÿ ýå éè íèð- ýå éèí ñèí, îí ñóç äà áèç áÿä áÿõ ò ëèê äÿí ùÿ ìè øÿ ëàï àë òà äö - øÿ úÿ éèê. Áà ëà úà Ãà ðà Úî ðàá àí ëà éûð äû, îí ëàð áà ëà úà îë äó üó íà ýþ ðÿ ÿí àë ò - äàí ýå éè íè ëèð ëÿð, ùÿì äÿ áè ëèð äè êè, ìÿùç áó íà ýþ ðÿ ýåú äà üû ëà úàã ëàð, þìöð ëÿ ðè óçóí îëà úàã. Àì ìà áó ùÿ ãè ãÿò äÿ îí ëà ðû õîø áÿõò, éà áÿä - áÿõò åäÿí ùå íÿ òàï ìûð äû äå éÿ, äö øöí äöê ëÿ ðè íè ùå þç òà éû íà äà äå ìèð äè. Äàð ëûã îí ëàð ö öí éîõ, ñà ùèá ëÿ ðè ö öí ýÿë äè. ßê ñè íÿ, ñà ùèá õà íû ìû èëÿ àé ðûë äû äå éÿ, ýöë ëö úî ðàá ëàð, õà ðè - úè äèë äÿ äà íû øàí êàë ãîò êà ëàð òîð áà íû òÿðê åëÿ äè ëÿð, áóð äà éàë íûç áèð- áè ðè íÿ áÿí çÿ éÿí ãà ðà- ãó ðà, ýþ éöì òöë, áî - çóì òóë êè øè úî ðàá ëà ðû ãàë äû, éåð ëÿ ðè ýå íèø ëÿí äè. Áàø âå ðÿí ùà äè ñÿ óçóí ìöä äÿò äÿí ñîí ðà ùà ìû éà éå íÿ î éó õó íó õà òûð ëà äû, áó äÿ ôÿ èñÿ Áà ëà - úà Ãà ðà Úî ðà áû éó õó ñó íà ýþ ðÿ òÿá - ðèê äÿ åëÿ äè ëÿð. Àì ìà áó ðà ùàò ëûã îõ ÿê ìÿ äè. Úî ðàá ëà ðûí äàð ëû üû äà òîð áà äà êû áèð ãà ðà úî ðàá èòÿí äÿí ñîí ðà áàø ëà - Áàëàúà Ãàðà Úîðàáùåêàéÿ äû. Äå éè ëÿ íÿ ýþ ðÿ àðä- àð äà áàø âå - ðÿí èò êè ëÿð ñà ùè áÿ ïèñ òÿ ñèð åëÿ ìèø äè. Äöç äöð, úî ðàá èò êè ñè ãà äûí éîõ ëó - üóí äàí àüûð ýÿ ëÿ áèë ìÿç, àì ìà àäàì ëàð ùÿð øå éè çÿí úèð âà ðè ãàâ ðà - éûð, áèð ìÿ ñÿ ëÿ èëÿ áàø ãà áèð ùà äè ñÿ àðà ñûí äà åëÿ äÿõ ëè ñèç ÿëà ãÿ ëÿð ãó - ðóð, áà òèë èíàí ú ëà ðà î ãÿ äÿð êþê ëÿ - íèð ëÿð êè, àäè áèð úî ðà áûí äà éî õà ûõ ìà ñû èòÿí èí ñàí ëà - áè çèì ùå êà - éÿ äÿ áèð ãà äûí ëà èçàù îëó íóð, ñîí ðà ùèñ ñ ëÿð úî øóð, úî øóð âÿ ñà ùèá àúû üû - íû úî ðàá ëàð äàí û õûð. Òÿ áèè êè, éàë íûç úî ðàá ëàð áå ëÿ äö øö íöð äö ëÿð. ßñ ëèí äÿ èñÿ, Ñà ùèá ñà äÿ úÿ úî - ðàá ëà ðû íû úöò- úöò, áè ðè íè î áè ðè íèí ãó - úà üû íà ãî éóá éó ìóð ëà ìàã ëà ñàõ ëà - ìà üû ãÿ ðà ðà àë ìûø äû. Áó ðà äà úî - ðàá ëà ðûí ýö ìàí åëÿ äè éè êè ìè, ñåâ äè - éè ãà äû íû ãó úà üûí äà áÿðê- áÿðê ñàõ - ëà éûá áó ðàõ ìà ìàã èñ òÿ éèí äÿí ñþù - áÿò áå ëÿ ýå äÿ áèë ìÿç äè. Èòÿí ãà ðà úî ðàá èñÿ Áà ëà úà Ãà ðà Úî ðà áûí î áè ðè òà éû èäè... ÿ òèí ýöí ëÿð áàø ëà äû. Úî ðàá ëàð éå íè ìî äåë ëÿð ýþð ìöð, ùÿð äÿ ôÿ éó - éó ëóá òîð áà éà ýÿ ëÿí äÿí ñîí ðà áèð àç äà ãî úà ëûð, þëÿí ëÿ ðèí éå ðè íÿ òÿ çÿ - ëÿ ðè àëûí ìûð äå éÿ, òîð áà äà ãà ëàí ëàð äà ìÿ éóñ îëóð, þç ëÿ ðè íè áÿä áÿõò ùèññ åäèð äè ëÿð. Ùà ìû ñû éû üû øûá Áà ëà - úà Ãà ðà Úî ðà áà éàë âà ðûð äû ëàð. Éàë - âà ðûð äû ëàð êè, ýþð äö éö áàø ãà éó õó - ëà ðû äà äà íûø ñûí. Î èñÿ äîñ ò ëà ðû íà òîõ òàã ëûã âåð ìÿê äÿí áàø ãà ùå íÿ äà íû øà áèë ìèð äè. Éó õó ñó ìþ úö çÿ âè îë äó üó íà, ýÿ ëÿ úÿê äÿí õÿ áÿð âåð äè - éè íÿ ýþ ðÿ, ùÿì äÿ ñîí ýöí ëÿð äÿ þç ñþù áÿò ëÿ ðè èëÿ îí ëà ðû òîõ äàò äû üû ö öí îíó Áþ éöê Ãà ðà Úî ðàá àä ëàí äûð - ìà üà áàø ëà ìûø äû ëàð. Èëê ñÿñ ëÿ íèø äÿ åòè ðàç åëÿ ìèø, ñåâ ìÿ ìèø äè áó ìö - ðà úèÿ òè. Àì ìà ñîí ðà òÿê ëè éèé ëÿ ìö - áà ðè çÿ äÿ áþ éö éÿí åãî ñó íó ñóñ äó - ðà áèë ìÿ ìèø äè. Î, òÿê éà øà ìà üû, òÿê éàò ìà üû, éà íûí äà êû íûí ôè êèð ëÿ ðè - íè ñî ðóø ìà äàí, ìö çà êè ðÿ ëÿ ðÿ òÿê ãî øóë ìà üû, äà íûø ìà üû, þçö íöí äÿ, åëÿ èòÿí òà éû íûí äà ÿâÿ çè íÿ äà íûø - ìà üû þé ðÿí ìèø äè. Áèç úàí ëû äå éè ëèê, úàí ëû ëà ðà õèä - ìÿò åäÿí áèð ýå éèì íþ âö éöê. Äöí - éà äà åëÿ íÿñ íÿ ëÿð âàð êè, ùÿ éà òû óü - ðóí äà ìö áà ðè çÿ àïà ðà áèë ìèð. Ìÿí áÿë êÿ ýþ çÿë áèð øëéà ïà îë ñàé äûì, âÿ çèé éÿò áàø ãà úöð îëàð äû. Îí äà äà ìö áà ðè çÿ àïà ðà áèë ìÿ éÿ úÿê äèì å, àì ìà ÿí àçûí äàí àéàã äà éîõ, áàø äà ýÿ çÿ úÿê äèì, ùÿì äÿ áÿñáÿë ëè øëéà ïà- þì ðöì úî ðàá- þì ðöì - äÿí äà ùà óçóí îëà úàã äû. Áè çèì þì ðö ìö çöí óçóí ëó üó ãèñ ìÿ òè ìè çÿ äö øÿí àéàã ëàð äàí àñû ëû äûð. Áèð úî ðàá éà ðà íàí äà áèë ìèð ñà ùè áè íèí àéàã ëà ðû íå úÿ îëà úàã. Áè - çèì ñà ùè áèí àéàã ëà ðû øö êöð ëö äöð. Éà äû íûç äà äûð ýöë ëö- ýöë ëö úî ðàá ëàð íÿ ëÿð äà íû øûð äû? Ùÿð úî ðàá äà áèð úöð þëöð, áè ðè àçàð äàí, áè ðè ãî úà ëûá äå éÿ, áè ðè äè ýÿð òà éû èòèá äå éÿ... ßê ñÿð úî ðàá ëàð éà áà øûí äàí, éà äà öðÿ éèí äÿí áàø ëà éûð ãî úàë ìà - üà. Áÿ ëè, äà áàí ùèñ ñÿ äÿ éåð ëÿ øèð öðÿ éè ìèç. Áèð úî ðà áûí þëö ìö öðÿ - éèí äÿí áàø ëà éûð ñà, îí äà áó ýÿë ùà - ýÿë ÿê ñÿ ðÿí öðÿ éèí öçöë ìÿ éè, öçöë - ìÿ éè, ñîí ðà äà ñö çö ëöá äå øèë ìÿ éè èëÿ ñî íà à òûð. Þëöì áàø äàí áàø ëà - éûð ñà, îí äà ñÿ áÿá êàð éà áàø, éà äà îíóí éà íûí äà êû áàð ìàã äûð. Þëöì áà øû ìû çà âÿ öðÿ éè ìè çÿ äö øÿí äÿ - ëèê ëÿð äèð, î õàë äûã úà, áþ éö äöê úÿ áè - çè þçö íÿ ÿ êèð. Úî ðàá ëàð éà î, àð òûã Áþ éöê Ãà ðà Úî ðàá äûð, åëÿ äè éè ñþù áÿò ëÿð ìà ðàã - ëû äûð, éà äà éà õûí äèí ëÿ éÿ íè íè èòè ðèá äå éÿ îíà ãó ëàã àñ ìà üà áàø ëà ìûø - äû ëàð. Îí ëàð Áà ëà úà Ãà ðà Úî ðàá äàí éó õó ýþð ìÿ éè þé ðÿ íÿ áèë ìÿ ìèø äè - ëÿð, àì ìà Áþ éöê Ãà ðà Úî ðàá äàí ýåð ÿê ëèê ëÿ áà ðûø ìà üû, áèð- áèð ëÿ ðè íè ñåâ ìÿ éè, ôÿ äà êàð îë ìà üû þé ðÿí - ìèø äè ëÿð. Î, Áþ éöê Ãà ðà Úî ðàá îëàí äàí ñîí ðà äà ùà áèð úöò ëöê þëÿí äîñ ò ëà ðà ñà ëàì àïàð äû. Ñîí ðà íÿ ñÿ îë äó, ÿò - ðà ôà ñà êèò ëèê þê äö, ñà ùèá óçóí ìöä äÿò òîð áà íûí àü çû íû à ìà äû. Ùà ìû áó íó Áþ éöê Ãà ðà Úî ðà áûí Ñÿ áèð ëè îëóí! úöì ëÿ ñè íèí ùèê ìÿ òè ùå ñàá åëÿ äè. Ñå âèíú àð äûí úà ñå âèíú ýÿë äè, îõ êå ìÿ äè êè, ñà ùèá ãîí øó òîð áà äà êû úî ðàá ëà ðû äà îí ëà ðà ãàò äû. Áö òöí éå íè ëèê ëÿð êè ìè áó äà îí ëà ðû èëê ýöí ëÿð äÿ õîø áÿõò åëÿ äè. Àì ìà ñîí ðà éàø ëû ëàð äàí äÿù øÿò ëè øåé ëÿð åøèò äè ëÿð. Ñÿí äå ìÿ, áó úöð éó ìóð - ëà íûá ñàõ ëàí ìàã ñà ùèá öí ðà ùàò ëû üû òÿ ìèí åëÿ ñÿ äÿ îí ëà ðà îõ çè éàí - ìûø. Áèð äÿ ôÿ ãó úàã ëàø ìà âàõ òû è ÿ - ðè äÿ ãà ëàí úî ðàá òàì ãó ðó ìà éûá - ìûø äå éÿ, ùÿð èêè úî ðà áû ãÿ ðè áÿ ãî - õó éà áö ðö ìöø, ñà ùèá îí ëà ðû ùå ýå - éèí ìÿ äÿí éó éóë ìà üà ýþí äÿð ìèø - äè. Áó äà áèð úî ðà áûí ùÿ éà òû áî éó éà øà éà úà üû ÿí òÿù ãè ðà ìèç, ÿí äÿù - øÿò ëè ùàë ëàð äàí áè ðè äèð. Àõû îíóí âÿ - çè ôÿ ñè ýå éèë ìÿê, àéàã äà äà üûë ìàã - äûð. Áèð úî ðàá àõû íÿ éÿ ýþ ðÿ ýå éèë - ìÿ äÿí éó éóë ñóí? Áó ùàë äà èí äè äå éÿ úÿê ëÿ ðèì ëÿ ìö ãà éè ñÿ äÿ ùå - äèð, öí êè ìèí äÿ áèð úö òöí áà øû íà ýÿ ëÿð. Úî ðàá ëà ðûí ùÿ ìèí ýöí åøèò - äèê ëÿ ðè ÿñàñ ãîð õóíú ùÿ ãè ãÿò áî øà - ëàí ðå çèí ëÿð ëÿ áàü ëû èäè. Äàâàìû ñÿùèôÿ 17-äя

8 Áàëàúà Ãàðà Úîðàá Øÿõñè (Яввяли сящифя 16-да) Î áè ðè òîð áà äàí ýÿ ëÿí úî ðàá ëàð äå éèð äè ëÿð êè, ãó úàã ëàø ìà âàõ òû öñ òÿ ãà ëàí úî ðà áûí ðå çè íè òåç áî øà ëà úàã, íÿ òè úÿ äÿ úî ðà áûí áèð òà éû ñû ðà äàí û õà - úàã, î áè ðè òà éû äà àâ òî ìà òèê, îíóí ëà áèð ýÿ þëö ìÿ éó âàð ëà íà úàã. Éó ìàã êè ìè éà øà ìà üà áàø ëà ìàã - ëà ðûí äàí îõ êå ìÿ ìèø äè. Ãîí øó òîð áà äàí ýÿ ëÿí éàø ëû úî ðàá ëàð äà ñà äÿ úÿ ãîð õó ëà ðû íû áþ ëö øöð äö ëÿð, áó íóí íå úÿ áàø âå ðÿ úÿ éè, ðå çèí ëÿ ðèí áèð äÿí ìè, éà âàõò êå äèê úÿ, éà äà ùÿð äÿ ôÿ éó éóë äóã úà áî øà ëà - úà üû ùå áè ðè íÿ ìÿ ëóì äå éèë äè. Ùÿ ëÿ ùå áèð úöò ëö - éöí áà øû íà áó íà áÿí çÿð ùà äè ñÿ ýÿë ìÿ ìèø äè. Ùà - ìû ýþ çö íö Áþ éöê Ãà ðà Úî ðà áà äèê ìèø äè. Úî ðàá - ëàð òåç- òåç Áþ éöê Ãà ðà Úî ðà áû éàí ëà éûð, ñþù áÿ òÿ ÿ êèð, îí äàí ìÿñ ëÿ ùÿò, ùÿò òà éà ëàí äàí áå ëÿ îë ñà, íÿ ñÿ öìèä ëè ñþç ëÿð åøèò ìÿê èñ òÿ éèð äè ëÿð. Áþ éöê Ãà - ðà Úî ðàá áèð äÿí- áè ðÿ áó ãÿ äÿð úî ðà áûí îíóí óçóí ìöä äÿò äèð þé ðÿø äè éè òÿê ëè éè ïîç ìà üû íà òàá ýÿ òè ðÿ áèë ìèð äè. Áèð äÿí åëàí åëÿ äè êè, ñÿ ùÿð û õûø éî ëó íó ùà ìû éà ñþé ëÿ éÿ úÿê. Ùà ìû íûí áåé íèí äÿí åé íè ñóàë êå äè: Íè éÿ ñÿ ùÿð? Íè éÿ íþâ áÿ òè äÿ ôÿ éà òûá- äó ðàí - äàí ñîí ðà? Áö òöí úî ðàá ëàð ñóñ äó ëàð âÿ áèð äà ùà ùå âàõò èíàí ìà äû ëàð êè, Áþ éöê Ãà ðà Úî ðàá éó õó ýþð ìöð. Ýå úÿ ïû ùà ïû äöø äö: - Ýþ ðöð ñÿí? Ñîí ðà äà óòàí ìà äàí äå éèð, åëÿ áèð úÿ î éó õó íó ýþ ðöá ìöø. - Íî îë äó áÿñ áó ýå úÿ ëÿð áè çèì êè ìè ñà äÿ úÿ éà òûð ìûø? - Éÿ ãèí éó õó äà òà ïà úàã äà û õûø éî ëó íó. - Áÿë êÿ áèð éîë òà ïûá áèç äÿ éó õó ëàð àëÿ ìè íÿ êþ - ÿê? - Ýþ ðÿ ñÿí, î, áó íó íå úÿ åäèð? - Îíó áèë äè éè ãÿ äÿð ÿê ñèí! Ýþ ðöð ñöç íå úÿ áàé ãóø äó? Áè çÿ éó õó ëà ðû íå úÿ ýþð äö éö íö äå ìÿ - éèí úÿ, åëÿ áå ëÿ áÿä áÿõò êþ êöí äÿ äÿ ãà ëà úàã. Áþ éöê Ãà ðà Úî ðàá ñÿ ùÿð àéû ëàí äà ùå þçö äÿ áèë ìèð äè: äà íû øà úàã ëà ðû íû éó õó äà ýþ ðöá; ùÿ ãè ãÿ - òÿí, áà øû íà ýÿ ëèá; éîõ ñà ñà äÿ úÿ óé äóð ìà äûð? Ùà ìû ãèä äÿò ëÿ, íèô ðÿò ëÿ âÿ äÿ öìèä ëÿ îíà ãó ëàã êÿ ñèë ìèø äè. Ùÿò òà áèð íå ÿ éó ìàã áèð ëÿ øèá îíó éó - õà ðû û õàð ò äû ëàð êè, ùà ìû ðà ùàò ýþð ñöí, àé äûí åøèò ñèí. Áþ éöê ñþ çÿ áàø ëà äû: - Áèð äÿ ôÿ éó éóë ìà üà ýå äÿí äÿ àí òèê âàð, áÿë êÿ äÿ éöç, ìèí àäè úî ðàá þì ðö ãÿ äÿð éà øû îëàí, òîð - áà äà éà øà ìà éàí, äå éè ëÿ íÿ ýþ ðÿ îõ äàí, ëàï- ëàï îõ äàí úî ðàá ëûã äàí ûõ ìûø, ñà ùè áèí ÿí ÿçèç ÿø éà - ñû îë ìóø éóí úî ðàá ëà ñþù áÿ òè ìè çè õà òûð ëà éû ðàì. Îíóí äà ñþù áÿò åëÿ ìÿ éÿ êèì ñÿ ñè éîõ èìèø éÿ ãèí, éà äà ÿ íÿ ñè íèí àë òû íà ñàë ìà üà óçóí ìöä äÿò äÿí ñîí ðà úî ðàá òàï ìûø äû äå éÿ, öðÿ éè íè ìÿ íÿ áî øàë - äûð äû... Óçóí áî üàç úî ðàá ëàð Áþ éö éöí ñþ çö íö êÿñ äè: - Íÿ àí òèê âàð, íÿ úî ðàá îë ìàã äàí ûõ ìûø úî ðàá? Ñÿí áóí ëà ðû éó õó äà ýþð ìö ñÿí? - Éîõ, äå äèì àõû, áèð äÿ ôÿ éó éóë ìà üà ýå äÿí - äÿ ðàñ ò ëàø ìû øûã. Áàø ãà úî ðàá ëàð äèë ëÿ íÿí úöò ëö éö àøà üû áàñ äû, éå íÿ ïû ùà ïû äöø äö: - Äèí ìÿ éèí, ïà õûë äû äà. Ùå éó õó àäû ÿ êÿð? - Ãî éóí ýþ ðÿê íÿ äå éèð äÿ. - Þëÿí äÿ äÿ ùèê êÿ ñèí äÿí äå øè ëèá þëÿ úÿê, àéàã - äà äà üûë ìàã ãèñ ìÿ òè îë ìà éà úàã áó íóí! ßò ðà ôà éå íÿ ñÿñ ñèç ëèê þê äö. Áþ éö éöí ñÿ ñè áó äÿ ôÿ áà éàã êû êè ìè ýó ðóë äà ìà äû: - Ùÿ ìèí àí òèê âàð úî ðàá äå éèð äè êè, êå ìèø äÿ éàø ëû àäàì ëàð úî ðàá ëà ðà éà ìàã âó ðàð ìûø. Ñàí êè þìöð ëÿ ðè íè äÿ áå ëÿ úÿ óçàò ìàã èñ òÿ éÿí éàø ëû íÿ íÿ - ëÿð òåç- òåç áèð êöí úÿ ÿ êè ëèá, ñà êèò úÿ úî ðàá ëà ðûí þì ðö íö óçà äàð ìûø ëàð. Ãî úà ãà äûí ëàð éà ìàã ö öí ìöõ òÿ ëèô ïàð à ëàð äàí, éà äà þë ìöø úî ðàá ëà ðûí ñàô ãà ëàí îð ãàí ëà ðûí äàí èñ òè ôà äÿ åäèð ìèø ëÿð. Óçóí áî üàç úöò ëöê éå íÿ þçöí äÿí ûõ äû: - ß, áó íÿ äà íû øûð ÿ? Þëö ëÿ ðè äè ðèë ìÿê èñ òÿ éèð, éà áè çè ÿëÿ ñà ëûá? Áàø ãà úî ðàá ëàð éå íÿ îíóí éà íû íû áàñ äû ëàð. Áþ éöê Ãà ðà Úî ðàá äÿñ òÿê ýþ ðöí úÿ éå íÿ úîø äó: - Ñèç ùå áè ëèð ñèç ìÿí íÿ äà íû øû ðàì? Ùå áè ëèð - ñèç éà ìàã íÿ äèð? Éà ìàã áè çèì öí óçó íþ ìöð ëö ëö - éöí ìö âÿã ãÿ òè òÿ ìè íàò û ñû äûð. Óçóí áî üàç ëàð áîé íó íó óçàò äû: - Ìö âÿã ãÿ òè? Áó äóð áè çÿ âÿä åëÿ äè éèí õè ëàñ éî ëó? Ñÿí äå éÿ ñÿí áà ëà úà îë äó üóí âàõ ò ëà ðû, áè çèì ñÿ íè íå úÿ áþ éöò äö éö ìö çö óíóò ìó ñàí. Î áè ðè úî ðàá ëàð äà ùà îíóí ñþ çö íö êÿñ ìÿ äè ëÿð, áó äÿ ôÿ éåð áå éåð äÿí ùà ìû Óçóí áî üà çà ãàù ìàð ûõ äû. - Ùÿ äÿ. Áó äóð ýå úÿ ýþð äöê ëÿ ðèí? Ùàí ñû äöí - éà äà éà øà éûð ñàí ñÿí? Áèç ñà ùè áèí ÿëèí äÿí òó òóá éà ìàã âóð ìàã þé ðÿ äÿê? Íèñ áÿ òÿí úà âàí úî ðàá ëàð: - Ìÿí ùàí ñû ñà þëö íöí ñà ëà ìàò îð ãàí ëà ðû íûí áÿ äÿ íè ìÿ áèð ëÿø ìÿ éè íè èñ òÿ ìè ðÿì! Åé áè éîõ, ãîé áèð àç òåç þëÿê, àì ìà ùèá ðèò îë ìà éàã! - Ýåò áàé ãóø êè ìè òÿê éà øà, éó õó ëà ðû íû äà þçö - íÿ ñàõ ëà äà ùà. Îí ëàð äàí ùå êè ìÿ áèð õå éèð ýÿë - ìÿ éÿ úÿê. Î éó õó ëàð û õûø éî ëó áèë ñÿ åëÿ ñÿ íèí þçö - íö òÿí ùà ëûã äàí û õà ðàð äà. - Ðÿää îë ýþ çö ìö çöí ãà áà üûí äàí! Ñÿí äà ùà Áþ éöê- çàä äå éèë ñÿí! Áå ëÿ úÿ Òÿí ùà Ãà ðà Úî ðàá ãàë äû ðûë äû üû ùöí äöð - ëöê äÿí äö øöá òîð áà íûí ëàï óçàã êöí úö íÿ éîë ëàí äû. Ýå äÿ- ýå äÿ äÿ äî äà ãàë òû ìû çûë äàí äû: - Èí äè êè äöí éà äà ùà ìû ùà ìû éà, èí ñàí ëàð äà áè - çÿ éàë íûç áèð äÿ ôÿ øàíñ âå ðèð. Àì ìà ÿâ âÿë ëÿð áå ëÿ îë ìà éûá. Áå ëÿ îë ìà éûá... Áèð ìöä äÿò ñîí ðà áî øà ëàí ðå çèí ëÿð ùÿ éÿ úàí òÿ áè ëè àë äû. Ãó ðó íóí îäó íà éà íàí éàø ëàð éå íÿ Òÿí ùà Ãà ðà Úî ðà áû õà òûð ëà äû ëàð. Ãó úàã ëà øàí úî - ðàá ëàð ðå çèí ëÿ ðè íèí ñû ðà äàí ûõ ìà ñûí äàí, ãó úàã ëà - íàí úî ðàá ëàð ñà ëà çûì ñûç úî ðàá êè ìè îí ëàð ëà áèð ýÿ àòû ëà úàã ëà ðûí äàí ãîð õóð äó ëàð. ßí îõ ãó úàã ëà íàí - ëàð éà äà ñà ëûð äû Òÿí ùà Ãà ðà Úî ðà áû. öí êè áèð ìöä äÿò ñîí ðà îí ëàð äà áå ëÿ úÿ òÿê ãà ëà úàã äû ëàð. Òÿí ùà èñÿ ùå êè ìè éà õû íà áó ðàõ ìûð äû. Ùà ìû - éà äå äè éè áèð úà âàá âàð èäè: - Ìÿ íÿ áó ùèññ éàä äûð, ìÿí ðå çè íè áî øàë ìàã íå úÿ îëóð, áèë ìè ðÿì. Ýå äèí áà øû íû çà à ðÿ àõ òà ðûí. Ìÿí áó òîð áà íûí ÿí áÿä áÿõò úî ðà áû éàì, ÿë ÿ êèí éà õàì äàí! Î áè ëèð äè úî ðàá ëàð áó íó îõ èñ òÿ äèê äÿí åëÿ ìèð - ëÿð. Ùÿ ãè ãÿ òÿí äÿ, úî ðàá ëàð îí äàí éó õó ëàð àëÿ ìè - íÿ êþ ìÿ éèí ñèð ðè íè þé ðÿí ìÿê èñ òÿ éèð äè ëÿð. Àì ìà íÿ åëÿ ñÿ ëÿð äÿ Òÿí ùà Ãà ðà Úî ðàá òîð áà íûí ãû ñûë äû - üû êöí úöí äÿí ãîï ìàã èñ òÿ ìèð äè. Áÿ çè úî ðàá ëàð íÿ èí äè êè, íÿ éó õó ëàð äà êû äöí éà - éà öìèä ëèé äè. Îí ëàð,ùÿ ãè ãÿ òÿí äÿ, þë ìÿê èñ òÿ éèð - äè ëÿð. Îí ëà ðûí àðà ñûí äà ðå çè íè áî øà ëàí úî ðàá ëàð äà - ùà îõ èäè. Áèð äÿí õà òûð ëà äû ëàð êè, Òÿí ùà Ãà ðà Úî - ðàá éà ìàã äàí äà íû øûð äû. Äö øöí äö ëÿð, ëà çûì ñûç áèð úî ðàá êè ìè þëöá ýåò ìÿê äÿí ñÿ, ñà ëà ìàò ãà ëàí ùèñ - ñÿ ëÿ ðè íè öçöë ìÿê äÿ, äå øèë ìÿê äÿ îëàí áàø ãà ðå çè íè áî øàë ìà ìûø úî ðàá ëà ðà âå ðÿ áè ëÿð ëÿð. Îí äà ùå îë - ìà ñà þç ëÿ ðè íèí äÿ îë ìà ñà, áàø ãà úî ðàá ëà ðûí þì ðö óçà íàð. Áó íó åøè äÿí Òÿí ùà Ãà ðà Úî ðàá éå íÿ òîð - áà äà êû ëà ðà ãàé íà éûá- ãà ðûø äû. Áàõ áó ÿñë öìèä èäè. Éà ìàã! Áàõ áóí äà èäè áö òöí úî ðàá ëû üûí õè ëà ñû! Áö - òöí úî ðàá ëàð áó óíó äóë ìóø êÿø ôè àð çó ëà éûá äóð - ìóø äó ëàð âàð ëûã ëà ðû áî éó. Áö òöí úî ðàá ëàð ãóð áàí ýåò ìÿ éÿ ùà çûð îë äó üó íó äå éèð äè. Òÿí ùà Ãà ðà Úî - ðàá äà áö òöí úî ðàá ëà ðà ýþ ðÿ ñå âè íèð äè. Ýöí ëÿ ðèí áèð ýö íö ñà ùèá éå íè áèð ùîã ãà èëÿ úî - ðàá ëà ðûí àðà ñû íà øûõ- âÿ øèð ñàë äû. Îí ëà ðûí úî ðàá êè - ìè äî üó ëàí äàí áÿ ðè ýþð äöê ëÿ ðè, þé ðÿø äèê ëÿ ðè ÿí ÿñàñ äö çÿ íè ïîç äó. Ðå çèí ëÿ ðè áî øà ëàí òàé ëà ðû òóë - ëà éûá, ðÿí ý ëÿ ðè íèñ áÿ òÿí éà õûí îëàí úî ðàá ëà ðû úöò - ëÿø äèð ìÿ éÿ áàø ëà äû. Áó äà áö òöí áóí äàí ÿâ âÿë êè èë ê ëÿð êè ìè Òÿí ùà Ãà ðà Úî ðà áûí áà øû íà ýÿë äè, ñîí - ðà äÿù øÿò ëè õÿñ òÿ ëèê êè ìè áö òöí òîð áà éà éà éûë äû. Ãó úàã ëàø ìà äà öñ ò äÿ ãàë ìûø úî ðàá ëà ðûí öñ éà íû áàø ëà äû: - Íå úÿ éÿ íè?! Áèç ñè çè ãó úàã ëà éûá èò ìÿ éÿ ãîé - ìà éà úà üûã, íÿ òè úÿ äÿ ðå çè íè ìèç áî øà ëûð äå éÿ çè áèë - ëè éÿ òóë ëà íà úà üûã, ñèç äÿ áàø ãà úî ðàá ëàð ëà êåô åäÿ - úÿê ñèç? Ñÿñ- êöé áèð íå ÿ ýöí ñÿí ýè ìÿ äè. Ñîí ðà òà ëå - ëÿ ðèé ëÿ áà ðûø äû ëàð. Îí ñóç äà áó ýöí ãó úàã äà ýÿ - çÿí ñà áàù ùàí ñû ñà òà éû íû èòèð ìèø áÿä áÿõ òè ãó úàã - ëà éûá èí äè äÿ þç áî øà ëàí ðå çèí ëÿ ðè íèí äÿð äè íè ÿ êÿ - úÿê äè. Ùÿð ÿíä, ñà ùèá îíà òÿ çÿ òàé áÿõø åëÿ ìèø äè, úî ðàá ëàð éå íÿ îíó Òÿí ùà Ãà ðà Úî ðàá à üû ðûð äû ëàð. Î ùÿ ëÿ äÿ äö øö íöð äö êè, úî ðàá ëû üûí õè ëà ñû éà ìàã - äà äûð. Óçóí ìöä äÿò óñàí ìà äàí, ùÿ âÿñ ëÿ áó íó àð çó ëà äû, þçö íÿ äÿ, áàø ãà úî ðàá ëà ðà äà. Àì ìà èí äè öñ ò äÿ ãà ëàí äà ðå çè íè áî øàë äûã úà ùèññ åäèð äè êè, íÿ öðÿ éè íÿ, íÿ äÿ áà øû íà âó ðó ëàí éà ìàã ëàð îíóí áî øà ëàí þìöð ñàï ëà ðû íà, áèð âàõ ò ëàð ñÿðò îë - ìóø, èí äè ñÿ ýÿð ýèí ëèê äÿí áåç ìèø, ãî úàë ìûø ðå çèí - ëÿ ðè íÿ ùå íÿ èëÿ êþ ìÿê åäÿ áèë ìÿç. Àì ìà áö òöí áÿä áÿõò ùà äè ñÿ ëÿð äÿ îë äó üó êè ìè áóð äà äà óúóí - äàí òó òóá ùÿ éà òà ñà ðû ãàë õ ìà ëû õÿ éà ëè áèð êÿí äèð ìþâ úóä èäè - îíóí éà íûí äà òÿ çÿ òà éû âàð äû. Áó òàé ÿâ âÿë êè êè ìè ñóñ ãóí äå éèë äè. Àì ìà äè ëÿ ýÿ òèð äè éè úöì ëÿ ëÿð äÿ àí úàã ñóàë ëàð äàí èáà ðÿò îëóð äó. Òÿ çÿ òà éû îíó ñóàë- ñóàë òà íû éûð äû. Î äà óçóí ìöä äÿò äèð ùå êèì ëÿ ïàé ëà øà áèë ìÿ äè éè ìÿù ðÿì ñèð ëÿ ðè îíóí - ëà áþ ëö øöð äö. Òîð áà éà âàø- éà âàø àðûã ëà éûð, ñîí ðà äàí áèð ëÿø - ìèø éó ìàã ëàð áå ëÿ àçà ëûð äû ëàð. Òÿí ùà Ãà ðà Úî ðàá àð òûã þçö íö òÿí ùà ùèññ åëÿ ìèð äè, àì ìà ýèç ëè- àø êàð ñå âè íèð äè. Ñå âè íèð äè êè, òÿí ùà þë ìÿ éÿ úÿê, éà íûí äà þì ðö íö ùàð úà éà úàã, ðå çèí ëÿ ðè íè éî ëóí äà ñå âÿ- ñå âÿ áî øàë äà úàã áè ðè âàð. Àì ìà Òÿí ùà Ãà ðà Úî ðàá ùå âàõò áèë ìÿ éÿ - úÿê äè êè, ãó úà üûí äà ãûâ ðû ëûá éà òàí áó òÿ çÿ íèí è èí - äÿ øåé òà íè áèð öìèä éà øà éûð. Îíóí éå íè òà éû Òÿí - ùà Ãà ðà Úî ðàá þë ñÿ, ùÿò òà áö òöí òîð áà äà êû úî ðàá - ëàð òÿê ëÿ íèá òö êÿí ñÿ áå ëÿ, Áà ëà úà Ãà ðà Úî ðà áûí áèð ñÿ ùÿð èò ìèø òà éû íûí òà ïû ëà úà üû íà öìèä ëè äèð... èíòåëëåêòè îëìàéàíëàð n Öë âè Áà áà ñîé Ãóç ìàí âÿ Ñåí éîð âàð îë ìàã âÿ èí òåë ëåêò áà ðÿ äÿ ñþù áÿò åäèð ëÿð: Éà ðà äû ëû øûí ñî íóí úó ìÿð ùÿ ëÿ ñè èí ñà íû âÿ äöí éà íû éà ðàò ìàã äûð, Ñåí éîð, áè ëèð ñÿí, áó ìö ãÿä äÿñ êè òàá äà éà çû - ëûá äûð. Òàí ðû ìÿ íè îíà ãàð øû ûõ ìàã äàí ãî ðó - ñóí... àì ìà çÿí ýèí ëÿø äèð ìÿê äÿí äå éèë. Ãóç - ìàí âÿ Ñåí éîð Êàð ëîñ Ôóåí òå ñèí ãÿù ðÿ ìàí ëà - ðû äûð. Ñåí éî ðóí Ãóç ìà íà âåð äè éè úà âàá àäà - ìû äö øöí äö ðöð. Éà ðà äû ëû øûí ñî íóí úó ìÿð ùÿ ëÿ - ñè òàí ðû íûí èí ñà íû éà ðàò ìà ñû îëà áèë ìÿç. Àõû èí - ñàí éà øà ìà ëû âÿ éà ðàò ìà ëû äûð. Áÿñ éà øà ìàã âÿ éà ðàò ìàã áÿñ åäÿð? ßäÿ áèé éàò îëàí éåð äÿ, éîõ. ßäÿ áèé éàò ëà ëàï òàí ðû íûí þçö íö äÿ çÿí - ýèí ëÿø äèð ìÿê îëàð. Ãóç ìàí éà ðà äû úû îë ìà üû íÿ çÿð äÿ òó òóð. Òàí ðû ìÿ íè îíà ãàð øû ûõ ìàã - äàí ãî ðó ñóí... àì ìà çÿí ýèí ëÿø äèð ìÿê äÿí äå - éèë. Äöí éà íû çÿí ýèí ëÿø äèð ìÿê èñÿ ñÿ ìà âè âÿ ãåé ðè ñÿ ìà âè äèí ëÿð, êè òàá ëàð, åëì âÿ ôÿë ñÿ ôÿ èëÿ ìöì êöí äöð. ßäÿ áèé éàò ëà èñÿ âàð ëûã âÿ ìþâ - úóä ëóã ùÿð éþí äÿí ìÿ íà ëà íûð. Áÿ çÿí çà ùè ðè ïëàí äà äè íè âÿ éà òàí ðû íû èí êàð åäèð. Ùÿ ãè ãÿ - òÿ âÿ Òàí ðû éà ÿí éà õûí éå íÿ ÿäÿ áèé éàò äûð. Ìèð çÿ Ôÿ òÿ ëè âÿ Íà çèì Ùèê ìÿò ÿí éàõ øû íö ìó - íÿ äèð. Ìÿí úÿ, îí ëà ðûí ÿñÿð ëÿ ðè Òàí ðû éà âÿ ùÿ - ãè ãÿ òÿ äà ùà éà õûí äûð. Òàí ðû ðà çû ãà ëûð. Âÿ òàí - ðû ðà çû ãà ëàð ñà ñþç äÿí âÿ ÿäÿ áèé éàò äàí çþâã àë ìûø îëóð. Òàí ðû ðà çû ãàë ìà éà äà áè ëÿð. Åé áè éîõ. Òÿ êè ÿäÿ áèé éàò éà ðàí ñûí. Ñÿ íÿò îë ñóí. Ýåú- òåç òàí ðû äà áà ðû øàð. Ãóç ìàí äöí éà äà îëàí ÿñ êèê ëè éèí, íà òà - ìàì ëû üûí ñÿ áÿ áè íè õÿ éàë ýö úö âÿ èí òåë ëåê òèí çÿèô ëè éè íäÿ ýþ ðöð. Éÿ íè, ÿäÿ áèé éà òûí ñÿð ùÿä ñèç òÿ õÿé éö ëö èëÿ ùàð ìî íè éà âÿ ðà ùàò ëûã, çþâã âÿ ùÿç çèí ýåð ÿê ëÿ øÿ úÿ éè íÿ èíà íûð. Áè çèì ÿäÿ áèé - éàò äà à òûø ìà éàí úÿ ùÿò èí òåë ëåê ò äèð. Ùàð äàí ñà îõó äó üó ìÿ ëó ìàò ëà ðû îë äó üó êè ìè ìÿò íÿ êþ - öð ìÿê ïðî ñå ñè äà éàç ëûã äàí õÿ áÿð âå ðèð. Ùÿ - ìèí ìÿ ëó ìàò ëà ðûí ÿí éàõ øû âÿ ñèñ òåì ëè ñè âè êè - ïå äè éà âÿ íÿ çÿ ðèé éÿ êè òàá ëà ðûí äà âàð. Áèð äÿ ùà çûð áÿ äèè ìÿò í ëÿð äÿ. Ôóåí òåñ ðî ìàí ëà ðû íûí ñî ñèàë ôóí ê ñè éà ñû Òîë ñ òîé âÿ Äö ìà ðî ìàí ëà ðû - íûí åñ òå òè êà ñû íà óé üóí ýÿ ëèð. Òîë ñ òî éóí úèä äè, ïåé üÿì áÿ ðà íÿ ùó ìà íèñò ðåà ëèç ìè âÿ Äö ìà íûí ÿé ëÿí úÿ ëè, èðî íè éà ëû ùÿ ãè ãÿò ëÿ ðèí äÿ âàð îëàí ñî - ñèàë ôóí ê ñè éà þçö íö êëàñ ñèê ôîð ìà äà òà ïûð äû. Ôóåí òåñ ñî ñèàë ôóí ê ñè éà íûí îéóí âÿ ÿé ëÿí úÿ åñ òå òè êà ñû íû ÿñàñ ýþ òö ðöð. Áþ éöê, úèä äè ìÿò ëÿá - ëÿ ðè òà ðèõ, ìÿ äÿ íèé éÿò âÿ ÿäÿ áèé éà òûí ÿé ëÿí úÿ ëè åí ñèê ëî ïå äè éà ñû íà å âè ðèð. Èñ òå äàä âÿ èí òåë ëåê òè ñà éÿ ñèí äÿ. Øÿõ ñè èí òåë ëåê òè îë ìà éàí ëàð èñÿ íÿ çÿ ðèé éÿ íè ìÿ íèì ñÿ ìÿ äÿí, îë äó üó êè ìè ìÿ ãà ëÿ, åñ ñå, øåèð, ùå êà éÿ âÿ ðî ìàí ëà ðà éà ìà éûð. Øÿê ñèç êè, îí ëàð äàí Äö ìà âÿ Òîë ñ òîé îë ìàã ýþç ëÿ íèë ìèð. Ùå Ôóåí òåñ îë ìà üà äà ýÿ ðÿê éîõ äóð. Ãóç - ìà íûí äå äè éè êè ìè þç õÿ éàë ýö úö âÿ èí òåë ëåê òè îë ñà àð òûã ëà ìà ñû èëÿ áÿñ äèð. ßêñ ùàë äà âàð îëàí èí òåë ëåê òèí éîõ ëó üó, êà ñàä ëû üû âÿ èìè òà ñè éà ñû èëÿ ãàð øû ëà øû ðûã. Ýþ ðö íÿí èñ òå äàä âÿ èí òåë ëåêò áàø - ãà ëà ðû íà àèä äèð àõû. Ìÿ ñÿ ëÿ íè áèð àç äà ùà äÿ - ãèã ëÿø äè ðÿê. Õà ðèú äÿ áèð ÿäÿ áèé éàò øö íàñ âÿ éà òÿí ãèä è ôè ëàí éà çû û áà ðÿ äÿ áèð ìÿ ãà ëÿ âÿ éà åñ ñå éà çûá. Àç- îõ îõó ìó øóã. Õÿ áÿ ðè ìèç âàð. Øÿõ ñè èí òåë ëåê òè îë ìà éàí î éà çû íûí äà ùà ïèñ áèð âà ðèàí òû íû òÿã äèì åäèð. Ùÿì äÿ þç àäû èëÿ. Éà - õóä, òöðê âÿ àâ ðî ïà ëû èñ òå äàä ëû áèð øàè ðèí øåè ðè èìè òà ñè éà åäè ëèð. Ìè ìå çèñ åñ òå òè êà à üûí äà áó îüóð ëóã ñà éû ëûð äû. Èí äè èñÿ ùÿð êÿñ ñÿð áÿñ ò äèð. Àí úàã øÿõ ñè èí òåë ëåê òè îë ìà éàí ëàð ö öí áó ñÿð - áÿñ ò ëèê õàî ñóí äà áî üóë ìàã äàí ñà âà éû áèð øåé äå éèë. Òàí ðû éà ãàð øû ûõ ñà ëàð äà îëàð äû. Ùå îë - ìà ñà Òàí ðû íû çÿí ýèí ëÿø äè ðÿð äè ëÿð. Ùå îë ìà - ñà þç ìÿò í ëÿ ðè îëàð äû... ПРОЗА 17

9 ийун 2018 n Íÿð ýèç Úàá áàð ëû Áó éà õûí ëàð äà ìöà ñèð ðî ìàí ëàð - äàí áè ðèí äÿ (Ñà áèð Ðöñ òÿì õàí ëû íûí Àêà äå ìè êèí ñîí ÿñÿ ðè ðî ìà íûí - äà) ãàë äû ðû ëàí, áÿë êÿ äÿ, áÿ øÿ ðèé éÿ - òè íà ðà ùàò åäÿí ÿí áþ éöê ïðîá ëåì - ëÿð äÿí áè ðè ùàã ãûí äà áÿ äèè ãÿù ðÿ - ìàí (âÿ ìöÿë ëèô) ìöñ òÿ âè ñèí äÿ òÿã - äèì îëóí ìóø ôè êèð ëÿð ëÿ ãàð øû ëàø äûì. Âÿ áó ìÿ íè ãëî áàë ïðîá ëåì ëÿ ðèí ÿäÿ áèé éàò äà èôà äÿ ñè áà ðÿ äÿ äö øöí - ìÿ éÿ âà äàð åò äè. Áèð îõ ñóàë ëàð ìåé äà íà ûõ äû: Áó, ùàí ñû øÿ êèë äÿ áàø âåð ìÿ ëè äèð? Ùàí ñû âà ñè òÿ èëÿ ðåàë ëàø äû ðûë ìà ëû äûð êè, òÿ ñè ðè òÿê çè áå - íûð... Åëÿ áó ìÿ ãàì äà äà èí ñàí ëàð - äà ñîé, êþê, íÿ ñèë, äîü ìà ëûã, àè ëÿ áàü ëû ëû üû íûí ãû ðûë ìà ñû ìÿ ñÿ ëÿ ñè ìåé äà íà àòû ëûð. Ðî ìà íûí áó ùèñ ñÿ - ñè íè îõó äóã äà åé íè ïðîá ëå ìè, ëà êèí äà ùà ãëî áàë øÿ êèë äÿ, ãàë äûð ìûø ãûð - üûç éà çû û ñû èí ýèç Àé ò ìà òî âó õà - òûð ëà äûì. Äà ùà äÿ ãè ãè, îíóí Êàñ - ñàí ä ðà äàì üà ñû ÿñÿ ðè íè. èí ýèç Àé ò ìà òîâ áö òöí éà ðà äû - úû ëû üû áî éó òöðê äö øöí úÿ òÿð çè íè, òöðê ðó ùó íó, ïñè õî ëî ýè éà ñû íû, äöé - íà äó éó ìó íó âÿ äöí éà éà éà íàø ìà ìî äå ëè íè òÿã äèì åäÿí áèð éà çû û êè - ìè ôÿð ã ëÿí ìèø äèð. Àì ìà áó íóí ëà áÿ ðà áÿð, ùÿò òà áóí äàí äà ùà àð òûã äÿ ðÿ úÿ äÿ îíóí ÿñÿð ëÿ ðèí äÿ áÿ øÿ - ðèé éÿ òÿ âÿ îíóí ãëî áàë ïðîá ëåì ëÿ ðè - íÿ ìàê ñè ìà ëèñò éà íàø ìà ìþâ úóä - äóð. Äè ëèí äÿí, äè íèí äÿí, éà øà äû üû ìÿ êàí äàí, çà ìàí äàí, äþâ ëÿò ãó - ðó ëó øóí äàí âÿ ñ. àñû ëû îë ìà äàí Èí - ñà íûí âÿ Äöí éà íûí ïðîá ëå ìè ùàã - ãûí äà äö øöí ìÿ, î ïðîá ëå ìè ãàë äûð - òÿ áèÿ òèí þçö îíà ãàð øû ýå äèð äè. Þç èí òè ùà ðû èëÿ åòè ðà çû íû áèë äè ðèð äè. Ìöÿë ëèô áó íóí ëà îõó úó ñó íó âó - ðà úà üû áþ éöê - ãëî áàë áèð çÿð áÿ éÿ ùà çûð ëà éûð... Ñîí ðà áÿë ëè îëóð êè, åòè ðàç éàë íûç ùåé âàí ëà ðûí åòè ðà çû äå éèë. Òÿ áèÿ òèí áó åòè ðà çû íûí àë òûí äà äöí éà éà ùÿ ëÿ äî üóë ìà ìûø åì á ðèîí ëà ðûí àíà áÿò - íèí äÿ èêÿí ùÿ éà òà ýÿë ìÿê äÿí èì òè - íà ñû äà éà íûð. Áó äà èí òè ùàð äûð âÿ áó èí òè ùàð ùÿ ëÿ úàí ëû îë ñà äà, èøûã ëû äöí éà íû ýþð ìÿ ìèø, àì ìà îíó äà, îí äà ýå äÿí äÿ éè øèê ëèê ëÿ ðè äÿ, ýÿ ëÿ - úÿê òà ëå ëÿ ðè íè äÿ ÿâ âÿë úÿ äÿí ùèññ åäÿí âàð ëûã ëà ðûí ñÿ ñè íè âà ëè äåé í ëÿ - ðè íÿ - èí ñàí ëà ðà åøèò äèð ìÿê èñ òÿ éèí - äÿí ãàé íàã ëà íûð. Êîñ ìîñ äà éà øà éàí áèð ðó ùà íè - íèí - êîñ ìèê ðà ùèá Ôè ëî ôå éèí éåð öçö íÿ ýþí äÿð äè éè áèð ìÿê òó áó Àìå ðè êà äà - äöí éà íûí ÿí ãëî áàë þë - êÿ ñè âÿ ÿí áþ éöê ýö úö îëàí áèð þë - êÿ äÿ Òðèá éóí ãÿ çå òèí äÿ äÿðú åäè - áàø ëà éûð. Áö òöí áóí ëàð Ôè ëî ôå éèí êîñ ìîñ äà ãÿ ëÿ ìÿ àë äû üû ýöí äÿ ëèê - ëÿð éå ðÿ àò äûã äà áÿë ëè îëóð. Ëà êèí ùà äè ñÿ ëÿ ðèí áó ñÿ áÿá ëÿ ðè - áàø ëà ìà ìÿí øÿ éè òÿã äèì åäèë ìÿ ìèø äÿí ÿâ - âÿë èí ñàí îâ ëà äû äè ëåì ìà ãàð øû ñûí - äà ãî éó ëóð: Íÿ åò ìÿ ëè? ßýÿð íÿ çÿ ðÿ àë ñàã êè, ìÿê òóá, ÿñ ëèí äÿ, Ðî ìà ïà ïà ñû íà - äöí éà - íûí èêè àïà ðû úû äè íèí äÿí áè ðè íèí ðÿù áÿ ðè íÿ öí âàí ëà ìûø äû, î çà - ìàí äè ëåì ìà íûí íå úÿ áþ éöê äÿ - ðèí ëèê äÿ òÿã äèì åäèë äè éè íè àí ëà ìàã ÿ òèí îë ìàç. Ìöÿë ëèô áó äöí éà éà èí ñàí ýÿ ëè øè íè, îí ñóç äà, ÿí ýÿë ëÿ éÿ áè ëÿí Àäÿì þâ ëà äû íà ãàð øû û õàí äè íèí (ÿñ ëèí äÿ, äè íè ãó ðóì ëà ðûí) þç ýÿ ëÿ úÿ éè íè áè ëÿí âÿ áó íà åòè ðàç åäÿí åì á ðèîí ëà ðûí äöí éà éà ýÿë ìÿ - ìÿê èñ òÿ éè íè (èí òè ùà ðû íû) íå úÿ ãàð øû - ëà éà úà üû íû ñóàë îëà ðàã ìåé äà íà àò - ìàã ëà ñè òóà ñè éà íû äà ùà äà ýÿð ýèí - ëÿø äè ðèð, åé íè çà ìàí äà äà ãëî áàë - ëàø äû ðûð. Äöíéàéà ýÿëìÿê èñòÿìÿéÿíëÿðèí èíòèùàð ñå èìè... Êàñ ñàí ä ðà äàì üà ñû ïî âåñ òè ùàã ãûí äà ЯДЯБИ ТЯНГИД 2 18 äèë ìÿç îë ñóí, èí ñàí ëà ðûí (îõó úó ëà - ðûí) äèã ãÿ òè íè î èñ òè ãà ìÿ òÿ éþí ëÿí - äè ðÿ áèë ñèí? Ïðîá ëå ìèí ìöÿë ëèô éî - çó ìóí äà þ çö ìö íöí òÿã äè ìè íÿ åù òè éàú âàð ìû? Éîõ ñà, ñà äÿ úÿ, òÿ - ðÿã ãè íèí, åë ìè èí êè øà ôûí âÿ ñ. ùàí ñû íÿ òè úÿ ëÿð ëÿ ñî íóú ëàí äû üû úàí ëû, ïðî - ôåñ ñèî íàë éà çû û ãÿ ëÿ ìè èëÿ òÿñ âèð åäèë ñÿ, éå òÿð ëè äèð? Ìöÿë ëèô ìö íà ñè - áÿ òè (ùÿì äÿ à ûã ìö íà ñè áÿò), ìþâ ãå éè ìöò ëÿã äèð ìè? Àäû ÿ êè ëÿí ÿñÿð äÿ ãàë äû ðû ëàí ìÿ ñÿ ëÿ ðî ìàí è èí äÿ ðî ìàí øÿê - ëèí äÿ òÿã äèì åäèë ìèø äè. Éÿ íè èêèí úè áèð õÿòò êè ìè êå èð äè âÿ ÿñÿð áö òöí - ëöê ëÿ áó ïðîá ëåì öçÿ ðèí äÿ ãó ðóë - ìà ìûø äû... Ùÿò òà áèð ãÿ äÿð äÿ äÿ - ãèã ëÿø äè ðÿ áè ëÿ ðÿì. Àêà äå ìè êèí ñö - íè ìà éà ëàí ìà èëÿ äöí éà éà ýÿ ëÿí óøàã ëàð âÿ íÿ ñèë ìÿú ùóë ëó üó, ýå íå - òèê áàü ëû ëû üûí àðà äàí ãàë õ ìà ñû êè ìè ïðîá ëåì ëÿð ùàã ãûí äà äö øöí úÿ ëÿ ðè òÿù ëè ëÿ ÿ êè ëèð äè. îõ áþ éöê áèð íÿñ - ëèí äà âàì û ñû îëàí Âÿ çèð îü ëó àòà îë ìà üû áà úàð ìûð. Âÿ çèð èñÿ ùÿ êèì ëÿ áèð ëèê äÿ îüó ëóí õÿ áÿ ðè îë ìà äàí ñö - íè ìà éà ëàí ìà èëÿ ïðîá ëå ìè ùÿëë åò - ìÿ éÿ ãÿ ðàð âå ðèð... Âÿ áèð îõ àè ëÿ - ëÿð äÿ äöí éà éà ýÿ ëÿí þâ ëàä ëà ðûí, ÿñ - ëèí äÿ, ìÿùç áó úöð ñîé äàí õÿ áÿð - ñèç óøàã ëàð ëà ñå âèí äè éè âóð üó ëà - ìà áà úà ðû üû âàð áó éà çû û íûí. Ùÿì äÿ áèð áà øà òÿã äè ìàò ëà äå éèë, úàí ëû ñè òóà ñè éà éà ðàò ìàã ëà... Ìÿ ñÿ ëÿí, îíóí òöðê ðó ùó íóí, òÿ ôÿê êö ðö íöí, ìÿ íÿ âèé éà òû íûí òÿã äè ìàò û ñû êè ìè òÿ ÿñ ñö ðàò îéà äàí áèð îõ ÿñÿð ëÿ ðè íè õà òûð ëà ñàã, áö òöí áÿ øÿ ðèé éÿ òè íà ðà - ùàò åäÿí, áö òöí èí ñàí þâ ëàä ëà ðû íûí ðó ùó íà, ýÿ ëÿ úÿ éè íÿ âÿ éà øà ìû íà òî õó íà úàã áþ éöê ïðîá ëåì ëÿð ãàë äû - ðûë äû üû íû õà òûð ëà éà ðûã. Åëÿ áèð úÿ ìàí ãóð ò ëàø ìà ìÿ ñÿ ëÿ ñè éå òÿð êè (ùàã ãûí äà ñþù áÿò à à úà üûì Êàñ - ñàí ä ðà äàì üà ñû ùà ðà äà ñà åé íè ïðîá ëå ìèí äà âà ìû äà àä ëàí äû ðû ëà áè ëÿð) áó éà çû û íûí úÿ ìèé éÿ òÿ, äöí - éà éà, èí ñà íà, òÿ áèÿ òÿ íå úÿ êÿ íàð áèð ðà êóð ñ äàí áà õà áèë äè éè, íå úÿ áþ éöê äö øöí úÿ àðåà ëû íà ñà ùèá îë - äó üó ìåé äà íà ûõ ñûí. Ñîí ÿñÿð ëÿ ðèí äÿí îëàí Êàñ - ñàí ä ðà äàì üà ñû íû Àçÿð áàé úàí äè - ëè íÿ òÿð úö ìÿ ñè íè áè òèð äèê äÿí ñîí ðà áó áþ éöê éà çû û íûí áó èñ òè ãà ìÿò äÿ éö ðöò äö éö äö øöí úÿ éî ëóí äà, äå - ìÿê îëàð êè, ñîí êÿø ôè, ãàë äûð äû üû ñîí ÿùÿ ìèé éÿò ëè ãëî áàë ïðîá ëåì ëÿð òîï ëó ñó íà ùÿñð åäèë ìèø ðî ìà íû ùàã ãûí äà òÿ ÿñ ñö ðà òû ìû, ùåé ðÿ òè ìè, äö øöí úÿ ëÿ ðè ìè áþ ëöø ìÿê èñ òÿ éè ðÿì. Ðî ìàí áèð òÿ áèÿò ùà äè ñÿ ñè íèí òÿñ âè ðè èëÿ áàø ëà éûð âÿ åëÿ èëê àí äà - úà áó ùà äè ñÿ - áà ëè íà ëà ðûí îêåàí äà ñö ðö èëÿ öç ìÿ ñè âÿ áèð ëèê äÿ èí òè ùà ðà ýåò ìÿ ñè êîí ô ðàí ñà éî ëà äö øÿí áèð ôó òó ðî ëîã àëè ìèí - Ðî áåðò Áîð êóí éà ðû éó õó ëó, éà ðû ðåàë ëûã âÿ çèé éÿ òèí äÿ òÿé éà ðÿ äÿí îí ëà ðû ìö øà ùè äÿ åò ìÿ - ñè ôî íóí äà òÿñ âèð åäè ëèð. ßâ âÿë úÿ - äÿí áó ãåé ðè- àäè ùà äè ñÿ íèí, íîð - ìà äàí êÿ íàð ñû ðà éû øûí òÿñ âè ðè ùàí ñû ñà áèð ôà úèÿ íèí áàø âåð äè éèí - äÿí õÿ áÿð âå ðèð. ßë áÿò òÿ êè, èí òóè òèâ ãàò äà. Áó ùÿð íÿ äèð ñÿ, ñèì âî ëèê îëà ðàã îõó úó éà îíóí òÿ áèÿ òèí àäè àõû íûí äàí, ñòè õè éà ñûí äà ûõ äû üû íû õà òûð ëà äûð. öí êè òÿã äèì åäè ëÿ úÿê ùÿð íÿ îëà úàã äû ñà, èëê íþâ áÿ äÿ, åëÿ ëèð. À û ëàí ñÿ ùÿð áö òöí äöí éà íû áó õÿ áÿð ëÿ àë õà ëà éûð. Íÿèí êè ùÿ ìèí þë êÿ íèí âÿ òÿí äàø ëà ðû íû, àç ãà ëà, áö - òöí äöí éà íû àéà üà ãàë äû ðûð. Òÿ áèÿ - òèí áèð ïàð à ñû îëàí, àì ìà òÿ áèÿò ãà íóí ëà ðû íà çèää ýå äÿí èí ñàí þâ - ëà äû íûí äöí éà íû íÿ äÿ ðÿ úÿ äÿ ìÿù - âÿ ðèí äÿí îé íàò äû üû, òÿ áèÿò ãà íóí ëà - ðû íû íÿ äÿ ðÿ úÿ äÿ òÿð ñè íÿ å âè ðÿ ðÿê èø ëÿò äè éè, äöí éà éà âÿ þçö íÿ íÿ äÿ - ðÿ úÿ äÿ áþ éöê çè éàí âóð äó üó ðî ìà - íûí ÿñàñ ìþâ çó ñó êè ìè ìåé äà íà û õûð. Áö òöí áó çè éàí ëà ðûí íÿ òè úÿ ñè îëà ðàã Èí ñàí þçö- þçö íÿ ãàð øû - Ùÿ - éà òà ãàð øû äó ðóð. Åë ìè òÿ ðÿã ãè âà ñè - òÿ ñè ëÿ ùà êè ìèé éÿò èä äèà ñû íà äö øöð. Ñö íè èí ñàí éà ðàò ìàã èñ òÿ éèð. Ôè ëî ôåé êîñ ìîñ äàí ýþí äÿ ðè ëÿí øöà ëàð àë òûí äà ìö øà ùè äÿ èëÿ åò äè éè êÿø ôè à ûã ëà éûð: ùà ìè ëÿ ãà äûí ëà ðûí áÿò íèí äÿ îëàí åì á ðèîí ëà ðûí àíà íûí àë íûí äà ãûð ìû çû ëÿ êÿ øÿê ëèí äÿ éà - íàí äàì üà âà ñè òÿ ñè ëÿ äöí éà éà ýÿë - ìÿê èñ òÿ ìÿ äèê ëÿ ðè íè äå éèð. Îíóí áó êÿø ôè áö òöí áàø âå ðÿí ëÿ ðèí àð õà - ñûí äà ñè éà ñÿ òèí äà éàí äû üû íÿ òè úÿ ñè èëÿ éå êóí ëà øûð (áàø ãà úöð äå ñÿê, Èí - ñà íû Òÿ áèÿ òÿ ãàð øû ãî éàí äà, åë ìè þç ÿëèí äÿ òÿù ëö êÿ ëè ýö úÿ å âè ðÿí äÿ Ñè éà ñÿò äèð!). Ñÿí äå ìÿ, äöí éà íûí ñó ïåð ýöú ëÿ ðèí äÿí áè ðè îëàí Àìå ðè - êà éà (îíóí ãÿ çåò ëÿ ðèí äÿí áè ðè íÿ) ìÿê òóá öí âàí ëà éàí Ôè ëî ôåé ðóñ òÿä ãè ãàò û ñû äûð âÿ ÊÃÁ èñ òÿ éè èëÿ ùÿ ëÿ éåð äÿ èêÿí ñö íè èí ñàí éå òèø äèð - ìÿê ëÿ ìÿø üóë èìèø. Ìÿã ñÿä êîì - ìó íèçì èäå éà ñû íû ùå áèð ìà íåÿ - ñèç áö òöí äöí éà äà éà éà áè ëÿ úÿê, àè ëÿ, íÿ ñèë, ìèë ëè- ýå íå òèê áàü ëû ëûã äóé ìà éàí úàí ëû ìà øûí ëà ðûí èñ òåù - ñà ëû èìèø. Áó èñ òÿ éè íè ùÿð âà ñè òÿ èëÿ ðåàë ëàø äûð ìàã àð çó ñóí äà îëàí êîì ìó íèñò ùà êè ìèé éÿò ñîí äà áèð åë ìè òÿä ãè ãàò û ñû íûí áó áà úà ðû üû íû ñè éà ñè ìà ðàã ëàð ëà äÿ éÿð ëÿí äè ðÿ ðÿê ëà áî ðà òî ðè éà éà ðà äûð âÿ áþ éöê úÿ çà ìöä äÿ òè àë ìûø ãà äûí ìÿù áóñ ëàð - äàí èí êóá øÿê ëèí äÿ èñ òè ôà äÿ åò ìÿ éÿ Áó õÿ áÿð áö òöí äöí éà íû ñèë êÿ - ëÿ éèð. Èí ñàí ëàð êö ÿ ëÿ ðÿ àõû øûð ëàð. Úÿ ìèé éÿ òè àø ãûí ëûã áö ðö éöð. Áó õÿ áÿ ðè äó éàí ëàð äàí âÿ þç äö øöí - úÿ ñè åòè áà ðè ëÿ Ôè ëî ôå éèí ôè êèð ëÿ ðè íè äÿ, êÿø ôè íè äÿ äÿñ òÿê ëÿ éÿí ëÿð äÿí áè ðè (ùÿì äÿ îõ àç ñàé ëû ëàð äàí áè ðè) ôó òó ðî ëîã àëèì Ðî áåðò Áîð ê äóð. Êà òàê ëèç ìèí, ôÿ ëà êÿò ëÿ ðèí èí ñàí þâ ëà äû íûí ùÿð àí áà øû öçÿ ðèí äÿ îë - äó üó, äöí éà íûí ùÿð àí äà üûë ìàã ëà ãàð øû- ãàð øû éà äà éàí äû üû Ðî áåðò Áîð êóí äö øöí úÿ ëÿ ðèí äÿ þç òÿñ äè ãè - íè òà ïûð. Áà ëè íà ëà ðûí êöò ëÿ âè øÿ êèë äÿ - ñö ðö èëÿ èí òè ùà ðà ýåò äè éè áèð ìÿí - çÿ ðÿ íè ñåéð åäÿð êÿí éó õó èëÿ ýåð - ÿê ëèê àðà ñûí äà êå èä äÿ ìö øà ùè äÿ îëó íàí áó ìÿí çÿ ðÿ íèí òÿ ÿñ ñö ðà òûí - äàí óçóí çà ìàí û õà áèë ìÿ éÿí àëè - ìèí ìö øà ùè äÿ ëÿ ðè èëÿ Ôè ëî ôå éèí êÿø - ôè àðà ñûí äà ìà ðàã ëû áèð ïà ðà ëåë ëèê âàð. Áÿ øÿ ðèé éÿ òèí ýå äè øà òû íû, ñîí ëó - üó íó, ñö ðöê ëÿí äè éè ãëî áàë åêî ëî æè ïðîá ëåì ëÿ ðèí ùàí ñû ôÿ ëà êÿò ëÿ ðÿ éîë à à áè ëÿ úÿ éè íè ùèññ åò äèê ëÿ ðè ö öí áà ëè íà ëàð êöò ëÿ âè øÿ êèë äÿ èí òè ùà ðà éîë àë äûã ëà ðû êè ìè ùÿ ëÿ àíà áÿò íèí äÿ èêÿí äöí éà äà êû òà ëå ëÿ ðè íè, ñîí ëóã ëà - ðû íû ùèññ åäÿí, ãëî áàë âÿ ôÿð äè ïðîá - ëåì ëÿ ðèí âàð ëû üû íû äÿðê åäÿí åì á - ðèîí ëàð äà åé íè øÿ êèë äÿ éà øà ìà åòè - ðàç åäèð, äöí éà éà ýÿë ìÿê äÿí áî - éóí ãà û ðûð ëàð. Áó åì á ðèîí ïåñ ñè - ìèç ìè íèí ñÿ áÿ áè îí ëà ðûí þç àãè áÿò - ëÿ ðè íè ýþð ìÿ ëÿ ðè, äöí éà äà íÿ ëÿð ëÿ öç ëÿ øÿ úÿê ëÿ ðè íè èí òóè òèâ îëà ðàã ùèññ åò ìÿ ëÿ ðè äèð. Áó ìÿ ãàì äà áó ùèññ åò ìÿ èëÿ áÿ ðà áÿð áàø ãà áèð èí úÿ ìÿ ãàì - âà ëè äåé í ëÿ ðèí, àòà- àíà íûí äöí éà éà âÿ èí ñàí ëà ðà ìö íà ñè áÿò - äÿ òþ ðÿò äèê ëÿ ðè ÿìÿë ëÿ ðèí ùÿ ëÿ äöí - éà éà ýÿë ìÿ ìèø þâ ëàä ëà ðûí òà ëå éè íÿ ìöÿé éÿí òÿ ñè ðè íèí îëà úà üû ôÿð çèé - éÿ ñè äèð. Ùÿ éàò äà ùå áèð ÿìÿë úà - âàá ñûç ãàë ìûð äö øöí úÿ ñè ìåé äà íà àòû ëûð. Äàâàìû ñÿùèôÿ 19-äà

10 ßââÿëè ñÿùèôÿ 18-äÿ ßñÿ ðèí òÿã äèì åò äè éè ÿñàñ èäå - éà ëàð äàí áè ðè, áÿë êÿ äÿ, áè ðèí úè ñè åëÿ áó äóð: Íÿ ùà éÿò êè, áà øà äöø - ìÿê ëà çûì äûð: ñóá éåê òèí òþ ðÿò äè éè ùå áèð øÿð ÿìÿë ôè çè êè îëà ðàã îíóí - ëà áèð ëèê äÿ áó äöí éà äàí êþ öá ýåò - ìèð. Îíóí áè òÿí äþâ ðö èëÿ éî õà ûõ - ìûð. ßê ñè íÿ, ýå íå òè êà òîð ïà üûí äà ôà òàë òî õóì êè ìè þç éå òèø ìÿ ñè íèí èêñ ñà à òû íû ýþç ëÿ ìÿ éÿ áàø ëà éûð. Áó èñÿ î äå ìÿê äèð êè, èí ñàí þâ - ëà äû íÿ ñèë- íÿ ñèë þç ÿìÿë ëÿ ðè íÿ ýþ ðÿ úà âàá âåð ìÿ ëè äèð. Îíóí ýö íà ùû þâ - ëà äû íûí, íÿ âÿ ñè íèí, íÿ òè úÿ ñè íèí... áîé íóí äà éöê îëà ðàã ãà ëà úàã. Ìÿí úÿ, åëÿ áèð úÿ áó èäå éà íûí âàð - ëû üû, ÿñÿð áî éó òÿñ äè ãè íè òà ïàì èíàí äû ðû úû ëû üû áå ëÿ, ÿñÿ ðèí ÿùÿ ìèé - éÿ òè âÿ àê òóàë ëû üû ùàã ãûí äà îõ øåé äå éÿ áè ëÿð. Ôè ëî ôåé êîñ ìîñ äà áó êÿø ôèí âÿ ýåð ÿê ëè éèí èôà äÿ è ñè, úÿ ìèé éÿ òÿ àò äû ðû úû ñû äûð ñà, Ðî áåðò Áîðê äà éåð öçöí äÿ åé íè ïðîá ëå ìè äÿðê åäÿí âÿ éîë ýþñ òÿ ðÿð êÿí ñàü ëàì ìÿùç áó ñÿ íà éå äÿ à ëûø äûã ëà ðû ö öí àè ëÿ ëÿ ðè íè äî ëàí äû ðàí àäàì ëà - ðûí öç- öçÿ ýÿë ìÿ ñè, û õûø û ëàð äàí - ÿëèí äÿ êè ïëà êà òà ßýÿð Êðåìë ñè - ëàù ëàí äûð ìà éà ðû øû íû áÿð ïà åò ñÿ, ìÿí þçö ìö éàí äû ðà úà üàì! - éà - çàí áèð ãû çûí éàí äû ðûë ìà ñû (þçö íö éàí äûð ìà ñû äå éèë, éàí äû ðûë ìà ñû!) âÿ ñ. îõó úó íó äþâ ðöí òà íûø ùà äè ñÿ ëÿ - ðè íÿ äîü ðó àïà ðûð. Çà ìàí, ìö ùèò, ïðî ôåñ ñèî íàë úà ñû íà âÿ äÿ ãèã òÿñ âèð åäè ëèð. Åé íè çà ìàí äà îõ ôÿð ã ëè äöí éà ïðî ñåñ ëÿ ðè âÿ ëè äåð ëÿ ðè õà òûð - ëà äû ëûð: Ôè äåë - áèç ñÿ íèí ëÿ éèê!, Éà ñî ñèà ëèçì - éà þëöì!, Ñÿä äàì - ñÿí áè çèì ãàð äà øû ìûç ñàí!, Ãÿä - äà - Ãÿä äà ôè!, Ãÿä äà- ãÿä äà- Ãÿä äà ôè!, Åøã îë ñóí Ñòà ëè íÿ! êè - ìè øöàð ëàð áó íóí ö öí âà ñè òÿ è îëóð. Ìöÿë ëèô ÿëà âÿ ùå áèð âà ñè òÿ éÿ ÿë àò ìà äàí, ñà äÿ úÿ, ïëà êàò ëàð ëà ôÿð ã ëè ïðîá ëåì ãàé íàã ëà ðû íû - äþâ - ëÿò ëÿ ðè, ëè äåð ëÿ ðè áèð ìöñ òÿ âè éÿ ýÿ òè - ðèð. ßñÿ ðèí ìà ðàã ëû âÿ îðè æè íàë úÿ - ùÿ òè áó ùà äè ñÿ ëÿ ðèí øà ùè äè îëàí ëà - ðûí òÿê úÿ úàí ëû èí ñàí ëàð äå éèë, ùÿì äÿ ùÿð ýå úÿ ðóù ëà ðû áó ìåé äà íû Äöíéàéà ýÿëìÿê äå éèð. Îíóí èðÿ ëè ñöð äö éö âà ðèàíò òÿ ôÿê êö ðöí, äö øöí úÿ òÿð çè íèí, ùÿ - éà òà âÿ òÿ áèÿ òÿ ìö íà ñè áÿ òèí äÿ éèø - äè ðèë ìÿ ñè äèð. Èí ñàí ùà ðà ýåò äè éè íè, íÿ åò äè éè íè äö øöí ìÿê ö öí þçö íÿ Äóð! äå ìÿ ëè, äà éàí ìà ëû äûð! Ðî ìàí äà èí ñà íûí þç ÿìÿë ëÿ ðè - íÿ, þç ùÿ ðÿ êÿò ëÿ ðè íÿ ýþ ðÿ áèð ýöí ìöò ëÿã úà âàá âåð ìÿ ëè îë äó üó èäå - éà ñû ñÿñ ëÿ íèð. Áó èäå éà íûí íÿ òè úÿ - ñè äèð êè, áèð çà ìàí ëàð, àç ãà ëà, äöí - éà íûí éà ðû ñû íà ùþê ì ðàí ëûã åäÿí, èí ñàí ëà ðû þç èäåî ëî æè èñ òè ãà ìÿò ëÿ ðèí - äÿ ñö ðöê ëÿ éÿí ðÿù áÿð ëÿ ðèí äÿ ðóù - ëà ðû ñà êèò ëÿø ìÿê, þç äöí éà ëà ðû íà ÿ êèë ìÿê èã òè äà ðûí äà äå éèë. Îí ëàð úÿ çà êè ìè èêè äöí éà àðà ñûí äà êû çöë ìÿò äÿ äî ëàø ìàã äà âÿ ÿçàá ÿê ìÿê äÿ äèð ëÿð. Ïðîá ëå ìèí äà ùà áèð ìà ðàã ëû éþ - íö âàð: Êàñ ñàí ä ðà äàì üà ñû íû êÿøô åäÿí Ôè ëî ôå éèí - Àí ä ðåé Êðûë ò ñî âóí þçö íöí àòà ñûç, àíà ñûç, àòûë ìûø áèð óøàã îë ìà ñû äà òÿ ñà äö ôè äå éèë. Êþ - êö íöí îë ìà ìà ñû íà áàõ ìà éà ðàã äöí éà éà ùþê ì ðàí ëûã èñ òÿ éèí äÿ îëàí áó áèî ëîã àëèì ñîí ðà äàí ùÿ - ãè ãÿ òè äÿðê åò äè éè ö öí êîñ ìèê ðà - èñòÿìÿéÿíëÿðèí èíòèùàð ñå èìè... Êàñ ñàí ä ðà äàì üà ñû ïî âåñ òè ùàã ãûí äà ñèí ýþç ëÿ ðè ãàð øû ñûí äà - úàí ëû éà - éûì äà à ûã êîñ ìî ñà û õà ðàã èí òè - ùàð åò ìÿ ñè èäè) èëÿ òà ìàì ëà íûð. Ìÿòí è èí äÿ ìÿòí... Áó õà òè ðÿ ëÿð èñÿ åò äè éè ùÿ ðÿ êÿ òèí Òàí ðû éà (Òÿ - áèÿ òÿ) ãàð øû ýåò ìÿê îë äó üó íó îíóí öçö íÿ äå éÿí ìÿù êóì áèð ãà äû íûí - ñåâ äè éè ãà äû íûí þëö ìö âÿ Ôè ëî ôå éèí áèð ýöí ëöê ñåâ ýè íèí àü ðû ñû èëÿ ãî âó ðó ëà ðàã ùþí êöð ìÿ ñè èëÿ áè - òèð: Ìÿí þç êà áè íå òèì äÿ îòó ðóá ùþí êö ðöð äöì. Þçö äÿ úÿ ìè áèð úÿ äÿ ôÿ ýþð äö éöì ãà äû íà ýþ ðÿ ùþí - êö ðöð äöì... Ìÿí áà øà äö øöð äöì êè, îí ñóç áö òöí ýå ðè äÿ ãà ëàí ùÿ éà - òûì äà áÿä áÿõò îëà úà üàì... Áó ñèë êÿ ëÿí ìÿ (ñåâ ýè ùÿð çà - ìàí èí ñà íû îéà äûð - ñþ çöí áö òöí àí ëàì ëà ðûí äà) îíó ùÿ ãè ãÿò ýþð ìÿ - éÿ, äÿðê åò ìÿ éÿ âà äàð åäèð (ìÿùç áóí äàí ñîí ðà î òÿä ãè ãàò ëà ðû íû êîñ - ìîñ äà äà âàì åò äè ðèð. Äè ýÿð òÿ ðÿô - äÿí äÿ, éåð äÿ àïà ðû ëàí åê ñ ïå ðè - ìåí ò ëÿð éà ðûì ûã ãà ëûð, öí êè ÑÑÐÈ äà üû ëûð, ÊÃÁ áèð ñèñ òåì êè ìè þ êöð). Ôè ëî ôå éèí õà òè ðÿ ëÿ ðè (åëÿ ðî ìà íûí ñîí àê êîð ä ëà ðû äà) ôàê ò ëà öç- öçÿ äà éàí ìûø ãÿù ðÿ ìà íûí äö øöí úÿ ëÿ ðè äö øöí úÿ íè ìö äà ôèÿ åäÿí àëèì äèð. Áó íó îíóí äö øöí úÿ ëÿ ðè íè ìö äà ôèÿ åäÿí Åí òî íè Éóí ýåð ùàã ãûí äà äà ñþé ëÿ ìÿê îëàð. Ðî ìàí éàë íûç áó ïðîá ëå ìè äå - éèë, åé íè çà ìàí äà äà êå ìèø ÑÑÐÈ- äÿ éå íè äÿí ãóð ìà äþâ ðö íö, êöò ëÿ âè ñè ëàù ëàí äûð ìà éà ãàð øû ùÿ ðÿ - êà òû, áó èøÿ áþ éöê èí ñàí ãöâ âÿ ëÿ ðè - íèí úÿëá åäèë äè éè íè âÿ ÿýÿð ñè ëàù - ñûç ëàø äûð ìà ïðî ñå ñè áàø ëà éàð ñà, íå úÿ ñî ñèàë áèð ïàð ò ëà éû øûí áàø âå - ðÿ áè ëÿ úÿ éè íè, íÿ ãÿ äÿð àäà ìûí èø - ñèç ãà ëà úà üû íû âÿ ñ. äÿ ïðîá ëåì îëà ðàã ãàë äû ðûð. Àìå ðè êà äà ìåé äà - íà û õàí êöò ëÿ âè èü òè øàø ëàð (òÿ áèÿò - äÿ áà ëè íà ëà ðûí èí òè ùà ðû èëÿ åé íè çà - ìàí äà) ÑÑÐÈ- äÿ äÿ âÿ áèð îõ áàø ãà þë êÿ ëÿð äÿ äÿ (àì ìà õö ñó ñè - ëÿ ÑÑÐÈ- äÿ, öí êè ìöÿë ëè ôèí áó èêè ñó ïåð ýö úö ãàð øû- ãàð øû éà ãîé ìàã, åé íè çà ìàí äà äà ïà ðà ëåë ëÿð àïàð - ìàã èñ òÿ éè îõ öç äÿ äèð) ìåé äà íà ûõ ìàã ëà äöí éà íûí íå úÿ ãëî áàë áèð àõûí è ÿ ðè ñèí äÿ îë äó üó íó õà òûð ëà - äûð. Ùà äè ñÿ ëÿ ðèí áèð- áè ðè èëÿ ÿëà ãÿ ñè - íè òÿã äèì åäèð. Ðî ìà íûí áàø ãà áèð ãà òûí äà òîð - ïà üà äÿôí åäèë ìÿ äè éè ö öí (åé íè çà ìàí äà äà ñàü èêÿí òþ ðÿò äèê ëÿ ðè ÿìÿë ëÿð öçöí äÿí) Ãûð ìû çû ìåé - äàí äà ðóù ëà ðû äî ëà øàí ñî âåò ëè äåð - ëÿ ðè íèí - Ñòà ëè íèí âÿ Ëå íè íèí õÿ éà - ëàò ëà ðû àðà ñûí äà ýå äÿí ñþù áÿò ëÿð âÿ ýå úÿ ëÿð ñÿ éà ùÿ òÿ û õàí áàé ãó øóí áö òöí áó ùà äè ñÿ ëÿ ðèí øà ùè äè íÿ åâ - ðèë ìÿ ñè, ùÿò òà ìöÿé éÿí ìÿ ãàì äà áó íà äþç ìÿ éÿ ðÿê ùþí êö ðöá ãó ðóë - äà éà- ãó ðóë äà éà àü ëà ìà ñû âÿ ñ. òÿñ âèð åäè ëèð. Êöò ëÿ âè èü òè øàø ëà ðûí, ìè òèí ã ëÿ ðèí (ñþù áÿò 90-úû èë ëÿð ùà äè - ñÿ ëÿ ðèí äÿí ýå äèð) òÿñ âè ðè, ñè ëàù ñûç - ëàø äûð ìà éà ãàð øû û õàí èí ñàí ëàð ëà äî ëà øàí ëè äåð ëÿð îë ìà ñû äûð... Èêè ãöòá àðà ñûí äà ïà ðà ëåë ëèê Ìîñ ê âà äà - Ãû çûë ìåé äàí äà éàí äû ðû ëàí ãûç ëà åé íè âàõ ò äà Àìå ðè êà äà þë äö ðö ëÿí ôó òó ðî ëîã âà ñè òÿ ñè ëÿ äÿ ìåé äà íà àòû ëûð. Ñè éà ñÿò è äîñ òó, ïðå çè äåí ò ëè - éÿ íà ìè çÿä ëè éè íè âåð ìèø âÿ ìÿ - ãàì äàí (áö òöí ñè éà ñÿò è ëÿð êè ìè) ñè éà ñè äè âè äåíò êè ìè éà ðàð ëàí ìà üà à ëû øàí Îëè âåð Îð äîê îíó çÿð áÿ àë - òû íà ãî éóð âÿ àç üûí ëàø ìûø êöò ëÿ éÿ, àø ìûø èí ñàí ëà ðà ôó òó ðî ëî ãó éåì êè ìè, ãóð áàí êè ìè àòûð. Áîð êó Ôè ëî - ôå éèí éåð öçöí äÿ äà âàì û ñû êè ìè òÿã äèì åò ìÿ ñè áó íóí ö öí éå òÿð ëè îëóð. Þç àðà ëà ðûí äà ñþù áÿò ÿñ íà - ñûí äà ìÿñ ëÿ ùÿò àë äû üû ãðóï éîë äà - øû íûí äö øöí úÿ ëÿ ðè íè þçö íÿ ñÿðô åò - äè éè êè ìè âå ðÿí ñè éà ñÿò è íè òÿñ âèð åäÿí éà çû û ñè éà ñè îéóí ëà ðûí íÿ ëÿ - ðè, êèì ëÿ ðè âÿ ùàí ñû øÿ êèë äÿ ãóð áàí âå ðÿ áè ëÿ úÿ éè íè äÿ õà òûð ëà äûð. Ðî ìà íûí ÿí ìà ðàã ëû úÿ ùÿò ëÿ - ðèí äÿí áè ðè äöí éà íûí èêè ñó ïåð ýö - úö - ÑÑÐÈ èëÿ Àìå ðè êà àðà ñûí äà ùà äè ñÿ ïàé ëà øû ìû äûð. Áóí äàí áàø - ãà, åì á ðèîí ëà ðûí äöí éà éà ýÿë ìÿê - äÿí èì òè íà åò ìÿ ñè êÿø ôè íèí êå ìèø áèî ëîã àëèì îëàí áèð ðó ñà àèä îë ìà - ñû äûð. Àì ìà äèã ãÿò åäÿê: ùÿ ìèí ðóñ ìÿê òó áó ÑÑÐÈ ìÿ êà íûí äà äå - éèë - Àìå ðè êà äà äÿðú îëó íàí áèð ãÿ - çåò äÿ àï îëóí ìàã ö öí ÿâ âÿë úÿ Ðî ìà ïà ïà ñû íà, äî ëà éû ñû èëÿ ñÿ Àìå ðè êà âÿ òÿí äàø ëà ðû íà öí âàí ëà - éûð (áó íóí þçö äÿ ìÿ ñÿ ëÿ íèí ãëî - áàë ëû üû íû îõó úó éà àò äûð ìàã ö öí èñ òè ôà äÿ åäèë ìèø áèð ïðè éîì äóð). Áó íóí ëà äà áó èêè äöí éà - äþâ ëÿò ãàð øû- ãàð øû éà ýÿ òè ðè ëèð. Àé ò ìà òî âóí åì á ðèîí ëà ðûí äî - üóë ìàã èñ òÿ ìÿ ìÿ ñè ôàê òû íà úà âàá êè ìè, û õûø éî ëó êè ìè èëê áà õûø äàí îð òà éà ãî éó ëàí àáîð ò ëà ðà äà éîõ ùè áÿ åâ ðè ëèð. öí êè ðî ìà íûí ÿâ âÿ - ëèí äÿ î åëÿ áèð ýö úÿ ìà ëèê äèð êè, ùàí ñû óøà üûí ùàí ñû âà ëè äåé í äÿí, íå úÿ äöí éà éà ýÿ ëÿ úÿ éè íè áå ëÿ ãÿ - ðàð âåð ìÿê èã òè äà ðûí äà äûð. Ãà äûíèí êóá ëà ðà ìö íà ñè áÿ òè, îíà: Ñÿ íèí éå ðè íÿ èí êóá îë ìà üû àð çó åäÿí îí - ëàð ëà ãà äûí òà ïà áè ëÿ ðèê, - äå ìÿ ñè èëÿ þçö íö ýþñ òÿ ðèð. Ñî éóã ãàí ëû ëû üû, åò äè éè ùÿ ðÿ êÿ òè íîð ìàë ãÿ áóë åò ìÿ - ñè îíóí äöí éà éà èí ñàí ýÿ òè ðèë ìÿ ñè ïðî ñå ñè íÿ íå úÿ ìå õà íè êè áèð ìö - íà ñè áÿò äÿ îë äó üó íó ýþñ òÿ ðèð. Ðó - íà íûí èñÿ: äÿù øÿò äÿ áóí äà äûð úà âà áû ôà úèÿ íèí áþ éöê ëö éö íö âÿ ùÿëë îëóí ìà ñû ö öí êöò ëÿ âè øöóð äÿ éè øè ìè íÿ åù òè éàú îë äó üó íó ìåé - äà íà û õà ðûð. Ñîí ðà äàí ìÿùâ åò äè éè ãà äû íûí ãàð øû ñûí äà ýö íà ùû íû éó ìàã ö öí âÿ þç éàí ëûø ëû üû íû áà øà äöø äö éöí - äÿí Êðûë ò ñîâ êîñ ìèê ðà ùè áÿ åâ ðè ëèð. Îíó äà äå éÿê êè, Êðûë ò ñî âóí àïàð äû üû òÿú ðö áÿ ëÿð ìàí ãóð ò ëà ðûí - ñö íè èí ñàí ëà ðûí äÿñ òÿ ëÿð ëÿ, îð äó ëàð - ëà éà ðàí ìà ñû ìÿ ñÿ ëÿ ñè íè àê òóàë - ëàø äûð ìûø îëóð êè, áó ïðîá ëåì, èí - ýèç Àé ò ìà òîâ éà ðà äû úû ëû üû íûí ÿí àê - òóàë ïðîá ëåì ëÿ ðèí äÿí áè ðè äèð. Êðûë ò ñî âóí ðî ìàí äà øÿõ ñè ôà - úèÿ ñè äÿ âàð. Îíóí þçö íöí äÿ, ñåâ äè éè, àì ìà îí äàí óøàã èñ òÿ - ìÿ äè éè ö öí àáîðò åò äè éè ãà äû íûí äà, ñîí ðà äàí áèð úÿ äÿ ôÿ ýþ ðöø ñÿ äÿ, àøèã îë äó üó âÿ îíà ùÿ ãè ãÿ òè ñþé ëÿ äè éè ö öí âó ðóë äó üó Ðó íà íûí äà òà ëå éè ôà úèÿ ëè ñîí ëóã ëà áè òèð. Ðà - ùèá Ôè ëî ôå éèí áà øû íà ýÿ ëÿí ëÿ ðè ÿêñ åò äèð ìÿê ëÿ Àé ò ìà òîâ áÿ øÿ ðèé éÿ òÿ õÿ áÿð äàð ëûã åäèð: Òÿ áèÿ òèí ãà íóí - ëà ðû íû ïîç ìà éûí, î ãà íóí ëàð äàí êÿ íà ðà ûõ ìà éûí, îíó ìÿùâ åò ìÿ - éèí. Þçö íöç ìÿùâ îëà úàã ñû íûç. Ðî ìàí Ôè ëî ôå éèí õà òè ðÿ ëÿ ðè (ÿñ - ëèí äÿ, áèò ìÿ íþã òÿ ñè îíóí ùÿð êÿ - èëÿ ñîí ëà íûð: Èí äè Éåð öçöí äÿ îëóá áè çèì ëà áî ðà òî ðè éà íûí òÿú ðö áÿ ëÿ ðè ÿñà ñûí äà äöí éà éà ýÿ òè ðèë ìèø î óøàã ëà ðûí ýþç ëÿ ðè íÿ áàõ ìàã èñ òÿð - äèì. Ìÿí íè éÿ áó áà ðÿ äÿ éà çû ðàì? öí êè áè çèì åò äè éè ìèç ùÿð íÿ èäè ñÿ, äö çÿë äèë ìÿ ñè ìöì êöí îë ìà éà úàã áèð øåé äèð. Áó èí ñàí ëà ðûí àãè áÿ òè íå úÿ îëà úàã äû? Àõû áèð ýöí îí ëàð êèì îë äóã ëà ðû íû áà øà äö øÿ úÿê äè - ëÿð?! Îëàð úÿ ìèé éÿ òÿ ùàí ñû ùÿ ðÿ - êÿò ëÿ ðè èëÿ úà âàá âå ðÿ úÿê äè ëÿð? Ðî ìàí äà äà ùà áèð ìÿí òè ãè ñîí ëóã ìåé äà íà û õûð: ìö ùà ðè áÿ þâ ëà äû îëàí, ôà øèñò áèð àòà íûí (àë - ìàí ëàð Ñòà ëèí ã ðà äà ãÿ äÿð ýÿ ëèá ûõ äûã ëà ðû çà ìàí) ðóñ ãû çû èëÿ ìö - íà ñè áÿ òèí äÿí äöí éà éà ýÿ ëÿí, ëà êèí òÿç éèã ëÿ ðÿ ìÿ ðóç ãàë ìà ñûí äå éÿ àíà íûí óøàã åâè íèí ãà ïû ñû àü çû íà ãîé äó üó àòûë ìûø þâ ëàä (åëÿ Ôè ëî ôå - éèí þçö äÿ èêñ íÿ ñèë èäè) þç ñîé - ñóç ëó üó ö öí äöí éà äàí áó øÿ êèë - äÿ ãè ñàñ àë ìûø äû - ñö íè èí ñàí éå - òèø äèð ìÿê ëÿ... Áó ðà äàí äà áèð íÿ òè - úÿ ùà ñèë îëóð êè, ýÿ ëÿ úÿê èêñ íÿ - ñèë ëÿð äÿ ùàí ñû øÿ êèë äÿ ñÿ ãè ñàñ ëà - ðû íû ðåàë ëàø äû ðà úàã ëàð. Àì ìà íå - úÿ? Áàõ áó, ùÿ ëÿ ãàð øû äà äó ðàí îõ áþ éöê áèð ñóàë äûð? Áþ éöê ãûð üûç éà çû û ñû èí ýèç Àé ò ìà òî âóí áó ðî ìà íû ùÿì äÿ î ñÿ áÿá äÿí äÿ éÿð ëè äèð êè, áö òöí áó ùÿ ãè ãÿò ëÿ ðè ÿñë éà çû û òÿã äè ìà òûí - äà, ÿñë ìö òÿ ôÿê êèð ìî äå ëèí äÿ úàí - ëàí äûð ìàã ëà îõó úó éà éàë íûç ýþ çÿë áèð ÿäÿ áè íö ìó íÿ òÿã äèì åò ìèð, åé íè çà ìàí äà äà ãàð øû äà îíó ýþç - ëÿ éÿí ôÿ ëà êÿò ëÿ ðèí - Øÿ ðÿ ãàð øû Øÿð, Õåé ðÿ ãàð øû Õå éèð! - ïðîã íî çó íó âå ðèð. ЯДЯБИ ТЯНГИД 19

11 ийун 2018 ФИКИР 2 20 n ßñÿä Úà ùàí ýèð Ðöñ òÿì Èá ðà ùèì áÿ éî âóí ññå - íà ðè ñè ÿñà ñûí äà ýöð úö ðå æèñ ñî ðó Åë - äàð Øåí ýå ëà éà íûí ÿê äè éè, åð ìÿ íèàçÿð áàé úàí ëû äîñ ò ëó üóí äàí áÿùñ åäÿí Ãàô ãàç ö ëö éö ôèë ìè íÿ ýþð - êÿì ëè êè íî øö íà ñû ìûç Àéàç Ñà ëà éå - âèí ìÿ ãà ëÿ ñè èëÿ òà íûø ëûã äàí ñîí ðà áàõ äûì. Éà çû û íûí, öñ òÿ ëèê äÿ Õàëã éà çû û ñû íûí þç õàë ãû íûí ïðîá ëåì ëÿ - ðè íÿ áó ãÿ äÿð þýåé ëè éè, òà ðè õè ÿäà - ëÿò äÿí áó ãÿ äÿð óçàã ëû üû, èëà ùè ùÿ - ãè ãÿ òÿ áó ãÿ äÿð áè ýà íÿ ëè éè ìÿ íè, éöí ýöë äå ñÿê, òÿ ÿú úöá ëÿí äèð äè. Ìÿê ð ëè áèð åð ìÿ íè ïÿ ðÿñò ìþâ ãå ñÿð ýè ëÿ éÿí, õö ñó ñè áÿ äèè- åñ òå òèê äÿ éÿ ðè îë ìà éàí áó ñè éà ñè êîí éóí ê - òó ðà íö ìó íÿ ñè ìÿí äÿ äÿ îõ ëà ðû êè ìè èê ðàù ùèñ ñè äî üóð äó. Àì ìà áó íóí áèð èä ðà êè þíÿ ìè äÿ îë äó. Ùà ìû êè ìè ìÿí äÿ áèë äèì êè, Àçÿð - áàé úàí íå ÿ èë ëÿð äèð þç ãîé íóí äà ö áàø ëû èëàí áÿñ ëÿ éèð ìèø. ßñë òðèî äà åëÿ áó äóð - ðå æèñ ñî ðóí ýöð úö îëà, äè ëèí ðóñ úà äà íû øà, áà øûí åð ìÿ íè úÿ èø ëÿ éÿ. Àçÿð áàé úàí û ëû üûí èñÿ ñà - äÿ úÿ àäûí äà ãà ëà. Âÿ þçö íÿ Ìèë ëè Øó ðà êè ìè òÿí òÿ íÿ ëè àä ãîé ìóø ãó - ðó ìóí èðÿ ëè ñöð äö éö âà ùèä íà ìè çÿä êè ìè Àçÿð áàé úà íûí Ïðå çè äåí òè îë - ìàã ñåâ äà ñû íà äö øÿ ñÿí. Ùþð ìÿò ëè Àéàç ìöÿë ëè ìèí ôèë ìè àâ òî ìàò êè ìè éû üûá- ñþ êÿí, ÿí õûð äà ïñè õî ëî æè íöàí ñ ëà ðû íà ãÿ äÿð øÿðù åäÿí, þçö äÿ êè ôà éÿò ãÿ äÿð ìÿí òè - ãè âÿ èíàí äû ðû úû øÿðù åäÿí ìÿ ãà ëÿ - ñèí äÿí ñîí ðà áàø ëà éàí ýå íèø ìö - çà êè ðÿ íè Ãàô ãàç ö ëö éö íÿ èú òè ìàè áà õû øûí íÿ òè úÿ ëÿ ðè äÿ ñàé ìàã îëàð. Íà ëà- ìû õà âó ðàí ëà ðû íÿ çÿ ðÿ àë ìà - ñàã, ôèë ìÿ ìö íà ñè áÿò äÿ áèð- áè ðè íÿ çèää èêè ðÿé ñÿð ýè ëÿí äè. Îë äóã úà áþ éöê ÿê ñÿ ðèé éÿò Àçÿð áàé úàí õàë ãû íû âÿù øè, éûð òû úû, ãà ðà ýö ðóù ó, åð ìÿ íè ëÿ ðè èñÿ ìÿ äÿ - íè, ñè âèë, òÿç éè ãÿ ìÿ ðóç ãà ëàí, ùàã - ãû òàï äà ëà íàí òÿ ðÿô êè ìè ýþñ òÿ ðÿí Ð.Èá ðà ùèì áÿ éî âó áó ÿäà ëÿò ñèç ìþâ ãå éè íÿ ýþ ðÿ êÿñ êèí òÿí ãèä åò - äè. Îíóí Õàëã éà çû û ñû ôÿõ ðè àäûí - äàí ìÿù ðóì åäèë ìÿ ñè áà ðÿ äÿ ùàã - ëû à üû ðûø ëàð ñÿñ ëÿí äè. Áó èò òè ùàì ëà - ðà ðà ùàò, àðûí- àð õà éûí úà âà áûí äàí ýþ ðöí äö êè, Ãàô ãàç ö ëö éö íöí ññå íà ðè ìöÿë ëè ôè áö òöí áóí ëà ðûí î ãÿ äÿð äÿ óìó ðóí äà äå éèë. Éÿ ãèí ÿìèí äèð êè, þç ëÿ ðè íèí õö ñó ñè òÿ ÿñ - ñöá êåø ëè éè èëÿ ñå è ëÿí åð ìÿ íè ëÿð îíó Åð ìÿ íèñ òà íûí Õàëã éà çû û ñû àäû íà ëà éèã ýþ ðÿ úÿê, íàø Ðóñ òàì äå éÿ à üû ðà úàã ëàð. Áÿ çè ëÿ ðè èñÿ ôèë ìèí óçàã äàí ýÿëýÿë äå éÿí åð ìÿ íè ïÿ ðÿñò ìþâ ãå éè íè ìà ëà ëà ìà üà, ùÿò òà áó ñè éà ñè êîí - éóí ê òó ðà þð íÿ éè íèí Àçÿð áàé úà íûí ìÿ íà ôå éè íÿ õèä ìÿò åò äè éè íè ãÿ ðè áÿ áèð ùÿ éà ñûç ëûã ëà ñö áóò åò ìÿ éÿ áàø ëà äû ëàð. Áó íóí ëà äà þç ëÿ ðè íèí ýó éà âèú äàí ëû, îá éåê òèâ, àüûë ëû, úÿ ñà ðÿò ëè îë äóã ëà ðû íû, êöò ëÿ éÿ ãî øóë ìà äûã ëà ðû íû íö ìà éèø åò äèð äè - ëÿð. Ôÿð ãèí äÿ îë ìà äû ëàð êè, áó êöò ëÿ - íèí éîõ, õàë ãûí þçö íöí ôèë ìÿ ìö - íà ñè áÿ òè äèð. Áà øà äöø ìÿ äè ëÿð êè, òÿê úÿ ôèë ìÿ éîõ, Ãà ðà áàü ìö íà ãè - øÿ ñè íÿ äÿ Ãàô ãàç ö ëö éö íöí ãÿù ðÿ ìàí ëà ðûí äàí áè ðè - Áà êû äà äî üó ëóá áþ éö éÿí, ñîí ðà Ìîñ ê âà - äà ýþç ùÿ êèì ëè éè åäÿí Åäóàðä Àüà éà íûí îô òàë ìîñ êî ïó èëÿ áà õûð - ëàð. Îíà ýþ ðÿ ôèë ì äÿ êè îëàé ëà ðû åð - ìÿ íè úÿ ýþ ðöð, åð ìÿ íè úÿ øÿðù åäèð - ëÿð. Áóð äà áèð úÿ äå òàë à òûø ìûð êè, Àüà éàí åé íÿí þç ïà ñè éåí ò ëÿ ðè èëÿ åò äè éè êè ìè, îí ëà ðûí äà àë íûí äàí çà - ðà ôàò éà íà áèð éóì ðóã âó ðóá öðÿ éèí - äÿ, - Àé ýèú ìó ñóð ìàí! - äå ñèí. Ôèëì ß.ßé ëèñ ëè íèí Äàø éó õó ëàð ðî ìà íû íû õà òûð ëà äûð. Ðî ìàí äà, ôèëì äÿ åð ìÿ íè ïÿ ðÿñò ìþâ ãå ñÿð ýè ëÿ éèð. Ùÿð èêè ñè þç ìöÿë ëèô ëÿ ðè íèí êàð éå ðèñò àì áè ñè éà ëà ðû íûí òÿ ìèí îëóí ìà ìà - ñûí äàí äî üàí ãè ñàñ ùèñ ñèí äÿí éà - ðà íûá. ß.ßé ëèñ ëè íè éÿ ìÿ íè ÀÉÁ- éÿ ñÿäð ãîé ìà äû ëàð, Ð.Èá ðà ùèì áÿ éîâ èñÿ íè éÿ ìÿ íè þë êÿ éÿ Ïðå çè äåíò ñå ìÿ äè ëÿð äå éÿ íà ðà çû äûð. Ùÿð èêè ìöÿë ëèô Íî áåë åø ãè íÿ ýþ ðÿ, þç õàë - ãû íà, äþâ ëÿ òè íÿ, òà ðè õè ùÿ ãè ãÿ òÿ, ùàã ãà- ÿäà ëÿ òÿ áþù òàí àòûð. Åð ìÿ - íè ëÿð êëàñ ñèê ìåò ðî ïî ëè éà ëàð äþâ - ðöí äÿ îë äó üó êè ìè òîð ïàã ëà ðû òóò - ìàã ëà êè ôà éÿò ëÿí ìÿ éèá, ïîñ ò ìî - äåðí äþâ ðöí ðó ùó íà óé üóí ãà ôà ëà ðû äà òó òóð ëàð. Áå éèí èø üà ëû ïðî ñå ñè ýå äèð, þçö äÿ àäè, ñû ðà äàí áèð øåé - ëÿð éîõ, ñå èë ìèø ëÿ ðèí áåé íè. ß.ßé - ëèñ ëè äÿí ñîí ðà Ð.Èá ðà ùèì áÿ éî âóí äà áåé íè åð ìÿ íè èø üà ëû íà ìÿ ðóç ãàë äû. Äàø éó õó ëàð êè ìè Ãàô ãàç ö ëö éö íö äÿ åð ìÿ íè ëÿð éÿ ãèí êè Àçÿð áàé úàí ÿëåé ùè íÿ òÿá ëè üàò ö öí ÿë ëÿ ðèí äÿ áàé ðàã åëÿ éÿ úÿê ëÿð. Àì ìà áó åð ìÿ íèà äà íö ìó íÿ - ëÿ ðè àðà ñûí äà áèð ôÿðã âàð. Êÿíä éà - çû û ñû ß.ßé ëèñ ëè øÿ ùÿð éà çû û ñû Ð.Èá ðà ùèì áÿ éîâ êè ìè îõ áèë ìèø äå - éèë, ïè øèê áà øû áÿ çÿ ìèð, þç ôèê ðè íè õà ðàê òå ðè íÿ óé üóí àâàí òö ðèç ì ëÿ áèð áà øà, ûë ïàã äå éèð. Åð ìÿ íè ïÿ - ðÿñò ìþâ ãå éè íè ýèç ëÿ ìÿ éÿí ðî ìàí - äàí ôÿð ã ëè îëà ðàã, ôèëì þçö íöí ùÿð äå òà ëû èëÿ ññå íà ðèñ òèí äÿ, ðå æèñ ñî ðóí ãÿ ðÿç ñèç, îá éåê òèâ ùÿ ãè ãÿò èä - äèà ñûí äàí õÿ áÿð âå ðèð: Ýþ ðöð ñö - íöç, áèç íå úÿ îá éåê òèâ, ÿäà ëÿò ëè éèê, ùå áèð òÿ ðÿ ôÿ ãàù ìàð ûõ ìûð, ùÿ ãè - ãÿ òè äÿñ òÿê ëÿ éè ðèê. Áèð- áè ðè íè ãû ðàí áó òÿ ðÿô ëÿð àðà ñûí äà áèç äÿ þç ãÿù - ðÿ ìàí ëà ðû ìûç êè ìè èñ òèñ íà éûã. Àì - ìà áó, åëÿ úÿ èä äèà îëà ðàã ãà ëûð. öí êè ôèë ìèí áè íà ñû, áö íþâ ðÿ ñèí - äÿí ÿé ðè ãî éó ëóá âÿ ñîí ðà äàí þçö - íö íÿ ãÿ äÿð îá éåê òèâ ýþñ òÿð ñÿí äÿ, áó ÿé ðè íè äö çÿë äÿ áèë ìÿç ñÿí. Íÿ äèð áó Ðöñ òÿì áÿ éîâ ÿé ðè ñè? Îëà áè ëÿð ìè Àçÿð áàé úà íûí Õàëã éà - çû û ñû åð ìÿ íè- àçÿð áàé úàí ëû ìö íà - ãè øÿ ñèí äÿí ôèëì ÿ êèá Ãà ðà áàü êîí ô ëèê òè íèí öñ òöí äÿí ñö êóò ëà êå - ñèí, áó ãàð øû äóð ìà äà ìö ãÿñ ñèð êèì äèð, Ãà ðà áàü êè ìÿ ìÿõ ñóñ äóð ñóàë ëà ðû íà úà âàá âåð ìÿ ñèí? Íè éÿ àõû, Ð.Èá ðà ùèì áÿ éîâ áó ãÿ äÿð òà ëå - éöê ëö ìÿ ñÿ ëÿ ëÿð äÿí éàí êå èá, ùàí ñû ñà áèð åð ìÿ íè íèí Áà êû éà ðà - ùàò ýÿ ëèá- ýåò ìÿ ñè íè þç ôèë ìè íèí Èáðàùèìáÿéîâóí ö áàøëû èëàíû ìþâ çó, ïðîá ëåì, èäå éà ñû íà å âèð - ìÿ ëè äèð? Ìÿí áà øà äöø ìö ðÿì êè, áóí ëàð íå úÿ àäàì ëàð äûð. Áè ðè äå éèð Ãà ðà áà üû âå ðèí áè çÿ, î áè ðè äå éèð âåð ìÿ ðèê äå éÿí, áó íóí ëà äà äó ðó ñó éó áó ëàí äû ðûá, åð ìÿ íè ëÿð ëÿ éà íà - øû àçÿð áàé úàí ëû ëà ðû äà ýö íàù ëàí äû - ðàí Ãîð áà îâ ëà Õàëã éà çû û ñû íûí ôÿð ãè íÿ äÿ äèð? ßí ïè ñè èñÿ îäóð êè, íåé ò ðà ëè òåò ìþâ ãå éè Ãîð áà îâ êè ìè Èá ðà ùèì - áÿ éîâ äà äà ñûðô çà ùè ðè, ñàõ òà õà - ðàê òåð äà øû éûð. Áè ðèí úè ñè îíà ýþ ðÿ êè, ìÿ ñÿ ëÿ éÿ íåé ò ðàë éà íàø ìà íûí þçö ìö íà ãè øÿ éÿ ñÿ áÿá îëàí òÿ ðÿô êè ìè àð òûã åð ìÿ íè íèí õåé ðè íÿ äèð. Èêèí úè ñè, Ãàô ãàç ö ëö éö íöí î ãÿ - äÿð äÿ ýèç ëè îë ìà éàí ñèì âî ëè êà ñû ýþñ òÿ ðèð êè, Èá ðà ùèì áÿ éîâ ùÿò òà áó ìþâ ãå äÿ áå ëÿ äà éàí ìà éûá, òÿ ðÿ çè - íè ÿë àë òûí äàí åð ìÿ íè ëÿð òÿ ðÿ ôÿ ÿéèð. Ôèë ì äÿ Ãà ðà áàü êîí ô ëèê òè íè èøà - ðÿ ëÿ éÿí ö îá ðàç âàð: åð ìÿ íè ëÿ ðè Åäóàðä Àüà éàí, àçÿð áàé úàí ëû ëà ðû Êà ìèë, Ãà ðà áà üû èñÿ Àüà éà íûí ðóñ ãà äû íûí äàí äî üó ëàí âÿ Êà ìèë òÿ ðÿ - ôèí äÿí áþ éö äö ëÿí îü ëó Òè ìóð ñèì - âî ëè çÿ åäèð. Éÿ íè îí ëàð Òè ìó ðà øÿ - ðèê ëè äèð - áè ðè äîü ìà àòà, èêèí úè ñè èñÿ îíó áþ éö äöá áî éà- áà øà àò äû ðàí àòà ëûã êè ìè. Êè ìèí Òè ìó ðà ùàã ãû äà ùà îõ äóð ñóà ëû Ãà ðà áàü êè ìèí îë ìà ëû äûð ñóà ëû íà ðÿì çè èøà ðÿ êè ìè ñÿñ ëÿ íèð. Òè ìó ðó Åäóàð äûí îü ëó êè - ìè òÿã äèì åò ìÿê Èá ðàèì áÿ éî âóí êè íî äè ëèí äÿ Ãà ðà áàü åð ìÿ íè ëÿ ðèí äîü ìà òîð ïà üû äûð àí ëà ìû íà ýÿ ëèð. Òè ìó ðóí ýÿ ëÿ úÿê òà ëå éè íèí ìÿùç Ìîñ ê âà èëÿ áàü ëàí ìà ñû çÿ ðó ðÿ òè Ãà ðà áàü êîí ô ëèê òè íèí þ çöë ìÿ ñèí - äÿ Ðó ñè éà íûí ùÿë ëå äè úè ðî ëó íà ðóñ - ïÿ ðÿñò Èá ðà ùèì áÿ éî âóí êè íå ìà - òîã ðà ôèê èøà ðÿ ñè äèð. Êà ìè ëèí Òè ìóð - äàí êþ íöë ëö ñó ðÿò äÿ ÿë ÿê ìÿ ñè, Áóí äàí ñîí ðà îü ëó ìóí ùÿ éà òû íûí òÿù ëö êÿ ñèç ëèê äÿ îëà úà üû íà ÿìè - íÿì, - äå éÿ îíó Åäóàð äà áà üûø ëà - ìà ñû Ãà ðà áàü ìÿ ñÿ ëÿ ñè íèí ùÿë ëè èëÿ áàü ëû Èá ðà ùèì áÿ éî âóí ýèç ëè àð çó ñó - äóð. ßýÿð ïðå çè äåíò îë ñàé äû, éÿ ãèí êè, î, áó ýèç ëè àð çó ñó íó àø êàð åäÿ - úÿê, þç ãÿù ðÿ ìà íû íûí ñÿ õà âÿ òè íè äà ùà ýå íèø ìèã éàñ äà òÿê ðàð åäÿ - úÿê äè. Ôèë ì äÿ Èá ðà ùèì áÿ éî âóí þçö - íöí äÿ ñèì âî ëèê îá ðà çû âàð. Áó, Åäóàð äûí äîñ òó, èí ñ òè òóò äè ðåê òî ðó, ñè éà ñè úÿ ùÿò äÿí ìö õà ëèô éþí ëö û - õûø ëàð åäÿí Ôÿð ùàä äûð. Ôÿð ùà äûí êà áè íå òèí äÿ êè ñòî ëóí öñ òöí äÿ áàð - äàø ãó ðóá îòóð ìóø Áóä äà íûí ùåé - êÿë úè éè ãî éó ëóá. Áà ëà úà Áóä äà åð - ìÿ íè- àçÿð áàé úàí ëû ìö íà ãè øÿ ñè äÿ äà õèë îë ìàã ëà äöí éà íûí áö òöí ìÿ - íà ñûç, úÿ ôÿíý èø ëÿ ðè íÿ äà éàí ìà - äàí áà øû íû éåë ëÿ éèð: Àé, àé, íÿ äå - éèì ñè çÿ, àõû, áó ôà íè äöí éà äà áèð ïàð à òîð ïàã öñ òöí äÿ íè éÿ áèð- áè ðè - íè çè ãû ðûð ñû íûç? ßýÿð íÿ çÿ ðÿ àë ñàã êè, ùåé êÿë úèê Ôÿð ùà äûí, Ôÿð ùàä èñÿ ìöÿë ëè ôèí òÿ úÿñ ñö ìö äöð, îí äà áå ëÿ û õûð êè, Èá ðà ùèì áÿ éîâ áó ìö íà ãè - øÿ äÿ þçö íö ùà äè ñÿ ëÿ ðÿ éó õà ðû äàí áà õûá áà øû íû áó ëà éàí Áóä äà ðî ëóí - äà ýþ ðöð. Ôèë ìèí ñèì âî ëè êà ñû íûí éó - õà ðû äà êû à û ëûø ëà ðû èñÿ áó áóä äèñò ìþâ ãå éèí ñà äÿ úÿ áèð ìàñ êà îë äó - üó íó êè ôà éÿò ãÿ äÿð àé äûí ýþñ òÿ ðèð. Áóä äèçì áöò ïÿð ñÿò ëèê äèð âÿ Àë - ëà ùû èòèð ìèø àäà ìûí áöò ïÿ ðÿñ ò ëè éÿ éó âàð ëàí ìà ñû ìÿí òè ãè äèð. Àì ìà ìÿ ñÿ ëÿ áó íóí ëà áèò ìèð. Áöò ïÿ ðÿñ ò - ëè éèí ÿí ïèñ íþ âö þçö íö áö òÿ å âèð - ìÿê äèð. Òÿê úÿ áó ùåé êÿë úèê ñèì âî - ëó èëÿ éîõ, áö òöí ôèëì áî éó Ð.Èá ðà - ùèì áÿ éî âóí þçö íö áöò ëÿø äèð ìÿê úÿù äè àé äûí ýþ ðö íöð. Î, ôèë ìèí ïåð - ñî íàæ ëà ðûí äàí áè ðè íèí äè ëè èëÿ þçö íö ùÿò òà à ûã- àø êàð òÿ ðèô ëÿ éèð äÿ: Ðöñ - òÿì Èá ðà ùèì áÿ éîâ? ßëà äðà ìà òóð - ã äóð! Áàõ, áå ëÿ! Ïðå çè äåíò îë ìàã úÿù äè íèí þçö äÿ Èá ðà ùèì áÿ éî âóí þçö ùàã ãûí äà ðåàë ÿñà ñû îë ìà éàí, øè øèð äèë ìèø òÿ ñÿâ âöð ëÿ ðÿ äöø ìÿ ñè - íèí áèð ÿëà ìÿ òè äèð. Áèð ñþç ëÿ, Ãàô ãàç ö ëö éö Èá ðà - ùèì áÿ éî âóí ðåàë ëûã ùèñ ñè íè èòèð äè éè - íè ýþñ òÿ ðèð. Àì ìà, òÿ ÿñ ñöô êè, òÿê - úÿ ß.ßé ëèñ ëè âÿ Ð.Èá ðà ùèì áÿ éîâ éîõ, áèð ñû ðà àä ëû- ñàí ëû éà çû û ëà ðû ìûç éàø ëà ðû àð ò äûã úà ìöä ðèê ëÿø ìÿê ÿâÿ çè íÿ, êÿ ëÿ ôèí óúó íó èòè ðèð, þç êàð éå ðèñò àì áè ñè éà ëà ðû íû ùÿð úöð öìóì ìèë ëè ìà ðàã ëà ðûí ôþâ ãö íÿ ãî - éóð, þç ëÿ ðè íè áöò ëÿø äè ðèð ëÿð. Îí ëàð ôÿð ãèí äÿ äå éèë ëÿð êè, êà áè íåò ëÿ ðèí - äÿ êè ñòî ëóí öñ òö íÿ Áóä äà ùåé êÿë - úè éè ãîé ìàã áèð øåé, Áóä äà êè ìè äà õè ëÿí íóð ëàí ìàã èñÿ òà ìàì áàø - ãà øåé äèð. Ãàô ãàç ö ëö éö ôèë ìè íèí Àçÿð áàé úàí éà çû û ëà ðû òÿ ðÿ ôèí äÿí îõ ìÿ íà ëû ñö êóò ëà ãàð øû ëàí ìà ñû þçö äÿ áèð äà ùà òÿñ äèã åäèð êè, Ð.Èá ðà ùèì áÿ éîâ ùåé êÿë úèê õÿñ òÿ ëè - éè íÿ éî ëó õàí ñà äÿ úÿ, èêèí úè éà çû û - äûð, ãà ëàí ëà ðûí äàí Àë ëàù ãî ðó ñóí.

12 Éàø ìà üû äó ìàí îëàí çèð âÿ áè çèì, äàü áè çèì, Ñîí íÿü ìÿ íè íÿç ìÿ ÿ êèð Ãó àð õ äà, Áóð äà éîë éîõ, úû üûð éîõ, ùàð äàí äö øöá ýþð èçèì? Øÿê ëè ìè çè òó ìàð ëà éûð ñó àð õ äà. Ìÿí ßëèð çà Ùÿñ ðÿ òèí áó ãöð áÿò äÿ, ÿçè çèì,- Ãó úà üû íû ìÿ íÿ à àí áó àð õ äà,- Ùÿð ûð ïû ñû àù îëàí îúà üû íà áÿ ëÿ äÿì. Ñå ëÿ äþ íöá äàø ìà üû ìû ýþ ðÿ ñÿí. ØÈÐ ÂÀÍ ÀÙÛÍ ËÀ ÑÛ ÜÀË ßÊ ÀÐ ÇÓ ËÀ ÐÛ ÌÀ n ßëèð çà ÙßÑ ÐßÒ Èë ëÿð ëÿ äÿðä åëÿ äèì ñÿí äÿí óçàã ëû üû ìû, Ñå âèá áàé ðàã òó òàð ñàí áÿë êÿ öç àü ëû üû ìû. Ãÿ ðèá ñöô ðÿ ñè äèð ñè íÿì äÿ öðÿê, Ðó çè ìè ìÿí áþ ëÿ- áþ ëÿ ýÿë ìè øÿì. ÄÀÜ ÊÞÍ ËÖ ÀËÛÍ ÚÀ ÄÛÐ Ãàé òàð ñÿí äÿ ãîé äó üóì éå òèì óøàã ëû üû ìû, Ðó ùó ìóí ãèá ëÿ ýà ùû, úà íû ìûí úà íû Øèð âàí. Úû ðûð éà õà ñû íû ãÿ ôÿñ ãóø ëà ðû, Ýþ òö ðöá úà íû ìû áå ëÿ ýÿë ìè øÿì. Ùÿ ëÿ êÿñ ìÿê èñ òÿ ìèð áó äè âà íÿ éà üûø äà, Ñÿ íÿ íå úÿ éåð âå ðèì áó èñ ëàí ìûø àüóø äà? Áèð åøã êàð âà íû êå èð ùÿð ýöí åé íè íà õûø äà, Àé ðû ëûã àðà ìû çà ìåùð ñàë äû üû éåð äÿí. Äàü êþí ëö àëûí úà äûð äó ìà íûí åòè áà ðû, Äó ìàí ÿ êè ëèá äå éÿ, äàü àé íà òó òóá ãà ðû. Éû üûá ìóí úóã äö çÿë äÿê ýÿë áó òó ìóð úóã ëà ðû, Ùÿ ðÿ áèð áó ëàã ÿê ñèí ýþ çöì äîë äó üó éåð äÿí. Ùÿð ýöí éó õó ëà ðûì äà Âÿ òÿí ñÿí äÿí äà íûø äû, Ãÿ ðèá þì ðö ñöð ìÿ éèì ùö çöí äö, àë äà íûø äû. Þï äö éöì òîð ïà üû íûí ÿò ðè ÿúÿá òà íûø äû, Àð çó ìóí, èñ òÿ éè ìèí ñþ êö ëÿí äà íû Øèð âàí. Î íåôò áó ðóã ëà ðûí ëà éà ðà øûð ïÿð âàç ñÿ íÿ, Ùöñ íö íÿ àé íà òó òóá Êöð åëÿ éèð íàç ñÿ íÿ. Äó ðóá ãó úàã ëà ìà üà ãîë ëà ðûì àò ìàç ñÿ íÿ, Ýþ çÿë ëè éèí, ýþ çÿ ëèí øþù ðÿ òè, øà íû Øèð âàí. Äàü ëà ðû áó äó ìàí, ÿí òó òà- òó òà, Ñöí áöë ýþ çÿë ëÿ øèð äÿí òó òà- éó òà. Êÿ ðÿ ìèí êö ëöí äÿí ìÿí òó òà- òó òà, - Ìÿú íó íóí ýåò äè éè éî ëà ýÿë ìè øÿì. Íÿ îõ äóð äàø àòàí äÿé ìèø áà ðû ìà, ÿ êè ëèá êþí ëö ìöí ñè ìè òà ðû ìà. Àùûí ëà ñû üàë ÿê àð çó ëà ðû ìà, - Ãî ëó íó áîé íó ìà äî ëà, ýÿë ìè øÿì. Áàü áàí ýö ëÿ îõ øà äûá ñÿ íè äÿ äÿ ðèá åëÿ, Áóí äàí áå ëÿ áó éóð ä äà þçö ìÿì ãÿ ðèá åëÿ. Ùÿð ýöí Âÿ òÿí øÿê ëèí äÿ éó õó ìà ýè ðèá åëÿ, - Ýÿë òÿ çÿ äÿí áàø ëà éàã åø ãè ãàë äû üû éåð äÿí. ÄÓ ÌÀÍ ÉÎ ËÓ Ñÿí äÿí ùàð äà ñþç äö øöá, ñþé ëÿ ìè øÿì, úàí, åëÿ, Óúà ëûã ýÿ òè ðÿ úÿê ìÿ íÿ áó àä- ñàí åëÿ. Ñÿí áàü ðû ìà áàñ äû üûì Àçÿð áàé úàí ñàí åëÿ, Ùå éå ðÿ òàé òóò ìà äûì ìÿí áó öí âà íû, Øèð âàí. ÙÀ ËÀË ËÛà ÎË ÑÓÍ ÄÅ Éß... ÝßË ÊßÍ ÄÈ ÌÈ Çß Áèð ñîë üóí è ÿê äèð áóð äà ùÿð èçèí, Ùÿð èçèí öñ òöí äÿ ãà ëûá òÿð èçèí. Ñåâ ýè ïþù ðÿ ñè äèð ãûç ëàð Êÿù ðè çèí, - Åëÿ áèë ñÿ ïè ëèá ëÿë êÿí äè ìè çÿ. Ýö ëö ñÿ íèí éà íûí äà ÿòèð ñèç ýþ ðöá äå éÿ, Éàç äû üûì áó øåè ðè ñÿ òèð ñèç ýþ ðöá äå éÿ, Áÿë êÿ áè çè óçàã äàí ÿ òèð ñèç ýþ ðöá äå éÿ,- Ýþé ëÿ ðè ãó úàã ëà éûá ãóø ëàð éà üû øû òó ò äó?! Ãà íà äûí äàí òÿ ëÿ éÿ äö øÿí áèð ãÿ ðèá ãó øàì, Àùûì äàí êþç ýþ òö ðöá, èøûã ñàë ìûð êè áó øàì. Äà ùà þç ýÿ ýþ éöí äÿ ó ìàã äàí éî ðóë ìó øàì, Éîë âå ðèí, àüó øó íà äþ íöì Àçÿð áàé úà íûí. Ýå éè íèá ÿé íè ìÿ ãûø ëè áà ñû íû, Ñà éàð äûì àò äû üûí ãàð òî ïà ñû íû... Î âàõ ò äàí èëê åø ãèí òó òóá éà ñû íû, - Óçà íûá áèð éå òèì ÿë êÿí äè ìè çÿ. Àäû ìûç äàí áàë ÿ êèá ñåâ äà ñû äî äàã ëà ðûí, Äó ìàí éî ëó áîé íó íà äî ëà øàí äà äàü ëà ðûí. Øÿê ëè ìèç ñè íÿ ñè íÿ éà ðàø äû üû âàõò ãà ðûí, - Èêè ìè çè áèð éåð äÿ äà üûí àüó øó òóò äó. Ùÿ ëÿ àð çó ëà äû üûì àé ðû ëûã éîõ, þëöì éîõ, ûð ïû ñûç òöñ òö ëÿ íÿí îúà üûì äà êö ëöì éîõ. Áó ãöð áÿò ìÿì ëÿ êÿ òèí áà ùà ðûí äà ýö ëöì éîõ, Ñå âèá ãàð ëû ãû øû íà äþ íöì Àçÿð áàé úà íûí....ßë ëÿ ðè ãîé íóí äà î íàç ëû ïÿ ðèí, - Áîé ëà íûð öñ òöí äÿí ãîí øó ÿ ïÿ ðèí. Øàèð, ýèð ãî ëó íà õà òè ðÿ ëÿ ðèí, - Ãà éûò êÿí äè ìè çÿ, ýÿë êÿí äè ìè çÿ! Äÿ éèð ìà íà êþ íöë âåð, ýÿë äÿí éå ðè ñå ìÿ éÿ, Áó äè âà íÿ ðó ùó ìà áÿ äÿí éå ðè ñå ìÿ éÿ. Áå ëÿ ùàð äàí áàø ëà äûì Âÿ òÿí éå ðè ñå ìÿ éÿ,- Ãÿ ðèá ãóø ëàð êþí ëö ìÿ éà òàí êî üó øó òóò äó. Éà ëàí äàí éà øà ìû øàì íå ÿ àð õ äà ñó þì ðöí, Ñÿí äÿ ãà íû ìà òó òóá ýö íà ùû íû éó þì ðöí. Ùà ëàë ëûã îë ñóí äå éÿ, ñîí ýö íöí äÿ áó þì ðöí, - Òîð ïà üû íà, äà øû íà äþ íöì Àçÿð áàé úà íûí. ÑÎË ÜÓÍ ÕÀ ÒÈ Ðß ËßÐ ÂÅ ÐÈÁ ßË- ßËß Ñÿð ùÿä äè ðÿ éèí äÿ éó âà áàü ëà éûá, Ñà û íà ìèí éåð äÿí äö øöá äÿí, ãó øóí. ÓÚÀ ËÛ ÜÛÌ ÑÀÍ ÅËß ßË Ëß ÐÈÌ Ó ìà üà ìÿ íèì äÿ ãà íàä ëà ðûì âàð, Ðó ùóì ýþé ëÿ ðèí äèð, áó áÿ äÿí ãó øóí. Õà òè ðÿ ëÿð íÿ ýþ çÿë ïþù ðÿ ëÿ íèá, ýöë à ûá, Êèì áó ñà éàã âó ðó ëóá, êèì áå ëÿ êþ íöë à ûá?! Ñèð ðè ìè çè àëÿ ìÿ áèð øåé äà áöë áöë à ûá, Ñÿí áàü áà íû îë äó üóì ñåâ ýè áà üûì ñàí åëÿ. Äà éà üûì îë ñà äà ñþé êÿí äè éèì äàü, ßëèì äÿí ñó è èá áó áîñ òàí, áó òàü. Öçö ìö ùÿð éåð äÿ àü åëÿ éèá, àü, Åâè ìÿ ãóë ëóã ó, íþ êÿð ÿë ëÿ ðèì. Ýÿë ùåé êÿë äö çÿë äÿê åø ãÿ äö øÿ íÿ, Ãîð õó ðàì áó è ÿê øåù äÿí öøÿ íÿ. Àçàä ëûã íÿü ìÿ ñè éàò ìàç äþ øö íÿ. - Ãÿ ôÿñ äÿ àð ìû õà ÿ êè ëÿí ãó øóí. Þì ðö ìöç áèð àüàú äûð, ñÿí áó äàã, ìÿí éàð ïà üàì, Ñÿí äÿí óçàã ëàø ìà ðàì, éàð ïàã- éàð ïàã ùà éà üàì. Úà íûì äà ñàí, ñà íû ðàì éå íèë ìÿ éÿí áèð äà üàì, Çèð âÿ ëÿ ðÿ éà ðà øàí óúà ëû üûì ñàí åëÿ. Ñà ùèá ñèç õûð ìàí äà ñàõ ëà äûí ñà äÿí, Äå, áóí äàí íÿ ôàé äà ýþ òö ðÿð Âÿ òÿí? Éàõ øû àäàì ëà ðûí ìÿ ùÿá áÿ òèí äÿí, - Éå íèë ìÿç áèð ãà ëà òè êÿð ÿë ëÿ ðèì. Éà øàí ìûø ýöí ëÿð äèð èé íèì äÿ øÿ ëÿ, Ñîë üóí õà òè ðÿ ëÿð âå ðèá ÿë- ÿëÿ. Ãÿ ðèá ñöô ðÿ ñèí äÿí ðó çè ñè ýÿ ëÿ, - Àñû ëà àùûí äàí áó Âÿ òÿí, ãó øóí. Òàí ðû ÿð ìÿ üà íû äûð áè çèì áó åøã ïà éû ìûç, Áó ïàé äàí íóð ýþ òö ðöá Ýö íÿ øè ìèç, Àéû ìûç. Ýþð íÿ ýþ çÿë áÿ çÿ íèá áó þìöð ñà ðà éû ìûç, Ðó ùóì äà àé íà ëà íàí ýóð û ðà üûì ñàí åëÿ. ÙßÐ ÎÂ Ó ÍÓÍ ÒÓ ÇÀ ÜÛ ÍÀ Áß Ëß ÄßÌ Ñà ëûá ñîí éàð ïà üû íû, êþ öá ýåò äè ïà éûç äà, Áó ëàã êè ìè àü ëà éûá, äàü äàí, äàø äàí ùà ñûç äà. Øàõ òà áà áà äà ýÿ ëèá, ãîë ýþ òö ðöá ãàð ãûç äà, Ãàð ñûç ýÿ ëÿí áó ãû øûí ñà çà üû íà áÿ ëÿ äÿì. ßëè ìèí ãà áà ðû ðó ùó ìà úàí ñà, Áó åøã îúà üû äûð àùûì äàí éàí ñà. Íà äàí ñöô ðÿ ñè íÿ áèð ýöí óçàí ñà, - Áàõ, îí äà áå ëè ìè áö êÿð ÿë ëÿ ðèì! ÁÀØ ÌÀ ÜÛ ÌÛ ÝÞ Ðß ÑßÍ Êèð ïèê ëÿ ðèì þé ðÿø äè êè áó íÿ ìÿ, Ñÿ íÿ ãà íûì ãàé íà äû ñà, ãîé äÿ ìÿ. Ìÿí úî øàí äà ñóñ ìà üû ìû ýþç ëÿ ìÿ, Ìÿí ñó ñàí äà úîø ìà üû ìû ýþ ðÿ ñÿí. ÉÀ ËÀÍ ÄÀÍ ÑÎÍ ØßÐ ÃÈ ÁßÑ Òß Ëß ÌÈ ØßÌ Ìÿ íÿ ÿë óçàò ìà, ÿë ìÿ íÿ àò ìàç, Áó ñåâ äà áÿ äÿí ñèç áà øû ìû ãàò ìàç. Ñó ãà íà ãà ðû øàð, ãàí ñó äà áàò ìàç, Àõàí äà, ýþ ðÿ ñÿí, ãàí ñó éå ðè íÿ. Úû üû ðàì áó êÿí ä äÿí øÿ ùÿ ðÿ êè ìè, Ýþð êè ìè þé ðÿò äèí ãÿ ùÿ ðÿ, êè ìè? Ýå úÿ ëÿð éàò ìû ðàì ñÿ ùÿ ðÿ êè ìè, Ìÿ íè ñÿ íè ýþ ðö ðÿì éó õó éå ðè íÿ. ПОЕЗИЙА Ùÿð ãÿ ðèá ñöô ðÿ ñèí äÿ áèð äîü ìà éóðä àäû âàð, Áó íóí áàø ãà ñåâ äà ñû, áó íóí àé ðû äà äû âàð. Áó äè âà íÿ êþí ëö ìöí áèð úöò ãóø ãà íà äû âàð, Ìÿí þë ìöø ùÿð îâ ó íóí òó çà üû íà áÿ ëÿ äÿì. Ýöë øå ùèí äÿ àé íà ëà íûð áó àðû, Áó íÿ äàü äûð, éîõ äó ìà íû, éîõ ãà ðû?! Àéà üû ìà ýå éèí ìè øÿì éîë ëà ðû, Ñÿí äÿ ýÿ ëèá áàø ìà üû ìû ýþ ðÿ ñÿí. Éàí ìàã äà ùà ìû íû öñ òÿ ëÿ ìè øÿì, Àëîâ ñóç, ûð ïû ñûç òöñ òö ëÿ ìè øÿì. Éà ëàí äàí ñîí øÿð ãè áÿñ òÿ ëÿ ìè øÿì, Ýÿë áèð äÿ îõó éàã, ýÿë Ãó éå ðè íÿ! 21

13 МЦНАСИБЯТ n Èðà äÿ ÀÉ ÒÅË Þçöì þç êè òà áû ìû âÿ ðÿã ëÿ äèê - úÿ, îõó äóã úà ïîå çè éà äå éè ëÿí áèð äöí éà íûí ùÿ çèí ïû ûë òû ëà ðû íû åøè äè - ðÿì. Óúó- áó úà üû ýþ ðöí ìÿ éÿí äÿ - ðèí äÿí äÿ äÿ ðèí, òÿ ëà òöì ñöç, ñà êèò áèð äÿ íè çèí ïû ûë òû ñû êè ìè. Áèë ìè ðÿì, øåèð ëÿ ðèì ëÿ äÿð ä ëÿ øÿ áè ëÿ úÿê êèì ñÿ îëà úàã ìû? Îë ñàé äû, äÿð ä äÿí, êÿ - äÿð äÿí éöê ëÿ íÿí øåèð ëÿ ðèì éöí ýöë - ëÿ øÿð äè. (Õ.Ùö ñåé íî âà) Õÿ çàí ýöë Ùö ñåé íî âà íûí éå íè èøûã öçö ýþ ðÿí øåèð ëÿð òîï ëó ñó øàè ðèí þçö íöí éàç äû üû ñþç ÿâ âÿ ëè èëÿ áàø ëà - Î ñÿ ñè áÿ çÿí Òàí ðû ñÿ ñè íÿ áÿí - çÿ äè ðèê, áÿ çÿí øàè ðèí ðóù ãî ùóì ëà ðû - éà ðà äû úû äö ùà ëà ðûí - Ìþâ ëà íÿ íèí, Óëó Íè çà ìè íèí, Ôö çó ëè íèí, Ìÿù ñÿ òè íèí, Ìÿì ìÿä Àðà çûí ñÿ ñè íÿ áÿí çÿ äè ðèê... Åé Øåéõ Íè çà ìè, Åé Øàù Íè çà ìè! Ðóù Íè çà ìè! Ðó ùó íó à üûð ìàã äàí... Ùå éèì ãàë ìà äû àõû... Ýÿë, ýÿë äå äèí, éà Ìþâ ëà íÿ, ýÿë ìè øÿì! Áó, éå òèì êÿ äÿð äèð øåè ðèí äÿ Õÿ - çàí ýöë õà íûì þç äà õè ëè êÿ äÿ ðèí äÿí ñþç à ñà äà, éå òèì ëè éèí ðÿñ ìè íè ðÿñ - ñàì ñà éà üû ÿ êÿ áè ëèá. Áó êÿ äÿð ïÿ ðè øàí, äàë üûí êÿ äÿð ëè, Áó éå òèì êÿ äÿð äèð, ãà íà íû éîõ äóð Éå òèì ëÿð íÿ ãÿ äÿð ïÿ ðè øàí, äàë - üûí îë ñà äà îíó êèì ñÿ éå òè ìèí þçö ãÿ äÿð àí ëà ìàç. Áó éå òèì êÿ äÿð äèð, éà íà íû éîõ - äóð - éå òè ìÿ éà íàí äà îë ìàç. Øàè ðèí èú òè ìàè, ôÿë ñÿ ôè ìþâ çó ëó Ìÿ íè ìÿí äÿí àëûá ýå äÿí, Ñÿí ùàð äà ñàí? Áó þð íÿê ëÿ ðÿ àé ðû- àé ðû ëûã äà äèã - ãÿò åäÿí äÿ îõó úó éà åëÿ ýÿ ëèð êè, øàèð áÿí äÿ éÿ áÿíä îëóá, øàèð, áÿí äÿ íèí àé ðû ëû üû íà éà íûð. Ëà êèí Õÿ çàí ýö ëöí è äöí éà ñû - øåèð ëÿ ðè èëÿ éà õûí ëà øàí äà, äîñ ò ëà øàí äà ôè êèð ëÿð òà ìà ìè ëÿ àëò- öñò îëóð âÿ èí ñàí àü ëû íûí áå ëÿ áèð öñ ëóá - äàí èñ òè ôà äÿ åäÿ ðÿê ïîå çè éà éà éöê - ñÿë ìÿê óñ òà ëû üû íà ùåé ðàí ëûã éà ðà íûð. ßñ ëèí äÿ, øàèð áÿí äÿ éÿ éîõ, î áÿí äÿ - íè õÿëã åäÿ íÿ âó ðó ëóá. ßñ ëèí äÿ, øàèð áÿí äÿ íè éîõ, î áÿí äÿ íè õÿëã åäÿ íè ýþç ëÿ éèð, Õà ëè ãèí àé ðû ëû üû íà äþç ìöð, Õà ëè ãèí ùÿñ ðÿ òè íè ÿ êèð. Èøûã ñåâ ýè - ëèì øåè ðèí äÿ áèç îíóí ñåâ ýè ëè ñè íè òàì éà õûí äàí òà íû éû ðûã: Åé èøûã ñåâ ýè ëèì, Èøû üû íà áÿ ëÿ íèì ìè? Ýþé äÿí éå ðÿ íóð ñå ëè òÿê ÿëÿ íèì ìè? Îíóí ñåâ ýè ëè ñè Ýþé ëÿð äÿ äèð, îíóí ñåâ ýè ëè ñè ÿë àò ìàç äûð. Î, ñåâ ýè ëè ñè íÿ áèð àä äûì éà õûí ëàø ñà äà, éå íÿ âö ñà - ëû íà ãî âó øàì ìûð âÿ èøûã ñåâ ýè ëè ñè íÿ ãà ðû øûá íó ðà äþí ìÿê, éåð öçÿ ðè íè èøû - üà ãÿðã åò ìÿê èñ òÿ éèð. Áÿë êÿ åëÿ î Åëÿ ôÿ äà åò äèì, åëÿ þçö ìö, Óíóò äóì øåè ðè ìè, âÿù é ëè ñþ çö ìö, Ýö âÿí úèì äþí äÿð äè ùå ÿ ÿç ìè ìè, ßëè áîø ãî éàí äû, àé Äÿ äÿ Ãÿ ðèá! Àð òûã áó óçàã ëûã 65 éà øà áîé ëà - íàí äà øàèð öñ éàí åò äè çà ìà íà - çà - ìà íûí èí ñà íû íà: Åé èí ñàí ëàð! 65 éà øû çè áèë êè ìè Òóë ëà ìà éûí áèð êÿ íà ðà! Áó, éàí ëûø ëûã, Ñè òÿì, éà ðà! Áó, òà ðè õÿ õÿ éà íÿò äèð! Áèð äè âàí äûð! 65 éàø Ãî úà äå éèë, Î úà âàí äûð!!! Øàèð ëÿ ðèí ÿê ñÿ ðèé éÿ òè þëöì ëÿ ñþù - áÿò åäèð. Âÿ î ñþù áÿò ëÿ ðèí û õà ðû øû îëà ðàã þâ ëàä ëà ðû íà âÿ ñèé éÿò õà ðàê òåð ëè øåèð ëÿð éà çûð. Õÿ çàí ýöë õà íûì äà äà áå ëÿ øåèð ëÿð âàð, ëà êèí òàì ôÿð ã ëè ñÿï - êè äÿ. Î, þâ ëà äû íà íå úÿ éà øà ìà üû íÿ - ñè ùÿò åò ìèð, î, îâ ëà äû íà ýö âÿ íèð, î, àü ðû ëà ðû íû ãà áàð äà ðàã þâ ëà äû íûí öðÿ - éè íè öç ìöð. Äèã ãÿò åäèí, î, þâ ëà äû íà íÿ äå éèð: 22 ÝÞÉ, ÈØÛÃ, ÑßÑ (Õÿ çàí ýöë Ùö ñåé íî âà íûí Þçö ìö àõ òà ðû ðàì êè òà áûí äàí ñîí ðà...) éûð. Áó áàø ëàí üûú îõó úó éà êè òàá ùàã - ãûí äà èïó úó âå ðèð. Áÿ ëè, áó êè òàá äà çÿ ðèô áèð ãà äû íûí öðÿê äþ éöí òö ëÿ ðè, àð - çó ëà ðû, ñå âèí úè î ãÿ äÿð ùÿñ ñàñ ëûã ëà ãÿ ëÿ ìÿ àëû íûá êè, îõó úó ùÿð áèð ñÿò ðèí öçÿ ðèí äÿ ÿñèð, ãîð õóð êè, î çÿ ðèô ëè éÿ õÿ ëÿë ýÿ òè ðÿ áè ëÿð. Âÿ îõó úó áó ñà êèò - òÿ áèÿò ëè õà íû ìûí øåèð ëÿ ðè íèí ùÿ ëèì ëè éè èëÿ éà íà øû, òÿ ñèð ýö úö íÿ ùåé ðàí ãà ëûð. Ùÿò òà øàè ðèí öñ éàí õà ðàê òåð ëè øåèð ëÿ ðè äÿ áà ùàð êö ëÿ éè êè ìè äèð, ÿñèð, òèò ðÿ äèð, ëà êèí éå ðèí äÿí îé íàò ìûð. Áó ÿñèì, òèò - ðÿò ìÿ þç ñþ çö íö äå éèð âÿ áó ÿñèì - äÿí éå íè ïþù ðÿ ëÿð ýþ éÿ ðèð, êö ëÿê ëè ïà - éû çà áàð àïà ðûð... Êè òà áûí àäû Þçö ìö àõ òà ðû - ðàì äûð. Îõó úó äà áèð ñóàë éà ðà íûð: äöí éà ýþð ìöø, ìöä ðèê éà øû íà âàð - ìûø áèð èí ñà íûí þçö íö ùÿ ëÿ äÿ òàï - ìà ìà ñû äîü ðó äóð ìó? Ýÿíú øàèð - éà ðà äû úû ëû üû úû üû ðà äöø ìÿ éÿí áè ðè ñè ö öí áó äå éèì ãÿ áóë îëó íàð äû. Áÿñ Õÿ çàí ýöë õà íûì? Î, íÿ äÿí áå ëÿ àäà ìö ðà úèÿò åäèá? Áó ñóàë ëà ðà úà - âàá òàï ìàã ö öí øàè ðèí øåèð ëÿ ðè íÿ áÿ ëÿä îë ìàã ýÿ ðÿê äèð. Øàèð Þç äå - éèð êÿí, Ýþé ëÿð ëÿ òÿ ìàñ ãó ðàí, ëà êèí ýþ çÿ ýþ ðöí ìÿ éÿí, îíà ïû ûë òû ëàð ëà øåèð éàç äû ðàí Èëà ùè áèð ãöâ âÿ íè íÿ çÿð - äÿ òó òóð, Þç öíö àõ òà ðûð. Î þç ö èñÿ øàèð òàï ìà éà úàã. Î þç ö øàè ðèí îõó - úó ëà ðû çà ìàí- çà ìàí êÿøô åäÿ úÿê âÿ î þç äÿ þçö íö ýþ ðÿ úÿê, î þç ÿ òà ïû - íà úàã: Áö òþ âÿ êÿ ñè ðÿì, êÿñ ðèí òà ìû éàì....åëÿ ùà ìû ìÿ íÿì, ìÿí äÿ ùà ìû éàì. Òàí ðû äÿð ýà ùû íà òóò äóì öçö ìö, Òà ïà áè ëÿ úÿ éÿì ìè ýþ ðÿí þçö ìö? Âÿ éà õóä: Þç è èì äÿ þç ñåâ ýè ìè éà øàò äûì, Õÿ éà ëûì äà þçöì àä ëû éàð òàï äûì, Ìÿí þçö ìö þçöì èëÿ ãà ðûò äûì... Áàø ãà áèð þð íÿê: Öçöì Ýþé öçöí äÿ, ýþ çöì éàø òþ êÿð, Òàï äûí ìû, åé Òàí ðûì, Õÿ çàí ýö ëö ñÿí? Âÿ áèð äÿ îõó úó äèã ãÿ òèí äÿí éà - éûí ìà éàí, Õÿ çàí ýöë ïîå çè éà ñû íûí íÿ ôÿ ñè îëàí áèð ÑßÑ âàð îíóí øåèð ëÿ - ðèí äÿ. Áîé ëà íû ðàì Ýþé öçö íÿ, Áîé ëà íû ðàì Éåð öçö íÿ. Áîé ëà íû ðàì ùÿð ñþ çö ìÿ, Ìèñ ðà ëà ðûí àðà ñûí äà Àõ òà ðû ðàì î ñÿ ñè! øåèð ëÿ ðè äÿ êè òàá äà éåð àëûá: Áàð ñûç áèð àüà úû ýþ çÿë ëèê ñà íûá, ßêè ðèê ùÿ ìè øÿ ýþç ãà áà üûí äà. Áàð âå ðÿí àüà úû î âàõò êè, àíûá - Áàð ö öí áà õû ðûã ùÿð áó äà üû íà. ßýÿð àð õà ëû üû íû ãÿ áóë åò ñÿé äèí, Áÿë êÿ äÿ áèð çà ìàí à éà äþ íÿð äèí. ßëè íÿ áàë òà àë äûí, Êÿñ äèí ñÿ íè ãó úàí Áó äàã ãîë ëà ðû ìû. Þëö ìöí êè, íÿ úÿí íÿ òè, Úÿ ùÿí íÿ ìè îë ìà éàí äà... Âÿ áó ðà äà øàèð î ñî íóí úó ö íþã òÿ íè óñ òà ëûã ëà îõó úó éà ýþí äÿ ðèð. Ùÿ ðÿ þç ëö éöí äÿ î íþã òÿ ëÿ ðèí éå ðè íè äîë äó ðóð. Áè ðè ìèç äö øö íö ðöê: Þëö - ìöí úÿí íÿ òè- úÿ ùÿí íÿ ìè îë ìà éàí äà áó þëöì þëöì äÿí áå òÿð îëàð, áàø ãà áè ðè ìèç þëö ìöí úÿí íÿò- úÿ ùÿí íÿì àðà ñûí äà êþð ïö îë äó üó íó àü ëû ìû çà ýÿ òè ðèð, áó êþð ïö íöí ùàí ñû òÿ ðÿ ôè íÿ êå ìÿ éèí íå úÿ éà øà ìà üûí äàí àñ ëû ëû - üû íû àí ëà éû ðûã. Ëà êèí ùàí ñû òÿ ðÿ ôÿ éîç ñàã äà áèð íÿ òè úÿ éÿ ýÿ ëè ðèê: äå - ìÿ ëè, þëöì þçö äÿ ÿáÿ äè äå éèë, þëöì ÿáÿ äèé éÿ òÿ ñà äÿ úÿ éîë äóð. Âÿ ÿí ÿñàñ íÿ òè úÿ éå íÿ äÿ íþã òÿ ëÿ ðèí öçÿ - ðè íÿ äö øöð: øàèð áó íþã òÿ ëÿð ëÿ áÿ øÿ - ðèé éÿ òÿ ùÿð áèð ñî íóí, ÿñ ëèí äÿ, ñîí - ñóç îë äó üó èñ ìà ðû úû íû ýþí äÿ ðèð... Õÿ çàí ýöë õà íû ìûí øåèð ëÿ ðèí äÿ ñàõ òà ïà ôîñ éîõ äóð. Î, âÿ òÿ íèí áó - ýöí êö äó ðó ìó íó ÿëèí äÿ øöàð åäèá ìèñ ðà ëà ðû íà ñÿñ- êöé ãàò ìûð. Îíóí Âÿ òÿ íÿ îëàí ñåâ ýè ñè íèí ñÿð ùÿä ñèç ñÿð ùÿä äè íè åëÿ àøà üû äà êû þð íÿê äÿí ýþ ðö ðöê: Àíä âå ðè ðÿì Éå ðÿ, Ýþ éÿ, Àçÿð áàé úàí Äþâ ëÿ òè íÿ! Î, ñåâ ýè øåèð ëÿ ðè éà çûð, ñåâ ýè þì - ðö éà øà éûð, ñåâ ýè ÿçà áû ÿ êèð, àé ðû ëû - üûí àü ðû ñû íû äó éóð, ñå âè íèð, ãÿì ëÿ íèð, àü ëà éûð, ýö ëöð... Îí äà íÿ ôÿ ñèí äÿ ýÿ ðÿê ìÿí îëàì, Îí äà ùÿð êÿ ñèí äÿ ýÿ ðÿê ìÿí îëàì! Áÿë êÿ àðà ìûç äà Êÿ ðÿì êþ çö äöð, Íÿ ìÿí ñÿ íèí îë äóì, íÿ äÿ ñÿí ìÿ íèì... Èøûã - ñåâ ýè íèí þçö äöð? Îõó úó éà ìÿ ëóì äóð êè, Õÿ çàí ýöë õà íû ìûí øåèð ëÿ ðè íèí ÿê ñÿ ðèé éÿ òè àçàä ñÿ ìà äà ñÿ ôè íè ïîç ìà äàí ãà íàä à - ëàí äóð íà ëàð äûð - éÿ íè áó øåèð ëÿð ñÿð - áÿñ ò äèð, ãà ôè éÿ, ùå úà, áþë ýö ÿð è âÿ - ñèí äÿí óçàã äûð. Éå íÿ äå éè ðÿì, ñÿ ôè - íè ïîç ìà äàí! Ìÿ íèì äèã ãÿ òè ìè ÿí îõ úÿëá åäÿí þçö íÿ ìÿõ ñóñ ëóã äàí áè ðè äÿ øàè ðèí ñÿð áÿñò øåèð ëÿ ðè íÿ áà éà òû ãàò - ìà ñû äûð....øàè ðèí àíà ñû äþ éö øÿ ö ãàð äàø éî ëà ñà ëûð, ãàð äàø ëàð äþí ìöð, áó äþí - ìÿç ëèê áà úû íûí ñè íÿ ñèí äÿ äàü îëóð... Øàèð Íèô ðÿò åò äè éèì àä øåè ðèí äÿ ìö - ùà ðè áÿ éÿ, äà âà éà åòè ðà çû íû ýþñ òÿð - ìÿê ëÿ éà íà øû, ñöë ùÿ äóð íà ãà íà äû - áà éà òû èëÿ àüû äå éèð: ßçè çè íÿì, äàø äÿð äèì, Äàø ëà ðà ñèð äàø äÿð äèì. Ùÿðá àä ëû ÿæ äà ùà éà Ö ãàð äà øû ýþí äÿð äèì. Ñîí äà äå éèð: Àì ìà ìö ùà ðè áÿ àíà ìûí Ýþç éà øû íû ñèë ìÿ äè, Äà éû ëà ðûì ýÿë ìÿ äè... Õÿ çàí ýöë éà ðà äû úû ëû üûí äà áèð ñþ - éöä îá ðà çû äà âàð. Øàè ðèí òà ïûí äû üû, ñþù áÿò ëÿø äè éè, äÿð ä ëÿø äè éè Ýþé - Èøûã - Ñÿñ ñåâ ýè ëè ñè èëÿ éà íà øû, áó îá ðàç äà úàí ëû äûð, áó îá ðàç äà éà øà éûð, Ñàë - õûì Ñþ éöä ëÿ äÿð ä ëÿ øÿí äÿ ñþ éö äöí ãîë ëà ðû íû à à ðàã øàè ðè ñè íÿ ñè íÿ áàñ äû - üû íûí øà ùè äè îëó ðóã. Éå íÿ Ñàë õûì Ñþ éöä àä ëû äÿð ä ëÿø ìÿ ñèí äÿ ìÿ íèì äèã ãÿ òè ìè ÿ êÿí øàè ðèí ïîå òè êà ñû îë - äó. Àòà ñû íûí, ãàð äà øû íûí, äîü ìà ëà ðû - íûí þëö ìö íöí àü ðû ñû íû ñþ éöä ëÿ áþ ëö - øÿí øàèð àíà ñû íûí ýÿí ú ëè éè íèí þë äö éö - íö áå ëÿ èôà äÿ åäèð: Àíà ìûí øóõ éå ðè - øè þë äö, Ñå âèí úè ýö ëö øö þë äö Èëà ùè, äÿðä àë òûí äà ãàò ëà íàí áèð àíà íûí ìÿ - íÿ âè þëö ìö íö áóí äàí àü ðû ëû èôà äÿ åò - ìÿê îëàð äû ìû? Àíà íûí ýö ëö øö, éå ðè øè, äó ðó øó, ñå âèí úè þëÿí äÿí ñîí ðà àíà äà þëöð âÿ àíà þëÿí äÿí ñîí ðà ýö âÿí - äè éèí áÿõò äÿ ñÿ íÿ àñè û õûð, áàõ, îí - äà áÿõ òè íè äà ðà ÿê ìÿê èñ òÿ éèð èí ñàí: Ìÿí áÿõ òè ìèí ýö âÿí úè íè, Äàð àüàú äàí àñ ìà ëû éàì Ãîé áÿõ òè ìèí ãà ðà ñû äà Äàð àüà úà ÿ êèë ñèí! Àé Äÿ äÿ Ãÿ ðèá àä ëû ãîø ìà ñûí - äà ñàí êè áå øèê äÿ úÿ áî üó ëàí øåèð áà - ëà ëà ðûí äàí öçð èñ òÿ éèð... Þìöð áî éó Ìÿí ëÿ äÿð ä ëÿ øÿí Øåèð ëÿ ðèì, ñèð äàø ëà ðûì âàð, Îí ëà ðû òàï øû ðû ðàì ñÿ íÿ, Òàï øû ðû ðàì äþ íÿ- äþ íÿ! Øåèð áà ëà ëà ðû íû úàí áà ëà ëà ðû íà òàï - øû ðàí äàí ñîí ðà Èëà ùè éÿ öç òó òóð: Èëà ùè, ýþé ÿê êè ìè þë äöð ìÿ íè, Èëà ùè, è ÿê êè ìè þë äöð ìÿ íè - äå éèð. Âÿ...áó äöí éà àòàì èäè, Àíàì èäè, ãàð äàø èäè... Î äöí éà éà êþ åé ëÿ äè ëÿð. Ñÿ íÿ íèô ðÿò åäÿ- åäÿ Ñÿ íèí ëÿ ãî ùóì îë äóì (î äöí éà)....äà ùà ãîð õ ìó ðàì ñÿí äÿí Íÿ âàõò ìÿí äÿí úàí èñ òÿ ñÿí ùà çû ðàì, Ñÿí äÿ ÿìà íÿ òèì âàð (î äöí éà). - äå éÿ ðÿê, î äöí éà éà ìåé äàí îõó éóð... Õÿ çàí ýöë Ùö ñåé íî âà Ýÿí úÿ ÿäÿ áè ìö ùè òè íèí éå òèð ìÿ ñè äèð. Î, Áîð - à ëû ìà ùà ëûí äà àíà äàí îëóá. 70-úè èë - ëÿð äÿí áàø ëà éà ðàã øåèð ëÿ ðè àï îëó - íóð úè èë äÿí Àçÿð áàé úàí Éà çû - û ëàð Áèð ëè éè íèí, 2008-úè èë äÿí èñÿ Òöð - êè éÿ- Àâ ðà ñè éà Éà çàð ëàð Áèð ëè éè íèí öç - âö äöð. Õÿ çàí ýöë Ùö ñåé íî âà 7 êè òàá ìöÿë ëè ôè äèð. Ãà éà öñ òÿ áè òÿí è ÿê (1988), Éåä äèí úè ýþé ëÿ ñþù áÿò (1996), ýöð úö äè ëèí äÿ Åê âå áè (1998), Þìöð øè êÿñ òÿ ñè (1998), Ýö íÿø ìÿ íè àë äà äûð (2000), Êþí - ëöì äÿí áà õàí ýö íÿø (2008), òöðê äè ëèí äÿ Áèò ìå éåí ùà çàí (2008). Øàè ðèí Ìÿ ùÿá áÿ òèí ãÿ íè ìè àä ëû ìÿí çóì ïéå ñè Ýÿí úÿ øÿ ùÿð Ú.Úàá - áàð ëû àäû íà Ýÿí úÿ Äþâ ëÿò Äðàì Òåàò - ðû íûí ñÿù íÿ ñèí äÿ òà ìà øà éà ãî éó ëóá. Ùàë- ùà çûð äà øàèð ÀÉÁ- íèí Ýÿí úÿ áþë ìÿ ñè íèí ñÿä ðè äèð.

14 Щидайятоьлу Ширкятляр Групу" ММЪ Щярраъ Мяркязи тяряфиндян мящкямя гярарлары ясасында ачыг щярраъа чыхарылан вя илкин щярраъда сатылмайан 15% ендиримля йенидян щярраъа чыхарыланборълулара мяхсус дашынар вя дашынмаз ямлаклар Дашынмаз ямлаклар 2 iyun Щярраъ 20 Ийун 2018-ъи ил тарихдя саат 11:00-да кечириляъяк. 2. Щярраъда иштирак етмяк цчцн мцвафиг сянядляр щярраъын башламасына ян эеъи 5(беш) иш эцнц галанадяк щярраъ мяркязиня тягдим олунмалы 2 иш эцнц ярзиндя щярраъын тяшкилатчысына щярраъда иштирак едиб-етмяйяъяклярини йазылы сурятдя билдирмялидирляр: - шяхсиййяти тясдиг едян сяняд (щцгуги шяхсляр цчцн: гейдиййат шящадятнамяси, низамнамяси вя ВЮЕН) - щярраъ мяркязинин депозит щесабына бещин кючцрцлмясини тясдиг едян сяняд. Щесаб: БТБ Банк АСЪ Щязи Асланов филиалы Коду: ВЮЕН: М/щ: АЗ13НАБЗ С.W.Ы.Ф.Т: ББТБАЗ22; Щ/щ: АЗ10ББТБ Цнван: Бакы ш, Няриманов району, Няъяф Няриманов кцч, 5Д 4-ъц мяртябя, гапы 2; Тел: (012) Ямлаклар барядя сайтинда ятрафлы мялумат ялдя едя билярсиз. ЩЯРРАЪ 23

15 n Ìî Éàí 1982-úè èëèí ïà éû çûí äà Áîà äèíý øÿ - ùÿ ðèí äÿí Ýàî ìè øÿ ùÿ ðè íÿ ýÿ ëèð äèì êè, àè ëÿ ìè çÿ áàø ÿ êèì. Åëåê ò ðèê ãà òà ðû ýå - úèê ìèø äè, îíà ýþ ðÿ äÿ Ýàî ìè ñòàí ñè - éà ñû íà à òàí äà àð òûã àõ øàì ñà àò 10- óí éà ðû ñû èäè. Ñòàí ñè éà äàí áè çèì êÿí äÿ ýöí ÿð çèí äÿ éàë íûç áèð àâ òî áóñ ìàð ø - ðó òó ýå äèð äè, ýÿ ðÿê éà ñÿ ùÿð ñà àò 6- äÿê ñòàí ñè éà äà ýþç ëÿ éÿé äèì, éà äà øÿ ùÿð äÿ åâ òó òóá ýå úÿ íè îð äà êå è ðÿé - äèì. îõ äà ãà ðàí ëûã äå éèë äè, ãÿ ðà ðà àë äûì êè, ýå úÿ íè øÿ ùÿð äÿ êå èð ìÿê - äÿí ñÿ åâè ìè çÿ ïè éà äà ýå äèì. Áå ëÿ åò - ñÿé äèì ùÿì âà ëè äåé í ëÿ ðè ìè äà ùà òåç ýþ ðÿ úÿê äèì, ùÿì äÿ òÿ ìèç ùà âà óäà - úàã äûì. îõ äà àüûð éö êöì éîõ èäè, áà ëà úà áèð à ìà äà íûì âàð äû. Áó äà ñö ðÿò ëÿ ýåò ìÿ éè ìÿ èì êàí âå ðèð äè. Ãà òàð ðåë ñ - ëÿ ðè íèí àðà ñû èëÿ áèð àç ýå äÿí äÿí ñîí ðà àñ ôàëò éî ëà ûõ äûì. Àì ìà ìÿí àñ ôàëò éîë ëà ýåò ìÿ äèì, öí êè áó éîë áèð àç ãà áàã äà ñà üà áó ðó ëóð äó âÿ îõ óçàã èäè. Åâè ìè çÿ òåç àò ìàã ö öí êîë- êîñ áàñ ìûø òîð ïàã éîë ëà ýåò ìÿ éè öñ òöí òóò - äóì. ßñ ëèíä,ÿ íÿ âàõò èäè êè, áó éîë äàí èñ òè ôà äÿ åäÿí éîõ èäè, ñîí èë ëÿð ÿð çèí äÿ éî ëóí íå ÿ éåð ðèí äÿ ãà çûí òû èø ëÿ ðè àïà - ðûë ìûø äû. Áó ñÿ áÿá äÿí èí ñàí ëàð áó éîë - äàí îõ íà äèð ùàë ëàð äà èñ òè ôà äÿ åäèð äè - ëÿð. Éî ëó òè êàí, êîë- êîñ áàñ ìûø äû, éàë - íûç êè èê áèð ъû üûð òàï äà ëàí ìûø äû. Ìÿí ùÿ ìèí úû üûð ëà ýåò äèì. Éî ëóí ùÿð èêè òÿ ðÿ ôè ÿêèí ñà ùÿ ëÿ ðè èäè, ãàð üû äà ëû, ëîá éà, òà õûë, øè ðèí êàð òîô ÿêèë ìèø ñà ùÿ ëÿð. Àéûí èøû üû ãàð üû äà ëû éàð ïàã ëà ðû íà äö øöð, éàð ïàã ëàð çÿèô ýö - ìö øö èøûã çî ëà üû êè ìè ýþ ðö íöð äö. Íÿèí êè êö ëÿê, ùå çÿèô ìåù äÿ éîõ èäè. ßêèí ñà ùÿ ëÿ ðèí äÿ áèð éàð ïàã äà òÿð - ïÿí ìèð äè. Éàí ëûç úûð úû ðà ìà ëà ðûí ñÿ ñè åøè äè ëèð äè. Îí ëà ðûí ñÿ ñè àé ëû ýå úÿ íè äà - ùà äà éàë ãûç ýþñ òÿ ðèð äè. Èðÿ ëè ýåò äèê úÿ ÿêèí ñà ùÿ ëÿ ðè äÿ îõ ëûð äû. Ãà òàð ñòàí - ñè éà ñûí äàí áè çèì êÿí äÿ 13 ìèë äÿí îõ èäè. Àðà áèð úûð úû ðà ìà ëàð äàí áàø ãà ñÿñ äÿ åøè äèð äèì. Äå éÿ ñÿí, ùàí ñû ñà ãóø èäè. Ãÿô ëÿ òÿí ùèññ åò äèì êè, ãîð õó äàí áÿ äÿ íèì áóç êè ìè òÿð ëÿ þð òö ëöá. Þç àéàã ñÿñ ëÿ ðèì þçö ìÿ ãîð õóíú ýÿ ëèð äè. Ìÿ íÿ åëÿ ýÿ ëèð äè àä äûì àòàí äà àéàã ñÿñ ëÿ ðèì ÿêñ- ñÿ äà âå ðèð. Ýå úÿ âàõ òû áó éîë ëà òÿê- òÿí ùà ýÿë äè éè ìÿ èò êè ìè ïåø ìàí èäèì. Ìÿ íÿ åëÿ ýÿ ëèð äè êè, ÿêèí ñà ùÿ ëÿ ðèí äÿ ñàé ñûç- ùå ñàá ñûç ñèð ýèç ëÿ - íèá, ìÿí àä äûì àò äûã úà ìèí ëÿð ëÿ ýþç ìÿ íÿ çè ëÿ íèð. Áèð éàí äàí äà, íÿ äÿí ñÿ ìÿ íÿ åëÿ ýÿ ëèð äè êè, àð õàì úà êèì ñÿ ýÿ ëèð. Áèð äÿí- áè ðÿ àé áàò äû, ÿò ðà ôà çèë ãà - ðàí ëûã þê äö. Þçöì äÿí àñû ëû îë ìà äàí àä äûì ëà ðû ìû éå éèí ëÿò äèì, àí úàã íÿ ãÿ äÿð ñö ðÿò ëÿ ýå äèð äèì ñÿ åëÿ áè ëèð äèì àð õàì úà ýÿ ëÿí äÿ ñö ðÿ òè íè àð òû ðûð. Íÿ - ùà éÿò, þçö ìö ÿëÿ àëûá àð õà éà áàõ äûì. Àð õàì úà ùå êèì ýÿë ìèð äè. Åâè ìè çÿ òÿ ðÿô ýåò ìÿê äÿ äà âàì åäèð äèì. Éîë ýå äÿ- ýå äÿ öðÿ éèì äÿ þçö ìö äàí ëà éûð äûì: Áó ðà áàõ, íÿ äÿí ãîð õóð ñàí? Ñÿí Õàëã Àçàä ëûã Îð äó ñó - íóí çà áè òè äå éèë ñÿí ìè? Éàõ øû, áèð äå ýþ ðöì êîì ìó íèñò ïàð òè éà ñû íûí öç âö äå éèë ñÿí? Ñÿí ìàð ê ñè çèì- ëå íèí ç ì äÿí äÿðñ äå ìèð ñÿí? Ùÿ ëÿ áèð éàí äàí ñÿí þçö íö ìà òå ðèà ëèñò ùå ñàá åäèð ñÿí. ßñë ìà òå ðèà ëèñò èñÿ ùå íÿ äÿí ãîð õ ìà ëû äå - éèë. Êîì ìó íèñò þëöì äÿí ãîð õ ìóð. Éàõ øû, åëÿ èñÿ áÿñ íÿ äÿí ãîð õóð ñàí?? Ðóù ëàð äàí ãîð õóð ñàí? Éîõ! Áóð äà âÿù øè ùåé âàí ëàð âàð? Éîõ! Éîõ! Áÿñ îí äà íÿ äÿí ãîð õóð ñàí?. Þç- þçö ìö ñà êèò ëÿø äèð ìÿê ö öí áå ëÿ äå ñÿì äÿ ãîð õó äàí äèø ëÿ ðèì øàã ãûë äà éûð äû. Áó âàõ òà úàí ðóù ëàð ëà áàü ëû îõó äó üóì íà üûë ëàð áèð- áèð éà äû - ìà äö øöð äö. Íà üûë ëà ðûí áè ðèí äÿ êè øè éîë ýå äèð, îí äàí ãà áàã äà ýå äÿí áèð íÿ ôÿ ðè ýþ ðöð. Áèð äÿ áà øû íû ãàë äû ðàí äà ýþ ðöð êè, èêè àéàã þç- þçö íÿ ýå äèð, áÿ - äÿ íè éîõ äóð. Éà õóä áàø ãà áèð ðóù íà üû ëûí äà êè øè ýå úÿ éîë ýå äÿð êÿí êèì ñÿ ýö ëÿ- ýö ëÿ îíóí öñ òö íÿ ãà ûð, êè øè äèã ãÿò ëÿ áà - õàí äà îíà ýö ëÿí àäà ìûí öçö îë ìà éàí ðóù îë äó üó íó ýþ ðöð. Áó ðó ùóí öçö éàë - íûç ãûð ìû çû àüûç äàí èáà ðÿò èäè. Áàø ãà Ýþçëÿíèëìÿç ýþðöøùåêàéÿ áèð íà üûë äà êè øè ýå úÿ éîë ýå äèð, áèð äÿ ýþ ðöð êè, àü ñàã ãà ëû îëàí áèð ãî úà éåð - äÿ îòó ðóá îò éå éèð. Áèð òÿ ùÿð þçö ìö ÿëÿ àëûá áÿð ê äÿí îõó ìà üà áàø ëà äûì: Èðÿ ëè! Èðÿ ëè! Èðÿ ëè! Éî ëó ìà äà âàì åò äèì, òÿ áèè îëàðã ùå áèð ùà äè ñÿ áàø âåð ìÿ äè. Êÿí äè ìè - çÿ à òàí äà äàí éå ðè ñþ êö ëöð äö. Ñÿ ìà àé äûí èäè, àü, ãà ðà áó ëóä ëàð ëà þð òöë - ìöø äö, éàë íûç Øÿðã òÿ ðÿô äÿ ãû çàð òû âàð - äû. Ýå ðè äþ íöá ýÿë äè éèì éî ëà áàõ äûì, ÿêèí ñà ùÿ ëÿ ðè ùÿ ìè øÿ ýþð äö éöì ÿêèí ñà ùÿ ñè èäè. Éîë äà ùÿ ìèí éîë, ãåé ðè- àäè ùå íÿ ýþ çÿ äÿé ìèð äè. Áîø éå ðÿ ãîð õ - äó üóì ö öí þçöì àõ ìàã êè ìè ùèññ åò äèì. Êÿí äè ìÿ ýè ðÿí äÿ éà õûí ëûã äà êû àüàú ëà ðûí àë òûí äàí áèð ãî úà êè øè ìÿ íÿ òÿ ðÿô ýÿë ìÿ éÿ áàø ëà äû. Ýþç ëÿ ðè ìè ãû éûá êøè éÿ äèã ãÿò ëÿ áàõ äûì. Ãîí øó ìóç Çùàî êè øè èäè, îõ ñÿ ëè ãÿ ëè ýå éèí ìèø äè. Ìÿ íÿ àò ìà üà áåø- àë òû àä äûì ãàë ìûø î äà éàí äû. - Ìèñ òåð Çùàî, äå éÿ ñÿí, áó ñÿ ùÿð îõ åð êÿí äóð ìó ñó íóç, - îíà äå äèì. - Ùÿ, áó ýöí òåç äóð äóì êè, øÿ ùÿ ðÿ ýå äèì, - Çùàî äå äè. - Áè ëèð äèì êè, ñÿí ýÿ ëÿ úÿê ñÿí, äà éà íûá ñÿ íè ýþç ëÿ éèð - äèì. Îíóí ëà áèð àç ñþù áÿò åò äèì, îíà ôèë - ò ð ëè ñè ãà ðåò âåð äèì. Î, ñè ãà ðå òè íè éàí äû - ðûá äå äè: - Úà âàí îü ëàí, ìÿí ñÿ íèí àòà íà áåø éóàí áîð ú ëó éàì. Àì ìà òÿ ÿñ ñöô êè, þç ïó ëó ìó õÿð ú ëÿ éÿ áèë ìè ðÿì. Ýþ - òöð áó ãÿë éà íû, àòà íà âåð áîð úó ìóí ÿâÿ çè íÿ. - Ìèñ òåð Çùàî, íè éÿ áå ëÿ åäèð ñè íèç? - Éàõ øû ñû áó äóð ýåò åâè íè çÿ. Àòàí ëà àíàí áà éàã äàí îòó ðóá ñÿ íèí éî ëó íó ýþç ëÿ éèð ëÿð. Ãÿë éàí ÿãèã äÿí ùà çûð ëàí ìûø äû, îíó ÿëè ìÿ àëàí äà áóç êè ìè ñî éóã èäè. Ìÿí ìèñ òåð Çùàî èëÿ ñà üîë ëà øûá êÿí äè ìè çÿ ýèð äèì. Àòàì ëà àíàì ýå úÿ âàõ òû ïè éà äà éîë ýÿë äè éèì ö öí ìÿ íè äàí ëà äû ëàð, ìÿ íÿ ìöõ òÿ ëèô ñóàë ëàð âåð äè ëÿð. Äå äè ëÿð êè, ýÿ ðÿê áå ëÿ åò ìÿ éÿé äèì, ýå úÿ âàõ òû áèð øåé îë ñàé äû ùå êèì êþ ìÿ éè ìÿ ýÿ ëÿ áèë ìÿç äè. Îí ëà ðûí ñþ çö íö äèí ëÿ éèá ýöë - äöì: - Èíà íûí, ìÿí îõ èñ òÿ éÿð äèì êè, ðóù ëàð ëà ðàñ ò ëà øûì, àì ìà ùåéô êè, ðóù - ëàð ìÿí äÿí ãîð õóá ãà äû ëàð. Àíàì ìÿ íÿ àúûã ëàí äû: - Ñÿí ùÿ ëÿ úà âàí ñàí, áå ëÿ ñþç ëÿð äå ìÿ! Àòàì ñè ãà ðåò ÿê ìÿ éÿ áàø ëà éàí äà úè áè ìè åøÿ ëÿ äèì âÿ ÿãèã ãÿë éà íû û õàð - äûá îíà âåð äèì. - Àòà, êÿí äèí ýè ðÿ úÿ éèí äÿ ìèñ òåð Çùàî éà ðàñò ýÿë äèì. Î, ìÿ íÿ äå äè êè, ñÿ íÿ áåø éóàí áîð úó âàð õà ùèø åò äè êè, áîð úó íóí ÿâÿ çèí äÿ áó ãÿë éà íû ñÿ íÿ âå ðèì. - Íÿ? Íÿ äå äèí? Äå éèð ñÿí áó ãÿë - éà íû ñÿ íÿ êèì âåð äè?- àòàì òÿ ÿú úöá ëÿ ñî ðóø äó. - Ãîí øó ìóç ìèñ òåð Çùàî. Î, ãî úà êè øè - Îü ëóì, äå éÿ ñÿí,ýþç ëÿ ðèí îõ ïèñ ýþ ðöð, - àòàì äå äè. -Éîõ, íè éÿ êè, îíóí ëà áèð àç ñþù áÿò åò äèê, ñîí ðà ìÿí îíà ñè ãà ðåò âåð äèì, î äà ìÿ íÿ áó ãÿë éà íû âåð äè. Áàõ, áó äà îíóí âåð äè éè ãÿë éàí! Ñþ çö ìö áèò ðèá ãÿë éà íû àòà ìà óçàò - äûì. Àòàì äó ðóõ äó, ãÿë éà íû ÿëè íÿ àë - ìà üà òÿ ðÿä äöä åò äè. Àíàì ñþù áÿ òè ìè çÿ ìö äà õè ëÿ åò äè: - Îü ëóì, ãî úà Çùàî ñðà üà ýöí äöí - éà ñûí äÿ éèøäá. Ñðà üà ýöí ñÿ ùÿð. Áå ëÿ ìÿ ëóì îëóð äó êè, ìÿ íèì ýþð - äö éöì ðóù èìèø. Ìÿí ðó ùó ýþ ðÿí äÿ ãîð õ ìà ìûø äûì, öí êè î ðóù íà üûë ëàð - íà êû êè ìè ãîð õó ëó äå éèë äè. Î, ìÿ íèì ëÿ îõ ñÿ ìè ìè äà íûø äû. Éà çûã ãî úà áîð - úó íó þäÿ ìÿ äÿí èñ òÿ ìÿ éèá. Äîü ðó äàí äà, ðóù ëàð èí ñàí ëà ðà õÿ ñà ðÿò éå òèð ìèð. Ðóù ëàð äàí ñà èí ñàí ëàð äàí ãîð õ ìàã ëà - çûì äûð. Èí ýè ëèñ äè ëèí äÿí òÿð úö ìÿ åäÿí: Ñå âèë Ýöë òÿí Òÿñèñ è: Ñîíà ÂЯЛИЙЕВА Áàø ðåäàêòîð: Илщам ГУЛИЙЕВ Önvan: Áàêû ø. Ìÿòáóàò ïðîñïåêòè, 529-úó ìÿùÿëëÿ, 25-úè áèíà Telefon: , , Faks: kaspiqazeti@gmail.com Qÿ zet Mÿt buat vÿ Ènformasèya Nazèrlèyèndÿ qey dèy yat dan ke èb. Lèsenzèya ¹022264, Qeydèyyat ¹V 64 Qÿzet redaksèyanûn kompyuter mÿrkÿzèndÿ yûüûëûá, sÿhèfÿlÿnèb. Áàçàð âÿ áàçàð åðòÿñèíäÿí áàøãà ùÿð ýöí ûõûð. Tiraj: 5000 Ìöÿëëèôëÿðèí ìþâãåéè èëÿ ðåäàêñèéàíûí ìþâãåéè öñò-öñòÿ äöøìÿéÿ áèëÿð