The Relationship between Mean Length of utterance (MLU), Lexical Richness and syntactical and lexical metalinguistic Awareness in Bilingual (Azari-Per

Bản ghi

1 The Relationship between Mean Length of utterance (MLU), Lexical Richness and syntactical and lexical metalinguistic Awareness in Bilingual (Azari-Persian) normal and hearing impaired Children Hourieh Ahadi 1, Ph.D. Hamid Rezaee 2, M.A. Reza Nilipour 3, Ph.D. Farnoush Jarollahi 4, Ph.D. مقايسة ميانگين طل گفته غناي اژگاني ا گاهيهاي فرازباني نحي اژگاني در دزبانة طبيعي كمشنا (- ) 2 1 دكتر حريه احدي حميد رضايي 3 دكتر رضا نيليپر دكتر فرنش جارالهي 4 Received: Revised: Accepted: Abstract Objectives: Regarding the impact of hearing loss on language development and metalinguistic skill and being language development different from metalinguistic skill in bilingual children, studying of these skills in different bilingual children and comparing them with normal bilingual children can help us understand more about language development in children and the factors involved in it. The present study aims at Investigating and Comparing linguistic and metalinguistic skills of bilingual (Azari-Persian) children with cochlear implant and their normal hearing peers. Method: The present follow-up study was conducted on six children with cochlear implant and six normal hearing peers that was randomly selected from preschool students of Zanjan city in the school year of We compared these children in Mean Length of Utterance, lexical richness, lexical awareness and syntactic awareness. To investigate language development, continuous speech, and to investigate metalinguistic awareness, lexical awareness (including content and structural analysis of word definition) and syntactic awareness tests was used. Results: Data analysis revealed that developing language and metalinguistic skills in bilingual preschool children with hearing loss in Azari-Persian were delayed. (P <0.05). But in Persian language, of the indices of language growth, only the Mean Length of utterance (mean number of morphemes per word) is delayed (P <0.05). There was no significant difference in any of the content and structural aspects of word definition in hearing loss children (P>0.05). Conclusion: The low ability level of subjects in metalinguistic skills in Azari language can be ascribed to the formal teaching of Persian in schools. In addition, Spearman's correlation coefficient indicated that there is a positive and significant correlation between indices of language growth, lexical awareness of bilingual (Azari- Persian) children with hearing loss and normal hearing peers in both Persian and Azari. Keywords: Language development, Mean Length of utterance, Lexical awareness, Syntactic awareness, Hearing loss, Bilingualism 1. Corresponding Author: Assistant Professor, Department of Linguistic, Institute for Humanities and Cultural studies, Tehran, Iran. h.ahadi@ihcs.ac.ir 2. Ph.D. candidate in Linguistics, Institute for Humanities and Cultural studies, Tehran, Iran 3.Professor, Department of Speech Therapy, University of social welfare and rehabilitation sciences, Tehran, Iran 4. Assistant Professor, Department of audiology, Iran University of Medical Sciences, Tehran, Iran تجديدنظر: 1398/6/3 تاريخ دريافت.: 1398/2/28 پذيرش نهايي: 1398/10/30 چكيده هدف: با تجه به تا ثير كمشنايي بر رشد زبان فرازباني متفات بدن مهارت زباني فرازباني در دزبانه بررسي اين مهارتها در دزبانة داراي نارسايي مقايسة ا نها با دزبانة طبيعي ميتاند به شناخت بيشتر ما از رشد زبان در اين عامل دخيل در ا ن منجر شد. هدف پژهش حاضر بررسي مقايسة مهارتهاي زباني فرازباني دزبانة (-) كمشناي داراي كاشتينة حلزني با دزبانة (-) همتاي سني طبيعي است. رش: براي انجام اين پژهش 6 كدك دزبانة داراي كاشتينة حلزني از بين مدارس استثنايي شهر زنجان در سال تحصيلي به صرت ا مارگيري سرشماري 6 كدك همتاي سني طبيعي از مدارس شهر زنجان به صرت تصادفي انتخاب در ا زمنه يا مهارتهاي زباني فرازباني (ميانگين طل گفته غناي اژگاني ا گاهي اژگاني ا گاهي نحي) با هم مقايسه شدهاند. براي بررسي رشد شاخصهاي زباني از نمنة گفتار پيسته براي بررسي فرازباني از ا زمنه يا ا گاهي اژگاني (شامل بررسي محتايي ساختاري تعريف اژه) ا گاهي نحي استفاده شده است.يافتهها: بررسي تحليل دادهها نشان ميدهد كه در زبان رشد زباني فرازباني دزبانة - كمشنا دچار تا خير است (0/05>P). اما در زبان از شاخصه يا رشد زباني فقط ميانگين طل گفته (ميانگين تعداد تكاژ در گفته) تا خير دارد (0/05>P) در هيچ كدام از جنبههاي محتايي ساختاري مهارت تعريف اژگاني كمشنا تفات معناداري مشاهده نشده است (0/05<P). نتيجهگيري: پايين بدن سطح تانايي فرازباني ا زمدنيها در ا زمنه يا فرازباني زبان را ميتان ناشي از ا مزش رسمي زبان در مدارس دانست. همچنين ضريب همبستگي اسپيرمن مشخص كرد كه ميان شاخصهاي رشد زباني ا گاهي اژگاني دزبانة - كمشنا همتاي طبيعي هم در زبان هم همبستگي مثبت معنادار جد دارد. اژهه يا كليدي: رشدزباني ميانگين طل گفته ا گاهي اژگاني ا گاهي نحي كمشنا دزبانگي 1. نيسندة مسي ل: استاديار پژهشكدة زبانشناسي پژهشگاه علم انساني مطالعات فرهنگي تهران ايران 2. دانشجي دكتري زبانشناسي پژهشگاه علم انساني مطالعات فرهنگي تهران ايران 3. استاد گره گفتاردرماني دانشگاه علم بهزيستي تانبخشي تهران 4. استاديار گره شناييشناسي دانشگاه علم بهزيستي تانبخشي تهران

2 فصلنامه استثنايي سال نزدهم شماره مقدمه زبان به عنان فصل مميز ا دمي از ساير مجدات يكي از مضعهايي است كه پيسته مرد تجه دانشمندان علم مختلف بده است. بررسي رند رشد زبان ا گاهي فرازباني كدك از جمله مباحث اصلي مطرح در زبانشناسي رانشناسي زبان است. از نظر جسنر (2008) ا گاهي يا دانش فرازباني عبارت است از تانايي تمركز بر صرت زباني تغيير تمركز بين صرت معنا. مكگينس (2005) نيز معتقد است كه ا گاهي فرازباني يعني تانايي تمركز تفكركردن در يژگيهاي زبان. در اقع ي معتقد است كه ا گاهي فرازباني يعني ا گاهي از قاعد زباني. ا گاهي فرازباني 2 1 شامل ا گاهي اجشناختي ا گاهي صرفي ا گاهي 4 3 نحي ا گاهي اژگاني 5 ا گاهي كاربردشناختي است. نتايج بررسيهاي متعدد محققان به ضح نشان ميدهد كه اكثر 6 مارد قضات فرازباني را دارا فرازباني با اين علاه بر شدن بزرگ حداقل برخي هستند اين عملكرد پيشرفت ميكند. مشخص شده است كه عملكرد فرازباني به طر معناداري با شاخصهاي زباني همبستگي دارد (لپات 2009). در همين راستا تحقيقات نشان ميدهد كه مهارتهاي فرازباني گستردهاي دارند كه كاملا با ساير مارد مرتبط با رشد زبان مانند تانايي شنايي ا نها مرتبط است (كامينز 1978). دچار ا سيب شنايي در مقايسه با همتايان شناي خد هم در ادراك هم در بيان اژهها عمل ضعيفتر ميكنند. در لدبرگ (2003) ري مطالعهاي 8 تا 5 كه تسط سالة انگليسي زبان كه ا سيب شنايي داشتند انجام گرفته است مشخص گرديد كه اين حتي زماني كه از كاشت حلزن رشهاي تقيتي يا 7 ا مزشي باكيفيت اژهها كمتري استفاده برنامهه يا ميكنند در اكتساب نسبت به طبيعي از سرعت رشد برخردارند. اين سرعت كند در مراحل مختلف زبان ا مزي مشاهده شده است كه است داراي ا سيب شنايي براي مثال پژهش نشان داده بعضي از اين حتي در مراحلي كه بيش از 100 اژه دارند همچنان اژهه يا نيز جديد را با سرعت كمتري ياد ميگيرند در هر ماه تنها تعداد كمي اژه را به ذخيرة پديدهاي نميشد اژگاني خد ميافزايند. اين است كه در ميان شنا مشاهده (لپات 2009). ماين يشيناگ-ايتان س دي ك ري (2000) دريافتهاند كه در اگر دچار ا سيب شنايي از ابتداي دران طفليت در معرض دادهه يا زباني قرار گيرند اژگان ا نها به ا ساني رشد ميكند. بهطر كلي اژگان در با ا سيب شنايي كه از كاشتينة حلزني بهره ميگيرند نسبت به ي كه از ميگيرند با سرعت بيشتري رشد (1998) نشان داده است شنايي (كاشت حلزن) 4 سايل كمك شنايي كه تا بهره ميكند. دييليرز در با ا سيب ساله رشد نحي 7/5 در مقايسه با رشد اژگاني تا خير بيشتري را نشان ميدهد. با ا سيب شنايي اغلب داراي دانش نحي هستند كه جملههاي در حزة ا نها را پيچيده دچار مشكل صرفي-نحي ميكند. با ا سيب شنايي معملا نميتانند ساختهاي پيچيده را در حزة صرفي-نحي تليد كنند جملههاي كتاه را ترجيح ميدهند (لپات 2009:14). بنابراين كمشنايي بر اژگان يا نح كدك تا ثير ميگذارد. لذا بررسي اين مهارتها ا نها در كمشنا ضرري است. دزبانگي به صرته يا هرنباي (1977) معتقد است فرازباني مرتبط با مختلف تعريف شده است. كه دزبانگي يك يژگي فردي است ممكن است با درجات متفات از حداقل تانايي تا تسلط كامل در د زبان جد داشته باشد. اگرچه برخي از دزبانه با هر د زبان ران شيا صحبت ميكنند بيشتر ا نها در يك زبان نسبت به ديگري تسلط بيشتري دارند يعني يكي از 106

3 حريه احدي همكاران: مقاي سة ميانگين طل گفته غناي اژگاني ا گاهيهاي فرازباني نحي اژگاني در... زبانها غالب است. اسميت تاگرفلاسبرگ (1984) پژهشي را انجام دادهاند طبيعي كه هدف ا ن بررسي 4 3 تاناييهاي ساله در قضات فرازباني رابطة عملكرد ا نها در اين تكاليف با مجمعة گستردهتري از شاخصه يا ميكنند كه اگر جنبهه يا اصلي رشد زباني بد. استدلال ا نها بتانند دربارة مختلف زبان كاربرد ا ن (كه شامل پيچيدهترين فراشناختي است) بينديشند قضات كنند شاهد محكمي مبني بر اينكه داراي تاناييهاي فرازباني اليه هستند فراهم خاهد شد. طر مثبتي با شاخصه يا ارتباط داشته باشد اين پيستة اگر عملكرد اين بر علاه در انجام قضات فرازباني به رشد زباني در اين دره يافتهها ممكن است ماهيت رشد مهارتهاي زباني فرازباني را نشان دهد. اسميت تاگرفلاسبرگ (همان) در ارتباط بين رشد زبان ا گاهي فرازباني به اين نتيجه رسيدهاند كه تاناييهاي فرازباني در جد دارد. بهيژه اكثر 3 4 ساله ميتانند در صرت نياز برخي قضاتهاي فرازباني صريح خارج از بافت را انجام دهند. در اين پژهش در پنج تكليف از شش تكليف فرازباني همبستگي مرد انتظار با شاخصه يا زباني را نشان دادهاند. از نظر اسميت تاگرفلاسبرگ اين نتايج رابطة همزمان نشاندهندة ا ن است كه محكمي ميان عملكرد در تكليف قضات فرازباني شاخص رشد زبان جد دارد. با تجه به متفات بدن افزايش تعداد محققان علاقة زبانها با تجه به كاشت حلزن شده امرزه زيادي به بررسي مهارتهاي زباني فرازباني اين دارند. لذا مهارت رشد زباني رابطة بررسي هدف پژهش اين ا گاهي فرازباني كمشناي داراي كاشتينة حلزني عادي دزبانة - شهر زنجان است. به اين منظر رشد زباني مهارت فرازباني ا نها در هر د زبان ارزيابي شده است تلاش ميشد كه به اين پرسش پاسخ داده شد كه مهارتهاي زباني فرازباني دزبانة دزبانة داراي در درة عادي چگنه است كاشتينة حلزني با در هر د گره زبان چه رابطهاي ميان مهارتهاي زباني فرازباني جد دارد حس شنايي دريافت بازخرد شنيداري براي فراگيري زبان رشد ا ن ضرري است. از اين ر پژهشه يا در كمشنا بسياري دربارة زبانه يا مهارت زباني مختلف انجام شده است كه به نتايج متفاتي منتهي شده است. در مقايسه با شنا بيشتر كمشنا تا خيرهايي را در رشد برخي ادامة حزهه يا اين بخش برخي از زبان از خد نشان داراي كاشتينة حلزني انجام گرفته است اراي ه ميشد. شر راس همسالان پژهشهايي تكزبانه در دادهاند. كه ري دزبانه فاكس (2008) در پژهشي رشد زباني داراي كاشتينة حلزني را با مقايسه شنا ا نها كردهاند. اين فرض را مدنظر قرار دادهاند كه بيشتر ناشنا در رشد مهارت گفتاري زباني خد تا زمان منتهي به كاشت حلزن شنايي تا خير دارند اين تا خير به دليل كمبد درنداد شنايي در طل درة حساس رشد زباني است. ا نها تحقيقاتي مانند (كيرك زگانليس ) نشان داده به اين نكته نيز اشاره ميامت اسيركي است كه پايين كاشت حلزن را انجام سطح مهارتهاي زباني همتايان يينگ كه ميكنند پرد تيا اچ نبيگر ي كه در سنين ميدهند شناي به ميتانند خد برسند. شر همكاران (2008) در جمعبندي نتايج پژهش خد اينگنه نظر كه ميدهند داراي كاشتينة حلزني در برخي بيشتر حزهه يا ا زمدنيهاي مختلف 107

4 فصلنامه استثنايي سال نزدهم شماره زباني تانايي زباني متناسب ميدهند اما بسياري از با سن خد را نشان زباني فرازباني ا نها به طر قابل ملاحظهاي از همتايان شنا ضعيفتر يافتههاي است. ا زمدنيهاي ا نها همچنين نشان داراي كاشتينة حلزني كه ميدهد ميتانند تلفظي متناسب با سن خد را به نمايش بگذارند اما اين بدان معنا نيست كه تانايي گفتاري ا نها كامل است. هيز گيرز تريمن مگ (2009) در پژهشي به بررسي رشد اژگاني در داراي كاشتينة حلزني همسالان شنا پرداختهاند. ا نها بدين منظر 8 ا زمن اژگان تصيري پيبادي را بر داراي كاشتينة حلزني (سن كاشت حلزن همگي زير پنج سال بده است) اجرا كردند. نتايج اين پژهش نشان ميدهد كه داراي كاشتينة حلزني در ا زمن اژگان پيبادي نمرههاي كمتري نسبت به همتايان شناي خد كسب كردهاند. با اين حال داراي كاشتينة حلزني ميزان رشد اژگاني قابل تجهي را با گذشت زمان از خد نشان ميدهند. اين پژهشگران معتقدند كه يافتههاي با يافتههايشان پژهشه يا پيشين كه نشان ميدهد ميزان رشد اژگاني در داراي كاشتينة حلزني بسيار اندك است مغايرت دارد. ا نها همچنين معتقدند كه زمان كاشت حلزن در داراي ا سيب شنايي بسيار مهم است زيرا هر چه كاشت حلزن در سن كمتري صرت گرفته باشد ميزان رشد اژگان در اين بيشتر خاهد بد. علاه بر اين هيز همكاران (2009) معتقدند نمدار رشد اژگان كه ي كه در سن د سالگي كاشتينة حلزني داشتهاند همانند نمدار رشد اژگان همتاي شناي ا نهاست. در زبان نيز پژهشهايي دربارة مهارتهاي فرازباني مانند ا گاهي اجشناختي كمشناي تكزبانه انجام شده است براي مثال سليماني محمدي نري (2016) در پژهشي زباني ا گاهي اجشناختي داراي كاشتينة حلزني را با همتايان طبيعي ا نها مقايسه كردهاند. در 18 ا نها پژهش كدك داراي كاشتينة حلزني ا گاهي اجشناسي يافتههاي ا نها نشان كدك با شنايي طبيعي از نظر مرد بررسي قرار ميدهد رشد زباني 18 گرفتهاند. نتايج كه بين داراي شنايي طبيعي داراي كاشتينة حلزني در رشد زباني ا گاهي اجشناختي تفات معناداري هست (0.001 < p). همچنين در داراي كاشتينة حلزني همة مهارتهاي زباني از قبيل معنيشناسي نحي شنايي گفتاري بر اساس نتايج مهارت اجشناختي قابل اين تركيب خطي معنيشناختي از يك س پيشبيني است. علاه شنايي بر شنايي معنيشناسي نحي از سي ديگر به طر معناداري با ا گاهي اجشناختي همبستگي دارد. سليماني همكاران (2016) بر اساس نتايج تحقيق خد نتيجهگيري ميكنند كه داراي كاشتينة حلزني در زباني ا گاهي اجشناختي نسبت به طبيعي همسال خد دچار تا خير هستند. در برخي پژهشها نيز مهارتهاي منتج از ا گاهيهاي فرازباني همچن خاندن در كمشناي تكزبانه انجام شده است (شريفي همكاران (1389 يافت نشده است. اما در دزبانههاي ايراني پژهشي بعد از پژهش دربارة تكزبانهه يا داراي كاشتينة حلزني با تجه به افزايش تعداد استفادهكننده از سايل كمكشنيداري امرزه محققان علاقة زيادي به بررسي تا ثير دزبانگي بر مهارتهاي زباني فرازباني اين دارند. پژهشه يا متعددي دربارة رشد زباني مهارت زباني در دزبانة داراي كاشتينة حلزني انجام شده است. در اين راستا پژهش دربارة تا ثير دزبانگي بر 108

5 حريه احدي همكاران: مقاي سة ميانگين طل گفته غناي اژگاني ا گاهيهاي فرازباني نحي اژگاني در... رشد شناختي پيشرفت تحصيلي ا نها به نتايجي متناقض نه قطعي دست يافته مطالعات پيشين بيشتر به تا ثير منفي رشد زبان حاليكه فرازباني اشاره بيشتر مطالعات اخير اشاره دزبانگي است. بر ميكند در كه ميكنند دزبانگي ممكن است منجر به تا ثير مثبت شد. يكي از اين تا ثيرات مثبت افزايش ا گاهي فرازباني است. برخي پژهشها نيز نشان دادهاند كه دزبانگي باعث افزايش رشد گفتار زبان در عادي ميشد. براي نمنه گلدستين بنتا (2012) در پژهش خد دريافتهاند استفاده ي كه به طر پيسته از د زبان ميكنند اجي نسبت به همتايان پيشرفتهتري تكزبانه دارند. براساس نظر باراك باليستك (2012) دزبانگي باعث افزايش 9 ا گاهي فرازباني كاركردهاي اجرايي ميشد. باليستك كريك باليستك در كدك (2010) معتقدند كه دزبانگي شفاهي تا ثير مثبت بر تانايي شناختي دارد. برخي محققان معتقدند كه يادگيري يك زبان (زبان اقليت) در خانه تا ثير منفي بر يادگيري زبان دم (زبان اكثريت) ندارد (تماس كاشلن زلن 2008) زباني دزبانة داراي مشكلات شنايي با همتايان تكزبانة داراي مشكلات شنايي يكسان است دزبانگي تا ثيري منفي بر زباني ا نها ندارد بنابراين يادگيري د زبان تسط اين بلامانع است. ييم عملكرد زباني (2011) در پژهشي به بررسي رشد 12 كدك دزبانة اسپانيايي-انگليسي 49 تا 106 ماهه پرداخته كه كاشت حلزن شنايي ا نها تا قبل از 36 ماهگي صرت گرفته است. ي در اين تحقيق با استفاده از اجشناختي همچنين ا زمنه يا ا زمنه يا پيبادي مهارت درك تليد اژگاني نحي معناشناسي اجشناختي بررسي كرده است. دادهه يا نحي معنايي اژگان تصيري را ا زمدنيها به دست ا مده از ا زمنهاي ي نشان ميدهد كه نمرهه يا تسط ا زمدنيها افزايش مدت مييابد. همچنين نمرهه يا كسبشده در زبان انگليسي با افزايش سن استفاده از كسبشده يافتههاي تسط كاشتينة ي نشان حلزني ا زمدنيها ميدهد افزايش كه در زبان اسپانيايي در همة بخشها به يژه در بخش شفاهي بيشتر از نمرههاي كسبشده در زبان انگليسي است. ييم نتيجه ميگيرد كه سن مدت زمان كاشت حلزن شنايي ميزان زبان مرد استفاده در خانه همچنين زبان مرد استفاده در محيطهاي ديگر بر تا ثير ميگذارد. زباني دزبانة اسپانيايي-انگليسي با تجه به اينكه پژهشها دزبانگي باعث افزايش مهارت ميشد (البته بسته به نع متفات باشد) لي ميشد زباني ا گاهيهاي كمشنايي نشان ا گاهيهاي زبانها كه دادهاند فرازباني ممكن است باعث تا خير در رشد در عين حال ميان رشد زبان فرازباني ارتباط جد دارد هدف از پژهش حاضر بررسي دزبانة - فرازباني زباني در كمشناي داراي كاشتينة حلزني مقايسة ا ن با دزبانة شنا با همتايي سني است. رش رش انجام اين پژهش تصيفي-تحليلي است ميزان مهارتهاي داراي كاشتينة حلزني زباني فرازباني را همتايان ميكند. بررسي طبيعي دزبانة - ا زمدنيه يا داراي كاشتينة حلزني از بين مدارس استثنايي شهر زنجان سرشماري تقريبا حلزن در سال تحصيلي يكسان شده انتخاب شدند به صرت ا مارگيري سن كاشت حلزن ا نها بد (همه قبل از سه سالگي كاشت بدند حلزن ا نها ميگذشت). يعني بيش از دسال از كاشت داراي كاشتينة حلزني از نظر غناي اژگاني ميانگين طل گفته 109

6 فصلنامه استثنايي سال نزدهم شماره ا گاهي اژگاني مرد بررسي مطالعه قرار گرفتند عملكرد ا نها با عملكرد دزبانة شنا كه از لحاظ جنسيت سن تحصيلات با گره ا زمايش همتا بدند مقايسه شدند. در گره داراي كاشتينة حلزني قبل از رد به مدرسه سنجش هش انجام گرفته نتيجه در پرندة درج شده است. جهت اطمينان از نداشتن مشكلات عصبي-عضلاني از نتايج ارزيابي اندامه يا گفتاري تسط گفتاردرمانگران (مقياس رشدي-حركتي ازرتسكي) كه در پرندة ا نها ثبت شده بد استفاده شده است داراي اين نع مشكلات از مطالعه خارج شدند. بررسي مقدماتي نشان داد كه تعداد 9 كدك داراي كاشتينة حلزني در پاية با معيارهاي رد مرد نظر براي انجام پژهش جد دارد كه از ميان اين 9 نفر 6 نفر كاملا ا نها با معيارهاي انجام پژهش تطابق داشتند. براي گره ديگر ا زمدنيها 6 نفر كدك دزبانة شنا به كه نيز تحصيلي همتا بدند انتخاب شد. دزبانة لحاظ سني مقعيت اجتماعي خاناده از مدارس عادي شهر زنجان لازم به ذكر است داراي كاشتينة حلزني كه يافتن كه تمام معيارهاي لازم را جهت انجام پژهش داشته باشند تا حددي باعث كم شدن تعداد نمنه شده است. معيارهاي رد ا زمدنيهاي داراي كاشتينة حلزني به ا زمن عبارتند از: 1 ) داشتن سن تقيمي 5 تا 6/5 سال 2) داشتن هش طبيعي كاشت حلزن قبل از (3 داشتن كاشت حلزن (4 برخرداري از 5) سالگي 2/5 تانبخشي شنيداري تعيينشده مرد نياز (شركت در جلسههاي كاشت). عبارتند از: تربيت شنيداري ا مزشي بعد از معيارهاي خرج (1 مشكلات عصبي-عضلاني. از ا زمدنيها عدم همكاري در ا زمن براي بهدست ا ردن دادهه يا تحليل نمنة از ا زمن 2) نيز داشتن مربط به رشد زبان گفتار استفاده شده است ا شيانة پرنده فعاليتهاي رزانه). در تحليل (تصاير گفتار پيسته از د شاخص ميانگين طل گفته (ميانگين تعداد تكاژ در گفته) غناي اژگاني (نسبت نع اژه به تعداد اژه) بهدست ا ردن ا زمن تعريف اژة استفاده شده است. دادهه يا مربط به همچنين براي اژگاني ا گاهي محمدي (1388) كه شامل از 14 اژه است در هر د زبان (14 اژه) (14 اژه) استفاده شد. در اين پژهش ا گاهي اژگاني يا ا زمن تعريف اژه ابتدا در زبان اجرا شده است. رند اجراي ا زمن به اين صرت است كه در ا غاز ا زمنگر دربارة جنبة محتايي تعريف اژه مقداري تضيح ميدهد د نمنه ميكند تا اژههاي ا زمدنيها «نامه» «مساك» را تعريف ا مادگي ذهني پيدا كنند بدانند كه در ا زمن بايد چه كنند.. براي تضيح ا زمدني گفته ا زمن به «فرض كن يك ميشد: مجد فضايي از فضا به كرة زمين ا مده چيزي از زمين ا نچه در زمين است نميداند. حالا ما ميخاهيم بعضي از چيزهايي را كه ري زمين هست برايش تضيح دهيم. مثلا اگر بخاهيم بگييم «مساك چيست» ميتانيم اينطر كه تضيح دهيم: «سيلهاي است كه دندانها را با ا ن تميز ميكنند.» يا در مثال «نامه چيست» ميگييم: «رقهاي است كه ري ا ن چيزي ميفرستند.» تسط كدك پس از اراي ة پاسخگيي مينيسند براي كسي لازم به ذكر است كه الين تعريفي كه نمرهگذاري اژه بيان قرار شده در اين ا زمن از هفت مقلة ميگيرد. ميشد اژهه يا ملاك اراي ه سايل غذاخري جانران حمل نقل اعضاي بدن شغل ميه مكان هستند. در ا زمن ا گاهي اژگاني اين اژهها به زبان ترجمه شدهاند ا زمن به زبان اجرا ميشد. دادهه يا پس از اجراي ا زمن ثبت امتياز دهي گفتهه يا بهدست ا مده از نظر محتايي ساختاري ميشد. نمرهگذاري محتايي جنبة 110

7 حريه احدي همكاران: مقاي سة ميانگين طل گفته غناي اژگاني ا گاهيهاي فرازباني نحي اژگاني در... تعريف اژه شامل يك طيف 5 امتيازي است كه مطابق با ا نچه ا زمدني در محتاي تعريف خد به كار ميبرد از صفر تا در يك پاسخها ميكند. تغيير 5 پيستار رشد طبيعي كه از متن مربط به تعريف اژه به دست ا مده است قرار دارند. كمترين بيشترين امتياز يعني صفر پاسخه يا اين پاسخه يا غلط 5 درست به ترتيب متعلق به از بالاست. سطح ر حداكثر امتيازي كه ا زمدني ميتاند در ازاي 14 اژه كسب كند 70 امتياز است. نحة نمرهگذاري جنبة اژگاني نيز شامل يك طيف پاسخه يا غيركلامي شرع ساختاري ا زمن ا گاهي 5 ميشد امتيازي است كه از پاسخه يا به صري ختم ميشد ترتيب نمرهگذاري مطابق با پيستار رشد طبيعي ساختار جمله از ساده به پيچيده است. اگر ا زمدني تعريفي دهد كه شامل تركيبي از چندين ساختار باشد به بهترين ساختار امتياز داده ميشد. به اين ترتيب كمترين امتياز در هر پاسخ صفر بيشترين امتياز 5 است. بنابراين حداكثر امتيازي كه هر ا زمدني از جنبه ساختاري تعريف اژه ميتاند دريافت كند 70 امتياز است. سپس ا زمن مربط به رشه يا ا گاهي نحي اجرا ميشد. معمل براي سنجش دانش ا گاهي نحي عبارتند از: قضات نحي تصحيح جملههاي غيردستري تكميل جمله. ميدهد نشان بررسيهاي كه قضات دستري يكي از پژهشگران مهمترين ابزارها براي بررسي مهارت فرازباني فرد در سطح نح يا به عبارتي ا گاهي نحي است. نسخة اين ا زمن تسط نيليپر همكاران (1385) نسخة ا ن تسط احدي همكاران (1391) ساخته شده است. در ادامه براي نمنه شرحي از ا زمن ا گاهي نحي زبان از د بخش قضات دستري تكميل جمله اراي ه قضات دستري ا زمدنگر جملهها ميشد. در بخش را يك به يك با صداي بلند ميخاند از ا زمدني ميپرسد كه ا يا اين جمله صحيح است يا غلط هرگاه ا زمدني بگيد كه اين جمله صحيح نيست از ا خاسته كه ميشد سعي كند جمله را تصحيح كند. اگر جملة اصلاح شده از لحاظ ساخت دستري قابل قبل باشد مفهم اصلي جمله عض نشده باشد پاسخ ا زمدني پذيرفته ميشد. هر ا يتم در ا زمن ا گاهي نحي داراي يك امتياز است كه در صرت دادن پاسخ درست (يا در صرت دادن پاسخ اشتباه پس از تصحيح) يك امتياز به ا زمدني داده ميشد. در اقع در بخش قضات دستري در مرحلة ال با دادن پاسخ درست يا در مرحلة دم پس از اصلاح دستري جمله امتياز براي ا زمدني در نظر گرفته ميشد. پس از اجراي ا زمن تسط دزبانة شنا در زبان امتياز كل هر ا زمدني در ا زمن ا گاهي نحي بر اساس درصد محاسبه ثبت ميگردد. لازم به ذكر است كه ماد رش اجرا شية نمره دهي در ا زمن ا گاهي نحي زبان شبيه به ا زمن ا گاهي نحي زبان است. براي تحليل ا ماري دادهه يا مهارتهاي زباني فرازباني از حاصل از شاخصه يا ا زمنه يا ا ماري غيرپارامتريك منيتني براي يافتن همبستگي بين خرده ا زمنها از ا زمن همبستگي اسپيرمن استفاده شده است. يافتهها براي بررسي رشد زباني شنا داراي كاشتينة حلزني دزبانة در زبان از تحليل نمنة گفتار پيسته استفاده شده است. در گفتار پيستة نمنة زبان ميانگين طل گفتار غناي اژگاني ا زمدنيها به عنان شاخصه يا رشد گفتار مشخص شده است كه ا مار تصيفي مربط به ا نها در جدل 1 اراي ه شده است. 111

8 فصلنامه استثنايي سال نزدهم شماره جدل 1. ا مار تصيفي شاخصه يا دزبانة شنا دزبانة داراي كاشتينة حلزني زبان تحليل نمنة گفتار پيستة شنا داراي كاشتينة حلزني در زبان زبان زبان زبان ميانگين طل گفته غناي اژگاني ميانگين طل گفته غناي اژگاني ميانگين طل گفته غناي اژگاني ميانگين طل گفته غناي اژگاني همانگنه كه در جدل 1 مشخص است ميانگين امتياز ا زمن گفتار پيسته نشان ميدهد كه عملكرد دزبانة شنا در بخش غناي اژگاني ميانگين طل گفتة زبان از دزبانة اين بر پاية داراي كاشتينة حلزني بهتر است. بر علاه ميانگين امتياز ا زمن گفتار پيسته در زبان نيز دزبانة شنا در جدل 2. ا مار تصيفي ميانگين 4/43 حداكثر 4/64 حداقل 4/20 انحراف معيار 0/156 0/ /025 0/228 0/763 0/204 0/050 0/627 4/25 0/791 3/81 0/688 3/96 0/701 0/861 4/77 0/871 4/43 0/813 4/56 0/833 0/79 4/50 0/83 3/98 0/73 4/22 0/77 بخش غناي اژگاني ميانگين طل گفته از دزبانة داشتهاند. داراي كاشتينة حلزني عملكرد بهتري در جدل 2 ا مار تصيفي ا زمن ا گاهي اژگاني در دزبانة شنا داراي كاشتينة حلزني در زبان اراي ه شده است. فرازباني در دزبانة شنا داراي كاشتينة حلزني در زبان شنا داراي كاشتينة حلزني زبانها خردها زمنها ميانگين حداقل حداكثر انحراف ميانگين حداقل حداك انحراف معيار /17 2/994 ثر معيار 2/483 3/017 4/27 1/871 2/510 5/ /50 58/67 14/50 18/50 63/67 3/869 5/39 2/137 3/266 3/ نتايج ميانگين ساختاري) ا گاهي اژگاني (محتايي) ا گاهي اژگاني (ساختاري) ا گاهي نحي ا گاهي اژگاني (محتايي) ا گاهي اژگاني (ساختاري) ا گاهي نحي جدل ا زمن /17 20/83 65/67 16/83 23/33 70/00 در كه ميدهد نشان 2 ا گاهي اژگاني (جنبة اگاهي نحي دزبانة هر د زبان محتايي طبيعي نسبت به دزبانة داراي كاشتينة حلزني بهتر است. در ضمن ميانگين ا گاهيهاي فرازباني هر د گره در زبان بهتر از زبان است. در ادامة منيتني پيسته در اين بخش نتايج ا زمن غيرپارامتريك شاخصهاي ا گاهي رشد زبان اژگاني در نمنة گفتار دزبانة شنا داراي كاشتينة حلزني در هر د زبان نتايج زبان اراي ه ا زمن غيرپارامتريك گفتار در زبان ميشد. منيتني 4 جدل تحليل نمنة دزبانة

9 حريه احدي همكاران: مقاي سة ميانگين طل گفته غناي اژگاني ا گاهيهاي فرازباني نحي اژگاني در... زبان شنا داراي كاشتينة حلزني 113 را نشان ميدهد. جدل 3. نتايج ا زمن غيرپارامتريك منيتني شاخصهاي تحليل نمنه گفتار پيسته ا گاهيهاي فرازباني در زبان دادهه يا عملكرد ا ماري جدل دزبانة دزبانة شناي ميان دزبانة متغير غناي اژگاني ميانگين طل گفته ا گاهي اژگاني (جنبه محتايي) ا گاهي اژگاني (جنبه ساختاري) ا گاهي نحي غناي اژگاني ميانگين طل گفته ا گاهي اژگاني (جنبه محتايي) ا گاهي اژگاني (جنبه ساختاري) ا گاهي نحي شنا داراي كاشتينة حلزني من يتني Z معيار تصميم 0/228 0/048 0/124 0/170 0/03 0/043 0/03 0/046 0/029 0/ /540-1/373-2/ /854-2/177-2/ /500 9/500 5/ /500 4/500 3/500 ميدهد نشان 3 كه بين داراي كاشتينة حلزني در ا زمن غناي اژگاني زبان به لحاظ ا ماري تفات معناداري نيست 0/05<P. در بخش ديگر ا زمن يعني ميانگين طل گفتة زبان معيار تصميم ميدهد نشان كه با ضريب خطاي كمتر 0/05 بين عملكرد دزبانة دزبانة شنا داراي كاشتينة حلزني به لحاظ ا ماري تفات معنادار است. در زبان نيز تفات در ميزان غناي اژگاني دزبانة بر شنا با دزبانة داراي كاشتينة حلزني معنادار است 0/05>p. علاه اين همانگنه كه پيشتر بيان شد دزبانة شنا در ميانگين طل گفتار زبان از دزبانة گره داراي كاشتينة حلزني عملكرد بهتري داشتهاند اين تفات عملكرد به لحاظ ا ماري معنادار است (0/05>p). نشان 3 جدل دادهه يا هر د جنبة مهارت تعريف اژه ميدهد در زبان در دزبانة شنا بهتر از دزبانة كمشنا است اما تفات مجد به لحاظ ا ماري معنادار نيست (0/05<P). اما در زبان تفات معناداري در عملكرد ا زمدنيها در جنبة ساختاري محتايي ا گاهي اژگاني جد دارد (0/05>p). در مرد ا گاهي نحي در هر د زبان تفات معناداري بين گره دزبانة داراي كاشتينة حلزني جد دارد. در جدل دزبانة شنا 4 نتايج ا زمن غيرپارامتريك يلكاكسن براي مقايسة نتايج ا زمنها ميان زبان در دزبانة شنا داراي كاشتينة حلزني اراي ه شده است. جدل 4. نتايج ا زمن غيرپارامتريك يلكاكسن براي مقايسة نتايج ا زمن تعريف اژه نمنة گفتار پيسته ميان زبان دزبانة شنا دزبانة داراي كاشتينة حلزني دزبانة شنا دزبانة داراي كاشتينة حلزني متغير جنبه محتايي تعريف اژه جنبه ساختاري تعريف اژه ا گاهي نحي غناي اژگاني ميانگين طل گفته جنبه محتايي تعريف اژه جنبه ساختاري تعريف اژه ا گاهي نحي غناي اژگاني ميانگين طل گفته Z -1/22 سطح معناداري 0/22 0/08 0/14 0/50 0/60 0/14 0/46 0/12 0/92 0/25-1/76-1/48-6/77-0/52-1/46-0/74-1/58-0/11-1/16

10 فصلنامه استثنايي سال نزدهم شماره براساس نتايج جدل 4 در هر د گره شنا كمشنا در هر د جنبة ا گاهي اژگاني ا گاهي نحي همچنين غناي اژگاني ميانگين طل گفته به لحاظ ا ماري تفات معناداري ميان د زبان جد ندارد. براي بررسي رابطه ميان رشد زباني فرازباني هر د گره همبستگي بين شاخصه يا گفتار پيسته با محاسبه شده است. در جدل رشد زباني در نمنة فرازباني 5 ا زمن همبستگي در دزبانة فرازباني در زبان بين گفتار پيسته شنا شاخصه يا كاشتينة حلزني در زبان اراي ه شده است. داراي ا زمن همبستگي بين شاخصه يا رشد زباني مهارت تعريف اژه در دزبانة شنا داراي كاشتينة حلزني (زبان ) جدل 5. زبان در شاخصه يا مهارت شنا گره دزبانة شنا دزبانة داراي كاشتينة حلزني دزبانة شنا دزبانة داراي كاشتينة حلزني جدل ا ماري فرازباني همبستگي شاخص ميانگين طل گفته غناي اژگاني ميانگين طل گفته غناي اژگاني ميانگين طل گفته غناي اژگاني ميانگين طل گفته غناي اژگاني ا گاهي اژگاني (محتايي) ضريب همبستگي معيارتصميم (P-value) 114 ا گاهي اژگاني (ساختاري) ضريب همبستگي معيار تصميم (P-value) ضريب همبستگي ا گاهي نحي معيار تصميم (P-value) 0/652 0/551 0/321 0/321 0/191 0/978 0/468 0/468 0/235 0/309 0/580 0/493 0/618 0/015 0/371 0/371 0/001 0/02 0/871 0/868 0/778 0/836 0/870 0/871 0/864 0/778 0/002 0/005 0/010 0/004 0/874 0/772 0/772 0/776 0/869 0/885 0/788 0/861 5 است (0/05>P) شاخصه يا رشد زباني در نمنة ا گاهي اژگاني ضريب همبستگي داراي كاشتينة حلزني مثبت بين گفتار پيسته در دزبانة به لحاظ ا ماري اما ضريب همبستگي رشد زباني در نمنة در زبان معنادار بين گفتار پيسته مهارت فرازباني ا گاهي نحي در دزبانة شنا داراي كاشتينة حلزني در زبان به لحاظ ا ماري معنادار نيست بحث نتيجهگيري پژهش حاضر با هدف بررسي مقايسة رشد زباني فرازباني داراي كاشتينة حلزني دزبانة با همتايان (-) انجام شده است. دزبانه شناي براساس ا مار تصيفي دزبانة شنا در هر د شاخص در هر د زبان عملكرد بهتري از گره داراي كاشتينة حلزني داشت (جدل 1) در هر د زبان ميانگين ا زمن ا گاهي اژگاني (جنبة محتايي ساختاري) اگاهي نحي دزبانة شنا نسبت به دزبانة داراي كاشتينة حلزني بهتر است. در ضمن ميانگين ا گاهيهاي فرازباني هر د گره در بهتر زبان مقايسة ميانگين امتياز گفتار پيسته نشان دزبانة از زبان است (جدل.(2 شاخصهاي رشد زبان در ميدهد در زبان شنا كه عملكرد شاخص غناي اژگاني ميانگين طل در هر د از گفته دزبانة داراي كاشتينة حلزني بهتر است. اما در زبان در شاخص غناي اژگاني تفات معناداري بين د گره شنا كاشت حلزن جد ندارد (0/05<P) اما در شاخص ميانگين طل گفته تفات معنادار است ميانگين طل گفتة زبان در دزبانة شنا بيشتر از داراي كاشتينة حلزني است (0/05>P) (جدل 3).

11 حريه احدي همكاران: مقاي سة ميانگين طل گفته غناي اژگاني ا گاهيهاي فرازباني نحي اژگاني در... همانطركه ميدانيم ميانگين طل گفته شاخصي براي ارزيابي رشد نحي كدك است زيرا همگام با رشد زباني يادگيري ساخته يا جديد بر طل جملهها افزده ميشد. بنابراين يافتههاي اين پژهش نشان ميدهد كه در هر د زبان ميزان تا خير در ميانگين طل گفتة داراي كاشتينة حلزني بيش از ميزان تا خير ا نها در غناي اژگاني است حتي در زبان داراي كاشتينة حلزني در شاخص غناي اژگاني اين تا خير در اقع تفات با گره شنا معنادار است كه اين يافته با نتايج پژهش دييليرز (1998) همسست زيرا ي نيز نشان داده است كه در با ا سيب شنايي (كاشت حلزن) 4 تا 7/5 ساله رشد نحي در مقايسه با رشد اژگاني تا خير بيشتري دارد. با ا سيب شنايي اغلب داراي دانش نحي هستند كه ا نها را در حزة صرفي-نحي در جملههاي پيچيده دچار مشكل ميكند. در حزه صرفي-نحي با ا سيب شنايي معملا از تليد تليد جملههاي ميكنند دري ميدهند (لپات 2009:14). بر اساس دادهه يا ساخته يا پيچيده كتاه را ترجيح تصيفي (جدل 2) در هر د گره تانايي تعريف اژه (در هر د جنبة محتايي دستري) در زبان بهتر از زبان است اما در زبان كه ميدهد نشان 3 جدل دادهها مقايسة تفات معناداري در مهارت تعريف اژه بين د گره جد ندارد (0/05<P). اما در زبان در هر د جنبة محتايي ساختاري عملكرد ا زمدنيهاي كاشتينة حلزني شنا جد دارد م يد اين نكته است كه در كه كاشتينة حلزني معناداري تفات ا زمدنيهاي بين داراي (0/05>P). اين نتايج دارند دزبانة فرازباني مربط به زبان نسبت به شنا داراي تا خير است. نتايج اين تحقيق با پژهشهايي مانند كيرك همكاران (2002) اسيركي بر اين است كه ي كه در سنين پايين (قبل از د سالگي) كاشت حلزن را انجام ميدهند ميتانند در زباني مانند درك بيان اژه به سطح همتايان شناي خد برسند. شايد يكي از دلايل اين ناهمسيي اين باشد كه در مطالعة كيرك همكاران (2002) بيشتر افراد در سنين پايينتر يعني در سال ال زندگي تحت عمل كاشت حلزن بدهاند اما در مطالعة حاضر كاشت قبل از سه سالگي در نظر گرفته شده است. در مقابل پژهشهايي مانند شر يافتههاي پژهش حاضر با همكاران (2008) هيز همكاران (2009) سليماني همكاران (2016) است همس داراي كاشتينة حلزني زيرا ا نها نيز نشان دادهاند به لحاظ كه مهارتهاي فرازباني از شنا عقبتر هستند. بررسي همبستگي شاخصه يا بين زباني رشد زباني در نمنة گفتار پيسته مهارت تعريف اژه در دزبانة شنا دزبانة داراي كاشتينة حلزني در زبان شاخصه يا مهارت شنا فرازباني نشان ميدهد كه رشد زباني در نمنة ا گاهي اژگاني همبستگي داراي كاشتينة حلزني مثبت بين گفتار پيسته در دزبانة در زبان معنادار است (0/05>P). يعني در هر د گره با افزايش مهارت زباني (غناي اژگاني ميانگين طل گفته) مهارت فرازباني تعريف اژه نيز افزايش يافته است. البته ميان شاخصه يا رشد زباني در نمنة گفتار پيسته مهارت فرازباني ا گاهي نحي در دزبانة شنا داراي كاشتينة حلزني در زبان همبستگي جد دارد اما همبستگي مجد به لحاظ ا ماري معنادار نيست (جدل 4 5). جد همبستگيها دزبانة همتايان حكايت از ا ن دارد كه رشد زباني شناي داراي كاشتينة حلزني ا نها فرازباني ا نها شده است. پژهش اسميت باعث افزايش مهارتهاي همس با نتايج يافتهها اين تاگرفلاسبرگ (1984) كامينز همكاران (2004) همخاني ندارد يافتههاي ا نان دال 115

12 فصلنامه استثنايي سال نزدهم شماره (1978) شر همكاران (2016) است. ا نها كه نشان تاناييهاي ميدهد همكاران (2008) سليماني فرازباني اليه هستند. شاهدي را اراي ه كردهاند بر علاه داراي اين اسميت تاگرفلاسبرگ (1984) استدلال ميكنند كه اگر عملكرد فرازباني بهطر مثبتي با شاخصه يا در انجام قضات رشد زباني در اين دره مستقل از سن ارتباط داشته باشد اين يافتهها ممكن است ماهيت پيستة زباني فرازباني را نشان دهد. رشد مهارتهاي نكتهاي كه بايد به ا ن اشاره كرد اين است كه ا مار تصيفي حاصل از نتايج ا زمنها نشان ميدهد با اينكه براساس نتايج ا زمن يلكاكسن تفات معناداري ميان عملكرد در زبان جد ندارد عملكرد داراي كاشتينة حلزني در زبان در شاخصهاي رشد زباني است. دزبانگي فرازباني نسبت به شنا ضعيفتر همانگنه كه هرنباي (1977) اشاره ميكند به گنهاي است كه فرد ممكن است در طيفي از حداقل تانايي تا تسلط كامل بر هر د زبان باشد. اگر چه برخي از دزبانه به طر ران شيا يا متعادل در هر د زبان هستند اما بيشتر ا نها در يك زبان نسبت به ديگري رانتر شياتر هستند (2011) يعني يك زبان غالب است. همچنين ييم نتيجهگيري ميكند كه سن مدت زمان استفاده از كاشتينة حلزني ميزان زبان مرد استفاده در خانه همچنين زبان مرد استفاده در محيطهاي ديگر بر انگليسي تا ثير زباني دزبانة اسپانيايي- ميگذارد اسپانيايي-انگليسي در زيرا ا زمنه يا ا زمدنيهاي مربط دزبانة به مهارتهاي زباني فرازباني نسبت به زبان انگليسي در زبان اسپانيايي نمرههاي بهتري كسب كردهاند. در اين پژهش نيز به نظر ا زمدنيها در مجمع فرازباني زبان ميرسد ا زمنه يا كه عملكرد بهتر رشد زباني در مقايسه با زبان به خاطر تسلط بيشتر ا نها بر زبان (زبان غالب) بده است. با جد مهارت بيشتر در زبان ا نچه در د گره تفات معنادار داشت مهارت فرازباني زبان است كه ميتان ا ن را به ا مزش رسمي زبان نسبت داد چراكه مطالعات نشان داده است از مهمترين عامل تا ثير گذار بر مهارت فرازباني ا مزش رسمي ساد خاندن نشتن است. پينشتها منابع 1. phonological awareness 2. morphological awareness 3. syntactic awareness 4. lexical awareness 5. Pragmatic awareness 6. judgment 7. consistent amplification and high-quality programming. 8. Peabody Picture Vocabulary Test 9. execution functions احدي ح. (1392). مقايسة مهارت تعريف اژه بين دزبانة داراي ا سيب يژة زباني طبيعي. دفصلنامه زبان زبانشناسي (17) احدي. ح. نيليپر ر. رشن ب. عشايري ح. (1391). تصريف افعال در دزبانة داراي ا سيب يژة زباني مجلة شنايي.69-62:(1)23 محمدي م. (1388). مقايسة مهارت تعريف اژه زبان دبستاني مبتلا به اختلال يژة زباني با همتايان سني طبيعي. پاياننامة كارشناسي ارشد دانشگاه علم بهزيستي تانبخشي تهران. نيليپر ر. (1385). ا زمن اختلال يژ ة زباني. انتشارات دانشگاه علم بهزيستي تانبخشي تهران. شريفي ا. كامجيباري ع. سرمدي م. (1389). مقايسة سطح درك خاندن دانشا مزان كمشناي تلفيقي با دانشا مزان شنا فصلنامة استثنايي 19 :(2) Barac, R., & Bialystok, E. (2012). "Bilingual Effects on Cognitive and Linguistic Development: Role of Language, Cultural Background, and Education". Child Development, 83: Bialystok, E., & Craik, F. (2010). "Cognitive and Linguistic Processing in the Bilingual Mind". Current Directions in Psychological Science, 19(1), Cummins, J. (1978). "Bilingualism and the development of metalinguistic awareness". Journal of Crooss-cultural. Psychology. 9,

13 حريه احدي همكاران: مقاي سة ميانگين طل گفته غناي اژگاني ا گاهيهاي فرازباني نحي اژگاني در... De Avila. E. A. and Duncan, S. E. (1979). "Bilingualism and the metaset". Journal of the National. Association for Bilingual. Education 3, De Villiers, P. (1998). "Assessing English syntax in hearing-impaired children: Elicited production in pragmatically motivated situations". In Kretchmer, R. R. & Kretchmer, L. W. (Eds.), Communication assessment of hearing-impaired children: From conversation to classroom, Monograph supplement of The Journal of the Academy of Rehabilitative Audiology, 21, Goldstein, B., & Bunta, F. (2012). "Positive and Negative Transfer in the Phonological Systems of Bilingual Speakers". International Journal of Bilingualism, 0, Hayes H, Geers AE, Treiman R, Moog JS. (2009). "Receptive vocabulary development in deaf children with cochlear implants'. achievement in an intensive auditory-oral educational setting, 30(1): Hornby, P. A (1977). Bilingualism: An introduction and overview. In P. A. Hornby (Ed.), Bilingualism: Psychological social and educational implications. New York: Academic Press, Bialystok, E. (2001). Bilingualism in Development: Language, Literacy, and Cognition. Cambridge university press. Jessner, U. (2008). "A DST model of multilingualism and the role of metalinguistic awareness". The Modern Language Journal, 92, Kirk, K. I., Miyamoto, R. T., Ying, E. A., Perdew, A. E., & Zuganelis, H. (2000). "Cochlear implantation in young children: Effects of age at implantation and communication mode". Volta Review, 102, Lederberg, A. R. (2003). Expressing meaning: from communicative intent to building a lexicon. In Marshark M., Spencer P.E. (Eds.) Oxford handbook of deaf studies, language, and education. New York: Oxford University Press Lederberg, A.R., and Spencer, P.E. (2005). Critical periods in the acquisition of lexical skills: evidence from deaf individuals. In Fletcher P., Miller J. F. (Eds.) Language disorders and developmental theory. Philadelphia, PA: John Benjamins Mayne, A. M., Yoshinaga-Itano, C., Sedey, A. L., and Carey, A. (2000). "Expressive vocabulary development of infants and toddlers who are deaf or hard of hearing". Volta Review, 100(5), McGuinness, D. (2005). Language development and learning to read. Cambridge, MA: MIT Press. Pressnell, L. M (1973). "Hearing-impaired children's comprehension and production of syntax in oral language". Journal of Speech and Hearing Research 16, Schorr, A, E., Roth, F, P and Fox, N, A. (2008). "A Comparison of the Speech and Language Skills of Children with Cochlear Implants and Children with Normal Hearing". Communication Disorders Quarterly, Volume 29, Number 4, Smith, C. L. and Tager-Flusberg, H. (1984). "Metalinguistic Awareness and Language Development". Journal of Experimental Child Psychology, 34, Soleymani Z, Mahmoodabadi N, Nouri M. (2016). "Language skills and phonological awareness in children with cochlear implants and normal hearing". Journal of Pediatric Otorhinolaryngology, 83: Svirsky, M. A., Teoh, S. W., & Neuburger, H. (2004). "Development of language and speech perception in congenitally, profoundly deaf children as a function of age at cochlear implantation". Audiology & Neuro-Otology, 9, Thomas, E., El-Kashlan, H., Zwolan, T. (2008). "Children with Cochlear Implants Who Live in Monolingual and Bilingual Homes". Otology and Neurology, 29, Tur-Kaspa, H. and Dromi, E. (2001). "Grammatical deviations in the spoken and written language of Hebrew-speaking children with hearing impairments". Language, Speech, and Hearing Services in Schools, Volpato, F. (2009). The acquisition of relative clause and phi-features: Evidence from hearing and hearing impaired populations. A Doctoral Thesis. Yim. D (2011). "Spanish and English language performance in bilingual children with cochlear implants". Otology and Neurotology, 33,

14