Slide 1

Bản ghi

1 Thân não PGS.TS Cao Phi Phong Bộ môn nội thần kinh ĐHYD.TP.HCM Cập nhật 2018 Thuchanhthankinh.com

2 Mục tiêu Liệt kê được các thành phần cấu tạo thân não. Mô tả các vị trí của thân não. Mô tả được đặc điểm bên ngoài ở phần lưng và bụng thân não. Liệt kê và mô tả được vị trí đi ra của các dây sọ, Chức năng các nhân thân não quan trọng

3 Giải phẫu thân não - Thân não bao gồm: não giữa, cầu não và hành não. - Thân não nối liền giữa tủy và não: + các đường vận động và cảm giác, + các bó tiểu não và các bó liên hợp đều đi qua. - Thân não tập trung các trung tâm, một số có liên quan tới sự sống (nhịp tim, nhịp thở...). Hầu hết các nhân dây thần kinh sọ và đặc biệt cấu tạo lưới

4 Thân não Midbrain (não giữa) Pons(cầu não) Medulla(hành não)

5 Inferior olive CN IX CN X CN XII 4 th ventricle Obex Medullary pyramid Pyramidal decussation Tubercuum cuneatus Tubercuum gracilis

6 Cuống đại não Hố liên cuống Rãnh đáy Đáy cầu não Khe trước giữa Mặt trước thân não (bụng)

7 N. đồi thị Tuyến tùng Lồi não Trước mái Cuống tiểu não Gò chêm, Gò thon Mặt sau thân não(lưng)

8 Chức năng chính của thân não - Đường đi các bó giữa vỏ não và tủy sống - Chứa nhóm nhân và các sợi liên hệ được biết như thể lưới (reticular formation): kiểm soát mức độ ý thức, nhận thức đau, điều hòa hệ thống tim mạch và hô hấp - Vị trí xuất phát của các dây tk sọ từ dây III đến XII

9 Nhân dây sọ Hệ lưới Đường cảm giác

10 Cấu trúc cơ bản thân não 1. Mái (Roof Plate) 2. Chỏm não(tegmentum) 3. Phần nền (Basal Portion)

11 Mái và chỏm não (Tectum and Tegmentum)

12 Mái (Tectum) Vùng phía sau đến não thất Chỉ ưu thế ở não giữa (midbrain) Superior and inferior colliculi ( tectal plate )

13 Tectal Plate (tấm mái)

14 Mái (Roof Plate, Tectum) Midbrain ( não giữa ) - Superior Colliculus : thị giác - Inferior Colliculus : thính giác Closed Medulla (hành não đóng) - Nucleus Gracilis et Cuneatus : xúc giác tinh vi) Cf. Cerebelum ( tiểu não ) : thăng bằng

15 Chỏm não (Tegmentum) vùng trước đến não thất + This is the embryologically oldest areas of the brainstem + Area anterior to the tegmentum added on during development (vùng phôi cổ nhất của thân não)

16 Chỏm não (Tegmentum) Bó - Nhân dây sọ - Nhân trước tiểu não (Precerebellar Nuclei) - Reticular Formation (hệ lưới) - đường đi lên vỏ (Ascending Cortical Pathway) - đường vòng tiểu não (Cerebellar Circuits) - bó đi xuống (Descending Tract) - bó ghép (Composite Bundle) Composite Bundle: Medial Longitudinal Fasciculus (MLF) Dorsal Longitudinal Fasciculus (DLF), Central Teg,mental Tract

17 Phần nền (Basilar Portion)

18 Các sợi đi xuống từ vỏ não 1. Corticospinal Tract (bó vỏ gai) 2. Corticobulbar Tract (bó vỏ hành) 3. Corticopontocerebellar Fiber (sợi vỏ cầu tiểu não)

19 Tóm tắt tổ chức thân não Bó (Tracts) Các bó dài đi ngang qua Các bó bắt đầu hay tận cùng trong thân não Các bó trong thân não Nhân (Nuclei) Nhân dây sọ Nhân trước tiểu não Hệ lưới

20 Bốn con đường đi qua thân não

21 Bốn con đường lớn Bó vỏ gai (Corticospinal tract) vận động xuống (Descending motor) Bó gai đồi thị (Spinothalamic tract) Đau/nhiệt đi lên (Ascending pain/temperature) Cột lưng/liềm trong (Dorsal columns/medial lemniscus) Cảm giác bản thể và sâu có ý thức đi lên (Ascending somatosensory and conscious proprioception) Bó gai tiểu não(spinocerebellar tracts) Cảm giác sâu không ý thức đi lên (Ascending unconscious proprioception)

22 Tủy sống Đi xuống

23 Phần đuôi hành não - Caudal Medulla

24 Phần đầu hành não - rostral Medulla

25 Cầu não...3 đường?

26 Não giữa.3 đường?

27 Đường đi xuống - Bó vỏ gai - Bó vỏ nhân - Bó vỏ cầu tiểu não

28

29 Bắt chéo bó tháp

30 Đường đi lên - Bó gai đồi thị - Bó liềm trong - Bó gai tiểu não

31 Bó cột sau-liềm trong Bó gai-đồi thị

32 Liềm trong

33 Nhân thân não Chủ yếu nhân chất dẫn truyền thần kinh Hệ lưới (không thật sự là nhân nhưng hoạt động giống một nhóm nhân) Nhân phối hợp các dây sọ

34 N. Trước tiểu não (Precerebellar Nuclei) 1. Red Nucleus 2. Vestibular Nucleus 3. Inferior Olivary Nucleus 4. Perhypoglossal Nuclei 5. Accessory Cuneate Nucleus

35 Hệ lưới (Reticular Formation) A. Raphe Nuclei B. Central Nuclear Group C. Lateral Nuclear Group D. Precerebellar Reticular Nuclei A B C D

36 Nhân Raphe Luống tế bào dọc theo đường giữa trong trung tâm thân não Nhiều nhân Phần đuôi phóng chiếu đến tủy sống và phần khác thân não Phần đầu phóng chiếu đến nhiều vùng vỏ

37 Nhân Raphe Nhân serotonin chính Nói đến kỷ thuật là một phần hệ lưới Mối quan hệ hổ tương phức tạp với nhiều vùng Đường đi lên liên hệ nhiều hiện tương hành vi thần kinh Mood(khí sắc) Sleep(giấc ngủ) Feeding/satiety(ăn uống/cảm giác no nê) Đường đi xuống điều hòa chức năng tủy sống Pain(đau)

38 Nhân lục (Locus Ceruleus) Nhân norepinephrine chính Thành lưng của rostral pons Phóng chiếu đến Spinal cord Brain Stem Cortex

39 Locus Ceruleus Chức năng Arousal (thức tỉnh) Modulation of stress responses (điều hòa đáp ứng sang chấn tinh thần) Liên kết Depression(trầm cảm) Anxiety(lo âu) Post-traumatic stress disorder (rối loạn stress sau chấn thương)

40 Liềm đen (Substantia Nigra) Một trong số ít trung tâm dopamine chính Phóng chiếu tới hạch nền Chức năng điều chỉnh vận động Vai trò chủ yếu trong Parkinson s Disease Không liên hệ triệu chứng tâm thần

41 Lâm sàng tổn thương thân não

42 Đặc tính tổn thương thân não 1. Tổn thương thân não biểu hiện bởi các hội chứng chéo Tổn thương thần kinh sọ một bên và liệt nửa người đối bên. 2. Tổn thương bó tháp ở trên thân não thường không liệt thần kinh sọ vì các thần kinh vận động nhận sợi từ bó tháp hai bên (trừ nhân mặt dưới thần kinh VII)

43 Một số hội chứng thường gặp 1. Hội chứng Weber: Liệt thần kinh III bên tổn thương và liệt nửa người đối bên 2. Hội chứng Millard Gübler: Liệt VII ngoại biên bên tổn thương và liệt nửa người đối bên 3. Các hội chứng hành não: Liệt IX, X, XI, XII bên tổn thương và liệt nửa người đối bên

44 Câu hỏi?